De Dorpsbode. Redden op de rand van de wereld. 66 e jaargang, nr oktober 2013

De Dorpsbode 66e jaargang, nr. 20

15 oktober 2013

Redden op de rand van de wereld Thijs van den Berg

Thijs van den Berg

5

▲

We rijden drie kwartier vanaf het laatste kleine dorpje, langs de waterrand van de fjorden. De weg leidt omhoog, sneeuwresten links en rechts van de auto. We zijn al tijden de enige op de weg en om ons heen is niets dan natuur, van de ruigste soort. Dan duikt de weg naar beneden en zien we aan de overkant van het fjord het plaatsje Þingeyri liggen. Vervolg op pag.

COLOFON

In dit nummer o.a.: Redden op de rand van de wereld ............ 1

De Dorpsbode is het officiële orgaan van de vereniging 'Dorpsbelang' Schiermonnikoog dat tweemaal per maand verschijnt. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de redactie worden overgenomen.

Agenda ...................................................................... 3 Mag ik uw aandacht...

......................................

9

Afscheid directeur Yn de mande .............. 11 Door de ogen van een kind .......................... 13 Herdenkingsdienst Got Tjark .................................... 21 November Wandelmaand

..............................

23

Ode aan de Wadden ............................................ 25 ‘t Is weer voorbij die mooie zomer! ...... 26 Griepvaccinatie

........................................................

Zuiderzeeklassieker 2013

....................................

27 31

Operaconcert Verdi .............................................. 31 Waterzuivering Berkenplas

............................

33

Nieuws van de bibliotheek ............................ 35 Documentaire over Gert Jan Merlijn .... 38 Verwilderde katten op Schier ........................ 39 Nieuw bestuur Promenade

............................

39

Nationaal Park Schiermonnikoog .............. 43 Experiment met weervisserij ........................ 44 Stichting Welzijn Schiermonnikoog ........ 47 V.V. De Monnik .................................................... 50 KNRM

2

..............................................................................

55

Redactie Ilja Zonneveld Erik Jansen Hanneke Op den Buysch Francine Venselaar Redactie/advertentieadres e-mail: [email protected] Inleveren kopij bij voorkeur via e-mail De Dorpsbode p/a Langestreek 15 (‘t Luifeltje) 9166 LA SCHIERMONNIKOOG De Digitale Dorpsbode: www.dorpsbode.nl Uw teksten en foto’s plaatst de redactie ook op www.dorpsbode.nl De redactie van het jaarboek kan uw foto’s gebruiken voor haar jaarlijkse uitgaven. Heeft u daartegen bezwaar, vermeldt dit dan bij de foto Abonnementen Aanmelden, opzeggen, adreswijziging: Penningmeester Ver. Dorpsbelang, Gratia Susannastraat 2, 9166 PK Schiermonnikoog Tel. 0610 149 414, e-mail: [email protected] Rabobank 3461.10.491 t.n.v. Ver. Dorpsbelang, Schiermonnikoog Lidmaatschap € 37,50 per jaar, buiten Nederland € 82,50 Bezorging op Schiermonnikoog: H. Kobes, 53 17 25 Verantwoording De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van artikelen, wel of iets geplaatst wordt. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen aan te passen. De Vereniging Dorpsbelang en de Dorpsbode zijn niet aansprakelijk voor schade die ontstaat door het niet of foutief plaatsen van ingezonden kopij. Kosten advertenties 1/4 pagina: € 20,75 1/2 pagina: € 38,55 1/1 pagina: € 74,15 Bij regelmatig adverteren, (1 of 2 keer per maand) gelden andere tarieven: resp. € 16,20, € 30,10 en € 57,90 per keer.

Op 'e Schel Niet-commerciële mini-advertentie: € 2,50, contant te voldoen

De Dorpsbode van 15 oktober 2013

Agenda 15 oktober - 15 november 2013 di di

15 okt. 15 okt.

