De erfenis van Hippocrates Psychologische analyse van temperament, gedrag en verstand Door Ria Meijer
'If you truly want to know who you are, astrology enlightens your path on your journey through life'. (Ria)
1. Inleiding Hippocrates, wie was toch die man? Vrijwel iedereen kent zijn naam, maar wat deed hij, waardoor werd hij bekend? Deze Hippocrates van Kos was een Griekse arts die leefde van ca. 460 tot 370 v. Chr. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de temperamentenleer, die later verder werd uitgewerkt door de Grieks/Romeinse arts Claudius Galenus. Deze temperamentenleer is in de klassieke astrologie van essentieel belang omdat het de basis vormt van de horoscoop. Je temperament is bepalend voor de manier waarop je je gedraagt, hoe je dingen aanpakt, hoe je werkt en hoe je leeft. Maar het temperament heeft ook invloed op je uiterlijk, aangezien lichaam en geest nauw met elkaar verbonden zijn. In dit artikel wordt uitgebreid in gegaan op de vier verschillende temperamenten en zij worden vanuit verschillende invalshoeken belicht. Met het temperament, in combinatie met gedrag en verstand, is de klassieke astrologie in staat een zeer heldere psychologische analyse te geven van je karakter. Deze traditionele psychologische analyse krijgt verderop in dit artikel ruime aandacht aan de hand van een analyse van de horoscopen van Anne Frank en Marilyn Monroe.
Hippocrates van Kos
2.
Temperament
De eerste stap in de traditionele psychologische duiding is de analyse van het temperament. In de klassieke duiding is het temperament een van de belangrijkste pijlers waar een horoscoop op rust. Het is niet alleen prettig je eigen temperament te kennen, maar ook dat van anderen: je partner, je baas, je collega's, je sportvrienden etc. Je zult met deze kennis niet alleen beter in staat zijn te begrijpen waarom het met sommige mensen minder goed klikt, maar vooral ook wat je daar aan kunt doen. Met een beetje oefening ben je al snel in staat om de verschillende temperament types te herkennen aan gedrag en/of uiterlijk. Het woord temperament betekent 'mengsel' en is opgebouwd uit vier elementen, te weten: vuur, aarde, lucht en water. Deze vier elementen vind je in de mens terug als de vier lichaamssappen of humores, die door een bepaalde mengverhouding je karakter bepalen. De namen die aan deze lichaamssappen worden gegeven zijn gele gal (vuur), zwarte gal (aarde), bloed (lucht) en slijm (water). Ondanks het feit dat deze elementen (vuur, aarde, lucht en water) de fundamentele bouwstenen van de kosmos vormen, zijn ze zelf weer verder onder te verdelen in kwaliteiten. Zo zijn er de kwaliteiten warmte, koude, vocht en droogte. De eigenschappen van deze kwaliteiten kunnen als volgt worden gespecificeerd: warmte zet in beweging, het is energie, groei en expansie. Koude daarentegen legt processen stil en doet de energie verdwijnen. Vocht is vloeibaar, dingen vloeien in elkaar over en er ontstaat verbinding. Wanneer dingen in elkaar overvloeien, vervagen de grenzen. Zo begrijp je wellicht al dat flegmatische types moeite hebben hun grenzen aan te geven. Een sterke Saturnus, de planeet van beperking, discipline en begrenzingen, kan deze grenzeloosheid verminderen. Droogte is het tegenovergestelde van vocht. Het houdt de vorm vast en isoleert. Hier wordt duidelijk een grens getrokken. 2.1. Vier temperament types Bovengenoemde kwaliteiten komen als volgt tot uitdrukking in de vier temperamenten. Het cholerische temperament is warm en droog. De kwaliteit warmte in dit temperament maakt je actief en strijdbaar. Je charisma en visie komen bijvoorbeeld in het bedrijfsleven goed van pas, evenals je ambitie en dadendrang. Het risico om een workaholic te worden ligt, als je een cholericus bent, op de loer en om die reden kun je vatbaar zijn voor een burn-out. Als cholericus heb je, door de droogte in je temperament, moeite met het leggen van contacten. Je blijft liever op jezelf en gaat graag je eigen gang. Op mensen in je omgeving kom je gedreven over en geduld is niet bepaald je sterkste kant. Details daar houd je niet zo van, veeleer ben je iemand van de grote lijnen. Je kunt snel boos worden of geïrriteerd raken, maar je boosheid blijft niet lang hangen. Het melancholische temperament is koud en droog. Koude geeft een zekere traagheid, je hebt moeite om op gang te komen. Maar als je eenmaal met iets bezig bent, kun je urenlang hard en gestaag door werken. Koude heeft ook invloed op je denkprocessen, die verlopen wat langzamer, wat overigens niets zegt over de kwaliteit. Droogte geeft aan dat je wat gesloten bent en minder makkelijk contacten legt. Je trekt je graag terug en je hebt tijd nodig om alleen te zijn. In tegenstelling tot de cholericus houd je niet van grote lijnen maar je bent sterk gericht op de details.
Zoals de term melancholisch al aangeeft, kun je neigen tot sombere gedachten, wat echter geenszins hoeft te betekenen dat je depressief bent. Verder ben je creatief, je kunt goed analyseren en je hebt een uitstekend organisatievermogen. Als melancholicus ben je pragmatisch ingesteld en je houdt van efficiëntie. Je doet je werk zo goed mogelijk, want kritiek vind je niet prettig, daar heb je moeite mee. Het sanguinische temperament is warm en vochtig. Het is gericht op beweging en communicatie, al blijft het vaak wel op een afstand. 'Luchtig' is daarom een prima term om dit element te beschrijven. Lucht is ook vluchtig: het waait alle kanten uit. Dit geeft al aan dat je als sanguinicus dol bent op afwisseling en verandering. Actie, avontuur en leven in de brouwerij, daar ben je dol op. Maar ook word je gedreven door het uitdragen van kennis, je kunt heel inspirerend vertellen over onderwerpen die jou boeien. Er zijn zoveel interessante zaken waar je anderen graag mee kennis wil laten maken. Het vocht in je temperament maakt dat je je graag met anderen verbindt. Communicatie, groepen en sociale processen zijn voor jou dan ook belangrijk. Als sanguinicus ben je een echte optimist en een levensgenieter. Je houdt van gezelligheid en op feestjes ben je een echte gangmaker. De warmte in je temperament maakt je heel actief. Je vindt veel dingen leuk en je wilt van alles. Vaak heb je zo'n volle agenda dat je afspraken vergeet of ze niet nakomt. En 'last but not least', je vindt het belangrijk om aardig gevonden te worden. Het flegmatische temperament is koud en vochtig. Het element vocht zoekt verbinding en dat is waar jij behoefte aan hebt. Als flegmaticus word je gedreven door begeertes en verlangens. Er is altijd wel iets wat je graag zou willen hebben, een nieuwe outfit, een mooie auto, een leuke partner en ga zo maar door. Je bent zeer gericht op familie en vrienden en je vertoeft graag in je eigen vertrouwde kringetje. Ondersteuning en bescherming door anderen vind je heerlijk, maar je bent ook altijd bereid om vrienden en familie de helpende hand toe te steken. Emotionele acceptatie is voor jou belangrijk. Je bent iemand die directe antwoorden vermijdt en confrontaties ga je liever uit de weg. Harmonie, dat is iets wat je het liefst zoveel mogelijk nastreeft. Als flegmaticus ben je toegewijd en loyaal en je komt over het algemeen rustig en relaxed over. De koude in je temperament heeft tot gevolg dat je wat traag bent en moeite hebt om in actie te komen. Het is voor jou vast herkenbaar dat je een hele dag rondlummelt zonder dat er iets uit je handen komt.
Boven van links naar rechts: de flegmaticus en de cholericus (hier merkwaardigerwijs afgebeeld met donker haar) Onder van links naar rechts: de sanguinicus en de melancholicus 2.2. Mengtypes Je bent als mens nooit honderd procent cholerisch, melancholisch, sanguinisch of flegmatisch. Je kunt bijvoorbeeld overwegend flegmatisch zijn, met een onderstroom van het melancholische element. De flegmatische component in je karakter komt dan het sterkst naar voren, maar af en toe zie je ook een melancholisch trekje. In de praktijk is het meestal zo dat in je karakter twee elementen overheersen. Een paar van deze zogenaamde mengtemperamenten zullen onderstaand worden uitgewerkt. Zo zijn er bijvoorbeeld personen bij wie het cholerische en melancholische element overheerst. Behoor jij tot dit type dan zie je zowel cholerische als melancholische aspecten in je karakter naar voren komen. Deze karaktertrekken kunnen zich tegelijkertijd of afwisselend manifesteren. Jouw cholerisch/melancholische temperament bestaat uit de elementen vuur en zwarte gal. Vuur is warm en droog en zwarte gal is koud en droog. De kwaliteit droogte overheerst in jouw karakter en aangezien droogte isolatie geeft, zul je je niet gemakkelijk verbinden. Je blijft het liefst op jezelf en gaat graag je eigen gang. Met een groepsreis op vakantie gaan, dat is niets voor jou.
