De foto s in het jaarverslag laten zien hoe wij onze visie in 2014 hebben uitgedragen

Jaarverslag 2014

[VISIE] HEEMwonen is een hybride organisatie die zich inzet voor de maatschappij, de huurder ziet als klant, de wijk als vertrekpunt en een invloedrijke positie heeft in de regio. Handelend vanuit de kernwaarden: betrokken, ondernemend en duidelijk. De foto’s in het jaarverslag laten zien hoe wij onze visie in 2014 hebben uitgedragen.

pag 2 | jaarverslag 2014

Inhoudsopgave Voorwoord

5

1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 1.8. 1.9.

6 7 8 8 9 10 12 13 14 14

De corporatie Organisatiestructuur Missie en strategie Dienstverlening Informatie en communicatie Geschillenadviescommissie Medewerkers Ondernemingsraad Externe omstandigheden Sponsoring

2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

De doelgroep Kerntaak Huurbeleid Wonen, welzijn en zorg Bewonersparticipatie

15 15 16 18 20

3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7.

De woningvoorraad en de woonomgeving Woningbezit Nieuwbouw Aan- en verkoop Sloop Leefbaarheid Onderhoud Energiebesparing

22 22 24 26 26 28 31 33

4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. 4.8. 4.9.

De financiën Algemeen Waarderen Investeren Financieren Fiscaliteit Resultaatvergelijking Meerjarenperspectief Beleggingen Deelnemingen Kengetallen

36 36 37 38 41 42 42 43 49 49 51

5. 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6.

Het verslag van bestuur Taken en verantwoordelijkheden Terug- en vooruitblik Horizontale verantwoording Onderzoek & ontwikkeling Risicomanagement Bestuursverklaring

53 53 54 55 56 57 58

6. 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5.

Het verslag van de RvC Samenstelling RvC Toezichtkader Inhoud van het toezicht Corporate Governance Slotopmerking

59 59 60 61 61 66

Bijlagen jaarverslag 67 Jaarrekening 2014 85 Accountantsverklaring 129

TIP: er is een speciale website voor het jaarverslag van HEEMwonen 2014 beschikbaar. U vindt de link op onze website www.heemwonen.nl onder ‘Jaarverslagen’. Dit maakt het zoeken en vinden een stuk gemakkelijker.

jaarverslag 2014 | pag 3


Voorwoord Stond 2013 vooral in het teken van de fusie en de uitwerking hiervan, in 2014 hebben we de aanzet gegeven tot een efficiëntere bedrijfsvoering. Dit als antwoord op een aantal zaken: • de verhuurdersheffing die ons in 2014 3,5 miljoen euro kostte, gemiddeld 350 euro per woning; • de gematigde huurverhoging in 2014. De ruimte die we krijgen om de huren extra te verhogen, hebben we ook in 2014 niet benut. We vinden het onacceptabel dat de huurders in een toch al niet bemiddelde regio mee moet betalen aan de lastenverzwaring van de corporatie. We beperken de huurverhoging daarom ten koste van ons maatschappelijk vermogen. Helaas betekent dit dat we op andere gebieden scherpere keuzes moeten maken; • de benchmark van Aedes waaraan we in 2014 hebben deelgenomen. Aedes heeft onderzoek gedaan naar de klanttevredenheid van huurders en naar de kosten voor bedrijfsvoering over 2013. Wat de resultaten betreft behoren we tot de middengroep. Op het punt bedrijfslasten scoren we goed maar wat betreft de kwaliteit van de dienstverlening laten we enkele punten liggen. We wijten dit aan de opstartfase van HEEMwonen na de fusie in 2013. Door in 2014 het traject ‘Verbeter Elke Dag’ op te starten, beogen we niet alleen een efficiëntere bedrijfsvoering maar tevens een grotere klanttevredenheid. Meer hierover in hoofdstuk 1, paragraaf 1.3; • de bedrijfslastendiscussie in de branche. Aedes voorzitter Calon belooft een reductie van 20 procent binnen 5 jaar; • de nieuwe Woningwet die halverwege 2015 in werking treedt. De wet betekent onder meer een strakker toezicht op bedrijfslasten. Er worden consequenties aan te hoge bedrijfslasten verbonden. Uiteraard realiseren we ons dat een efficiënte bedrijfsvoering een voorwaarde is om onze maatschappelijke doelstelling goed te kunnen blijven vervullen en om aan de verwachtingen van de maatschappij en politiek te kunnen voldoen. De resultaten van HEEMwonen uit het verleden geven geen garantie maar geven wel het vertrouwen dat wat we ons ten doel stellen, ook realiseren. In de transitiefase waarin we nu verkeren, moeten we onze comfortzone loslaten en onze HEEMwonen waarden (betrokken, ondernemend en duidelijk) blijven toepassen. Dan kunnen wij ook in 2015 het verschil blijven maken. Het thema voor dit jaarverslag luidt: VER-ANTWOORDEN. We rechtvaardigen in dit verslag de keuzes die we in 2014 hebben gemaakt en hoe we onze middelen hebben ingezet. In de verschillende hoofdstukken geven we antwoord op vragen van huurders, de maatschappij, de politiek en andere stakeholders. Heeft u ook een vraag? Mail deze dan naar [email protected] en wij zullen deze zo snel mogelijk beantwoorden.

Mr. Jack J.J.M. Vinken MRE Directeur-bestuurder


1. De corporatie pag 6 | jaarverslag 2014

1.1. Organisatiestructuur HEEMwonen heeft een directieteam van vier directieleden, voorgezeten door de directeur-bestuurder. We hebben gekozen voor een eenhoofdig bestuursmodel waardoor de eindverantwoordelijkheid bij de directeur-bestuurder ligt. De organisatie kent vier afdelingen: Wonen, Wijken, Bedrijfsvoering en Strategie & Beleid. Afbeelding 1 toont ons organogram.

Afbeelding 1 . Organogram HEEMwonen per 31-12-2014

directeur-bestuur

human resource managment (HRM)

Directeur Wijken

team Strategie & Beleid

Directeur Wonen

Directeur Bedrijfsvoering

team projecten

team servicecentrum

bedrijfsvoering

team wijken

team wonen

team I&A

team verhuur

team facilities

team bedrijfsbureau

Is er iets in de organisatiestructuur van HEEMwonen gewijzigd in 2014?

Door de aangekondigde wijzigingen van het kabinetsbeleid zagen we ons in 2014 genoodzaakt hierop te anticiperen en minder in te zetten op ‘gebiedsregie’ en meer op ‘projectregie’ met een strakke, budgettaire aansturing. In 2014 is het team projecten uitgebreid met de medewerkers van planmatig onderhoud. Ook hebben we in 2014 asset management geïntroduceerd binnen HEEMwonen. Vooral om de efficiency, de effectiviteit en de transparantie van ons strategisch voorraadbeleid te verbeteren. Daarnaast verwachten we hiermee de vastgoedrisico’s beter te kunnen beheersen. Asset management houdt in dat de corporatie voortdurend haar vastgoed transformeert binnen de vastgestelde kaders op strategisch niveau, om deze in overeenstemming te brengen en houden met de maatschappelijke en financiële doelstellingen van de corporatie. In augustus 2014 hebben we binnen het team Strategie & Beleid een asset regisseur aangesteld. Verder hebben zich in 2014 een aantal kleine verschuivingen voorgedaan binnen de teams Wonen en Wijken. Zo is er een tweede teamleider Wonen bijgekomen vanwege de grootte van de afdeling en zijn de sociaal consulenten van het team Wonen naar het team Wijken gegaan.


1.2. Missie en strategie Onze omgeving verandert in hoog tempo. We spelen in op die veranderingen, maar onze missie blijft onveranderd van kracht. HEEMwonen werkt in Kerkrade en Landgraaf aan betaalbaar wonen en prettig leven en maakt het verschil in de wijk als het wonen gaat. Dat is onze missie, daar staan we voor. Strategische doelstellingen Vijf strategische doelstellingen geven invulling aan onze missie: 1. we zorgen voor voldoende, goed onderhouden en betaalbare woningen, voor zowel senioren als jongeren; 2. we zorgen voor een goed woon- en leefklimaat; 3. we zorgen voor kwalitatief goede dienstverlening; 4. we leveren een economische bijdrage aan het gebied; 5. we willen een proactieve en lerende organisatie zijn. Hoe heeft HEEMwonen zich hiervoor in 2014 ingezet? Hoe we ons hiervoor in 2014 hebben ingezet en welke investeringen dat met zich mee heeft gebracht, beschrijven we in dit jaarverslag. Tevens hebben we de belangrijkste activiteiten uiteengezet in een activiteitenoverzicht. U vindt dit activiteitenoverzicht in bijlage 1.

1.3. Dienstverlening Wat heeft HEEMwonen in 2014 gedaan om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren? KWH-Huurlabel We zetten ons dagelijks in voor tevreden huurders. De klanttevredenheid laten we onderzoeken door het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH). Op basis van de metingen in 2013 behaalden we begin 2014 het Huurlabel. We scoorden op de labelonderdelen gemiddeld een 7,6. Tabel 1 toont de scores per onderdeel in 2013 en 2014. Het oordeel over ‘ontevredenheid’ was met een 6,1 onder de norm (6,5). Hierop zijn direct een aantal verbeteracties uitgezet. Tabel 1. Scores KWH-Huurlabel

Onderdeel

2014

2013

Totaalscore

7,6

7,3

Woning zoeken

7,9

7,3

Nieuwe woning

8,0

7,4

Huur opzeggen

8,2

7,9

Reparaties

8,1

8,0

Onderhoud

8,0

7,1


Verbeter Elke Dag We werken continu aan de verbetering van onze dienstverlening. In 2014 zijn we onder begeleiding van een extern adviesbureau een verbetertraject gestart onder de noemer ‘Verbeter Elke Dag’. Diverse werkgroepen zijn aan de slag gegaan om voornamelijk primaire processen (onderhoud, mutatie, inkoop en verhuur) te evalueren en te herijken met als doel het verbeteren van de dienstverlening aan de klant (extern) en het vergroten van de effectiviteit en efficiency (intern). Hierdoor kunnen we vanaf 2015 de volgende verbeteringen doorvoeren: • onderhoud: door drie ketenpartners te selecteren voor het reparatie- en mutatieonderhoud, kunnen bewoners reparatieverzoeken straks rechtstreeks bij de aannemer melden en direct een afspraak inplannen, zonder tussenkomst van HEEMwonen; • mutatie: door een betere stroomlijning van het mutatieproces en heldere afspraken met de ketenpartners kunnen nieuwe huurders sneller in hun nieuwe woning terecht en besparen we kosten; • inkoop: door het inkoopproces deels te centraliseren (o.a. de specificatie wordt decentraal opgesteld), kunnen we een efficiencyslag maken. Bovendien is het nieuwe aanbestedingsbeleid meer gericht op transparantie en verantwoording; • verhuur: door woningzoekenden eerder en persoonlijk te benaderen en door een gerichte aanpak van moeilijk verhuurbare huurwoningen kunnen we leegstand verder verminderen. Andere verbeteringen Naast het verbetertraject ‘Verbeter Elke Dag’ worden ideeën aangedragen die moeten leiden tot een betere dienstverlening aan onze bewoners. We noemen er twee. • Door in te spelen op de behoefte voor tijdelijke huisvesting, is een nieuwe vorm van verhuur ontstaan: short stay. Dit is vooral bedoeld voor mensen die door een noodsituatie (echtscheiding, gedwongen verkoop of brand) van het ene op het andere moment geen dak meer boven hun hoofd hebben en per direct woonruimte nodig hebben. Voor deze short stay woningen hebben we in 2014 vijf huurcontracten afgesloten. De eerste contracten zijn ingegaan in september 2014. Samen met Wonen Limburg, Woonpunt en een kampeerboerderij bieden wij vanaf begin 2015 onze short stay woningen aan via www.thuistijdelijk.nl. • In overleg met het Centraal Huurdersplatform HEEMwonen hebben we het beleid voor trouwe huurders vastgesteld.

1.4. Informatie en communicatie Hoe speelt HEEMwonen in op de digitalisering van de samenleving?

Servicecentrum Ons servicecentrum is verantwoordelijk voor het eerstelijns contact met huurders en woningzoekenden. In 2014 werd 90 procent van alle telefoonverkeer direct door het service centrum afgehandeld. We streven ernaar om de communicatie richting de klant steeds vaker digitaal te laten plaats vinden. Om dat te stimuleren verwijst het servicecentrum steeds vaker naar de website en checkt bij telefonisch contact of het e-mailadres nog actueel is. Website Op de website en in het klantportaal zijn alle formulieren die voorheen alleen op papier beschikbaar waren, online gezet. Ook hebben we een interesseformulier online gezet voor nieuwbouw. Mensen die geïnteresseerd zijn in een bepaald nieuwbouwproject, kunnen vrijblijvend hun interesse aangeven en worden dan per mail op de hoogte gehouden van de vorderingen. Dit vergroot de betrokkenheid van de woningzoekende. Ook is een werkgroep in het derde kwartaal van 2014 gestart met de voorbereidingen voor een responsive website, inclusief het klantportaal. Een responsive website past de website aan,


aan het apparaat waarmee de website bekeken wordt (pc, tablet, mobiele telefoon) zodat deze duidelijk leesbaar blijft. Begin 2015 is de vernieuwde, responsive website live gegaan. Mijn HEEMwonen In 2015 kijken we naar een mogelijke uitbreiding van de functionaliteiten van het klantportaal. Dit is echter sterk afhankelijk van hoe de onderhoudsprocessen gaan verlopen naar aanleiding van de procesoptimalisatie en de heroverweging van een nieuw primair systeem in 2015. We hebben in 2014 een actie uitgezet om huurders te stimuleren zich te registeren in het klantportaal. Mede hierdoor steeg het aantal registraties van 1.300 begin 2014 naar 1.650 eind 2014. Dat betekent dat 17 procent van onze bewoners zich eind 2014 heeft geregistreerd in Mijn HEEMwonen. In 2015 kijken we hoe we het aantal registraties verder kunnen vergroten. Mailingen Kleinschalige mailingen (complex-gebonden) hebben we in 2014 al incidenteel per mail uitgezet. Omdat we nog niet van alle huurders een e-mailadres hebben, zetten we in 2015 een actie uit om ook deze te kunnen registreren. Hierdoor zullen we in de toekomst ook grotere mailingen digitaal kunnen versturen. Ook onderzoeken we eind 2014 de mogelijkheid om de maandelijkse acceptgiro, die nog altijd per post wordt verstuurd aan een kleine 2.500 huurders, te digitaliseren.

1.5. Geschillenadviescommissie Ondanks onze inzet, kunnen bewoners ontevreden zijn over onze dienstverlening. Gelukkig kunnen we klachten vaak in goed onderling overleg oplossen. Als een bewoner of woningzoekende van mening is dat wij de klacht niet naar tevredenheid oplossen en/of afspraken niet nakomen, spreken we niet meer van een klacht maar van een geschil. De geschillenadviescommissie komt dan in beeld. Dit is een onafhankelijke commissie die HEEMwonen adviseert over de te nemen maatregelen naar aanleiding van het geschil. De werkwijze en samenstelling van de commissie ligt vast in een reglement (2013). Er zijn een aantal zaken die de geschillencommissie niet behandelt, zoals huurverhogingen. Hiervoor bestaat een landelijke huurcommissie (huurcommissie.nl). Ook zaken die al aan de rechter zijn voorgelegd, worden door de commissie niet in behandeling genomen. Tabel 2 laat zien dat het aantal geschillen in 2014 sterk is afgenomen ten opzichte van het jaar ervoor. Het hoge aantal geschillen in 2013 kan verklaard worden door het beginstadium van HEEMwonen na de fusie. Nog niet alles verliep toen zoals het zou moeten. Tabel 2. Overzicht geschillen Werkzaamheden geschillenadviescommissie

2014

2013

Overlegmomenten geschillenadviescommissie

4

5

Aantal nieuw binnengekomen geschillen

4

10

In behandeling genomen geschillen

2

6

Aantal geschillen op 31-12 verslagjaar in behandeling

0

1


Hoe gaat HEEMwonen om met geschillen?

Werkwijze Geschillen moeten schriftelijk middels het daarvoor bestemde (web)formulier, worden ingediend. In 2014 werden twee geschillen door de geschillenadviescommissie niet ontvankelijk verklaard omdat een (recent) klachtenformulier ontbrak. Bovendien was het tijdsbestek tussen het ontstaan van de klacht en indiening van het geschil langer dan zes maanden. De twee geschillen die door de commissie in behandeling zijn genomen, betroffen overlast in combinatie met de dienstverlening van HEEMwonen. Beide geschillen zijn binnen de termijn van twaalf weken afgehandeld. Het advies van de commissie werd in beide gevallen door de directeur-bestuurder van HEEMwonen overgenomen. De bewoners zijn door ons schriftelijk geïnformeerd over de uitkomst. Ook heeft de teamleider Wonen aanvullend contact opgenomen met de bewoners ter verduidelijking van de klacht en om de ontevredenheid bij de klagers volledig weg te nemen. Daarnaast heeft de geschillenadviescommissie tweemaal ongevraagd advies gegeven om web formulieren aan te passen en bij werkzaamheden die overlast veroorzaken vooraf schriftelijk naar huurders te communiceren. HEEMwonen heeft beide adviezen overgenomen. De verslagen van de geschillenadviescommissie zijn ter informatie voorgelegd aan de directeur-bestuurder. De leden van de Raad van Commissarissen zijn middels de kwartaalrapportages, de Balanced Score Card en de actualiteitenoverzichten geïnformeerd over de geschillen. Wanneer daar behoefte aan is, licht de directeur-bestuurder een geschil toe aan de raad. Samenstelling Vanaf de fusie per 1-1-2013 is de geschillenadviescommissie samengesteld uit leden van de commissies van de drie voormalige corporaties. De zittingstermijn van een aantal per 1-1-2013 benoemde leden liep in de loop van 2013 dan wel 2014 af (zie rooster). In de loop van 2014 is de werving van nieuwe leden opgepakt waarbij in overleg is besloten dat de zittende leden pas zouden aftreden als de nieuwe leden benoemd zouden zijn. Slechts één lid (voorgedragen door verhuurder) dat voorheen plaatsvervangend lid was, is in de nieuwe samenstelling als regulier lid aangebleven (met een resterende zittingstermijn tot 1-5-2017). Eén lid, wiens termijn nog doorliep tot 30-6-2016 is na overleg met het CHOH en de directeur-bestuurder ook vervangen vanwege zijn matige beschikbaaren bereikbaarheid. Om de continuïteit te handhaven, is een getrapt rooster van aftreden opgesteld. De nieuwe leden zijn per 1-1-2015 formeel benoemd en aangetreden. Tabel 3 toont de samenstelling van de geschillenadviescommissie per 31 december 2014 en het rooster van aftreden. Tabel 3. Geschillenadviescommissie (2014) naam

functie

einde zittingstermijn

herkiesbaar

Mr. J.M.G.A. Sengers

Voorzitter

30-6-2014

Nee

Mr. R. Smeets

Plaatsvervangend voorzitter

Onbekend, echter minimaal 2 termijnen

Nee

L. Heunen

Lid verhuurder

30-6-2013

Nee

B. Collaris

Reservelid verhuurder

1 mei 2017

Nee

J. Vallinga

Lid huurder

30-6-2016

Nee

S. Vievermans

Reservelid verhuurder

Onbekend, echter minimaal 2 termijnen

Nee


1.6. Medewerkers Personeelsbestand Op 31 december 2014 waren 103 medewerkers werkzaam voor HEEMwonen, waarvan 98 in loondienst: 67 fulltimers, 36 parttimers en 8 stagiaires. 87 Hiervan waren vast in dienst en 16 medewerkers hadden een tijdelijk contract. In totaal ging het om 95,0 fte in 2014 tegenover 92,7 fte in 2013. Door de langdurige uitval van een aantal collega’s als gevolg van ziekte zijn we genoodzaakt extra mankracht in te zetten. We verwachten nog steeds dat het personeelsbestand de komende jaren zal dalen. Mede als gevolg van een krimpende woningvoorraad, het efficiënter inrichten van diverse processen en ketensamenwerking. Kennisontwikkeling In 2014 hebben we de ‘HEEMacademie’ verder uitgewerkt. De HEEMacademie omvat alle trainingen en opleidingen die binnen HEEMwonen (incompany) plaatsvinden. Verschillende trajecten liepen in 2014: training Excel, Asbestherkenning, Huurrecht Basis en Huurrecht Verdieping, Verhuurmakelaar, Optimaal Wijkbeheer, Huurincasso en executie, Crediteuren- en debiteurenadministratie, datakwaliteit en -beheer. In totaal maakten 19 medewerkers gebruik van de incompany trainingen. Binnen de HEEMacademie is in 2014 een nieuw onderdeel van start gegaan: lunchbijeenkomsten. Tijdens de lunch vertellen collega’s iets over hun project en/of werkzaamheden met als doel informatie-uitwisseling tussen collega’s onderling. In 2014 kwamen de volgende onderwerpen langs: short stay, Internationale Bauausstellung Parkstad (IBA), Informatiebeveiligingsbeleid, conceptueel bouwen en ketensamenwerking. Wellicht dat de informele en vrijblijvende setting telkens weer zorgen voor een hoge opkomst. Daarnaast waren er de volgende trainingen en opleidingen in 2014: • 7 medewerkers volgden extern een workshop of seminar; • 41 medewerkers volgden een korte opleiding (< 10 dagen); • 12 medewerkers startten met een langdurige opleiding: Lean Management, Six Sigma Green, Assetmanagement, HBO Technische Bedrijfskunde, Facility Management, HBO Vastgoed en Makelaardij, HBO Sociaal Juridische Dienstverlening, HBO Bedrijfskundig Management voor Technici, HBO Operationeel management, HBO Officemanagement, Leergang Personeelsmanagement en Commerciële bedrijfsvoering. Hiervan hebben twee medewerkers de opleiding in 2014 met succes afgerond; • 15 medewerkers volgden een training bedrijfshulpverlening; • 2 EVC-trajecten (erkenning verworven competenties) zijn afgerond en er lopen er 5 door in 2015.

Hoeveel gaf HEEMwonen in 2014 uit aan trainingen en opleidingen voor het personeel?

In totaal werd in 2014 een bedrag van 147.010 euro aan trainingen en opleidingen uitgegeven, tegenover 90.976 euro in 2013. Waarden en normen Onze kernwaarden ‘duidelijk, betrokken en ondernemend’ hebben we verankerd in de beoordelingscyclus en we meten de concrete bijdrage van medewerkers. Ook spreken we elkaar erop aan. Het voorbeeldgedrag van leidinggevenden is hierbij cruciaal. We organiseren drie tot vier keer per jaar een teamleidersbijeenkomst waarin de kernwaarden een belangrijk onderwerp van gesprek zijn. Daarnaast vinden we het belangrijk dat onze medewerkers geëngageerd zijn, integer handelen , goed kunnen samenwerken, voldoende beslissingsruimte hebben, proactief zijn, zelf initiatief nemen, flexibel en kostenbewust zijn. Ook hier sturen we op. We vertalen deze waarden in concrete gedragsnormen. Het nieuwe werken Na een jaar volgens de principes van ‘Het Nieuwe Werken’ gewerkt te hebben, heeft iedereen zijn of haar weg hierin wel gevonden. We beschikken over een prima werkomgeving waarbij collega’s zoeken


naar een werkplek die bij hun werkzaamheden past. Ook werd er in 2014 al meer gebruik gemaakt van de mogelijkheid om thuis te werken. Wel moeten we aandacht blijven geven aan deze manier van werken. Daarom inventariseert een kleine delegatie van de afdeling Strategie & Beleid, Facilitaire Zaken en HRM regelmatig waar medewerkers en teamleiders tegenaan lopen. Ook is ‘Het Nieuwe Werken’ een vast onderwerp tijdens de teamleidersbijeenkomsten, die vier keer per jaar plaats vinden. In 2014 zijn een aantal verbeterpunten opgepakt. Deze hadden vooral te maken met kleine aanpassingen aan het gebouw of de inrichting.

1.7. Ondernemingsraad Vanwege het pensioen van één van de leden van de ondernemingsraad (OR), bestaat de OR in 2014 nog uit zes leden. Tabel 4 toont de samenstelling van de OR in 2014. Formeel is de OR, in het bijzijn van de directeur-bestuurder, vijf keer bijeen geweest voor overleg. Eén overleg vond plaats met de voltallige Raad van Commissarissen. Daarnaast heeft de OR regelmatig overleg gevoerd in eigen kring. Wat waren de belangrijkste gespreksonderwerpen van de ondernemingsraad in 2014?

De belangrijkste gespreksonderwerpen waren: • het vervoersbeleid; • de verhuizing van HEEMwonen naar de Markt in Kerkrade; • de evaluatie van de beoordelingscyclus 2013; • de visie op ‘Het Nieuwe Werken’; • de evaluatie van de sociale begeleidingsregeling als voorbereiding op het evaluatieoverleg met de vakbonden; • de personele bezetting en doorkijk naar 2015; • de organisatieontwikkeling in relatie tot de sociale begeleidingsregeling per 1-1-2015; • de organisatiescan op de onderhoudsprocessen door bureau P5COM; • de diverse personele ontwikkelingen: vacatures, employability en (langdurig) ziekteverzuim; • de gedragscode voor het gebruik van de Smart Phone; • het jaarrapport ‘Integriteit 2013’ van People in Touch; • de jaarstukken en het jaarverslag 2013; • de actualiteiten in corporatieland (o.a. parlementaire enquête, benchmark, novelle); • de versobering van de arbeidsvoorwaarden en de reductie van bedrijfslasten; • de advies- en instemmingsaanvragen: o.a. de verschoven werktijden, de incasso van zittende huurders, de werkkostenregeling en het tijdschrijven. Tabel 4. Samenstelling Ondernemingsraad 2014 Functie

Naam

Datum van aftreden

Voorzitter

Jo Brauers

1 juli 2017

Secretaris

Patrick Coenen

1 juli 2017

Vice-voorzitter

Hub Moonen

1 juli 2017

Vice-secretaris

Dennis Bogers

1 juli 2017

Lid

Jan Zopfi

1 juli 2017

Lid

Maurice van Meegen

1 juli 2017


1.8. Externe omstandigheden Welke externe omstandigheden hebben ons werk in 2014 beïnvloed? • Bevolkingskrimp in ons werkgebied: hoewel we nog steeds woningen slopen, lopen we aan tegen onze limiet. Met sloop onttrekken we woningen aan het goedkope en betaalbare segment maar het is niet haalbaar om in dit segment tegen het zelfde huurniveau nieuwe woningen te bouwen. Omdat er (nog) geen sprake is van structurele leegstand zullen we de focus vanaf 2015 verleggen naar renovatie en pas tot herstructurering overgaan als de leefbaarheid te zeer in het gedrang komt. • Financiële omstandigheden: de verhuurdersheffing ging ook in 2014 ten koste van investeringen die maatschappelijk en economisch rendement opleveren en raken dus wederom onze bewoners; • Wonen, welzijn, zorg: door de scheiding van zorg en wonen betaalt de bewoner voor het wonen en de zorg wordt gefinancierd middels de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de AWBZ en eventueel via eigen middelen. Omdat meer mensen hierdoor thuis blijven wonen, zal de behoefte aan woningaanpassingen toenemen. • Herziene Woningwet: deze wet, die in maart 2015 door de Eerste Kamer is behandeld, dwingt ons te focussen op onze kerntaken. Dat wil zeggen: het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen, bepaald maatschappelijk vastgoed en beperkte leefbaarheidstaken. Ook moeten we veel goedkoper gaan werken. Daarop hebben we in het verslagjaar al ingespeeld met de start van het traject ‘Verbeter Elke Dag’. Als gevolg hiervan zullen vanaf 2015 een aantal wijzigen worden doorgevoerd in bedrijfs- en klantprocessen die leiden tot een grotere effectiviteit, efficiency en dus kostenbesparing. • Verhuurdersheffing: dit is een overheidsmaatregel om de woningmarkt beter te laten functioneren en extra inkomsten voor de staatskas te genereren. In 2014 kwam dit voor HEEMwonen gemiddeld neer op circa 350 euro per woning. Geld dat we niet meer kunnen inzetten voor de sociale woningbouw.

1.9. Sponsoring Hoe gaat HEEMwonen om met sponsorverzoeken? Vanaf eind 2013 worden sponsorverzoeken standaard afgewezen. Omdat we het belangrijk vinden dat buurtinitiatieven van bewoners toch een steuntje in de rug kunnen krijgen, konden bewoners ook in 2014 weer een beroep doen op het leefbaarheidsfonds. Een commissie waarin onder meer huurdersvertegenwoordigers zitting hebben, beslist over de toekenning van een bijdrage uit dit fonds. Meer hierover in hoofdstuk 3, paragraaf 3.5.


2. De doelgroep 2.1. Kerntaak Onze kerntaak is het aanbieden van voldoende, goed onderhouden en betaalbare woningen voor de primaire doelgroep. Deze mensen ervaren door inkomen of andere beperking(en) vaak moeilijkheden bij het vinden van passende huisvesting en zijn daarvoor aangewezen op een sociale huurwoning (huurprijs tot 699 euro, prijspeil 01-01-2014). Waaruit bestaat de primaire doelgroep van HEEMwonen? • Reguliere woningzoekenden met een beperkt inkomen Mensen met een inkomen tot 34.678 euro (2014) komen in aanmerking voor een sociale huurwoning. • Zorgbehoevenden Zoals cliënten van zorginstellingen, (ex)psychiatrische cliënten en medisch urgenten. • Bijzondere aandachtsgroepen Zoals asielzoekers/statushouders (zie tabel 5), (ex)gedetineerden, sociaal urgenten, maatschappelijke opvang, migranten en (ex)-daklozen. In 2014 begonnen we in beide gemeenten met een achterstand wat de huisvesting van statushouders betreft. In de loop van 2014 hebben we deze achterstand weg kunnen werken. Onze inzet heeft zelfs geresulteerd in een voorsprong per 01-01-2015.

Tabel 5. Huisvesting asielzoekers/statushouders in 2014 Gemeente

Stand 01-01-2014

Taakstelling 2014

Realisatie 31-12-2014

Stand 01-01-2015

Kerkrade

-11 (achterstand)

33

47

+3

Landgraaf

-7 (achterstand)

36

46

+3


• Studenten In 2013 zijn we gestart met een pilot studentenhuisvesting, specifiek gericht op Duitse studenten uit Aachen. Dit hebben we ook in 2014 gecontinueerd. We hebben in 2014 10 woningen ingericht voor kamerverhuur en 5 woningen voor groepsbewoning (Wohngemeinschaft). De studenten krijgen de garantie dat ze een jaar in de woning kunnen blijven wonen. Onze doelstelling was om in 2014 20 studenten te huisvesten, het werden er 24. Daarmee hebben we de doelstelling behaald. We zetten de pilot ook in 2015 voort, maar verwachten dat de behoefte geleidelijk zal afnemen. Deze nieuwe markt vormt een extra instrument om leegstand in ons werkgebied te voorkomen en onze wijken vitaal te houden.

2.2. Huurbeleid Hoe houdt HEEMwonen de huren betaalbaar? We willen met ons huurbeleid de sociale woningvoorraad op peil houden, met andere woorden voldoende goedkope en betaalbare woningen beschikbaar hebben. Afbeelding 2 laat zien dat 89 procent van onze woningvoorraad in 2014 goedkoop tot betaalbaar was. De verhuur van deze woningen vindt zoveel mogelijk met voorrang plaats aan de primaire doelgroep. Hierdoor zijn de goedkopere woningen beschikbaar voor mensen met een lager inkomen en hoeven zij minder vaak een beroep te doen op huurtoeslag. In 2014 hebben wij 92,6 procent van deze (sociale) huurwoningen aan onze primaire doelgroep toegewezen. Afbeelding 2. Verdeling woningbezit naar netto huurprijs per 31-12-2014

9%

2%

18%

goedkoop < € 389,05 betaalbaar < € 389,05 - € 596,75 middelduur < € 596,75 - € 699,48 duur > € 699,48

71% Gematigde huurverhoging HEEMwonen geeft prioriteit aan betaalbaarheid en heeft de huren van zowel de niet-geliberaliseerde als de geliberaliseerde woningen per 1 juli 2014 met 3 procent verhoogd. Dit is de inflatie (2,5 procent) vermeerderd met een kleine opslag van 0,5 procent. Dit is beduidend lager dan de huurverhoging die het kabinet toestaat. We hebben in 2014 wederom dus geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid die het kabinet biedt om de huur van bewoners met een inkomen hoger dan 34.229 euro extra te verhogen. Circa twee procent van ons woningbezit viel in 2014 in het niet-geliberaliseerde huursegment.


HEEMwonen hanteert een aantal uitzonderingen wat betreft de huurverhoging: • we verhogen de huur niet van woningen die worden gesloopt en waarvoor een sociaal statuut van kracht is. In 2014 ging het om 445 woningen waarbij de huur om deze reden werd bevroren; • we verhogen de huur niet van nieuwbouwwoningen in het jaar van oplevering. Daarvan in 2014 geen sprake; • voor woningen met een huur onder de liberalisatiegrens van 699,48 euro geldt, dat de huur ook na de huurverhoging onder de liberalisatiegrens blijft; • voor alle woningen met een huur onder 699,48 euro geldt een wettelijke bovengrens. De huur komt niet boven de maximale huur op basis van het puntensysteem. In 2014 bedroeg de huurprijs gemiddeld 68 procent van wat mag op basis van de puntentelling. Hierdoor kwam de gemiddelde huurverhoging in 2014 uit op 2,9 procent. De jaarlijkse huurverhoging in 2014 is tot stand gekomen in overleg met het Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen. Streefhuurgrenzen Wij streven naar betaalbaarheid en een faire prijs-kwaliteitverhouding van ons bezit. In 2014 werden daarom voor enkele complexen streefhuurgrenzen ingevoerd. Door dit beleid, bewaken we de grenzen in relatie tot de huurtoeslag. En zo wordt dit DAEB ( Diensten van Algemeen Economisch Belang) bezit na mutatie niet meer geliberaliseerd maar netto afgetopt op 690 euro. Op deze manier blijven deze woningen bereikbaar voor huurders die afhankelijk zijn van huurtoeslag. Beheersing woonlasten Bij betaalbaarheid gaat het niet alleen om de huurprijs. HEEMwonen zet zich ook in om de woonlasten beheersbaar te houden. Een groot deel van het inkomen van onze huurders gaat naast de huur op aan energie (elektriciteit, gas en water) en gemeentelijke heffingen. Vooral de energielasten zijn de afgelopen jaren sterk gestegen. HEEMwonen doet er veel aan om het energieverbruik van haar huurders te beperken. We verbeteren de isolatie van woningen, vervangen verwarmingsketels door zuinige combi-ketels, plaatsen waar mogelijk zonneboilers en soms ook zonnepanelen. Zo krijgen steeds meer woningen het gunstige energielabel A, B of C. De kosten hiervan berekenen we slechts gedeeltelijk door in de huur, zodat de huurder er per saldo op vooruit gaat. Ook geven we handige besparingstips zodat zij zelf ook energie kunnen besparen. Meer over de energiebesparende maatregelen die we in 2014 hebben toegepast in hoofdstuk 3, paragraaf 3.7. Huurachterstand Het grootste deel van onze bewoners heeft het financieel niet ruim. Een betalingsachterstand kan snel oplopen. Daarom zijn onze incassoconsulenten hier alert op. Begin 2014 hadden 1.060 zittende huurders een huurachterstand. In totaal ging het om een bedrag van 629.512 euro, zijnde 0,98 procent van de bruto jaarhuur. Samen met de incassoconsulent wordt bekeken hoe de huurachterstand weggewerkt kan worden. Soms wordt een (kosteloze) betalingsregeling getroffen of verwijzen we de bewoner door naar de gespecialiseerde hulpverlening. In Landgraaf hebben we in 2014 met Welsun, de gemeente en de Kredietbank het bestaande convenant schuldhulpverlening vernieuwd. Hierdoor kunnen we bij incassovraagstukken eerder ingrijpen. In Kerkrade streven we ernaar om in 2015 een convenant te sluiten met onder meer de gemeente Kerkrade en Impuls. Intussen werken we, ter voorkoming van hoge incassokosten en ontruimingen, al met hen samen in het kader van schuldhulpverlening. Heeft dit niet het gewenste effect dan gaan we over tot uitzetting. We moesten in 2014 28 keer een woning ontruimen als gevolg van wanbetaling. Eind 2014 hadden 1.045 zittende huurders een huurachterstand. Dit komt neer op een bedrag van 520.530 euro, zijnde 0,76 procent van de bruto jaarhuur. We hebben eind 2014 besloten om huurachterstanden tot twee maanden en de incasso van vertrokken huurders vanaf 2015 uit te besteden aan een externe partij. Dit om ervoor te zorgen dat onze eigen medewerkers zich actief kunnen richten op preventie en vroegtijdige signalering.


2.3. Wonen, welzijn en zorg Hoe heeft HEEMwonen in 2014 bijgedragen aan de combinatie van zorg en wonen? Vooral door de sterke vergrijzing in ons werkgebied zetten wij ons al jaren in voor de huisvesting van bewoners met een zorgbehoefte. We beschikken over 26 zorgcomplexen ofwel circa 670 zorgplekken. Eind 2014 is één zorgcomplex met 42 zorgeenheden in ontwikkeling. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld het woon-zorgcomplex de Lupinehof in Kerkrade (2005) en het wijkzorgcentrum Dokter Calshof in Landgraaf (2010). We realiseren deze complexen samen met diverse lokale en regionale (zorg)partijen en (welzijns)instellingen, want zorgverlening behoort niet tot onze kerntaken. In 2014 werkten we samen met de volgende welzijns- en zorginstellingen: MeanderGroep Zuid-Limburg, Radar, Stichting Gehandicaptenzorg Limburg, Mondriaan Zorggroep, Koraalgroep, Levantogroep (voormalige Rimo), Consuminderhuis Landgraaf, Stichting Harteklop, het Veiligheidshuis, Stichting Voedselbank, Welsun, Impuls en de sociale wijkteams van de gemeenten Kerkrade en Landgraaf. Ontwikkelingen zorg Door de veranderingen in de zorgwetgeving wordt er kritisch gekeken naar het zorgvastgoed. Door ons maar ook door zorgpartijen. Deze wetgeving stuurt aan op ‘langer thuis wonen’. En daarmee dus ook op een terugloop van cliënten in intramurale huisvesting. HEEMwonen heeft in 2014 de risico’s rond het zorgvastgoed nader onderzocht en de banden met de grootste afnemers (MeanderGroep Zuid Limburg, SGL en Radar) aangehaald om een beter beeld te krijgen van hun toekomstig beleid. Naar aanleiding hiervan hebben we ons beleid aangepast. Gelet op het specifieke karakter van zorgvastgoed en de daaraan verbonden risico’s zullen we nog voorzichtiger zijn bij nieuwe investeringsbeslissingen. Met MeanderGroep hebben we onderzoek gedaan naar de toekomstpotentie van het Heereveld in Landgraaf. Met SGL hebben we actief samen gezocht naar alternatieve huisvestingsmogelijkheden binnen ons eigen bezit. Ook hebben we één persoon binnen HEEMwonen aangewezen als relatiebeheerder voor de zorgpartijen, zodat we tijdig op veranderende zorgkoersen kunnen anticiperen. Huiskamerprojecten Een huiskamerproject is een ontmoetingsruimte waar ouderen regelmatig bij elkaar komen voor (creatieve) activiteiten, spelletjes of gewoon voor een praatje en de gezelligheid. We faciliteren er twaalf in Landgraaf en drie in Kerkrade. Met de samenwerkende besturen van de huiskamerprojecten zitten we regelmatig voor overleg aan tafel. Ook de welzijnsinstellingen namen deel aan de huiskamerprojecten: Impuls in Kerkrade en Welsun in Landgraaf. In het kader van de scheiding wonen en zorg zouden de huiskamerprojecten een veel grotere rol kunnen spelen en eraan bij kunnen dragen om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. HEEMwonen maakt zich sterk voor een betere samenwerking van de vrijwilligers met de welzijnsinstellingen en zorgprofessionals. Dit zou moeten leiden tot een betere (en vooral vollere) dagbesteding. De huiskamers staan nog regelmatig leeg. Onze rol is slechts faciliterend: we voorzien in de ruimte zonder zelf een actieve rol te spelen bij de invulling. Wel hebben we in de wijk een signaalfunctie nu de zorg meer en meer in de wijk georganiseerd wordt. We voorzien een grotere rol voor het vangnet in de wijk als het gaat om het verlenen van eerstelijns zorg. Familie, buren maar ook de huiskamerprojecten en onze medewerkers in de wijk spelen daar een belangrijke rol in. Housing Parkstad Dit betreft een samenwerkingsverband van woningcorporaties en zorginstellingen in de regio Parkstad Limburg. Op basis van dit convenant krijgen daken thuislozen, die tijdelijk in een 24-uurs-opvang verblijven, de kans een nieuwe start te maken in een eigen woning. HEEMwonen heeft in 2014 28 woningen


beschikbaar gesteld en 16 hiervan zijn in het verslagjaar ook daadwerkelijk verhuurd ten behoeve van Housing Parkstad. Vanwege personeelsuitval hebben we niet helemaal kunnen voldoen aan de taakstelling. De samenwerking is positief geëvalueerd en zal ook in 2015 voortgezet worden. Werkgroep Wonen, Welzijn en Zorg Vanaf 2015 wordt een groot aantal zorgtaken vanuit het rijk overgedragen aan de gemeenten. De voorbereiding hierop vormde in 2014 het centrale thema in de werkgroep Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ). In deze werkgroep worden op beleidsmatig niveau verbindingen gelegd met de gemeente en andere instellingen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. In beide gemeenten maken we hier deel van uit. Overleg werkgroep WWZ In 2014 kwamen we zowel in Kerkrade als in Landgraaf tweemaal bijeen voor overleg. In Kerkrade was veel aandacht voor de splitsing van de teams in een team leefbaarheid en een team sociaal wijkbeheer. Het laatste team wordt vanaf 2015 verantwoordelijk voor de nieuwe zorgtaken. We hebben afgesproken dat we vanaf 2015 actief zullen deelnemen aan de wijkteams leefbaarheid in de stadsdelen Oost en West. In Landgraaf was er vooral aandacht voor de pilot van een wijksteunpunt in Ubach over Worms. Vanwege het succes van de pilot zal de gemeente Landgraaf in 2015 op vier vaste locaties wijkpunten inrichten. Onze rol beperkt zich hierbij tot ondersteuning en facilitering bij huisvestingsvraagstukken. Met betrekking tot de nieuwe zorgtaken van de gemeente zouden we graag zien dat de gemeente, na de organisatie van de nieuwe taken in 2014, in 2015 meer gaat sturen op een integrale aanpak van wonen en zorg. Huisvesting van zorgbehoevenden De scheiding van wonen en zorg zal ertoe leiden dat ouderen, gehandicapten en andere personen die zorg of begeleiding nodig hebben, langer zelfstandig thuis blijven wonen. Door de vergrijzing groeit deze groep van zorgbehoevenden nog altijd. Daar houden we bij herstructurering, renovatie, nieuwbouw en aankopen rekening mee. Woningaanpassingen Als er een aangepaste woning vrijkomt, bekijken we in overleg met de afdeling Wmo van de gemeente of er intern geschikte kandidaten voor zijn. Onze technische beheerders en wijkconsulenten hebben hierover veelvuldig contact met de gemeente. Woningen in het kader van de Wmo ingrijpend aanpassen voor een bewoner met medische beperkingen, terwijl elders een geschikte huurwoning beschikbaar is, vinden we vanuit kostenoogpunt niet verantwoord. Bij beide gemeenten dringen we er in dergelijke gevallen op aan een verhuisvergoeding in te zetten. We merken dat de contacten met de gemeenten op dit punt nog niet soepel lopen als gevolg van de decentralisatie problemen waarmee de gemeenten kennelijk nog van doen hebben. Renovatie In 2014 hebben we de volgende renovaties uitgevoerd, gericht op bewoners met een zorgbehoefte: • liftrenovatie van de vier woongebouwen en plaatsing van tijdelijke noodliften voor de overwegend oudere bewoners in de Lourdesstraat, Boudewijneik, Patronaat- en Kleingraverstraat (Kerkrade-West); • liften ingebouwd in de Churchillstraat en de Pastoor Scheepersstraat (Ubach over Worms). Daarnaast is een grootschalige renovatie gericht op deze doelgroep eind 2014 in voorbereiding, namelijk het zorggeschikt maken van de galerijflat in de Hoofdstraat in Landgraaf. Tevens zullen diverse andere onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd en energiebesparende maatregelen worden toegepast. De uitvoering staat gepland voor 2015.


Nieuwbouw We bouwen nieuwbouw overwegend levensloopbestendig. Dat betekent dat bewoners er kunnen blijven wonen als hun levensomstandigheden door ouderdom, ziekte of een handicap veranderen. Eind 2014 zijn een aantal nieuwbouwprojecten voor deze doelgroep in uitvoering: • nieuwbouw van 6 zorgwoningen voor groepsbewoning in Heiveld (Landgraaf). De doelgroep zijn mensen die 24 uur per dag zorg nodig hebben. In het woongebouw is voorzien in 42 zorgplaatsen (7 per groepswoning). De zorg wordt geleverd door MeanderGroep; • nieuwbouw van 8 levensloopbestendige woningen in de Ceintuurstraat (Landgraaf); • nieuwbouw van 22 levensloopbestendige bungalows in de Heilust (Kerkrade-West). In hoofdstuk 3, paragraaf 3.2. vindt u een volledig overzicht van de in uitvoering zijnde nieuwbouwprojecten in 2014. Daarnaast zijn eind 2014 (voor bewoners met een -toekomstige- zorgbehoefte) drie nieuwbouwprojecten in voorbereiding: • nieuwbouw van 21 appartementen voor senioren op terrein Gulpers in Nieuwenhagen, (Landgraaf); • nieuwbouw van 15 seniorenwoningen in de Irenestraat (Landgraaf); • nieuwbouw van 14 levensloopbestendige woningen in de Pastoor Jos Peterstraat (Ubach over Worms).

2.4. Bewonersparticipatie Hoe heeft HEEMwonen in 2014 het participatiebeleid vormgegeven? HEEMwonen probeert op verschillende manieren bewoners actief te betrekken bij projecten en bij de totstandkoming van het beleid van de corporatie. We informeren de huurdersorganisaties en bewonerscommissies onder meer over het meerjarenplan, het overzicht van voorgenomen activiteiten, de jaarrekening en het jaarverslag. Bij herstructurerings- en renovatieprojecten sluiten bewoners(commissies) zich aan bij de werkgroepen die we hiervoor oprichten. We stellen ze in de gelegenheid om met ons in gesprek te gaan en ons gevraagd en ongevraagd te adviseren. Naast de formele informatie- en participatietrajecten vindt participatie ook plaats in het informele circuit, zoals in de buurten huiskamers en in informatiecentra. Onze wijkbeheerders, technisch beheerders, wijkconsulenten en woonmakelaars hebben dagelijks contact met individuele bewoners. We gaan regelmatig bij de mensen aan tafel; op kantoor, in de wijk of bij de bewoners thuis. Formele bewonersparticipatie strekt zich binnen HEEMwonen uit over verschillende niveaus. Bewonerscommissies Op complexniveau praten we vooral met bewonerscommissies. Formeel waren in 2014 in Kerkrade zeven bewonerscommissies actief en twintig in Landgraaf. Gemiddeld gaan we tweemaal per jaar met hen om tafel. Daarnaast zijn er een aantal informele (niet- actieve) bewonerscommissies met wie we regelmatig contact hebben. In 2014 hebben we veelvuldig overleg gevoerd met de bewonerscommissie van de hoogbouwflats in Bleijerheide, Kerkrade-Oost. Dit naar aanleiding van de betonproblematiek. Ook het wijkplatform van Kerkrade-Oost was hierbij aanwezig. Meer hierover in hoofdstuk 3, paragraaf 3.6. Wijkgerichte huurdersorganisaties In Landgraaf gaan we op stadsdeelniveau het gesprek aan met de wijkgerichte huurdersorganisaties: Huurdersraad Kerkrade (Kerkrade-West), Huurdersvereniging Land van Rode (Kerkrade-Oost) en in Landgraaf de Bewonersbelangenvereniging Nieuwenhagen, Huurdersplatform Schaesberg en Huurdersvereniging Ubach over Worms. De huurdersorganisaties spelen samen met individuele bewoners ook een belangrijke rol bij de uitvoering van de diverse wijkontwikkelingsplannen. We organiseren manieren om de mensen actief mee te la-


ten denken. We informeren de bewoners in een vroeg stadium, genereren bewonersideeën, we koppelen de uitkomsten van de raadpleging terug en laten zien welk effect dat heeft op de plannen. In 2014 was de gemeente aan zet bij de aanleg van het stadspark in Landgraaf-Lichtenberg en de voorbereidingen van de inrichting van de multifunctionele accommodatie in Kerkrade-West. Wij werken hierbij intensief samen met de gemeente: de gemeente als integrale kartrekker en wij vanuit de inhoud en de geplande nieuwbouw in het gebied. Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen Op corporatieniveau praten we met het Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen (CHOH). In het CHOH zijn de vijf wijkgerichte huurdersorganisaties vertegenwoordigd: Huurdersraad Kerkrade (Kerkrade-West), Huurdersvereniging Land van Rode (Kerkrade-Oost), Bewonersbelangenvereniging Nieuwenhagen, Huurdersplatform Schaesberg en Huurdersvereniging Ubach over Worms. Samen behartigen zij de belangen van onze bewoners op centraal niveau. De samenwerking met het CHOH is begin 2014 vastgelegd in een convenant. Eind 2015 zullen we dit convenant evalueren. Overleg CHOH In 2014 kwam het CHOH zes keer bijeen voor overleg. Namens HEEMwonen nemen de directeur Wonen, de teamleiders Wonen en Wijken en de ambtelijk secretaris deel aan dit overleg. Het CHOH wordt ondersteund door de Woonbond. Op 15 mei 2014 vond , in het bijzijn van de directeur-bestuurder, het overleg plaats tussen het CHOH en de Raad van Commissarissen van HEEMwonen. Daarnaast hebben de commissarissen ad hoc contact met het CHOH. Op stadsdeelniveau hadden de individuele huurdersorganisaties vier maal overleg in 2014, vooral om specifieke zaken te bespreken. Gespreksonderwerpen CHOH De belangrijkste onderwerpen die we met de huurdersorganisaties in 2014 hebben besproken, zijn: • het energiebeleidsplan en de warmtewet; • de servicekosten; • verschillende renovatieprojecten zoals de grootschalige, duurzame renovatie van 94 woningen in Kerkrade-West; • de uitvoering van de stadsdeelvisies in Kerkrade-West, Oost en Nieuwenhagen-Lichtenberg (Landgraaf); • diverse sloopprojecten in Kerkrade en Landgraaf; • het beleid voor trouwe huurders; • de jaarlijkse huurverhoging; • het activiteitenoverzicht 2015 van HEEMwonen; • het serviceabonnement; • de leefbaarheidsinitiatieven; • de voorgenomen verkoop van 7 woningen aan het Dr. Ackensplein; • de werving van nieuwe leden van de RvC; • het verslag van de geschillenadviescommissie; • de prestatieafspraken met de gemeente Kerkrade; • wijkbeheer bij HEEMwonen.


