Brandbrief aan de minister van Sociale zaken, de heer L.F. Asscher
De FNV wil gewoon goed werk voor iedereen Utrecht, 11 december 2012 Geachte heer Asscher, Wij, bestuurders van FNV Bondgenoten, FNV Bouw en Abvakabo FNV, maken ons grote zorgen over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de afgelopen jaren. In Nederland verdwijnen massaal volwaardige arbeidsplaatsen, vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Niet alleen omdat het economisch slecht gaat, maar ook omdat volwaardig werk omgezet wordt in pulpbanen. Een vast contract is voor steeds minder mensen weggelegd. Voor jongeren blijft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd een droombeeld. En ook ouderen die hun baan kwijt raken, verliezen vaak elke zekerheid en perspectief. Werkgevers ontduiken cao’s met allerlei constructies die arbeid voor bedrijven nóg goedkoper moet maken. Zelfs in de uitzendbranche is dat schering en inslag. Vooral werknemers die we in Nederland altijd hebben willen beschermen, namelijk mensen met een slechte arbeidsmarktpositie zonder onderhandelingsmacht, worden hierdoor getroffen. Van incident naar trend Aanvankelijk waren deze ontwikkelingen op de arbeidsmarkt incidenten, maar is er nu echt sprake van een trend. Wet- en regelgeving ten aanzien van arbeidsovereenkomsten, minimumloon, pensioenregelingen, doorbetaling bij ziekte, sociale zekerheidsrechten en cao’s wordt steeds vaker op legale of illegale wijze ontdoken. De afgelopen jaren is de controle op naleving en de handhaving van wet en regelgeving op het gebied van arbeid door de overheid drastisch verminderd. We moeten het tij keren. Daarom is de FNV een campagne gestart. Wij willen gewoon goed werk voor iedereen! In deze brandbrief schetsen wij u een aantal voorbeelden die wij als bestuurders tegenkomen in de dagelijkse praktijk van ons werk. Het is helaas een uitgebreide opsomming, want de voorbeelden stapelen zich op. We doen u, tot slot van deze brief, ook een aantal aanbevelingen voor verbeteringen. Schijnzelfstandigheid: geen minimumloon, geen werknemersrechten. We kennen allemaal het voorbeeld van de postmarkt, waar tienduizenden postbodes hun baan verloren. Natuurlijk, er wordt minder post verzonden, dat leidt tot minder arbeidsplaatsen. Maar veel meer postbodes verloren hun baan doordat zij door de bedrijven op de geliberaliseerde postmarkt vervangen werden door goedkopere postbezorgers, die in kleine bijbanen als zelfstandige met een overeenkomst van opdracht (ovo) aan de slag gingen. Postbezorgers met een ovo hebben niet de rechtsbescherming van een
1
arbeidsovereenkomst. Met de door de werkgever vastgestelde tarieven werd vaak een inkomen onder het minimumloon verdiend. De overheid kwam pas in actie toen tienduizenden postbodes met een arbeidsovereenkomst en een goede cao vervangen waren door evenzoveel postbezorgers met een overeenkomst van opdracht. Ook in de bouwnijverheid zijn inmiddels naar schatting zo’n 100.000 zelfstandigen aan het werk, die bijna de helft van het werk doen. Alleen al in de crisisjaren is de bouwsector 40.000 werknemers kwijtgeraakt, maar er zijn naar schatting zo’n 50.000 tot 70.000 schijnzelfstandigen werkzaam. Het UWV stimuleert werkloze bouwvakkers om als zelfstandige verder te gaan. Het eerste half jaar met behoud van uitkering, zodat een oneerlijke concurrentiepositie ontstaat ten opzichte van de echte zelfstandige vakman. Maar het is erger. Het UWV verleent ontslagvergunningen als de werkgever kan aantonen meer dan 50 procent van de loonkosten te kunnen besparen door de inzet van zelfstandigen. Dat is toch te gek voor woorden! Daarnaast wordt een groot deel van de arbeidskrachten uit andere EU landen geworven en met of zonder hun medeweten - als zelfstandige in de bouw aan het werk gezet. Koppelbazen zorgen voor