Veel liever ga je in je eentje een trektocht maken. De kwaliteiten warmte en koude zijn, zij het in mindere mate, eveneens in jouw temperament aanwezig. De aanwezige warmte kan je aanzetten tot actie en daadkracht, terwijl koude juist gebrek aan energie geeft en traag maakt. Het ene moment kun je heel actief zijn en op een ander moment heb je zin om onderuitgezakt op de bank TV te kijken. Het sanguinisch/flegmatische temperament bestaat uit de elementen bloed en water. Bloed bestaat uit de kwaliteiten warm en vochtig en water is koud en vochtig. Dit samengestelde temperament bevat veel vocht en in mindere mate warmte en koude. Ben jij zo'n sanguinisch/flegmatisch type dan zul je je, met al dat vocht in je systeem, gemakkelijk en graag met anderen verbinden. Je bent een echte bruggenbouwer en aan vrienden en vriendinnen zal het je zeker niet ontbreken. Ook hier is het weer de warmte die jou in beweging doet komen, terwijl er door de koude ook momenten zullen zijn dat je liever eens een avondje rustig thuis blijft. Als laatste voorbeeld van een mengtemperament is er bijvoorbeeld het melancholisch/flegmatische temperament dat veel koude bevat. Herken jij jezelf in dit temperament herkent dan ben je iemand die wat traag is en niet snel in beweging komt. Van veranderingen houd je niet zo en je overdenkt dingen zorgvuldig alvorens in actie te komen. Een baan waarin bijvoorbeeld snel beslist of gehandeld moet worden is niets voor jou. Je bent bescheiden en je houdt er niet zo van om op de voorgrond te treden. 2.3. Ventielplaneet Stel je hebt een cholerisch temperament, dat veel warmte bevat. Bij zo'n vurig temperament kan de druk in je systeem bij tijd en wijle behoorlijk oplopen. In dergelijke situaties is het noodzakelijk een manier te vinden waardoor de druk van de ketel kan worden gehaald, een soort 'ventiel' als het ware waar de energie door naar buiten kan. In de klassieke astrologie kennen we een zogenaamde ventielplaneet die het teveel aan warmte afvoert. Dit is het beste te verduidelijken met een voorbeeld. Wanneer nu de planeet Mars of de Zon sterk staat in je radix – bijvoorbeeld in een hoekhuis -, dan heb je daarmee een kanaal waardoor al die warmte of dat vuur afgevoerd kan worden. Je zou die grote hoeveelheid energie bijvoorbeeld kunnen gebruiken door je als militair aan te melden en in Afghanistan te gaan strijden, zodat het vuur naar buiten kan. Met een sterke Mars in je horoscoop zul je vechten voor de goede zaak. Maar wanneer deze planeet er slecht bij staat dan komt al dat vuur er venijnig uit en zul je geneigd zijn je energie op een negatieve wijze aan te wenden. Het bovenstaande verhaal gaat uiteraard ook op voor de overige lichaamssappen, water, aarde en lucht. Ben je bijvoorbeeld een flegmaticus, met veel vocht in je systeem, dan ben je gebaat bij een sterke Maan of Venus omdat dit de twee koude en vochtige planeten zijn. Met de Maan of Venus als ventielplaneet kan het aanwezige vocht er goed uit. Het ligt voor de hand dat je als flegmaticus dat vocht in de vorm van tranen naar buiten zult brengen. Maar je kunt dit vocht ook gebruiken door met anderen mee te leven en hen een schouderklopje te geven of te troosten wanneer zij het moeilijk hebben. Als je een sanguinisch temperament hebt dan is een sterke Jupiter, die warm en vochtig is, van belang. Ook een goede Mercurius, die met de hersenen is verbonden, is in dit geval wenselijk. Als sanguinicus benader je de wereld via de ratio In zo'n geval ben je natuurlijk gebaat bij een planeet die het verstand goed laat functioneren.
Wanneer Jupiter of Mercurius er slecht bij staat, dan ben je geneigd je energie naar buiten brengen door een grote mond te geven Heb je een melancholisch temperament dan is het prettig wanneer de aardeplaneten er goed bij staan in je horoscoop. Zowel Saturnus als Mercurius zijn koude en droge aardeplaneten, maar Saturnus is het meest koud en droog. Als melancholicus kun je je energie dus het beste naar buiten brengen door zaken eerst goed te overdenken en te analyseren en vervolgens alles gedetailleerd uit te werken. Houdt goed voor ogen dat ventielplaneten die in val staan of vernietigd zijn en in moeilijke huizen staan, geneigd zijn op een slechte of negatieve wijze uit te werken. 2.4. Aanvullingselement De mogelijkheid bestaat dat er in je horoscoop een ontbrekend element voorkomt. Dit ontbrekende element wordt ook wel het aanvullingselement genoemd. Wat er in zo'n geval gebeurt is, dat je dit element als het ware wilt aanvullen omdat je als mens altijd naar een evenwicht streeft in je leven. Wijlen prinses Diana was bijvoorbeeld een cholericus waarbij het flegmatische element ontbrak. Zij vulde dit ontbrekende element aan door zorgzaam (= flegmatisch) werk te gaan doen. Aangezien zij een echte cholericus was, deed zij dit zorgzame werk op een actieve en daadkrachtige (= cholerisch) wijze. Door veel 'waterdingen' of zorgzaam werk te doen zocht prinses Diana balans in haar leven. 2.5. Temperament en uiterlijke verschijning Het temperament heeft niet alleen invloed op je karakter maar ook op je uiterlijke verschijning. Dit is niet verwonderlijk omdat je karakter en je lichaam nauw met elkaar verbonden zijn. Als flegmaticus heb je bijvoorbeeld een heel andere lichaamsbouw dan wanneer je een cholerisch bent. Een flegmatisch temperament, dat veel vocht bevat, heeft vaak rondere vormen en is wat vlezig, terwijl een cholericus daarentegen een meer gespierd lichaam heeft. Het maakt overigens niet uit of je als flegmaticus intensief gaat sporten. Je zult nooit zo'n gespierd lichaam krijgen als een cholericus. Het spreekt voor zich dat de uitgesproken temperamenttypes niet alleen qua karakter maar ook qua uiterlijke verschijning beter te herkennen zijn dan de mengtypes. Met een beetje oefening lukt het al gauw om de vier verschillende temperamenttypes van elkaar te onderscheiden. Houd hierbij wel in gedachten dat genetische aspecten een rol kunnen spelen. Zo kan een uitgesproken melancholicus, die over het algemeen lang en slank is, toch een wat minder lang of slank postuur hebben omdat zijn ouders een meer gedrongen postuur hebben. Heb jij een uitgesproken temperament, dan zul je jezelf vast herkennen in een van onderstaande beschrijvingen. Ben je een cholericus dan heb je een gemiddelde lengte en een atletisch, gespierd en stevig lichaam met brede schouders. Vaak heb je een droge, dikke, roodachtige huid en golvend rossig of blond haar. Je gezicht is hoekig van vorm, met een rechte mond- en wenkbrauwenlijn. Ook ben je te herkennen aan je vurige, scherpe haviksblik. Je ogen staan dicht bij je neus en je hebt een breed voorhoofd met een rechte haarlijn. Opvallend zijn je grote handen met stevige vingers en je ferme handdruk. Wanneer je teveel eet, heb je de neiging dikker te worden boven het middel. Je benen blijven slank. Ben je een vrouw, dan heb je bij over het algemeen een wat zwaarder bovenlichaam en slankere benen. Als cholericus ben je verder te herkennen aan je scherpe, harde stemgeluid.
Als melancholicus daarentegen ben je lang en slank gebouwd met wat schuin aflopende schouders. Je hebt een tere, gladde huid die bleek en droog is. Daarnaast ben je herkenbaar aan je langwerpige of ovale gezicht, brede, volle lippen en donker stijl haar. Wanneer je van het mannelijk geslacht bent zul je met het vorderen van de leeftijd haaruitval krijgen bij de slapen. Verder heb je als melancholicus een hoog voorhoofd, gewelfde wenkbrauwen en grote, niet diepliggende of uitpuilende ogen. Je bent goed te herkennen aan je smalle enkels en polsen. En je kunt trots zijn op je mooie slanke handen en lange vingers. Bij overmatig eten heb je de neiging om dik te worden bij je buik, in het gezicht, de handen en aan de buitenkant van de dijen of de achterkant van de bovenarmen. Als typische melancholicus ben je herkenbaar aan je vaak wat donkere, zware stem. Ben je een sanguinisch type, dan is je lichaamslengte iets kleiner dan gemiddeld. Je hebt kleine hoekige schouders en je figuur lijkt een beetje op een 'zandloper'. Kenmerkend zijn je ronde billen en je goedgevormde armen en benen. Verder heb je als typische sanguinicus een hartvormig gezicht, een rozige huid en een blos op je wangen. Met zonnebaden moet je voorzichtig zijn want je huid is gevoelig voor de zon. Je gezicht is verder herkenbaar aan je diepliggende amandelvormige ogen, smalle lippen, versmallend voorhoofd en je kleine kin. Je handen zijn meestal klein, met een vlezige handpalm en korte dikke vingers. Mensen kunnen een stevige handdruk van je verwachten. Wanneer je van het vrouwelijk geslacht bent, dan heb je een V-vormige haarlok in het midden van je voorhoofd. Mannen worden over het algemeen snel kaal. Bij overmatig eten heb je de neiging dik te worden op de heupen, billen en de binnen- en achterkant van de dijen. Als echte sanguinicus val je op door je open en vriendelijke stemgeluid. Jij als flegmaticus bent goed te herkennen aan je kleine postuur, ronde lichaamsvormen en ronde schouders. Je huid is bleek en bevat veel vocht. Ga daarom niet te lang in de zon liggen. In vergelijking met je lichaam is je hoofd iets groter. Als flegmatisch type val je op door een jong ogend lichaam. Je gezicht heeft een ronde vorm met zachte gelaatstrekken. Voorts vallen je grote, ronde voorhoofd, je ronde, wijd open gesperde ogen, je kleine mond en ronde wangen op. Als enige van de vier lichaamstypes zie jij er jonger uit dan je werkelijke leeftijd. Daarom word je ook vaak jonger geschat dan je in werkelijkheid bent. Als flegmaticus heb je kleine, verfijnde handen met kleine vingers en een ronde handpalm. Je handdruk is zwak. Wanneer je teveel eet heb je de neiging dik te worden over je hele lichaam en vooral ook op je knieën. Daardoor kan je lichaam er na verloop van tijd wat vormeloos uit gaan zien.