3. De woningvoorraad en de woonomgeving 3.1. Woningbezit In 2014 nam ons woningbezit per saldo af met 62 woningen. Dit is geheel in lijn met ons beleid waarbij we aansluiten op de demografische krimp in de regio. Naast de 9.964 zelfstandige woningen hadden we eind 2014 448 onzelfstandige wooneenheden en 1.497 overige verhuureenheden in bezit. Onder deze overige verhuureenheden vallen onder andere garages, parkeerplaatsen en overige panden. Al onze woningen en overige verhuureenheden bevinden zich binnen het statutair vastgestelde werkgebied: Kerkrade en Landgraaf.


Zoals afbeelding 3 laat zien, bestond onze woningvoorraad eind 2014 nog steeds vooral uit eengezinswoningen en etagewoningen met lift. Investeringsbeslissingen op het gebied van nieuwbouw, sloop, onderhoud, aanen verkoop worden genomen op basis van ons strategisch voorraadbeleid. Afbeelding 3. Woningvoorraad naar woningtype (2014)

2% 3% 18%

6%

40% 1-op-1 woning 2-op-1 woning eengezinswoning etagewoning met lift etagewoning zonder lift seniorenwoning

31% Strategisch voorraadbeleid In 2014 heeft een update plaatsgevonden van ons portefeuilleplan. Op enkele punten hebben wij onze herstructureringskoers bijgesteld en onze ambities op dit vlak getemporiseerd. Sloopplannen binnen de kernvoorraad geven we extra aandacht en worden opnieuw tegen het licht gehouden. De afgelopen jaren is er voornamelijk aan de goedkope voorraad onttrokken. De komende jaren zal de betaalbaarheid en bereikbaarheid van woningen uit de kernvoorraad dan ook een belangrijk thema zijn. Dit vraagt om een integrale aanpak. We voorzien naast minder aandacht voor sloop, meer aandacht voor de kwaliteit van onze woningportefeuille. In 2014 zijn we met een intensief begrotingstraject gestart met als doel beleidsmatige ambities in lijn brengen met de investeringsagenda. De gevolgen van deze exercitie vertalen we in 2015 in de investeringsbegroting. HEEMwonen heeft eind 2014 beide gemeente uitgenodigd om op basis van een nog door de gemeente op te stellen woonvisie gezamenlijk te bepalen wat de speerpunten en strategieën zijn op het gebied van wonen. Vervolgens doen wij naar redelijkheid en vermogen een bod om zodoende onze bijdrage te leveren aan het gemeentelijk volkshuisvestingsbeleid. Een manier van werken die aansluit op de principes uit de herziene woningwet.


Hoe heeft de woningvoorraad van HEEMwonen zich in 2014 ontwikkeld?

Tabel 6. Ontwikkelingen woningvoorraad 2014 Tabel 6. Ontwikkelingen woningvoorraad 2014 Aantal woningen in bezit op 01-01-2014

10.026

Toegevoegd in 2014 aantal opgeleverd nieuwbouwwoningen

6

aantal aangekochte woningen aantal woningen geherclassificeerd

77

Onttrokken in 2014 aantal verkochte woningen

7

aantal gesloopte woningen

126

overige mutaties

65

Aantal woningen in bezit op 31-12-2014

9.964

Tabel 6 toont de ontwikkelingen van onze woningvoorraad in het verslagjaar. In de volgende paragrafen worden deze nieuwbouw-, aanen verkoop- en sloopactiviteiten in 2014 uitvoerig beschreven. De nieuwbouw betreft de samenvoeging (en renovatie) van 12 woningen aan de Lotersbergweg in Landgraaf tot 6 nieuwe woningen. Daarnaast zijn 77 zelfstandige wooneenheden in het kader van een herclassificatie aan de woningvoorraad toegevoegd. Hierbij gaat het om wooneenheden die collectief aan een externe (zorg)partij werden verhuurd. Thuis in Limburg Het beschikbare aanbod van reguliere huurwoningen bieden we samen met zes andere corporaties in Limburg aan via www.thuisinlimburg.nl. In 2014 heeft Thuis in Limburg zich verder uitgebreid. Woningcorporatie Woonwenz uit Venlo heeft zich aangesloten. Hierdoor is niet alleen het zoekgebied, maar ook het woningaanbod uitgebreid. Ook is de website inmiddels vertaald in vijf talen: Duits, Engels, Frans en Pools.

3.2. Nieuwbouw HEEMwonen zet zich in om de huren voor haar huurders betaalbaar te houden. Zo ook bij nieuwbouwwoningen. Daarom passen we bij nieuwbouw standaard energiezuinige technieken, triple glas, spouwmuur-, daken vloerisolatie toe. Dit betekent minder CO2-uitstoot en lagere energielasten voor de huurder. Bovendien hebben we in 2014 de rendementsnotitie aangepast in het kader van betaalbaarheid. De focus zal van ‘kwaliteit’ naar ‘betaalbaarheid’ verlegd worden. We zien het als een uitdaging om woningen met een huurniveau van circa 570 euro te realiseren. Hoe zet HEEMwonen in op betaalbare nieuwbouwwoningen? Conceptueel bouwen Om te kunnen voldoen aan de aangepaste rendementen moeten we onze nieuwbouwwoningen zo efficiënt mogelijk realiseren. Conceptueel bouwen (en renoveren) en ketensamenwerking bieden hier een uitkomst in. Conceptueel bouwen houdt in dat we de aannemer vooraf prestatie-eisen en een budget


meegeven waarbinnen het project moet worden gerealiseerd. Waar een aannemer voorheen voornamelijk werd geselecteerd op prijs, wordt een aannemer bij conceptueel bouwen geselecteerd op basis van beste prijs-kwaliteit verhouding. Conceptuele woningen worden ontwikkeld door een keten van samenwerkende partners (aannemers, architecten, constructeurs en overige adviseurs) die samen werken aan een zo optimaal mogelijke nieuwbouwoplossing. Hierdoor worden faalkosten in het begin van het proces al uitgesloten. Bij conceptueel bouwen wordt gebruik gemaakt van prefab bouwelementen die in de fabriek worden geproduceerd en op de bouwplaats worden gemonteerd. Dit leidt voor tot een efficiënter bouwproces, tijdwinst en kostenbesparing. Voordelen voor de omwonenden van een dergelijk nieuwbouw project zijn minder (geluids)overlast en minder rommel op de bouwplaats. HEEMwonen is in de wijk Lichtenberg in Landgraaf in 2014 een pilot met conceptueel bouwen gestart. Hier worden 12 eengezinswoningen gerealiseerd die in de markt worden gezet voor een huurprijs onder de liberalisatiegrens. Naar verwachting worden deze woning in mei 2015 opgeleverd. Nieuwbouwprojecten In ons werkgebied, dat steeds verder vergrijst, hebben we ook in 2014 weer ingezet op duurzame, flexibele en levensloopbestendige nieuwbouw. We hebben 6 nieuwbouwwoningen opgeleverd in het verslagjaar. Het betreft een samenvoeging van twaalf één-op-één woningen aan de Lotersbergweg in Landgraaf tot 4 eengezinswoningen met tuin en 2 appartementen. De woningen zijn volledig vernieuwd en energiezuinig gemaakt. Ze zijn voorzien van een laagtemperatuurverwarming en een ventilatiesysteem met warmteterugwinning. Ook kozijnen en dak werden vervangen en de gevel werd voorzien van isolatie en gevelstukwerk. Omdat deze woningen een volledige metamorfose hebben ondergaan, zowel aan de binnen- als buitenzijde, hebben we deze 6 woningen opgevoerd als nieuwbouwwoningen. De nieuwbouwprojecten die in 2014 in voorbereiding zijn, vindt u in hoofdstuk 2, paragraaf 2.3. In 2014 zijn we gestart met een aantal nieuwbouwprojecten: • Spirea- en Gladiolenstraat, Kerkrade-West Bij deze 22 woningen in de Heilust is bewust nagedacht over de gebruikte materialen en de energiezuinigheid van het ontwerp. De woningen worden gebouwd volgens de zogenaamde Cradle-to-Cradle principes: - ontwerp voor de toekomst (flexibel en demontabel); - gebruik makend van zonlicht en hernieuwbare energie; - gebruik makend van ‘gezonde’ materialen; - zorgen voor een gezond binnenklimaat; - een bijdrage leveren aan de (bio)diversiteit. Bovendien zijn de woningen volledig zelfvoorzienend in hun energiebehoefte. Er is geen gasaansluiting maar een warmtepomp die zorgt voor milieuvriendelijke verwarming en warm water. De benodigde elektra wordt door zonnepanelen opgewekt. Bij normaal verbruik betaalt de huurder alleen de vastrechtkosten van elektriciteit. Vanwege de start van de nieuwbouw door HEEMwonen en de start van het Sociaal Programma door de gemeente hebben we op de Kampstraat een informatiecentrum ingericht om samen met de gemeente vragen van bewoners in de wijk te kunnen beantwoorden. Dit nieuwbouwproject valt onder de stadsdeelvisie van Kerkrade-West. • Lichtenberg, Landgraaf Aan de rand van het aan te leggen park in Lichtenberg realiseert HEEMwonen 12 woningen volgens het conceptueel bouwen concept. In amper zes maanden worden de woningen gerealiseerd. Dat is gemiddeld 50 procent sneller dan onze eerdere nieuwbouwprojecten. Dit nieuwbouwproject valt onder de stadsdeelvisie Nieuwenhagen-Lichtenberg.


• Zorgcentrum Heiveld, Landgraaf Op het terrein tussen de Irene- en de Maximastraat (voormalige Beatrixstraat) is HEEMwonen gestart met de bouw van zes groepswoningen voor mensen die 24 uur per dag zorg nodig hebben. Het gaat om 42 zorgplaatsen (7 personen per groepswoning). Er is gekozen voor kleinschalige, huiselijke zorgwoningen met een gezamenlijke binnentuin. Het zorgcentrum ligt in het nieuw aan te leggen park Heiveld. De zorg voor de bewoners wordt geleverd door MeanderGroep Zuid-Limburg. • Ceintuurstraat en Lotersbergweg, Landgraaf In het beschermde stads- en dorpsgezicht ‘de Leenhof’ realiseert HEEMwonen 6 eengezinswoningen en 8 levensloopbestendige semibungalows. Deze bungalows hebben een slaap- en badkamer op de begane vloer waardoor bewoners er kunnen blijven wonen als ze moeilijk ter been of anderszins zorgbehoevend worden. Dit woningtype sluit goed aan bij het grote aantal senioren in ons werkgebied. • Centrum van Ubach over Worms, Landgraaf Deze 24 appartementen beschikken over 2 of 3 slaapkamers en kijken aan de achterzijde uit op een fraai aangelegde daktuin. Dit nieuwbouwproject valt onder de toekomstvisie van Ubach over Worms. Leer- en werktrajecten Bij nieuwbouw-, sloop- en renovatieprojecten streven we ernaar om tien procent van de loonkosten uit de aanneemsom in te zetten om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt of langdurig werkloze jongeren tijdelijk aan het werk te zetten. De aannemer moet dit in de aannemingsovereenkomst opnemen. De controle vindt plaats door ‘Wonen en Werken in de wijk’.

3.3. Aan- en verkoop Hoeveel woningen heeft HEEMwonen in 2014 aanen verkocht? In 2014 waren de verkoopomstandigheden in ons werkgebied nog steeds niet gunstig. We hebben geen aankopen gedaan. Ook hebben we ons niet bezig gehouden met actieve verkoop. We hebben ons gericht op de voor verkoop aangewezen woningen die bij mutatie hoge kosten met zich mee zouden brengen. In 2014 hebben we om deze reden 7 woningen tegen de actuele marktwaarde aan huurders verkocht. Bij ieder van deze woningen zijn 2 taxaties uitgevoerd door een onafhankelijk taxateur. In het verkoopbeleid is vastgesteld dat huurders bij verkoop voorrang krijgen op niet-huurders.

3.4. Sloop Door de krimp en de vergrijzing hebben we ook in 2014 woningen moeten slopen. Door sloop en nieuwbouw passen we onze voorraad aan en ontstaat er meer ruimte voor groen. De sloop gaat gepaard met forse desinvesteringen in het bestaand bezit. Dat gecombineerd met de verhuurdersheffing vormde een oneigenlijk zware belasting voor de regionale corporaties. Regeling Vermindering Verhuurdersheffing De regionale woningcorporaties, waaronder HEEMwonen, en de gemeenten legden medio 2013 een gezamenlijk plan neer bij het Rijk. Het plan betreft een korting op de verhuurdersheffing. Het plan werd onderbouwd met het gegeven dat corporaties en gemeenten actief zijn in een krimpgebied. Om op de krimp te anticiperen, slopen wij in de regio Zuid-Limburg in de periode 2014 - 2017 bijna 5.000 huurwoningen. Als tegenprestatie op de forse desinvesteringen die daarmee gemoeid zijn, vragen we een belastingvoordeel. Het Rijk heeft dit plan omarmd en van toepassing gemaakt op de krimpregio’s in Nederland. Naast de sloop voorziet het plan ook in een tegemoetkoming voor samenvoeging van wonin-


gen. Het plan is betiteld ‘Regeling Vermindering Verhuurdersheffing’ en vanaf 1 januari 2014 tot en met 31 december 2017 van kracht. In de pot zit in totaal 73 miljoen euro, wat neerkomt op 15.000 euro per gesloopte woning. In 2014 heeft HEEMwonen voor de sloop van 87 woningen de kortingsregeling aangevraagd. Voor een aantal woningen die in 2014 gesloopt zijn, is de regeling niet van toepassing omdat de sloop al voor 1 januari 2014 gestart is. De korting voor de 87 aangevraagde woningen is in eerste instantie toegekend op basis van de beschikbare informatie. Na definitieve sloop geldt een meldingsplicht voor de corporatie. Die bestaat uit het indienen van verificatiestukken waaruit de definitieve sloop en desinvestering kunnen worden vastgesteld. De verificatie hebben we pas begin 2015 kunnen aanleveren. Op basis van die stukken beslist de wetgever momenteel over de definitieve toekenning. De definitief toegekende korting mag vervolgens ingerekend worden op de aangifte Verhuurdersheffing. Dat uitgespaarde geld willen we gebruiken om te investeren in de lokale woningmarkt, in de vorm van nieuwbouw en renovatie.

Hoeveel woningen heeft HEEMwonen in 2014 gesloopt? In 2014 hebben we in totaal 126 woningen aan onze woningvoorraad onttrokken: • 40 woningen in Achter de Haesen (Landgraaf): de gemeente zal hier een park en een buurthuiskamer realiseren; • 40 woningen in Lichtenberg (Landgraaf): de vrijgekomen ruimte zal door de gemeente als stadspark worden ingericht. Tevens zijn wij hier in 2014 gestart met de bouw van 12 woningen; • 16 woningen aan de Oude Landgraaf (Landgraaf): het gebied is inmiddels door de gemeente ingericht als parkeerruimte; • 15 woningen in de Irene- en Gatestraat (Landgraaf): in de Irenestraat starten we in 2015 starten met de bouw van 15 semibungalows en in de Maximastraat (voormalige Beatrixstraat) zullen we 15 eengezinswoningen realiseren; • 14 woningen in de Pastoor Jos Peterstraat (Landgraaf): het plan is om hier 14 levensloopbestendige woningen te realiseren; • 1 woning op terrein Gulpers, in de Kampstraat (Landgraaf): op deze locatie zullen we in 2015 starten met de bouw van 21 appartementen. De sloop van de 85 woningen in de Gladiolenstraat in Kerkrade-West hebben we doorgeschoven naar 2015 omdat een deel van de bewoners in 2014 nog geen andere woning had gevonden. Werkwijze bij sloop Twee jaar voor de daadwerkelijke sloop, informeren we de bewoners hierover. Ook helpen we bewoners actief met het vinden van een andere woning. Deze bewoners ontvangen een verhuiskostenvergoeding ter compensatie van de verhuis- en herinrichtingskosten. Deze bedroeg in 2014 5.799 euro. Dit bedrag wordt ieder jaar aangepast en is vastgelegd in het convenant sloop. Aangepaste koers HEEMwonen is één van de meest actieve corporaties als het gaat om het anticiperen op de krimp. De laatste tien jaar sloopten we meer dan 1.400 woningen. Als corporatie werden we gemiddeld met circa 100 woningen per jaar kleiner! De door sloop vrijgekomen gronden worden maar deels weer bebouwd. Vanwege de nieuwe regels in de aangekondigde woningwet, waardoor het vraagstuk van beschikbaaren betaalbaarheid van goedkope voorraad prominenter wordt, hebben we eind 2014 besloten voorzichter te zijn met het nemen van sloopbesluiten. We gaan ons meer focussen op het op peil brengen van de bestaande portefeuille.


De belangrijkste aanleidingen voor deze nieuwe koers zijn de achterblijvende aanpak van de herstructurering van particulier bezit door derden, de nagenoeg ontbrekende leegstand in de sociale huurwoningvoorraad en de constatering dat huurders, mede door nieuwe wetgeving, meer en meer afhankelijk zijn van de woningvoorraad onder de aftoppingsgrenzen. Als we door zouden gaan op de oude koers lopen we het risico dat we deze mensen in de toekomst onvoldoende zouden kunnen bedienen. Het tempo van de krimp van onze voorraad passen we vooralsnog aan. We leggen ons beleid niet meer vast in langdurige meerjarenafspraken. Dat houdt niet in dat we de in samenspraak ontwikkelde stadsdeelvisies of wijkontwikkelingsplannen niet meer onderkennen. We zijn echter kritisch op de passendheid en het tempo van voorgestelde maatregelen bij de huidige tijd. We blijven daarover in nauw overleg met de gemeenten waarmee we samenwerken. Duurzame sloop In 2014 zijn we een pilot ‘duurzame sloop’ gestart, passend binnen het duurzaam sloopprotocol van de Provincie Limburg. Samen met RE-USE Parkstad hebben we een aanvraag gedaan voor het duurzaam slopen van 12 woningen in de Gladiolenstraat in Kerkrade-West. Bij duurzaam slopen is naast aandacht voor duurzame energie vooral ook aandacht voor het sluiten van materiaal- en grondstoffenkringlopen. Duurzaam slopen begint met het opstellen van een stoffeninventarisatie. Hierbij wordt gedetailleerd aangegeven welke materialen en welke hoeveelheden er vrijkomen. Vervolgens wordt bekeken hoe verschillende producten het beste verwerkt kunnen worden. De sloopwerkzaamheden in de Gladiolenstraat zijn begin 2015 van start gegaan. Internationale Bau Ausstellung (IBA) De sloop van de drie hoogbouwflats in Bleijerheide in Kerkrade-Oost willen we, in tegenstelling tot de traditionele manier van projectontwikkeling (fast, more en global) met de gemeente Kerkrade oppakken volgens de principes: slow, less en local. Hiermee willen we handen en voeten geven aan een mogelijke samenwerking met IBA Parkstad en we erkennen hiermee de mogelijkheden die de IBA voor de regio kan betekenen. Met het project willen we aansluiten op het IBA-thema recyclestad waarin duurzame sloop en hergebruik centraal staat. Het fenomeen IBA is in Duitsland ontstaan. Daar heeft IBA bewezen een tastbare stimulans te kunnen geven aan positieve en toekomstige ontwikkelingen. Dat zijn vaak fysieke veranderingen in een gebied zoals bijzondere gebouwen, herinrichting van wijken of nieuwe landschappen. Maar minstens zo belangrijk is een nieuwe waardering en trots voor een gebied. IBA Parkstad is bijzonder, een primeur: het is de eerste volwaardige IBA buiten Duitsland.

3.5. Leefbaarheid Welke inspanningen heeft HEEMwonen in 2014 geleverd in het kader van leefbaarheid? HEEMwonen wil bijdragen aan een goed woon- en leefklimaat. We vinden het belangrijk dat onze bewoners prettig wonen in een fijne buurt. Of een wijk leefbaar is, heeft aan de ene kant te maken met hoe de sfeer in de buurt is, de sociale samenhang. Hoe gaan bewoners met elkaar om, zijn er veel gezamenlijke activiteiten en zeggen mensen elkaar gedag op straat. Daarnaast herken je een leefbare wijk ook aan hoe die eruit ziet. Ligt er veel troep op straat, zijn er veel onverzorgde stukken groen en hoeveel gebouwen staan er leeg, zijn zaken die voor een groot deel de fysieke leefbaarheid bepalen. Vooral het activeren van bewoners, voorwaarden scheppen en initiatieven ondersteunen, zien we als onze rol. Ook door diverse locaties in ons werkgebied te herontwikkelen, proberen we leegstand en de daarmee samenhangende negatieve gevolgen voor de leefbaarheid zoveel mogelijk te voorkomen.


Samenwerken Omdat meerdere partijen betrokken zijn bij de leefbaarheid in ons werkgebied, werken we intensief met andere partijen samen. Dat doen we gebiedsgericht: • Kerkrade-West: in dit stadsdeel maken we deel uit van het wijkplatform. Naast HEEMwonen nemen gemeente, politie, brandweer, huisartsen, basisscholen, winkeliersverenigingen, ouderenplatforms, bewonerscommissies, welzijnsinstelling Impuls en andere woningcorporaties viermaal per jaar deel aan dit overleg. Naast de algemene gang van zaken in de wijk, worden ook de leefbaarheid en veiligheid in de verschillende buurten besproken. • Kerkrade-Oost: onder voorzitterschap van de wijkwethouder vergaderen we ook hier vier keer per jaar met het wijkplatform. Naast de wijkconsulent bestaat het platform onder meer uit vertegenwoordigers van de gemeente, Bewonersplatform Kerkrade-Oost, Woningstichting Wonen-Zuid, Politie, Jeugd- en Jongerenwerk van Impuls, een vertegenwoordiging van de basisscholen, een vertegenwoordiging van het middelbaar onderwijs en diverse ondernemersverenigingen. • Landgraaf: hier zijn de drie wijkcoördinatoren van Schaesberg, Nieuwenhagen en Ubach over Worms namens de gemeente het eerste aanspreekpunt voor onderwerpen over de leefbaarheid in de wijk. Zij onderhouden ook contacten met andere instanties en partijen in de wijk, zoals welzijnswerk, politie, zorginstellingen en andere woningcorporaties. Daarnaast stond het onderwerp leefbaarheid op de agenda van ons ad hoc overleg met de volgende partijen: • het sociaal wijkteam (Kerkrade-Oost en West); • de wijkagenten; • het maatschappelijk werk (Impuls en Welsun); • de bewonersverenigingen; • de afdeling wijkbeheer van de beide gemeenten. Leefbaarheidsactiviteiten In 2014 hebben we wijkanalyses opgesteld, specifiek gericht op de leefbaarheid in de wijk. Vanaf 2015 zullen deze wijkanalyses het uitgangspunt vormen bij activiteiten in het kader van leefbaarheid. Naast de wijkontwikkelingsplannen die we samen met de gemeenten hebben opgesteld. De inzet van onze wijkbeheerders en wijken sociaal consulenten vormt de grootste kostenpost in het kader van leefbaarheid. Zij vormen de oren en ogen van de wijk en hebben een belangrijke signaalfunctie. De loonkosten van de wijkbeheerders en wijkconsulenten hebben voor 50 procent betrekking op leefbaarheid. De sociaal consulenten staan volledig (100 procent) in dienst van de leefbaarheid. Onderstaand de loonkosten in 2014, voor zover die betrekking hebben op leefbaarheid: • wijkbeheerders: 279.742 euro; • wijkconsulenten: 134.682 euro; • sociaal consulenten: 105.046 euro. De totale loonkosten in het kader van leefbaarheid in 2014 bedroegen dus 519.470 euro. Daarnaast hebben we een bedrag van 68.571 euro aan Welsun en Impuls uitgegeven in het kader van sociale leefbaarheid. Sociale leefbaarheid • deelname aan de maatschappelijke beursvloer; • realiseren van een buurtbank voor en door bewoners, de social sofa; • beschikbaar stellen van een buurtkamer op diverse locaties; • mogelijk maken van de buitenspeeldag; • deelname aan Burendag 2014; • mogelijk maken van diverse buurtgelegenheden (bbq, buurtfeest, buurtbrunch, kerstvieringen e.d.).


Fysieke leefbaarheid • inzet van Adhoc bij leegstand; • faciliteren van huiskamerprojecten (12 in Landgraaf, 3 in Kerkrade); • uitvoeren van woningaanpassingen; • inrichting verzorgen van de ‘openbare’ ruimte rondom appartementencomplexen; • organiseren van opruimacties (t.b.v. zwerfvuil in de buurt en rommel in huis); • organiseren van tuinenacties (voortuinen en erfafscheidingen); • uitvoeren van renovatieprojecten (zie paragraaf 3.6.); • realiseren van nieuwbouw (zie paragraaf 3.2.); • verstrekken van strooizout en sneeuw ruimen; • deelname aan burendag 2014; • inrichten van openbare ruimten; • onderhouden en vernieuwen van de groenvoorziening; • streven naar ‘schoon heel en veilig’: graffiti en afval worden binnen 24 uur verwijderd; • (sober) onderhouden van braakliggende terreinen; • opruimen van zwerfvuil (binnen 24 uur na melding); • beschikbaar stellen van ruimte aan het Consuminderhuis; • beschikbaar stellen van garages aan RD4; • verlichting aanbrengen in achterpaden; • realiseren van een jeu-de-boulebaan; • bijdrage leveren aan speeltoestellen. Aan fysieke leefbaarheid hebben we in 2014 een bedrag uitgegeven van 383.103 euro. Daarmee komt het totaalbedrag dat we in 2014 uitgegeven hebben aan leefbaarheid uit op 971.144 euro. Dat is inclusief de uitgaven van het leefbaarheidsfonds, maar nog exclusief de kosten van huiskamerprojecten, buurthuizen, informatiecentra en wijksteunpunten. Leefbaarheidsfonds Een aantal van bovengenoemde activiteiten hebben we gefinancierd uit het leefbaarheidsfonds. Begin 2014 hebben we dit fonds weer aangevuld tot 100.000 euro. Aan het einde van het verslagjaar is circa 46.000 euro aangevraagd en circa 41.000 euro is toegekend. Ongeveer driekwart van de toekenningen had betrekking op verbeteringen en voorzieningen in de fysieke omgeving. De overige toekenningen betreffen sociale activiteiten. Aanvragen ten behoeve van het leefbaarheidsfonds worden door de leefbaarheidscommissie getoetst. Deze commissie werd ook in 2014 gevormd door vijf huurdervertegenwoordigers, ieder afkomstig uit een van onze stadsdelen. Ook nemen twee medewerkers van HEEMwonen eenmaal per kwartaal deel aan de (evaluatie-) vergaderingen van de commissie. Begin 2015 zijn de voorwaarden van de aanvraag enigszins aangescherpt ter verduidelijking van de punten ‘verantwoording van te maken kosten’ en ‘consumpties bij activiteiten’. Aanpak overlast In geval van overlast moeten bewoners eerst zelf met de overlastveroorzaker in gesprek gaan. Waar nodig bemiddelen we bij overlast of verwijzen we door naar instanties waarmee we samenwerken. In Landgraaf en in 2014 voor het eerst ook in Kerkrade konden we gebruik maken van buurtbemiddeling: een initiatief waarbij vrijwillige bemiddelaars zich actief inzetten voor het woongenot en de leefbaarheid in de wijk. Ze bemiddelen bij conflicten tussen twee of meerdere personen uit een straat of buurt. Hierdoor blijven politie en justitie meestal buiten het conflict. In extreme gevallen bieden we een tweede (en laatste) kans aan overlastveroorzakers, om zo gedwongen uitzetting te voorkomen. Toch hebben we in 2014 eenmaal een woning moeten ontruimen wegens overlast. In drie gevallen hebben we de huurovereenkomst moeten beëindigen na aanhoudende overlast, waarna de huurder de woning vrijwillig heeft verlaten. In geval van hennep of drugs hanteren we een duidelijk zero-tolerance beleid en gaan we direct over tot uitzetting. Dat gebeurde in 2014 tien keer.


3.6. Onderhoud HEEMwonen hanteert een sober en doelmatig onderhoudsbeleid. Keukens, douches en toiletten vervangen we vraaggestuurd en alleen bij een technische noodzaak. Hoewel we al kostenbewust omgingen met onderhoud kwamen we er door de evaluatie van verschillende onderhoudsprocessen in het verslagjaar achter dat er bij diverse stappen winst te behalen valt. Hoe wil HEEMwonen het reparatie- en mutatieonderhoud efficiënter inrichten?

Ketensamenwerking Ketensamenwerking heeft tot doel de gehele keten van samenwerkende bedrijven (aannemers en onderaannemers) te optimaliseren als ware het één eenheid (één gezamenlijke organisatie). Dit in tegenstelling tot de situatie waarbij ieder bedrijf in de keten zich richt op het optimaliseren van zijn eigen individuele prestatie. Het reparatie- en mutatie onderhoud was in 2014 uitbesteed aan twee aannemers, evenals het cv-onderhoud. Huurders met cv-klachten werden via het keuzemenu telefonisch direct met de juiste installateur doorverbonden. Om de reparatie- en mutatieonderhoudsprocessen verder te optimaliseren, is de werkgroep ketensamenwerking in november 2014 van start gegaan met het selectieproces van een drietal ketenpartners. Op basis van een aanbestedingsprocedure hebben we de aannemerskeuze voor de langere termijn bepaald. Vlak voor de jaarwisseling zijn drie hoofdaannemers (ketenpartners) geselecteerd. Smeets, Maasveste Berben bouw en Habenu v/d Kreeke zullen in de loop van 2015 het reparatie- en mutatie-onderhoud voor hun rekening nemen. Het planmatig onderhoud zal door meerdere aannemers uitgevoerd worden. In de loop van 2015 zullen huurders met een reparatieverzoek via het keuzemenu telefonisch direct worden doorverbonden met het contactcentrum van de ketenpartner. Het voordeel is dat de bewoner in één keer wordt geholpen en direct een afspraak kan maken met de aannemer. Onderhoudsnorm Voor de dagelijkse en planmatige onderhoudskosten hanteren we bij HEEMwonen een onderhoudsnorm van gemiddeld 1.320 euro per woning per jaar. Tabel 7 toont de totale onderhoudskosten in 2014. De tabel toont echter ook kosten die niet onder het normbedrag vallen: 1.735.000 euro aan asbestkosten en 536.821 euro aan onderhoudskosten van woon-zorgcomplexen en overig vastgoed. De totale onderhoudskosten die in 2014 onder het normbedrag vielen, bedroegen 12.739.450 euro. Dit komt neer op gemiddeld 1.279 euro per woning Tabel 7. Onderhoudskosten in 2014 Onderhoudskosten (€)

Gemiddelde kosten per woning (€)

Reparatieverzoeken

2.705.144

271

Mutatieonderhoud

3.812.320

383

Totaal dagelijks onderhoud

6.517.464

654

Planmatig onderhoud

6.630.354

665

Preventief onderhoud

1.863.454

188

Totale onderhoudskosten

15.011.271

1.507

Type onderhoud

In totaal kwamen in 2014 iedere maand gemiddeld 866 reparatieverzoeken binnen. Gemiddeld werd een reparatieverzoek binnen 6,5 dag afgehandeld. De norm die we hierbij stellen is 10 werkdagen. Onderstaand een overzicht van de grotere onderhoudsprojecten in 2014.


• Duurzame renovatie ‘Bestaande wijk van Morgen’ (Kerkrade-West): in 2012 werden 92 van de in totaal 153 woningen duurzaam gerenoveerd. Medio 2013 werden nog eens 53 woningen opgeleverd. Tenslotte werden in 2014 de laatste 7 woningen duurzaam opgeknapt; van één woning is nog niet duidelijk of de renovatie wordt uitgevoerd. Deze woningen dateren uit de 70-er jaren en worden door de renovatie op passiefhuis-niveau gebracht. Dankzij een innovatieve aanpak hebben de woningen in tien werkdagen compleet nieuwe gevels, een nieuw dak met zonnepanelen, een nieuwe cv-ketel, nieuwe radiatoren en een ventilatiesysteem gekregen. • Duurzame renovatie Tulpenstraat en Fresiaplein (Kerkrade-West): hier hebben we 94 woningen duurzaam gerenoveerd. Bij 62 woningen zijn de houten kozijnen vervangen voor kunststof kozijnen, de dakpannen en de raamdorpelstenen zijn vervangen, het dak en de kruipruimte zijn geïsoleerd, het metsel- en voegwerk is gerepareerd en er zijn zonnepanelen geplaatst. De overige 32 woningen hebben eerder al een grondige opknapbeurt ondergaan en hier zijn alleen zonnepanelen geplaatst. Dit project is onderdeel van de Energiesprong: een subsidie die wij alleen krijgen als we bij 212 woningen een CO2-reductie van 45 procent behalen. De 153 woningen in de Dahliastraat en omgeving (de Bestaande wijk van Morgen) hebben hieraan al een grote bijdrage geleverd. Deze 94 woningen vormen hierop de benodigde aanvulling. • Renovatie Caumerstraat, Daslook en Kaardebol (Kerkrade-West): op deze locatie zijn 81 eengezinswoningen ingrijpend gerenoveerd. De kozijnen, ramen en deuren zijn vervangen en de spouwmuren en kruipruimte zijn geïsoleerd. Tevens is hierbij asbest gesaneerd. Bewoners konden zelf een voordeur kiezen en de kleur van de vensterbanken. • Versteviging betonconstructie flats Hertogenlaan, Jonkerberg- en Ursulastraat (Kerkrade-Oost): naar aanleiding van een incident in Leeuwarden heeft het CUR (platform constructieve veiligheid bouw en infra) in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en vereniging van woningcorporaties Aedes een protocol opgesteld om de constructieve veiligheid van uitkragende betonnen galerijen te toetsen. HEEMwonen heeft de betonkwaliteit van haar, met de flats in Leeuwarden vergelijkbare vastgoedobjecten, laten onderzoeken. Hertogenlaan Het onderzoek toonde aan dat de kwaliteit van de galerijen en balkons van de flats aan de Hertogenlaan flats niet volledig voldeed aan de aangescherpte kwaliteitsnormen. Om waar aan de gestelde kwaliteitseisen te voldoen is er een stalen ondervangingsconstructie onder de uitkragende galerijen balkonvloeren geplaats. De flats aan de Hertogenlaan voldoen nu aan de nieuw gestelde kwaliteitseis. De werkzaamheden en effecten van de plaatsing van de constructie zijn ruim voor de start middels een presentatie en diverse brieven richting de bewoners en de bewonerscommissie gecommuniceerd. Daarnaast hadden bewoners gedurende de werkzaamheden wekelijks de mogelijkheid om op een inloopspreekuur vragen te stellen. Jonkerberg en Ursulastraat Ook de flats aan de Jonkerberg en Ursulastraat voldeden na onderzoek niet meer aan de kwaliteitseisen. Omdat in deze flats een sociaal statuut loopt en bewoners de flats langzaam verlaten, en omdat de kwaliteit van de constructie hier minder was dan bij de Hertogenlaan, hebben we in overleg met de gemeente Kerkrade besloten om de galerijen en balkons middels een tijdelijke stutconstructie extra te verstevigen. Door de specifieke oplossing kon de stutconstructie snel geplaatst worden. De bewoners zijn per brief geïnformeerd. Gedurende de werkzaamheden waren er dagelijks collega’s aanwezig om vragen te beantwoorden. Daarnaast hebben er diverse overleggen met de bewonerscommissie, die speciaal voor dit werk nieuw leven is ingeblazen, plaatsgevonden. Op dit moment worden er ook nog onderzoeken uitgevoerd naar vergelijkbare constructies in het overige vastgoed. Resultaten van deze onderzoeken worden medio 2015 verwacht. pag 32 | jaarverslag 2014

Vergoeding Mocht het onderhoud of de renovatie overlast veroorzaken dan ontvangen bewoners een financiële bijdrage. De vergoeding wordt bepaald door de duur van de renovatie, volgens een met Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen afgesproken normbedrag. Een en ander is vastgelegd in het basis sociaal statuut. Zelf aan te brengen Voorzieningen (ZAV) Bewoners mogen de woning binnen de geldende ZAV-regels naar eigen smaak inrichten en hoeven deze bij huuropzegging niet in de oorspronkelijke staat terug te brengen. Om het mutatieonderhoud te beperken, hanteren we bij huuropzegging wel standaard een voor- en eindopname. Uitgangspunt is dat de bewoner de woning in goede staat oplevert. We hanteren hiervoor een checklist. Serviceabonnement Om het bewoners gemakkelijk te maken, bieden we onze bewoners voor zes euro per maand een serviceabonnement aan. Wij voeren dan kleine reparaties uit die de verantwoordelijkheid van de bewoner zijn. In 2014 hebben we het serviceabonnement geëvalueerd en het leegpompen van de kelder aan het serviceabonnement toegevoegd. We komen hiermee tegemoet aan onze bewoners want de inboedelverzekering van bewoners vergoedt dit niet als hevige regenval of hoge grondwaterstand de oorzaak is. In 2014 hebben 328 bewoners een serviceabonnement afgesloten. Eind 2014 maakten 3.154 bewoners gebruik van het serviceabonnement.

3.7. Energiebesparing Bij mutatie of op verzoek van bewoner passen we bij onderhoud standaard energiebesparende maatregelen toe. Ook bij renovatie en groot onderhoud schenken we extra aandacht aan energiebesparende maatregelen. Hierbij is het uitgangspunt dat de investering kostendekkend is en de totale woonlasten voor de bewoner als gevolg van de ingreep niet stijgen. Dat wil zeggen: de huurverhoging bedraagt maximaal de te verwachten besparing. Daarnaast profiteert de bewoner uiteraard van het toegenomen comfort in zijn woning. In 2014 hebben we bij 105 woningen energiebesparende maatregelen toegepast als onderdeel van het planmatig onderhoud. Hierbij ging het om 28 woningen in Landgraaf en 77 woningen in Kerkrade. In alle gevallen werd de dakisolatie verbeterd. Tabel 8 toont de energiebesparende maatregelen die we in 2014 bij mutatie of op verzoek van bewoner hebben toegepast. Daarnaast zijn er nog de projectmatig toegepaste energiemaatregelen. Deze vindt u in paragraaf 3.6. Tabel 8. Toegepaste energiebesparende maatregelen (2014)

Energiemaatregel

Aantal woningen Kerkrade

Aantal woningen Landgraaf

HR++ beglazing

3

8

Dak-, plafond-, vloer- en gevelisolatie

5

0

Zonneboiler

1

0

HR-combiketel

6

1

Nieuwe CV installatie

3

5

Nieuw warmte-terugwinsysteem

0

0

Warmte-isolerende maatregelen

Installaties


Wat zijn de speerpunten van het energiebeleid van HEEMwonen? In 2014 hebben we ons energiebeleid voor 2015 tot en met 2020 geformuleerd. Een belangrijke doelstelling is dat de bestaande woningvoorraad in 2020 gemiddeld een energielabel B heeft. Deze doelstelling conflicteert met de nieuwe toewijzingsregels van de Woningwet omdat investeringen niet meer in de huurprijs doorgerekend kunnen worden. Daar ligt een flinke opgave waar we ons de komende jaren mee bezig gaan houden. Afbeelding 4 laat zien dat onze woningvoorraad in 2014 voornamelijk bestond uit woningen met een energielabel C en D (50 procent). Daarnaast heeft 45 procent van onze woningen inmiddels het gunstige A, B, of C label. Afbeelding 4. Energielabels woningvoorraad (2014)

10% 6% 9%

11%

A

G

B

F

14%

28%

A B

E

C

C D E F G

D

22% Verdere speerpunten van het energiebeleid zijn: • betaalbaarheid van de energiebesparende maatregelen: de huurverhoging door toepassing van energiebesparende maatregelen bedraagt maximaal de te verwachten besparing; • aandacht voor wooncomfort van de bewoners; • aandacht voor energiezuinig bewonersgedrag; • we richten ons ook op duurzaamheid op wijken gebiedsniveau. De verschillende stadsdeelvisies bieden hiervoor diverse kansen.


STEP Op basis van het energiebeleidsplan hebben we in 2014 215 woningen, 187 in Kerkrade en 28 in Landgraaf, aangemeld voor de STimuleringsregeling EnergiePrestatie huurwoningen (STEP). De overheid ondersteunt met deze regeling verhuurders om de energieprestatie van huurwoningen onder de liberalisatiegrens te verbeteren.

Zonnig Limburg In 2013 hebben we de eerste fase van Zonnig Limburg afgerond en samen met 19 andere corporaties circa 750 huurwoningen in Limburg voorzien van zonnepanelen. Eind 2014 hebben we de voorbereidingen getroffen voor een tweede fase van dit project. De bedoeling van de tweede fase is dat we samen met negen andere Limburgse woningcorporaties in drie jaar minimaal 3.000 daken van huurwoningen zullen voorzien van zonnepanelen. Hiermee kunnen we de woonlasten van huurders verlagen, onze woningvoorraad verduurzamen en bijdragen aan een lagere CO2-uitstoot. Bewoners wiens woning in aanmerking komt voor zonnepanelen, hebben begin 2015 hierover een brief ontvangen.


4. De financiën 4.1. Algemeen Wat waren de belangrijkste financiële gebeurtenissen in 2014?

Voor wat betreft het financiële toekomstbeeld baseren we ons voor de periode 2015 - 2019 op de financiële meerjarenbegroting zoals deze in het najaar 2014 voor HEEMwonen is opgesteld. Gezien de maatschappelijke rol die we als corporatie vervullen, hebben we de in 2014 beschikbare middelen zo goed mogelijk ingezet. Op die manier waarborgen we de financiële continuïteit van HEEMwonen voor de lange termijn. Een aantal ontwikkelingen in 2014 beïnvloeden de financiële positie in sterke mate. Zo hebben we de parameters die ten grondslag liggen aan onze bedrijfswaarde (toekomstige verdiencapaciteit) opnieuw beoordeeld en afgestemd met het op onderdelen herziene beleid van HEEMwonen. Dit heeft er toe ge-


leid dat de toekomstige verdiencapaciteit van het sociaal vastgoed (DAEB bezit) per 31 december 2014 is gestegen van 449,7 miljoen naar 451,4 miljoen euro. De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed (niet-DAEB-bezit) daalde van 25,8 miljoen naar 24,9 miljoen euro. We lichten een en ander nader toe. Als we kijken naar ons sociaal vastgoed in exploitatie dan zien we dat er in boekjaar 2014 een aantal mutaties in deze portefeuille hebben plaatsgevonden. Aan de Lotersbergweg in Schaesberg zijn 4 eengezinswoningen en 2 appartementen opgeleverd die ontstaan zijn uit de samenvoeging van 12 duplexwoningen. Ook de tweede fase van het project liftaanbouw aan de Europaweg in Ubach over Worms is dit jaar opgeleverd. In Kerkrade-West in de wijk Heilust zijn we gestart met het duurzaamheidsproject ‘Energiesprong’ in de Bestaande Wijk van Morgen en hebben we de laatste hand gelegd aan de duurzame renovatie van 154 woningen. Eind 2014 is HEEMwonen gestart met de nieuwbouw van 105 woningen en 42 zorgeenheden. Hier staat tegenover dat in het kader van onze herstructureringsopgave 126 woningen uit exploitatie zijn genomen als gevolg van sloop. In 2014 zijn 7 woningen aan huurders verkocht. In 2014 werd HEEMwonen wederom geconfronteerd met de financiële consequenties van de nieuwe kabinetsplannen. In 2014 betaalden we 3,5 miljoen euro aan verhuurdersheffing en 2,1 miljoen euro aan saneringsheffing. Deze heffingen verminderen de operationele kasstroom en daarmee het investeringsvermogen van HEEMwonen. De verhuurdersheffing richt zich op verhuurders van huurwoningen in de gereguleerde sector en wordt berekend over de WOZ-waarde van de huurwoningen. De verhuurdersheffing loopt op van 3,5 miljoen euro in 2014 naar 5,3 miljoen euro in 2019. Bij de bepaling van de toekomstige verdiencapaciteit van het sociaal vastgoed is HEEMwonen ervan uitgegaan dat deze heffing ook ná 2019 betaald moet worden. Naast deze verhuurdersheffing wordt HEEMwonen in 2014 (evenals 2013) geconfronteerd met de sectorspecifieke saneringsheffing van het Centraal Fonds Volkshuisvesting. Als gevolg van bezuinigingen in de zorg wordt Wonen en Zorg wettelijk gescheiden. HEEMwonen beschikt op dit moment over 26 zorgcomplexen ofwel circa 670 zorgplekken. Eind 2014 is één zorg-complex met 42 zorgeenheden in ontwikkeling. De totale jaaropbrengst van ons zorgvastgoed bedraagt circa 4 miljoen euro; dit is circa 6 procent van onze jaarlijkse huurinkomsten. Uit een eerste globale inschatting blijkt dat een substantieel deel van deze zorgplekken (circa 480) niet direct te transformeren is naar reguliere woningen. Transformatie leidt tot hoge verbouwingskosten, wijzigingen van de doelgroep, leegstand of zelfs sloop. De volgende financiële doelstellingen lagen in 2014 aan ons werk ten grondslag: • het waarborgen van de financiële continuïteit op de lange termijn; • blijven investeren in onze voorraad; toegang tot de externe kapitaalmarkt is en blijft daarom voor ons van wezenlijk belang; • blijven voldoen aan de financiële randvoorwaarden zoals deze zijn vastgesteld door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), vooral vanwege de gunstige rentecondities. Niet alleen de toegang tot de externe kapitaalmarkt is belangrijk, maar ook de condities waaronder; • opbrengsten verkregen uit commerciële activiteiten uitsluitend inzetten in het belang van de volkshuisvesting in de meest brede zin van het woord.

4.2. Waarderen Waardering op actuele waarde Hoe waardeert HEEMwonen haar in exploitatie zijnde sociaal woningbezit? HEEMwonen waardeert haar in exploitatie zijnde sociaal (DAEB) woningbezit op bedrijfswaarde. Deze bedrijfswaarde, ook wel verdiencapaciteit genoemd, is de contante waarde van toekomstige kasstromen voortvloeiend uit het in exploitatie zijnde woningbezit. Op basis van onze bedrijfseigen parameters be-


draagt deze bedrijfswaarde eind 2014 451,4 miljoen euro. De bedrijfswaarde is in 2014 per saldo met 1,7 miljoen euro gestegen ten opzichte van eind 2013. Deze stijging wordt veroorzaakt door wijzigingen in het exploitatiebeleid, parameterwijzigingen en wijzigingen als gevolg van voorraadmutaties. We noemen de belangrijkste wijzigingen. Wijzigingen als gevolg van voorraadmutaties In 2014 hebben diverse voorraadmutaties plaatsgevonden. Zo zijn er 6 nieuwe woningen in exploitatie gekomen en zijn een aantal renovatie- en duurzaamheidsprojecten opgeleverd. De bedrijfswaarde steeg als gevolg hiervan met 0,5 miljoen euro. Door huurharmonisatie bij mutaties en het realiseren van een hogere huurstijging per 1 juli 2014 dan oorspronkelijk begroot (3,0 procent i.p.v. 2,5 procent) steeg de verdiencapaciteit met 4,5 miljoen euro. Doordat er in 2014 minder woningen zijn gesloopt dan begroot ontstaat een positief effect van 4,1 miljoen euro. De herclassificatie van 14 woningen uit het niet-Daeb segment naar het Daeb segment leidt tot een positief effect van 1 miljoen euro. Aanpassingen als gevolg van parameterwijzigingen Begin 2014 is portefeuilleplan van HEEMwonen geactualiseerd waarbij de verwachte levensduur van een groot aantal complexen is verlengd. Hierdoor steeg de verdiencapaciteit met 10,3 miljoen euro. Als gevolg van het aanpassen van diverse indexaties (loon-, prijs- en bouwkostenindexaties) is de bedrijfswaarde met 0,7 miljoen euro gestegen. Aanpassingen als gevolg van wijzigingen in het exploitatiebeleid De beheerskosten van HEEMwonen volgens de geactualiseerde meerjarenprognose laten een hoger kostenniveau zien dan de vorige prognose. Als gevolg hiervan daalt de toekomstige verdiencapaciteit met 14 miljoen euro. Als gevolg van het inrekenen van de verhuurdersheffing op woningniveau daalt de verdiencapaciteit met 9 miljoen euro. Vorig jaar is de verhuurdersheffing op totaalniveau ingerekend.

4.3. Investeren Hoeveel heeft HEEMwonen in 2014 geïnvesteerd in materiele vaste activa? In boekjaar 2014 is voor 10,5 miljoen euro geïnvesteerd in materiële vaste activa in exploitatie en ontwikkeling. Deze investeringen hebben voornamelijk betrekking op de hieronder genoemde projecten. Nieuwbouw Schaesberg – nieuwbouw 4 grondgebonden woningen en 2 appartementen Lotersbergweg Dit project betreft de renovatie en samenvoeging van 12 1-op-1 woningen aan de Lotersbergweg tot 4 grondgebonden woningen en 2 appartementen. Dit project is juni 2014 opgeleverd en in exploitatie genomen; de woningen zijn inmiddels allemaal verhuurd. De totale stichtingskosten bedragen 1,1 miljoen euro. De huurprijs voor de grondgebonden woningen bedraagt 678 euro per maand; de huurprijs voor de appartementen 666 euro per maand. Op basis van deze gegevens bedraagt de verdiencapaciteit 0,4 miljoen euro respectievelijk 0,2 miljoen euro. Het onrendabele deel van deze investering ad 0,5 miljoen euro is ten laste van de jaarresultaten 2013 en 2014 gebracht. Heilust – nieuwbouw 22 ‘Cradle to Cradle’ woningen Dit project bestaat uit de realisatie van 22 senioren- en levensloopbestendige woningen die allemaal huurtoeslagtoegankelijk worden verhuurd. De totale stichtingskosten bedragen naar verwachting 4,9 miljoen euro. Op basis van een gemiddelde huurprijs van 664 euro per woning per maand bedraagt de toekomstige verdiencapaciteit van deze investering 2,2 miljoen euro. Het onrendabele deel van de investering ad 2,7 miljoen euro is via de voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw ten laste van het jaarresultaat 2014 gebracht.