een VAR verklaring, een Kamer van Koophandel inschrijving, BTW nummer, bemiddeling, tariefstelling en overige administratieve handelingen. Op deze praktijk zit geen enkele controle. Ook de omvang is nauwelijks in beeld, omdat elke vorm van registratieplicht ontbreekt. Een meldingsplicht - in gebruik in meerdere Europese landen - zou handhaving, (toe)zicht en controle mogelijk maken. In de koeriersmarkt maken vaste pakketbezorgers in snel tempo plaats voor zelfstandige koeriers. We zien daar dezelfde ontwikkelingen als op de postmarkt. PostNL heeft met de fiscus zelfs een deal gesloten waarmee zij zich vrijwaart voor optreden tegen schijnzelfstandigheid. De deal wordt angstvallig geheim gehouden voor het parlement. Koeriersbedrijven die hun vaste personeel vervangen door zelfstandigen zetten met prijsdumping andere goedwillende ondernemingen op de koeriersmarkt op achterstand. Er ontstaat een vicieuze cirkel. Bedrijven die keurig de cao toepassen kunnen niet anders dan de trend volgen omdat ze anders uit de markt gedrukt worden. Zo verdwijnt na de postbode ook de koerier met een arbeidsovereenkomst, een cao loon en een pensioenregeling uit het straatbeeld. Bedrijven maken gebruik van de mazen van de wet, vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Mensen worden als zelfstandige aan het werk gezet, zonder dat zijn een onderhandelingspositie hebben om hun tarieven te bepalen. Vaak verdienen zij minder dan het minimumloon, hebben geen recht op vakantiedagen, geen loondoorbetaling bij ziekte, geen ongevallen- en aansprakelijkheidsverzekering, geen pensioen en geen ontslagbescherming. De door het vorige kabinet aangestelde verkenner op de postmarkt, de heer R. Vreeman, was er in zijn eindrapport duidelijk over: ‘Aanbieders van laaggeschoolde arbeid (zzp’ers met een overeenkomst van opdracht) ontberen de onderhandelingsmacht en daarom vind ik het gebruik van ovo's aan de onderkant van de arbeidsmarkt ongewenst. Ik adviseer de overheid dan ook met een fundamentele visie op het gebruik van ovo's aan de onderkant van de arbeidsmarkt te komen’. ( januari 2011) Doorgeschoten flex Er zijn meer constructies mogelijk die steeds vaker door bedrijven toegepast worden en maar één doel hebben: kosten besparen en de bedrijfsrisico’s beperken. Die risico’s worden bij de werknemers neergelegd.
2
Zo is payrolling inmiddels een steeds meer voorkomend fenomeen. Kern van deze arbeidsrelatie is dat de werkgever zelf de mensen werft, maar deze mensen niet zelf in dienst neemt. Het juridisch werkgeverschap is namelijk uitbesteed aan het payrollbedrijf. Dat leidt tot lagere kosten: werknemers hebben geen recht op pensioen. Payrollen wordt ook gebruikt om de ontslagbescherming te omzeilen. Bijvoorbeeld in een vierhoeksrelatie tussen werkgever, uitzendbureau, payrollbedrijf en werknemer. De werknemer denkt via het uitzendbureau in dienst te zijn en wordt uitgeleend aan een werkgever. Maar dan blijkt hij geen dienstverband te hebben met het uitzendbureau die de baan aanbood, maar met het payrollbedrijf, een zuster BV van het uitzendbureau. Als het inlenenende bedrijf geen werk meer heeft voor de uitzendkracht, is er voor het uitzendbureau geen verplichting meer vervangend werk te zoeken, zij is immers niet de juridisch werkgever. Een recent zeer snel groeiende vorm van ontduiking van werkgeversverantwoordelijkheden is (labour only) contracting, een vorm van aannemen van werk op de werkvloer. Zoals bij de bouw van een huis de schilder een schildersklus aanneemt voor een vast bedrag, zo nemen contracting bedrijven een klus aan waarbij ze mensen leveren. Doordat er bij deze vorm van werken vaak geen cao van toepassing is, niet de cao van de inlener van arbeid en niet die van de uitzendbranche, kan er met deze vorm nóg goedkoper arbeid verricht worden. Ook