2.6. Voedselvoorkeuren De vier temperament types hebben ook zo hun eigen voorkeuren met betrekking tot voedsel. Als cholericus heb je bijvoorbeeld een voorkeur voor vlees, sterke drank en zoute producten, zoals chips en zoute pinda's. Je houdt van voedingsmiddelen die een droge, stevige textuur hebben. Zoetigheid, melk, groente en toetjes zijn niet echt favoriet bij jou. Om een goede balans te krijgen is het aan te raden niet teveel zoute snacks en rood vlees te eten. Je bent een liefhebber van sterke drank maar probeer dit wel binnen de perken te houden. Verder is het aan te raden je dag te beginnen met een licht, koolhydraatrijk ontbijt en meer salades, vis en kip te eten.
Veel fruit, zoals meloen, mango, bramen en frambozen en waterige groenten (komkommer, selderij en rauwkost) brengen meer vocht in je systeem. De vitamines C, B1, B2 (vochtige vitamines) en sporenmineralen uit kelp zijn een goede aanvulling op je dagelijkse voeding. Als cholericus ben je een snelle eter en het avondeten is bij jou favoriet. Als typische melancholicus ben je dol op koolhydraten, cafeïne, sigaretten en zoetigheden zoals koek, cake, ijs en chocolade. Voedsel met een zachte textuur heeft jouw voorkeur. Je bent geen liefhebber van sterke drank, zoals de cholericus, maar een wijntje of een biertje gaat er op zijn tijd wel in. Wanneer je teveel zoetigheid eet, loop je het risico uit te drogen omdat zoetigheden veel geraffineerde suiker bevatten. In jouw geval is het aan te raden de dag te beginnen met een eiwitrijk ontbijt en bij het avondeten een bescheiden portie op te scheppen. Met veel droogte in je temperament is het goed veel water te drinken. Salades zijn natuurlijk ook prima omdat zij veel vocht bevatten. Verwarmende voeding, zoals bijvoorbeeld honing, zuidvruchten, wortelen en vlees van kip of eend, olijfolie, noten en zaden vormen voor jou een prima keuze. Een goede aanvulling op de dagelijkse voeding zijn onder andere vitamine B, magnesium en aminozuren. Jij bent, evenals de cholericus, een snelle eter en de lunch is jouw favoriete maaltijd. Ben jij een sanguinicus dan vind je romige, vettige en gekruide voedingsmiddelen meestal erg lekker. Producten met een romige en knapperige textuur hebben jouw voorkeur. Boter, kaas, slagroom en yoghurt eet je graag en ook chocolade en een dessert gaan er wel in. Wanneer jij een avond met vrienden uit eten gaat in een Italiaans restaurant dan zul je eerder kiezen voor een pastagerecht met een romige saus dan een gerecht op basis van tomatensaus. Een glaasje wijn erbij vind je lekker maar een aperitiefje of een likeurtje heeft jouw voorkeur. Om de balans te bewaren is het voor jou raadzaam licht en vetarm te ontbijten. Tijdens de maaltijden kun je het best knapperige zaden, noten en groenten eten. Maar ook salades, aangemaakt met olijfolie en ciderazijn zijn voor jou een gezonde keuze. Koude en droge groentes als andijvie, witlof, spruitjes en postelein verminderen de grote hoeveelheid warmte en vocht in je systeem. Vitamine B6, E en A, kalium en magnesium zijn een goede aanvulling op je dagelijkse voeding. Snacks na het avondeten zijn af te raden. Als sanguinicus ben je een langzame eter en je hebt een voorkeur voor het ontbijt. Als echte flegmaticus herken je bij jezelf wellicht een voorkeur voor melkproducten, zoetigheden en fruit. Je houdt van voedingsmiddelen met een eenvoudige structuur en samenstelling. Melk, yoghurt, kwark en milde kazen staan vaak op je menu, maar ook koekjes en een toetje met fruit of ijs vind je heerlijk. Als flegmaticus heb je over het algemeen weinig orde in je eetpatroon en, in tegenstelling tot de andere types, hoeft alcohol voor jou niet zo nodig. Als typische flegmaticus zou je er goed aan doen om de dag te beginnen met een eiwitrijk ontbijt en slechts eenmaal per dag een melkproduct te nemen. Verder is het aan te raden hete en droge voeding zoals peterselie, radijs, wortelen, asperges en prei te eten. Maar ook peper, ui, knoflook, honing, gember, kaneel en mierikswortel werken verwarmend. Je kunt beter niet teveel melk drinken omdat melk koud en vochtig is; je systeem is al zo koud en vochtig!
Bovendien veroorzaakt melk slijmvorming en als flegmaticus heb je van nature al veel flegma of slijm in je lichaam. Vitamine D, chlorofyl en sporenmineralen vormen een goede aanvulling op je voeding. Je bent een langzame eter en je hebt, in tegenstelling tot de andere drie temperament types geen voorkeur voor een bepaalde maaltijd, maar je houdt erg van snacken. Snacks die melkproducten bevatten kun je beter laten staan. 2.7. Temperament en ziekte Wanneer je als mens geestelijk en lichamelijk gezond bent, voel je je prettig maar je lichaam of geest kan door allerlei oorzaken, van binnenuit of van buitenaf, uit balans raken. Gezondheidsklachten kunnen onder andere ontstaan door verkeerde voeding, spanningen, stress op het werk, verminderde weerstand of een besmettelijk virus. Elk temperament reageert verschillend op een verstoorde balans in het lichaam. Als cholerische type heb je van nature veel gele gal in je systeem. Gele gal of vuur bestaat uit de kwaliteiten warm en droog. Vuur heeft een hoge energie, maar het verbindt zich niet. De warmte blijft dus op een bepaalde plek geconcentreerd. Warmte die op één plek blijft geeft al een goed beeld van een ontsteking, een typisch verschijnsel van gele gal. Naast ontstekingen ben je ook vatbaar voor koorts, eczeem, hartproblemen, een te hoog cholesterol of een overactieve schildklier. In je jeugd heb je waarschijnlijk weinig problemen gehad, hoogstens wat botbreuken omdat je een zeer actief type bent. Maar naarmate je de middelbare leeftijd bereikt, teveel eet en in gewicht toeneemt, kun je bijvoorbeeld last krijgen van een te hoog cholesterol en daarmee gepaard gaande hartproblemen. Een gezond dieet met veel groente en goede vetten en een gezonde leefstijl zijn voor jou van belang om zo de balans in je lichaam te herstellen. Als melancholicus ben je vatbaarder voor ziektes dan cholerische, sanguinische of flegmatische types. Het melancholische humor of zwarte gal is koud en droog en staat daarmee lijnrecht tegenover de warme en vochtige aard van het leven. Koude geeft een lage energie en droogte isoleert waardoor er geen verbinding ontstaat. Je bent daarom het meest vatbaar voor ziektes waarbij sprake is van het wegnemen van energie en het afsnijden van verbindingen. Hierbij valt te denken aan kwalen als obstipatie, MS, Parkinson, allergieën, hoofdpijn/migraine, gewrichtsproblemen (osteoporose) of infecties zoals schimmel- of bronchiale infecties. Op geestelijk gebied kun je wat kwetsbaarder zijn voor somberheid of depressies omdat er veel zwarte gal in je systeem aanwezig is. Wanneer je een gezonde leefstijl nastreeft, waarbij je kunt denken aan lekker genieten, creatief bezig zijn, uitgaan, dingen loslaten, vakantie in een warm land en het eten van warme en vochtige voeding zullen je kwalen verminderen en er zal meer balans in je lichaam ontstaan. Het sanguinische humor of bloed is warm en vochtig. Bloed is als het ware het leven zelf, want warmte geeft energie en vocht verbindt de levensprocessen. Dit heeft als gevolg dat je als sanguinicus, mocht je eens een keer ziek worden, over het algemeen wat mildere klachten hebt. Dit neemt niet weg dat een overmaat aan bloed wel degelijk ziektes kan veroorzaken. Bij onbalans of verminderde weerstand kun je te maken krijgen met een grote diversiteit aan klachten. Dit komt omdat bloed door het gehele lichaam stroomt en zo alle delen van je organisme bereikt. Het meest voor de hand liggend zijn problemen met de bloedsomloop, bloedingen of een te hoge bloeddruk.