Heiveld – nieuwbouw 42 zorgeenheden MeanderGroep Vorig boekjaar is in samenwerking met MeanderGroep gestart met de realisatie van een zorgcentrum bestaande uit 6 paviljoenachtige wooneenheden, ieder voor 7 zorgbehoevenden in de categorie zwaar (vanaf ZZP-4). De geraamde stichtingskosten conform het realisatie exposé bedragen 5,2 miljoen euro. Op basis van het met MeanderGroep afgesloten huurcontract voor een periode van 25 jaar, is bij dit project geen sprake van een onrendabele investering. Dit project wordt naar verwachting in juli 2015 opgeleverd. Ubach over Worms – nieuwbouw 27 appartementen in centrumplan In het kader van de herstructurering van het centrum van Ubach over Worms wordt in samenwerking met de gemeente Landgraaf en een projectontwikkelaar een parkeergarage, een commerciële plint, 18 koopappartementen en 27 huurappartementen gerealiseerd. Bij de oplevering van dit project neemt HEEMwonen de 27 huurappartementen inclusief de 17 parkeerplaatsen conform de daartoe opgestelde overeenkomsten van de ontwikkelaar over. De stichtingskosten van de 27 huurappartementen inclusief de 17 parkeerplaatsen bedragen 4,8 miljoen euro. Op basis van een gemiddelde huurprijs van 660 euro per woning per maand bedraagt de toekomstige verdiencapaciteit van deze investering 2,5 miljoen euro. Van het onrendabele deel van de investering ad 2,3 miljoen euro is 1,9 miljoen euro via de voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw ten laste van het jaarresultaat 2013 gebracht en 0,4 miljoen euro ten laste van het jaarresultaat 2014. Lichtenberg – nieuwbouw 12 grondgebonden woningen Koninginneplein Het nieuwbouwprogramma binnen het project Lichtenberg fase 1 bestaat uit de ontwikkeling en realisatie van 12 eengezinswoningen die in de markt worden gezet voor een gemiddelde huurprijs van 667 euro per woning per maand. De investering bedraagt 1,9 miljoen euro terwijl de verdiencapaciteit wordt geraamd op 1,2 miljoen euro. Het onrendabele deel ad 0,7 miljoen euro is via de voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw ten laste van het jaarresultaat 2014 gebracht. De oplevering staat gepland voor mei 2015. Schaesberg – nieuwbouw 14 grondgebonden woningen Ceintuurstraat Dit plan betreft het realiseren van 6 eengezinswoningen (niet-DAEB) en 8 seniorenwoningen (DAEB) op de locatie Ceintuurstraat te Schaesberg. De 6 eengezinswoningen zijn – mede door de eisen die gesteld worden aan het beschermd dorpsgezicht – ruim van opzet en daarmee geschikt om te verhuren boven de huurtoeslaggrens (gemiddeld 790 euro per woning per maand). Uitgaande van deze huurprijs en een verwacht stichtingskostenniveau van 1,3 miljoen euro, bedraagt de onrendabele top van dit project 0,4 miljoen euro. De 8 seniorenwoningen worden voor een gemiddelde huurprijs van 670 euro, dus beneden de huurtoeslaggrens gerealiseerd. De toekomstige verdiencapaciteit bedraagt op basis van deze huurprijs 0,8 miljoen euro. De stichtingskosten worden geraamd op 1,5 miljoen euro, waardoor de onrendabele top 0,7 miljoen euro bedraagt. Het onrendabele deel van beide investeringen is volledig ten laste van het jaarresultaat 2014 gebracht. Renovatie- en duurzaamheidsprojecten Heilust - renovatie 8 woningen Bestaande Wijk van Morgen Dit project betreft de duurzame renovatie van 153 grondgebonden woningen in de wijk Heilust. In 2012 en 2013 zijn 145 woningen gerenoveerd en opgeleverd. In september 2014 is gestart met de renovatie van 7 van de resterende huurwoningen, welke in november 2014 zijn opgeleverd. De renovatiekosten van deze woningen bedragen 0,6 miljoen euro waarvan 0,4 miljoen euro onrendabel. Van de laatste woning is nog niet duidelijk of de renovatie wordt uitgevoerd.


Kaalheide – Energiesprong 94 woningen Dit project betreft 94 woningen uit 2 complexen in de wijk Kaalheide te Kerkrade-West waarbij middels duurzame ingrepen een CO2-reductie van 45 procent behaald wordt. Door deze CO2-reductie wordt een aanzienlijk deel van de investering gesubsidieerd. De investering bedraagt 2,6 miljoen euro. Na aftrek van de toegekende subsidie ad 1,0 miljoen euro bedraagt het onrendabele deel van deze investering 1,2 miljoen euro. Ubach over Worms – liftenproject Pastoor Scheepersstraat en Churchillstraat Dit project betreft de tweede fase van het opwaarderen van 24 portiek-etagewoningen door o.a. het realiseren van een lift, het vergroten van de balkons en het vervangen van de buitenkozijnen in kunststof. Tevens worden energiebesparende maatregelen getroffen waardoor het energielabel van de woningen verbetert van gemiddeld E naar een B-label. De totale renovatiekosten voor fase 2 bedragen 1,9 miljoen euro. De gemiddelde huurverhoging bedraagt 92 euro per woning per maand. Het onrendabele deel van deze investering bedraagt 1,2 miljoen euro. Grondposities Onder het sociaal vastgoed in ontwikkeling is begin boekjaar 2014 een bedrag ad 5,5 miljoen euro opgenomen met betrekking tot grondposities. Als gevolg van herwaardering, verkoop aan derden en de inbreng van grond bij in ontwikkeling genomen nieuwbouwprojecten zijn de grondposities in de loop van 2014 gedaald naar 2,9 miljoen euro. Deze grondposities zijn enkel en alleen ontstaan als gevolg van sloop van eigen bezit; er zijn geen grondposities door HEEMwonen aangekocht. Gezien de krimpregio waarin HEEMwonen actief is, wordt naar verwachting slechts een klein deel van deze gronden voor nieuwbouw ingezet. Op deze grondposities blijft echter vooralsnog de bestemming van bouwgrond van toepassing. Het aantal m2 grond ultimo boekjaar 2014 bedraagt circa 62.000. Voor de komende jaren houdt HEEMwonen op basis van haar portefeuillestrategie rekening met gedeeltelijk herbestemming t.b.v. nieuwbouw (inschatting 25 procent) en gedeeltelijke herbestemming t.b.v. groenvoorzieningen (inschatting 75 procent). Bij de waardering van de grondposities is met deze verhouding rekening gehouden. Dit resulteert in m2 -prijzen die fluctueren tussen 1 en 161 euro. De gemiddeld gehanteerde m2 -prijs bedraagt 47 euro. Activa ten dienste van de exploitatie Begin 2014 is het nieuwe kantoorpand van HEEMwonen aan de Markt 52 in Kerkrade centrum in gebruik genomen. Dit kantoorpand is einde boekjaar 2012 in het kader van de fusie voor 1,3 miljoen euro aangekocht. In 2013 is, mede in het kader van de implementatie van Het Nieuwe Werken, gestart met de verbouwing van dit kantoorpand. De totale investering inclusief de kantoorinrichting bedraagt 4,2 miljoen euro. Op basis van nieuwe taxaties heeft in 2014 ten aanzien van de twee voormalige kantoorpanden Erpostraat 1 en Hovenstraat 140 een afwaardering van 249.000 euro plaatsgevonden. Verkoop van woningbezit Gezien de minder gunstige omstandigheden op de verkoopmarkt en mede in afwachting van de nieuwe buy- hold- en sell-analyse van HEEMwonen is besloten om de actieve verkoop van bestaande woningen voorlopig stop te zetten. Alleen daar waar HEEMwonen bij mutatie geconfronteerd wordt met extreem hoge mutatiekosten wordt vanuit strategische overwegingen de afweging gemaakt om de woning wel of niet te verkopen. In 2014 hebben we om deze reden 7 woningen tegen de actuele marktwaarde van 614.500 euro aan huurders verkocht. Na aftrek van verkoopkosten (17.210 euro) en de boekwaarde (395.132 euro) resteert een netto verkoopresultaat van 202.158 euro.


4.4. Financieren Hoe ziet de leningenportefeuille van HEEMwonen er eind 2014 uit? Ter financiering van de materiële vaste activa heeft HEEMwonen eind 2014 voor 309,8 miljoen euro aan langlopende leningen uitstaan. Dit is 65 procent van de bedrijfswaarde van onze materiële vaste activa in exploitatie en onze vastgoedbeleggingen (Loan to Value). Naast de reguliere aflossing ad 7,7 miljoen euro zijn in 2014 een drietal fixe-leningen ter grootte van 14,4 miljoen euro afgelost met rentepercentages die varieerden tussen de 3,14 en 5,50 procent. Daarnaast is voor 11,0 miljoen euro aan annuïtaire leningen afgelost met rentepercentages tussen de 0,78 en 2,72 procent. Voor de herfinanciering van deze afgeloste leningen alsmede voor de financiering van nieuwbouwen renovatieprojecten is in boekjaar 2014 voor een bedrag van 30,0 miljoen euro aan nieuwe leningen aangetrokken. Bij de BNG werden twee fixe-leningen aangetrokken van ieder 7,5 miljoen euro (0,78 en 1,68 procent) evenals bij de NWB (2,51 en 2,72 procent). De looptijd van de nieuwe leningen is afgestemd op onze leningvervalkalender en de daarin opgenomen rente- en herfinancieringrisico’s. De rente-typische looptijd (duration) van de uitstaande leningenportefeuille bedraagt ultimo boekjaar 2014 5 jaar. Het bij deze looptijd behorende gemiddelde rentepercentage bedraagt 3,57. De gemiddelde vermogenskostenvoet (het gemiddelde van de vermogenskostenvoet van de leningenportefeuille en de inschatting van het rentepercentage op lange termijn, zijnde 4,75 procent) bedraagt ultimo boekjaar 2014 4,36 procent. Als we kijken naar onze leningenportefeuille, dan constateren we dat de hieruit voortvloeiende rente- en herfinancieringsrisico’s per saldo niet meer dan 15 procent van de uitstaande schuld bedragen. We voldoen hiermee aan de voorwaarden die het Waarborgfonds Sociale Woningbouw in het kader van risicospreiding stelt. Indien we op basis van de leningenportefeuille ultimo boekjaar 2014 de rente- en herfinancieringsrisico’s grafisch weergeven, ontstaat afbeelding 5.

Afbeelding 5. Rente- en herfinancieringsrisico’s 2015-2034


4.5. Fiscaliteit Hoe is het in 2014 gesteld met de fiscale positie van HEEMwonen? Op basis van de door de RvC van HEEMwonen goedgekeurde financiële meerjarenprognose 2015-2019 en de geprognotiseerde kasstroomoverzichten 2014-2024 heeft HEEMwonen de fiscale resultaten over de periode 2014-2024 zo nauwkeurig mogelijk bepaald. Inherent aan een prognose over meerdere jaren is dat deze per definitie bepaalde onzekerheden in zich heeft. Veelal hebben deze te maken met de invloed van (externe) factoren waarop HEEMwonen als organisatie zelf weinig invloed heeft, dan wel die zich niet goed laten voorspellen (bijvoorbeeld wijzigingen in weten regelgeving, sectorontwikkelingen, woningmarktomstandigheden, ontwikkeling WOZ-waarde). Desondanks heeft HEEMwonen op basis van de huidige inzichten een zo reëel mogelijk fiscaal toekomstperspectief proberen te schetsen. Uit deze fiscale meerjarenprognose blijkt dat HEEMwonen zonder fiscale optimalisaties in alle jaren een positief fiscaal resultaat behaalt, hetgeen over de gehele periode 2014-2024 resulteert in een totale Vpb-last van circa 50 miljoen euro. Op basis van de overeenkomst met de belastingdienst (VSO-2) beschikt HEEMwonen over een aantal faciliteiten om de fiscale positie te optimaliseren. In het kader van fiscale planning heeft HEEMwonen een aantal van deze faciliteiten, zoals de afwaardering bij sloop of krimp, benut. Ultimo 2014 kent HEEMwonen over de periode 2012-2014 ruim 46 miljoen euro aan fiscale verliezen. Deze verliezen zijn het gevolg van de verplichte WOZ-afwaardering als gevolg van waardedalingen groter dan 30 procent. Als gevolg van deze compensabele verliezen hoeft HEEMwonen de komende jaren geen acute vennootschapsbelasting af te dragen. De actieve latentie uit hoofde van verrekenbare verliezen is ultimo boekjaar 2014 gewaardeerd op 6,6 miljoen euro.

4.6. Resultaatvergelijking Hoe analyseren we het jaarresultaat van 2014 ten opzichte van de prognose van 2014? Voor het jaar 2014 werd op basis van de financiële meerjarenprognose 2015-2019 een negatief jaarresultaat begroot van 1,9 miljoen euro. Het gerealiseerde jaarresultaat over het jaar 2014 bedraagt 7,5 miljoen euro negatief, zijnde 5,6 miljoen euro lager. Een en ander wordt in onderstaande cijferopstelling nader toegelicht. Uit tabel 9 wordt duidelijk dat het verschil tussen begroting en realisatie voornamelijk wordt veroorzaakt door enerzijds de hogere afschrijvingen op materiële vaste activa en anderzijds het vanuit voorzichtigheid lager vaststellen van de latente belastingvordering inzake de voorwaartse verliescompensatie (waardedaling WOZ-waarde).


Tabel 9. Vergelijking jaarresultaat 2014 met prognose 2014. Begroting 2014

Realisatie 2014

Afwijking

60,8

60,9

0,1

Opbrengst servicecontracten

4,6

4,0

-0,6

Verkoop vastgoedportefeuille

0,5

0,2

-0,3

Geactiveerde productie eigen bedrijf

0,1

0,4

0,3

Overige bedrijfsopbrengsten

0,3

0,5

0,2

66,3

66,0

-0,3

Afschrijvingen

-12,2

-16,0

3,8

Overige waardeveranderingen MVA

-2,4

-2,5

-0,1

Personeelslasten

-8,2

-7,5

0,7

Onderhoudslasten

-17,3

-15,0

2,3

Bedrijfskosten

-2,5

-3,2

-0,7

Belastingen en verzekeringen

-2,7

-2,6

0,1

Overheidsheffingen

-5,6

-5,6

0

Leefbaarheid

-0,2

-0,4

-0,2

Lasten servicecontracten

-4,6

-3,9

0,7

Overige bedrijfslasten

-1,0

-0,8

0,2

-56,7

-57,5

-0,8

Bedrijfsresultaat:

9,6

8,5

-1,1

Saldo financiële baten en lasten

-11,3

-11,1

0,2

Resultaat voor belastingen:

-1,7

-2,6

-0,9

Belastingen

-0,2

-4,9

-4,7

Jaarresultaat:

-1,9

-7,5

-5,6

Bedrijfsopbrengsten: Huuropbrengsten

Bedrijfslasten:

Bedragen x 1.000.000 euro

4.7. Meerjarenperspectief Hoe ziet het meerjarenperspectief van HEEMwonen er uit voor de periode 2015 tot en met 2019?

In deze paragraaf gaan we verder in op het meerjarenperspectief van HEEMwonen. In november 2014 is de financiële meerjarenprognose voor de jaren 2015 tot en met 2019 door de audit commissie en de Raad van Commissarissen van HEEMwonen vastgesteld. Vervolgens hebben we een extern adviesbureau


(ORTEC Finance) gevraagd om de risico’s van het beleid als gevolg van onzekere ontwikkelingen van de macro-economische parameters inzichtelijk te maken. Omdat de gehanteerde parameters in de financiële meerjarenprognose van HEEMwonen nagenoeg gelijk zijn aan de parameters die het Centraal Fonds Volkshuisvesting hanteert, zijn de scenario’s gesimuleerd op basis van de bedrijfseigen parameters en waarde-instellingen. In deze simulatie worden 200 macro-economische risico’s gesimuleerd voor een beleidsperiode van vijf jaar (2015 tot en met 2019). Op basis van de uitkomsten uit deze scenario’s worden de volgende kengetallen gesimuleerd: • Eigen vermogen; • Solvabiliteit; • Interest Coverage Ratio (ICR); • Debt Service Coverage Ratio (DSCR). Aanvullend op deze scenario’s is een ‘What-if’-analyse uitgevoerd om de financiële consequenties van het scheiden van wonen en zorg (extramuralisering) in kaart te brengen. Hierbij is gekeken naar de gevolgen voor bovengenoemde vier kengetallen door middel van het inrekenen van een hogere huurderving bij die complexen waar er sprake is van zorg gerelateerd vastgoed. Financiële resultaten huidig beleid Tabel 10 geeft de financiële resultaten van het huidige beleid van HEEMwonen weer. Tabel 10. Uitkomsten FMP voor de periode 2014-2019 Tabel 10. Uitkomsten FMP voor de periode 2014-2019 2014 2015

2016

2017

2018

2019

Eigen Vermogen (in mln)

180,10

201,10

203,20

207,60

210,40

222,20

Solvabiliteit (%)

35,50

36,90

37,40

37,80

38,70

40,80

Operationele kasstroom (mln)

12,20

19,30

21,80

22,20

23,00

24,40

ICR

2,02

2,70

2,89

2,95

3,04

3,15

DSCR

1,53

1,80

1,80

1,82

1,84

1,89

456,30

474,50

482,10

484,50

483,80

486,10

30,30

30,40

30,80

31,00

31,60

32,20

Bedrijfswaarde sociaal (in mln) Marktwaarde (in mln)

Op basis van deze financiële kengetallen zijn 200 scenario’s gesimuleerd waarbij elk scenario met dezelfde waarschijnlijkheid wordt gegenereerd. Onderstaande vier figuren tonen het verloop per kengetal voor de 200 scenario’s over de beleidsperiode 2014-2019. In de afbeeldingen 6 tot en met 10 geeft de blauwe lijn telkens het gemiddelde aan en geven de groene lijnen de 5 procent slechtste scenario’s weer.


Afbeelding 6. Ontwikkeling eigen vermogen 2013-2019

Afbeelding 7. Ontwikkeling solvabiliteit 2013-2019

Uit de afbeelding 6 en 7 blijkt dat bij voortzetting van het huidige beleid het eigen vermogen in 2019 met 95 procent kans niet onder de 141,3 miljoen euro uitkomt. Ook zal de solvabiliteit in 2019 met 95 procent kans hoger zijn dan 28,9 procent. De lagere solvabiliteit van deze scenario’s wordt veroorzaakt door de hogere investeringskastromen als gevolg van de gemiddeld hogere bouwindex, de hogere kasstroom onderhoudslasten als gevolg van de gemiddeld hogere onderhoudsindex en de hogere kasstroom beheerskosten als gevolg van de gemiddeld hogere loonindex.


Afbeelding 8. Ontwikkeling ICR 2013-2019

Afbeelding 9. Ontwikkeling DSCR 2013-2019

Voor de ICR en de DSCR geldt dat deze binnen de vastgestelde normen (ICR: 1,4 en DSCR 1,0) van het WSW blijven.


Ontwikkeling van de vrije beleidsruimte De risicobuffer benodigd voor het macro-economisch risico wordt per kengetal bepaald aan de hand van enerzijds de verwachte uitkomst en anderzijds de 5 procent slechtste scenario’s voor solvabiliteit in 2019 (= 95 procent Value at Risk) en zijn weer te geven zoals in tabel 11.

Tabel 11. Verwachte en 95 procent VaR uitkomsten voor 200 scenario’s in 2019 Verwachting Eigen vermogen (mln)

95% VaR

Risicobuffer

222,2

141,3

80,9

40,80%

28,90%

11,90%

24,4

20,1

4,3

ICR

3,2

2,7

0,5

DSCR

1,9

1,7

0,2

Solvabiliteit (%) Operationele kasstroom (mln)

De risicobuffer voor de macro-economische risico’s is bepaald op 11,9 procent. Voor alle overige risico’s is in het algemeen een buffer tussen de 5 en 10 procent toereikend. Aangezien het vastgoed van HEEMwonen echter in de Regio Parkstad ligt, wat historisch gezien meer marktrisico met zich meebrengt, houdt HEEMwonen voor de overige risico’s een buffer van 10 procent aan.

Tabel 12. Bepaling van de vrije beleidsruimte Verwachting Solvabiliteit (%) 2019 Eigen vermogen (mln) 2019

Risicobuffer Macro-economisch

95% VaR

40,80%

28,90%

222,2

141,3

11,90%

Ondergrens risico

10,00%

Totaal benodigde risicobuffer

21,90%

Vrije beleidsruimte 2019 (%)

18,90%

Vrije beleidsruimte 2019 (mln)

103

Vrije beleidsruimte 2014 (mln)

77,7

Uit tabel 12 blijkt dat de vrije beleidsruimte van HEEMwonen ultimo boekjaar 2019 bedraagt 103,0 miljoen euro. Verdisconteerd naar de waarde ultimo boekjaar 2014 bedraagt de vrije beleidsruimte 77,7 miljoen euro. De vrije beleidsruimte is het vermogen dat HEEMwonen kan inzetten voor aanvullend beleid zonder dat er teveel risico’s moeten worden genomen.


Afbeelding 10. Verdeling risicobuffers en vrije beleidsruimte

Uitkomsten ‘What-if’-scenario scheiden Wonen en Zorg Het scheiden van Wonen en Zorg (extramuralisering) houdt in dat doelgroepen als ouderen, gehandicapten en GGZ-klanten niet meer zullen doorstromen naar intramurale voorzieningen, maar de zorg thuis gaan ontvangen. Deze beleidswijzigingen in het zorgstelsel hebben gevolgen voor de rol van HEEMwonen als sociale huisvester. Er wordt door HEEMwonen rekening gehouden met leegloop in de intramurale portefeuille en het risico op (vroegtijdige) beëindiging van huurcontracten met zorg aanbieders. In deze ‘What-if’-analyse is bij diverse zorgcomplexen vanaf het jaar 2016 gerekend met een hogere huurderving. Bij zorgcomplexen waarbij het huurcontract binnen vijf jaar afloopt is en huurderving ingerekend van 50 procent. Bij twee complexen is het huidige huurcontract inmiddels opgezegd en wordt gerekend met een huurderving van 100 procent. Dit scenario laat het beeld zien zoals weergegeven in tabel 13.

Tabel 13. Financiële consequenties scheiden wonen en zorg periode 2014-2019 2014 Eigen vermogen (mln)

2015

2016

2017

2018

2019

167,2

181,1

181,5

184,4

185,1

194,7

33,40%

34,50%

34,70%

34,90%

35,50%

37,40%

12

19,3

21,3

21,6

21,9

23,2

ICR

1,99

2,7

2,85

2,89

2,94

3,03

DSCR

1,53

1,8

1,77

1,8

1,79

1,83

Solvabiliteit (%) Operationele kasstroom (mln)

Uit tabel 13 blijkt dat ten opzichte van tabel 10 het eigen vermogen in 2019 daalt met 27,5 miljoen euro en de solvabiliteit met 3,4 procent. Ook de ICR en DSCR dalen in 2019 met respectievelijk 0,12 en 0,06. Desondanks kunnen we concluderen dat de financiële resultaten bij dit scenario goed blijven.


4.8. Beleggingen Welke beleggingen heeft HEEMwonen uitstaan op 31 december 2014? Beleggingen op korte termijn • direct opvraagbaar: kas, rekening-courant en spaarrekeningen bij diverse bankinstellingen • op termijn uitgezet op spaarrekeningen en deposito’s bij diverse banken beleggingsinstellingen

€ 80.730 € -

Beleggingen op lange termijn • langlopend belegde geldmiddelen (leningen u/g) • vorderingen op groepsmaatschappijen (leningen u/g)

€ 2.949.571 € 158.824

Totaal beleggingen op 31 december 2014:

€ 3.189.125

4.9. Deelnemingen Welke deelnemingen heeft HEEMwonen in groepsmaatschappijen op 31 december 2014? Hephaestus Beheer B.V. en Hephaestus Vastgoed B.V. Vanaf 1 januari 2006 gold voor woningcorporaties nog slechts een beperkte vrijstelling vennootschapsbelasting. HEEMwonen heeft er eind 2005 voor gekozen om de zogenaamde ‘commerciële activiteiten’ onder te brengen in een afzonderlijke rechtspersoon. Hiervoor zijn per 1 januari 2006 Hephaestus Beheer B.V. en Hephaestus Vastgoed B.V. opgericht. HEEMwonen houdt 100 procent van de aandelen in Hephaestus Beheer B.V. en deze laatste op haar beurt weer 100 procent van de aandelen in Hephaestus Vastgoed B.V. HEEMwonen heeft in 2006 voor Hephaestus Beheer B.V. 5.832.900 euro aandelenkapitaal geplaatst en gestort. In verband met de integrale vennootschapsbelastingplicht vanaf 1 januari 2008 alsmede het willen reduceren van de administratieve lastendruk, zijn per 31 december 2009 155 los verhuurbare garageboxen, 37 woningen en een bedrijfsruimte ten behoeve van de Stichting Humanitas terug geleverd aan HEEMwonen. Als gevolg hiervan blijft slechts één kantoorpand en een kleine winkelruimte als vastgoed in Hephaestus Vastgoed B.V. over. De deelneming in Hephaestus Beheer B.V. bedraagt ultimo boekjaar 2014 928.074 euro. De bestuurlijke betrokkenheid bestaat daaruit dat de directeur-bestuurder van HEEMwonen tevens de directeur-bestuurder van Hephaestus Beheer B.V. en Hephaestus Vastgoed B.V. is. De Raad van Commissarissen van HEEMwonen vormt tevens de Raad van Commissarissen van Hephaestus Beheer B.V. Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. In 2004 heeft HEEMwonen samen met Bouwontwikkeling Jongen B.V. en 3W Vastgoed de Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. opgericht. Deze B.V. houdt zich onder meer bezig met de herontwikkeling van het gebied Akerstraat-Carboonplein te Kerkrade-West. In 2007 heeft HEEMwonen zich jegens deze B.V. verplicht tot het afnemen van 37 appartementen ten behoeve van het huursegment. In 2008 zijn aanvullend hierop afspraken gemaakt over de afname van 9 appartementen in fase 1 en 10 appartementen in fase 2 van dit plan. De 37 en 9 appartementen zijn in 2009 opgeleverd en verhuurd. De resterende 10 appartementen zijn in het derde kwartaal van 2010 opgeleverd. Eind 2011 waren 6 verkoopwoningen nog niet verkocht. Voorganger Hestia groep heeft begin 2012 per saldo 3 appartementen uit deze restvoorraad aangekocht. In boekjaar 2014 zijn de vorderingen en schulden met HEEMwonen vereffend en is deze project-BV geliquideerd.


Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf In verband met de aankoop van het strategisch goed gelegen bedrijfspand Kampstraat 51 te Schaesberg, werd in 1995 Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf opgericht met als doel de verwerving van de aandelen van de Beleggingsmaatschappij Gulpers B.V. Deze B.V. was eigenaar van het bedrijfspand. Aan Stichting Bouwen en Wonen Landgraaf is op 1 augustus 1995 door HEEMwonen een lening verstrekt van 272.268 euro tegen een rente van 8,0 procent. Deze lening moet in zijn geheel afgelost worden op 1 augustus 2025. In 2001 heeft de beheerstichting in verband met het vrijvallen van een termijndeposito 113.445 euro vervroegd afgelost. Het negatieve eigen vermogen van de Holding Bouwen en Wonen Landgraaf B.V. bedraagt ultimo boekjaar 2014 254.678 euro. In 2014 zijn de opstallen van de beleggingsmaatschappij gesloopt en is de grond gesaneerd. De grond wordt in 2015 aan HEEMwonen verkocht t.b.v. de realisatie van 21 appartementen. Nadat deze transactie heeft plaatsgevonden, worden wederzijdse vorderingen en schulden vereffend, waarna de BV geliquideerd wordt. HEEMwonen staat garant voor de vermogenstekorten van deze B.V. De bestuurlijke betrokkenheid bestaat daaruit dat de directie van HEEMwonen tevens directielid van de Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf is. De Raad van Commissarissen van HEEMwonen vormt tevens de Raad van Commissarissen van de beheerstichting. Deelname in Vereniging van Eigenaren In welke verenigingen van Eigenaren nam HEEMwonen op 31 december 2014 deel? • Patronaatstraat • Akerstraat / Klein Graverstraat • Piusstraat / Oude Tunnelweg • Pucciniplein • Carboonplein • Centrumplan Schaesberg • Nieuwenhaegh • Wijngracht • O.L. Vrouwestraat • Hertogenlaan (De Wachter) • Hoofdstraat (Modena) • Dr. Ackensplein • Hovenstraat/Schoolstraat • Piusstraat • Centrumplan Schaesberg


Kerkrade-West Kerkrade-West Kerkrade-West Landgraaf Kerkrade-West Landgraaf Landgraaf Kerkrade-Oost Kerkrade-Oost Kerkrade-Oost Kerkrade-Oost Kerkrade-Oost Ubach over Worms Kerkrade-West Landgraaf

27 24 22 29 59 42 7 101 25 11 21 20 10 12 26

woningen woningen woningen parkeerplaatsen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen woningen eenheden zorgproject eenheden zorgproject

Kengetallen HEEMwonen

2014

2013

9.964

10.026

448

448

- garages

816

854

- overige verhuureenheden (parkeerplaatsen e.d.)

681

712

- woningen / eenheden op balansdatum in aanbouw

147

33

-

-

- aantal woningen opgeleverd

6

64

- aantal woningen aangekocht

-

-

-7

-2

- 126

-

65

-19

- goedkope woningvoorraad

1.425

1.422

- betaalbare woningvoorraad

6.895

6.924

1.465

1.486

179

194

1,41

1,44

- kosten niet planmatig onderhoud per woning (in €)

659

852

- kosten planmatig onderhoud per woning (in €)

859

470

- totaal kosten onderhoud / woning (in €)

1.518

1.322

- gemiddeld aantal punten WWS

146

146

- gemiddelde netto huurprijs (in €)

501

484

2,90

3,80

68,00

68,00

- mutatiegraad (in %)

8,70

8,10

- huurachterstand (in %)

0,82

0,98

- totale huurderving (in %)

3,50

3,91

- mutatieleegstand (in %)

1,45

2,38

- herstructureringsleegstand (in %)

2,05

1,53

Gegevens woningbezit Aantal verhuureenheden in exploitatie: - woningen en woongebouwen (zelfstandige eenheden) - onzelfstandige wooneenheden

- aangekochte panden / percelen Mutaties in het woningbezit

- aantal woningen verkocht / uit exploitatie - aantal woningen gesloopt - wijzigingen als gevolg van herclassificatie (dVi) Aantal woningen naar huurprijsklasse (gerelateerd aan aftoppingsgrenzen huurtoeslag)

- dure woningvoorraad tot liberalisatiegrens - geliberaliseerde woningvoorraad Kwaliteit - aantal reparatieverzoeken per woning (incl. cv)

Prijs / kwaliteitverhouding (cijfers ultimo boekjaar)

- gemiddelde huurstijging (in %) - netto huurprijs als % maximaal redelijke huurprijs Het verhuren van woningen


Financiële continuïteit - solvabiliteit (eigen vermogen / balanstotaal) (in %)

35,48

34,90

- liquiditeit

0,16

0,37

- rentabiliteit eigen vermogen (in %)

-1,43

- 8,60

- gemiddelde vermogenskostenvoet (in %)

4,36

4,50

1,75

- 0,90

2,02

2,38

65,04

65,84

18.151

17.968

178

405

- langlopende schulden / zelfstandige woning

31.240

31.361

- totaal opbrengsten / zelfstandige woning

6.620

6.376

- (overheids)heffingen per zelfstandige woning

560

242

- overige bedrijfslasten / zelfstandige woning

689

713

- 754

- 3.305

4,00

4,00

1,83

1,80

18,00

19,00

6,78

6,30

- wonen

38,33

38,40

- wijken

21,45

23,20

90,39

92,70

98

101

746

760

Huisvestingskosten per zelfstandige woning (in €)

33

34

Kosten toezicht (RvC) per zelfstandige woning (in €)

14

11

228

232

- rentabiliteit totale vermogen (in %) - rentedekkingsgraad (ICR) - loan to value (in %) Balans en winsten verliesrekening (in €) - eigen vermogen / zelfstandige woning - voorzieningen / zelfstandige woning

- jaarresultaat / zelfstandige woning Personeelsbezetting Aantal formatieplaatsen gesplitst naar kostenplaats: - directie - HRM - bedrijfsvoering - strategie & beleid

Totaal aantal medewerk(s)ers: Personeelskosten per zelfstandige woning (excl. doorbelastingen) (in €)

Algemene kosten per zelfstandige woning (in €)


5. Het verslag van bestuur 5.1. Taken en verantwoordelijkheden De directeur-bestuurder is formeel eindverantwoordelijk voor het functioneren van de organisatie en legt verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. De taak- en verantwoordelijkheidsverdeling tussen de directeur-bestuurder, de overige directieleden en de RvC evenals de werkwijze die de directeur-bestuurder hanteert, zijn vastgelegd in het directiestatuut (2013). De rechtspositieregeling van de directeur-bestuurder is vastgelegd in zijn arbeidsovereenkomst. In deze regeling zijn onder meer afspraken opgenomen om belangenverstrengeling te voorkomen. Zo is het hem niet toegestaan om zonder schriftelijke toestemming van de raad nevenfuncties uit te oefenen. De directeur-bestuurder is voorzitter van het directieteam. Naast de directeur-bestuurder maken de directeur Wonen, de directeur Wijken en de directeur Bedrijfsvoering hier deel van uit. Het directieteam is gezamenlijk verantwoordelijk voor het proces- en kwaliteitsmanagement binnen de corporatie.


Welke taken en verantwoordelijkheden heeft de directeur-bestuurder van HEEMwonen? Het takenpakket van de directeur-bestuurder bestaat onder meer uit: • invulling geven aan de missie en visie; • extern vertegenwoordigen van de organisatie; • maatschappelijk strategisch positioneren van de organisatie; • vaststellen van het door directie en in de lijn voorbereide beleid; • aansturing van de interne organisatie. Verder ziet de directeur-bestuurder er op toe dat: • relevante weten regelgeving wordt nageleefd; • doelstellingen van de corporatie worden gerealiseerd; • de corporatie financieel stabiel is; • risico’s zoveel mogelijk worden beheerst. De bestuursbesluiten vindt u in bijlage 2. Tabel 14 toont de persoonlijke gegevens van de directeurbestuurder. Tabel 14. Persoonlijke gegevens directeur-bestuurder Naam

Geboortedatum

Nevenfuncties

Indiensttreding

Benoemingsduur

Mr. Jack J.J.M. Vinken MRE

13-02-1958

-

26-09-1999

Onbepaalde tijd

5.2. Terug- en vooruitblik Hoe kijkt HEEMwonen terug op 2014? • Betaalbaar wonen voorop! De verhuurdersheffing betekende in 2014 een extra kostenpost van in totaal 3,5 miljoen euro. HEEMwonen heeft zich net als in 2013 ook in 2014 ingezet voor betaalbaar wonen. De ruimte die we kregen om de huren in 2014 extra te verhogen hebben we niet benut. Dat zou betekenen dat onze huurders de dupe worden van deze extra heffing die de schatkist van de overheid moet aanvullen. Dat vinden we nog steeds onacceptabel. Onze huurverhoging lag bijna twee procent lager dan de gemiddelde huurverhoging in Nederland. Daarmee waren we één van de corporaties met de laagste huuraanpassing. Omdat betaalbaarheid niet alleen te maken heeft met de huurprijs maar ook met andere vaste lasten zoals de energiekosten, hebben we ook hier in 2014 sterk op ingezet. In hoofdstuk 3, paragraaf 3.7. vindt u enkele projecten die we in het kader van energiebesparing in 2014 hebben uitgevoerd. • Beperking investeringscapaciteit De verhuurdersheffing en de gematigde huurverhoging zorgden er in 2014 voor dat onze investeringscapaciteit werd beperkt. De herstructureringsplannen in ons werkgebied staan onder druk: minder geld betekent minder sloop, minder nieuwbouw en minder renovatie. • Efficiëntere werkwijze Omdat we ons willen blijven inzetten voor betaalbaar wonen, hebben we in 2014 een extra in-


spanning gedaan om efficiënter te gaan werken. We hebben een start gemaakt met het traject Verbeter Elke Dag. Dit houdt in dat we belangrijke processen die jaarlijks de hoogste kosten met zich meebrengen, geëvalueerd en herijkt hebben. In principe gaat het om preventief, planmatig, klachten- en mutatieonderhoud. Maar ook de bedrijfsonderdelen die direct of indirect betrokken zijn bij de genoemde processen worden in het verbetertraject meegenomen. We beogen hiermee niet alleen een efficiëntere werkwijze, ook de klanttevredenheid moet hierdoor sterk omhoog worden gebracht. In 2014 vond de evaluatie en herijking plaats. Vanaf 2015 zullen de verbeteringen worden doorgevoerd. • Afronding integratiefase fusie Per 31 december 2014 hebben we, middels beëindiging van de bij de fusie afgesloten sociale begeleidingsregeling, de integratiefase van de fusie afgerond. Bij de evaluatie van deze regeling hebben we geconstateerd dat de veranderingen veel vergen van medewerkers. We gaan ervan uit dat het relatief hoge ziekteverzuim van acht procent in het verslagjaar hier een gevolg van is. Voor 2015 is het terugdringen van het ziekteverzuim dan ook een van de speerpunten van onze corporatie. Hoe kijkt HEEMwonen vooruit op 2015? Voor 2015 staan een aantal veranderingen op de agenda, veelal door de overheid geïnitieerd: • Parlementaire enquêtecommissie Vanaf 2015 zullen we aan de slag gaan met de aanbevelingen volgend uit de conclusies van het rapport van de parlementaire enquêtecommissie in de corporatiesector. Dit zal onder andere leiden tot een strakker intern toezicht, een grotere rol voor huurders, bindende afspraken met de gemeenten en verdere begrenzing van ons werkdomein. • Nieuwe woningwet De belangrijkste wijzigingen die de nieuwe woningwet vanaf 1 juli 2015 met zich meebrengt: - een sterke beperking van ons werkdomein tot de kerntaken, ofwel focus op DAEB bezit; - een groter deel van de sociale huurwoningen moet worden toegewezen aan de primaire doelgroep van de corporatie (95 versus 90 procent in 2014); - de gemeente wordt verantwoordelijk voor de woonvisie en leefbaarheidstaken verschuiven naar de gemeente; - een beperking van het investeringsgebied: er mag alleen nog geïnvesteerd worden in door de gemeenten aangewezen woningmarkt-regio’s; - de rol van huurders neemt toe, onder andere ten aanzien van het maken van prestatieafspraken; - de eisen ten aanzien van governance en intern toezicht worden verscherpt. • Aanpassing woningwaarderingsstelsel Eind 2014 heeft HEEMwonen de verwachte effecten van het aanpassen van het woningwaarderingsstelsel op onze vastgoedportefeuille in concept doorgerekend. Uit deze voorlopige berekeningen blijkt het effect op de maximale verdiencapaciteit. In 2015 worden deze berekeningen op basis van een inmiddels door de minister vastgestelde variant herrekend, zodat de uiteindelijke aanpassing van het woningwaarderingsstelsel op 1 oktober 2015 kan plaatsvinden.

5.3. Horizontale verantwoording Als maatschappelijke onderneming leggen we tijdens onze dagelijkse werkzaamheden en de vele reguliere overleggen verantwoording af aan stakeholders. Formeel doen we dat ook middels dit jaarverslag. Een andere verantwoordingswerkwijze is visitatie. In 2015 zullen we de voorbereidingen treffen voor een


visitatie in 2016. Visitatie vormt een onafhankelijke beoordeling van onze maatschappelijke prestaties op het gebied van maatschappelijke opgaven, ambities, vermogen en governance. Naast verantwoording bieden we stakeholders de kans om invloed uit te oefenen op het beleid van onze corporatie. Dit doen we op een georganiseerde manier. Hoe worden de principes van horizontale verantwoording vormgegeven? Bewonersparticipatie Onze voornaamste stakeholders zijn onze bewoners. Met hen zijn we dagelijks in gesprek. Via het Centraal Huurdersoverleg, via de bewonerscommissies maar ook op individueel niveau gaan we de dialoog aan en proberen we hen zoveel mogelijk te betrekken bij het beleid van de corporatie. Hoe het participatietraject met bewoners verloopt, kunt u lezen in hoofdstuk 2, paragraaf 2.4. Stakeholderoverleg Belangrijke andere stakeholders waar we regelmatig mee om de tafel zitten, zijn: de collega-corporaties (zie bijlage 6 voor een overzicht van samenwerkingsverbanden), de Stadsregio Parkstad Limburg, de Provincie Limburg, de gemeente Kerkrade en Landgraaf, de wijkplatforms, lokale ondernemers en regionale zorgen welzijnsinstellingen. We toetsen of we nog wel de juiste dingen doen en of we de dingen juist doen of dat het misschien nog beter kan. Regelmatig nodigen we belanghebbenden uit om mee te denken of om verantwoording af te leggen over gemaakte keuzes: • in januari 2014 bracht Minister Blok van Wonen en Rijksdienst een bezoek aan de Bestaande Wijk van Morgen in Kerkrade-West. In deze wijk heeft HEEMwonen 153 woningen duurzaam gerenoveerd volgens het passief huisconcept. We gaven een toelichting op de wijze waarop het project tot stand is gekomen en hoe het past binnen de regionale opgave van HEEMwonen; • in november 2014 onthulde gedeputeerde Ger Koopmans van de Provincie Limburg het bouwbord van de 22 energieneutrale nieuwbouwwoningen in de Gladiolen- en Spireastraat in Kerkrade-West. De woningen worden gebouwd volgens de principes van cradle-to-cradle; • in september en oktober 2014 hebben we de nieuwe college- en raadsleden uitgenodigd voor een kennismaking. Prestatieafspraken Met beide gemeenten en collega corporaties maken we prestatieafspraken om onze werkzaamheden op het gebied van volkshuisvesting op elkaar hebben af te stemmen en vast te leggen. Vooral om de decentralisatie van zorgtaken van het Rijk naar de gemeente, de scheiding van wonen & zorg, de verhuurdersheffing en leefbaarheidsvraagstukken samen het hoofd te bieden zijn goede afspraken noodzakelijk. We streven ernaar om dit jaarlijks te doen. In de gemeente Kerkrade hebben we in 2014 gebruik gemaakt van de bestaande, meerjaren prestatieafspraken die lopen tot en met 2015. Deze zijn eind 2014 geëvalueerd. In bijlage 4 vindt u de prestatieafspraken met de gemeente Kerkrade en de status hiervan eind 2014. In de gemeente Landgraaf hebben we begin 2014 nieuwe prestatieafspraken gemaakt. In bijlage 5 vindt u hiervan een overzicht. Daarnaast evalueren we jaarlijks de afspraken die we met de gemeenten hebben gemaakt in het kader van de stadsdeelvisies.

5.4. Onderzoek & ontwikkeling Hoe heeft HEEMwonen zich in 2014 beziggehouden met onderzoek en ontwikkeling? HEEMwonen is een fusieorganisatie. We werken toe naar de organisatie die we willen zijn: een corporatie die staat voor betaalbaar wonen, prettig leven en die in de wijk duidelijk het verschil maakt. Daarbij


willen we een corporatie zijn die werkt aan continue verbetering. In 2014 hebben we ons op verschillende manieren bezig gehouden met onderzoek en ontwikkeling: • we zijn het ontwikkelingstraject ‘Verbeter Elke Dag’ gestart: we houden belangrijke (onderhouds) processen tegen het licht om verbeteringen door te voeren; • we zijn een onderzoek gestart naar de beschikbaarheid en bereikbaarheid van woningen voor de primaire doelgroep in onze voorraad; • we onderzoeken de mogelijkheden om door middel van ketensamenwerking en conceptueel bouwen efficiënter te kunnen werken. In 2014 hebben we een eerste opdracht verstrekt waarbij 12 woningen volgens dit concept gebouwd worden; • we hebben het plan ‘Super local/ Sociaal Kasteel’ ingediend voor de IBA Parkstad 2013-2020. Dit is een concept waarbij we in Bleijerheide in Kerkrade-Oost 100 sociale huurwoningen willen bouwen op de plaats waar 300 sociale huurwoningen worden gesloopt. We gaan onderzoeken in hoeverre we de materialen van deze flats kunnen hergebruiken om ‘nieuwe’ woningen te realiseren. Hiermee sluiten we aan bij één van de thema’s uit de IBA: hergebruik van materialen. Ook willen we onderzoeken of de bewoners uit één van de sloopflats willen terugkeren in het ‘Sociaal Kasteel’. Deze woningen, die geschikt zijn voor de lagere inkomens, hebben een grote potentie in de regio gezien de noodzaak om in woningen voor lagere inkomensgroepen te investeren; • we hebben asset management binnen HEEMwonen geïntroduceerd. Asset management heeft als doel om de efficiëntie, effectiviteit en transparantie van de vastgoedsturing te verbeteren. Assetmanagement vormt de schakel tussen strategie en uitvoering en stuurt op complexniveau. HEEMwonen zoekt voor de implementatie van asset management aansluiting bij het Driekamer Model waarbij de onderlinge samenhang tussen de Vastgoedkamer, Vermogenskamer en Maatschappelijke kamer een zo groot mogelijke transparantie en legitimiteit van de corporatie dient te bewerkstelligen. In 2015 zetten we verdere stappen naar het inzichtelijk maken van ons huidige maatschappelijke budget en de toekomstige allocatie van maatschappelijke gelden. In het najaar van 2014 hebben we in dit kader al een organisatiebrede studiedag gehad.

5.5. Risicomanagement Hoe heeft HEEMwonen de belangrijkste bedrijfsrisico’s in 2014 afgedekt? Administratieve organisatie en interne controle Binnen HEEMwonen is de administratieve organisatie belast met de beheersing van financiële risico’s. De administratie, controles, interne rapportages, documentatie en handleidingen voor de inrichting van de financiële verslaglegging zijn beschreven. Daarnaast heeft de accountant in oktober 2014 een interne controle uitgevoerd van de belangrijkste processen (verhuurproces, factuurafhandeling, huurprolongatie en incasso). We verwachten door het ingezette traject ‘Verbeter Elke Dag’ en de daaruit voortkomende proceswijzigingen in 2015 risico’s beter integraal te kunnen beheersen. We steken daarbij in op waardemanagement. Integraal waardemanagement In 2014 zijn we op zoek gegaan naar de aanwezige risico’s in de bedrijfsvoering. Ook zijn we benieuwd naar de aanwezige kansen. Daarom hebben we ons de vraag gesteld welke beheersmaatregelen ervoor zullen zorgen dat er waarde gecreëerd wordt zodat de ondernemingsdoelstellingen bereikt kunnen worden. We willen hiermee grip krijgen op een voortdurende verbetering in de bedrijfsvoering om risico’s te minimaliseren en kansen te benutten. We spreken niet over risicomanagement en prestatiemanagement, maar over integraal waardemanagement. De essentie van integraal waardemanagement is het creëren van (meer)waarde voor stakeholders door het (beter) behalen van de ondernemingsdoelstellingen, die op hun beurt zijn ontstaan uit de missie, visie en kernwaarden. Na het onderzoek naar de organisatiedoelstellingen, de governance- structuur en de belangrijkste stakeholders hebben we onze processen in kaart gebracht, om op die manier makkelijker


tot verbetervoorstellen te komen. Een verbeterinitiatief voldoet wanneer (meer)waarde wordt gecreëerd voor één of meerdere stakeholders, waardoor bedrijfsdoelstellingen (beter) worden behaald. Met inachtneming van het gegeven dat na de fusie reeds enkele verbeteringen in gang zijn gezet, heeft de directie uiteindelijk de lijst van verbetervoorstellen geprioriteerd. Ook hebben we gekeken hoe we integraal waardemanagement binnen HEEMwonen kunnen implementeren. In 2015 werken we verder aan de voortdurende verbetercyclus van waardemanagement, die straks de basis vormt voor de nieuwe planning- & controlcyclus van de organisatie. Ook moet het programma-management worden ingericht, zodat de verbeterinitiatieven de aandacht van de directie behoudt en hier ook daadwerkelijk de juiste keuzen kunnen worden gemaakt. Kritische Succes Factoren (K.S.F.) en Kritieke Prestatie Indicatoren (K.P.I.) zullen ervoor zorgen dat het proces zal worden gewaarborgd. Tevens zal een ‘in control-verklaring’ opgesteld worden ten behoeve van de Raad van Commissarissen. Integriteitscode We hanteren een integriteitscode met praktische regels hoe binnen de organisatie wordt omgegaan met klanten, leveranciers, collega’s, bedrijfseigendommen en nevenfuncties. De code geldt voor iedereen die namens HEEMwonen optreedt: medewerkers, directeur-bestuurder, Raad van Commissarissen en bedrijven of instanties die werken in opdracht van HEEMwonen. Daarnaast verwachten we van iedere medewerker dat ze gedrag en situaties vermijden die afbreuk zouden kunnen doen aan hun integriteit of waarbij de schijn zich tegen hen of tegen HEEMwonen zou kunnen keren. Voor misstanden zoals fraude, onethisch of onwettig gedrag, of gedrag dat in strijd is met onze integriteitscode hanteren we een interne meldprocedure. In eerste instantie melden we misstanden bij de leidinggevende of de directeur-bestuurder. Indien wenselijk kan een beroep gedaan worden op een externe vertrouwenspersoon. In 2014 hebben we dit ondergebracht bij Speak Up / People in Touch en dit geldt ook voor 2015. Dit vooral om de drempel weg te halen om misstanden te melden. Aandacht voor fraude In het kader van het project waardemanagement is eveneens aandacht besteed aan het onderwerp fraude. De leden van de audit commissie zijn inhoudelijk bij dit project betrokken geweest en hebben hierover in de vergaderingen van de plenaire raad gerapporteerd. Het eindrapport waardemanagement is begin 2015 uitgebreid in de vergadering van de RvC behandeld waarbij het onderwerp fraudepreventie opnieuw is besproken. Daarnaast ziet de audit commissie toe op een correct werkend AO/IC systeem. De check op een juist verloop van procedures binnen HEEMwonen gebeurt door de controllers. Zij rapporteren over hun bevindingen aan de directie en de audit commissie. Fraudegevoelige processen zoals bijvoorbeeld aanbesteding en opdrachtvertrekking hebben extra aandacht van de audit commissie. Ook binnen de renumeratiecommissie komen de maatregelen m.b.t. fraudepreventie, zoals bijvoorbeeld een sluitende klokkenluidersregeling, aan de orde. De declaraties van de directeur-bestuurder worden tenminste één keer per jaar door de renumeratiecommissie aan een beoordeling onderworpen.