10.30 11.00-12.00

Uilenbraakballen pluizen, Bezoekerscentrum Spreekuur dierenarts, Melle Grietjespad 9 (uitsluitend op afspraak: 0519-292526) di 15 okt. 16.00 Kinderfilm, Dorpshuis di 15 okt. 19.00 Jeugdfilm, Dorpshuis di 15 okt. 21.30 Film, Dorpshuis do 17 okt. 15.00 Spelletjesmiddag in de Riich vr 18 okt. 16.30 Vrijdag voorleesdag (6-8 jaar), bibliotheek za 19 okt. 21.00 Film: de nieuwe wildernis, Dorphuis di 22 okt. 10.30 Vette vogeldag, Bezoekerscentrum di 22 okt. 16.00 Kinderfilm, Dorpshuis di 22 okt. 19.00 Jeugdfilm, Dorpshuis di 22 okt. 20.00 Lezing vriendschap, Barbara Driessen, bibliotheek di 22 okt. 21.30 Film, Dorpshuis do 24 okt. 20.00 Jubileumconcert met film en foto’s. shantykoor, Dorpshuis vr 25 okt. 11.00 – 16.00 Sneupmarkt in de Riich vr 25 okt. 16.30 Vrijdag voorleesdag (9-12 jaar), bibliotheek za 26 okt. 11.00 Monnikenloop, Dorp za 26 okt. 21.00 Film: de nieuwe wildernis, Dorphuis ma 28 okt. 15.00 Open repetitie popkoor 50-plus, Yn de Mande vr 1 nov. 16.30 Vrijdag voorleesdag (peuters), bibliotheek vr 1-3 nov. Trekvogelwandelweekend, verschillende locaties. za 2 nov. 16.00 Concert Amsterdams Wellingtoonkoor, COS zo 3 nov. 23.01 Documentaire Gert Jan Merlijn, Ned.2 wo 6 nov. Vanaf 19.00 Ophalen oud papier do 7 nov. 16.00 Herfstdiner ouderenwerk, Brakzand vr 8 nov. 16.30 Vrijdag voorleesdag (kleuters), bibliotheek vr 8-10 nov. Sportief wandelweekend, verschillende locaties di 12 nov. 11.00-12.00 Spreekuur dierenarts, Melle Grietjespad 9 (uitsluitend op afspraak: 0519- 292526) do 14 nov. 15.00 Sjoelen, Riich vr 15 nov. 16.30 Vrijdag voorleesdag, bibliotheek vr 15-17 nov. Cultuurhistorisch wandelweekend, verschillende locaties zo 17 nov. 13.00 Waden, theatraal ontbijtconcert, Got Tjark Meer informatie op de digitale activiteitenagenda van Schiermonnikoog: www.lytjepole.nl

Exposities U kunt verschillende exposities bezoeken, waaronder: Atelier Romy, foto’s/schilderijen (Langestreek 7); Bunkermuseum Schlei (Scheepstrapad); De Vesting, foto’s van Schiermonnikoog (Strandresort Schier); Galerie Ogygia, schilderijen/keramiek/e.a. (Middenstreek 23); Galerie Stella van Acker, schilderijen (Voorstreek 16); Impressies langs de vloedlijn, foto’s Jouke de Jong (Vitamaris); Landschappen op het eiland, Bezoekerscentrum (Torenstreek 20); Schelpenmuseum Paal 14 (Martjeland 14); What a wonderful world 4, foto’s van verschillende kunstenaars (Soepboer rijwielverhuur) Willem Horsman, expositie (gemeentehuis); Wrakhout, bootjes van wrakhout (v.d. Molenpad 13).

Inleveren kopij: Dorpsbode nummer 21 (1 november): 24 oktober, uiterlijk om 20.00 uur Dorpsbode nummer 22 (15 november): 7 november, uiterlijk om 20.00 uur Aanleveren van kopij bij voorkeur via e-mail: [email protected]