Maar ook problemen met de zuurstoftoevoer kan spier- nek- of gewrichtsklachten geven. Pijnlijke handen of voeten, milde allergieën in de jeugd, infecties waaronder de bekende kinderziektes of spijsverteringsproblemen kunnen eveneens een oorzaak zijn van een overmaat aan bloed in het systeem. Je bent verder vatbaar voor hart- en vaatziekten of huidproblemen, vooral wanneer je teveel verzadigde vetten eet. Spijsverteringsproblemen kunnen optreden wanneer je, met je voorkeur voor romige producten, maaltijden eet waarin veel verzadigde vetten en koolhydraten zitten. Als sanguinicus zou je er goed aan doen kleine hoeveelheden gezonde vetten en veel bladgroenten te eten. Zo kun je je organisme beter in balans houden. Verdere leefstijladviezen voor jou zijn bijvoorbeeld: niet altijd alles willen doen en overal bij willen zijn, maar afspraken schrappen in je overvolle agenda. Alleen zijn in de natuur, een korte hete douche die snel op koud wordt gedraaid of een romantische avond zorgen voor een betere balans. Als flegmaticus ben je, evenals het melancholische type, vatbaar voor infecties. Waar de kwalen bij de melancholicus vaak meer acuut zijn, heb jij als flegmaticus te maken met meer chronische klachten. Flegma, ook wel slijm of water genoemd, bestaat uit de kwaliteiten koud en vochtig. Wanneer water of slijm in een te grote hoeveelheid in je lichaam aanwezig is, kunnen er ziektes ontstaan zoals verkoudheden, griep, astma, bronchitis, sinusitis, oorinfecties of chronische infectieziektes. Een teveel aan water kan zich echter ook uiten in diarree, chronische vermoeidheid, huidziektes, allergieën, darmproblemen, nierziektes of gewrichtsklachten. Op psychologisch niveau word je vaak overspoeld door je emoties, maar je kunt als flegmaticus ook te maken krijgen met milde depressies. Voor jou is het van belang, dat je voldoende rust en ontspanning neemt wanneer er zich klachten mochten voordoen. Om in balans te komen zou je je niet door anderen moeten laten ondersneeuwen maar juist proberen je assertiever op te stellen. Warme en droge voeding, dansen, spelen met kinderen en het aanhalen van de familiebanden zullen je zeker goed doen. Een van jouw goede eigenschappen is om altijd voor anderen klaar te staan en hen te helpen waar je maar kunt. Het vergt echt een omslag in je denken om je eigen gezondheid nu eens voorrang te geven. Houd goed voor ogen dat alleen wanneer je zelf goed in balans bent, je iets voor je medemensen kunt betekenen. Aangezien het voorkomen van ziekte beter is dan genezen, is het voor alle temperament types goed om te weten hoe je je systeem in balans kunt houden. Een dieet dat past bij jouw temperament en een gezonde leefstijl kunnen zorgen voor een goede balans en zo veel lichamelijke en geestelijke ongemakken voorkomen. 2.8. De vier temperamenten op de werkvloer De klassieke astrologie heeft met de analyse van temperament en gedrag uitstekende gereedschappen tot haar beschikking om een passend beroepsprofiel te schetsen. Als jij een cholericus bent herken je jezelf vast in deze beschrijving. Je hebt een vurig temperament en je zult in je werk dingen met daadkracht oppakken en competitie en strijd niet uit de weg gaan. Je bent de klassieke leider bij uitstek en je voelt je in die rol als een vis in het water. Het ontbreekt je zeker niet aan visie en je gaat gewoonlijk recht op je doel af. Daarbij ben je resultaatgericht en in staat is om snel beslissingen te nemen.
Als typische cholericus ben je iemand van de grote lijnen. Op je werk wil je niet vermoeid worden met details want dan raak je geïrriteerd. Sanguinische en flegmatische collega's vinden jou niet uitblinken in je sociale contacten en vaardigheden. Relaties opbouwen en onderhouden vind je daarom vaak moeilijk. Een klassiek astroloog verbaast dit niet omdat hij weet dat het cholerische temperament veel droogte bevat en weinig vocht. En juist dat vocht zorgt ervoor dat mensen in staat zijn zich met anderen te verbinden. Als je een managementfunctie hebt dan kun je in je manier van leidinggeven dominant overkomen. Jij bent degene die bepaalt wat er moet gebeuren. Om die reden vind je het moeilijk je te verplaatsen in de emoties en gevoelens van je collega's of ondergeschikten. Maar in situaties waar een goede visie is vereist, waar snelle beslissingen of direct actie moet worden ondernomen, ben jij als cholericus met je dominante stijl van leiding geven de meest geschikte persoon. Je medewerkers of ondergeschikten zien jou als een harde werker. Je weet vaak niet van ophouden en je blijft maar doorgaan waardoor een burn-out op de loer ligt. De cholericus wordt door consultant en managementtrainer Hans Faas in zijn boek 'De gebruiksaanwijzing van uw medewerker', dat gebaseerd is op de temperamentenleer van Hippocrates, getypeerd als 'De Doener, Direct en Dominant'. Faas laat de Doener als volgt aan het woord: "Ik ben snel geïrriteerd, maar ben het ook snel weer vergeten. Zaken interesseren me meer dan mensen. Ik ga voor de hoofdlijnen, verzand alsjeblieft niet in oeverloze details. Als je aanbod of verhaal goed is, beslis ik snel. Ik ben behoorlijk assertief en direct. Ik ben niet snel onder de indruk van mensen. Ik raak gemotiveerd door uitdagingen, ik ga problemen niet uit de weg. Ik ben soms bang om de controle te verliezen dus probeer mij niet te overheersen". Functies die goed bij jou als cholericus passen zijn vanzelfsprekend leidinggevende posities of managementfuncties. Dit kunnen bijvoorbeeld banen zijn in het bedrijfsleven, bij de overheid of in de politiek. Hierbij valt te denken aan functies als CEO (Chief Executive Officer), directeur, (senior) manager of teamleider. Maar ook ondernemer, opzichter in de bouw, generaal of kolonel in het leger, ziekenhuisdirecteur, aanvoerder van een sportteam, regisseur of spelleider zijn functies die goed bij jou passen.
Ben jij een melancholicus of aardetype, dan ben je praktisch ingesteld, vasthoudend en heel 'down to earth'. Je sterke kanten zijn je analytisch en logisch denkvermogen. Op je collega's kom je vaak wat introvert en terughoudendheid over. Het liefst kijk je eerst de kat uit de boom alvorens op anderen af te stappen. In eerste instantie ben je geneigd mensen te wantrouwen, totdat je overtuigd bent van hun goede bedoelingen. Dan kunnen mensen echt van je op aan en ga je voor hen door het vuur. Als melancholicus ben je in staat scherp en objectief waar te nemen. Verder ben je serieus ingesteld en je wilt dingen graag goed doen, je bent een echte perfectionist. Maar ook ben je van nature erg gevoelig voor wat anderen van jouw werk vinden en deze eigenschap heeft als consequentie dat je moeilijk met kritiek kunt omgaan. Je kunt je werkzaamheden goed organiseren en je werkt zeer gestructureerd. Toch kun je wel eens wat timide of onzeker zijn en daarom vind je het prettig om feedback te krijgen. Het ligt niet in jouw aard om risico's te nemen, een verkeerde beslissing is zo gemaakt en stel je eens voor dat je daardoor als incompetent wordt gezien. Wanneer je leidinggevende jou een opdracht geeft neem je eerst ruim de tijd om goed na te denken, informatie te verzamelen en een plan van aanpak op te stellen. Daarna ga je aan het werk en als je eenmaal bezig bent kun je langdurig en hard door werken. Als melancholicus ben je gauw geneigd een negatieve houding aan te nemen ten opzichte van nieuwe dingen, maar als je er eenmaal goed over hebt nagedacht dan ga je er vol voor. Je zou het misschien niet direct van jezelf verwachten maar als melancholicus ben je vaak heel creatief. Hans Faas typeert de melancholicus als 'De Denker, Consciëntieus en Correct'. De Denker zegt in het boek over zichzelf: "Ik ben een georganiseerd mens, met oog voor detail. Ik neem nooit lichtvaardig besluiten en maak dan ook zelden fouten. Ik ben wat gesloten en mensen vinden mij soms wat pietluttig en somber. Ik vind taken uiteraard belangrijker dan mensen. Ik heb niet veel op met blabla-figuren. Ik kan slecht tegen kritiek op mijn werk en probeer risico's zoveel mogelijk te vermijden. Jij bent typisch iemand die graag praktisch en uitvoerend bezig wil zijn. Maar je houdt er ook van zaken grondig te analyseren. Functies die daarom goed bij je zouden passen zijn bijvoorbeeld bankier, accountant, boekhouder, rechter, analist, artiest, uitvoerder in de bouw, archeoloog, logistiek medewerker, budgetbeheerder, archivaris, wetenschapper, informatietechnoloog, ingenieur, landbouwer, hovenier, onderzoeker, archivaris, uitvaartbegeleider etc. Als jouw horoscoop aangeeft dat je een sanguinicus of luchttype bent, dan herken je jezelf vast in termen als: communicatief, inspirerend en optimistisch van aard. Er zit veel warmte en vocht in jouw temperament. Warmte maakt je als mens actief en het vocht zorgt ervoor dat je je gemakkelijk met anderen verbindt. Binnen een bedrijf ben jij, als sanguinicus, met je communicatieve kwaliteiten een bruggenbouwer bij uitstek. Op je collega's kom je enthousiast over en met je sociale vaardigheden weet je mensen te inspireren. Dat is een van jouw sterke punten. Je komt vooral goed tot je recht in functies waar kennisoverdracht en communicatie plaatsvinden. Met je 'luchtige' aard houd je van veranderingen en altijd ben je op zoek naar iets nieuws.