5.6. Bestuursverklaring De directeur-bestuurder verklaart in het verslagjaar de middelen uitsluitend te hebben besteed in het belang van de volkshuisvesting. Kerkrade juni 2015

Mr. Jack J.J.M. Vinken MRE Directeur-bestuurder


6. Het verslag van de RvC 6.1. Samenstelling RvC Wat is de taak van de Raad van Commissarissen?

De raad van commissarissen (RvC) houdt toezicht op de strategie en het beleid van HEEMwonen, bewaakt de voortgang en ziet toe op de algemene gang van zaken van de corporatie. Tevens voorziet de raad de directeur-bestuurder gevraagd en ongevraagd van advies. Het interne toezicht van de raad strekte zich in 2014 ook uit over de verbindingen van HEEMwonen. Vanwege de aflopende zittingstermijn van drie commissarissen per 31-12-2014 zijn in het verslagjaar drie nieuwe commissarissen geworven. Daarnaast liep de zittingstermijn van één commissaris per 31-05-2014 af. Van de mogelijkheid tot herbenoeming is op zijn verzoek geen gebruik gemaakt. Bij de werving van de nieuwe commissarissen is gebruik gemaakt van een actuele profielschets. De vacatures zijn extern uitgezet en op onze website gepubliceerd. Adviesbureau Atrivé heeft een voorselectie gemaakt. Een delegatie van de raad, de directeur-bestuurder en het CHOH hebben vervolgens afzonderlijke gesprekken gevoerd met de kandidaten. Dat leverde één geschikte kandidaat op. Een tweede selectieronde is intern uitgezet binnen het netwerk van de bestaande RvC-leden, directie en CHOH. Atrivé heeft vervolgens de eerste gesprekken met de kandidaten gevoerd waarna de vervolggesprekken wederom gevoerd zijn door een delegatie van de Raad, de directeur-bestuurder en het CHOH. Hieruit volgden de twee overige kandidaten. De commissarissen zijn per 1 januari 2015 officieel benoemd. Eén van de nieuwe leden heeft vanaf september en de andere twee hebben vanaf november 2014 de vergaderingen van de raad als toehoorder bijgewoond. Tabel 15 toont de samenstelling van de raad in 2014. In overeenstemming met de gemaakte afspraken in 2013 bestaat de raad per 01-01-2015 uit zes leden. De heer Vroomen, per 01-07-2014 herbenoemd, is per 01-01-2015 benoemd tot voorzitter van de raad.


Tabel 15. Persoonlijke gegevens van de Raad van Commissarissen 2014 Naam

Functie RvC

Geb. datum

Expertise

Kerncommissie

Hoofdfunctie

Relevante nevenfunctie(s)

Eerste benoeming

Aftredend per

Komt in aanmerking voor herbenoeming?

1

Drs. L.J. Urlings

Voorzitter

01-07-52

Strategie & organisatie

Remuneratie en organisatie (voorzitter)

Organisatieadviseur

Vice-voorzitter RvT Meandergroep Lid RvC Huis voor de Sport Voorzitter bestuur Orlandofestival

1-1-2006 (op voordracht huurders)

31-12-14

nee

2

M.G.J. Bück

Plv. voorzitter

25-08-44

Financiën en bedrijfseconomische aspecten

Remuneratie en organisatie (lid)

Gepensioneerd

Voorzitter KSO Voorzitter Orange Angel Foundation Secretaris Kunstmarkt Rolduc Lid Raad van Advies Nova Rolduc

11-01-03

31-12-14

nee

3

Dr. L.H.M. Vroomen

30-11-54

HRM

Remuneratie en organisatie (lid)

Manager bedrijfsbureau St. Empower Limburg

vice-voorzitter St. A&O Provincies Lid RvT Mutsaersstichting Vice-voorzitter RvT St. Pergamijn Buurtbemiddelaar Buurtbemiddeling Maastricht

01-06-10

31-05-14

ja

4

W.K.C. Collard, RA

Lid

12-01-62

Financiën en bedrijfseconomische aspecten

Audit (voorzitter)

Financieel adviseur

Lid RvC Rabobank Parkstad Limburg Lid RvT St. Roda JC Kerkrade Midden in de Maatschappij Penningmeester NK Wielrennen Kerkrade

01-09-06

31-12-14

nee

5

A.J. Lenzen

Lid

10-09-47

Financieel/bedrijfseconomisch

Audit (lid)

Gepensioneerd ambtenaar

Financieel adviseur St. Restauratie Atelier Limburg (Maastricht)


31-05-14

ja, echter op eigen verzoek geen 2e zittingstermijn en derhalve afgetreden m.i.v. 1-6-2014

6

J.M.M. Souren

Lid

09-10-47

Financiën en personele zaken

Audit (lid)

Gepensioneerd

Penningmeester Consuminderhuis Parkstad

1-1-2009 (op voordracht OR)

31-12-16

nee

7

M.L.F.J. Kempen-Janssens

Lid

15-03-57

Vastgoed/volkshuisvesting

Gebiedsontwikkeling (voorzitter)

Coördinator Vastgoed gemeente Roerdalen

01-01-11

31-12-14

nee

Gebiedsontwikkeling (lid)

Voormalig Directeur Research, Strategie en Investor Relations bij Vesteda Investment Management


31-12-16

ja

8

Ir. G.J.A.M. Römgens

Lid

Lid

14-11-50

Vastgoed

6.2. Toezichtkader De raad ziet er op toe dat de corporatie doelmatig te werk gaat en bewaakt de continuïteit van de organisatie. Hiertoe zijn diverse normen ontwikkeld. Bij zijn beoordeling hanteert de raad een structuur van planning en control. Welke middelen gebruikt de RvC om zijn toezichthoudende taak uit te voeren? • de Balanced Scorecard (BSC); • de statuten en reglementen van HEEMwonen; • het document ‘Relevante weten regelgeving woningcorporaties’; • het ondernemingsplan ‘Het verschil maken 2013-2017’ met hierin onder meer de strategie van de corporatie; • de jaarplannen, inclusief het jaarlijks geactualiseerde strategisch voorraadbeleid en de activiteitenplannen; • de projectplannen die worden getoetst op eisen van solvabiliteit en liquiditeit. Tevens beoordeelt de raad of plannen passen binnen het strategisch voorraadbeleid; • de prestatieafspraken die de raad maakt met de directeur-bestuurder over de prestatievelden van het BBSH. Middels kwartaalrapportages rapporteert de directeur-bestuurder over de voortgang; • het Treasuryjaarplan; • het oordeel van het CFV over de financiële positie (continuïteits- en sovabiliteitsoordeel); • het Tax Control Framework; • de actuele lijst van stakeholders. De raad ziet er op toe dat de directeur-bestuurder relaties aangaat en onderhoudt met diverse, belangrijke stakeholders; • de benchmark gegevens uit de branche; • de toezichtbrief van het ministerie; • het jaarverslag en de jaarrekening; • rapportages van de accountant (managementletter en accountantsverslag); • kwartaalrapportages; • de exposé methodiek.


6.3. Inhoud van het toezicht Formeel is de raad in 2014 zeven keer voor overleg bijeen geweest. Dat is inclusief het jaarlijkse overleg met het CHOH in mei en de ondernemingsraad in september 2014. Het overleg met het CHOH stond in het teken van KWH. Met de OR werd vooral gesproken over de sturing op bedrijfslasten, de ontwikkelingen in de sector en de gevolgen hiervan voor de organisatie, versobering van de secundaire arbeidsvoorwaarden en de werving en selectie van de nieuwe RvC-leden. De voorzitter van de raad bepaalt de agenda en bereidt de vergaderingen voor samen met de directeur-bestuurder. Periodiek zijn de directeuren Wonen, Wijken, Bedrijfsvoering en/of andere medewerkers naast de directeur-bestuurder aanwezig bij het overleg van de RvC. De besluitenlijst van de raad vindt u in bijlage 3. Welke onderwerpen stonden in 2014 vast op de agenda of keerden regelmatig terug? • de kwartaalrapportages; • de memo interne controlebevindingen; • de werving & selectie van nieuwe RvC-leden; • de zelfevaluatie van de raad; • de oordeelsbrief van het Centraal Fonds Volkshuisvesting; • de organisatieontwikkeling en het traject ‘Verbeter Elke Dag!’; • het Centrumplan in Kerkrade.

6.4. Corporate Governance De raad vindt goed ondernemingsbestuur (Corporate Governance) van groot belang en werkt conform de Aedes-Code. Daarmee onderschrijft de raad de principes en bepalingen uit de Governance Code. HEEMwonen voldeed in 2014 op één punt na aan de Governance Code. Om de fusie-overgang te versoepelen zijn drie leden van de RvC langer aangebleven dan de benoemingstermijn. Per 1-1-2015 voldoen we ook op dit punt aan de Code. Hoe heeft HEEMwonen haar Governance-structuur ingericht? Governance-structuur HEEMwonen heeft haar Governance-structuur ingericht volgens het tweelagen bestuursmodel. De corporatie had tot juni 2014 een raad van commissarissen bestaande uit acht personen. Drie van deze leden zijn gekozen op voordracht van huurders. Op 1 juni 2014 is één van deze leden vrijwillig afgetreden. De voorzitter, destijds benoemd op voordracht van huurders, is per 31-12-2014 afgetreden. Per 01-01-2015 is één nieuw lid benoemd op voordracht van huurders. Daarmee zijn vanaf 2015 twee leden in de raad actief op voordracht van huurders. Het bestuur wordt gevormd door de statutair directeur: de heer mr. J.J.J.M. (Jack) Vinken MRE. De directeur-bestuurder is eindverantwoordelijk voor de corporatie en legt verantwoording af aan de raad. Het contact tussen de directeur-bestuurder en de raad is open en transparant. Ook directieleden en projectmanagers zijn regelmatig te gast in vergaderingen van de raad. De klankbordrol van de raad wordt door de organisatie passend ingezet. Wel is er een duidelijke scheiding tussen bestuur en toezicht. De taak- en verantwoordelijkheidsverdeling tussen de directeur-bestuurder en de RvC zijn vastgelegd in het directiestatuut. De rechtspositieregeling van de directeur-bestuurder is vastgelegd in zijn arbeidsovereenkomst. De directeur-bestuurder is voorzitter van het directieteam. Naast de directeur-bestuurder maken de directeur Wonen, de directeur Wijken en de directeur Bedrijfsvoering hier deel van uit. Het directieteam is gezamenlijk verantwoordelijk voor het proces- en kwaliteitsmanagement binnen de corporatie. De interne controller ziet toe op de administratieve organisatie en interne controle. Daarnaast heeft de externe accountant, PricewaterhouseCoopers (PWC) zich in 2014 bezig gehouden met controlewerkzaamheden.


Onafhankelijkheid De volledige raad en de directeur-bestuurder waren in 2014 in formele zin onafhankelijk. Geen van de commissarissen heeft een arbeidsovereenkomst met HEEMwonen. Noch hadden de directeur-bestuurder of de leden van de raad in 2014 zitting in het college van B&W of in het college van gedeputeerde staten van de Provincie Limburg. Ook is er geen sprake van benoeming van de directeur-bestuurder of leden van de raad door het college van B&W of college van gedeputeerde staten. Noch speelden in het verslagjaar (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de raad en of het bestuur betrokken waren. Een adviesbureau heeft de onafhankelijkheid en deskundigheid van de nieuwe commissarissen voor de officiële benoeming getoetst. Stakeholderoverleg Maatschappelijke verantwoording en beleidsbeïnvloeding door stakeholders vindt bij HEEMwonen plaats binnen de reguliere overlegcircuits. Zowel periodiek als ad-hoc vinden overleggen plaats met de belangrijkste stakeholders. Deze overleggen zijn veelal formeel vastgelegd en primair een zaak van de directeur-bestuurder, het directieteam en andere HEEMwonen-functionarissen. Meer informatie hierover vindt u in hoofdstuk 5, paragraaf 5.3. Kerncommissies Binnen de raad zijn drie kerncommissies actief: de commissie gebiedsontwikkeling, de audit commissie en de remuneratiecommissie. Tabel 16 geeft aan waar deze commissies zich in 2014 vooral mee bezig hebben gehouden. Tabel 16. Kerncommissies in de Raad van Commissarissen Commissie

Taak

Gebiedsontwikkeling

RvC adviseren over vraagstukken ten aanzien van gebiedsontwikkeling, stedenbouw en vastgoedinvesteringen.

4

Projectenoverzicht, update SVB, assetmanagement, betonproblematiek hoogbouwflats, IBA Sociaal Kasteel, Centrumplan Kerkrade, Ontwikkelingen Atrium terrein, Ontwikkelingen Dr. Ackensplein, rendementsnotitie, organisatiescan onderhoud, ontwikkelingen ketensamenwerking, ontwikkelingen zorgvastgoed, investerings- en onderhoudsbegroting, evaluatie commissie gebiedsontwikkeling.

Audit

Toezicht houden op de werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen, de naleving van relevante weten regelgeving, de kwaliteit van externe, financiële rapportages en op de werking van de integriteitscode.

4

Kwartaalrapportages en interne controlebevindingen, treasury jaarplan 2014, I&A beleidsplan 2014-2017, I&A jaarplan 2014, auditplan 2014, WSW risicobeoordelingsmodel, evaluatie accountantscontrole en meerkosten jaarrekening, plan van aanpak implementatie risicomanagement, accountantsverslag en jaarstukken 2013 en fiscale scenarioanalyse, rapport Belastingdienst inzake vastgoedonderzoek, verbetertraject VED!, FMP 20152019 en risicoanalyse, managementletter 2014.

Remuneratie & organisatie

Strategische HR-kwesties behandelen en beoordeling en honorering van de directeur-bestuurder en de raad.

2

SBR, introductieprogramma nieuwe RVC-leden, zelfevaluatie RvC2013, werving & selectie nieuwe RVC-leden, honorering RVC-leden, bedrijfslasten in relatie tot secundaire arbeidsvoorwaarden, organisatie-ontwikkeling / VED!, beoordeling directeur-bestuurder, voorstel PE systeem/ deskundigheidsbevordering RvC.


Vergaderingen

Gespreksonderwerpen

Hoofdlijnen remuneratierapport 2014 • Algemeen: de beoordeling van de directeur-bestuurder is gebaseerd op de mate waarin is voldaan aan de vooraf vastgestelde prestatieafspraken, voortkomend uit het ondernemingsplan ‘Het verschil maken’. De directeur-bestuurder heeft deze afspraken in 2014 als tactische doelstellingen opgenomen in het jaarplan. In het activiteitenoverzicht in bijlage 1 vindt u hiervan een nadere uitwerking. De remuneratiecommissie heeft in november 2014 het functioneren van de directeur-bestuurder beoordeeld. De raad heeft in haar vergadering van 20 november 2014 van de bevindingen van de commissie kennis genomen en zich geconfirmeerd aan het oordeel van de commissie. • Informatie: ten behoeve van de beoordelingen 2014 is gebruik gemaakt van de volgende informatiebronnen: de input verkregen uit 360 graden feedback, de kwartaalinformatie, de interne nieuwsbrieven, de dagboekverslagen van de directeur-bestuurder, de rapportages van de externe accountant (vooral het accountantsverslag en de managementletter), het prestatieoordeel van VROM, de analyses van het CFV, het KWH-huurlabel en de zelfevaluatie van de directeur bestuurder. • Conclusie: de remuneratiecommissie concludeert dat ook in het tweede fusiejaar HEEMwonen en daarmee de directeur bestuurder, er goed in geslaagd is de doelstellingen uit het ondernemingsplan te realiseren. Ook in 2014 heeft de directeur-bestuurder bijgestuurd naar aanleiding van de landelijke, volkshuisvestelijke ontwikkelingen. Meer in het bijzonder constateert de raad dat in 2014 een duidelijke start is gemaakt met de transitie naar een organisatie waar nog meer de focus ligt op de competenties van medewerkers. De functieprofielen leggen meer nadruk op minimaal vereiste competenties behorende bij de eisen die gesteld worden aan de ‘Corporatie van de toekomst’. De directeur-bestuurder speelt hier pro-actief op in. De RvC ondersteunt dit beleid en hecht aan een goede, zakelijke balans tussen directie en medewerkers inclusief ondernemingsraad. Daarnaast constateert de raad dat de relatie met huurders goed is en stevig is verankerd in de organisatiestructuur van HEEMwonen. De financiële kengetallen zijn prima en geven veel vertrouwen dat HEEMwonen de doelstellingen, zoals verwoord in het ondernemingsplan, de meerjarenbegroting en de activiteitenplannen, kan realiseren. De Raad van Commissarissen heeft op voorstel van de remuneratiecommissie besloten de heer Vinken het oordeel ‘goed’ te geven. • Bezoldiging directeur-bestuurder: alvorens over te gaan op de honorering noemen we de belangrijkste regelingen die in 2014 invloed hebben gehad op de bezoldiging van de directeur-bestuurder: -

-

-

WNT: per 01-01-2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector van kracht. Door de minister van BZK is een gewijzigd normenkader opgesteld met een wijziging van de berekening van bezoldigingscomponenten. Tot de bezoldigingscomponenten worden o.a. gerekend: het brutosalaris, de fiscale bijtelling voor de auto, de belaste onkostenvergoeding en de beloning betaalbaar op termijn zoals werkgeversdeel pensioen. De algemene bezoldigingsnorm voor topfunctionarissen in 2014 bedraagt 230.474 euro. Blok Staffel: aanvullende WNT-regelgeving specifiek voor woningcorporaties. Op basis van deze regeling ‘Bezoldigingsmaxima topfunctionarissen toelaten instellingen volkshuisvesting’ worden corporaties ingedeeld in een klasse. De klasse wordt bepaald door het aantal verhuureenheden in bezit én omvang van de grootste gemeente waarin tenminste 20 procent van het bezit is gelegen. Voor HEEMwonen betekent dit indeling in klasse G. Het corresponderende WNT bezoldigingsbedrag voor 2014 bedraagt 167.000 euro. Overgangsregeling WNT: de WNT geeft aan dat bestaande arbeidsovereenkomsten en afspraken over beloning en secundaire arbeidsvoorwaarden worden gehandhaafd voor een overgangsperiode van vier jaar. Daarna moet afbouw plaatsvinden binnen drie jaar.

• Honorering directeur-bestuurder: tot en met 2013 werd voor de honorering van de bestuurder gewerkt met een vast en variabel inkomensdeel. Inmiddels zijn de opvattingen gewijzigd (amendement Heijnen kamerstuk 32600, nr. 40) en wordt niet meer gewerkt met (variabele) prestatiebeloningen HEEMwonen heeft zich vanuit Good Governance daaraan vanaf 2014 geconfirmeerd. Het salaris van


de heer Vinken in 2014 is gebaseerd op de uitgangspunten van de destijds in de branche geldende regelingen zoals die van de commissie Izeboud en de Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties. Tabel 17 toont de honorering van de directeur-bestuurder in 2014 volgens de regels van branche-organisatie Aedes én conform de regels van het ministerie van BZK. Tabel 17. Honorering directeur-bestuurder (2014)

Bedragen * € 1

Mr. J.J.J.M. Vinken MRE

Functie

directeur-bestuurder

Duur dienstverband in 2014

1/1 – 31/12

Omvang dienstverband (in fte)

1,0

Gewezen topfunctionaris?

nee

(Fictieve) dienstbetrekking?

nee

Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam?

ja

Bezoldiging 2014 Beloning

€ 169.772 (2013: € 205.104)

Belastbare onkostenvergoedingen

€

4.607 (2013:

€ 4.607)

Beloningen betaalbaar op termijn

€

47.538 (2013:

€ 176.203)

Totaal bezoldiging 2014

€ 221.917 (2013: € 385.914)

Toepasselijk WNT-maximum

€ 167.000 (2013: € 228.599)

Tabel 17 laat zien dat de totale bezoldiging van de directeur-bestuurder in 2014 221.917 euro bedroeg. Bij deze bezoldiging is rekening gehouden met de werkgeversbijdrage van de pensioenregeling conform de CAO Woondiensten. Deze werkgeversbijdrage bedroeg in 2014 34.829 euro. In de ‘Opvraag beloningen 2014’ door Aedes wordt met deze premie geen rekening gehouden. Daardoor bedraagt de totale bezoldiging over 2014 volgens Aedes 187.088 euro. • Motivering overschrijding bezoldigingsmaxima en overgangsregeling: als gevolg van compensatie van (vroeg)pensioenaanspraken, contractueel vastgelegd bij indiensttreding van bestuurder, werden in 2013 de bezoldigingsmaxima van de WNT overschreden. Volgens de overgangsregeling van de WNT kon de bestuurder nog tot en met 2016 op het per 31-12-2012 geldende honoreringsbedrag aanspraak maken, waarna voor de jaren 2017-2019 een afbouwregeling van toepassing zou zijn. Zoals in jaarverslag 2013 toegelicht heeft de bestuurder per 01-01-2014 vrijwillig afstand gedaan van de (vroeg) pensioencompensatie ter hoogte van 257.464 euro tegen een éénmalige afkoopsom van 100.000 euro bruto in 2013. Door de honorering al vanaf 01-01-2014 in overeenstemming te brengen met de WNT is afbouw volgens de overgangsregeling van de WNT bij HEEMwonen niet aan de orde. In 2020 dient het salaris van de directeur-bestuurder volledig te voldoen aan de WNT. • Uitkomsten zelfevaluatie raad: eind 2014 heeft de raad zijn eigen functioneren geëvalueerd. Ook de relatie met de directeur-bestuurder, de huurdersverenigingen en de ondernemingsraad is besproken. De evaluatie is gedaan aan de hand van vragenlijsten, die ingevuld zijn door de afzonderlijke leden en


de directeur-bestuurder. Het overall beeld is goed en er bestaat een grote mate van overeenstemming. De informatievoorziening is uitstekend en elke commissaris heeft ook een eigen verantwoordelijkheid betreffende het beschikken over relevante kennis en vaardigheden. Het werken met commissies versterkt dit proces en leidt daarom ook tot een verantwoord toezicht. Signalen uit het maatschappelijk veld worden in ruime mate gedeeld binnen de raad en met de directeur-bestuurder. Bovendien neemt de raad kennis van branche-informatie via de VTW en Aedes. De raad is van mening dat de vereiste deskundigheden ruimschoots aanwezig zijn en goed tot hun recht komen in de commissies en de voltallige raad. Het overleg met de directeur-bestuurder, het CHOH en de OR verloopt constructief en is gebaseerd op een vorm van ‘partnership’. Voor 2014 wilde de raad in overleg met de directie bespreken in hoeverre meer inzicht in de primaire processen kon bijdragen aan een beter inzicht in het bedrijf. Hieraan is gevolg gegeven wat mede geleid heeft tot het verbetertraject ‘Verbeter elke dag’. • Deskundigheidsbevordering: leden van de RvC worden door de werkorganisatie van literatuur en informatie voorzien. Ze houden zich ook zelf op de hoogte door het volgen van cursussen en deelname aan regionale kringen van de VTW. In 2014 is verder de aankondiging van officiële PE-punten (Permanente Educatie) besproken in de RvC. In 2015 wordt hier verder invulling aan gegeven. In verband met de forse wijziging in de samenstelling van de RvC per 01-01-2015 heeft de raad besloten de introductie van nieuwe leden, de teamvorming, de werkwijze met commissies en de deskundigheidsbevordering in 2015 gestructureerd te organiseren. Tevens wil de raad in de commissievergadering meer ruimte maken om haar klankbordrol richting bestuur en directie te vervullen. • Honorering raad: de leden van de raad ontvangen voor hun werkzaamheden een vaste honorering conform weten regelgeving. De leden ontvingen ieder 9.000 euro (het in 2013 toegetreden lid 8.350 euro), de vicevoorzitter ontving 11.000 euro en de voorzitter 13.000 euro. Er is geen sprake van een onkostenvergoeding. De kosten van de bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering ten behoeve van de leden van de raad bedroeg in 2014 2.907 euro. Tabel 18 toont de honorering van de RvC-leden in 2014. Tabel 18. Honorering RvC-leden in 2014

Bedragen * € 1

Drs. L.J. Urlings

M.G.J. Bück

J.M.M. Souren

W.K.C. Collard RA

Functie(s)

voorzitter

vicevoorzitter

lid

lid


1/1 – 31/12

1/1 – 31/12

1/1 – 31/12

1/1 – 31/12

Beloning (excl. BTW)

€ 13.000

€ 11.000

€ 9.000

€ 9.000


€

-

€-

€-

€

-


€

-

€-

€-

€

-


€ 13.000

€ 11.000

€ 9.000

€ 9.000

Totaal bezoldiging 2013:

€ 13.000

€ 11.480

€ 9.000

€ 9.000


€ 12.525

€ 8.350

€ 8.350

€ 8.350

Motivering indien overschrijding: zie *

*)

*)

*)

*)

Bezoldiging 2014

*) Op de overschrijding van de WNT-norm is het overgangsrecht van toepassing.


Tabel 18. Honorering RvC-leden in 2014

Bedragen * € 1

Dr. L.H.M. Vroomen

M.L.F.J. A.J. Lenzen KempenJanssens

Ir. G.J.A.M. Römgens

Functie(s)

lid

lid

lid

Lid


1/1 – 31/12

1/1 – 31/5

1/1 – 31/12

1/1 – 31/12

Beloning (excl. BTW)

€ 9.000

€ 3.750

€ 9.000

€ 8.350


€-

€-

€

-

€-


€-

€-

€

-

€-


€ 9.000

€ 3.750

€ 9.000

€ 8.350

Totaal bezoldiging 2013:

€ 9.000

€ 9.000

€ 9.000

€ 6.500


€ 8.350

€ 3.479

€ 8.350

€ 8.350

Motivering indien overschrijding: zie *

*)

*)

*)

Bezoldiging 2014

*) Op de overschrijding van de WNT-norm is het overgangsrecht van toepassing Externe accountant De raad is verantwoordelijk voor de benoeming van de externe accountant, PwC. Deze is aangesteld voor een periode van drie jaar. HEEMwonen zette de accountant in 2014 in voor de controle van de jaarrekening 2014, adviesdiensten op fiscaal terrein en andere controleopdrachten. De raad had in 2014 eenmaal overleg met de externe accountant. De aanbevelingen naar aanleiding van de interim-controle zijn in december 2014 aan de raad gerapporteerd middels de management letter. De audit commissie voerde in 2014 drie maal overleg met de externe accountant. Tijdens dit overleg zijn de resultaten van de controle van de jaarrekening 2013, de resultaten van de interim-controle 2014 en de WSW risico categorisering besproken. Belangrijkste bevindingen van de accountant in 2014: • herijken onderhoudsprocessen; • actief werk maken van de kwaliteit van de vastgoeddata; • verder dynamiseren van het jaarrekeningproces; • aandacht voor verhuurbaarheid; • betaalbaarheid van het bezit.

6.5. Slotopmerking De Raad van Commissarissen mag constateren dat HEEMwonen zowel organisatorisch als financieel en zeker ook beleidsmatig flink aan de weg heeft getimmerd en dat er een gezonde corporatie staat. Dank aan alle medewerkers en vertegenwoordigers van de huurders voor hun bijzondere inzet gedurende de afgelopen twee jaar. Dank ook aan de leden van de Raad van Commissarissen die in 2014 afscheid hebben genomen. Louis Vroomen Voorzitter Raad van Commissarissen


Bijlagen 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Activiteitenoverzicht van 2014 Besluitenlijst bestuur 2014 Besluitenlijst RvC 2014 Prestatieafspraken gemeente Kerkrade en status eind 2014 Prestatieafspraken gemeente Landgraaf en status eind 2014 Overzicht van samenwerkingsverbanden 2014


Bijlage 1 Activiteitenoverzicht 2014 Bijlage 1

Activiteitenoverzicht van 2014

Strategisch uitgangspunt 1. HEEMwonen zorgt voor voldoende, goed onderhouden en betaalbare woningen, voor zowel senioren als jongeren.

Doelstelling 2014 1.1. Focus op de primaire doelgroep vergroten.

1.2. De kwaliteit van onze woningen verbeteren. 1.3. De energieprestatie van onze woningen verbeteren.

1.4. Kansen bieden aan senioren en jongeren. 2. HEEMwonen zorgt voor een goed woon- en leefklimaat.

2.1. We werken samen met onze partners om veilige en schone buurten te realiseren.

2.2. We werken samen met onze partners aan de uitvoering van toekomst- of stadsdeelvisies en wijkontwikkelingsplannen in ons werkgebied.

2.3. Onze focus ligt bij wonen en leefbaarheid.

2..4. HEEMwonen zet in op actieve betrokkenheid van bewoners.

3. HEEMwonen zorgt voor kwalitatief goede dienstverlening.

3.1. We continueren het KWH-label en behalen gemiddeld een 7,5 op de labelonderdelen. 3.2. Uitbreiding dienstverlening aan bewoners.


Voorbeelden van activiteiten 2014 -‐ 89 procent van onze woningvoorraad was in 2014 goedkoop tot betaalbaar. -‐ We passen onze koers aan voor wat betreft sloop om voldoende betaalbare woningen in voorraad te houden. -‐ 92,6 Procent van de goedkope en betaalbare huurwoningen hebben we toegewezen aan de primaire doelgroep. -‐ We zijn een onderzoek gestart naar de beschikbaarheid en bereikbaarheid van woningen voor de primaire doelgroep in onze voorraad. -‐ We voeren dagelijks (mutatieonderhoud en reparatieverzoeken), planmatig en preventief onderhoud uit. -‐ We houden ons bezig met asbestsanering van onze woningen. -‐ Bij mutatie of op verzoek van bewoner passen we bij onderhoud standaard energiebesparende maatregelen toe. -‐ We hebben de laatste 8 van in totaal 153 woningen in de Bestaande Wijk van Morgen (Kerkrade-West) duurzaam gerenoveerd. -‐ Aanvullend hebben we 94 woningen in de Tulpenstraat (Kerkrade-West) en omgeving duurzaam gerenoveerd en voorzien van zonnepanelen. -‐ In de Caumerstraat, Daslook en Kaardebol (Kerkrade-West) hebben we 81 woningen gerenoveerd en daarbij de spouwmuren en kruipruimte geïsoleerd. -‐ We hebben de voorbereidingen getroffen voor de tweede fase van Zonnig Limburg, om zonnepanelen voor onze huurders mogelijk te maken. -‐ We hebben voorbereidingen getroffen voor de toepassing van energiebesparende maatregelen in de galerijflat in de Hoofdstraat (Landgraaf). -‐ We hebben de pilot studentenhuisvesting in 2014 gecontinueerd . -‐ We hebben bijzondere aandacht voor de doelgroep met een zorgvraag, zowel bij renovatie als bij nieuwbouw. - We hebben intensief contact met de wijkplatforms in Kerkrade, de wijkcoördinatoren in Landgraaf, het sociaal wijkteam (Kerkrade-Oost en West), de wijkagenten, maatschappelijk werk (Impuls en Welsun), de bewonersverenigingen en de afdeling wijkbeheer van de beide gemeenten om de leefbaarheid te bespreken en de activiteiten af te stemmen. - We brengen extra verlichting aan en plaatsen hekwerken. - Bij leegstand in verband met herstructurering maken we gebruik van tijdelijke verhuur via Ad-hoc. - We zetten wijkbeheerders en sociaal consulenten in. - We dragen bij aan de sociale leefbaarheid in ons werkgebied. - We dragen bij aan de fysieke leefbaarheid in ons werkgebied. - Bij drugs hanteren we een zero-tolerance beleid en gaan we direct tot uitzetting over. - In Kerkrade-West zijn we bezig met de bouw van 22 energiezuinige cradleto-cradle woningen en we nemen deel aan het participatietraject van het aan te leggen Park West. - In Kerkrade-Oost bieden we studenten tijdelijke huisvesting aan waardoor we hier leegstand als gevolg van herstructurering kunnen voorkomen. - In Landgraaf-Lichtenberg realiseren we 12 eengezinswoningen aan de rand van het aan te leggen park. - In Landgraaf-Ubach over Worms zijn we gestart met de bouw van 24 appartementen. - In Landgraaf-Nieuwenhagen hebben we de nieuwbouw voorbereid van 21 appartementen op het terrein Gulpers. - We hadden in 2014 863 nieuwe verhuringen. - We richten ons minder op sloop en meer op de kwaliteit van onze bestaande woningportefeuille. - We zetten ons in om de woonlasten voor onze bewoners te beheersen. - Onze kerntaak is het aanbieden van voldoende goede en betaalbare woningen voor onze primaire doelgroep. - We hebben circa 41.000 euro uit het leefbaarheidsfonds toegekend aan bewonersactiviteiten in het kader van leefbaarheid. - We dragen bij aan buurtbemiddeling in Landgraaf en de oprichting hiervan in Kerkrade. - Middels het Centraal Huurdersplatform, de bewonerscommissies , bewonerswerkgroepen en individuele contacten met bewoners denken en praten onze bewoners mee over het beleid van HEEMwonen, de dagelijkse dienstverlening en bij projecten. - We schuiven regelmatig bij onze bewoners aan tafel. - Omdat we ons willen blijven inzetten voor betaalbaar wonen, hebben we een start gemaakt met het traject ‘Verbeter Elke Dag’. - We hebben ons in het tweede jaar na de fusie ingezet voor een goede dienstverlening aan de klant en we mogen het KWHlabel ook in 2014 voeren. - We scoorden gemiddeld een 7,6 op de labelonderdelen. - We hebben het serviceabonnement geëvalueerd en het leegpompen van de kelder aan het abonnement toegevoegd. . - In overleg met het Centraal Huurdersplatform hebben we een beleid voor trouwe huurders uitgewerkt. - We hebben voor mensen in een noodsituatie een nieuwe vorm van (tijdelijke) verhuur in het leven geroepen: short stay. - We hebben voorbereidingen getroffen om reparatieverzoeken rechtstreeks, zonder onze tussenkomst, te melden bij de aannemer. - We hebben voorbereidingen getroffen voor een betere stroomlijning van het mutatieproces zodat nieuwe huurders vanaf 2015 sneller in hun nieuwe woning terecht kunnen. - We hebben voorbereidingen getroffen om leegstand te verminderen door een gerichte aanpak van moeilijk verhuurbare huurwoningen. - We hebben een interesseformulier en digitale nieuwsbrief voor nieuwbouw geïntroduceerd om mensen op de hoogte te houden van de ontwikkelingen. - We hebben voorbereidingen getroffen voor een responsive website, inclusief klantportaal.

4.

5.

HEEMwonen levert een economische bijdrage aan het gebied.

HEEMwonen is een proactieve en lerende organisatie.

3.3. Het service centrum handelt 80 procent van alle vragen direct af. 4.1. Investeren in zorgvastgoed.

4.2. Bij bouwprojecten aannemers verplichten om kansarme jongeren in te schakelen. 4.3. Stagiaires kansen bieden werkervaring op te doen. 5.1 We lopen voorruit op de krimp en passen onze woningvoorraad hierop aan. 5.2. We vergroten de effectiviteit en efficiency van onze bedrijfsvoering.

5.3. We breiden de HEEMacademie verder uit. 5.4. We houden ons bezig met onderzoek en ontwikkeling.

5.5. We spelen in op de digitalisering van de samenleving.

- We onderzoeken de mogelijkheid om de maandelijkse acceptgiro tbv de huurbetaling te digitaliseren. - Het servicecentrum heeft circa 90 procent van alle vragen direct afgehandeld. - We hebben intern een relatiebeheerder voor de zorgpartijen benoemd, zodat we tijdig op de veranderende zorgkoersen kunnen anticiperen. - We hebben 16 woningen verhuurd ten behoeve van Housing Parkstad. -‐ We hebben de liften gerenoveerd in de Lourdesstraat en omgeving. -‐ We hebben liften ingebouwd in de Churchillstraat en de Pastoor Scheepersstraat (Ubach over Worms) voor een betere toegankelijkheid voor senioren. -‐ We hebben voorbereidingen getroffen voor het zorggeschikt maken van de galerijflat in de Hoofdstraat (Landgraaf). -‐ We bouwen 6 zorgwoningen voor groepsbewoning in Heiveld (Landgraaf). De doelgroep zijn mensen die 24 uur per dag zorg nodig hebben. In het woongebouw is voorzien in 42 zorgplaatsen (7 per groepswoning). De zorg wordt geleverd door MeanderGroep. -‐ We bouwen 8 levensloopbestendige woningen in de Ceintuurstraat (Landgraaf). -‐ We bouwen 22 levensloopbestendige bungalows in de Heilust (Kerkrade-West). -‐ We treffen voorbereidingen voor de nieuwbouw van 21 appartementen voor senioren op terrein Gulpers in Nieuwenhagen, (Landgraaf). -‐ We treffen voorbereidingen voor de nieuwbouw van 15 senioren-woningen in de Irenestraat (Landgraaf). -‐ We treffen voorbereidingen voor de nieuwbouw van 14 levensloopbestendige woningen in de Pastoor Jos Peterstraat (Ubach over Worms). - In aannemingsovereenkomsten (nieuwbouw, sloop of renovatie) verplichten we aannemers om een vast percentage n de aanneemsom op te nemen voor een leer- en werktraject. - We hebben in 2014 acht stagiaires tijdelijk in dienst gehad. -‐ We hebben in het verslagjaar 126 woningen gesloopt. -‐ We passen de bestaande voorraad aan aan de zorgbehoefte van bewoners. -‐ We zijn gestart met het ontwikkeltraject ‘Verbeter Elke Dag’. -‐ We zijn een pilot gestart met conceptueel bouwen in Lichtenberg (Landgraaf). -‐ We hebben ketensamenwerking geïntroduceerd en drie ketenpartners geselecteerd voor het reparatie- en mutatieonderhoud. -‐ We hebben asset management geïntroduceerd binnen HEEMwonen. -‐ We hebben een nieuw onderdeel aan de HEEMacademie toegevoegd: lunchbijeenkomsten. -‐ In 2014 liepen er 19 trajecten binnen de HEEMacademie. -‐ We zijn een onderzoek gestart naar de beschikbaarheid en bereikbaarheid van woningen voor de primaire doelgroep in onze voorraad; -‐ We hebben het plan ‘Super local / Sociaal Kasteel’ ingediend als IBA-project en onderzoeken in hoeverre we de materialen van de flats in Bleijerheide kunnen hergebruiken om ‘nieuwe’ woningen te realiseren. -‐ Mailingen aan grotere bewonersgroepen gaan deels al via e-mail. Deels omdat we nog niet van alle huurders een (juist) e-mailadres hebben. -‐ We onderzoeken de mogelijkheid van een digitale acceptgiro.


Bijlage 2 Besluitenlijst bestuur 2014

Bijlage 2 Besluitenlijst bestuur 2014 Nr.

Besluit

Datum overleg

De directie gaat akkoord met de uitvoering van het exploitatie onderzoek Prof. Cobbenhagenstraat 1

conform adviezen/onderzoeken en de kosten die hiermee gemoeid gaan. Beschikbaar te stellen uit de

16-jan-14

reguliere budgetten voor planmatig onderhoud. 2

De directie gaat akkoord met de procedure servicekosten.

16-jan-14

3

De directie gaat akkoord met de procedure jaarlijkse huurverhoging.

16-jan-14

4

De directie gaat akkoord met het opvragen van inkomensgegevens ten behoeve huurbeleid 2014.

6-feb-14

De directie gaat akkoord met de opgestelde rendementsnotitie met als kanttekening dat hoe dichter 5

de huur bij de liberalisatiegrens ligt, hoe hoger de rendementseis voor het te ontwikkelen vastgoed

6-feb-14

dient te zijn 6 7

De directie gaat akkoord met de het opgestelde treasury-jaarplan 2014. De directie gaat akkoord met het koppelen van een grensbedrag aan het aftekenen van facturen en niet per definitie uit te gaan van twee parafen.

6-feb-14 6-feb-14

De directie gaat akkoord met het voorstel om energienota’s met betrekking tot leegstaande vhe’s te 8

laten controleren en paraferen door de technisch beheerder indien het mutatieleegstand betreft. Indien het leegstand door herstructurering/renovatie betreft, laten controleren en paraferen door de

6-feb-14

betreffende projectleider 9 10

De directie gaat akkoord met de notitie van Het Nieuwe Werken. De directie gaat akkoord met het opgestelde asbestbeleidsplan. De directie spreekt af om het bestaande asbestbeleid te formaliseren en niet te formuleren als nieuw asbestbeleid.

6-feb-14 20-feb-14

De directie gaat akkoord met het voorstel om met enkele medewerkers van HEEMwonen deel te 11

nemen aan een van de klussen van NL-doet op 22 maart 2014. Het betreft de klus: Buurthuis de Molt. De directie stemt in om eventueel heel geringe extra middelen of mankracht ter beschikking te stellen

20-feb-14

indien dit noodzakelijk blijkt. 12

De directie gaat akkoord met de opgesteld notitie VVE beheer. Per direct wordt een team binnen HEEMwonen opgezet, bestaande uit verschillende disciplines met vaste aanspreekpunten.

20-mrt-14

De directie gaat akkoord met de projectopdracht toegangsbeheer en sluitplannen. De huidige 13

sluitplannen van HEEMwonen worden in beeld gebracht, daarna de knelpunten. Vervolgens wordt

20-mrt-14

een voorstel voor een nieuw systeem gedaan. De directie gaat akkoord met de opgesteld wachtdienstregeling conform de opgestelde notitie. 14

Gekozen wordt voor variant D. Daarbij wordt de wachtdienst en de storingsdienst bij een

20-mrt-14

huisaannemer gecombineerd. De directie stelt de huurverhoging voor 2014 vast (klein percentage (0,5%) boven inflatie (2,5%)) voor 15

het gehele bezit (inclusief parkeerplaatsen en garages). Er wordt geen inkomensafhankelijke

27-mrt-14

huurverhoging toegepast. 16

De directie gaat akkoord met het opgestelde initiatiefexposé Hoofdstraat blok 5 Landgraaf.

3-apr-14

17

De directie gaat akkoord met de opgestelde gedragscode inzake gebruik smartphone.

24-apr-14

De directie gaat akkoord met het voorstel om aan de gebruikers/cliënten van Radar het service 18

abonnement beschikbaar te stellen conform de opgestelde notitie en onder de genoemde

24-apr-14

voorwaarden. 19

De directie gaat akkoord met het opgestelde sloopexposé hoogbouw Bleijerheide.

24-apr-14

De directie gaat akkoord met het opgestelde realisatie exposé Betonproblematiek Hoogbouwflats. De 20

maatregelen die nodig zijn om de veiligheid te garanderen, worden uitgevoerd. De termijn van

24-apr-14

doorexploitatie is nog bespreekbaar; niet al vastleggen op 1 jaar en 10 maanden. De directie gaat akkoord met het advies om, ondanks het voorliggende exposé, in beginsel geen bod 21

uit te brengen op de 7 te koop aangeboden woningen, tenzij HEEMwonen deze woningen voor een

24-apr-14

zeer uitzonderlijk lage prijs kan kopen. 22

De directie gaat akkoord met het realisatie exposé 94 woningen “Energiesprong” en gaat daarmee akkoord met de uitvoering van de voorgestelde werkzaamheden en de daarvoor bestemde budgetten


24-apr-14

beschikbaar te stellen. De directie gaat akkoord met de opgestelde update SVB, behalve het voorstel inzake Nulland - C561 23

- Maria Gorettistraat. Het voorstel om 56 etagewoningen zonder lift aan de even zijde van de Maria Gorettistraat te slopen in 2016 in plaats van de eerder geplande 48 woningen aan de Maria

24-apr-14

Gorettistraat/ Bosveldstraat wordt niet goedgekeurd. 24

De directie stelt het Stage-, trainee- en onderzoeksbeleid van HEEMwonen voor 2014 – 2017 vast.

15-mei-14

25

De directie gaat akkoord met het voorstel procedure update procedure handboek.

15-mei-14

De directie gaat akkoord met het realisatie exposé woon-zorgcomplex Heiveld en het benodigde 26

budget voor de uitvoeringsfase. Tevens stemt de directie in met de gunning aan de laagste

15-mei-14

inschrijver: BAM Woningbouw. De directie gaat akkoord met beleid trouw huurderschap. Trouwe huurders die meer dan 50 jaar bij 27

HEEMwonen huren, ontvangen een bloemetje en mogelijk wordt een gezamenlijke activiteit

15-mei-14

georganiseerd. Er wordt geen geldbedrag (meer) uitgekeerd. De directie besluit om ten aanzien van WKA besluit standaard aan het begin van het jaar 2 projecten 28

te toetsen en tevens in de algemene voorwaarden op te nemen dat huisaannemers standaard ID-

12-jun-14

bewijzen kunnen overleggen. 29 30

Voor de komende periode wordt Marrie van den Berg bij Wonen benoemd tot verantwoordelijke voor het proces inkomensregistratie staatssteunregeling m.b.t. IB 60 formulieren. De directie besluit als gevolg van aanzienlijke afwijkingen van de begroting bij planmatig onderhoud dat afwijkingen alleen nog mogen worden uitgevoerd met instemming van de directie.

12-jun-14 12-jun-14

Het Strategisch Voorraad Beleid wordt vastgesteld onder voorwaarde van een tekstuele aanpassing 31

m.b.t. de stelligheid t.a.v. de Stroomversnelling: ‘… bekijken hoe HEEMwonen aansluit bij de

12-jun-14

Stroomversnelling’. De directie gaat akkoord met het beleid rookmelders: geen rookmelders plaatsen in de individuele 32

woningen aangezien dit niet tot de verantwoordelijkheid van de verhuurder behoort. Wel plaatsen we

12-jun-14

rookmelders in algemene ruimten. De directie gaat akkoord met het voorstel om de studenten met resterende contracttijd te 33

herhuisvesten aan de Jonkerbergstraat en nieuwe Duitse studenten in de Jonkerbergstraat te plaatsen o.b.v. van een jaarcontract. Tevens gaat de directie akkoord met de aanvullende optie om

12-jun-14

(ook) per kamer te verhuren. 34

De directie besluit in beginsel geen nieuwe bouwprojecten meer boven de liberalisatiegrens ad € 699 te bouwen. De lopende projecten, Lotersbergweg en 2 woningen Heiveld, worden wel voortgezet.

12-jun-14

De directie onderschrijft de lopende initiatieven inzake duurzaamheidsbeleid / energiebeleid (zoals 35

Wijk van Morgen, Energiesprong, IBA, Stroomversnelling) maar spreekt daarnaast af, o.a. omwille

12-jun-14

van de tijdsbesteding, vooralsnog geen nieuwe projecten in dit kader te zullen oppakken. De directie gaat akkoord met het voorstel om, in afwijking van het ondernemingsplan, een deel van 36

de energie investeringen voor eigen rekening te nemen en niet het gehele bedrag op de huurders te verhalen. Het percentage dat voor rekening van de huurders komt, wordt later vastgesteld nadat ook

12-jun-14

overleg met de huurdersorganisatie is geweest. 37

De directie gaat akkoord met het beschikbaar stellen van een budget van € 300.000 voor het plaatsen van de benodigde gigajoulemeters in diverse complexen, in het kader van de warmtewet.

12-jun-14

De directie gaat t.a.v. het initiatiefexposé herbestemming pand Erpostraat akkoord met de 38

voorgestelde volgorde om eerst te bezien of bedrijfsmatige verhuur mogelijk is en als tweede optie de

12-jun-14

mogelijkheid te onderzoeken om kleine appartementen/studio’s te maken voor speciale doelgroepen. De directie keurt het voorste goed om tijdschrijven (notitie 22-6-2014) over de volle breedte van de 39

organisatie door te voerenImplementatie van dit besluit geschiedt zodra er een geschikte

26-jun-14

registratiemodule gevonden is, doch uiterlijk 1 januari 2015. 40

De directie stelt de procedure sloopproces (18-6-2014) vast. Hierin staat omschreven welke afdelingen of functies welke taken uitvoeren en welke verantwoordelijkheden worden gedragen.

26-jun-14

De directie stelt het realisatie exposé Lotersbergweg (dd 16-6-2014) vast met de volgende 41

opmerkingen: € 21 servicekosten verwerken in de kale huurprijs van de eengezinswoningen en seniorenwoningen (huurprijs wordt resp. € 811,- en € 691,-). Dit op basis van . de inschatting dat het

26-jun-14

moeilijk wordt om huurders uit te leggen waarom zo’n hoog bedrag voor groenonderhoud in


servicekosten betaald moet worden en deze werkwijze brengt minder administratieve werkzaamheden met zich mee. Genoemd besluit wordt expliciet tekstueel opgenomen in het exposé v.w.b. kosten groenvoorziening. De directie besluit inzake projectmatig werken te werken volgens het principe 'train-the-trainer' en 42

personen te selecteren die als projectleider in concrete projecten (gaan) werken en met die werkwijze affiniteit /ervaring hebben en aan de andere projectdeelnemers de principes uit te leggen en meteen

26-jun-14

toe te passen. De directie gaat akkoord met het voorstel (dd. 18-6-2014) om zonnepanelen te laten aanbrengen op 2400 daken voor de opwekking van elektra, met het voorbehoud dat we onze definitieve keuze mede 43

bepalen aan de hand van de ervaringen en keuzes bij andere corporaties en de vooraf benodigde goedkeuring van het ministerie inzake mogelijke onterechte subsidie verstrekking aan onze huurders.

26-jun-14

Daarbij wordt eigenaarschap van de zonnepanelen mogelijk ondergebracht bij een derde partij en HEEMwonen levert een investeringsbijdrage van maximaal 50 procent. De directie gaat ten aanzien van de begroting voor wat betreft onderhoud (notitie 5-6-2014) akkoord 44

om voor de korte termijn, 2015, alle deelbegrotingen op te tellen en in overleg met S&B en bedrijfsbureau aan complexen toe te kennen. De teamleider Projecten neemt hierin de lead. Tevens

26-jun-14

verzorgt de teamleider Projecten de afstemming tussen planmatig en niet-planmatig onderhoud. 45

De directie besluit het sloopexposé dr. Ackensplein aan te houden en eerst de belangstelling van de geïnteresseerde te onderzoeken en daarna eventuele herbestemming te onderzoeken.