3

4


Redden op de rand van de wereld

▲

Het duurt nog 20 minuten voordat we er ook daadwerkelijk aankomen en worden ontvangen door het lokale reddingsteam van ICE-SAR. Het dorpje telt ongeveer 300 inwoners (elk jaar minder) en ligt in het westen van de Vestfirðir (Westelijke Fjorden). Hemelsbreed ligt het op 200 kilometer van Reyjavík, maar met de auto is het ruim 500 km rijden. En als de weg dichtsneeuwt (soms zes maanden per jaar), is de De overweldigende natuur van IJsland: de weg naar het lokale belangrijke hitte in de bodem laat water omhoogspuiten ‘stadje’ Isafjorður (2700 inwoners) niet begaanbaar en gaat alles over water of met een enorme omweg van honderden kilometers. Wanneer ze dit vertellen, realiseer ik me nogmaals dat we op Schiermonnikoog nog echt niet afgelegen wonen. Het bezoek aan het lokale reddingstation is het tiende in een uitwisselingsweek georganiseerd door de International Maritime Rescue Federation voor vrijwillige reddingbootbemanningen van verschillende Europese reddingmaatschappijen. Met het wippertoestel zijn op IJsland al honHet hoofddoel van deze uitwisseling derden zeelieden gered van vastgelopen schewas het delen van kennis en het pen op de grillige kusten leren van elkaars organisatie. Ik had de eer om Nederland te vertegenwoordigen in IJsland, en deelde deze week met iemand uit IJsland, Estland, Duitsland, Denemarken, Finland, Zweden, Ierland en Noorwegen. Onze gedeelde noemer was onze liefde voor het Reddingswerk en dit bleek een prachtige start voor een bijzondere kennismaking. Het land IJsland is als een andere planeet: omringd door ijskoud water vol vis, een landschap waar het vuur en water uit omhoogspuiten en het ene vergezicht afgewisseld wordt door het andere, nog meer adembenemende uitzicht. Maar de oerkrachten zijn het meest indrukwekkend van allemaal. Het land leeft, de De Dorpsbode van 15 oktober 2013

5

Foto’s: Thijs van den Berg

Vervolg van pag. 1

Nach reis wier motte wy in ús femylje ien misse. Op 5 oktober jongstleden is op de leeftiid fan 69 jier eeuwnferwachts stúeren ús swaiger

Age Visser Jaife man en maatje fan ús Gepke gretsken Heit fan syn twaa dachters en scheunseuns: Jeannette en Patrick Anique en Harm en gretsken Beite fan syn fjeeuwer bensben. Wy winskje har fôle starkte tò.

Klaske en Cees van Aalst Garda, Cor † Brandsma Tjikke en Piet Brandsma Renze Pieter Visser Jackeline †, Ubelenus en Julie Ubels Jackel †, Corrie Visser Piet en Greetje Visser Jan en Dineke Visser Tineke, Goos † Sibma Alida en Wynzen Bruinsma

en de eume en mutjensezers 6


Thijs van den Berg

De 8 gasten boven op de berg Bolafjall. Achter ons de Oceaan, 638 meter lager, recht naar beneden

▲

bodem is vol energie (IJsland voorziet zichzelf volledig in zijn energiebehoefte met geothermische centrales en elk huis heeft een aparte leiding voor warm water wat gloeiend heet uit de grond komt) en ook het water en de lucht doen de mens zich vaak maar nietig voelen. Er is bijna geen boom om achter te schuilen, de wind heeft vrij spel en jaagt soms golven tegen de kust die menig zeeman doen slikken. En zo leven de IJslanders ook met respect voor de natuur om hen heen. Ze overleven in extreme omstandigheden en weten dat ze elkaar nodig hebben om te overleven. Het behulpzame zit diep in de mensen. Zo ook in Þingeyri, waar iedereen op een manier bijdraagt aan het draaiend houden van de gemeenschap. Het Reddingstation heeft een boot (een open Zodiac), een Superjeep en enkele sneeuwscooters. Daarnaast hebben ze al het materiaal wat ze warm kan houden, waarmee ze mensen in de sneeuw kunnen opsporen en zich staande kunnen houden op zee. Iedereen in het dorp draagt bij aan het station. Ze krijgen een zeer kleine bijdrage van het hoofdkantoor in Reykjavík De Dorpsbode van 15 oktober 2013