Je veelzijdige interesse en actiegerichtheid maken dat je het liefst overal bij wilt zijn. Geen wonder dat jouw agenda altijd vol afspraken staat. En ja, voor een personeelsfeestje of borrel aan het eind van de week ben je uiteraard altijd te porren. De sanguinicus wordt door Hans Faas getypeerd als 'De Prater, Inspirerend en Invloedrijk'. De Prater zegt in het boek over zichzelf: "Ik ben een enthousiast en optimistisch mens. Ik praat snel en veel en heb de neiging af en toe wat te overdrijven. Ik ben extravert en vind mensen en plezier meestal belangrijker dan taken. Ik ben altijd in voor nieuwe dingen en veranderingen. Ik wil graag met respect worden behandeld. Als je dat niet doet sta je snel weer buiten. Het is voor mij belangrijk aardig gevonden te worden". Functies die goed bij jou passen zijn bijvoorbeeld (sport)leraar, coach, journalist, schrijver of dichter, politicus, predikant, pastor, beleidsadviseur, marketeer, buurthuiswerker, vertegenwoordiger, campingbeheerder, organisator bij een evenementenbureau.
Tot slot de flegmaticus of het watertype. Wanneer jouw radix laat zien dat je een flegmaticus bent, dan zul je jezelf vast herkennen in de volgende termen: rustig van aard, bescheiden en een gevoelsmens bij uitstek. Door de koude in je systeem kom je vaak moeilijk op gang, maar wanneer je eenmaal bezig bent kun je langdurig en gestaag doorwerken. In je werk vind je het over het algemeen moeilijk om met druk om te gaan en conflicten daar houd je niet van. Jij bent degene die zijn werkruimtesfeervol en gezellig maakt, met plantjes in de vensterbank en schilderijen aan de muur, want je wilt je graag thuis voelen in op de plek waar je de hele dag werkt. Evenals de sanguinicus heb je geen moeite met het leggen van contacten. Dit komt door de grote hoeveelheid vocht in je systeem. Omdat je zo toegankelijk overkomt op anderen doen collega's graag en veelvuldig een beroep op je. Ze weten nu eenmaal dat je altijd bereid bent hen te helpen als ze met een probleem zitten. Hans Faas typeert de flegmaticus als 'De Waarnemer, Sociaal en Stabiel'. Faas laat de Waarnemer over zichzelf zeggen: "Ik ben een bescheiden mens. Ik vind relaties en familie belangrijker dan mijn werk. Als je mij om hulp vraagt zal ik je altijd helpen. Ik heb moeite met veranderingen en onzekerheden. Ik probeer altijd de harmonie te bewaren. Ik vind het prettig als mensen mij waarderen. Als mensen zich ten opzichte van mij dominant gedragen kruip ik in mijn schulp en word dan wat wrokkig".
Als flegmaticus ben je, met je empatische aard, onder andere zeer geschikt voor beroepen in de hulpverlening. Maar ook in kunstzinnige beroepen kun je je fantasie en emoties goed tot uitdrukking brengen. Functies die daarom goed bij jou passen zijn bijvoorbeeld verpleegkundige, verloskundige, therapeut, psycholoog, sociaal werker, crècheleidster, functies in het facilitair management, musicus, schilder, danseres, masseur of verpleeghuisarts.
2.9. Leiderschapsstijlen Hoewel cholerici beschouwd worden als de klassieke leiders bij uitstek, betekent dit niet dat de andere drie temperament types geen leidinggevende kwaliteiten zouden bezitten. Zij doen dit alleen op een andere wijze. Waar de cholericus zijn bedrijf leidt vanuit een bepaalde visie, is de melancholicus meer een manager die zaken goed kan analyseren en op grond daarvan bepaalt hij zijn bedrijfsstrategie. De cholerische manager stuurt zijn ondergeschikten aan vanuit een zekere dominantie en de melancholicus is meer een manager die leiding geeft vanuit inspiratie; hij is tot in detail op de hoogte van wat er speelt binnen zijn bedrijf. De sanguinische manager staat bekend als iemand voor wie het prettig werken is. Hij neemt zijn medewerkers als het ware mee op avontuur. De sanguinische manager houdt van uitdagingen en motiveert zijn medewerkers om zijn plannen uit te voeren. De flegmatische manager daarentegen is iemand die zijn werknemers meer op een coachende wijze aanstuurt. Daarbij is hij gevoelsmatig meer bij zijn werknemers betrokken dan de cholerische of melancholische manager en hij vindt het belangrijk dat er harmonie is binnen zijn bedrijf. Houdt bij bovenstaande beroepsprofielen goed in de gaten dat het hier om stereotypen gaat. Het is belangrijk om altijd naar de wezenlijke inhoud van een beroep te kijken alvorens er een bepaald temperament type aan op te hangen. Ga zorgvuldig na of de inhoud van een bepaald beroep goed bij het temperament van een persoon past. Binnen de medische sector of de hulpverlening bijvoorbeeld zijn er verschillende beroepen die lang niet allemaal voor eenzelfde temperament type geschikt zijn. Een flegmaticus zou bijvoorbeeld goed passen binnen een verpleeg- of verloskundige functie. Maar een huisarts of psycholoog, die veel gesprekken moet voeren met zijn patiënten, past meer bij iemand met een sanguinisch temperament. Een melancholicus zou meer geschikt zijn voor een functie als anesthesist of hersenchirurg. Dit zijn beroepen waarbij grote precisie vereist is en de anesthesist hoeft niet veel te praten met zijn patiënten, iets waar de melancholicus toch al niet zo van houdt. De cholericus zou het als algemeen directeur van een ziekenhuis goed doen. Maar ook een functie als orthopedisch chirurg zou voor dit type, dat graag concreet en praktisch bezig is, tot de mogelijkheden behoren. Een nieuwe knie of heup aanbrengen vergt lang niet zoveel precisie als bijvoorbeeld een hersen- of oogoperatie.
2.10. Techniek om het temperament te bepalen De karakteristieken van de verschillende temperament typen zijn bovenstaand uitgebreid besproken. Nu wordt het tijd om je horoscoop erbij te pakken en met behulp van klassiek astrologische technieken te analyseren welk temperament jij hebt. Hiertoe moet je vijf factoren bekijken, te weten: 1. het teken op de AC 2. de planeetaard van heer 1 3. het jaargetijde van de Zon, 4. de fase van de Maan 5. de 'Lord of the Geniture' (LoG) of horoscoopheer. Deze horoscoopheer is de planeet die de meeste essentiële en accidentele waardigheid heeft in de radix. Om deze vijf factoren goed te kunnen bepalen, moeten wel een aantal regels in acht worden genomen: Zo wordt de AC genomen op basis van het element van het AC-teken. Staat de AC bijvoorbeeld in Kreeft, dan wordt deze als flegmatisch (koud en vochtig) aangemerkt want Kreeft is een waterteken. Voor heer 1 wordt de planeetaard genomen. Is Jupiter bijvoorbeeld heer 1, dan hebben we te maken met een sanguinische planeet die uit de kwaliteiten warm en vochtig bestaat. De Zon wordt per seizoen bekeken. Dit houdt in dat wanneer de Zon in de tekens Ram, Stier of Tweelingen staat, deze als sanguinisch wordt aangemerkt. De Zon in Kreeft, Leeuw of Maagd is cholerisch. Staat de Zon in Weegschaal, Schorpioen of Boogschutter dan hebben we te doen met een melancholische Zon en de Zon in Steenbok, Waterman of Vissen is flegmatisch. Voor de Maan is de fase van belang. Tot het eerste kwartier is de Maan sanguinisch. Dit is de fase van de conjunctie van de Maan met de Zon tot 90˚ graden voorbij de Zon. De Maan tot het tweede kwartier is cholerisch. Dit is de fase van 90˚ - 180˚ voorbij de Zon. Deze fase wordt ook wel halve Maan genoemd. De Maan tot het derde kwartier is melancholisch, waarbij de Maan zich 180˚ - 270˚ voorbij de Zon bevindt. Het vierde of laatste kwartier, tot aan nieuwe Maan is flegmatisch. De Maan loopt dan van 270˚ - 360˚ vooruit op de Zon en maakt vervolgens weer een conjunctie met deze planeet. Voor de horoscoopheer tot slot wordt de planeetaard genomen. Stel dat Saturnus als sterkste planeet uit de bus komt, dan hebben we te maken met een melancholische planeet die koud en droog is. De horoscoopheer is een planeet in de radix die de meeste essentiële en accidentele waardigheid bezit.