17-jul-14

De directie stemt in met het initiatief exposé Sociaal Kasteel en het gevraagde budget van 46

€ 186.185,50 inclusief BTW ter uitvoering van de initiatief- en definitiefase. Directie gaat tevens

17-jul-14

akkoord met de aanmelding van dit project voor IBA. De directie stelt het evaluatie-exposé samenvoegingen Lotersbergweg vast met de opmerking dat de 47

evaluatie exposés een betere check op de uitgangspunten moeten bevatten alsook dat de ‘te leren

17-jul-14

lessen’ concreter verwoord moeten worden. De directie besluit om de organisatiescan onderhoud te laten begeleiden door bureau P5COM. Als 48

gevolg hiervan besluit directie om conditie- en hoeveelhedenmeting te parkeren tot de resultaten van

17-jul-14

P5COM bekend zijn). De directie gaat in relatie tot deelname aan Zonnig Limburg akkoord met het voorstel conform optie 3 49

- HEEMwonen wordt eigenaar van de zonnepanelen - en het aangevraagde budget van € 1.000.000

17-jul-14

en 200 eenheden. De directie gaat ten aanzien van de wettelijke verplichting tot het uitvoeren van een risico 50

inventarisatie & evaluatie (RI&E) akkoord met het voorstel om - mede gezien de geringe kosten en interne tijdsbesteding - de uitvoering en toetsing van de RI&E te laten verrichten door een externe

17-jul-14

arbodienst. 51

De directie gaat akkoord met het voorstel om de 6 appartementen aan de Holzstraat in Kerkrade niet aan te kopen.

17-jul-14

52

De directie stelt het format voortgangsrapportage projectenmonitoring vast.

28-aug-14

53

De directie stelt de offerte maatschappelijke betekenis RIGO vast.

28-aug-14

54

De directie stelt het initiatief exposé Heilust, losgekoppeld van IBA, vast.

28-aug-14

De directie besluit dat HEEMwonen opnieuw het gesprek aangaat met Volker Wessels over onze 55

eerder afgegeven indicatieve prijs van € 163.000 voor de 47 woningen in het Centrumplan Kerkrade, gelet op de inmiddels gewijzigde parameters en gewijzigde omstandigheden mede als gevolg van de

3-sep-14

herziene woningwet. De directie gaat akkoord met de lijn van huurmaximalisatie op € 596 voor projecten waar nog geen 56

exposé aan ten grondslag ligt. Het tekort in rendement wordt gecompenseerd middels terugdringing

3-sep-14

van de stichtingskosten. Als pilot worden Jos Peterstraat en Haessenstraat aangemerkt. De directie gaat akkoord met het opgenomen bedrag voor renovatie van de woningen in Kerkrade57

West (Heilust) ter hoogte van 22 miljoen (ongeveer € 70.000 per woning). Dit wordt verdeeld over

3-sep-14

meerdere jaren. De directie gaat akkoord met het voorstel om asbest te begroten op € 2.400.000 per jaar en voor 58

branddoorslag dezelfde redenatie te volgen als bij asbest en aldus te verdelen over 10 jaar à € 210.000 per jaar.


3-sep-14

59 60 61

De directie stelt het bedrijfsbureau verantwoordelijk voor de sub-bewaking op een juiste boeking van de posten. De directie gaat akkoord met het sloopexposé Gatestraat 24-38 versie 18 september 2014 De directie gaat akkoord met het (hogere) benodigde investeringsbedrag van € 444.226,88 voor de invoering warmtewet in 2014.

3-sep-14 17-sep-14 17-sep-14

De directie gaat akkoord met het voorstel om de huidige openstaande vordering op vertrokken 62

huurders te verkopen aan een externe partij (Mantel 13 augustus). Tevens verzoek om nieuwe vorderingen op vertrokken huurders eveneens zo snel mogelijk over te dragen aan gespecialiseerde

17-sep-14

incassobureaus. 63 64

De directie stelt het beleidsplan informatiebeveiligingsbeleid (versie 26 augustus 2014) vast. De directie gaat akkoord met voorstel om de agenda van het directieoverleg (DO) vooraf te publiceren op intranet.

17-sep-14 17-sep-14

De directie stelt het Nieuwe programma van eisen Nieuwbouw versie 3 september 2014 (Mantel) als 65

kader vast waarbij conceptueel bouwen de geprefereerde insteek is. Voor de inbedding in de

17-sep-14

organisatie wordt interne scholing georganiseerd. De directie kiest voor één leefbaarheidsbudget t.b.v. de begroting. Echter voor de korte termijn blijft 66

€ 200.000 separaat gebudgetteerd i.v.m. aangegane verplichtingen voor ondergrondse vuilopslag.

2-okt-14

Teamleider wijken bewaakt het budget en sluit dit kort met de controller. 67 68

De directie gaat akkoord met de notitie en aanpak crisiscommunicatie 22 september 2014 De directie gaat akkoord met het voorstel om het gebruik van de Mantel te continueren omwille van de uniformiteit en efficiëntie in de besluitvorming.

2-okt-14 2-okt-14

De directie gaat akkoord met de aanbevelingen nav de rapportage van Thuis in Limburg (TIL): meer aandacht besteden aan woonmarketing c.q. de mogelijkheden uit het TiL systeem te benutten; meer 69

inzetten op maatwerk bij toewijzingen en mutaties; woonmakelaars meer vrijheid nemen in het gebruik van de verschillende modellen; aanboren andere doelgroepen voor moeilijk verhuurbare woningen;

2-okt-14

doorstroom stimuleren naar geschikte huisvesting; consequent inzetten zachte blokkades; reclamezuilen en raampresentaties (weer) inzetten voor het adverteren van onze woningen. 70

De directie stelt inzake de betonproblematiek een budget van € 200.000-€ 300.000 ter beschikking voor preventieve maatregelen die vanaf 20 oktober uitgevoerd worden.

16-okt-14

De directie gaat akkoord met het in de notitie huurgewenning (16 oktober) opgenomen voorstel om 71

het recht op huurgewenning in geval van hogere inkomens te schrappen. Huurgewenning wordt niet meer opgenomen in sloopexposés en derhalve geadministreerd in de huuradministratie en niet in de

16-okt-14

projectadministratie. De directie gaat akkoord met het voorstel om het contract met KWH voor het meten van de kwaliteit 72

van onze dienstverlening te continueren voor een periode van 3 jaar met jaarlijkse tussentijdse opzegmogelijkheid (Mantel 25 september). Daarbij wordt ervoor gekozen om de telefonische

16-okt-14

dienstverlening (à € 6.000 per jaar) optioneel en niet meer continu te laten meten. De directie gaat, na enige discussie, akkoord met het voorstel (Mantel 23 juli) werkwijze intern 73

verbeterteam met de kanttekening dat een efficiënt proces vanuit het perspectief van de klant

16-okt-14

georganiseerd dient te worden. De directie besluit, met het oog op continue verbetering, lopende initiatieven en/of projecten nu niet 74

stop te zetten. Wel is het noodzakelijk om alle initiatieven te stroomlijnen binnen het grotere geheel

16-okt-14

van verbeteringen c.q. P5COM. De directie gaat akkoord met de notitie ZAV-beleid en vergoedingen (mantel 10 oktober); de lead voor 75

de implementatie c.q. verankering in de organisatie wordt gelegd bij de teamleider Vastgoedbeheer

16-okt-14

met de uitvoering de bij TB-ers in geval van mutatie en wijkconsulenten in geval van sloop. 76 77

De directie besluit inzake de totstandkoming van het sociaal statuut renovatie de lead te leggen bij Strategie & Beleid met input vanuit de wijkconsulenten. De directie stelt zichzelf verantwoordelijk voor het (tijdig) aanleveren van complete stukken vanuit de eigen afdeling aan het DO.

16-okt-14 16-okt-14

De directie gaat akkoord met het plan van aanpak om tot een marktgerichte aanpak van dure huur te 78

komen middels (in eerste instantie) een aparte relatiebeheerder met een integrale

30-okt-14

verantwoordelijkheid voor het gehele proces en een apart budget.


De directie gaat akkoord met het voorstel om de mogelijkheden voor incasso voor zittende huurders 79

anders in te richten en deels aan gespecialiseerde bureaus over te laten die korter op het proces

30-okt-14

kunnen zitten waardoor meer tijd wordt vrijgespeeld voor preventie. 80

De directie stelt de financiële meerjaren prognose 2015-2019 vast.

30-okt-14

De directie besluit om ten aanzien van het tekenen van officiële stukken en opname in eWorX de 81

volgende routing te volgen: tekenen stukken ná verwerking van opmerkingen als vast agenda item

30-okt-14

DO en opnemen in eWorX na passeren in RvC. 82

De directie stelt het evaluatie exposé liftenprojectfase 2 Ubach over Worms vast.

30-okt-14

De directie besluit ten aanzien van de projectthema’s van Verbeter Elke Dag (VED) en deelnemers 83

projectgroep het volgende: herijken aannemersselectie en inkoop overig onderhoud als sub thema’s

6-nov-14

aan projectthema toe te voegen en het voortouw laten nemen door de diverse expertisehouders. De directie stelt de initiatief exposés t.b.v. conceptuele ontwikkeling in de Haesenstraat Landgraaf (8 84

levensloopbestendige woningen) in combinatie met Jos Petersstraat (14 grondgebonden

6-nov-14

levensloopbestendige woningen voor de doelgroepen senioren en kleine huishoudens) vast. 85 86 87 88 89 90

De directie besluit het overzicht energiebesparende maatregelen in de toekomst als rapportage op te nemen in de BSC. De directie besluit voor de administratieve kosten (€500.000) van de betonproblematiek in Bleijerheide een apart projectnummer aan te maken. De directie besluit om 4 lege woningen die ingericht waren, na de betonwerkzaamheden weer voor verhuur aan te bieden aan Duitse studenten. De directie besluit om het contract met People Intouch de Integriteitsmeldlijn SpeakUp voor het jaar 2015 te verlengen. De directie besluit dat ten aanzien van het groen onderhoud/ servicekosten Lotersbergweg dat er geen noodzaak is voor het maken van een algemene notitie groen onderhoud . De directie stelt de invulling van de maandelijkse lunchbijeenkomsten vanaf november vast.

6-nov-14 6-nov-14 6-nov-14 6-nov-14 6-nov-14 6-nov-14

De directie besluit om de verslaglegging van het DO in de toekomst meer puntsgewijs op te stellen en 91

toe te werken naar actie-/besluitgericht met een uitgebreidere weergave voor de besluitenlijst. Idem

6-nov-14

voorstellen aan nieuwe leden commissie audit, remuneratie en gebiedsontwikkeling. 92

De directie besluit in tegenstelling tot eerdere besluitvorming om de agenda van het DO niet meer te publiceren op intranet maar vooraf per e-mail aan leidinggevenden te verstrekken.

6-nov-14

De directie besluit tot frequenter inzetten van Sociaal Medisch Teamoverleg met Teamleiders, in 93

eerste instantie 1x per 6 - 8 weken, met als doel te komen tot meer maatwerk bij de aanpak van het

19-nov-14

verzuim. De directie besluit om bij een arbeidsconflict vooraf afstemming te laten plaats vinden tussen 94

arbodienst en werkgever over het te bewandelen traject (re-integratie, mediation, juridisch traject)

19-nov-14

rekening houdend met de (juridische) consequenties. 95

De directie besluit, o.b.v. onderzoek in het service centrum, tot openstelling van het kantoor op de vrijdagmiddag voor het jaar 2015 continueren met een benodigde bezetting vanuit Wijken en Wonen.

19-nov-14

De directie stelt in het kader van beoordeling en gratificatie de door P & O aangeleverde lijst vast. Er is geen recht op 2e helft 13e maand bij een netto afwezigheid langer dan 3 maanden m.u.v. 96

zwangerschap; geen recht op 2e helft 13e maand is ook geen recht op 2% verhoging; eenmalige

19-nov-14

gratificatie 4% pro rata voor 2 medewerkers die na 1 mei 2014 in dienst getreden zijn en geen recht hebben op 13e maand; facilitair medewerkers ontvangen een gratificatie van € 300. 97 98 99

De directie besluit om een medewerker die tussentijds van Wijkconsulent naar Woonmakelaar is gegaan na afloop SBR te plaatsen in bijbehorende (lagere) salarisschaal met verhoogde RSP. De directie besluit om na vaststelling van de financiële meerjaren prognose in de RvC vergadering de verlenging en/of indiensttreding te communiceren naar payrollers. De directie besluit ten aanzien van VED! om asbestuitgaven in 2015 te volgen over de categorieën planmatig, niet-planmatig, mutatie- en reparatie-onderhoud als onderlegger voor 2016.

19-nov-14 19-nov-14 4-dec-14

De directie gaat, onder verwerking van de aanvullende opmerkingen/voorstellen, akkoord met het 100 plan van aanpak van het preventieteam t.a.v. de aanbevelingen uit de RI&E Markt 52 (rapport 10-102014) (o.a. 1 BHV op 10 medewerkers + koppeling aan bezetting (o.a. vrijdag(middag)).


4-dec-14

101 De directie gaat akkoord met het afsluiten van het Energiecontract bij Essent voor de duur van 1 jaar.

4-dec-14

De directie besluit ten aanzien van het realisatie-exposé Heiveld o.b.v. verkregen marktinformatie en 102

financieringsrisico’s, de 30 woningen in de verhuur te nemen waarbij de 2 woningen op de kop in de markt gezet worden tegen een huurprijs net onder de voor 2015 vastgestelde liberalisatiegrens.

4-dec-14

Tevens bij mutatie de afweging maken alsnog aan te bieden voor verkoop. De directie gaat akkoord met het voorstel binnen klantportaal fase 3 om geen koppeling te maken met het woningsysteem ten einde ons gehele woningbezit op onze website te tonen, maar te volstaan met 103 een presentatie van verschillende woningtypen, verschillende wijkbeschrijvingen en huurprijsklassen

4-dec-14

op onze site opdat woningzoekenden een algemeen beeld hebben van ons woningbezit voordat ze doorklikken naar www.thuisinlimburg.nl. De directie gaat akkoord met de voorgestelde, niet wettelijk verplichte, vergoeding van maximaal ½ 104

maandhuur (gemiddeld ± € 250) bij ingrepen in bewoonde staat voor veroorzaakte overlast dan wel gelede schade naar aanleiding van Beton problematiek.. Toekenning van de vergoeding is ter

4-dec-14

beoordeling van de Teamleider Wijken. De directie gaat akkoord met het voorstel om per 2015 - voor de duur van 2 jaar (past binnen VED!)105 het huidige glasherstel via Glastotaal over te zetten naar de lokale uitvoerders, zijnde Glashandel van

4-dec-14

Ooyen en Derissen. 106 De directie stelt de afdelingsplannen 2015 versie 17 december 2014 vast, op enkele nuances na. 107

De directie gaat akkoord met de 13 projecten uit waardemanagement aangevuld met 8 A-projecten uit de afdelingsplannen ten behoeve van de voortgangsrapportage projecten monitoring.

108 De directie stelt het exposé Markt 52 Kerkrade vast. 109

De directie stelt het evaluatie exposés sloop WOP Nieuwenhagen-Lichtenberg en de sloop van 39 woningen in Achter de Haesen vast.

18-dec-14 18-dec-14 18-dec-14 18-dec-14

De directie besluit om conclusies uit evaluatie exposés in de toekomst vooraf te delen met de 110 teamleider Strategie & Beleid, de Asset regisseur en de teamleider Wonen/verhuur met het oog op

18-dec-14

effect op onze portefeuille en verhuur. 111 De directie stelt het ontruimingsplan (gebaseerd op de RI&E) vast.

18-dec-14

De directie besluit, in afwachting van de definitieve totale hold-buy-sell strategie (timing hangt m.n.af 112

van de discussie omtrent DAEB/niet-DAEB), de verkoop van alle woningen on hold te zetten. Eventuele aanvragen van huurders en/of hoge mutatiekosten (vooralsnog de grens van € 8,000)

18-dec-14

dienen ter bespreking ook te worden voorgelegd aan de Asset regisseur. De directie gaat akkoord met de projectopdracht STEP inzake het haalbaarheidsonderzoek van een 113 drietal complexen welke voor de STEP subsidie geselecteerd zijn en 34 woningen welke niet voor de

18-dec-14

STEP subsidie geselecteerd zijn maar wel tot deze projectscope behoren. De directie gaat akkoord met het format voor projectopdrachten, niet zijnde exposés. Dit document is 114

bedoeld als uniform document t.b.v. de pre-initiatieffase. In dit document worden kaders gegeven voor de initiatieffase, haalbaarheidsscenario’s gemaakt en budget veilig gesteld. Verder dient het format

18-dec-14

gebruikt te worden voor projectopdrachten die langer dan 1 dag werk vergen. 115

De directie gaat akkoord met het voorstel van Bedrijfsvoering om voorlopig in het investeringsstatuut, in de lijn van het directiestatuut, het grensbedrag van € 150.000 te hanteren.

18-dec-14

De directie gaat akkoord met de voorgestelde richting om in 2015 naar verwachting geen 116

inkomensafhankelijke huurverhoging toe te passen en mogelijk te kiezen voor het differentiatiemodel waarbij gedifferentieerd wordt naar verhouding netto huur / markthuur. Dit betekent inflatievolgend

18-dec-14

met een beperkte opslag.


Bijlage 3 Besluitenlijst RvC 2014 Bijlage 3 Besluitenlijst RvC 2014 Nr.

Besluit

Datum overleg

1.

De raad stelt het vergaderschema van 2014 vast.

24-01-2014

2.

De raad gaat akkoord met het digitaal aanleveren van de vergaderstukken met ingang van de

23-02-2014

vergadering van 24 april 2014. 3.

23-02-2014

4.

De raad gaat akkoord rendementsnotitie Vergaderschema RvC met 2014dewordt vastgesteld. conform het opgestelde concept. De raad stelt het investeringsstatuut vast conform het opgestelde concept.

5.

De raad gaat akkoord met herbenoeming van de heer Vroomen als lid van de raad voor een

24-04-2014

23-02-2014

termijn van 4 jaar. 6.

De raad gaat akkoord met het voorgenomen besluit om de heer Vroomen voor te dragen als beoogd

24-04-2014

voorzitter van de nieuwe raad per 1-1-2015. Formalisering van dit besluit geschiedt in de laatste vergadering van 2014, in bijzijn van de nieuw te benoemen leden van de raad. 7.

De raad besluit dat:

24-04-2014

- de raad in beginsel uit 6 personen zal bestaan; - de RvC-leden per mail worden geïnformeerd over de lijst met namen 8.

van kandidaten met wie een sollicitatiegesprek gepland is. De raad concludeert dat ze voorlopig voldoende geïnformeerd is inzake de innovatieve en groene

9.

projecten en is het eens met de gekozen insteek. De raad stelt de jaarrekeningen en het jaarverslag 2013 van HEEMwonen en de gelieerde B.V.’s

24-04-2014 19-06-2014

Hephaestus en Bouwen Wonen Landgraaf vast.

10.

De raad verleent decharge aan de directeur-bestuurder

19-06-2014

voor de jaarstukken 2013 van HEEMwonen en de gelieerde B.V.’s Hephaestus en Bouwen Wonen Landgraaf. 11

De raad gaat akkoord met de voorgestelde algemene, beknopte rapportagevorm van het jaarverslag

19-06-2014

12

van de geschillenadviescommissie. De raad stemt in met het voorstel van de auditcommissie om vanuit de RvC de leden van de

19-06-2014

auditcommissie te betrekken bij de belangrijkste beslismomenten zoals de keuze van risicogebieden, het bespreken van de ingevulde risicokaarten, het deelnemen aan de stemsessie en het opstellen van 13

het implementatieplan. De raad gaat akkoord met het overzicht van afwijkingen tav de taakstellende begroting 2014

19-06-2014

(warmtewet € 444.226,88, betonproblematiek € 790.771, Planmatig onderhoud Terwinselen € 1.087.643, planmatig onderhoud liften € 459.027, planmatig onderhoud verwarmingsinstallaties 14

€ 265.407). De raad gaat akkoord met continuering van dienstverlening van Price Waterhouse Coopers.

19-06-2014

15

De raad gaat akkoord met het voorstel om de zelfevaluatie 2014 te organiseren aan de hand van

19-06-2014

bilaterale overleggen tussen de voorzitter van de RvC en de andere raadsleden o.b.v. het kruisjesoverzicht (in oktober 2014 in te vullen). Verder is het voorstel om de zelfevaluatie over 2015 te laten begeleiden door een extern adviseur. 16

De raad besluit om mevrouw Hendriks en de heren Vranken en Sentjens onder voorbehoud van advies 20-11-2014 van de OR te benoemen als commissaris van HEEMwonen per 1-1-2015.

17

De raad gaat akkoord met het advies t.a.v. het voorzitterschap van de kerncommissies per 1-1-2015.

20-11-2014

18

De zittende en nieuwe leden van de raad gaan akkoord met het besluit om de heer Vroomen te

20-11-2014

benoemen tot voorzitter van de RvC per 1-1-2015. 19

De raad gaat akkoord met het voorgestelde rooster van aftreden.

20-11-2014

20

De raad gaat akkoord met het advies van de remuneratiecommissie t.a.v. de honorering, te weten leden 20-11-2014 € 8.350, voorzitter toeslag van 50% bovenop honorering leden, de heer Souren continueren conform overgangsregeling op € 9.000.

21

De raad gaat akkoord met de Financiële Meerjarenbegroting/prognose FMP 2015-2019.

20-11-2014

22

De raad neemt kennis van de bevindingen in de management letter en stemt in met de bevindingen.

20-11-2014


Bijlage 4. Prestatieafspraken gemeente Kerkrade en status eind 2014

Bijlage 4 Prestatieafspraken gemeente Kerkrade en status eind 2014 Nr. 1.

Onderwerp afspraak

Status eind 2014

Aantal woningen

•

HEEMwonen en Wonen Zuid hebben voor Kerkrade-Oost transformatieplannen uitgewerkt en/of concretiseren deze in 2014 nader op basis van de vastgestelde stadsdeelvisie Oost II. HEEMwonen en Wonen Zuid hebben in 2014 regelmatig overleg gevoerd over de afstemming van de uit te voeren projecten.

2.

Huisvesting van de doelgroep

•

87,5 procent van de woningvoorraad van HEEMwonen in Kerkrade is goedkoop of betaalbaar.

•

Statushouders: door een achterblijvende vraag begonnen we in 2014 met een achterstand (-11) die we in de loop van 2014 hebben kunnen wegwerken. Onze inzet heeft geresulteerd in een vooruitstand per 01-01-2015 (+3).

•

Housing Parkstad: we hebben in dit kader 28 woningen beschikbaar gesteld en 16 woningen verhuurd.

•

HEEMwonen heeft een gematigde huurverhoging van gemiddeld 2,9 procent doorgevoerd in 2014.

Energiebesparing/

•

HEEMwonen heeft een energiebeleidsplan opgesteld in 2014.

duurzaamheid

•

HEEMwonen past bij mutatie of op verzoek van bewoner bij onderhoud standaard energiebesparende maatregelen toe. HEEMwonen heeft 215 woningen (187 in Kerkrade) aangemeld voor de

•

STimuleringsregeling EnergiePrestatie huurwoningen (STEP) op basis van het energiebeleidsplan. HEEMwonen heeft voorbereidingen getroffen voor de tweede fase van Zonnig Limburg

•

waarbij circa 250 woningen door HEEMwonen van zonnepanelen worden voorzien. Totaal in Limburg doen negen corporaties mee en worden 3.000 daken van zonnepanelen voorzien. Noodzakelijke kernvoorraad

•

In de werkgroep zijn nadere afspraken gemaakt over monitoring van de kenvoorraad (nog vast te stellen in LOVK).

Woonruimteverdeling

•

Hiervoor is het rapport ‘Verkenning Sociale Kernvoorraad’ gebruikt.

•

Middels Thuis in Limburg waarborgen we dat woningtoewijzing transparant gebeurt.

•

De managementinformatie over de woningtoewijzing hebben we in 2014 ook met de gemeente gedeeld.

Zorggeschikte woningen

•

Op het gebied van zorggeschiktheid van het huidige bezit is de rapportage zorggeschikte woningen opgeleverd begin 2014. Daarin staat een groeiende vraag naar zorggeschikt en aanpasbaar bezit vermeld waarin vooralsnog niet wordt voorzien. Daarbij komt dat pas eind oktober de Verordening WMO en het beleidsplan WMO door gemeente zijn vastgesteld. De gevolgen daarvan op het gebied van de WMO zijn nog onvoldoende te overzien. Corporaties en zorgverleners maken zich zorgen over de transformatie.

•

In 2015 moeten nadere afspraken worden gemaakt om invulling te geven aan de scheiding wonen en zorg en de extramuralisering van ZZP groepen 1 t/m 4.

WMO - middelen

•

Convenant inzet WMO-middelen is doorgeschoven naar 2015. Dit is vooral te wijten aan de late vaststelling van de Wet en de daaropvolgende verordening WMO en het beleidsplan WMO. De oude afspraken zijn in 2014 van kracht gebleven.

•

Om deze reden zijn tevens de afspraken over WMO-verhuisindicaties naar 2015 doorgeschoven. Evenals de afspraken over maximale duur leegstand, bekostiging huurderving en de toewijzing van aangepaste woningen.


Wonen-leren-werken

•

HEEMwonen zette in 2014 8 stagiaires in.

•

HEEMwonen verplicht aannemers om in de aannemingsovereenkomst om een vast percentage n de aanneemsom op te nemen voor een leer- en werktraject. Dit om de kans op een baan voor een jongere of werkeloze te vergroten.

Financieel beleid

•

De gemeente heeft de bestaande achtervangovereenkomst met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw verlengd met een periode van vijf jaren (in casu tot en met 01-012018), voor het verstrekken van kapitaalmarktleningen aan de in Kerkrade werkzame toegelaten instellingen.

Leefbaarheid

•

Gezien de regieverschuiving van corporatie naar gemeente bepalen we welke leefbaarheidstaken door wie worden uitgevoerd. Daar zijn we in 2014 al mee gestart.

Renovatie en herinrichting

•

openbare ruimte Kaalheide (stadsdeelvisie Kerkrade-West).

•

HEEMwonen heeft de huiskamerprojecten in 2014 gecontinueerd.

•

HEEMwonen heeft het leefbaarheidsfonds in 2014 gecontinueerd. HEEMwonen heeft de renovatie van de laatste 8 woningen in de Bestaande Wijk Van Morgen in Kaalheide afgerond.

•

HEEMwonen heeft aanvullend op de Bestaande Wijk van Morgen nog eens 94 woningen duurzaam gerenoveerd in de Dahliastraat, Tulpenstraat en Fresiaplein (Energiesprong).

•

De gemeente is in 2014 gestart met de eerste fase van de herinrichting van de openbare ruimte. In 2015 zullen de 2e en 3e fase worden opgepakt, zodat de gehele openbare ruimte binnen het plangebied wordt aangepakt.

Herinrichting Park West

•

(stadsdeelvisie Kerkrade-West).

HEEMwonen is gestart met de bouw van de 22 energiezuinige nieuwbouwwoningen in de Spirea- en Gladiolenstraat.

•

De sloop van de 85 woningen in de Gladiolenstraat hebben we doorgeschoven naar 2015 omdat een deel van de bewoners in 2014 nog geen andere woning had gevonden.

•

De gemeente is gestart met de sloop van de 18 woningen in de Papaver- en Kampstraat.

•

Daarnaast is de gemeente samen met bewoners(werkgroepen) gekomen tot een ontwerp van het park en de speeltuin. De aanleg van de speeltuin en van het Roda JC Kerkradee

e

voetbalcourt vinden plaats in het 1 en 2 kwartaal van 2015. •

Wat de MFA betreft, heeft de gemeente samen met toekomstige gebruikers een ruimtelijk en functioneel programma van eisen opgesteld. Ook is nagedacht over het toekomstig beheermodel en de exploitatieovereenkomst. En de gemeente heeft samen met de toekomstige gebruikers een architect geselecteerd die met het ontwerp aan de slag zal gaan.

•

De gemeente is gestart met de eerste projecten van het Sociaal Programma: laaggeletterdheid en ondernemerschap.

•

Om bewoners in de wijk te kunnen informeren over de werkzaamheden hebben we samen met de gemeente het informatiecentrum aan de Kampstraat 69 nieuw leven ingeblazen. Tijdens de openingsuren kunnen wijkbewoners hier terecht met vragen en opmerkingen.

Kerkrade-Oost

•

HEEMwonen heeft de aankoop van 47 appartementen in het Centrumplan onderzocht.

•

HEEMwonen onderzoekt de herbestemming of in het uiterste geval sloop van 7 woningen

Tot aankoop is niet overgegaan vanwege een negatieve rendement- / risico-verhouding. aan het Dr. Ackensplein. •

HEEMwonen heeft de investeringen in onderhoud voor wat betreft asbestsanering, brandoverslag, - doorslag en energetische verbeteringen van 39 woningen plus 19 woningen in Beijerheide doorgeschoven naar 2015.


Bijlage 5 Prestatieafspraken gemeente Landgraaf en status eind 2014 Bijlage 5 Prestatieafspraken gemeente Landgraaf en status eind 2014 Nr. 1

Onderwerp

Activiteiten die in 2014 zijn gerealiseerd

Periodiek monitoren van de ontwikkeling van de sociale kernvoorraad.

•

HEEMwonen heeft in juli een nieuwe update beschikbaar gesteld.

•

Statushouders: HEEMwonen begon met een achterstand (-7) door een achterblijvende vraag. Die hebben we in de loop van 2014 kunnen wegwerken. Onze inzet heeft geresulteerd in een vooruitstand per 01-01-2015 (+3).

2

•

Short Stay: HEEMwonen had 5 woningen beschikbaar, 5 hiervan zijn in 2014 verhuurd.

Huisvesting doelgroep •

87,5 procent van de woningvoorraad van HEEMwonen in Kerkrade is goedkoop of betaalbaar.

•

HEEMwonen heeft een gematigde huurverhoging van gemiddeld 2,9 procent doorgevoerd in 2014.

3

Jaarlijkse huurverhoging en betaalbaarheid

•


•

HEEMwonen past bij mutatie of op verzoek van bewoner bij onderhoud standaard energiebesparende maatregelen toe.

woningen. •

4 5 6 7 8 9 10

11

juli wordt Managementrapportage opgesteld en gedeeld met de gemeente.

Transparante toewijzing van woningen. Uitwisselen Management informatie Thuis in

•

Limburg. Continueren huiskamerprojecten / inrichten

•

wijksteunpunten. Continueren Leefbaarheidsfonds.

Managementrapportage uit Thuis in Limburg is opgesteld en met gemeente gedeeld . HEEMwonen faciliteert 12 huiskamerprojecten in Landgraaf en participeert in wijksteunpunt Heereveld.

•

HEEMwonen heeft het leefbaarheidsfonds in 2014 gecontinueerd.

Participatie van HEEMwonen in gemeentelijke werkgroep Scheiden Wonen & Zorg.

•

HEEMwonen is in de werkgroep vertegenwoordigd.

•

HEEMwonen heeft studenten geplaatst ivm onderzoek

Invullen stageplekken. Borging corporatieleningen door gemeente.

herbestemming zorgvastgoed (SGL). •

De borgingstermijn is verlengd t/m 31-12-2018.

•

HEEMwonen heeft op deze locatie 40 woningen gesloopt. De nieuwbouw van 12 woningen is in 2014 gestart, oplevering vindt

Sloop en vervangende nieuwbouw in Lichtenberg.

plaats in 2015. •

12

Toewijzing vindt op transparante wijze plaats via Thuis in Limburg. In

HEEMwonen heeft 1 woning in de Kampstraat in 2014 gesloopt. Op deze locatie zullen we in 2015 starten met de bouw van 21

Sloop en vervangende nieuwbouw locatie Gulpers.

appartementen. •

HEEMwonen heeft 40 woningen in Achter de Haesen gesloopt. De gemeente zal hier een park en realiseren. Eind 2014 heeft de

13 14

gemeente een woning in de Haesenstraat verbouwd tot buurthuis.

Sloop 40 woningen in Achter de Haesen. Bouw 14 woningen aan de Lotersbergweg.

•

HEEMwonen is gestart met de nieuwbouwactiviteiten.

•

HEEMwonen heeft de renovatie en verbouwing eind 2014 afgerond

Verbouwen van 12 duplexwoningen tot 4 15

eengezinswoningen en 2 appartementen aan de Lotersbergweg.

eind. •

16 17

De nieuwbouw is in 2014 gestart. Oplevering staat gepland voor 2

e

kwartaal 2015. HW neemt 24 huurwoningen en 17 parkeerplaatsen af.

Realisatie Centrumplan Ubach over Worms. • Onderzoek naar uitbreiding Laurahoes.

In kader van de herontwikkeling van het terrein Laurahoes heeft HEEMwonen overleg gehad met MeanderGroep om standpunten te


bepalen. 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

Nr.

• Sloop panden Stenenkruis in verband met aanleg

HEEMwonen heeft 14 woningen in september gesloopt. De ontwikkelfase is in voorbereiding.

Sloop woningen Pastoor Jos Petersstraat. •

De gemeente heeft de panden inmiddels gesloopt. Plannen voor de

•

HEEMwonen heeft deze woningen in de Gatestraat en de Irenestraat

rotonde.

aanleg van een rotonde zijn in voorbereiding. in mei gesloopt.

Sloop van 13 huurwoningen in Heiveld. Sloop 2 koopwoningen in Heiveld.

•

HEEMwonen heeft deze woningen eveneens in mei gesloopt.

Sloop 16 woningen Mgr. Paredisstraat.

•

HEEMwonen heeft deze woningen in 2014 gesloopt.

•

De gemeente heeft de verplaatsing in 2014 voorbereid.

•

De gemeente heeft de werkzaamheden afgerond.

Schanserweg.

•

De gemeente heeft de werkzaamheden uitgevoerd.

Integraal Stedelijk Waterplan: Marijkestraat.

•

De gemeente heeft de werkzaamheden uitgevoerd.

•

De gemeente, HEEMwonen en Wonen Limburg voerden bestuurlijk

•

De gemeente, HEEMwonen en Wonen Limburg voerden ambtelijk

Verplaatsing volkstuinvereniging naar locatie aan Kleikoeleweg. Aanleggen rotonde hoek Beethovensingel/ Hereweg en reconstructie deel Hereweg. Realiseren verkeersveilige fietsoversteek

overleg op: 28-01, 16-06, 22-09.

Bestuurlijk overleg: 4 keer per jaar.

overleg op: 31-03; 13-05; 12-09, 18-11 en 16-12.

Ambtelijk overleg: 6-8 keer per jaar. Evaluatie voortgang prestatieafspraken: 2 keer per

•

jaar.

Onderwerp afspraak Huisvesting doelgroep

Halfjaarlijkse evaluatie wordt geagendeerd voor bestuurlijk overleg van 16 juni 2014 en 26 januari 2015.

Werkzaamheden/afspraken die doorlopen in 2015: •

Housing Parkstad: HEEMwonen heeft in 2014 28 woningen beschikbaar gesteld en 16 hiervan zijn in het verslagjaar ook daadwerkelijk verhuurd ten behoeve van Housing Parkstad.

•

Statushouders: door een achterblijvende vraag begonnen we in 2014 met een achterstand (-11) die we in de loop van 2014 hebben kunnen wegwerken. Onze inzet heeft geresulteerd in een vooruitstand per 01-01-2015 (+3).

•

Housing Parkstad: we hebben in dit kader 28 woningen beschikbaar gesteld en 16 woningen verhuurd.

1

Betaalbaarheid woningen

•


•

HEEMwonen past bij mutatie of op verzoek van bewoner bij onderhoud standaard energiebesparende maatregelen toe.

•

HEEMwonen heeft 215 woningen (28 in Landgraaf) aangemeld voor de STimuleringsregeling EnergiePrestatie huurwoningen (STEP) op basis van het energiebeleidsplan.

•

HEEMwonen heeft voorbereidingen getroffen voor de tweede fase van Zonnig Limburg waarbij circa 250 woningen door HEEMwonen van zonnepanelen worden voorzien. Totaal in Limburg doen negen corporaties mee en worden 3.000 daken van zonnepanelen

2 3

voorzien. Opstellen Wijkontwikkelingsplan Schaesberg.

•

Gemeente heeft wijkanalyse opgeleverd en vastgesteld. Er wordt nu

Bij nieuwbouw inzetten op flexibel, duurzaam en

•

HEEMwonen onderzoekt de mogelijkheden van conceptueel

gewerkt aan een wijkvisie. flexibel bouwen.

4


bouwen teneinde kosten te drukken en betaalbare nieuwbouwwoningen aan te bieden.

•

HEEMwonen voert gesprekken met meerdere aanbieders om aanbod in beeld te brengen en mogelijkheden te onderzoeken. Rapportage wordt gedeeld met gemeente.

5

6 7 8

Intrekken verouderde bouwvergunningen.

•

Gemeente treft voorbereidingen voor intrekking.

Realiseren plannen uit de activiteitenoverzichten,

•

In diverse projectgroepen wordt de voortgang besproken.

de wijkontwikkelingsplannen en de regionale

•

Afstemming vindt plaats in bestuurlijk overleg.

Verwijderen asbest, brandover- en doorslag.

•

Voor HEEMwonen een lopend proces tijdens mutaties en

Opstellen plan van aanpak voor verbetering

•

Plan voor de vervanging van de achtergevel wordt uitgevoerd.

achtergevel Schaesbergerhof.

•

Aanbestedingstraject wordt opgestart.

Herbezinning oppakken leefbaarheidstaken en

•

HEEMwonen heeft het plan van aanpak afgerond.

opstellen plan van aanpak.

•

Onderzoek gestart in november 2014: wat doet de corporatie nu wel

woningmarktprogrammering. onderhoud.

en wat niet, een en ander afgezet tegen het maatschappelijk 9

rendement. In kaart brengen effecten Scheiden Wonen &

•

Zorg. 10

11 12

Door regio opgesteld rapport Transformatieopgave extramuralisatie is beschikbaar. Momenteel vindt vertaalslag plaats naar de lokale behoefte en opgave.

Maken van afspraken over:

•

Gemeente en HEEMwonen hebben afspraken gemaakt.

Overleg inzake toekomst Heereveldje.

•

Stand van zaken onderzoek; HEEMwonen bepaalt standpunt.

Inzet van mensen met afstand tot werk bij

•

In aannemingsovereenkomsten (nieuwbouw, sloop of renovatie)

•

toewijzing aangepaste woningen;

•

de verhuisindicaties.

corporatieprojecten.

worden aannemers door HEEMwonen verplicht om een vast percentage n de aanneemsom op te nemen voor een leer- en werktraject. In 2014 nog onvoldoende gecontroleerd op

13 14 15 16 17 18

19

20 21 22

daadwerkelijke invulling. Opstellen WOP Schaesberg, inclusief afspraken

•

Analysefase is afgerond.

inzake benodigde plancapaciteit.

•

Opstelling visiedocument wordt voorbereid.

Aanleggen en inrichten stadspark in Lichtenberg +

•

Staat gepland voor 2e helft van 2015.

Aanpassing riolering Moltweg/Kasteelweg.

•

Gemeente is bezig met onderhandelingen.

Aanleg en inrichting park en opwaardering infra

•

Gemeentelijke aanbesteding is afgerond.

Achter de Haesen.

•

Werkzaamheden zijn eind 2014 van start gegaan.

Onderzoek mogelijkheden bouw 8 woningen

•

Onderzoek op ontwikkeling loopt nog, grond wordt voorlopig

doorsteek richting Op de Kamp.

Haesenstraat.

ingezaaid.

Bouw basisschool Pastoor Schattenstraat. Tevens

•

De gemeente heeft het definitief ontwerp vastgesteld.

verkeersmaatregelen treffen nabij nieuwe

•

De aanbesteding en vergunningverlening worden voorbereid.

basisschool.

•

Verkeersmaatregelen worden bij de planontwikkeling meegenomen.

Grootscheepse renovatie flat Hoofdstraat.

•

Open planproces corporatie met duurzame renovatie.

•

Opties worden voorgelegd aan bewoners.

•

HEEMwonen onderzoekt momenteel voorkeursvarianten.

•

Wordt door de gemeente ambtelijk voorbereid.

•

Ambtelijke voorbereiding aanleggen bos en wandel-/fietspad als

Actualisatie bestemmingsplan Bedrijventerrein Abdissenbosch. Opwaardering Buitengebied.

verbinding tussen Europaweg-Zuid en Jufferweg. Rioolvervanging Nieuwenhagerheidestraat en

•

Lindestraat en planontwikkeling herinrichting

•

Nieuwenhagerheidestraat. 23 24

Integraal Stedelijk Waterbeheer.

De gemeente heeft het definitief ontwerp vastgesteld. De aanbesteding en werkvoorbereiding door de gemeente vinden plaats zodat begin 2015 gestart kan worden met de uitvoering.

•

Herinrichting vindt aansluitend na vervanging riolering plaats.

•

De gemeente bereidt de rioolverruiming Kesselsweg voor.


25

Bouw zorgcomplex Irenestraat.

•

HEEMwonen is in oktober 2014 gestart met de bouw.

Voorbereiden bouw 32 levensloopbestendige

•

De bouw van 30 woningen in fase 1 staat gepland voor begin 2015.

woningen Heiveld.

Het betreft 15 levensloopbestendige woningen en 15 eengezinswoningen. De overige 2 woningen komen in een volgende

26 27 28 29

30 31 32 33 34 35

fase aan bod. Aanleg en inrichting park en herinrichting

•

De gemeente start hiermee na de realisatie van het zorgcomplex en

•

De gemeente heeft het definitief ontwerp vastgesteld.

•

Plan wordt besteksgereed gemaakt.

•

De gemeente start hiermee na de sloop.

•

HEEMwonen heeft de sloop verschoven naar 2016.

•

Momenteel wordt bekeken of tijdelijke verhuur nog een optie is tot

Afspraken maken met provincie over sloop

•

Gemeente heeft overleg opgestart.

woningen Buitenring.

•

Gemeente heeft een sloopmelding ingediend.

Aanleggen fietspad Kleikoeleweg (ged).

•

Gemeente heeft planontwikkeling gestart.

•

Uitvoering is door de gemeente gepland in 2015.

•

Plannen worden verder uitgewerkt en financieel doorgerekend.

•

Wordt door de gemeente ambtelijk voorbereid o.b.v. concrete

•

Gemeente is bezig met de uitvoering.

openbare ruimte Heiveld Herinrichting locatie de Voort met groen. Aanleggen parkeerplaatsen en groen

de woningen.

Paredisstraat. Voorbereiden sloop duplexwoningen Hoogstraat.

2016.

Uitwerking plannen bouw Kennis en Informatiecentrum (KIA). Opstellen bestemmingsplan ten behoeve van Wijkontwikkelingsplan Ubach over Worms. Totale reconstructie deel Heigank (tussen Hereweg/Beuteweg).


projecten.

X

X

X

X

X

ws Kessel

X

Servatius

X

Ws St. Joseph

X

Ws De Voorzorg

X

Maasvallei

X

Wonen Limburg

ws Spaubeek

X

ZoWonen

ws Voerendaal

X

HEEMwonen

ws Simpelveld

X

Woonpunt

Maaskant Wonen

X

Weller

ws Domus

X

X

ws Berg en Terblijt

X

X

St. Woningbeheer Born-Grevenbicht

X

X

ws Vaals

X

Wonen Meerssen

X

Wonen Zuid

Destion

X

Woonwenz

Woonservice Urbanus

corporaties

Bijlage 6 Overzicht samenwerkingsverbanden

overlegvormen Domaas Overleg Noord-limburgse Woningcorporaties PLW C7 TIL

X

X

X

X

X

X

X

SWWM

X

Housing Westelijke Mijnstreek Stuurgroep Wonen Westelijke Mijnstreek

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X X

X

X

X

X X

X

X

X

X

X

X

X

X

X X

X

X

X

X

X

X

X

X X

X

X X

X

X

X

X X

X

X X

Gemeente Heerlen

X

DOC (3 corporaties Maastricht)

X

samenwerkingsverband regionale geschillencommissie

X

Aedes

X

X

X

X X

X

X

Zonnig Limburg

X

Overleg Midden Limburgse woningcorporaties

X

X

X

X

X X

X

X

X X

Convenant Ketensamenwerking Ketensamenwerking "Energiesprong"

X

X

X

X

X

X

Samenwerking met Servatius Dienstverleningsovereenkomsten met ws Brg & Terblijt en ws Gulpen

X

X

X

X

Samenwerking met ws Meerssen

X

X

X

Stekademy (coop.landelijk)

X

X

NeVap Parkstad Limburg Energietransitie (PALET) sociale woningvoorraad

X

X

X

Housing Parkstad

X

Stroomversnelling

X

X

Plaatselijke zorgpartijen

OPL

X X

X

Regionale overlegtafel

X

X

Structuurvisie Midden-Limburg Samenwerkingsverband woningcorporaties Westelijke Mijnstreek Woonplatform "bouwen aan wonen"

Woonenergie

X

X

X

INVK Samenwerkingsverband met Woningstichting Maasvallei Maastricht

Strak Venlo

X

X

MKW Denktank wonen van de provincie Limburg

Ons Limburg/VOL

X

X X X

ROW Parkstad

X

X

X X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X (aspirant)

IBA Parkstad Buurtbemiddeling Kerkrade/landgraaf

X

Hennepconvenant

X

X X



Jaarrekening

jaarrekening 2014 | pag 85

pag 86 | jaarrekening 2014

blz. INHOUDSOPGAVE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Balans per 31 december 2014 Winst- en verliesrekening over 2014 Kasstroomoverzicht 2014 Algemene toelichting Grondslagen voor waardering van activa en passiva Grondslagen voor bepaling van het resultaat Financiële instrumenten en risicobeheersing Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling Kasstroomoverzicht Toelichting op de balans Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen 11. Toelichting op de winsten verliesrekening 12. Overige gegevens 13. Bijlagen

88 90 91 92 93 100 103 104 105 106 117 118 124 125


1.

ACTIVA

Balans per 31 december 2014 (na resultaatbestemming en bedragen in €)

31-12-2014

31-12-2013

451.448.563 7.769.133 7.449.884 466.667.581

449.727.700 6.202.595 6.942.818 462.873.113

29.188.585

30.517.427

928.074 158.824 2.949.571 7.259.248 11.295.717

18.260 910.422 158.824 2.949.573 12.274.199 16.311.278

507.151.884

509.701.818

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Overige Actieve belastinglatentie

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Overige vorderingen Overlopende activa

Liquide middelen

TOTAAL


-

15.000

451.300 233.334 323.771 254.983 1.247.645 2.511.033

526.767 77.941 661.455 77.553 578.704 1.922.421

80.730

4.522.897

2.591.763

6.460.318

509.743.647

516.162.134

PASSIVA

31-12-2014

31-12-2013

180.855.123

180.148.958

50.261 483.000 1.185.116 58.520 1.776.897

79.015 469.000 2.847.150 523.851 142.131 4.061.147

309.844.263 1.426.440 311.270.703

313.083.930 1.340.453 314.424.383

1.663.650 2.779 4.232.369 2.198.218 1.081.235 6.662.673 15.840.924

2.715.000 4.364.397 1.598.137 846.098 8.004.014 17.527.646

509.743.647

516.162.134

EIGEN VERMOGEN Overige reserves

VOORZIENINGEN Voorziening loopbaanontwikkelingsbudget Voorziening verplichting uit jubilea Voorziening onrendabele investeringen Voorziening verliezen deelneming Passieve belastinglatentie

LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen overheid en kredietinstellingen Waarborgsommen

KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan gemeenten Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekering Overige schulden Overlopende passiva

TOTAAL


2.

WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2014 (bedragen in €) Boekjaar 2014

Boekjaar 2013

Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten Overheidsbijdragen Netto resultaat verkoop vastgoedportefeuille Geactiveerde productie eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten

60.944.299 3.921.705 202.158 413.287 479.975

58.773.394 4.142.651 1.212 132.199 369.145 511.258

Som van de bedrijfsopbrengsten

65.961.424

63.929.859

Afschrijvingen materiële vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Onderhoudslasten Leefbaarheid Heffingen Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten

15.992.777 9.039.571 923 5.382.602 823.789 984.229 15.011.271 451.673 5.584.734 3.879.283 6.869.544

25.198.067 23.014.648 923 5.663.630 723.543 990.392 13.250.188 334.513 2.428.591 4.065.674 7.144.879

Som van de bedrijfslasten

64.020.396

82.815.048

-426.522

24.504

Uit de overige reserves vrijgevallen gerealiseerde herwaardering

6.999.737

13.713.162

BEDRIJFSRESULTAAT

8.514.243

-5.147.523

210.255 31.683 202.347 -11.536.360 -11.092.075

94.195 -24.208 207.053 -12.627.432 -12.350.391

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING VOOR BELASTINGEN

-2.577.832

-17.497.915

Belastingen

-4.931.340

-15.640.817

JAARRESULTAAT NA BELASTINGEN

-7.509.172

-33.138.732

BEDRIJFSOPBRENGSTEN

BEDRIJFSLASTEN

Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Waardeverandering financiële vaste activa en effecten Opbrengsten financiële vaste activa en effecten Rentelasten en soortgelijke kosten Som van de financiële baten en lasten


3. KASSTROOMOVERZICHT (bedragen x € 1.000)

2014

2013

8.514

-5.148

8.993

11.485

9.415

12.859

Kasstroom uit operationele activiteiten Saldo bedrijfsopbrengsten - bedrijfslasten Aanpassingen voor: * Afschrijvingen * Waardeveranderingen materiële en financiële vaste activa * Verandering in werkkapitaal: - mutatie voorraden - mutatie vorderingen - mutatie kortlopende schulden * Mutatie voorzieningen Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen rente Betaalde rente

15 -589 -635

5.701 2.833 768 -1.209 -2.201 23.513

9.302 1.793 30.291 94 -12.627

257 -11.536 -11.280 12.233

Kasstroom uit operationele activiteiten

17.758

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Mutatie financiële vaste activa Overige mutaties Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-11.837 -633 -1 -

-25.849 75 -83 -12.470

-25.857

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden Aflossingen langlopende schulden Mutatie waarborgsommen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

30.000 -33.240 86

30.300 -24.372 109 -3.154

6.037

Mutatie liquide middelen

-3.391

-2.062

Beginstand liquide middelen minus schulden kredietinstellingen Mutatie liquide middelen Eindstand liquide middelen minus schulden kredietinstellingen

1.808 -3.391 -1.583

3.870 -2.062 1.808


4. ALGEMENE TOELICHTING Algemeen HEEMwonen is een stichting met de status van “toegelaten instelling volkshuisvesting”. De statutaire vestigingsplaats is Kerkrade, de feitelijke vestigingsplaats is Markt 52 te Kerkrade. De activiteiten bestaan voornamelijk uit de exploitatie en ontwikkeling van woningen voor de sociale huursector. Zij heeft specifieke toelating in de regio Parkstad en is werkzaam binnen de juridische wetgeving van de Woonwet en het Besluit beheer sociale huursector. Continuïteit De corporatie neemt in haar overwegingen mee de betekenis van de verhuurderheffing en saneringssteun. Desondanks wordt de continuïteit van de corporatie niet in gevaar gebracht. De operationele kasstromen blijven ondanks deze extra heffingen voldoende om aan de uitschrijven (ICR) toets te blijven voldoen. Schattingswijzigingen In het kader van de bepaling van de afschrijvingslast van de materiële vaste activa in exploitatie is in 2014 een schattingswijzigingen doorgevoerd. De lineaire afschrijvingstermijn van de componenten inrichting en installaties zijn samengevoegd met de component casco. Tevens is de lineaire afschrijvingstermijn van de component casco bij enkele complexen aangepast aan de restant levensduur van de eenheid volgens de vastgestelde portefeuille strategie. Door de hogere restant levensduur van de component casco is een lagere afschrijvingslast ontstaan van circa € 5,9 miljoen. Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de directie van HEEMwonen zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningpost.


5. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA

Regelgeving De jaarrekening van HEEMwonen is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van het Besluit beheer sociale huursector, de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (‘WNT’), Titel 9 Boek 2 BW, en Hoofdstuk 645 van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving en de stellige uitspraken van de overige hoofdstukken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgingsof vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. De toelichting sluit aan met de classificatie in de balans en winst-enverliesrekening. Verwerken verplichtingen Bij de bepaling van voorzieningen wordt uitgegaan van in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan. Tot de feitelijke verplichtingen worden ook gerekend verplichtingen die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. Zie verder voorzieningen. Materiële vaste activa Algemene uitgangspunten Tenzij bij de afzonderlijke balansposten iets anders wordt vermeld gelden voor alle materiële vaste activa de volgende algemene uitgangspunten. Verwerking van groot onderhoud HEEMwonen verwerkt de kosten van groot onderhoud aan haar materiële vaste activa als onderdeel van de boekwaarde indien wordt voldaan aan de criteria voor activering. De geactiveerde kosten worden als afzonderlijke component behandeld. Voor zover sprake is van vervanging van onderdelen van het actief wordt de nog aanwezige boekwaarde van deze onderdelen gedesinvesteerd. Indien de boekwaarde van deze te desinvesteren onderdelen niet afzonderlijk uit de activa registratie zijn te herleiden wordt deze benaderd op basis van de huidige uitgaven, teruggerekend naar de datum van oorspronkelijke investering, en indien van toepassing rekening houdend met de naar benadering tot het moment van vervanging hierover gepleegde afschrijvingen. Verplichtingen tot herstel Voor verplichtingen tot herstel na afloop van het gebruik van het actief (ontmantelingskosten) wordt een voorziening getroffen voor het verwachte bedrag op het moment van activering. Dit bedrag wordt verwerkt als onderdeel van de vervaardigingsprijs van het materieel vast actief. Sociaal vastgoed in exploitatie

Typering en kwalificatie Het vastgoed in exploitatie is op objectniveau geclassificeerd naar sociaal en commercieel vastgoed, rekening houdend met de criteria van de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Op grond van deze criteria omvat het sociale vastgoed de woningen met een huurprijs tot aan de huurliberalisatiegrens (huurtoeslaggrens) en het maatschappelijk vastgoed. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed dat wordt verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs- en culturele instellingen en dienstverleners en dat tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de EC-beschikking d.d. 15 december 2009. HEEMwonen heeft haar sociaal vastgoed (op portefeuilleniveau) als bedrijfsmiddel gekwalificeerd, gelet op het beleid van de corporatie waarbij vooral het realiseren van de volkshuisvestelijke taken centraal staat. Als gevolg hiervan wordt het sociaal vastgoed beschouwd als bedrijfsmiddel. Waardering bij eerste verwerking Bij eerste verwerking wordt het sociaal vastgoed in exploitatie gewaardeerd tegen de kostprijs. De kostprijs omvat de verkrijgingsof vervaardigingsprijs en de hieraan direct toerekenbare overige kosten om het actief in operationele staat te brengen. Investeringssubsidies worden in mindering gebracht op het geïnvesteerde bedrag. Verder wordt rente tijdens de bouw op vreemd vermogen geactiveerd. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken, wordt de interestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Voor zover geen specifieke leningen zijn aangetrokken, wordt de geactiveerde rente berekend op basis van de gewogen gemiddelde rente over de rentedragende schulden. De afschrijving vangt aan zodra het sociaal vastgoed beschikbaar is voor exploitatie. De in de toekomst te maken kosten van sloop worden in het jaar dat de exploitatie door sloop in de toekomst wordt beëindigd ten laste van het resultaat in dat jaar verantwoord.


Waardering na eerste verwerking Het sociaal vastgoed in exploitatie (gekwalificeerd als bedrijfsmiddel) wordt na eerste verwerking gewaardeerd tegen de bedrijfswaarde (welke veelal lager is dan de vervangingswaarde), onder aftrek van lineaire afschrijvingen gebaseerd op de verwachte gebruiksduur en rekening houdend met de componentenbenadering. Indien de afschrijvingsmethode, gebruiksduur en/of restwaarde van de opstallen in de loop van de tijd wijzigingen ondergaan, worden deze als een schattingswijziging verantwoord. De waardevermindering van de kostprijs als gevolg van de afwaardering naar lagere bedrijfswaarde na eerste verwerking wordt bepaald op het niveau van de kasstroomgenerende eenheid. De waardevermindering wordt separaat tot uitdrukking gebracht en in het resultaat verantwoord als bijzonder waardeverminderingsverlies. Na-investeringen Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of wijzigen van de oorspronkelijke capaciteit. Onderhoud De lasten van regelmatig voorkomend onderhoud waaronder renovatie onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. De lasten van onderhoud worden direct in het resultaat verantwoord. Componenten Binnen het vastgoed worden componenten onderkend met een verschillende levensduur. Naast de grond (geen afschrijving) en de opstal worden installaties en inventaris onderkend. Van een afzonderlijke component is sprake indien deze component meer dan 10% uitmaakt van de waarde van het actief en/of indien de afschrijvingslast (als gevolg van een afwijkende levensduur van de component ten opzichte van de opstal) meer dan 10% afwijkt van de situatie dat geen component zou zijn onderkend.

Complexindeling Het woningbezit is opgedeeld naar kasstroomgenerende eenheden (complexen / product-markt combinaties) waarvoor per complex een daarop gericht beleid is bepaald. Bij de indeling naar complexen /product-marktcombinaties is bepalend de differentiatie in de vastgoedsturing van de corporatie ten aanzien van huur, onderhoud, bouwjaar en wijkgerichte aanpak. Verder zijn hierbij bepalende factoren: locatie, woningtype, doelgroep en prijsklasse. De indeling sluit derhalve aan op het strategische vastgoedbeleid van de corporatie. Bepaling bedrijfswaarde Onder de bedrijfswaarde wordt verstaan de contante waarde van de aan een actief of samenstel van activa toe te rekenen toekomstige kasstromen die kunnen worden verkregen met de uitoefening van het bedrijf. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. De uitgangspunten voor de bedrijfswaardeberekeningen zijn nader toegelicht onder de balanspost Materiële vaste activa. Herwaardering Waardevermeerderingen als gevolg van verschillen tussen de boekwaarde op basis van de bedrijfswaarde en de boekwaarde op basis van historische kosten (herwaardering) worden rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt. Voor zover de waardevermeerdering een terugname is van een waardevermindering van hetzelfde actief, die voorheen als last in de winsten verliesrekening was verwerkt, wordt de waardevermeerdering in de winsten verliesrekening verwerkt. Waardeverminderingen als gevolg van een herwaardering worden ten laste van het eigen vermogen verwerkt tot het bedrag dat met betrekking tot het betreffende actief als ongerealiseerde waardestijging in het eigen vermogen is opgenomen. Voor het meerdere wordt de waardevermindering in de winsten verliesrekening verwerkt. Realisatie van de herwaardering door afschrijvingen wordt voor het verschil tussen de (hogere) afschrijving op basis van bedrijfswaarde en de afschrijving op basis van de historische kosten overgeboekt binnen het eigen vermogen. Positieve verschillen tussen de boekwaarde op basis van de bedrijfswaarde en de boekwaarde op basis van historische kosten worden conform RJ Richtlijn 645 (herzien 2011) alinea 506 als ongerealiseerde waardestijging toegelicht bij het eigen vermogen.

Buitengebruikstelling of afstoting Buitengebruikstelling (sloop) of afstoting (verkoop) op termijn wordt verwerkt in de bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed in exploitatie. De bedrijfswaarde is bepaald op basis van doorexploitatie van het sociaal vastgoed over een veronderstelde economische gebruiksduur van doorgaans 50 jaar tot dat het vastgoed op grond van een sloopbesluit teniet gaat; de toekomstige sloopkosten worden in de bedrijfswaarde meegenomen. Met verkoop wordt in de bedrijfswaarde rekening gehouden uitsluitend indien verkoop binnen vijf jaar plaats vindt op basis van een geformaliseerd verkoopplan en indien verkoop juridisch mogelijk is.


Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Nieuwbouw/woningverbetering Het betreft investeringen in nieuwe complexen (nieuwbouw) en bestaande complexen (woningverbetering). Waardering vindt plaats tegen de kostprijs (verkrijgingsof vervaardigingsprijs) onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen als gevolg van een lagere realiseerbare waarde (bedrijfswaarde). De kostprijs omvat de verkrijgingsof vervaardigingsprijs en de hieraan direct toerekenbare overige kosten. Verder wordt rente tijdens de bouw op vreemd vermogen geactiveerd op basis van de gewogen gemiddelde rente over de rentedragende schulden. Bijzondere waardeverminderingen worden in de jaarrekening verantwoord bij het aangaan van feitelijke investeringsverplichtingen inzake het sociaal vastgoed. Hiervan is sprake zodra voldaan wordt aan de criteria “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Intern geformaliseerd: zodra het bestuur het onomkeerbare besluit heeft genomen. Extern gecommuniceerd: zodra hierover uitingen zijn gedaan naar huurders, gemeenten en overige stakeholders. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering in het geval de vastgoedontwikkeling onderdeel zal worden van de bestaande kasstroomgenererende eenheid (complex, product-marktcombinatie), wordt rekening gehouden met de bedrijfswaarde van de bestaande kasstroomgenererende eenheid. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de bestede kosten van het sociaal vastgoed in ontwikkeling, wordt het vastgoed naar nihil afgewaardeerd en wordt voor het resterende bedrag van de waardevermindering een voorziening voor onrendabele investeringen aan de creditzijde van de balans opgenomen. Grondposities Ingenomen grondposities (al dan niet met opstallen) worden aangeschaft met het oog op (her)ontwikkeling van huur- en verkoopprojecten. De posities worden gewaardeerd tegen historische kostprijs en bijkomende kosten of lagere realiseerbare waarde. Rentetoerekening vindt eerst plaats nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart. Tijdelijke exploitatiekasstromen uit de opstallen worden in het resultaat verantwoord.

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen de kostprijs (verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs), minus eventuele investeringssubsidies, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingsverliezen. De afschrijving is lineair en gebaseerd op de verwachte gebruiksduur rekening houdend met de restwaarde. Indien de verwachting omtrent de afschrijvingsmethode, gebruiksduur en/of restwaarde in de loop van de tijd wijzigingen ondergaat, worden deze wijzigingen als een schattingswijziging verantwoord. Buiten gebruik gestelde onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen de kostprijs dan wel de lagere opbrengstwaarde. Indien de verwachte opbrengstwaarde belangrijk hoger is dan de boekwaarde en besloten is tot verkoop, wordt overgegaan tot een incidentele herwaardering die verwerkt wordt als ongerealiseerde waardestijging in het eigen vermogen. Bij de realisatie van de waardestijging wordt deze als een afzonderlijke post in de winsten verliesrekening verwerkt. De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden niet langer in de balans opgenomen na vervreemding of wanneer geen toekomstige prestatie-eenheden van het gebruik of de vervreemding worden verwacht.

Vastgoedbeleggingen Vastgoedbeleggingen zijn onroerende zaken die worden aangehouden om huuropbrengsten, waardestijgingen of beide te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden geclassificeerd als ‘vastgoedbeleggingen in exploitatie’ indien ze beschikbaar zijn voor verhuur. Algemene uitgangspunten De algemene uitgangspunten van Materiële vaste activa zijn ook van toepassing op Vastgoedbeleggingen, tenzij hierna anders is vermeld.


Commercieel vastgoed in exploitatie Typering Commercieel vastgoed in exploitatie Het vastgoed in exploitatie wordt op objectniveau geclassificeerd naar sociaal en commercieel vastgoed, rekening houdend met de criteria van de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Op grond van deze criteria omvat Typering het commercieel vastgoed de woningen met een huurprijs boven de huurliberalisatiegrens (huurtoeslaggrens), het bedrijfsmatig Het vastgoed in exploitatie wordt op objectniveau geclassificeerd naar sociaal en commercieel vastgoed, rekening houdend met vastgoed de criteria(niet van zijnde de maatschappelijk en het overige commercieel vastgoed. Beschikking van vastgoed) de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Op grond van deze criteria omvat het commercieel vastgoed de woningen met een huurprijs boven de huurliberalisatiegrens (huurtoeslaggrens), het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde Waardering bij eerste verwerking maatschappelijk vastgoed) en het overige commercieel vastgoed. Bij de eerste verwerking wordt het commercieel vastgoed in exploitatie gewaardeerd tegen de kostprijs. De kostprijs omvat de verkrijgingsof vervaardigingsprijs, inclusief transactiekosten minus eventuele investeringssubsidies. Waardering bij eerste verwerking De of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van degewaardeerd bestede externe kosten en de hieraan direct toerekenbare kosten. of Bij verkrijgingsde eerste verwerking wordt het commercieel vastgoed in exploitatie tegen de kostprijs. De kostprijs omvat de verkrijgingsvervaardigingsprijs, inclusief transactiekosten minus eventuele investeringssubsidies. Verder wordt rente de bouw op vreemd vermogen geactiveerd op bestede basis van de gewogen rente over de rentedragende De verkrijgingsof tijdens vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van de externe kosten gemiddelde en de hieraan direct toerekenbare kosten.schulden. Reële Verderwaarde wordt rente tijdens de bouw op vreemd vermogen geactiveerd op basis van de gewogen gemiddelde rente over de rentedragende schulden. De reële waarde is gebaseerd op de actuele marktsituatie en omstandigheden per balansdatum en geeft de meest waarschijnlijke prijs weer die redelijkerwijs Reële waarde op balansdatum had kunnen worden verkregen. De reële waarde wordt als volgt vastgesteld: 1. verkoopopbrengsten vrijwelmarktsituatie identiek vastgoed; DeRecente reële waarde is gebaseerd opvan de actuele en omstandigheden per balansdatum en geeft de meest waarschijnlijke prijs weer die of (indien deze niet beschikbaar zijn): redelijkerwijs op balansdatum had kunnen worden verkregen. De reële waarde wordt als volgt vastgesteld: 2. Recente Recente verkoopopbrengsten verkoopopbrengsten van van vrijwel vergelijkbaar vastgoed met correcties voor verschillen in waardebepalende factoren van het te waarderen 1. identiek vastgoed; vastgoed het niet vergelijkbare vastgoed; of (indienen deze beschikbaar zijn): (indienverkoopopbrengsten deze niet beschikbaar zijn): 2.of Recente van vergelijkbaar vastgoed met correcties voor verschillen in waardebepalende factoren van het te waarderen 3.vastgoed Minder recente verkoopopbrengsten van vrijwel identiek vastgoed met aanpassingen die de veranderingen in de economische omstandigheden en het vergelijkbare vastgoed; weergeven sinds de laatste transactiedata; of (indien deze niet beschikbaar zijn): (indienrecente deze niet beschikbaar zijn):van vrijwel identiek vastgoed met aanpassingen die de veranderingen in de economische omstandigheden 3.of Minder verkoopopbrengsten 4.weergeven Contante waarde van verwachte toekomstige kasstromen. sinds de laatste transactiedata;

of (indien deze niet beschikbaar zijn): Bovenstaande waardebepalingen uitgevoerdkasstromen. door externe taxateurs van taxatie-validatie instituten welke zijn erkend door de Stichting Taxaties en 4. Contante waarde van verwachtezijn toekomstige Validaties (STenV). Jaarlijks wordt 33 1/3% van het bezit getaxeerd hetgeen betekent dat elk bezit minimaal eens per drie jaren getaxeerd wordt. Bovenstaande waardebepalingen zijn uitgevoerd door externe taxateurs van taxatie-validatie instituten welke zijn erkend door de Stichting Taxaties en Op het commercieel vastgoedwordt in exploitatie reële waarde op grond RJminimaal 213 “Vastgoedbeleggingen” niet afgeschreven. Validaties (STenV). Jaarlijks 33 1/3%gewaardeerd van het bezittegen getaxeerd hetgeenwordt betekent dat elkvan bezit eens per drie jaren getaxeerd wordt. Na-investeringen Op het commercieel vastgoed in exploitatie gewaardeerd tegen reële waarde wordt op grond van RJ 213 “Vastgoedbeleggingen” niet afgeschreven. Uitgaven inzake vastgoedbeleggingen na eerste verwerking die voldoen aan de algemene activeringscriteria worden geactiveerd. Na-investeringen Uitgaven inzake vastgoedbeleggingen na eerste verwerking die voldoen aan de algemene activeringscriteria worden geactiveerd. Complexindeling Het commercieel vastgoed in exploitatie is opgedeeld naar kasstroomgenerende eenheden (complexen / product-markt combinaties) waarvoor per complex een daarop gericht beleid is bepaald. Bij de indeling naar complexen / product-markt combinaties is bepalend de differentiatie in de vastgoedsturing van de Complexindeling corporatie ten aanzien van huur, onderhoud, bouwjaar naar en wijkgerichte aanpak. Verder zijn(complexen hierbij bepalende factoren: lokatie, woningtype, doelgroep en Het commercieel vastgoed in exploitatie is opgedeeld kasstroomgenerende eenheden / product-markt combinaties) waarvoor per complex prijsklasse. De indeling derhalveBij aandeopindeling het strategische vastgoedbeleid van de corporatie. een daarop gericht beleidsluit is bepaald. naar complexen / product-markt combinaties is bepalend de differentiatie in de vastgoedsturing van de corporatie ten aanzien van huur, onderhoud, bouwjaar en wijkgerichte aanpak. Verder zijn hierbij bepalende factoren: lokatie, woningtype, doelgroep en Herwaardering prijsklasse. De indeling sluit derhalve aan op het strategische vastgoedbeleid van de corporatie. Winsten of verliezen die ontstaan door een wijziging in de reële waarde worden verantwoord in de winsten verliesrekening. Per 31 december 2014 betreft dit het verschil tussen de reële waarde per die datum en de boekwaarde per 1 januari 2014 op basis van de historische kosten. Herwaardering Winsten of verliezen die ontstaan door een wijziging in de reële waarde worden verantwoord in de winsten verliesrekening. Per 31 december 2014 betreft dit het verschil tussen de reële waarde per die datum en de boekwaarde per 1 januari 2014 op basis van de historische kosten. Financiële activa

Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend Financiële activa Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode (nettovermogenswaarde). Wanneer 20% of meer de stemrechten Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan van worden uitgeoefenduitgebracht kan worden, wordt er van uitgegaan dat er invloed van betekenis is.

Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode De deelnemingen van HEEMwonen in groepsmaatschappijen en andere deelnemingen (niet-groepsmaatschappijen) invloed betekenis (nettovermogenswaarde). Wanneer 20% of meer van de stemrechten uitgebracht kan worden, wordt er van uitgegaanwaarin dat er zij invloed vanvan betekenis is. uitoefent op het zakelijke en financiële beleid worden tegen de vermogensmutatiemethode gewaardeerd. Overeenkomstig worden genoemde deelnemingen in de balans opgenomen tegen het aandeel van HEEMwonen in de van betekenis De deelnemingendeze van methode, HEEMwonen in groepsmaatschappijen en andere deelnemingen (niet-groepsmaatschappijen) waarin zij invloed nettovermogenswaarde vermeerderd metbeleid haar worden aandeel tegen in de resultaten van de deelnemingengewaardeerd. vanaf het moment van verwerving, bepaald volgens de uitoefent op het zakelijke en financiële de vermogensmutatiemethode grondslagen zoalsdeze vermeld in deze jaarrekening. In deelnemingen de winsten verliesrekening wordt het aandeel HEEMwonen in het resultaat Overeenkomstig methode, worden genoemde in de balans opgenomen tegen hetvan aandeel van HEEMwonen in de van de deelnemingen opgenomen. nettovermogenswaarde vermeerderd met haar aandeel in de resultaten van de deelnemingen vanaf het moment van verwerving, bepaald volgens de grondslagen zoals vermeld in deze jaarrekening. In de winsten verliesrekening wordt het aandeel van HEEMwonen in het resultaat van de deelnemingen Indien en voor zover HEEMwonen niet zonder beperking uitkering van de positieve resultaten aan haar kan bewerkstelligen, worden de resultaten in een opgenomen. wettelijke reserve opgenomen. Haar aandeel in de rechtstreekse vermogensvermeerderingen en -verminderingen van de deelnemingen wordt ook in de wettelijke reserve opgenomen met uitzondering van herwaarderingen van die als ongerealiseerde in het worden eigen vermogen worden Indien en voor zover HEEMwonen niet zonder beperking uitkering van deactiva positieve resultaten aan haar waardestijging kan bewerkstelligen, de resultaten in een verwerkt. wettelijke reserve opgenomen. Haar aandeel in de rechtstreekse vermogensvermeerderingen en -verminderingen van de deelnemingen wordt ook in de

wettelijke reserve opgenomen met uitzondering van herwaarderingen van activa die als ongerealiseerde waardestijging in het eigen vermogen worden Indien de waarde van de deelneming gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode nihil is geworden, wordt deze methode niet langer toegepast en verwerkt. blijft de deelneming bij ongewijzigde omstandigheden op nihil gewaardeerd. Bij de afwaardering worden andere langlopende belangen in de deelneming die feitelijk worden als een onderdeel van de netto-investering, ook meegenomen. en voorwordt zoverdeze geheel of ten niet delelanger voor de schuldenen Indien de waarde vanaangemerkt de deelneming gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode nihil Indien is geworden, methode toegepast van ingestaan respectievelijk een op feitelijke verplichting bestaat de deelneming tot betaling haar schulden in staat te stellen, wordt blijftdededeelneming deelnemingwordt bij ongewijzigde omstandigheden nihil gewaardeerd. Bij de afwaardering worden anderevan langlopende belangen in de deelneming een voorziening opgenomen. die feitelijk worden aangemerkt als een onderdeel van de netto-investering, ook meegenomen. Indien en voor zover geheel of ten dele voor de schulden Een de vervolgens verkregen aandeel inrespectievelijk de winst van de wordt pas weer verwerkt indien entot voor zover van het cumulatief niet-verwerkte aandeel in van deelneming wordt ingestaan eendeelneming feitelijke verplichting bestaat de deelneming betaling haar schulden in staat te stellen, wordt het is ingelopen. een verlies voorziening opgenomen. Een vervolgens verkregen aandeel in de winst van de deelneming wordt pas weer verwerkt indien en voor zover het cumulatief niet-verwerkte aandeel in het verlies is ingelopen. pag 96 | jaarrekening 2014

10

waardeveranderingen in de verwerkte financiële activa -tegen de direct te rekenenmet transactiekosten. Alle aanverkopen Bij de eerste verwerking vanW&V-rekening financiële activa worden deze opgenomen reëledaaraan waardetoe vermeerderd - behalve de tegen reëleen waarde met volgens standaard marktconventies van financiële activa worden opgenomen per de transactiedatum, dat wil zeggen de datum waarop de groep de bindende Overige financiële activa waardeveranderingen in de W&V-rekening verwerkte financiële activa - de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten. Alle aanen verkopen volgens overeenkomst aangaat. De reële waarde isactiva normaliter gelijk aan de kostprijs. standaard marktconventies van financiële worden opgenomen per de transactiedatum, dat wil zeggen de datum waarop de groep de bindende Overige financiële activavan financiële activa worden deze opgenomen tegen reële waarde vermeerderd met - behalve de tegen reële waarde met Bij de eerste verwerking overeenkomst aangaat. De reële waarde is normaliter gelijk aan de kostprijs. De waardering na eerste verwerking is hierna toegelicht onder deactiva afzonderlijke posten van toe de overige financiële activa. Er Alle zijn geen financiële vaste activa waardeveranderingen in de W&V-rekening verwerkte financiële - de direct daaraan te rekenen transactiekosten. aanen verkopen volgens Bij de eerste verwerking van financiële activa worden deze opgenomen tegen reële waardeisvermeerderd - geval behalve de tegende reële waarde met gewaardeerd tegen een hoger bedrag de actuele waarde en de waarbij afwaardering (inmet hetde financiële activa niet tegen standaard marktconventies van financiële activa worden opgenomen pergeen de transactiedatum, dat wil zeggen datum waarop groep de bindende De waardering na eerste verwerking isdan hierna toegelicht onder afzonderlijke posten van detoegepast overige financiële activa. Er zijnvaste geen financiële vaste activa waardeveranderingen inDe dereële W&V-rekening verwerkte financiële activa - de direct daaraan toe te rekenen transactiekosten. Alle aanen verkopen volgens actuele waarde wordt conform artikel sub bde BW). overeenkomst aangaat. waarde normaliter gelijk aan kostprijs. gewaardeerd tegen eengewaardeerd hoger bedrag danisde actuele2.381b waarde en waarbij geen afwaardering is toegepast (in het geval financiële vaste activa niet tegen standaard marktconventies van financiële activa worden opgenomen per de transactiedatum, dat wil zeggen de datum waarop de groep de bindende actuele waarde wordt gewaardeerd conform artikel 2.381b sub b BW). overeenkomst aangaat. reële waarde is normaliter gelijk aandedeafzonderlijke kostprijs. posten van de overige financiële activa. Er zijn geen financiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen van financiële activa De waardering na eersteDe verwerking is hierna toegelicht onder gewaardeerd tegen een hoger bedragvan danfinanciële de actueleactiva waarde en waarbij geen afwaardering is toegepast (in het geval financiële vaste activa niet tegen Bijzondere waardeverminderingen De waardering na eerste verwerking is hierna toegelicht onder afzonderlijke van de overige financiële activa. Er zijn geen financiële vaste activa Op elkewaarde balansdatum wordt beoordeeld of een financieel actief een groep vanposten financiële activa een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. actuele wordt gewaardeerd conform artikel 2.381b sub de bofBW). gewaardeerd tegen eenfinanciële hoger bedrag dan detegen actuele waarde en waarbij geenworden afwaardering is toegepast (inbijhet geval financiële vaste activaaanwijzingen niet tegen Voor alle categorieën activa die (geamortiseerde) kostprijs gewaardeerd, wordt aanwezigheid van objectieve Op elke balansdatum wordt beoordeeld of een financieel actief of een groep van financiële activa een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. actuele waarde wordt gewaardeerd conform artikelactiva 2.381b b BW). voor waardeverminderingen, detegen omvang van hetsub verlies uit hoofde van degewaardeerd, bijzondere waardevermindering bepaald en in de winsten Bijzondere waardeverminderingen vandie financiële Voorbijzondere alle categorieën financiële activa (geamortiseerde) kostprijs worden wordt bij aanwezigheid van objectieve aanwijzingen verliesrekening voor bijzondere verwerkt. waardeverminderingen, de omvang van het verlies uit hoofde van de bijzondere waardevermindering bepaald en in de winsten Bijzondere waardeverminderingen van financiële activa actief De omvang van verwerkt. dit verlies bepaald verschil tussenofdeeen boekwaarde het actief, en de mogelijke schatting van de toekomstige Op elke balansdatum wordtwordt beoordeeld ofals eenhet financieel groep vanvan financiële activa eenbest bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. verliesrekening kasstromen, contant gemaakt tegen de effectieve rentevoettussen van het financiële actief die isen bepaald de eersteschatting verwerking van instrument. Een Voor alle categorieën financiële activa dieals tegen worden gewaardeerd, wordt bij aanwezigheid vanvan objectieve aanwijzingen De omvang van dit verlies wordt bepaald het (geamortiseerde) verschil dekostprijs boekwaarde van zoals het actief, de bestbij mogelijke de het toekomstige Op elke balansdatum wordt beoordeeld of een financieel actief of een van activawaardevermindering een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. voorheen opgenomen waarderingsverlies wordt teruggenomen, indien de afname van de waardevermindering verband houdt met eende objectieve voor bijzondere waardeverminderingen, de omvang van het verlies uitgroep hoofde vanfinanciële de bijzondere bepaald envan in winsten kasstromen, contant gemaakt tegen de effectieve rentevoet van het financiële actief zoals die is bepaald bij de eerste verwerking het instrument. Een Voor alle categorieën financiële activa die tegen (geamortiseerde) worden gewaardeerd, wordt bij aanwezigheid van ten objectieve gebeurtenis na afboeking, tot maximaal het bedrag dat benodigdindien iskostprijs om de hetafname actief tevan waarderen op de geamortiseerde kostprijs tijdeobjectieve vanaanwijzingen de terugname verliesrekening verwerkt. voorheen opgenomen waarderingsverlies wordt teruggenomen, de waardevermindering verband houdt met een voor bijzondere waardeverminderingen, de van het verlies uit hoofde van dehet bijzondere bepaald en in winsten als sprake zou zijn geweest van eenhet bijzondere waardevermindering. teruggenomen dientmogelijke in de winsten verliesrekening De geen omvang vanafboeking, dit verlies wordt bepaald alsomvang het verschil tussen de van actief,verlies enwaardevermindering de geamortiseerde best schatting van dede toekomstige gebeurtenis na tot maximaal bedrag dat benodigd is boekwaarde om het Het actief te waarderen op de kostprijs ten tijde vantedeworden terugname verliesrekening verwerkt. verwerkt. De boekwaarde van de vorderingen wordt verlaagd met gebruikmaking van een voorziening wegens oninbaarheid. kasstromen, contant gemaakt tegen de effectieve rentevoet van het financiële actief zoals die is bepaald bij de eerste verwerking van het als geen sprake zou zijn geweest van een bijzondere waardevermindering. Het teruggenomen verlies dient in de winsten verliesrekeninginstrument. te worden Een De omvang van dit verlies wordt bepaald wordt als hetteruggenomen, verschil tussen indien de boekwaarde het actief, en de best mogelijke schatting van een de toekomstige voorheen opgenomen waarderingsverlies de afnamevan van houdt met objectieve verwerkt. De boekwaarde van de vorderingen wordt verlaagd met gebruikmaking van de eenwaardevermindering voorziening wegensverband oninbaarheid. kasstromen, na contant gemaakt tegen de effectieve rentevoet van het actief zoals die isop bepaald bij de eerste kostprijs verwerking instrument. Een gebeurtenis afboeking, tot maximaal het bedrag dat benodigd is financiële om het actief te waarderen de geamortiseerde tenvan tijdehetvan de terugname voorheen opgenomen waarderingsverlies wordt teruggenomen, indien de afname van de waardevermindering verband met een objectieve als geen sprake zou zijn geweest van een bijzondere waardevermindering. Het teruggenomen verlies dient in de winst- houdt en verliesrekening te worden gebeurtenis afboeking, tot maximaal het bedrag benodigd isgebruikmaking om vorderingen het actief tevan waarderen op de geamortiseerde kostprijs ten tijde van de terugname Vorderingen maatschappijen wordt deelgenomen enmet overige verwerkt. Denaop boekwaarde van de warin vorderingen wordtdat verlaagd een voorziening wegens oninbaarheid. als geen sprake zou zijn geweest van een bijzondere waardevermindering. Het teruggenomen verlies dient in de winsten verliesrekening te worden Vorderingen op maatschappijen warin wordt deelgenomen en overige vorderingen verwerkt. boekwaarde van de de vorderingen vorderingen gewaardeerd wordt verlaagd metde gebruikmaking een voorziening wegens oninbaarheid. Bij eerste De verwerking worden tegen reële waarde, van inclusief eventuele transactiekosten. Na eerste verwerking worden de vorderingen gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode. Beide waardes komenNa bij eerste reguliere zakelijkeworden transacties Bij eerste verwerking worden de vorderingen gewaardeerd tegen de reële waarde, inclusief eventuele transactiekosten. verwerking de overeen met de nominale waarde. In de berekening worden (dis)agio op het moment van verkrijging en transactiekosten en honoraria over de looptijd van Vorderingen op maatschappijen warin wordt deelgenomen en overige vorderingen vorderingen gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode. Beide waardes komen bij reguliere zakelijke transacties de vorderingen gunstewaarde. respectievelijk ten laste van de winsten verliesrekening als onderdeel van de effectieve rente. overeen met de ten nominale In de berekening worden (dis)agio op het momentgebracht van verkrijging en transactiekosten en honoraria over de looptijd van Vorderingen op maatschappijen wordt gewaardeerd deelgenomentegen en overige vorderingen Verliezen wegens waardeverminderingen worden in hetinclusief resultaateventuele verantwoord onder postNa “Waardeveranderingen van de Bij eerste verwerking worden de warin vorderingen deverliesrekening reële waarde, transactiekosten. eerste de vorderingen tenbijzondere gunste respectievelijk ten laste vanofdeoninbaarheid winsten gebracht als onderdeel van dedeeffectieve rente.verwerking worden vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten”. gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode. Beide waardes komen bij reguliere zakelijke transacties Verliezen wegens bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid worden in het resultaat verantwoord onder de post “Waardeveranderingen van Bij eerstemet verwerking worden de vorderingen gewaardeerd de reële waarde, inclusief eventueleen transactiekosten. verwerking overeen de nominale waarde. de berekening worden tegen (dis)agio op het moment van verkrijging transactiekostenNa eneerste honoraria over deworden looptijddevan vorderingen die tot de vaste activaIn behoren en van effecten”. vorderingen gewaardeerd de geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve-rentemethode. Beide waardes bij reguliere de vorderingen ten gunste tegen respectievelijk ten laste van de winsten verliesrekening gebracht als onderdeel van dekomen effectieve rente. zakelijke transacties overeen de nominale waarde. In de berekening worden (dis)agio op het moment van verkrijging en transactiekosten en honoraria over de looptijd Verliezenmet wegens bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid worden in het resultaat verantwoord onder de post “Waardeveranderingen van van de vorderingen tenenlaste de winsten verliesrekening gebracht als onderdeel van de effectieve rente. vorderingen dieten tot gunste de vasterespectievelijk activa behoren van van effecten”. Verliezen wegens bijzondere waardeverminderingen of oninbaarheid worden in het resultaat verantwoord onder de post “Waardeveranderingen van Te vorderen BWS-subsidies vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten”. Te vorderen BWS-subsidies Dit betreft de nog te ontvangen subsidies voor de in exploitatie zijnde materiële vaste activa welke gebouwd zijn onder de toepassing van de regeling Besluit Woninggebonden Subsidies. Dit betreft de nog te ontvangen subsidies voor de in exploitatie zijnde materiële vaste activa welke gebouwd zijn onder de toepassing van de regeling De vordering is opgenomen tegen de contante waarde van de uit hoofde van de BWS toegezegde bedragen (subsidiebeschikkingen inzake de Te vorderen BWS-subsidies Besluit Woninggebonden Subsidies. voorgecalculeerde jaarlijkse tegen exploitatietekorten) en wordt verminderd detoegezegde door de budgetbeherende instanties beschikbaar gestelde De vordering is opgenomen de contante waarde van jaarlijks de uit hoofde van demet BWS bedragen (subsidiebeschikkingen inzake de bijdragen. Te De uitbetalingsperiode is afhankelijk gesteld de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van dezijn subsidie 30 jaar. De uitbetaling Ditvorderen betreft deBWS-subsidies nog te ontvangen subsidies voorvan deen inwordt exploitatie zijnde materiële vaste welke gebouwd ondermaximaal de beschikbaar toepassing van de regeling voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten) jaarlijks verminderd met de activa door de budgetbeherende instanties gestelde bijdragen. loopt niet synchroon met de voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten. Besluit Woninggebonden Subsidies. De uitbetalingsperiode is afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. De uitbetaling Dit te betreft de is nog te ontvangen voorwaarop de in exploitatie materiële vaste activa welke gebouwd zijn onder de toepassing van de De vorderen subsidies opsubsidies het devan aanspraak is ontstaan hettoegezegde volledige bedrag opgenomen, onder aftrek van de jaarlijks vordering opgenomen demoment contante waarde de uitzijnde hoofde van devoor BWS bedragen (subsidiebeschikkingen inzake deregeling loopt niet synchroon met zijn de tegen voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten. Besluit Woninggebonden Subsidies. ontvangen termijnen en verhoogd met rente over het jaarlijks resterend saldo tegen het subsidierendement. voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten) en wordt jaarlijks verminderd met de door de budgetbeherende instanties beschikbaar gestelde bijdragen. De te vorderen subsidies zijn op het moment waarop de aanspraak is ontstaan voor het volledige bedrag opgenomen, onder aftrek van de jaarlijks De vordering is opgenomen tegen de contante waarde van de uit hoofdeenvan de BWS toegezegde bedragen (subsidiebeschikkingen inzake deuitbetaling De uitbetalingsperiode is afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie maximaal 30 jaar. De ontvangen termijnen en verhoogd met rente over het jaarlijks resterend saldo tegen het subsidierendement. voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten)jaarlijkse en wordtexploitatietekorten. jaarlijks verminderd met de door de budgetbeherende instanties beschikbaar gestelde bijdragen. loopt niet synchroon met de voorgecalculeerde De te uitbetalingsperiode is zijn afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet en beloopt de vaststelling de subsidieonder maximaal De uitbetaling Latente belastingvorderingen De vorderen subsidies op het moment waarop de aanspraak is ontstaan voorvanaf het volledige bedragvan opgenomen, aftrek30 vanjaar. de jaarlijks loopt niet synchroon de voorgecalculeerde jaarlijkse exploitatietekorten. ontvangen termijnen met en verhoogd met rente over het jaarlijks resterend saldo tegen het subsidierendement. Latente belastingvorderingen De te vorderen subsidies zijn op moment waarop de financiële aanspraakvaste is ontstaan hetbelastingverplichtingen volledige bedrag opgenomen, onder aftrek vande devoorzieningen. jaarlijks Latente belastingvorderingen zijnhet opgenomen onder de activa,voor latente zijn opgenomen onder ontvangen termijnen en verhoogd met rente over het jaarlijks resterend saldo tegen het subsidierendement. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. Latente belastingvorderingen belastingvorderingen en -verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale voorschriften enerzijds en de boekwaarden die inworden deze jaarrekening wordenverschillen anderzijds.tussen De berekening en Latente belastingvorderingen en -verplichtingen opgenomengevolgd voor tijdelijke de waardevan vandedelatente activabelastingvorderingen en passiva volgens fiscale Latente belastingvorderingen verplichtingen geschiedtentegen de belastingtarieven die op het einde vanactiva, het verslagjaar gelden, of de tarieven dielatente in de komende gelden,en voor Latente belastingvorderingen zijn opgenomen dejaarrekening financiële vaste latenteanderzijds. belastingverplichtingen zijn onder dejaren voorzieningen. voorschriften enerzijds de boekwaarden dieonder in deze gevolgd worden Detegen berekening vanopgenomen de belastingvorderingen zover deze al bij wet zijn tegen vastgesteld. verplichtingen geschiedt de belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor Latente belastingvorderingen belastingvorderingen en zijn-verplichtingen opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. Latente worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale zover deze al bij wet zijn vastgesteld. Latente belastingvorderingen uit hoofde vandie verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse opgenomen voor zover voorschriften enerzijds en de boekwaarden in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. Deverliescompensatie berekening van deworden latente belastingvorderingen enhet Latente belastingvorderingen ende-verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen dede waarde vandie de in activa en passiva volgens fiscale waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden verplichtingen geschiedt tegen belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen tarieven de komende jaren gelden, Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zovervoor het voorschriften enerzijds envastgesteld. de boekwaarden die in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en kunnen worden zover deze al bij wet zijn waarschijnlijk isbenut. dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor kunnen worden benut. zover deze al bij wet zijn vastgesteld. Belastinglatenties worden gewaardeerd van contante waarde. en Alsbeschikbare disconteringsvoet voor de contantmaking isworden de renteopgenomen ad 3,75% genomen. Latente belastingvorderingen uit hoofdeop vanbasis verrekenbare verschillen voorwaartse verliescompensatie voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winstvan beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen gecompenseerd verrekeningsmogelijkheden Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis contante waarde. Als disconteringsvoet voorworden de contantmaking is de en rente ad 3,75% genomen. Latente eenheid belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zover het Fiscale kunnen worden benut. waarschijnlijk is dat erentoekomstige fiscale groepsmaatschappijen winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden Tussen HEEMwonen haar Nederlandse bestaat een fiscale eenheid. Fiscale eenheid kunnen worden van benut. De verrekening de belastingen binnen deze eenheid vindt plaats alsof elke maatschappij belastingplichtig Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis van contante waarde. Als disconteringsvoet voor de contantmaking is de is. rente ad 3,75% genomen. Tussen HEEMwonen en haar Nederlandse groepsmaatschappijen bestaat een fiscale eenheid.zelfstandig De verrekening van de belastingen binnen deze eenheid vindt plaats alsof elke maatschappij zelfstandig belastingplichtig is. Belastinglatenties Fiscale eenheid worden gewaardeerd op basis van contante waarde. Als disconteringsvoet voor de contantmaking is de rente ad 3,75% genomen. Tussen HEEMwonen en haar Nederlandse groepsmaatschappijen bestaat een fiscale eenheid. Voorraden Fiscale eenheid van de belastingen binnen deze eenheid vindt plaats alsof elke maatschappij zelfstandig belastingplichtig is. De verrekening Tussen HEEMwonen en haar Nederlandse groepsmaatschappijen bestaat een fiscale eenheid. Voorraden De voorraden hulpstoffenbinnen worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen onder toepassing van debelastingplichtig FIFO-methode (first verrekeninggrondvan deenbelastingen deze eenheid vindt plaats alsof elke maatschappij zelfstandig is. in, first out) of lagere opbrengstwaarde. De voorraden gronden hulpstoffen worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode (first in, first out) of lagere Voorraden opbrengstwaarde. Voorraden De voorraden gronden hulpstoffen worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode (first in, first out) of lagere 11 opbrengstwaarde. De voorraden gronden hulpstoffen worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode (first in, first out) of lagere 11 opbrengstwaarde. jaarrekening 2014 | pag 97 11

Vorderingen Vorderingen Vorderingenworden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, veelal gelijk aan de nominale waarde. Een voorziening voor oninbaarheid gebaseerd op een statische beoordeling balansdatum in mindering gebracht op de Vorderingenper worden bij eerstewordt verwerking gewaardeerd tegen deboekwaarde reële waardevan vande devordering. tegenprestatie. Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, veelal gelijk aan de nominale waarde. Een voorziening voor oninbaarheid gebaseerd op een statische Liquide middelen beoordeling per balansdatum wordt in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Liquide Liquidemiddelen middelenbestaan uit kas en banken girotegoeden met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. De liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Liquide middelen bestaan uit kas en banken girotegoeden met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. De liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorzieningen Een voorziening wordt gevormd voor verplichtingen waarvan het waarschijnlijk is dat zij zullen moeten worden afgewikkeld door uitstroom van middelen Voorzieningen en waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten. De omvang van de voorziening wordt bepaald door de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijnwordt om degevormd desbetreffende verplichtingenwaarvan en verliezen per balansdatum afzij te wikkelen. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale Een voorziening voor verplichtingen het waarschijnlijk is dat zullen moeten worden afgewikkeld door uitstroom van middelen waarde, metde uitzondering van de voorzieningen die tegen contante worden gewaardeerd alsdoor het effect vanschatting de tijdswaarde en waarvan omvang redelijkerwijs is te schatten. De omvang vanwaarde de voorziening wordt bepaald de beste van dematerieel bedragenis. die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen en verliezen per balansdatum af te wikkelen. Voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale Voorziening onrendabele investeringen waarde, met uitzondering van de voorzieningen die tegen contante waarde worden gewaardeerd als het effect van de tijdswaarde materieel is. Verliezen alsonrendabele gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw inzake de materiële vaste activa in ontwikkeling worden op moment dat sprake is van een Voorziening investeringen feitelijke verplichting (intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd) als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de investering van het complex product-marktcombinatie. Indien en voor zover deinzake verwachte verliezenvaste de investering van het betreffende / productVerliezen als/ gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw de materiële activa in ontwikkeling wordencomplex op moment dat sprake is van een marktcombinatie overtreffen, wordt voor dit meerdere voorziening gevormd. Onder waardeverandering verliezen wordt in dit verstaan de op nadelige verschillen feitelijke verplichting (intern geformaliseerd en extern een gecommuniceerd) als bijzondere in verband mindering gebracht de investering van tussen de uitgaven voor investeringen, rekening houdend met het complex / verliezen product-marktcombinatie in het het betreffende geval de investeringen hiertoe gaan behoren, het complex / product-marktcombinatie. Indien en voor zover de verwachte de investering van complex / producten minus de aan deze uitgavenwordt toe tevoor rekenen bedrijfswaarde (betreffende de materiële activa) respectievelijk marktwaarde (betreffende marktcombinatie overtreffen, dit meerdere een voorziening gevormd. Ondervaste verliezen wordt in dit verband verstaan de nadelige verschillen vastgoedbeleggingen). tussen de uitgaven voor investeringen, rekening houdend met het complex / product-marktcombinatie in het geval de investeringen hiertoe gaan behoren, en minus de aan deze uitgaven toe te rekenen bedrijfswaarde (betreffende de materiële vaste activa) respectievelijk marktwaarde (betreffende Voorziening latente belastingverplichtingen vastgoedbeleggingen). Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. Voorziening latente belastingverplichtingen Latente belastingvorderingen en worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale zijn-verplichtingen opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. voorschriften enerzijds en de boekwaarden die in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en verplichtingen geschiedt tegenende-verplichtingen belastingtarieven die op het einde van verslagjaar gelden, tussen of tegen tarieven de komende jaren gelden, voor Latente belastingvorderingen worden opgenomen voorhet tijdelijke verschillen dede waarde vandie de in activa en passiva volgens fiscale zover deze al bij wet zijn voorschriften enerzijds envastgesteld. de boekwaarden die in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis van contante waarde. Als disconteringsvoet voor de contantmaking is de rente ad 3,75% genomen. zover deze al bij wet zijn vastgesteld. Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis van contante waarde. Als disconteringsvoet voor de contantmaking is de rente ad 3,75% genomen. Voorziening pensioenen De gehanteerde pensioenregeling van HEEMwonen is ondergebracht bij een bedrijfstakpensioenfonds. De hieruit voortvloeiende pensioenverplichtingen Voorziening pensioenen worden gewaardeerd volgens de “verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering‟. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last inpensioenregeling de winst-en-verliesrekening verantwoord. Te betalenbij premie dan wel de vooruitbetaalde jaareinde wordt als overlopend De gehanteerde van HEEMwonen is ondergebracht een bedrijfstakpensioenfonds. Depremie hieruitper voortvloeiende pensioenverplichtingen passief overlopend actief verantwoord. wordenrespectievelijk gewaardeerd volgens de “verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering‟. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen Een pensioenvordering uit hoofde van aanwezige overschotten bij de pensioenuitvoerder opgenomen als deper groep beschikkingsmacht heeft over het premie als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Te betalen premie dan wel de wordt vooruitbetaalde premie jaareinde wordt als overlopend overschot, het waarschijnlijk is datactief het totverantwoord. toekomstige economische voordelen voor de groep leidt en het betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een passief respectievelijk overlopend pensioenoverschot wordt dezelfde gewaardeerd als eenbij voorziening. Een pensioenvordering uitophoofde vanwijze aanwezige overschotten de pensioenuitvoerder wordt opgenomen als de groep beschikkingsmacht heeft over het Behalve dehet betaling van premies heeft geen verdere verplichtingen uit de hoofde genoemde pensioenregeling. HEEMwonen heeft in geval overschot, waarschijnlijk is dat het HEEMwonen tot toekomstige economische voordelen voor groepvan leidt en het betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. Per pensioenoverschot wordt op dezelfde wijze gewaardeerd als een voorziening. ultimo 2014 de dekkingsgraad van het pensioenfonds 114% (2013: 114%). Dit is hoger dan de pensioenregeling. minimaal vereiste HEEMwonen 105%. Behalvedecember de betaling vanispremies heeft HEEMwonen geen verdere verplichtingen uit hoofde van genoemde heeft in geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. Per ultimo december 2014 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 114% (2013: 114%). Dit is hoger dan de minimaal vereiste 105%. Voorziening verliezen deelnemingen De voorziening deelnemingen is gevormd in verband met de negatieve nettovermogenswaarde van deelnemingen in het geval dat de corporatie zich Voorziening verliezen deelnemingen aansprakelijk heeft gesteld voor de schulden van de deelneming respectievelijk een feitelijke verplichting heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staatdeelnemingen te stellen. Deisvoorziening gevormd grootte van de uit de aansprakelijkheidstelling te verwachten en nadat De voorziening gevormd inwordt verband met deter negatieve nettovermogenswaarde van deelnemingen in het gevalverplichtingen dat de corporatie zich eerst de andere financiële belangen in de deze deelnemingen zijn afgewaardeerd. aansprakelijk heeft gesteld voor schulden van de deelneming respectievelijk een feitelijke verplichting heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen. De voorziening wordt gevormd ter grootte van de uit de aansprakelijkheidstelling te verwachten verplichtingen en nadat eerst de andere financiële belangen in deze deelnemingen zijn afgewaardeerd. Overige voorzieningen De overige voorzieningen zijn gevormd voor respectievelijk jubileumuitkeringen aan personeel en loopbaanontwikkeling. Overige voorzieningen De voorziening voor jubileumuitkeringen aanrespectievelijk personeel is gevormd voor in de toekomst uit te betalen jubileumuitkeringen aan personeel op grond van overige voorzieningen zijn gevormd voor jubileumuitkeringen aan personeel en loopbaanontwikkeling. CAO-bepalingen uitgaande van het personeelsbestand ultimo boekjaar. Bij de bepaling van de omvang van de voorziening is rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen, een geschatte aan blijfkans en leeftijd. De voorziening is tegen deuitcontante waarde opgenomen uitgaande van eenop grond van De voorziening voor jubileumuitkeringen personeel is gevormd voor in de toekomst te betalen jubileumuitkeringen aan personeel disconteringsvoet van 4%. van het personeelsbestand ultimo boekjaar. Bij de bepaling van de omvang van de voorziening is rekening gehouden met CAO-bepalingen uitgaande verwachte salarisstijgingen, een geschatte blijfkans en leeftijd. De voorziening is tegen de contante waarde opgenomen uitgaande van een disconteringsvoet van 4%. pag 98 | jaarrekening 2014

De voorziening voor loopbaanontwikkeling is gevormd ter dekking van toekomstige verplichtingen op het gebied van loopbaanontwikkeling, waarvoor 12

De voorziening voor loopbaanontwikkeling is gevormd ter dekking van toekomstige verplichtingen op het gebied van loopbaanontwikkeling, waarvoor medewerkers van de corporatie op grond van CAO-bepalingen budgetrechten hebben opgebouwd. Bij het bepalen van deze voorziening wordt uitgegaan van het personeelsbestand ultimo boekjaar. De waardering tegen nominale waarde gezien het onzekere tijdstip van het budget.waarvoor De voorziening voor loopbaanontwikkeling is gevormd terisdekking van toekomstige verplichtingen op het gebiedvan vanbesteding loopbaanontwikkeling,

medewerkers van de corporatie op grond van CAO-bepalingen budgetrechten hebben opgebouwd. Bij het bepalen van deze voorziening wordt uitgegaan De voorziening voor loopbaanontwikkeling is gevormd terisdekking van toekomstige verplichtingen op het gebiedvan vanbesteding loopbaanontwikkeling, van het personeelsbestand ultimo boekjaar. De waardering tegen nominale waarde gezien het onzekere tijdstip van het budget.waarvoor medewerkers van de corporatie op grond van CAO-bepalingen budgetrechten hebben opgebouwd. Bij het bepalen van deze voorziening wordt uitgegaan van het personeelsbestand ultimo boekjaar. De waardering is tegen nominale waarde gezien het onzekere tijdstip van besteding van het budget. Langlopende schulden Langlopende Langlopende schulden schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdendgewaardeerd met agio of tegen disagio en onder aftrek van transactiekosten. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdendgewaardeerd met agio of tegen disagio en onder aftrek van transactiekosten. van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Kortlopende schulden De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter van de schulden. Kortlopende schulden Alle kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan een jaar. Kortlopende schulden De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter van de schulden.