hier hebben mensen alleen recht op minimumloon en 20 vakantiedagen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het bedrijf Sierafor, waarvoor wij hier vandaag staan, met als gevolg dat alle vaste mensen, die rond de 9 euro per uur verdienen, worden ontslagen en ter plekke vervangen zijn door nieuwe goedkopere mensen. In de bouwsector is een keten van ter beschikking gesteld personeel eerder regel dan uitzondering. Hierdoor kan het zijn dat een werkgever zaken doet met een SNA gecertificeerd uitzendbureau, maar door gebrek aan controle in de keten gaat daarachter een wirwar van oneigenlijke constructies en cao ontduiking schuil. SNA gecertificeerde uitzendbureaus mogen bij het doorlenen uitzendkrachten betrekken van niet gecertificeerde bureaus. Veelal is bij het doorlenen sprake van buitenlandse bureaus, waardoor controle op arbeidsvoorwaarden ernstig wordt bemoeilijkt De certificering wordt nu veelal gebruikt om inlenende werkgevers vrij te pleiten van aansprakelijkheid. In de agrarische sector richten bedrijven zelfs hun eigen uitzendbureau op. De uitzendkrachten worden daarna onder andere ingezet in het eigen bedrijf. De sectorcao hoeft niet toegepast te worden en er hoeft niets afgedragen te worden voor pensioen, scholing en naleving, zoals voor werknemers wel het geval is. Bij slecht weer wordt de uitzendkracht gewoon onbetaald naar huis gestuurd. Alle bedrijfsrisico’s liggen bij dus bij de uitzendkracht. Een werkgever wilde onlangs van zijn vaste personeel af, terwijl zijn bedrijf al vol zit met uitzendkrachten. Het UWV weigerde de ontslagvergunningen. Enkele maanden later vroeg het bedrijf faillissement aan; het vaste personeel werd alsnog ontslagen. Enkele dagen later startte het bedrijf met dezelfde eigenaar door, maar onder een andere naam. Zonder vast personeel, met uitzendkrachten. Het aantal flexbanen groeit enorm in Nederland. In de distributiecentra van grote retailers/supermarkten en in logistieke bedrijven werken vaak meer dan 50 procent uitzendkrachten. Wij kennen het voorbeeld van een landelijk distributiecentrum van Albert Heijn waar op elke vaste kracht vier uitzendkrachten rondlopen. Op de productievloer van de vleessector is het aantal flexwerkers de laatste tien jaar met 55 procent gegroeid, van 25 naar 80 procent. Dit zijn voornamelijk Midden- en Oosteuropeanen. Waar eerst een gediplomeerde uitbener het werk deed, doet nu elke werknemer een klein deel van het totale werk en dat leer je in een uurtje. Hierdoor verdwijnt vakmanschap.
3
Formeel hebben deze werknemers recht op de cao van de vleessector waarbij je naar ervaringsjaren betaald krijgt. Als zij er een paar jaar werken, worden ze naar de mening van de werkgever te duur en mogen zij bij een andere BV opnieuw beginnen, uiteraard zonder behoud van ervaringsjaren en bijbehorend loon. Werkgevers noemen dit ‘carrierebeperking’. In de metaalindustrie, de voedingsindustrie en de bouwnijverheid is de flexschil de laatste jaren ook sterk uitgedijd. Vanwege de behoefte aan flexibiliteit, zoals de werkgevers zeggen? In een aantal steigerbouwbedrijven in de Eemshaven werken louter uitzendkrachten, die steevast onderbetaald worden. Dit gebeurt echt niet omdat er behoefte is aan 100 procent flexibiliteit, want er is sprake van structurele werkzaamheden. Het is dé manier voor werkgevers om cao-regelgeving van het inlenende bedrijf te kunnen ontduiken en zo te besparen op loonkosten. De gevolgen van de doorgeschoten flex gaan verder. Het pensioenfonds voor de vleessector, de Vlep, gaat de komende jaren 15 procent korten op de pensioenrechten. De helft van deze korting heeft te maken met het feit dat werknemers die onder de pensioenregeling vallen plaats moeten maken voor uitzendkrachten op wie de pensioenregeling niet van toepassing is. Die ontwikkelingen