Middeleeuwse afbeelding van de vier temperamenten
3.
Traditionele psychologische analyse
De analyse van het temperament geeft tezamen met de analyse van het verstand ('wit') en het gedrag (ook wel motivatie of 'manners' genoemd), de psychologische duiding van een persoon. Deze traditionele psychologische analyse geeft een zeer heldere en gedetailleerde beschrijving van het karakter. Moderne vakbroeders beweren dat de traditionele aanpak zich vooral op concrete feiten zou baseren, maar dat is zeker niet waar. De klassiek astroloog gebruikt weliswaar een wat ander vakjargon maar zijn psychologische beschrijving is zeer adequaat en helder. Dit in tegenstelling tot de moderne psychologische astrologie die vaak omschrijvingen geeft waar je als cliënt vele kanten mee op kunt, zodat je aan het eind van het consult niet veel wijzer bent geworden dan je al was. Cliënten komen in de meeste gevallen bij een astroloog omdat zij met een probleem zitten en behoefte hebben aan een helder en concreet advies. De klassiek astroloog is hiervoor de aangewezen persoon. 3.1. Gedrag Het eerste onderdeel van de traditionele psychologische duiding, de analyse van het temperament, is bovenstaand uitgebreid aan de orde gekomen. Het tweede punt dat bekeken moet worden is het gedrag. In de horoscoop bevindt zich een planeet (soms zijn het er twee) die het gedrag beschrijft. Deze wordt de 'significator of manners' (SoM) of gedragsaanduider genoemd. De SoM is een planeet die de meeste invloed heeft op de wijze waarop je in beweging komt of wat je aanzet tot actie. Je zou het ook zo kunnen zeggen: "Hoe gedraag je je"? Wat is nu precies de relatie tussen temperament en gedrag? Dit valt het best te omschrijven als het verschil tussen 'hoe' en 'wat'. Het temperament is de basis waar de hele horoscoop op functioneert en geeft met name je stijl (het hoe) van werken aan. De gedragsaanduider geeft meer de inhoud (het wat) aan, het doel waardoor je in beweging wordt gezet. Met een paar voorbeelden is dit het best te verduidelijken.
Stel dat je een commercieel manager bent en je hebt een sterke Jupiter als gedragsaanduider, dan zul je altijd op een inspirerende en spontane wijze je producten bij klanten aanprijzen. Dit is het soort gedrag dat je altijd weer in beweging zet. Maar de wijze waarop je dat doet, wordt bepaald door je temperament. Ben je bijvoorbeeld een cholericus met een sterke Jupiter als gedragsaanduider dan zul je enthousiast en inspirerend (Jupiter is SoM) over je product vertellen, maar je verspilt niet al teveel woorden aan details en je gaat direct en voortvarend op je doel af (cholerisch). Als commercieel manager ben je met je cholerische temperament wat zwakker in het leggen van contacten vanwege de droogte in je temperament. Wanneer je een sanguinicus bent dan vertel je ook op een inspirerende en geestdriftige (Jupiter is SoM) wijze over je product maar je hebt de neiging voortdurend te blijven praten. Je let daarbij niet echt op de tijd want je vindt het reuze gezellig om een praatje te maken (sanguinisch). Het vocht in je temperament maakt dat je gemakkelijk contact maakt met je klanten. Ben je een flegmatisch type dan prijs je je product ook weer op enthousiaste en inspirerende (Jupiter is SoM) wijze aan, maar dat enthousiasme breng je op een sympathieke en rustige wijze naar buiten. Je weet gevoelsmatig de juiste sfeer te scheppen en de klant zal zich bij jou snel op zijn gemak voelen (flegmatisch). Aangezien je veel vocht in je temperament hebt, zul je gemakkelijk contact maken. Als je een melancholicus bent, dan vertel jij ook weer enthousiast en inspirerend (Jupiter is SoM) over je product, maar je geeft de klant een tegelijkertijd een uitgebreide en gedetailleerde uitleg (melancholisch). Je hebt er wat meer moeite mee om contact te leggen met de klant omdat je als melancholicus veel droogte in je temperament hebt waardoor je je moeilijker verbindt. Waar kun je deze gedragsaanduider nu terugvinden in je geboortehoroscoop? De eerste planeet die in aanmerking komt is een planeet in het eerste huis. Staan er meer planeten in dit huis, dan vormt de planeet die het dichtst bij de AC staat de gedragsaanduider. Wanneer er geen planeet in het eerste huis staat, dan ga je op zoek naar een planeet die de meeste invloed heeft op de Maan en/of Mercurius via een aspect of dispositie. Met bijvoorbeeld de Maan in Ram en Mercurius in Schorpioen is Mars de gedragsaanduider omdat zowel de Maan als Mercurius in een teken van Mars staan. Er is niet altijd één duidelijke planeet in de radix te vinden die de meeste invloed heeft. In zo'n geval heb je twee gedragsaanduiders die afwisselend of in combinatie zichtbaar worden in je gedrag. 3.2. Verstand De derde stap in de traditionele psychologische duiding is de analyse van het verstand. Alvorens de radix erbij te pakken is het goed om eerst eens stil te staan bij het begrip 'verstand'. Wat wordt hier precies mee bedoeld? In de 'De Dikke Van Dale' valt te lezen dat het bij verstand gaat om het vermogen tot denken, om het begrip of bevattingsvermogen. Hier wordt dus niet zozeer hogere intelligentie of diepere wijsheid mee bedoeld maar meer het alledaagse, praktische verstand. Ook de wijze waarop je communiceert valt hier onder omdat via de communicatie naar buiten wordt gebracht wat je denkt.
Vervolgens pak je de horoscoop erbij en ga je op zoek naar de planeten die je vermogen tot denken beïnvloeden, alsmede de wijze waarop je communiceert. In de traditionele duiding worden de conditie van Mercurius en de Maan bekeken om de kwaliteit van het verstand te bepalen. In grote lijnen kan gesteld worden dat de planeet Mercurius wordt geassocieerd met de linker- en de Maan met de rechter hersenhelft. Zo staat Mercurius symbool voor het cijfermatige, analytische deel van de hersenen. Deze planeet geeft je het vermogen op rationele wijze de waarde van feitenmateriaal te bepalen. Ook laat Mercurius zien of je dingen in je omgeving helder op kunt pikken en of je in staat bent je gedachten op adequate wijze uit te drukken. De Maan daarentegen wordt geassocieerd met het intuïtieve, gevoelsmatige deel van de hersenen. Intuïtie en verbeeldingskracht, maar ook muzikaliteit en artistieke aanleg worden gevoed vanuit je rechter hersenhelft. Zo heeft de Maan dus als taak indrukken te verzamelen en Mercurius moet deze opgedane indrukken netjes ordenen, rangschikken én onthouden in welke 'archiefkast' in je hersenen hij alles heeft weggestopt, zodat ze kunnen worden opgevraagd wanneer je dat nodig mocht vinden. Nu kan het zo zijn dat Mercurius in je radix erg sterk staat – accidentele waardigheid is hier belangrijker dan essentiële waardigheid - waardoor je verstandelijk functioneren en je communicatievaardigheid positief worden beïnvloed. Anderzijds is het ook mogelijk dat deze planeet geafflicteerd wordt waardoor hij op negatieve wijze zal uitwerken. Om dit te onderzoeken moet je bij de analyse van Mercurius goed op een aantal punten letten, te weten: -
-
-
-
Verbranding Mercurius maakt bij verbranding een conjunctie met de Zon. Dit wordt ook wel 'combust' genoemd. Een verbrande Mercurius maakt je verstand stressgevoelig, maar anderzijds ben je ook in staat direct de essentie van iets te zien. Retrogradegang Wanneer Mercurius retrograde staat, dan loopt je denken als het ware de verkeerde kant op. Je gedachten gaan tegen de stroom in. Maanaspect via teken Wanneer Mercurius een aspect maakt met de Maan (ook een aspect via teken telt mee) dan is er een verbinding tussen verstand en intuïtie. Hoe nauwer dit aspect is, hoe sterker je dingen intuïtief aanvoelt. Je hebt als het ware een soort antenne waardoor je precies weet wat er in de ander omgaat, nog voordat hij of zij heeft gezegd wat er aan de hand is. Element van het teken Staat Mercurius in je horoscoop in een luchtteken dan zul je merken dat je aanleg hebt voor taal, kennis en communicatie. Mercurius in een aardeteken maakt je praktisch in je denken. Mercurius in een waterteken daarentegen maakt je stil en gevoelig voor emoties en Mercurius in een vuurteken geeft assertiviteit aan je denken en je wijze van communiceren kan heftig en vurig overkomen op anderen.