Alle kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan een jaar. De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter van de schulden. Alle kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan een jaar.

13


6. GRONDSLAGEN VOOR BEPALING VAN HET RESULTAAT Algemeen 6. GRONDSLAGEN VOOR BEPALING VAN HET RESULTAAT Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op Algemeen transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. Het als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op Het resultaat resultaat wordt wordt bepaald tevens bepaald met inachtneming van de verwerking van ongerealiseerde transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zijinstrumenten. voorzienbaar zijn. waardeveranderingen van op actuele waarde gewaardeerde vaste activa en afgeleide financiële Het resultaat wordt tevens bepaald met inachtneming van de verwerking van ongerealiseerde Opbrengstverantwoording algemeen waardeveranderingen van opvan actuele waarde gewaardeerde en afgeleide financiële instrumenten. Opbrengsten uit de levering goederen worden verwerktvaste zodraactiva alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit de leveringalgemeen van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in Opbrengstentotuitdedeinlevering goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn verhouding totaal tevan verrichten diensten. overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in Bijzondere posten verhouding tot de in totaal te of verrichten Bijzondere posten zijn baten lasten diediensten. behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de corporatie en met name de Bijzondere posten ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard en Bijzondere posten zijnenbaten of lasten toegelicht. die behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter omvang afzonderlijk ongesaldeerd afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de corporatie en met name de ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard en omvang afzonderlijk en ongesaldeerd toegelicht. Bedrijfsopbrengsten

Onder de bedrijfsopbrengsten worden die omzetcategorieën opgenomen, welke kenmerkend zijn voor het bedrijfstype van woningcorporaties. Dit betreft Bedrijfsopbrengsten voornamelijk de opbrengst respectievelijk uit de verhuur van woningen, verkoop van woningen (voor derden en uit eigen bezit) en leveringen van aanvullende diensten jegens huurders. Onder de bedrijfsopbrengsten worden die omzetcategorieën opgenomen, welke kenmerkend zijn voor het bedrijfstype van woningcorporaties. Dit betreft voornamelijk de opbrengst respectievelijk uit de verhuur van woningen, verkoop van woningen (voor derden en uit eigen bezit) en leveringen van Huuropbrengsten aanvullende jegens van huurders. Opbrengstendiensten uit de levering (huur)diensten worden verantwoord naar rato van de geleverde prestaties. De huuropbrengsten zijn het resultaat van het gevoerde huurprijsbeleid van de groep, rekening houdend met de door het Rijk bepaalde kaders (zoals Huuropbrengsten maximale huurverhoging, maximaal redelijke huur en maximale huursomstijging) en onder aftrek van huurderving wegens leegstand en oninbaarheid. Opbrengsten uit de levering van (huur)diensten worden verantwoord naar rato van de geleverde prestaties. De huuropbrengsten zijn het resultaat van het gevoerde huurprijsbeleid van de groep, rekening houdend met de door het Rijk bepaalde kaders (zoals Opbrengsten servicecontracten maximale huurverhoging, maximaal en maximale huursomstijging) en onder aftrek van huurderving Jaarlijks wegens leegstand en oninbaarheid. Dit betreffen ontvangen bedragen vanredelijke huurdershuur en bewoners ter dekking van te maken en gemaakte servicekosten. vindt verrekening plaats op

basis van de daadwerkelijke bestedingen. De kosten worden verantwoord onder overige bedrijfskosten (directe bedrijfskosten). Opbrengsten servicecontracten Dit betreffen ontvangen bedragen van huurders en bewoners ter dekking van te maken en gemaakte servicekosten. Jaarlijks vindt verrekening plaats op Overheidsbijdragen basis van de daadwerkelijke De kosten worden verantwoord onder overige bedrijfskosten). Hieronder worden bijdragen bestedingen. of subsidies van de overheid alsmede de toerekening van debedrijfskosten BWS-subsidie(directe vanuit de egalisatierekening BWS verantwoord. Overheidsbijdragen Hieronder worden bijdragen of subsidies van de overheid alsmede de toerekening van de BWS-subsidie vanuit de egalisatierekening BWS verantwoord. Netto resultaat verkoop vastgoedportefeuille De verkoop van vastgoed is een regulier onderdeel van de bedrijfsactiviteiten en wordt derhalve als onderdeel van de omzet verantwoord. Opbrengst uit verkoop van vastgoed wordt in de winsten verliesrekening verwerkt als alle belangrijke rechten op economische voordelen alsmede alle Netto resultaat verkoop vastgoedportefeuille belangrijke risico’s met betrekking tot de activa zijn overgedragen aan de koper, het bedrag van de opbrengst op betrouwbare wijze kan worden bepaald De verkoop van is eenwaarschijnlijk regulier onderdeel en ontvangst vanvastgoed de opbrengst is. van de bedrijfsactiviteiten en wordt derhalve als onderdeel van de omzet verantwoord. Opbrengst uit verkoop van vastgoed wordt in de de winsten verliesrekening verwerkt als alle belangrijke rechten op economische voordelen alsmede alle Op basis van deze criteria wordt onder deze post verkoopopbrengst van huurwoningen (sociaal vastgoed en commercieel vastgoed in exploitatie) onder belangrijke risico’s met betrekking tot de activa zijn overgedragen aan de koper, het bedrag van de opbrengst op betrouwbare wijze kan worden bepaald aftrek van verkoopkosten en de boekwaarde verantwoord. en ontvangst van de opbrengst waarschijnlijk is. Op basis van deze criteria wordt onder deze post de verkoopopbrengst van huurwoningen (sociaal vastgoed en commercieel vastgoed in exploitatie) onder Geactiveerde productie eigen bedrijf aftrek enkosten de boekwaarde verantwoord. Onder van dezeverkoopkosten post worden de van het eigen werkapparaat welke direct toerekenbaar zijn aan investeringen in onroerende zaken in ontwikkeling

verantwoord en als zodanig geactiveerd onder onroerende zaken in ontwikkeling (te weten: sociaal vastgoed of commercieel vastgoed in ontwikkeling dan Geactiveerde productie eigen bestemd bedrijf voor verkoop). wel vastgoed in ontwikkeling Onder deze post worden de kosten van het eigen werkapparaat welke direct toerekenbaar zijn aan investeringen in onroerende zaken in ontwikkeling verantwoord en als zodanig geactiveerd onder onroerende zaken in ontwikkeling (te weten: sociaal vastgoed of commercieel vastgoed in ontwikkeling dan Overige bedrijfsopbrengsten wel vastgoed in ontwikkeling voordoorberekende verkoop). Hieronder vallen onder anderebestemd aan derden kosten voor overige dienstverlening inzake administratieve dienstverlening, uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden e.d. Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder vallen onder andere aan derden doorberekende kosten voor overige dienstverlening inzake administratieve dienstverlening, uitgevoerde Bedrijfslasten onderhoudswerkzaamheden e.d.

Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Bedrijfslasten De afschrijvingen op onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gebaseerd op basis van de verkrijgingsof vervaardigingsprijs. De afschrijvingen op Sociaal vastgoed in exploitatie worden gebaseerd op basis van de actuele waarde (vervangingswaarde of lagere bedrijfswaarde). Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De afschrijvingen op onroerende en roerende zaken ten dienste van op de basis exploitatie gebaseerd op basisMet van een de verkrijgingsof vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode methode van deworden verwachte gebruiksduur. mogelijke restwaarde wordt rekening De afschrijvingen op Sociaal vastgoed in exploitatie wordenvastgoedbeleggingen gebaseerd op basis van de actuele waarde (vervangingswaarde of lagere bedrijfswaarde). gehouden. Over terreinen en op reële waarde gewaardeerde wordt niet afgeschreven. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van verwachte gebruiksduur. Met een mogelijke restwaarde wordt rekening Indien een schattingswijziging plaatsvindt van demethode toekomstige gebruiksduur, dandeworden de toekomstige afschrijvingen aangepast. gehouden. Over terreinen en op reële waarde gewaardeerde vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn begrepen onder de afschrijvingen. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn begrepen onder de afschrijvingen. pag 100 | jaarrekening 2014 14 Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De onder deze post verantwoorde bedragen hebben betrekking op een afboekingen uit hoofde van bijzondere waardevermindering dan wel een

terugneming (Mutaties in)bedragen bijzondere waardeverminderingen ontstaan door jaarlijkse toets van de bedrijfswaarde ten dan opzichte van de waarde De onder dezedaarvan. post verantwoorde hebben betrekking op een afboekingen uiteen hoofde van bijzondere waardevermindering wel een gebaseerd op daarvan. historische kostprijs cumulatieve afschrijvingen. ontstaan door een jaarlijkse toets van de bedrijfswaarde ten opzichte van de waarde terugneming (Mutaties in)minus bijzondere waardeverminderingen gebaseerd op historische kostprijs minus cumulatieve afschrijvingen. Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Erfpacht De onderwordt deze post bedragen hebbenvan betrekking een afboekingen uit hoofde van bijzondere waardevermindering dan canons. wel een De Jaarlijks doorverantwoorde de gemeente voor het gebruik de grondoponder de verhuureenheden erfpacht in rekening gebracht op basis van Erfpacht terugneming daarvan. (Mutaties in) bijzondere waardeverminderingen ontstaan door een jaarlijkse vandaarmee de bedrijfswaarde tenvan opzichte vanDe de waarde eenmalig afgekochte meerjarige maken onderdeel van de vervaardigingsprijs en onderdeel van de materiële vaste Jaarlijks wordt door de gemeenteerfpachtcontracten voor het gebruik van de grond onderuitde verhuureenheden erfpachttoets in zijn rekening gebracht op basis canons. gebaseerd op historische kostprijs minus cumulatieve afschrijvingen. activa in exploitatie en/of de vastgoed beleggingen. eenmalig afgekochte meerjarige erfpachtcontracten maken onderdeel uit van de vervaardigingsprijs en zijn daarmee onderdeel van de materiële vaste activa in exploitatie en/of de vastgoed beleggingen. Erfpacht Jaarlijks wordt door de gemeente voor het gebruik van de grond onder de verhuureenheden erfpacht in rekening gebracht op basis van canons. De eenmalig afgekochte meerjarige erfpachtcontracten maken onderdeel uit van de vervaardigingsprijs en zijn daarmee onderdeel van de materiële vaste activa in exploitatie en/of de vastgoed beleggingen. Lonen en salarissen en sociale lasten Lonen, salarissen en en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voorzover ze verschuldigd zijn Lonen en salarissen sociale lasten aan werknemers. Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voorzover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenlasten Lonen en salarissen en sociale lasten HEEMwonen heeft alle pensioenregelingen verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. In het geval van een tekort bij het pensioenfonds, alwaar de Pensioenlasten Lonen, salarissen en sociale lasten worden grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt inIndehet winst-en-verliesrekening ze verschuldigd pensioenregeling is ondergebracht, heeft deop groep geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen, hetpensioenfonds, voldoen van hogere HEEMwonen heeft alle pensioenregelingen verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. geval van eenanders tekort dan bijvoorzover het alwaarzijn de aan werknemers. toekomstige premies. pensioenregeling is ondergebracht, heeft de groep geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen, anders dan het voldoen van hogere De pensioenpremies toekomstige premies.worden als last in de winsten verliesrekening verantwoord zodra zij verschuldigd zijn. Te betalen premie dan wel vooruitbetaalde Pensioenlasten premie per jaareinde worden wordt alsalsoverlopend passiefenrespectievelijk overlopend actief verantwoord. De pensioenpremies last in de winstverliesrekening verantwoord zodra zij verschuldigd zijn. Te betalen premie dan wel vooruitbetaalde HEEMwonen heeft alle pensioenregelingen verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. In het geval van een tekort bij het pensioenfonds, alwaar de premie per jaareinde wordt als overlopend passief respectievelijk overlopend actief verantwoord. pensioenregeling is ondergebracht, heeft de groep geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen, anders dan het voldoen van hogere Onderhoudslasten toekomstige premies. Onder deze post worden de kosten van door derden verrichte onderhoudswerkzaamheden verantwoord, voor zover de werkzaamheden in het jaar hebben Onderhoudslasten De pensioenpremies worden als lastvan in de winsten verliesrekening verantwoord zodra zij verantwoord, verschuldigd voor zijn. Te betalen premie dan welinvooruitbetaalde plaatsgevonden. Onder deze post worden de kosten door derden verrichte onderhoudswerkzaamheden zover de werkzaamheden het jaar hebben premie per jaareinde wordt als overlopend passief respectievelijk overlopend actief verantwoord. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging maar instandhouding van plaatsgevonden. het actief. van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging maar instandhouding van De lasten Onderhoudslasten het actief. Onder deze post worden de kosten van door derden verrichte onderhoudswerkzaamheden verantwoord, voor zover de werkzaamheden in het jaar hebben Leefbaarheid plaatsgevonden. Onder deze post zijn leefbaarheidsuitgaven inzake sociale activiteiten en fysieke activiteiten opgenomen. Leefbaarheid De lasten van onderhoud onderscheiden zichinzake van wijkgebonden activeerbare kosten door het ondersteuning feitactiviteiten dat er geenopgenomen. sprake is van een waardeverhoging maarpersoneel instandhouding De uitgaven inzake activiteiten omvatten uitgaven van bewonersinitiatieven, gebiedsgericht (zoals van Onder deze post zijnsociale leefbaarheidsuitgaven sociale activiteiten en voor fysieke het actief. inzake socialewijkbeheerder, leefbaarheidscoördinator, huismeester), leefbaarheidsonderzoeken en uitgavenvan voor activiteiten zoals welkomstbijeenkomsten nieuwe De uitgaven activiteiten omvatten wijkgebonden uitgaven voor ondersteuning bewonersinitiatieven, gebiedsgericht personeel (zoals bewoners, bestrijding woonoverlast, buurtbemiddeling, opvang van daken thuislozen, schuldsaneringen, tweede kansbeleid et cetera. leefbaarheidscoördinator, wijkbeheerder, huismeester), leefbaarheidsonderzoeken en uitgaven voor activiteiten zoals welkomstbijeenkomsten nieuwe Leefbaarheid bewoners, bestrijding woonoverlast, buurtbemiddeling, opvang van daken thuislozen, schuldsaneringen, tweede kansbeleid et cetera. Onder deze post zijnfysieke leefbaarheidsuitgaven inzakewijkgebonden sociale activiteiten en fysieke activiteitenbijzondere opgenomen. De uitgaven inzake activiteiten omvatten uitgaven voor buurtcentra, gebouwen De uitgaven inzake sociale activiteiten omvatten wijkgebonden uitgaven voor ondersteuning vanopenbare bewonersinitiatieven, gebiedsgericht personeel (zoals (zoals wijksteunpunten, buurtposten), onderhoud groenvoorziening, speeltoestellen, beveiliging ruimte, cameratoezicht, schoonmaakacties De uitgaven inzake fysieke activiteiten omvatten wijkgebonden uitgaven voor buurtcentra, bijzondere gebouwen leefbaarheidscoördinator, wijkbeheerder, huismeester), leefbaarheidsonderzoeken enbeveiliging uitgaven voor activiteiten zoals welkomstbijeenkomsten nieuwe etcetera en uitgaven voorbuurtposten), activiteiten zoals inbraakbeveiliging, brandpreventie, verlichting achterpad, afsluiting portieken etcetera.schoonmaakacties (zoals wijksteunpunten, onderhoud groenvoorziening, speeltoestellen, openbare ruimte, cameratoezicht, bewoners, woonoverlast, opvangbrandpreventie, van daken thuislozen, schuldsaneringen, tweede kansbeleid et cetera. etcetera en bestrijding uitgaven voor activiteitenbuurtbemiddeling, zoals inbraakbeveiliging, verlichting achterpad, afsluiting portieken etcetera. De uitgaven inzake fysieke activiteiten omvatten wijkgebonden uitgaven voor buurtcentra, bijzondere gebouwen Heffingen (zoals wijksteunpunten, buurtposten), onderhoud groenvoorziening, speeltoestellen, beveiliging openbare ruimte, cameratoezicht, schoonmaakacties De verhuurdersheffing en de bijdrage saneringssteun aan het Centraal Fonds Volkshuisvesting hebben een groot effect op het resultaat en worden derhalve Heffingen etcetera en uitgaven voor activiteiten zoals inbraakbeveiliging, brandpreventie, verlichting achterpad, afsluiting portieken etcetera. afzonderlijk in de resultatenrekening uiting gebracht. wordtFonds geen Volkshuisvesting saneringssteun opgelegd. Prospectieve (dPi) is in de derhalve jaren De verhuurdersheffing en de bijdragetot saneringssteun aanIn het2015 Centraal hebben In eendegroot effect op Informatie het resultaat en worden 2016-2019 bedrag van € 2,4 miljoen aan saneringsheffingen Deze middelen opgelegd. worden ingezet om noodlijdende corporaties er afzonderlijkeen in de resultatenrekening tot uiting gebracht. In 2015 ingerekend. wordt geen saneringssteun In de Prospectieve Informatie (dPi)financieel is in de jaren weer bovenop helpen. 2016-2019 eentebedrag van € 2,4 miljoen aan saneringsheffingen ingerekend. Deze middelen worden ingezet om noodlijdende corporaties financieel er Heffingen weer bovenop te helpen. De verhuurdersheffing Overige bedrijfslasten en de bijdrage saneringssteun aan het Centraal Fonds Volkshuisvesting hebben een groot effect op het resultaat en worden derhalve afzonderlijk in de resultatenrekening tot uiting aan gebracht. In 2015 wordt geen saneringssteun opgelegd. In de Prospectieve Informatie (dPi) is in de jaren De overige bedrijfslasten worden toegerekend het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Overige bedrijfslasten 2016-2019 bedrag vanworden € 2,4 miljoen aan saneringsheffingen Deze middelen worden ingezet om noodlijdende corporaties financieel er De overige een bedrijfslasten toegerekend aan het verslagjaaringerekend. waarop zij betrekking hebben. weer bovenop te helpen. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille De niet-gerealiseerde waardeveranderingenvastgoedportefeuille vastgoedportefeuille hebben betrekking op waardemutaties van op reële waarde geactiveerde activa. Niet-gerealiseerde waardeveranderingen Overige bedrijfslastenwaardeveranderingen vastgoedportefeuille hebben betrekking op waardemutaties van op reële waarde geactiveerde activa. De niet-gerealiseerde De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan herwaardering het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Uit de overige reserves vrijgevallen gerealiseerde Op grond van de BBSHvrijgevallen is de vorming van een herwaarderingsreserve binnen het eigen vermogen niet vereist. Niet gerealiseerde waardestijgingen worden Uit de overige reserves gerealiseerde herwaardering Niet-gerealiseerde waardeveranderingen daarom alsvan onderdeel vanisde . Het gerealiseerde vanvermogen de herwaardering tenNiet gevolge van afschrijving en verkoop,worden Op grond de BBSH deoverige vormingreserves vanvastgoedportefeuille eengepresenteerd. herwaarderingsreserve binnen hetdeel eigen niet vereist. gerealiseerde waardestijgingen De niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille betrekking waardemutaties van ten op reële geactiveerde ontstaan door het waarderen de materiële vaste activa volgens het actuele waardemodel, is als afzonderlijke postwaarde (uitvan de afschrijving overige reserves vrijgevallen daarom als onderdeel van de van overige reserves gepresenteerd. . Hethebben gerealiseerde deelop van de herwaardering gevolge enactiva. verkoop, gerealiseerde herwaardering) ten gunste van de winsten verliesrekening gebracht. ontstaan door het waarderen van de materiële vaste activa volgens het actuele waardemodel, is als afzonderlijke post (uit de overige reserves vrijgevallen Uit de overigeherwaardering) reserves vrijgevallen gerealiseerde herwaardering gerealiseerde ten gunste van de winsten verliesrekening gebracht. Op grond van de BBSH is de vorming van een herwaarderingsreserve binnen het eigen vermogen niet vereist. Niet gerealiseerde waardestijgingen worden daarom als onderdeel van de overige reserves gepresenteerd. . Het gerealiseerde deel van de herwaardering ten gevolge van afschrijving en verkoop, Rentebaten en rentelasten ontstaan door waarderen van deinmateriële activa volgens verwerkt het actuele waardemodel, als afzonderlijke (uit de overige reserves vrijgevallen worden tijdsevenredig de winst-vaste en verliesrekening rekening houdendis met de effectieve post rentevoet van de desbetreffende actiefpost, Rentebaten enhet rentelasten gerealiseerde herwaardering) ten gunste van de winsten verliesrekening gebracht. indien hun bedrag bepaalbaar is en hun ontvangst waarschijnlijk. Rentebaten worden tijdsevenredig in de winsten verliesrekening verwerkt rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende actiefpost, Rentelasten wordenbepaalbaar toegerekend aan de ontvangst opeenvolgende verslagperioden naar rato van de resterende hoofdsom. (Dis)agio en aflossingspremies worden als indien hun bedrag is en hun waarschijnlijk. rentelast aanworden de opeenvolgende toegerekend zodanig datnaar tezamen met de deresterende over de lening verschuldigde rentevergoeding de effectieve Rentelasten toegerekendverslagperioden aan de opeenvolgende verslagperioden rato van hoofdsom. (Dis)agio en aflossingspremies wordenrente als Rentebaten in de winsten verliesrekening verwerkt en in de balanszodanig de amortisatiewaarde van schuld. Periodieke rentelasten en soortgelijke komen ten rentelast aanen derentelasten opeenvolgende wordt verslagperioden toegerekend dat tezamen met dede over de lening verschuldigde rentevergoeding delasten effectieve rente Rentebaten tijdsevenredig in de winsten verwerkt rekening van houdend met de effectieverentelasten rentevoet van de desbetreffende actiefpost, laste hetworden jaar waarover zij verschuldigd worden. in de van winsten verliesrekening wordt verwerkt en verliesrekening in de balans de amortisatiewaarde de schuld. Periodieke en soortgelijke lasten komen ten indien hun bepaalbaar en hun ontvangst waarschijnlijk. laste van hetbedrag jaar waarover zij is verschuldigd worden. Rentelasten worden toegerekend aan de opeenvolgende verslagperioden naar rato van de resterende hoofdsom. (Dis)agio en aflossingspremies worden als rentelast aan de opeenvolgende verslagperioden toegerekend zodanig dat tezamen met de over de lening verschuldigde rentevergoeding de effectieve rente in de winsten verliesrekening wordt verwerkt en in de balans de amortisatiewaarde van de schuld. Periodieke rentelasten en soortgelijke lasten komen ten laste van het jaar waarover zij verschuldigd worden.

Activeren van rentelasten Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke Activeren van rentelasten 15 hoeveelheid tijd vergt om het actief of verkoopklaar te maken. De tevan activeren rente wordt berekend basishet vaneen de aanmerkelijke verschuldigde rente Rentelasten worden geactiveerd voorgebruiksklaar kwalificerende activa gedurende de periode vervaardiging van een actief,op indien 15 over specifiek voor de om vervaardiging opgenomen leningen en anders de gewogen gemiddelde van deop rentedragende leningen, hoeveelheid tijd vergt het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te van maken. De te activeren rente rentevoet wordt berekend basis van de verschuldigde rente jaarrekening 2014in| verhouding pag 101 tot uitgavenvoor en periode van vervaardiging. overdespecifiek de vervaardiging opgenomen leningen en anders van de gewogen gemiddelde rentevoet van de rentedragende leningen, in verhouding Activeren van rentelasten Rentelasten worden uitsluitend toegerekend voor de activa die als zodanig kwalificeren en indien de aan die actiefpost verbonden toekomstige tot de uitgaven en periode van vervaardiging.

Activeren van rentelasten Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt berekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en anders van de gewogen gemiddelde rentevoet van de rentedragende leningen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging. Rentelasten worden uitsluitend toegerekend voor de activa die als zodanig kwalificeren en indien de aan die actiefpost verbonden toekomstige economische voordelen naar verwachting voldoende groot zijn om de boekwaarde van die post inclusief de toegerekende rente te dekken en deze economische voordelen voldoende betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Belastingen De belasting over het resultaat wordt berekend op basis van het in de winsten verliesrekening verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met de wijzigingen in de latente belastingvorderingen en –schulden uit hoofde van respectievelijk wijzigingen in het belastingtarief, herbeoordeling van de mogelijkheid tot realisatie van latente belastingvorderingen of een wijziging van de verwachte realisatie van een actief- of passiefpost. De aldus bepaalde belastingpost wordt in de winsten verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. Aandeel in resultaat van deelnemingen Het aandeel in resultaat van deelnemingen gewaardeerd op nettovermogenswaarde is het resultaat van de deelnemingen bepaald op de waarderingsgrondslagen van HEEMwonen.


7. FINANCIELE INSTRUMENTEN EN RISICOBEHEERSING HEEMwonen heeft een treasury statuut waarin het vastgestelde financiële beleid is opgenomen. In het treasurystatuut wordt het gebruik van afgeleide financiële instrumenten (‘derivaten’) ter beperking van inherente financiële risico's uitgesloten. Marktrisico HEEMwonen heeft geen effecten ultimo 2014. Valutarisico HEEMwonen is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valuta risico. Prijsrisico HEEMwonen heeft geen effecten ultimo 2014. Renterisico HEEMwonen loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt HEEMwonen geen risico (HEEMwonen maakt hier geen gebruik van) ten aanzien van toekomstige kasstromen. Met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt HEEMwonen risico’s over de marktwaarde. HEEMwonen maakt geen gebruik van derivaten en/of afgeleide producten om financieringsrisico's af te dekken. Kredietrisico HEEMwonen maakt gebruik van kredietfaciliteit van max. 7,5 miljoen euro bij huisbankier. Voor zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. Liquiditeitsrisico HEEMwonen maakt alleen gebruik van de kredietfaciliteit bij de huisbankier (Rabobank). In treasurystatuut is bepaald dat minimale rating van contractpartijen tenminste een A-rating moet zijn. Beschikbaarheidsrisico Voor de beschikbaarheid van financiering is de organisatie sterk afhankelijk van de continuÏteit van het borgingsstelsel via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw.

17


In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten.

8. BELANGRIJKE INSCHATTINGEN TEN AANZIEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Het management dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van voorwaardelijke activa en verplichtingen. Waardering vaste activa Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. De aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij daadwerkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan door bewegingen in het prijsniveau van leveranciers, wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie. Verwerking fiscaliteit Met betrekking tot de vennootschapsbelasting heeft HEEMwonen een fiscale strategie gekozen en fiscale planning opgesteld die deels nog niet bekrachtigd is door de fiscus. Hierdoor is het mogelijk dat gekozen standpunten door de fiscus niet worden overgenomen en daarmee de gepresenteerde belastinglatenties zoals opgenomen in deze jaarrekening zullen afwijken. De belangrijkste standpunten betreffen met name de afwaardering van het vastgoed gebaseerd op een afname van de WOZ waarde. HEEMwonen volgt in haar fiscale strategie en fiscale planning de binnen de sector gangbare standpunten die naar de mening van belastingadviseurs pleibaar zijn.


9. KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt voor de bepaling van de kasstromen uit operationele activiteiten het bedrijfsresultaat aangepast voor posten van de winsten verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar en voor mutaties in de balansposten en posten van de winsten verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen, met uitzondering van deposito’s met een looptijd langer dan drie maanden. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele activiteiten).De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen rekening houdend met de onder overige schulden opgenomen verplichtingen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, waaronder het afsluiten van financiële leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasingcontract zijn voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.


10. TOELICHTING OP DE BALANS (bedragen in €)

VASTE ACTIVA

31-12-2014

31-12-2013

451.448.563 7.769.133 7.449.884 466.667.581

449.727.700 6.202.595 6.942.818 462.873.113

MATERIELE VASTE ACTIVA Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

Het verloop van deze posten in 2014 is als volgt: Sociaal vastgoed in exploitatie 2014 Verkrijgings- of vervaardigingsprijzen Herwaarderingen Cumulatieve waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde 31-12-2013

Mutaties 2014 Investeringen Opleveringen Waardevermindering (ORT) Desinvesteringen Herclassificatie Daeb / niet-Daeb Mutaties in grondposities Overboeking grondposities Herwaardering via eigen vermogen Afwaarderingen via resultaat Mutaties in voorziening Afschrijvingen historische kostprijs Afschrijving bedrijfswaarde Totaal van de mutaties Stand 31-12-2014 Aanschafwaarde historische kostprijs Herwaarderingen Cumulatieve waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

Grondposities 2014

Kantoorgebouw in ontwikkeling 2014

2014

540.681.421 148.368.281 -76.029.809 -163.292.193 449.727.700

5.532.992 5.532.992

669.603

149.174 2.950.166 -1.717.000 -1.469.896 679.384 -

-214.422 -2.451.195 -2.665.617

10.326.953 -2.950.166 1.717.000 2.451.195 -7.312.827 4.232.155

2.867.375 2.867.375

4.901.758 4.901.758

15.215.073 1.148.906 -16.071 -15.218.873 1.720.863

541.149.118 156.830.330 -72.089.543 -174.441.342 451.448.563 451.448.563

Recapitulatie totaal boekwaarde: Sociaal vastgoed in exploitatie 451.448.563 Sociaal vastgoed in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

669.603 -

3.070.380 3.070.380

-3.070.380-

-3.070.380-

-

materieel 2014

software e.d. 2014

6.373.111 -550.000 -2.939.875 2.883.236

1.388.307 -399.105 989.202

1.377.468 3.070.380 -

136.432 -

-

-448.255 3.750.593

-309.579 -173.147

10.820.959 -799.000 -3.388.130 6.633.829

1.524.739 -708.684 816.055

- 249.000

7.769.133 7.449.884

In de totale bedrijfswaarde per ultimo 2014 ad € 451.448.563 (2013: € 449.727.700) is voor een aantal complexen een negatieve bedrijfswaarde verwerkt. Dit betreft met name complexen met een sloopbestemming. Bij sloop wordt een negatieve restwaarde van € 10.000 gehanteerd. Dit bedrag bestaat uit € 15.000 kosten voor verhuis- en herinrichtingskosten, sloopkosten en overname van zelf aangebrachte voorzieningen. Aan de grond wordt een opbrengstwaarde van € 5.000 per woning toegerekend. De negatieve bedrijfswaarde op deze complexen bedraagt € 5.313.174 (2013: € 5.343.000). In 2014 zijn 2 kantoorpanden voor een bedrag ad € 249.000 afgewaardeerd naar taxatiewaarde. De geschatte waarde gebaseerd op de meest recente WOZ beschikkingen (waardepeildatum 1-1-2014) van deze eenheden bedraagt € 898 miljoen. In de jaarrekening 2013 bedroeg de waarde € 962 miljoen (waardepeildatum 1-1-2013). Tegen de aanslag 2014 met waardepeildatum 1-1-2013 is in 2014 bezwaar aangetekend. Het bezwaarschrift voor het Landgraafse bezit is nog niet afgewikkeld. Voor het Kerkraadse bezit heeft het bezwaarschrift geleid tot een neerwaartse bijstelling van de WOZ waarde met € 20 miljoen. Deze herziening heeft grotendeels betrekking op de woningen die de komende jaren worden gesloopt. De feitelijke sloop van woningen in 2014 heeft geleid tot een afname van de WOZ waarde van € 7,5 miljoen. De waardedaling in 2014 van het woningbezit in exploitatie bedraagt derhalve circa 36 miljoen (circa 4%).


De afschrijvingen op sociaal vastgoed in exploitatie zijn, onder toepassing van de componentenbenadering, bepaald volgens de lineaire methode op basis van de volgende verwachte gebruiksduur: – Grond: geen afschrijving – Casco: 50 jaar – Inrichting en installaties (lift, CV, electra, keuken, badkamer/ toilet e.d.): 20 jaar Uitgangspunten bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende levensduur van de complexen. De bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed in exploitatie per 31 december 2014 bedraagt € 451.365.000. De bedrijfswaarde is in het verslagjaar toegenomen met € 1.637.000 ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo voorgaand verslagjaar. De mutaties in de bedrijfswaarde zijn als volgt te verklaren: Bedrijfswaarde per 1-1-2014 Autonome ontwikkeling Voorraadmutaties Parameterwijzigingen Wijzigingen exploitatiebeleid Wijzigingen (des)investeringsbeleid Bedrijfswaarde per 31-12-2014

€ € € € € € €

449.727.700 1.024.000 10.661.000 11.060.000 -21.141.137 117.000 451.448.563

De belangrijkste wijzigingen betreffen: Wijzigingen als gevolg van voorraadmutaties Dit betreft met name de toevoeging van de nieuwbouwcomplexen (€ 0,5 miljoen), de huurharmonisatie en de hogere huurverhoging (3% i.p.v. 2,5%) dan begroot in 2014 (€ 4,5 miljoen), de lagere sloopaantallen dan begroot (€ 4,1 miljoen) en herclassificatie van het woningbezit (€ 1 miljoen) Wijzigingen als gevolg van parameterwijzigingen Dit betreft de wijziging van indexcijfers (€ 0,7 miljoen) en levensduurverlenging van enkele complexen ( € 10,3 miljoen). Wijzigingen als gevolg van wijzigingen in het exploitatiebeleid De algemeen beheerkosten op de langere termijn zijn hoger ingerekend (€ - 14 miljoen) en de verhuurderheffing is dit jaar op VHE niveau ingerekend daar waar dit vorig jaar op totaalniveau is gebeurd ( € - 9 miljoen).

Gehanteerde parameters Stijgingsparameters: – jaarlijkse huurverhoging 2015: 1,50%, 2016: 1,50%, 2017: 2,00%, 2018en verder: 2,00% (voorgaand jaar: 2015:1,75%, 2016: 1,83%, 2017: 1,88%, 2018: 1,91% en daarna 2,0%); – er is geen rekening gehouden met de mogelijkheid tot inkomensafhankelijke huurverhoging; – jaarlijkse huurharmonisatie uitsluitend voor de eerste vijf jaar: 0,3% gemiddeld (voorgaand jaar: 0,3%); – jaarlijkse huurderving van 1,0% als gevolg van leegstand (voorgaand jaar: 1,0%); – jaarlijkse mutatiegraad van 8,0% waarbij huurharmonisatie tot 70 -80% van de maximaal redelijke huur (voorgaand jaar: 70-80%); – jaarlijkse stijging van de overige exploitatieuitgaven van 2015 2,00%, 2016 2,30, 2017 2,51%; 2018: 2,66% en latere jaren 3,0% (voorgaand jaar: 2015 1,95%, 2016 2,27%, 2017 2,49% en latere jaren 3,0%); – jaarlijkse stijging van de onderhoudsuitgaven conform de inflatie voor bouwkostenontwikkeling van 2015 2,00%, 2016 2,30, 2017 2,51%; 2018: 2,66% en latere jaren 3,0% (voorgaand jaar: 2015 1,95%, 2016 2,27%, 2017 2,49% en latere jaren 3,0%); Volumeparameters: – planmatig en niet-planmatig onderhoud: conform meerjarenonderhoudsbegroting; – directe overige exploitatieuitgaven (belastingen, verzekering): conform begroting per complex; – overige indirecte exploitatieuitgaven voor zover vastgoedgerelateerd (algemeen beheer): € 950 per verhuureenheid; – heffing van overheidswege gekoppeld aan het sociaal vastgoed in exploitatie (verhuurderheffing): voor restant exploitatieperiode ingerekend – leefbaarheidsuitgaven: deze zijn niet direct vastgoedgerelateerd en worden niet meegnomen in de bedrijfswaardeberekening. Discontering: – disconteringsvoet van 5,25% voor woningen (voorgaand jaar: 5,25%); disconteringsmoment: medionummerando; – contantmakingsperiode: geschatte resterende economische levensduur (zie verder onder tekstkader hierna) van het complex met een minimum van 15 jaar voor complexen waarvoor geen concrete sloop- , renovatie- of verkoopplannen aanwezig zijn. Overige aspecten: – inrekenen restwaarde grond: op basis van € 16.000 sloopkosten en kosten sociaal statuut en € 5.400 opbrengst grond; – inrekenen woningverkopen: tegen de contante waarde van de verwachte opbrengstwaarde minus verkoopkosten voor maximaal de eerstkomende vijf jaar op basis van een geformaliseerd verkoopplan en indien verkoop juridisch mogelijk is.

Sociaal vastgoed in exploitatie bestemd voor verkoop De corporatie heeft voor de eerstkomende vijf jaar een verkoopplan opgesteld waarin 50 woningen bestemd zijn voor verkoop. Hiervan zullen naar verwachting 10 woningen in het komend boekjaar worden verkocht. De verwachte opbrengstwaarde van deze woningen bedraagt in totaal € 891.000 en de boekwaarde op basis van bedrijfswaarde eveneens € 891.000.


Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De afschrijvingen op de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn bepaald volgens de lineaire methode op basis van de volgende verwachte gebruiksduur: – kantoorgebouwen: 40 jaar – inventarissen, ICT hard- en software: 5 jaar Het kantoorgebouw wordt als geheel en niet naar componenten afgeschreven aangezien de invloed van het verschil in afschrijving op het resultaat en vermogen niet significant is. Actuele waarde inzake de materiële vaste activa gewaardeerd tegen kostprijs De actuele waarde (vervangingswaarde of lagere bedrijfswaarde) van de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie wijkt niet significant af van de historische kostprijs. Zekerheden Het onroerend goed is nagenoeg in zijn geheel gefinancierd met rijksleningen of met kapitaalmarktleningen onder overheidsgarantie. Er zijn geen hypothecaire zekerheden afgegeven. In het verslagjaar heeft HEEMwonen het WSW gevolmachtigd om, in voorkomende gevallen, een hypotheek te vestigen op het gehele bezit. Tot aan dagtekening jaarrekening heeft het WSW van deze volmacht geen gebruik gemaakt.

VASTGOEDBELEGGINGEN

31-12-2014

31-12-2013

Commercieel vastgoed in exploitatie

29.188.585

30.517.427

Verkrijgingsprijzen Herwaarderingen Cumulatieve waardeverminderingen Boekwaarde 31-12-2013

33.114.810 6.919.970 -9.517.354 30.517.427

Mutaties 2014 Investeringen Desinvesteringen Herclassificatie niet-Daeb / Daeb Aanpassingen reële waarde Totaal mutaties

-182.895 -679.384 -466.560 -1.328.840

Stand per 31-12-2014 Verkrijgingsprijzen Herwaarderingen Cumulatieve waardeverminderingen Boekwaarde

32.171.545 6.875.420 -9.858.379 29.188.585

De reële waarde van de huurwoningen boven de toeslaggrens, zijnde de marktwaarde in verhuurde staat, is door een onafhankelijke en terzake deskundige externe taxateur bepaald op basis van de huidige prijzen in een actieve markt voor soortgelijk vastgoed op dezelfde locatie en in dezelfde staat. De woningen in het commercieel vastgoed zijn getaxeerd door een onafhankelijke en terzake deskundige externe taxateur. De garages worden opgenomen tegen een waarde van 10 maal de jaarhuur. De bedrijfswaarde van het commercieel vastgoed in exploitatie per ultimo 2014 bedraagt € 24.919.879 (2013: € 25.792.000). De geschatte waarde gebaseerd op de meest recente WOZ beschikkingen (waardepeildatum 1-1-2014) van deze eenheden bedraagt € 32 miljoen. In de jaarrekening 2013 bedroeg de waarde € 29 miljoen (waardepeildatum 1-1-2013). In deze laatste waarde is vorig jaar niet de volledige WOZ waarde van de garages opgenomen. In 2014 is dit wel gebeurd waardoor de WOZ waarde stijgt.

Beperkingen Er bestaan geen beperkingen met betrekking tot de aanwendbaarheid van vastgoedbeleggingen of de inbaarheid van de huuropbrengsten en geen belangrijke contractuele verplichtingen tot aankoop, bouw of ontwikkeling van vastgoedbeleggingen of voor reparatie, onderhoud of verbeteringen ervan.

Verzekering De materiële vaste activa en de vastgoedbeleggingen zijn verzekerd tegen het risico van brand- en stormschaden. De verzekering geschiedt tegen een tarief per eenheid waarbij tevens sprake is van een onderverzekeringsclausule. Bij het overige bezit (bv. kantoorgebouwen, zorgcentra etc.) ligt aan de verzekerde waarde een taxatierapport ten grondslag. De huidige polis loopt tot 1 januari 2016. Er is een verzekering voor bestuurders-en toezichthoudersaansprakelijkheid afgesloten. Op de betreffende polissen is de indexclausule van toepassing, zodat de premie per eenheid op de premievervaldatum automatisch wordt aangepast aan de ontwikkeling van de bouwkosten (CBS index).


FINANCIELE VASTE ACTIVA

31-12-2014

31-12-2013

18.260

29.883

-18.260 0

2.353 -13.976 18.260

910.422

903.887

17.652 928.074

6.535 910.422

Te vorderen BWS-subsidies Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: Bij: rente Af: ontvangen bijdragen Af: afboeking saldo i.v.m. te hoge vordering per 1-1-2013 Stand per 31 december Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend De post deelnemingen bestaat uit de volgende posten: Deelnemingen in groepsmaatschappijen Mutaties in het boekjaar: Bij: jaarresultaat Hephaestus Beheer B.V.

Hephaestus Beheer B.V. Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V.

Stand primo 2014 910.422 910.422

Resultaat 2014 17.652 17.652

Stand ultimo Stand voorziening 2014 verliezen deeln. 928.074 928.074 -

De jaarrekening van de Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. wordt samengesteld door ING Real Estate. Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Stand per 1 januari 2014 Verstrekte leningen Aflossingen op leningen Vordering op Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf De specificatie is als volgt: Langlopend belegde geldmiddelen Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf

rente 3,00%

158.824 158.824

158.824 158.824

vervaldatum 1-1-2026

Hoofdsom 158.824

2.949.571

2.949.571

vervaldatum 1-7-2023

Hoofdsom 2.949.571

Overige Bank Nederlandse Gemeenten De specificatie is als volgt: Langlopend belegde geldmiddelen Bank Nederlandse Gemeente

rente 6,94%

De overige langlopende deposito's zijn opgenomen onder de financiële vaste activa omdat zij voor de korte en middellange termijn niet aangewend hoeven te worden voor operationele activiteiten.


31-12-2014

31-12-2013

Actieve belastinglatentie De onder financiële vaste activa opgenomen latenties zijn gewaardeerd tegen contante waarde, de overige latenties tegen nominale waarde. De op contante waarde gewaardeerde latentie leningen o/g is berekend tegen 3,75% en loopt af over de resterende looptijd van de leningen. De nominale waarde van deze latenties bedraagt circa € 0,8 miljoen. De niet-opgenomen verrekenbare tijdelijke verschillen hebben betrekking op vastgoed. Naar verwachting zal de latentie over het vastgoed niet tot afwikkeling komen binnen een afzienbare termijn. De latente belastingvorderingen zijn als volgt te specificeren: Verrekenbare tijdelijke verschillen inzake: - belastingvordering leningen o/g - belastingvordering voorwaartse verliesverrekening

659.248 6.600.000 7.259.248

767.054 11.507.145 12.274.199

767.054

894.189

-107.806 659.248

-127.135 767.054

Belastingvordering leningen o/g Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: - opwaardering - afwaardering Stand per 31 december Voorwaartse verliesverrekening Voor de fiscale afwaarderingsverliezen, mede samenhangend met de daling van de WOZ waardes over de jaren 2008 tot en met 2014 van in totaal € 68 miljoen, is een actieve belastinglatentie opgenomen voor het totale vertekenbare fiscale verlies ultimo 2014 van € 35 miljoen. Gezien de onzekerheden in de toekomstige fiscale resultatenbegroting is een correctie op de verliesverrekening toegepast van 25%. Op basis hiervan is een actieve latentie gevormd van € 6,6 miljoen daar het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. Belastingvordering voorwaartse verliesverrekening Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: - opwaardering - afwaardering Stand per 31 december

11.507.145

27.135.982

-4.907.145 6.600.000

-15.628.837 11.507.145

-

15.000

VLOTTENDE ACTIVA VOORRADEN Voorraad onderhoudsmaterialen

De voorraad onderhoudsmaterialen is in dit boekjaar afgewaardeerd. De incourante voorraad bedraagt € 15.000 en is via de directe bedrijfslasten ten laste van het resultaat gebracht.


VORDERINGEN

31-12-2014

31-12-2013

520.530 1.804.016 -1.873.246 451.300

629.512 1.536.519 -1.639.264 526.767

1.639.264 -270.761 504.743 1.873.246

1.096.927 -76.899 619.236 1.639.264

Huurdebiteuren De specificatie van deze post is als volgt: Zittende huurders Vertrokken huurders Af: voorziening dubieuze debiteuren

Voorziening dubieuze debiteuren Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Af: afboeking dubieuze debiteuren Bij: dotatie boekjaar Stand per 31 december

De vorderingen op "vertrokken" huurders bestaan uit huurachterstanden, te vorderen onderhouds- en herstelkosten, vervolgingskosten en overige kosten. De voorziening dubieuze huurdebiteuren wordt gevormd door de vordering op "vertrokken" huurders alsmede de huurachterstand op "zittende" huurders indien deze groter is dan 4 maanden. De van "zittende" huurders te vorderen huren zijn naar maand van ontstaan en aantal huurders als volgt te specificeren:

Achterstand tot en met 1 mnd. 1 tot en met 2 mnd. 2 tot en met 3 mnd. 3 tot en met 4 mnd. 4 tot en met 5 mnd. 5 mnd. of meer

Aantal huurders dit boekjaar 781 144 58 34 13 15 1.045

vorig boekjaar 715 194 65 36 20 30 1.060

Bedrag dit boekjaar 185.671 111.205 77.377 63.474 33.765 49.038 520.530

vorig boekjaar 212.052 153.008 84.298 57.698 39.230 83.226 629.512

De van "zittende" huurders te vorderen huren ultimo boekjaar bedragen 0,76 % (ultimo vorig boekjaar: 0,98%) van de bruto jaarhuur van de maand december. Gemeenten

Gemeente Landgraaf vergoeding sloopkosten Gemeente Kerkrade WOZ 2014

187.345 45.990 233.334

77.941 77.941


Vorderingen op maatschappijen waarin wordt deelgenomen

31-12-2014

31-12-2013

823 6.366 163.435 153.146 323.771

490.579 6.242 155.559 9.075 661.455

181.733 9.686 22.616 36.724 129 4.095 254.983

1.988 37.227 9.568 4.043 8.225 16.502 77.553

205.538 102.350 194.000 293.000 364.500 23.323 10.000 16.576 38.359 1.247.645

159.555 102.350 28.823 34.178 237.298 16.500 578.704

2.064 78.667 80.730

539 -32.672 4.555.030 4.522.897

80.730

4.522.897

De specificatie van deze post is als volgt: Hephaestus Beheer B.V. Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. Holding Bouwen en Wonen Landgraaf B.V. Beheerstichting Bouwen en Wonen Landgraaf Beleggingsmaatschappij Gulpers B.V. sloopkosten

Overige vorderingen De specificatie van deze post is als volgt: Belastingdienst (te verrekenen VpB 2012) BsGW gemeentelijke belastingen Pensioenpremie - premie OVP Willis inzake restitutie verzekeringspremie Thuis in Limburg inzake administratieve dienstverlening Te vorderen onderhoudkosten op huurders Te vorderen BTW ANW hiaatverzekering Overige posten

Overlopende activa De specificatie van deze post is als volgt: Vooruitbetaalde servicekosten Nog te ontvangen interest Te ontvangen WAO/WIA-premie Vooruitbetaalde beheerkosten Subsidie EOS (BWVM) Subsidie regio Parkstad (BWVM) Te ontvangen van VvE's ING rente kasgeldlening Vodafone telefonie 2014 Visma salarispakket Overige posten

LIQUIDE MIDDELEN De specificatie van deze post is als volgt: Direct opvraagbaar Kas Rekening-courant Spaarrekening

Niet direct opvraagbaar

De liquide middelen worden aangehouden op de betaalrekening danwel op een spaarrekening. Er wordt geen gebruik gemaakt van deposito's. Van de liquide middelen is per 31 december 2014 een bedrag van € 68.067 beklemd door een bankgarantie. De overige middelen staan ter vrije beschikking


EIGEN VERMOGEN

31-12-2014

31-12-2013

180.148.958 180.148.958 15.215.073 -6.999.736 -7.509.172 180.855.123

286.568.247 -59.936.062 226.632.185 -13.344.496 -33.138.731 180.148.958

Overige reserves Het verloop van deze post is als volgt: Saldo per 31 december Effecten harmonisatie fusie: inrekenen algemeen beheer in bedrijfswaarde Saldo per 1 januari De overige mutaties hebben betrekking op: - herwaardering materiële vaste activa - vrijval gerealiseerde herwaardering Uit resultaat bestemming Saldo per 31 december

De ongerealiseerde waardestijging die zit opgesloten in het Eigen Vermogen bedraagt € 163,7 miljoen ultimo 2014 (per 31-12-2013 € 155,3 miljoen). Dit bedrag is gelijk aan het verschil tussen de historische kostprijs en de actuele waarde van het sociaal vastgoed, mits dit verschil positief is. Een cijfermatige toelichting van het verloop ziet er als volgt uit:

Waarde per 1 januari 2014 Realisatie door desinvesteringen en herclassificatie Afschrijvingen Waardeveranderingen Waarde per 31 december 2014

Sociaal vastgoed

Commercieel vastgoed

148.368.281 -1.293.552 -5.459.471 141.615.258 15.215.073 156.830.330

6.919.970 -1.014.460 5.905.511 969.909 6.875.420

Totaal ongerealiseerde waardestijging 155.288.252 -2.308.012 -5.459.471 147.520.769 16.184.981 163.705.750

VOORZIENINGEN Geschatte looptijd voorzieningen Van het totale bedrag van de voorzieningen ad € 1,7 miljoen is een bedrag van € 0,6 miljoen als langlopend (langer dan een jaar) aan te merken. Hiervan heeft naar verwachting een bedrag van € 0,6 miljoen.een looptijd langer dan 5 jaar. Voorziening loopbaanontwikkelingsbudget Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: - dotatie/ontrekking Stand per 31 december

79.015

104.682

-28.754 50.261

-25.667 79.015

De voorziening voor loopbaanontwikkeling is gevormd ter dekking van toekomstige verplichtingen op het gebied van loopbaanontwikkeling. Op grond van de CAO bepalingen heeft een werknemer die op 1 januari 2010 in dienst is recht op een loopbaanontwikkelingsbudget van maximaal € 4.500 al naar gelang dienstverband en arbeidsduur, voor de periode 1 januari 2010 tot en met 31 december 2014. De hoogte van de voorziening is gesteld op 40% van het toegekende budget aan werknemers jonger dan 55 jaar minus de daadwerkelijk opgenomen bedragen. Voorziening verplichting uit jubilea Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: - dotatie/onttrekking Stand per 31 december

469.000

442.417

14.000 483.000

26.583 469.000

Met ingang van 2007 is het vormen van een voorziening voor uitgestelde beloningen verplicht. In deze voorziening zijn de in de toekomst te verwachten uit te keren jubileumuitkeringen opgenomen. De hoogte van de voorziening is gebaseerd op grond van de CAO bepalingen. De voorziening is contant gemaakt tegen 4%.