zie je ook terug bij andere fondsen. Aanbesteding: het water stroomt naar het laagste putje. Ook aanbesteding leidt tot verdringing op de arbeidsmarkt. Bij nieuwe aanbestedingstrajecten huishoudelijke verzorging in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) bezuinigen veel gemeenten op de arbeidskosten. Medewerkers in de thuiszorg worden geconfronteerd met loondump van 20 tot 25 procent. Een aantal gemeenten gaat over op de alfaconstructie. Hierdoor vallen medewerkers niet meer onder de cao, zijn ze alleen de eerste zes weken verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid, en verdienen amper het wettelijk minimumloon. Honderden thuiszorgmedewerkers verliezen hun baan. Zorgaanbieders schrijven in met lage tarieven om de huishoudelijke verzorging gegund te krijgen. De medewerkers betalen de prijs. Ook cliënten zijn de dupe. In veel gevallen verliezen ze hun vertrouwde hulp. Gemeenten herindiceren cliënten, waardoor minder uren of mindere zware zorg wordt toegekend. Hoe ze zich dan moeten redden lijkt de politiek niet te interesseren. Abvakabo FNV voert in vele gemeenten in Nederland actie onder de leus Wij Zijn De thuiszorggroepen. Op grote bouwplaatsen wordt het werk altijd aanbesteed aan een keten van bedrijven. Zo zijn bij de bouw van een tweetal energiecentrales in de Eemshaven meer dan 300 bedrijven betrokken die elk een deel van de bouw voor hun rekening nemen. De marges zijn klein en elk bedrijf in de keten wil winst maken en probeert haar risico te delegeren. Hierdoor komt het werk onderin de keten, waar het echte handwerk wordt gedaan, bij bedrijven terecht, die het niet zo nauw nemen met wet- en regelgeving. Zo zien we in de Eemshaven dat 70 procent van het werk uitgevoerd wordt door tijdelijke werknemers uit het buitenland. Bijna zonder uitzondering wordt de op hen van toepassing zijnde cao niet nageleefd. Bestaande regelgeving maakt dat de opdrachtgevers en/of hoofdaannemers hier juridisch nauwelijks op aan te spreken zijn. Overeengekomen Oeso-richtlijnen over ketenaansprakelijkheid, die deze verantwoordelijkheid wel regelen, zijn niet in de Nederlandse wetgeving verankerd. Ook in de noordelijke scheepsbouw hebben werkgevers inmiddels aanbesteding als mogelijkheid om de cao te ontduiken ontdekt. Daar waar de afgelopen jaren het werknemersbestand sterk gesaneerd is, zien we nu dat op de afgeslankte werven delen van het werk aanbesteed worden aan voornamelijk Roemeense bedrijven, vaak eigendom van de werfeigenaren zelf. Zij laten hun werknemers vaak onder erbarmelijke omstandigheden werken. Controle op naleving van regelgeving (WAGA, cao metalektro, arbeidsomstandigheden) is heel moeilijk door taalproblemen en doordat werknemers grote
4
risico’s lopen bij het aankaarten van hun situatie. De werfeigenaar en opdrachtgever is ook hier uiteraard juridisch moeilijk aansprakelijk te stellen. Foute constructies Natuurlijk, internationale concurrentie in de transportsector mag. Maar alleen als werkgevers voor Nederlands werk de Nederlandse cao lonen betalen. Daar is in de transportsector in veel gevallen geen sprake van. Door postbusfirma’s in het buitenland op te richten of de wetgeving te omzeilen, kunnen werkgevers massaal buitenlandse chauffeurs inzetten. Steeds vaker protesteren chauffeurs tegen hun ontslagaanvraag, terwijl het werk gewoon blijft bestaan. Nadat de ontslagvergunning afgegeven is, neemt een werknemer van een buitenlandse (dochter)onderneming het werk over, of er wordt een andere (il)legale constructie bedacht om onder betaling van het cao loon uit te komen. Ook de buitenlandse chauffeur is de klos. Hij overnacht met een gasbrandertje op vieze onbeveiligde parkeerplaatsen. Daarnaast werkt hij soms voor minder dan een helft van het loon waarop hij volgens de cao recht op zou moeten