-
-
-
-
-
Dispositor van Mercurius De dispositor is de planeet die heerst over Mercurius. Staat Mercurius bijvoorbeeld in het teken Stier, dan is Venus de dispositor. Deze planeet laat zien wat invloed heeft op je denken en spreken, zowel wat stijl als inhoud betreft. Mercurius in Stier geeft je welsprekendheid en maakt dat je in gesprekken diplomatiek en vriendelijk op anderen overkomt. Ook hier geldt weer dat Mercurius in Ram, Leeuw of Schorpioen felheid en vurigheid kan geven aan je spreken. Nauwe aspecten of recepties Planeten die een nauw aspect maken met Mercurius hebben eveneens invloed op je verstand en je wijze van communiceren. Mercurius in nauw aspect met Jupiter geeft menselijkheid, visie en optimisme aan je denken. Saturnus daarentegen geeft grondigheid, volharding en wijsheid. Vergeet niet te kijken naar de waardigheid van deze planeten. Een geafflicteerde Jupiter geeft overdrijving en een malefic Saturnus maakt je wantrouwig of bars. Maar heeft jouw Mercurius een nauw aspect met een sterke Venus, dan is dat een aanwijzing voor muzikaliteit. Snelheid De snelheid van Mercurius is eveneens van belang voor je denken. Een lage snelheid maakt je denken wat traag en omgekeerd geeft een hoge snelheid je een snel werkend verstand. Dit zegt echter niets over de kwaliteit van je denken. Wanneer jouw Mercurius langzaam loopt, is het heel goed mogelijk dat je rustig over zaken nadenkt en vervolgens weloverwogen beslissingen neemt. Een snelle Mercurius maakt dat je sneller spreekt, een langzame Mercurius maakt je daarentegen wat trager in je communicatie. Vaste ster Ook vaste sterren kunnen invloed hebben op je denken. Staat Mercurius bijvoorbeeld op de malefic vaste ster Algenubi, die een Mars/Saturnuskarakter heeft en door Vivian Robson in zijn boek 'The fixed stars and constellations in astrology' omschreven wordt als bombastisch, wreed en harteloos, dan wordt je denken en communicatie vertroebeld en overheerst door de vurige en bombastische aard van deze stand. Het bij tijd en wijle bezigen van schuttingwoorden of spreken op een ruzieachtige toon zul je in dat geval zeker herkennen in je wijze van communiceren. Huispositie De huispositie van Mercurius heeft eveneens invloed op zijn functioneren. Staat Mercurius in een malefic huis dan wordt hij in zijn functioneren belemmerd en de planeet is daarnaast veel bezig met zaken die symbool staan voor dat huis. Staat Mercurius in jouw zesde huis dan zul je vaker nadenken over ziektes en problemen. Met Mercurius in je tweede huis ben je in gedachten vaak bezig met financiële of materiële zaken.
3.3. Traditionele psychologische analyse in de praktijk Na al deze theorie wordt het tijd om praktisch aan de slag te gaan aan de hand van de radix van Anne Frank. Zij werd wereldberoemd met haar dagboek 'Het Achterhuis', dat ze schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog toen zij met haar ouders en zusje Margot zat ondergedoken in Amsterdam. 15°40'
27°19'
* ** *
**
*
C * * ** * * *
* *
20° 29° 55' 57'
16°58'
* * *
08°04'
Frank Anne Placidus Dag: Uur:
2
7
3
** *
l * * * G* **
06°49' Erstellt mit Mercurius 3.0 von BBb
08°04'
16°58'
K ** * *
00°06'
6
c g
Radix
19' 05°
*
L * * **
** *
43' 27°
5
gr
4
* F
*
9 12-6-1929 G 07:30:00 CET 8 Frankfurt am Main... GER 008° o 40' 50° n 07'
1
e 26°00' b
***
25'
11
00°06'
16°58'
A * *
10
48'
12
** E*
* * * ** *
d f kr 06°
cr a20°16°34'
D* ** * *
B *
06°49'
** * **
55' 20°
or ** * * * * *H
* **
* I **
* ***J *
27°19'
15°40'
Om een goede psychologische analyse te kunnen geven, moeten eerder genoemde punten worden geduid, te beginnen met het temperament en vervolgens gedrag en verstand. We beginnen met het stapsgewijs doorlopen van de vijf factoren die het temperament bepalen. Op de ascendant staat het teken Leeuw, een cholerisch teken. Heer 1 is de planeet die bij het teken Leeuw hoort en dat is de Zon, een cholerische planeet. Anne Frank heeft haar Zon in het Lenteteken Tweelingen staan, dus we noteren sanguinisch. Haar Maan is eveneens sanguinisch omdat deze nog geen 90˚ voorbij de Zon is. Tot slot kijken we naar de Lord of the Geniture in haar radix. De planeet Venus komt zowel essentieel als accidenteel als sterkste planeet uit de bus. Venus is een koude en vochtige planeet en daarom flegmatisch. Zo komen we, alles bij elkaar opgeteld, tot tweemaal cholerisch, tweemaal sanguinisch en eenmaal flegmatisch. Hieruit kunnen we concluderen dat Anne Frank een cholerisch/sanguinisch temperament heeft met een lichte nadruk op het cholerische element omdat haar ascendant in een cholerisch teken staat. Het is daarbij interessant om eens naar de primordiale kwaliteiten te kijken. De cholerische ascendant en heer 1 geven twee maal warm en twee maal droog. Haar Maan in het eerste kwartier en haar Lente Zon geven twee maal warm en twee maal vochtig en Venus, haar LoG is koud en vochtig.
Deze kwaliteiten bij elkaar opgeteld geven maar liefst vier maal warm, drie maal vochtig, twee maal droog en slechts een maal koud. Anne moet met al die warmte een bijzonder energiek kind zijn geweest en veel behoefte hebben gehad aan beweging. Het zal destijds beslist niet gemakkelijk voor haar zijn geweest om ondergedoken te moeten zitten en niet lekker met haar vriendinnen buiten te kunnen spelen of te sporten. De grote hoeveelheid vocht in haar horoscoop laat zien dat zij een kind was dat zich gemakkelijk met anderen kon verbinden. Zij zal ongetwijfeld een grote schare vriendinnen hebben gehad, wat nog versterkt wordt door de sanguinische component in haar karakter. De analyse van het temperament geeft zo al een aardig beeld van Anne 's karakter. Het tweede punt dat bekeken moet worden is de planeet die het gedrag bepaalt, de 'significator of manners'. Anne Frank heeft geen planeten in het eerste huis staan, dus moet er gezocht worden naar een planeet die de meeste invloed heeft op de Maan en/of Mercurius via een aspect of dispositie. In de radix van Anne staat Mercurius conjunct de Zon en de Maan in Leeuw staat onder dispositie van de Zon. In Anne 's radix wordt de Zon daarom aangemerkt als gedragsaanduider en deze planeet lijkt goed te passen in het beeld van de sterke en stralende persoonlijkheid die Anne Frank was. Door mensen die haar destijds gekend hebben wordt Anne omschreven als een energiek meisje met veel pit en een levendig karakter.
Als laatste punt in de analyse van de traditionele psychologische duiding richten we ons op het verstand. Hoe staat het met haar denkvermogen en haar wijze van communiceren. Mercurius staat essentieel sterk in het luchtteken Tweelingen, wat duidelijk verwijst naar haar aanleg voor taal, schrijven en communiceren. Tweelingen is een dubbelteken en dat verklaart meteen waarom Anne zoveel schreef en tegelijkertijd een enorme kwebbelaarster was. Anne schreef in haar dagboeken over alles wat zij beleefde tijdens de onderduikperiode en zij raakte daarbij aan de essentie van haar bestaan en de angst waarmee zij en haar familie elke dag moesten leven. Haar Mercurius staat combust en deze verbranding stelde haar in staat tijdens het schrijven tot de essentie van dingen door te dringen. In haar dagboeken schreef zij niet alleen over haar leven tijdens de onderduikperiode maar zij blikte ook vaak terug op het leven dat zij leidde voordat de oorlog begon. Anne heeft een retrograde Mercurius in haar horoscoop en de planeet geeft hier mooi aan hoe haar gedachten regelmatig tegen de stroom in gingen en afdwaalden naar het verleden, toen haar leven er nog zonnig en vol beloften uitzag.