Voorziening onrendabele investeringen 31-12-2014 31-12-2013 Voorziening onrendabele investeringen 31-12-2014 31-12-2013 Voorziening onrendabele 31-12-2014 31-12-2013 Het verloop van deze post isinvesteringen als volgt: Voorziening onrendabele 31-12-2014 31-12-2013 Het verloop van deze post isinvesteringen als volgt: Het verloop van deze post is als volgt: Saldo per 1 januari 2.847.150 971.136 Het verloop van deze post is als volgt: Saldo perinzake 1 januari 2.847.150 971.136 - dotatie onrendabele investeringen 5.650.793 3.417.390 per 1 januari 2.847.150 971.136 --Saldo dotatie inzake onrendabele investeringen 5.650.793 3.417.390 overheveling betaalde kosten ultimo boekjaar -7.312.827 -1.541.376 per 1 januari 2.847.150 971.136 dotatie onrendabele investeringen 5.650.793 3.417.390 -Saldo overheveling betaalde kosten ultimo boekjaar -7.312.827 -1.541.376 Saldo perinzake 31 december 1.185.116 2.847.150 dotatie onrendabele investeringen 5.650.793 3.417.390 - overheveling betaalde kosten ultimo boekjaar -7.312.827 -1.541.376 Saldo perinzake 31 december 1.185.116 2.847.150 - overheveling betaalde kosten ultimo boekjaar -7.312.827 Saldo per 31 december 1.185.116 Saldo-1.541.376 2.847.150 Project Saldo per 1/1 Dotatie boekjaar Kosten 31-12-14 per 31/12 Saldo per 31 december 1.185.116 Saldo 2.847.150 Project Saldo per 1/1 Dotatie boekjaar 31-12-14 per 31/12Centrumplan UoW (nieuwbouw 27 won.) 1.862.852 350.983 Kosten-2.213.835 Project Saldo per 1/1 Dotatie -355.000 boekjaar 31-12-14 Centrumplan UoW 27 won.) 1.862.852 350.983 Kosten-2.213.835 Bestaande Wijk van(nieuwbouw Morgen (renovatie 8 won.) 735.000 -380.000 Saldo per 31/12-Project Saldo per 1/1 Dotatie -355.000 boekjaar 31-12-14 Saldo per 31/12Centrumplan UoW (nieuwbouw 27 won.) 1.862.852 350.983 Kosten-2.213.835 Bestaande Wijk van2e Morgen (renovatie won.) 735.000 -380.000 Liftenproject UoW fase (renovatie 248won.) 118.884 -150.000 31.116 Centrumplan UoW (nieuwbouw 27 won.) 1.862.852 350.983 -2.213.835 -Bestaande Wijk van2e Morgen (renovatie won.) 735.000 -355.000 -380.000 Liftenproject UoW fase (renovatie 248won.) 118.884 -150.000 31.116 Lotersbergweg (nieuwbouw/samenvoegen 12 won.) 130.414 118.467 -248.881 Bestaande Wijk van2e Morgen (renovatie 8 won.) 735.000 -355.000 -380.000 -Liftenproject UoW fase(nieuwbouw (renovatie 24 118.884 -150.000 31.116 Lotersbergweg (nieuwbouw/samenvoegen 12 won.) 130.414 118.467 -248.881 Cradle tot Cradle Heilust 22won.) won.) 2.706.402 -1.591.119 1.115.283 Liftenproject UoW 2e fase(nieuwbouw (renovatie 24 118.884 -150.000 31.116 Lotersbergweg 12 won.) 130.414 118.467 -248.881 Cradle tot Cradle 22won.) won.) -2.706.402 -1.591.119 1.115.283 Lichtenberg fase(nieuwbouw/samenvoegen 1Heilust (nieuwbouw 12 won.) 735.921 -709.311 26.610 Lotersbergweg 12 won.) 130.414 118.467 -248.881 Cradle tot Cradle (nieuwbouw 226won.) -2.706.402 -1.591.119 1.115.283 Lichtenberg fase(nieuwbouw/samenvoegen 1Heilust (nieuwbouw 12 won.) 735.921 -709.311 26.610 Lotersbergweg (nieuwbouw 8 DAEB en niet-DAEB) 1.070.020 -1.070.020 Cradle tot Cradle Heilust (nieuwbouw 226won.) -2.706.402 -1.591.119 1.115.283 Lichtenberg fase 1 (nieuwbouw 12 won.) 735.921 -709.311 26.610 Lotersbergweg (nieuwbouw 8 DAEB en niet-DAEB) 1.070.020 -1.070.020 Duurzaamheidsproject energiesprong Kerkrade West 1.174.000 -1.130.777 43.223 Lichtenberg fase(nieuwbouw 1 (nieuwbouw 12 won.) 735.921 -709.311 26.610 Lotersbergweg 8 DAEB en 6 niet-DAEB) 1.070.020 -1.070.020 Duurzaamheidsproject energiesprong Kerkrade West 1.174.000 -1.130.777 43.223 2.847.150 5.650.793 -7.312.827 1.185.116 Lotersbergweg (nieuwbouw 8 DAEB en 6 niet-DAEB) 1.070.020 -1.070.020 Duurzaamheidsproject energiesprong Kerkrade West 1.174.000 -1.130.777 43.223 2.847.150 5.650.793 -7.312.827 1.185.116 Duurzaamheidsproject energiesprong Kerkrade West 1.174.000 -1.130.777 43.223 2.847.150 5.650.793 -7.312.827 1.185.116 De voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw betreft het per saldo verlieslatende deel van contracten afgesloten ten behoeve van de ontwikkeling 2.847.150 5.650.793 -7.312.827 1.185.116 De onrendabele nieuwbouw het per saldo verlieslatende deelom vanhet contracten afgesloten ten behoeve van de ontwikkeling vanvoorziening nieuwbouw/renovatie vaninvesteringen huurwoningen waarvoor betreft nog onvoldoende kosten zijn gemaakt bedrag daarop in mindering te brengen. van nieuwbouw/renovatie vaninvesteringen huurwoningen waarvoor betreft nog onvoldoende kosten zijn gemaakt bedrag daarop in mindering te brengen. De voorziening onrendabele nieuwbouw het per saldo verlieslatende deelom vanhet contracten afgesloten ten behoeve van de ontwikkeling De voorziening onrendabele nieuwbouw het per saldo verlieslatende deelom vanhet contracten afgesloten ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwbouw/renovatie vaninvesteringen huurwoningen waarvoor betreft nog onvoldoende kosten zijn gemaakt bedrag daarop in mindering te brengen. Passieve belastinglatentievan huurwoningen waarvoor nog onvoldoende kosten zijn gemaakt om het bedrag daarop in mindering te brengen. van nieuwbouw/renovatie Passieve belastinglatentie Passieve belastinglatentie De voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering Passieve belastinglatentie Dede voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in jaarrekening inzake leningen u/g en verkoop woningen. Dede voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in jaarrekening inzake leningen u/g en verkoop woningen. De voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in de jaarrekening inzake u/g en verkoop woningen. De voorziening is als volgtleningen te specificeren: in jaarrekening inzake u/g en verkoop woningen. Dede voorziening is als volgtleningen te specificeren: Belastbare tijdelijke verschillen inzake: De voorziening is als volgt te specificeren: Belastbare tijdelijke verschillen inzake: - leningen u/g 22.386 25.054 De voorziening is alsverschillen volgt te specificeren: tijdelijke inzake: leningen u/g 22.386 25.054 --Belastbare verkoopwoningen 36.134 117.077 Belastbare tijdelijke verschillen inzake: leningen u/g 22.386 25.054 -- verkoopwoningen 36.134 117.077 herinvesteringsreserve -- leningen u/g 22.386 25.054 verkoopwoningen 36.134 117.077 herinvesteringsreserve Totaal passieve belastinglatentie 58.520 142.131 -Totaal verkoopwoningen 36.134 117.077 herinvesteringsreserve passieve belastinglatentie 58.520 142.131 -Totaal herinvesteringsreserve passieve belastinglatentie 58.520 142.131 Latentie leningen u/g Totaal passieve 58.520 142.131 Latentie leningen u/gpost is als volgt: Het verloop vanbelastinglatentie deze Latentie leningen u/gpost is als volgt: Het verloop van deze Latentie leningen u/gpost is als volgt: Het verloop van deze Stand per 1 januari 25.054 27.722 Het verloop van deze post is als volgt: Stand perin1 het januari 25.054 27.722 Mutaties boekjaar: Stand perin1 het januari 25.054 27.722 Mutaties boekjaar: - opwaardering Stand perin1 het januari 25.054 27.722 Mutaties boekjaar: opwaardering -2.668 -2.668 -- afwaardering Mutaties in het boekjaar: - opwaardering -2.668 -2.668 afwaardering Stand per 31 december 22.386 25.054 opwaardering -2.668 -2.668 - afwaardering Stand per 31 december 22.386 25.054 -2.668 -2.668 - afwaardering Stand per 31 december 22.386 25.054 Latentie verkoopwoningen Stand perverkoopwoningen 31 december 22.386 25.054 Latentie Het verloop van deze post is als volgt: Latentie verkoopwoningen Het verloop van deze post is als volgt: Latentie verkoopwoningen Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari 117.077 190.970 Het verloop van deze post is als volgt: Stand perin1 het januari 117.077 190.970 Mutaties boekjaar: Stand perin1 het januari 117.077 190.970 boekjaar: -Mutaties opwaardering Stand perin1 het januari 117.077 190.970 boekjaar: --Mutaties opwaardering -80.943 -73.893 afwaardering Mutaties in het boekjaar: opwaardering -80.943 -73.893 - afwaardering Stand per 31 december 36.134 117.077 -Stand opwaardering -80.943 -73.893 afwaardering per 31 december 36.134 117.077 -80.943 -73.893 -Stand afwaardering per 31is december De latentie gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van het voor verkoop bestemde vastgoed voor de36.134 komende 5 jaar. 117.077 Stand per 31is december De latentie gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van het voor verkoop bestemde vastgoed voor de36.134 komende 5 jaar. 117.077 De latentie is gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van het voor verkoop bestemde vastgoed voor de komende 5 jaar. Herinvesteringsreserve De latentie is gebaseerd op het verschil tussen de commerciële en fiscale waarde van het voor verkoop bestemde vastgoed voor de komende 5 jaar. Herinvesteringsreserve Het verloop van deze post is als volgt: Herinvesteringsreserve Het verloop van deze post is als volgt: Herinvesteringsreserve Het verloop van deze post is als volgt: Stand per 1 januari Het verloop van deze post is als volgt: Stand perin1 het januari Mutaties boekjaar: Stand per 1 januari Mutaties in het boekjaar: - opwaardering -Stand perin1 het januari boekjaar: opwaardering --Mutaties afwaardering -Mutaties in het boekjaar: opwaardering -Stand afwaardering per 31 december - afwaardering opwaardering Stand per 31 december -- afwaardering Stand per 31 december Voorzieningen verliezen deelneming Stand per 31 december Voorzieningen verliezen deelneming Voorzieningen verliezen deelneming Saldo per 1 januari Voorzieningen verliezen deelneming Saldo januari Dotatieper aan1voorziening Saldo per 1 januari Dotatie aan voorziening - tekort Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. Saldo januari aan1voorziening -Dotatie tekortper Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. Dotatie aan voorziening Kern Spekholzerheide B.V. - tekortper Herontwikkeling Saldo 31 december - tekortper Herontwikkeling Saldo 31 december Kern Spekholzerheide B.V.

523.851 523.851 523.851 523.851 -523.851 -523.851 --523.851 --523.851 -

Saldo per 31 december Saldo per 31 december


27 27 27 27

38.594 38.594 38.594 0 38.594 -38.5940 -38.594 -0 -38.594 -0 -38.594 493.108 493.108 493.108 30.743 493.108 30.743 30.743 523.851 30.743 523.851 523.851 523.851

Het verloop van de voorziening verliezen deelneming en de aard van deze deelneming is toegelicht onder de post "Deelnemingen groepmaatschappijen". LANGLOPENDE SCHULDEN

31-12-2014

31-12-2013

668.198 309.176.066 1.426.440 311.270.703

756.692 312.327.238 1.340.453 314.424.382

De specificatie van deze post is als volgt: Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen Totaal Het aflossingsbestanddeel over komend boekjaar bedraagt € 24.501.000. Rentevoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de leningen bedraagt 3,57% (2013: 3,80%). De leningen worden ineens afgelost (fixe-leningen) of op basis van het lineaireof annuitaire systeem. De reële waarde van de leningportefeuille is € 285.245.000 (vorig boekjaar: € 291.750.000). Zekerheden De corporatie heeft zich verplicht de woningcomplexen, waarvan de financiering door het WSW is geborgd, niet te bezwaren of te vervreemden. Borgstelling Borgstelling van de leningen heeft tot een bedrag van € 308.344.263 plaatsgevonden door het WSW en/of de gemeenten. Leningen overheid Het verloop van deze post is als volgt: Saldo per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen Saldo per 31 december

756.692 -88.494 668.198

1.322.501 -565.809 756.692

312.327.238 30.000.000 -7.715.641 -25.435.531 309.176.066

305.832.823 30.300.000 -2.715.000 -8.200.836 -12.889.749 312.327.238

932.705 493.735 1.426.440

816.346 524.107 1.340.453

Leningen kredietinstellingen Het verloop van deze post is als volgt: Saldo per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: kasgeldlening overgeheveld naar kortlopende schulden Af: reguliere aflossingen Af: algehele aflossingen Saldo per 31 december Waarborgsommen Waarborgsommen Rente waarborgsommen

De waarborgsommen worden uit hoofde van huurovereenkomsten van huurders ontvangen en dienen als eerste zekerheid voor de voldoening van eventueel verschuldigde achterstallige huur en mutatiekosten. De te betalen waarborgsom per woning per 31 december 2014 bedraagt € 250. De waarborgsommen inclusief 2% samengestelde rente worden bij beëindiging van de huurovereenkomst verrekend. Het verloop van de rente waarborgsommen is als volgt: Saldo per 1 januari Bijgeschreven rente (2%) Af: uitbetaald aan vertrokken huurders Af: correctie bijgeschreven rente bj 2012 Saldo per 31 december

524.107 26.905 -32.746 -24.531 493.735

529.877 24.010 -29.781 524.107

jaarrekening 2014 | pag 115 28

KORTLOPENDE SCHULDEN

31-12-2014

31-12-2013

Alle kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan een jaar. De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter van de schulden. Schulden aan kredietinstellingen Rekening-courant Rabobank (kredietfaciliteit) Zakelijke rekening ING Roll over lening (valutair afgelost per 2 december 2012)

1.663.580 70 1.663.650

2.715.000 2.715.000

840 1.940 2.779

-

4.232.369

4.364.397

363.431 1.824.326 10.460 2.198.218

438.203 1.159.934 1.598.137

822.984 210.026 895 253 597 46.480 1.081.235

485.777 243.468 38.959 77.894 846.098

5.373.967 1.034.627 24.067 11.000 7.500 184.350 12.788 1.271 13.103 6.662.673

5.841.140 779.501 190.155 1.050.000 143.218 8.004.014

Schulden aan gemeenten Gemeente Kerkrade Gemeente Landgraaf inzake legeskosten

Schulden aan leveranciers Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekering De specificatie van deze post is als volgt: Loonheffing Omzetbelasting Sociale lasten en pensioenen

Overige schulden De specificatie van deze post is als volgt: Te verrekenen servicekosten Rekening-courant Hephaestus Vastgoed B.V. Resevering niet opgenomen verlofrechten einde kalenderjaar Personeelsvereniging Nog te betalen ziektekostenverzekering Nog uit te betalen netto-salaris Overige

Overlopende passiva De specificatie van deze post is als volgt: Niet-vervallen rente Vooruitonvangen huur Kosten controle jaarrekening Kosten aangifte VpB 2013 Kosten fiscale positie 2014 Te verrekenen glasverzekering Bijdrage buurtbeheer Kerkrade Vooruitontvangen subsidie Energiesprong Servicekosten Overige


NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN 1. Voorwaardelijke verplichtingen 1. Voorwaardelijke verplichtingen WSW Obligoverplichting WSW Obligoverplichting Obligo aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw uit hoofde van een door het Fonds geborgde lening, welke opeisbaar wordt indien blijkt dat het aan Obligo aanbetaalde het Waarborgfonds Sociale Woningbouw door hetzijn Fonds lening, opeisbaar wordtUltimo indienvan blijkt het aan het Fonds disagio en de achtergestelde leninguitbijhoofde elkaarvan nieteen voldoende omgeborgde de aanspraken opwelke het fonds te dekken. hetdat jaar het Fondshet betaalde en de (vorig achtergestelde bij elkaar niet voldoende zijn om de aanspraken op het fonds te dekken. Ultimo van het jaar bedraagt obligo €disagio 11.073.689 boekjaarlening € 10.766.000). bedraagt het obligo € 11.073.689 (vorig boekjaar € 10.766.000). Erfpacht complex Mgr. Van Gilsstraat Erfpacht complex Van Ten aanzien van deMgr. grond vanGilsstraat het complex Mgr. Van Gilsstraat loopt een erfpachtverplichting voor een resterend totaalbedrag van € 14.523 tot het jaar Ten vanerfpachtcanon de grond van het complex Mgr. Van Gilsstraat loopt een erfpachtverplichting voor een resterend totaalbedrag van € 14.523 tot het jaar 2040aanzien (jaarlijkse bedraagt € 923). 2040 (jaarlijkse erfpachtcanon bedraagt € 923). 2. Aangegane verplichtingen met betrekking tot nieuwbouwactiviteiten, projecten en onderhoud 2. Aangegane verplichtingen met betrekking tot nieuwbouwactiviteiten, projecten en onderhoud Nieuwbouw- en renovatieprojecten en onderhoudsuitgaven Nieuwbouwen renovatieprojecten en onderhoudsuitgaven Ultimo 2014 zijn verplichtingen (looptijd < 1 jaar) aangegaan voor nieuwbouwen renovatieprojecten voor een bedrag van € 9.124.000. Voor planmatige Ultimo 2014 zijn verplichtingen < 1 jaar) aangegaan voor nieuwbouwen renovatieprojecten voor een bedrag van € 9.124.000. Voor planmatige onderhoudsuitgaven bedraagt dit(looptijd € 1.505.000. onderhoudsuitgaven bedraagt dit € 1.505.000. 3. Garantiestellingen 3. Garantiestellingen Holding Bouwen & Wonen Landgraaf B.V. Holding Bouwen HEEMwonen & Wonen Landgraaf B.V. voor het vermogenstekort dat voortvloeit uit de jaarstukken 2014 van de Holding Bouwen & Wonen Landgraaf Woningstichting staat garant Woningstichting HEEMwonen staat garant voor het vermogenstekort dat voortvloeit uit de jaarstukken de Holding Bouwen & Wonen Landgraaf B.V. zijnde € 254.678. Daarnaast staat de HEEMwonen garant voor toekomstige vermogenstekorten van2014 dezevan B.V. B.V. zijnde € 254.678. Daarnaast staat de HEEMwonen garant voor toekomstige vermogenstekorten van deze B.V. Of er daadwerkelijk sprake is van toekomstige vermogenstekorten zal sterk afhankelijk zijn van het ontwikkelperspectief van deze locatie op de Of er daadwerkelijk middellange termijn.sprake is van toekomstige vermogenstekorten zal sterk afhankelijk zijn van het ontwikkelperspectief van deze locatie op de middellange termijn. 4. Aansprakelijkheid bij een fiscale eenheid 4. Aansprakelijkheid bij een fiscale eenheid HEEMwonen vormt met haar dochterondernemingen Hephaestus Beheer B.V. en Hephaestus Vastgoed B.V. een fiscale eenheid voor de omzetbelasting HEEMwonen vormt met haar dochterondernemingen Hephaestus Beheer B.V. en Hephaestus Vastgoed B.V.dochterondernemingen een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en de vennootschapsbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn HEEMwonen en haar gevoegde ieder hoofdelijk en de vennootschapsbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn HEEMwonen en haar gevoegde dochterondernemingen ieder hoofdelijk aansprakelijk voor de terzake door de combinatie verschuldigde belastingen. aansprakelijk voor de terzake door de combinatie verschuldigde belastingen. 5. Saneringsheffing Centraal Fonds Volkshuisvesting 5. Saneringsheffing Centraal Fonds Volkshuisvesting Het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting heeft aangegeven dat er in 2015 geen saneringsheffing zal worden opgelegd. In de periode 2016 tot en met Het Fonds voor worden de Volkshuisvesting aangegeven dat erDe in 2015 geen saneringsheffing zal van worden de periode -2016 2019Centraal moet wel rekening gehouden metheeft een saneringsheffing. heffing wordt bepaald op basis een opgelegd. bedrag perInzelfstandige en tot en met 2019 moet wel woongelegenheid. rekening worden gehouden een saneringsheffing. De heffingrekening wordt bepaald op met basishetvan een strategisch bedrag per voorraadbeleid, zelfstandige - enover de onzelfstandige Op basis met van deze bedragen is HEEMwonen, houdend eigen onzelfstandige woongelegenheid. Opvan basis van deze bedragen is HEEMwonen, rekening houdend met het eigen strategisch voorraadbeleid, over de betreffende jaren een totale bijdrage € 2.419.000 verschuldigd. betreffende jaren een totale bijdrage van € 2.419.000 verschuldigd. 6. Aannemen herzieningswet 6. herzieningswet DeAannemen Eerste Kamer stemde dinsdag 17 maart 2015 unaniem in met de herzieningswet Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting. Dit wetsvoorstel beoogt het De Eerste Kamer stemde dinsdag 17 als maart 2015 unaniem in een met maatschappelijke de herzieningswettaak Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting. Dit wetsvoorstel beoogt het functioneren van woningcorporaties ondernemingen met te verbeteren. Daartoe worden de Woningwet en een aantal andere functioneren van woningcorporaties met eenstakeholders maatschappelijke taak te verbeteren. worden en beleid een aantal wetten gewijzigd. Naast het effect opals deondernemingen relatie met de externe zal de herzieningswet ookDaartoe van invloed zijndeopWoningwet het te voeren doorandere de wetten gewijzigd. het effect op worden de relatie met de externe zalendehet herzieningswet ook van De invloed zijn opeffecten het te voeren beleid door corporatie. Vanuit Naast de herzieningswet restricties gelegd stakeholders op activiteiten te volgen huurbeleid. mogelijke doen zich voor bij de het corporatie. Vanuit de herzieningswet worden restricties gelegd op activiteiten en en hetfinanciering te volgen huurbeleid. DeDAEB mogelijke zich voor bij het kunnen uitontwikkelen van de bestaande projectenportefeuille, de samenstelling van het niet bezit,effecten de wijzedoen waarop kunnen uitontwikkelen de te bestaande projectenportefeuille, de samenstelling enDit financiering van het niet DAEB bezit, de wijze waarop afgeleid de woningtoewijzing dientvan plaats vinden en de huurprijs die gevraagd kan worden. kan zijn weerslag hebben op kasstromen en daarvan woningtoewijzing plaatsOmdat te vinden en de huurprijs die gevraagd kan worden. Dit kan zijn weerslag hebben op kasstromen en daarvan afgeleid de waardering van hetdient vastgoed. op onderdelen Algemene Maatregelen van Bestuur nog moeten worden ingevuld en de uitwerking door de corporatie waardering van hetnog vastgoed. Omdat onderdelen Maatregelen van om Bestuur nog moeten worden ingevuld en de uitwerking door de corporatie van bovenstaande dient plaats te op vinden is het opAlgemene dit moment niet mogelijk de financiële effecten te kwantificeren. van bovenstaande nog dient plaats te vinden is het op dit moment niet mogelijk om de financiële effecten te kwantificeren.


11. TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING (bedragen in €)

BEDRIJFSOPBRENGSTEN HUUROPBRENGSTEN Woningen en woongebouwen DAEB Woningen en woongebouwen niet-DAEB Onroerende zaken, niet zijnde woningen DAEB Onroerende zaken, niet zijnde woningen niet-DAEB Af: huurderving wegens: - leegstand - herstructurering

Totaal huren

2014

2013

60.299.977 1.972.302 246.102 638.981 63.157.361

58.688.354 1.613.735 239.973 629.829 61.171.890

-913.703 -1.299.359 -2.213.062

-1.460.897 -937.601 -2.398.497

60.944.299

58.773.394

De gemiddelde huurverhoging per 1 juli 2014 bedroeg 2,9% (1 juli 2013: 3,8%). De huurderving wegens mutatie-leegstand uitgedrukt in een percentage van de nettohuur bedraagt 1,45% (2013: 2,38%). Inclusief leegstand i.v.m. herstructurering bedraagt dit percentage 3,50% (2013: 3,91%). OPBRENGSTEN SERVICECONTRACTEN Leveringen en diensten Af: vergoedingsderving wegens: - leegstand Nadere toelichting servicecontracten: - Opbrengsten na aftrek van vergoedingsderving - Lasten servicecontracten (inclusief afschrijving overige goederen) - Per saldo t.g.v. resultaat en t.l.v. te verrekenen glasverzekering Saldo te verrekenen met huurders Totaal vergoedingen

4.752.520

4.601.575

-4.135 4.748.385

-7.052 4.594.523

-826.680 3.921.705

-451.872 4.142.651

-

1.212

202.158

132.199

4.748.385 -3.895.354 26.352

OVERHEIDSBIJDRAGEN Totaal woningaanpassingen NETTO RESULTAAT VERKOOP VASTGOEDPORTEFEUILLE Verkoop huurwoningen (sociaal vastgoed in exploitatie)

In dit boekjaar zijn 7 woningen en 1 garage verkocht (vorig boekjaar 2 woningen). Hierbij wordt opgemerkt dat voor het verkochte sociaal vastgoed in exploitatie, de boekwaarde bestaat uit de bedrijfswaarde inclusief de ingerekende verwachte opbrengstwaarde. Voor het verkochte commercieel vastgoed in exploitatie is de boekwaarde de geschatte marktwaarde. GEACTIVEERDE PRODUCTIE EIGEN BEDRIJF Totaal geactiveerde productie eigen bedrijf

413.287

369.145

Betreft geactiveerde lonen en salarissen nieuwbouw, herstructurering en investeringen in energiebesparende maatregelen. OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN De specificatie van deze post is als volgt: Subsidie Melkertbaan Vergoedingen voor algemeen beheer en administratie: - afsluiten huurcontracten - doorberekende administratiekosten aan derden - doorberekende kosten aan huurders inzake acceptgiro - vergoeding huismeesters (Koplopers)subsidies Verhuur van zendinstallaties Vergoeding administrateursschap VvE's Overige baten


18.999 153.859 57.806 64.238 157.166 17.360 1.500 9.049 479.975

18.225 163.530 42.372 69.916 160.912 23.208 3.400 29.695 511.258

BEDRIJFSLASTEN

2014

2013

15.218.873 16.071 757.833 15.992.777

24.368.141 15.789 814.137 25.198.067

6.155.793 -505.000 969.025

4.722.174 25.485.364 469.403

1.250.971 1.016.144 593.410 222.981 249.000 194.657 -1.107.410 9.039.571

992.767 664.839 874.988 -1.285.062 -8.909.825 23.014.648

923

923

5.304.910 87.241 -9.549 5.382.602

5.574.966 91.903 -10.706 7.467 5.663.630

AFSCHRIJVINGEN MATERIËLE VASTE ACTIVA Sociaal vastgoed in exploitatie Overige goederen Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

OVERIGE WAARDEVERANDERINGEN MATERIËLE VASTE ACTIVA

Onrendabele investeringen nieuwbouw Onrendabele investeringen renovatie/groot onderhoud Overige onrendabele investeringen Herstructureringskosten: - boekwaarde gesloopte woningen - kosten schadeloosstelling bewoners - sloopkosten - kosten aanleggen infrastructuur - bijdrage herstructurering Kakert middengebied Afwaardering naar taxatiewaarde 2 kantoorpanden Mutatie grondwaarde Mutatie bedrijfswaarde

ERFPACHT Totaal erfpachtcanons

LONEN EN SALARISSEN Salarissen Vergoeding Raad van Commissarissen Ontvangen ziekengelden Crisisheffing

Werknemers Ultimo boekjaar had HEEMwonen 98 werknemers in dienst (2013: 101). Het aantal fte's bedraagt ultimo boekjaar 90,39 (2013: 92,67). Geen van de werknemers is buiten Nederland werkzaam (2013: 0). Naast de bovengenoemde 98 werknemers (90,39 fte) zijn op 31 december 2014 5 medewerkers (4,67 fte) extern ingehuurd. Dit betreft 3 medewerkers (2,67 fte) voor de afdeling Wonen en 2 medewerkers (2,0 fte) voor de afdeling Wijken. Van deze 5 medewerkers zijn er op 1 januari 2015 3 medewerkers (2,67 fte) in dienst getreden bij Heemwonen.

- Directie - HRM - Bedrijfsvoering - Strategie & Beleid - Wonen - Wijken

fte's 2014 4,00 1,83 18,00 6,78 38,33 21,45 90,39

aantal 2014 4 2 19 8 43 22 98


Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op HEEMwonen van toepassing zijnde regelgeving: het WNT-maximum voor de woningcorporaties. Het bezoldigingsmaximum in 2014 voor HEEMwonen is € 167.000. Het weergegeven toepasselijke WNT-maximum per persoon of functie is berekend WNT-verantwoording 2014 HEEMwonen naar rato van de omvang verslagjaar (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte. Uitzondering hierop is het WNT-maximum voor de leden van Raad van Commissarissen; dit bedraagt voor de voorzitter Per 1 januari is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is 7,5% en voor2013 de overige leden 5% van het bezoldigingsmaximum . opgesteld op basis van de volgende op HEEMwonen van toepassing zijnde regelgeving: het WNT-maximum voor de woningcorporaties. Bezoldiging topfunctionarissen Het bezoldigingsmaximum in 2014 voor HEEMwonen is € 167.000. Het weergegeven toepasselijke WNT-maximum per persoon of functie is berekend naar rato van de topfunctionarissen omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband Leidinggevende nooit groter kan zijn dan 1,0 fte. Uitzondering hierop is het WNT-maximum voor de leden van Raad van Commissarissen; dit bedraagt voor de voorzitter 7,5% en voor de overige leden 5% van het bezoldigingsmaximum . Mr. J.J.J.M. Bedragen * € 1 Vinken MRE Bezoldiging topfunctionarissen directeurFunctie bestuurder Leidinggevende topfunctionarissen Duur dienstverband in 2014 1/1 – 31/12 1/1 – 31/12 Omvang dienstverband (in fte) 1 Mr. J.J.J.M. nee Gewezen Bedragen topfunctionaris? *€1 Vinken MREnee (Fictieve) dienstbetrekking? Zo niet, langer dan 6 maanden binnen directeurFunctie bestuurder ja 18 maanden werkzaam Duur dienstverband in 2014 1/1 – 31/12 1/1 – 31/12 Omvang dienstverband (in fte) 1 Bezoldiging 2014 2013 Gewezen nee Beloning topfunctionaris? 169.772 € 205.104 (Fictieve) dienstbetrekking? nee Belastbare onkostenvergoedingen 4.607 € 4.607 Zo niet, langer dan 6 maanden binnen Beloningen betaalbaar op termijn 47.538 € 176.203 ja 18 maanden werkzaam Totaal bezoldiging € 221.917 € 385.914 Bezoldiging WNT-maximum 2014 2013 Toepasselijk 167.000 € 228.599 Beloning indien overschrijding: zie 169.772 1) € 205.104 Motivering 1) Belastbare onkostenvergoedingen 4.607 € 4.607 1) Beloningen betaalbaar op termijn 47.538 € 176.203 Voor een nadere toelichting op de overschrijding van de WNT-norm wordt verwezen naar de hoofdlijnen van het renumeratierapport 2014 zoals dit is Totaal bezoldiging € 221.917 € 385.914 toegelicht in het verslag van de RvC onder hoofdstuk 6 van het jaarverslag. Op de overschrijding van de WNT-norm is het overgangsrecht van toepassing. Toepasselijk WNT-maximum € 228.599 tabel € 221.917. Bij deze verantwoording is geen rekening gehouden met De totale bezoldiging van de directeur-bestuurder 167.000 bedraagt volgens bovenstaande Motivering indien zieaangezien 1) 1) de premies VPL enoverschrijding: OVP ad € 6.435, de directeur-bestuurder geboren is na 1950 en daarmee geen aanspraak kan maken op een FPU/VUTuitkering. In de “Opvraag beloningen 2014” van Aedes is met deze premies wel rekening gehouden waardoor de totale bezoldiging over 2014 € 228.352 1) bedraagt. Voor een nadere toelichting op de overschrijding van de WNT-norm wordt verwezen naar de hoofdlijnen van het renumeratierapport 2014 zoals dit is toegelicht in het verslag van de RvC onder hoofdstuk 6 van het jaarverslag. Op de overschrijding van de WNT-norm is het overgangsrecht van toepassing. De totale bezoldiging van de directeur-bestuurder bedraagt volgens bovenstaande tabel € 221.917. Bij deze verantwoording is geen rekening gehouden met Toezichthoudende topfunctionarissen de premies VPL en OVP ad € 6.435, aangezien de directeur-bestuurder geboren is na 1950 en daarmee geen aanspraak kan maken op een FPU/VUTuitkering. In de “Opvraag beloningen 2014” van Aedes is met deze premies wel rekening gehouden waardoor de totale bezoldiging over 2014 € 228.352 Drs. L.J. W.K.C. Collard Dr. L.H.M. bedraagt. Bedragen * € 1 M.G.J. Bück J.M.M. Souren Urlings RA Vroomen voorzitter vice-voorzitter lid lid lid Functie(s) Duur dienstverbandtopfunctionarissen in 2014 Toezichthoudende

1/1 – 31/12

Bezoldiging Bedragen * € 1 Beloning (excl. BTW) Functie(s) Belastbare onkostenvergoedingen

Drs. L.J. M.G.J. Bück Urlings€ 13.000 € 11.000 voorzitter vice-voorzitter € €1/1 1/1 € -– 31/12 € - – 31/12

Duur dienstverband in op 2014 Beloningen betaalbaar termijn Totaal bezoldiging 2014 Bezoldiging Totaal bezoldiging 2013 Beloning (excl. BTW) Toepasselijk WNT-maximum Belastbare onkostenvergoedingen Beloningen indien betaalbaar op termijn zie Motivering overschrijding: Totaal bezoldiging 2014

€

1/1 – 31/12

1/1 – 31/12

1/1 – 31/12

W.K.C. Collard J.M.M. Souren € 9.000 RA € 9.000 lid lid €€ 1/1 1/1 € - – 31/12 € -– 31/12

1/1 – 31/12 Dr. L.H.M. Vroomen € 9.000 lid €1/1 € - – 31/12

€ 13.000

€ 11.000

€ 9.000

€ 9.000

€ 9.000

€ 13.000 € 12.525 13.000 €

€ 11.480 €€11.000 8.350

€ 9.000 9.000 €€ 8.350

€ 9.000 9.000 €€ 8.350

€ 9.000 9.000 €€ 8.350

-

€-

€ 2)

€-

€2)

€

€2)

-

€-

€ 2)

€2)

€ 13.000

€ 11.000

€ 9.000

€ 9.000

€ 9.000


€ 13.000

€ 11.480

€ 9.000

€ 9.000

€ 9.000


€ 12.525

€ 8.350

€ 8.350

€ 8.350

€ 8.350

Motivering indien overschrijding: zie

2)

2)

2)

33


2)

2)

Bedragen * € 1

A.J. Lenzen

M.L.F.J. Kempen- Ir. G.J.A.M. Janssens Römgens

Functie(s)

lid

lid

lid


1/1 – 31/5

1/1 – 31/12

1/1 – 31/12

Bezoldiging Beloning (excl. BTW)

€ 3.750

€ 9.000


€-

€

-


€-

€

-

€ 8.350 €€-


€ 3.750

€ 9.000

€ 8.350


€ 9.000

€ 9.000

€ 6.500


€ 3.479

€ 8.350

€ 8.350

Motivering indien overschrijding: zie 2)

2)

2)

3)

Op de overschrijding van de WNT-norm is het overgangsrecht van toepassing.

3)

In 2014 is de bezoldiging van de heer G.J.A.M. Römgens aangepast aan 5% van het voor 2014 geldende WNT maximum van € 167.000. Het hoogste uitvoerend orgaan bij HEEMwonen is het bestuur. Het bestuur van HEEMwonen bestaat, zoals ook blijkt uit het uittreksel van de Kamer van Koophandel, uit één persoon. De directeur-bestuurder is belast met de dagelijkse leiding van de gehele organisatie hetgeen blijkt uit het bestuursreglement en stuurt in die hoedanigheid het directieteam direct en individueel aan. De directeuren zijn enkel belast met de dagelijkse leiding van hun afdeling. In artikel 2.2 lid 7 van het directiestatuut is geregeld dat het bestuur bij kortdurende afwezigheid voorzieningen treft die gericht zijn op een ongestoorde voortgang van werkzaamheden in de organisatie, onder verantwoordelijkheid van het bestuur. Het directieteam van HEEMwonen vormt een adviserend orgaan voor de bestuurder. Hieruit kan worden afgeleid dat bij HEEMwonen enkel de directeur-bestuurder kan worden gekwalificeerd als topfunctionaris volgens de WNT. Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2014 een bezoldiging boven het toepasselijke WNT-maximum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WOPT of de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2014 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd.

SOCIALE LASTEN Sociale lasten

2014

2013

823.789

723.543

Naar verwachting hebben de reeds vastgestelde gedifferentieerde verzekeringspremies inzake arbeidsongeschiktheidsrisico’s voor toekomstige jaren geen materiële invloed op de hoogte van de toekomstige personeelslasten. PENSIOENLASTEN CAO pensioenpremie SPW

984.229

990.392

De dekkingsgraad van SPW bedraagt ultimo 2014 114% (2013: 114%). Hiermee voldoet het pensioenfonds aan de minimale vereiste 105% die voorgeschreven is door De Nederlandse Bank (DNB).


ONDERHOUDSLASTEN Kosten niet-planmatig onderhoud Kosten planmatig onderhoud

6.517.464 8.493.807 15.011.271

8.546.667 4.703.522 13.250.188

2014

2013

383.103 68.571 451.673

232.531 101.982 334.513

3.501.407 2.083.327 5.584.734

135.728 2.292.863 2.428.591

2.287.484 284.417 1.040.621 121.900 144.862 3.879.283

2.636.878 279.082 901.026 103.093 145.596 4.065.674

3.382.103 507.389 330.025 47.831 327.644 2.274.552 6.869.544

3.516.207 618.351 337.558 14.816 330.220 2.327.727 7.144.879

LEEFBAARHEID Leefbaarheidsuitgaven inzake sociale activiteiten Leefbaarheidsuitgaven inzake fysieke activiteiten

HEFFINGEN Verhuurdersheffing Saneringsheffing CFV (bijdrage saneringssteun noodleidende corporaties)

LASTEN SERVICECONTRACTEN Levering en diensten: - gas,water en elektra - kosten groenvoorziening - onderhouds- en schoonmaakkosten - kosten alarmering en toezicht - overige kosten

OVERIGE BEDRIJFSLASTEN De directe bedrijfskosten bestaan uit: Directe bedrijfskosten Kosten verhuur Huisvestingskosten Kosten Raad van Commissarissen Overige personeelskosten Algemene kosten Totaal directe bedrijfskosten

Voor een nadere specificatie van de overige bedrijfskosten wordt verwezen naar de aan de jaarrekening toegevoegde bijlage 2. Honorarium onafhankelijke accountant De ten laste van het boekjaar gebrachte kosten van de externe onafhankelijke accountant en de accountantsorganisatie zijn als volgt: PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. 1. Onderzoek van de jaarrekening 2. Andere controleopdrachten 2. Adviesdiensten op fiscaal terrein (aangifte VpB, fiscale positie en prorata BTW) 4. Andere niet-controlediensten

102.137 23.473 125.611

58.080 5.000 15.125 78.205

426.522

-24.504

-6.999.737

-13.713.162

NIET GEREALISEERDE WAARDEVERANDERINGEN VASTGOEDPORTEFEUILLE Herwaardering commercieel vastgoed o.b.v taxatiewaarde

UIT DE OVERIGE RESERVES VRIJGEVALLEN GEREALISEERDE HERWAARDERING Realisatie door afschrijving (bedrijfswaarde versus historische kostprijs)


FINANCIËLE BATEN EN LASTEN RENTEBATEN EN SOORTGELIJKE OPBRENGSTEN Rente uitgezette liquide middelen Renteverlies tijdens de bouw Rente levering goederen / diensten Rente op overige vorderingen

2014

2013

47.999 152.837 5.270 4.148 210.255

84.200 5.433 4.562 94.195

14.031 17.652 31.683

-30.743 6.535 -24.208

204.700 -2.353 202.347

204.700 2.353 207.053

-32.657 -11.416.183 -24.815 -10.336 -52.370 -11.536.360

-59.390 -11.903.924 -24.014 -36.992 -87.794 -44.478 -424.100 -46.739 -12.627.432

-

-

2.668 80.943 -107.806 -4.907.145 -4.931.340

2.668 73.893 38.594 -127.135 -15.628.837 -15.640.817

WAARDENVERANDERING FINANCIËLE VASTE ACTIVA EN EFFECTEN Resultaat deelneming: - Herontwikkeling Kern Spekholzerheide B.V. - Hephaestus Beheer B.V.

OPBRENGSTEN FINANCIËLE VASTE ACTIVA EN EFFECTEN Rente langlopende belegde geldmiddelen Rente te vorderen BWS-subsidies

RENTELASTEN EN SOORTGELIJKE KOSTEN Rente leningen overheid Rente leningen kredietinstellingen Rente waarborgsommen Rente rekening-courant (kredietfaciliteit) Rente kasgeldleningen Rente overige kortlopende leningen Afkoop renteswap Kosten financiering WSW (borgstellingsvergoeding)

BELASTINGEN Acute belastingen boekjaar Aanpassing acute belastingen vorige boekjaren Overige mutaties Sub-totaal te betalen VpB Mutatie actieve en passieve belastinglatentie: - Mutatie belasting latentie lening u/g - Mutatie belasting verkoop woningen - Mutatie belasting herinvesteringsreserve - Mutatie latente belastingvordering leningen - Mutatie latente belastingvordering inzake voorwaartse verliescompensatie (waardedaling WOZ waarde)

Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25%. De lagere effectieve belastingdruk ad 0% wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale verliescompensatie en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. Dit betreft ondermeer verschillen in de verwerking van resultaten uit projectontwikkeling, afschrijvingen op het vastgoed, de verwerking van interest en de fiscaal niet aftrekbare heffing van het Centraal Fonds Volkshuisvesting. Het toepasselijke belastingtarief is overeenkomstig voorgaand jaar.

Voor een nadere specificatie van de bepaling van het belastbaar bedrag voor 2014 wordt verwezen naar de aan de jaarrekening toegevoegde bijlage 1.


12. OVERIGE GEGEVENS STATUTAIRE RESULTAATBESTEMMING De directie van HEEMwonen verklaart dat het resultaat, conform de statutaire doelstellingen van de corporatie, in het belang van de volkshuisvesting is aangewend. Het jaarresultaat van 2014 van HEEMwonen ad € 7.509.172 is ten laste van de overige reserves gebracht.

Kerkrade, juni 2015

VASTSTELLING EN GOEDKEURING JAARREKENING De jaarrekening is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen op 18 juni 2015. Kerkrade, juni 2015

F.K. Vos MRE Directeur bedrijfsvoering mr. J.J.J.M. Vinken MRE directeur-bestuurder


13. BIJLAGEN

Het belastbaar bedrag is als volgt bepaald: Resultaat na belastingen volgens de jaarrekening van HEEMwonen Correctie vennootschapsbelasting Commercieel resultaat voor belastingen en voor mutatie actuele waarde MVA Verschillen tussen commerciele en fiscale waardering: - fiscaal lager verkoopresultaat verkoop woningen bestaand bezit - fiscaal lagere afschrijvingen - fiscaal niet in aanmerking te nemen overige waardeveranderingen MVA - fiscaal lagere onderhoudslasten - vrijval (dis)agio leningportefeuille - afwaarderingsverlies wegens lagere WOZ-waardering Resultaat voor belastingen - correctie Oortkosten - fiscaal niet-aftrekbare heffing CFV - niet/beperkt aftrekbare kosten Belastbaar bedrag

Nog te verrekenen verliezen tot en met 2013 Belastbaar bedrag 2014 Totaal te verrekenen verliezen ultimo 2014

Bijlage 1 bij jaarrekening boekjaar 2014 2014 -7.509.172 4.931.340 -2.577.832 -164.648 14.500.000 2.466.356 -2.435.000 -490.971 -2.518.000 8.779.905 20.057 2.083.327 -14.031 10.869.258

-45.942.000 10.869.258 -35.072.742

Het belastbare bedrag en de acute vennootschapsbelasting zijn naar beste weten, op basis van de huidige kennis, bepaald. De daadwerkelijke acute vennootschapsbelasting kan nog afwijken van de berekende vennootschapsbelasting. door wijzigingen in de hoogte van het afwaarderingsverlies wegens lagere WOZ-waarde.


Bijlage 2 bij jaarrekening boekjaar 2014 2014

2013

2.420.517 149.006 61.355 517.844 93.454 1.803 50.172 16.994 15.000 29.882 -16.180 42.254 3.382.103

2.425.072 187.746 14.916 526.971 81.401 6.950 67.480 33.173 13.125 103.280 56.092 3.516.207

2.646 504.743 507.389

-885 619.236 618.351

20.574 26.130 123.711 55.891 103.718 330.025

28.341 19.394 121.618 67.978 100.226 337.558

3.242 36.682 7.907 47.831

92 2.908 11.816 14.816

26.445 147.010 87.416 7.602 29.005 -28.754 14.000 44.920 327.644

32.281 90.976 90.178 23.280 4.498 11.742 -25.667 26.583 76.348 330.220

Directe bedrijfskosten Directe bedrijfskosten bestaan uit: Belastingen Verzekeringen Verzekering eigen risico Kosten uitzendkrachten Gas, water en elektra leegstaande woningen Vergoeding VvE Niet verrekenbare servicekosten Ondergrondse huisvuilinzameling Belettering diverse complexen Afwaardering incourante voorraad onderhoudsmaterialen Correctie te vorderen BWS subsidie (afloop in 2013) Diverse afboekingen servicekosten 2012 en 2013, voorziening recreatieruimten en correctie waarborgsommen Overige directe bedrijfskosten

Kosten verhuur Kosten verhuur bestaan uit: Deurwaarderskosten Dotatie aan voorziening dubieuze huurdebiteuren

Huisvestingkosten De huisvestingskosten bestaan uit: Onderhoud kantoorgebouw Belastingen en verzekeringen Gas, water en elektra Schoonmaakkosten Overige huisvestingskosten

Overige kosten Bestuur / Raad van Commissarissen De kosten Bestuur / Raad van Commissarissen bestaan uit: Reis- en verblijfskosten Bestuurders- en toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering Kosten werving commissarissen Overige bestuurskosten

Overige personeelskosten De overige personeelskosten bestaan uit: Reis- en verblijfkosten Opleidingskosten Overige vergoedingen Levensloopregeling Kosten ondernemingsraad Kosten Arbonet Dotatie/ontrekking voorziening verplichting loopbaanbudget Dotatie/ontrekking voorziening verplichting uit jubilea Overige


Bijlage 2 bij jaarrekening boekjaar 2014

Algemene kosten De algemene kosten bestaan uit: Kosten betalingsverkeer WA-verzekering Kosten KWH Porti en telefoon Drukwerk en kantoorbenodigheden PR activiteiten Advertentiekosten Kantinekosten Contributie Aedes Bijdrage ROW Contributies en abonnementen Kosten voor diensten van onafhankelijke accountant: - kosten controle jaarrekening - fiscale adviesdiensten - andere controlediensten -andere niet-controlediensten Advieskosten Kosten portal "Thuis in Limburg" Kosten automatisering Exploitatiekosten bedrijfsauto's Kosten huurdersplatform Overige algemene kosten

2014

2013

44.331 27.283 29.820 220.304 67.252 86.386 32.528 70.087 23.615 16.982

52.841 27.071 27.133 231.104 86.488 108.593 5.668 37.202 82.252 27.688 20.771

100.322 74.583 850 378.987 95.948 794.027 37.908 89.729 83.610 2.274.552

165.273 63.887 8.597 3.146 327.235 117.286 755.845 24.700 86.574 68.372 2.327.727



accountantsverklaring


Notities


Notities



De foto s in het jaarverslag laten zien hoe wij onze visie in 2014 hebben uitgedragen

Recommend Documents