hebben. Hierboven is beschreven hoe werkgevers volwaardige arbeid vervangen door pulpbanen. De ‘nieuwe werkgelegenheid’ komt terecht bij mensen met een zwakke positie en zonder onderhandelingsmogelijkheden. Als het gaat om buitenlandse werknemers is vaak zelfs sprake van misleiding en uitbuiting. Om sociale dumping door het inzetten van buitenlandse werknemers te voorkomen is Europese regelgeving in Nederland vertaald in de WAGA. Controle op naleving daarvan (over de grenzen heen) vindt echter niet of nauwelijks plaats. Door het ontbreken van een eenduidige loondefinitie in Europa kunnen werkgevers kiezen voor creatieve constructies. Ze kunnen shoppen tussen lidstaten om zo min mogelijk belasting en sociale verzekeringspremies af te dragen. In de Eemshaven komen we Poolse monteurs tegen die door Cypriotische en Portugese uitzendbureaus te werk worden gesteld en premie afdragen in landen waar ze nooit zijn geweest. Vaak bestaat hun beloning grotendeels uit onbelaste vergoedingen en voorzieningen, waaronder huisvesting die de werkgever behoort te betalen. Niet zelden worden deze vergoedingen (deels) weer op het loon in mindering gebracht. Buitenlandse werknemers weten vaak ook niet wat hun rechten zijn. Geen arbeidscontract of loonstrook? Niemand die het merkt. Een werkgever hielp haar Poolse werknemers met het aanvragen van zorgtoeslag en/of een belastingteruggave. Heel aardig, maar geld zagen de Polen nooit. Het lijkt onvoorstelbaar, maar discriminatie op nationaliteit is op bouwplaatsen realiteit. Het tarief voor Roemenen en Bulgaren is het laagst, daarna komen de Oosteuropese werknemers, een Zuideuropese werknemer is al wat duurder. En een Noordeuropese werknemer wordt bijna onbetaalbaar. Buitenlandse arbeidskrachten en (onder)aannemers vervaardigen tegenwoordig grotendeels alle grote bouwprojecten. Ook aanbesteding van projecten vanuit de overheid geeft geen enkele garantie voor cao naleving. Ontduiking van het minimumloon: boete voor een kapot fietslampje. Eén euro per stop. Dat is geen vreemde prijs voor een ‘zelfstandige’ op de koeriersmarkt. Waar een werknemer in loondienst 100 tot 120 stops per werkdag maakt (wat al leidt tot veel uitval en arbeidsongeschiktheid onder ouderen), moet een ‘zelfstandige’ er 200 doen om aan een vergelijkbaar inkomen te komen. In de agrarische sector is betaling per stuk of kilogram loon ook zeer gebruikelijk. Op het eerste gezicht kun je het minimumloon (of cao-loon) verdienen, als je de norm haalt. Echter, dat is vaak inclusief vakantiegeld en -dagen. Dat scheelt toch al snel zo’n 20 procent.
5
Een ander voorbeeld: de oogstnorm is 30 kg per uur. Daarmee verdien je het minimumloon. Iemand oogst 900 kg en werkt daar 50 uur voor: hij haalt de oogstnorm niet. Op de loonstrook is er dan 30 uur gewerkt. Op papier krijgen mensen dus wel het minimumweek- of maandloon. Ze hebben er echter veel meer uren voor gewerkt dan op papier is aangegeven. Het Interventieteam champignons trof onlangs bij invallen in Gelderland en Limburg vele tientallen Roemenen en Bulgaren die als zelfstandige (zzp’er) aan het werk waren. Ze werkten voor 3 tot 4 euro netto per uur. Wij komen veel creatieve werkgevers tegen die nog meer manieren gevonden hebben om het minimumloon te ontduiken. Zo worden er inhoudingen gedaan voor huisvesting, werkmateriaal/kleding, vervoer of het verkrijgen van een Sofi-nummer, of voor een ziektekostenverzekering die niet afgesloten is. Er zijn boetes voor te laat komen, praten op het werk, het raam open laten staan, je kamer niet goed opruimen, of een kapot fietslampje! Je kunt het zo gek niet bedenken of het is gewoon realiteit. Controle en handhaving ‘Vertrouwen in de ondernemer, dat is tegenwoordig de basis voor controles’, tekende een van ons op uit de mond van een arbeidsinspecteur. De capaciteit