Van Anne Frank is bekend dat zij heel graag schrijfster wilde worden. Zij had daar beslist talent voor met haar Mercurius in het luchtteken Tweelingen, een echte stand voor schrijvers. Haar Mercurius is via een partiel aspect verbonden met Mars, de heer van het tiende huis, een stand die aangeeft dat haar schrijftalent nauw verbonden is met de loopbaan. De stand van Mercurius verwijst naar haar succes als schrijfster. Anne is, hoe wrang ook, een wereldberoemde schrijfster geworden maar helaas, zij heeft dit niet meer mee mogen maken. Anne Frank overleed op vijftienjarige leeftijd, evenals haar moeder en zus Margot, in concentratiekamp Bergen-Belsen. Haar vader Otto heeft de oorlog overleefd en hij heeft er voor gezorgd dat haar dagboeken werden uitgegeven. Aangezien de psychologische analyse een belangrijk onderdeel vormt van de klassieke duiding, volgt onderstaand nog een tweede voorbeeld. Dit is de horoscoop van Marilyn Monroe, de wereldberoemde Amerikaanse actrice en zangeres. In de jaren vijftig werd zij als sekssymbool een icoon en zij is dat gebleven tot op de dag van vandaag. 06°01' 10°35'
13°31'
D** ** * *
13°05'
** **
**
* * C * * * * ****
dl
28° 21° 45' 44'
10° 47' 27'
10
k 16°54'
11
12
*
1
* *
** *
9
Dag: Uur:
8 50' 26°
7
L * * **
f b
06' 19°
6
5
54'16°
*
4
03°40'
Erstellt mit Mercurius 3.0 von BBb
27' 21°
** G* **
** *
gr * * * ** * * ** * * H
** * * * I
K
13°05'
* *
o *
** *
06°08'
**
e b
Radix
*
44'
Monroe Marilyn Placidus
3
*
03°40'
e 20°
1-6-1926 G 09:30:00 PST Los Angeles CA 118° w 15' 34° n 03'
2
* F
* * ** * * A * *
a c06°
** E*
06°08'
B *
* *J ** 13°31'
* **
10°35'
06°01'
Marilyn Monroe heeft een cholerisch/melancholisch temperament. Haar ascendant valt in het cholerische teken Leeuw en heer 1, de Zon, is een cholerische planeet. De Maan in haar radix is melancholisch. Dit Licht staat in het derde kwartier (tussen 180˚ en 270˚ voorbij de Zon). Mercurius, haar Lord of the Geniture, is eveneens melancholisch en haar Zon valt in het sanguinische lenteteken Tweelingen. Met tweemaal cholerisch, tweemaal melancholisch en eenmaal sanguinisch komen we voor Marilyn uit op een cholerisch/melancholisch temperament. De primordiale kwaliteiten geven het volgende beeld. Marilyns ascendant en heer 1 zijn cholerisch, wat twee maal warm en droog oplevert. De Maanfase en de LoG zijn melancholisch en geven twee maal koud en droog.
Haar Lentezon is warm en vochtig. Dit alles bij elkaar opgeteld geeft vier maal droog, drie maal warm, twee maal koud en een maal vochtig. Met zoveel droogte en zo weinig vocht weten we als astroloog dat Marilyn een vrouw moet zijn geweest die moeite had met het leggen van contacten. Door het geringe aanwezige vocht in haar radix moet zij het moeilijk hebben gevonden zich met anderen te verbinden. Dit lijkt op het eerste gezicht misschien wat vreemd voor een actrice die altijd in het licht van de schijnwerpers stond en vele fans en minnaars had. Kennelijk waren de contacten die zij had slechts oppervlakkig, zonder echte diepgang en heeft zij zich vaak alleen gevoeld. Marilyn heeft veel planeten aan de rechterzijde van de MC/IC-as staan. Dit geeft aan dat zij sterk gericht is op de ander. Mensen met veel planeten aan de linkerzijde van deze as zijn daarentegen sterk op zichzelf gericht. Heer 1, de Zon, valt op cusp 11, het huis van vriendschappen. Met zo'n sterke gerichtheid op andere mensen en op vriendschappen, moet het voor Marilyn pijnlijk zijn geweest dat zij – door de vele droogte en het weinige vocht – niet in staat was diepgaande contacten aan te gaan. In biografieën die over Marilyn geschreven zijn valt te lezen dat zij psychische problemen had en meerdere malen onder psychiatrische behandeling is geweest. Ongetwijfeld zal haar onvermogen om zich werkelijk met mensen te verbinden hier mee te maken hebben gehad. De gedragsaanduider in de radix van Marilyn is Saturnus. Zowel de Maan als Mercurius staan in waardigheden van deze planeet. De Maan staat in het teken en Mercurius in de tripliciteit van Saturnus. Mercurius staat bovendien in wederzijdse receptie met Saturnus (tripliciteit-term). Omdat deze planeet in haar radix peregrien is, zal hij zich niet altijd van zijn beste kant laten zien. Marilyn zal dan ook wel eens wat ongedisciplineerd, wantrouwig, klagerig of morrend gedrag hebben vertoond. Om de psychologische analyse goed af te ronden moet ook het verstand bekeken worden. In de horoscoop geeft Mercurius een goed beeld van zowel Marilyns denkals communicatievermogen. Evenals Anne Frank heeft Marilyn de planeet Mercurius in het luchtteken Tweelingen staan. Deze stand geeft ook hier weer aanleg voor taal, kennis en communicatie. Marilyn is ver uit het meest bekend geworden als actrice en sekssymbool, maar zij was, wat de meesten onder ons waarschijnlijk niet weten, eveneens een dame met een goed stel hersens. De Zon, als bron van energie, staat conjunct Mercurius en geeft zo kracht aan de planeet van het verstand. Via deze conjunctie wordt Mercurius verbonden met de kern (Zon) en zo wordt nogmaals haar goede intelligentie benadrukt. Ten tijde van Marilyns geboorte liep Mercurius zeer snel, wat haar een hoge snelheid van denken gaf. Dit zegt niet zozeer iets over de kwaliteit van haar denken maar het maakte haar wel gevat. Wat voorts opvalt is de stand van Mercurius op de vaste ster Aldebaran. Het thema van deze ster heeft niet alleen met groot stoffelijk succes te maken, maar ook met andere vormen van stoffelijkheid zoals bijvoorbeeld kunst en een grote zinnelijkheid. Marilyns zinnelijke, sensuele vertolking van het lied 'Happy Birthday Mr. President', dat zij op 19 mei 1962 ten gehore bracht op de vijfenveertigste verjaardag van wijlen president John Kennedy is wereldberoemd geworden.
Samengevat blijkt uit de psychologische analyse dat Marilyn een intelligente persoonlijkheid was (verstandsplaneet Mercurius in een luchtteken, conjunct de Zon). Zij was gedreven en ambitieus (cholerisch), een vrouw die zich niet gemakkelijk met anderen verbond en weinig diepgaande contacten had (melancholisch). In haar gedrag kon zij ongedisciplineerd en koppig zijn (SoM is een peregriene Saturnus), wat vooral in de laatste jaren van haar leven duidelijk zichtbaar was in haar werk, waar zij om allerlei redenen regelmatig niet op kwam dagen. Met de psychologische analyse van temperament, gedrag en verstand geeft de klassieke astrologie een duidelijk inzicht in het karakter van een persoon. Bij de term 'klassieke astrologie' kan de indruk ontstaan dat deze vorm van astrologie ouderwets of achterhaald zou zijn. Niets is echter minder waar. Onder het motto 'onderzoekt alle dingen en behoudt het goede', bouwen klassiek astrologen heden ten dage voort op de kennis en inzichten van hun vakbroeders uit het verleden. Technieken uit vroeger tijden die niet blijken te werken worden gedecideerd terzijde geschoven. Zo blijft de klassieke astrologie tot in lengte van dagen een levend en uitermate boeiend ambacht.
Geraadpleegde literatuur: Hofman, O.: De astrologie van de roeping. In: Anima Astrologiae, juni 2005. Hofman, O.: Klassieke medische astrologie, Uitgeverij Synthese b.v., Den Haag, 2007. Rolfe, R.: The four temperaments, Marlowe & Company, New York, 2002. Frawley, J.: Praktische Geburtsastrologie, Skandro Verlag, Düsseldorf, 2009. Frawley, J.: The Moon as mind, The astrologer's apprentice, Issue 11, London, 1998. Frawley, J.: The Moon in the man, The astrologer's apprentice, Issue 21, London, 2004. Faas, H., De gebruiksaanwijzing van uw medewerker, Academic Service, 2012
Vier Temperamenten Temperament
Cholerisch
Melancholisch Sanguinisch
Lichaamssap Element Kwaliteit
Gele gal Vuur Warm / droog
Zwarte gal Aarde Koud / droog
Flegmatisch
Bloed Slijm Lucht Water Warm / vochtig Koud / vochtig
Schema Temperamentbepaling
1.
Neem het teken op de AC
Ram, Leeuw, Boogschutter Stier, Maagd, Steenbok Tweelingen, Weegschaal, Waterman Kreeft, Schorpioen, Vissen 2.
Sanguinisch (w/v) Cholerisch (w/d) Melancholisch (k/d) Flegmatisch (k/v)
Bepaal de Maanfase
1e Kwartier (Maan 0˚ tot 90˚ voorbij de Zon) 2e Kwartier (Maan 90˚ tot 180˚ voorbij de Zon) 3e Kwartier (Maan 180˚ tot 270˚ voorbij de Zon) 4e Kwartier (Maan 270˚ tot 360˚ voorbij de Zon) 5.
Cholerisch (w/d) Melancholisch (k/d) Sanguinisch (w/v) Flegmatisch (k/v
Bepaal het jaargetijde van de Zon (kijk in welk teken de Zon staat)
Ram, Stier, Tweelingen (lente) Kreeft, Leeuw, Maagd (zomer) Weegschaal, Schorpioen, Boogschutter (herfst) Steenbok, Waterman, Vissen (winter) 4.
Cholerisch (w/d) Melancholisch (k/d) Sanguinisch (w/v) Flegmatisch (k/v
Neem de planeetaard van Heer 1
Zon, Mars Saturnus, Mercurius Jupiter Maan, Venus 3.
Temperament / kwaliteit
Sanguinisch (w/v) Cholerisch (w/d) Melancholisch (k/d) Flegmatisch (k/v)
Bepaal de Horoscoopheer of Lord of the Geniture (LoG) (dit is de planeet met de meeste essentiële en accidentele waardigheid)