van inspectiediensten is verminderd. Er is bovendien gebrek aan samenwerking tussen inspectiedienst(en) en vakbonden. Niet zelden is het eenrichtingsverkeer: bonden leveren materiaal aan - en dan wordt het stil. Daar waar het kabinet steeds meer vertrouwen heeft in ondernemers klagen steeds meer collega-werkgevers over oneerlijke concurrentie. In de transportsector is controle en naleving in handen van de Inspectie Leefomgeving en Transport in samenwerking met de Inspectie SZW. De hoeveelheid controles is absoluut ontoereikend om de rotte appels aan te pakken. In een aantal door de FNV bij de inspectie aangedragen dossiers kon de Inspectie SZW naderhand niet achterhalen hoe, wanneer en wat er door de inspectie onderzocht was. Wel werd in deze gevallen de conclusie getrokken dat er niets aan de hand was bij de bezochte bedrijven. In een van de gevallen waarin een werkgever chauffeurs laat werken voor een basissalaris van € 350,- per maand liet de werkgever de brief van de inspectie SZW gewoon aan de chauffeurs zien met als commentaar: “Zien jullie nou wel, ik mag jullie gewoon zo behandelen”. Chauffeurs die misstanden bij de Inspectie SZW melden krijgen soms letterlijk te horen dat er geen tijd is om misstanden grondig aan te pakken omdat de inspectie al jarenlang kampt met onderbezetting. Ook werkgeversorganisatie Transport Logistiek Nederland ziet deze ontwikkelingen met lede ogen aan en riep minister Schulz van Haegen twee weken geleden op maatregelen te nemen. Er zijn ook voorbeelden te over in de agrarische sector, waarbij de Inspectie SZW (eerder de Arbeidsinspectie) boetes oplegt, maar degene die de boete krijgt vervolgens doorprocedeert tot de Hoge Raad. Niet zelden duurt het vijf tot zes jaar voordat een boete definitief is. In de tussentijd blijft het bedrijf gewoon doordraaien. Een aspergeboerin uit Someren spande de kroon: ze kreeg jaar in jaar uit boetes, maar bleef gewoon in business. Controle en naleving door de vakbonden alléén is ook niet de oplossing. Tegen bedrijven in de Eemshaven loopt er inmiddels een groot aantal (juridische) nalevingprocedures, waarbij vele honderden werknemers betrokken zijn. De procedures duren erg lang en de betrokken werknemers en bedrijven zijn meestal vertrokken voordat er tot een uitspraak gekomen wordt. Bovendien beschikken sociale partners die door onze overheid verantwoordelijk zijn gemaakt voor naleving van cao-afspraken niet over de bevoegdheden waarmee snel de noodzakelijke informatie opgeëist kan worden. De samenwerking met publieke nalevingsinstanties is moeilijk door de vele beperkingen die er zijn ten aanzien van uitwisseling van gegevens. Een
6
melding van een gegrond vermoeden van niet naleving van cao regelgeving mag vanuit de publieke nalevingsinstanties pas onder strikte voorwaarden doorgegeven worden. Minister Asscher, u heeft het eerste probleem al opgelost De FNV streed jarenlang voor betaling van het minimumloon en voor het tegengaan van schijnzelfstandigheid op de postmarkt. U ging als minister voortvarend van start. Vrijdag 30 november ondersteunde de ministerraad uw wetsvoorstel waarmee postbezorgers en andere schijnzelfstandigheden recht krijgen op het minimumloon. Daar zijn we blij mee. Wij hopen dat de Inspectie SZW prioriteit geeft aan de controle op naleving van deze wet. Maar, zo blijkt zonneklaar uit onze voorbeelden, er is méér nodig. Op het gebied van ontduiking en omzeiling van wetgeving is aan de onderkant van de arbeidsmarkt is, zo hebben we aangetoond, veel meer aan de hand dan ontduiking van het minimumloon. Mazen in de wet maken allerlei ongewenste constructies mogelijk, waar bedrijven maar wat graag gebruik van maken. Het doel? Kosten besparen en de bedrijfsrisico’s afwentelen. Niet alleen werknemers zijn de dupe van deze praktijken. Werkgevers die gewoon de cao willen betalen klagen inmiddels ook steen en been. Door oneerlijke concurrentie van bedrijven die gebruik maken van de mazen van de wet wordt het ook hen onmogelijk gemaakt zich aan de afgesproken regels te houden. Waait er met dit nieuwe kabinet een andere wind? Vandaag waren we hier met en namens de werknemers van Sierafor. U zult ons de komende maanden vaker zien. Samen met de koeriers, werknemers uit de bouw, de thuiszorg, uit vele sectoren en beroepsgroepen die we hebben genoemd. Wij willen u graag nader toelichten welke misstanden wij in ons werk allemaal tegen komen en hopen op een uitnodiging van uw kant. Het is absoluut noodzakelijk dat er iets verandert! Daarom voert de FNV een campagne voor gewoon goed werk voor iedereen. Uw daadkracht op de postmarkt is een goede eerste stap, maar is helaas bij lange na niet voldoende op de problemen op de arbeidsmarkt op te lossen. Wij doen u tot slot alvast tien aanbevelingen. 1.- Er verdwijnen massaal volwaardige banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Ontwikkel vanuit een fundamentele visie op de arbeidsmarkt een integrale aanpak om bovenbeschreven trend te keren –zoals de heer Vreeman, en wij in navolging van hem, vragen. 2.- Beperk het aantal mogelijkheden van externe flex. Inhuur van externe flex moet alleen mogelijk zijn onder wettelijk omschreven randvoorwaarden die de werknemer bescherming en duidelijkheid bieden. Pas de wetgeving zodanig aan dat er in een arbeidsrelatie maximaal drie partijen betrokken kunnen zijn. De werknemer, de inlener (materieel werkgever) en de uitlenende werkgever (de juridische werkgever, die werft en herplaatst). 3. Biedt mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt de rechtsbescherming van een arbeidsovereenkomst, zodat er een einde komt aan de enorme toename van schijnzelfstandigheid. 4.- Maak constructies, die alleen tot doel hebben loonkosten te drukken, wettelijk onmogelijk. In de WAADI is het uitgangspunt van gelijk loon voor gelijk werk vastgelegd voor uitzendbureaus. Pas de wetgeving zodanig aan dat dit uitgangspunt breder dan nu van toepassing is. 5.- Realiseer wetgeving die volledige inlenersaansprakelijkheid/ketenaansprakelijkheid voor cao loon, afdracht sociale zekerheid, pensioen en belastingen oplegt. De opdrachtgever is aansprakelijk voor de juiste naleving van de cao bij de ingeleende bedrijven en/of door hem ingehuurde (onder)aannemers.
7
6.- Verbreedt de definitie van de wet overgang onderneming zodat ook bij uit- en aanbesteding en bij doorstart na faillissement van een bedrijf de werknemer het werk volgt. 7.- Pas de richtlijnen van het UWV zo aan dat er geen ontslagvergunning meer verstrekt wordt voor het ontslag van werknemers die vervangen worden door goedkopere arbeidskrachten. 8.- Wij willen goede controle door arbeidsinspectie en andere inspectiediensten op naleving van de cao, WAGA en andere relevante wet- en regelgeving. Dat kan alleen door uitbreiding van capaciteit van de inspectiediensten. 9.- De bonden moeten wettelijke bevoegdheid krijgen om informatie op te eisen uit bedrijven, als naleving van de cao in het geding is (omgekeerde bewijslast), en toegang krijgen tot werkers uit betreffende bedrijven. 10- Stel voor werkgevers een meldings- en registratieplicht voor alle arbeidskrachten in, (dus zowel werknemers/uitzendkrachten/zzp-ers e.d.), zoals ook gebruikelijk is in de landen om ons heen.
Hoogachtend, Mariette Patijn, bestuurder uitzendbranche Huub van den Dungen, bestuurder transportsector John Klijn, bestuurder vleessector Marcella Bense, bestuurder agrarische sector Mieke van Veldhuizen, bestuurder bouw Marian Beldsnijder, bestuurder thuiszorg Jos Brocken, bestuurder metaal Marcel Nuyten, bestuurder distributiecentra Egon Groen, bestuurder post- en koeriersmarkt
8