7

Nu: samen sterk voor het betere transportwerk

√ DE eilander transportonderneming die op persoonlijke wijze alle uiteenlopende transportdiensten verleent. √ Met eigen distributiecentra in Leeuwarden en Holwerd. √ Dit betekent een zeer snelle levering van uw goederen uit alle windrichtingen. √ Voor meer informatie komt u even langs op Veerweg 8 te Schiermonnikoog of bel ons even. Op- en overslag mogelijkheden te: - Leeuwarden - Lauwersoog

- Holwerd - Dokkum

Ons nieuwe adres in Leeuwarden is Morseweg 19a Ameland: Achterdijken 20, 0519 – 554366 Schiermonnikoog: Veerweg 6-8, 0519 – 531851

www.rdvtransport.nl i nnof ot a@r hi se@ l l ehm o taa.rki ns .bn. ln l e lal ne m ww ww w .. hh ee ll llee m m a n o tt aa rr iiss . .nnl l w

Schiermonnikoog iedere 2e en 4e woensdag v. d . m a a n d i n h e t D o r p s h u i s Telefoon (0519) 29 49 15 Tijden: komende zitting/spreekuur 23 oktober 212 2 juni f e b ren u a26 r- i 13 e nnovember 12013 4 m a a r2013 t juni 10:30 - 13:00 uur

Dokkum Hogepol 18 9101 LZ Dokkum Postbus 72 9100 AB Dokkum Telefoon(0519) 29 49 15 Fax (0519) 29 32 34

Het is aan te raden om een afspraak voor deze zitdagen/spreekuren te maken. U kunt ons vrijblijvend en zonder dat daar direct kosten aan verbonden zijn raadplegen en om advies vragen.

8


voor het werk, maar alle materialen zijn zelf aangeschaft. Het geld verdienen ze zelf: ze verkopen zelfgemaakte taarten, verzamelen lege flessen en verkopen vuurwerk. Daarnaast hebben ze een jeugdclub voor de jongeren waarin ze al op jonge leeftijd kennismaken met het Reddingswerk. Er zijn mensen die hulp bieden bij lawines met hun hond en oudgedienden die helpen waar ze kunnen. Het maakt indruk, diepe indruk. Ik voel me verwend en realiseer me nog eens hoe goed we het hebben thuis op Schiermonnikoog. Tegelijkertijd kan ik daar trots vertellen over een klein eiland waar we ook samen alle verschillende diensten draaiende houden en waar ‘elkaar helpen’ gewoon is. Na de rondleiding worden we naar de bovenverdieping geleid waar eten en drinken voor ons is klaargezet. Weer ontroerd door de open armen waar we overal mee worden ontvangen en de warmte van de mensen naar ons toe. Overal worden we ontvangen als een speciale delegatie, wat soms als teveel eer voelt. Maar het blijkt keer op keer ook dat ze trots zijn om te vertellen over hun werk en hun leven en dat ze ons bezoek zien als een eer. Uiteraard zat de week ook vol met spectaculaire oefeningen, verhalen uit alle Noordelijke hoeken van Europa, walvissen die de Reddingboten begeleiden, geisers, vulkanen en gloeiendhete zwembaden tussen de besneeuwde bergen. Het was prachtig om te zien en te horen hoe ze in andere landen proberen mensen op zee (en in de bergen) te helpen waar nodig. En te zien hoe iedereen dit enerzijds vol overgave deed en anderzijds ook omdat het een gewone zaak is om er te zijn voor je medemens in nood.

■

Mag ik uw aandacht… Bedankt Ik wil iedereen die mij heeft gesteund door het sturen van kaarten tijdens mijn verblijf in het ziekenhuis en verpleeghuis hartelijk bedanken. Hartelijke groeten, Marie ter Veer, Haren Huldiging Marianne Kleibrink Op donderdag 31 oktober wordt in de raadzaal van het gemeentehuis in het Italiaanse Francavilla Marittima onze dorpsgenoot Marianne Kleibrink in het zonnetje gezet ter ere van haar 75ste verjaardag. Marianne Kleibrink heeft als archeologe veel werk verricht in deze Zuid-Italiaanse streek. Nog steeds reist Marianne geregeld af naar Francavilla Marittima om er opgravingen te doen. Bezoek voor meer informatie over de opgravingen bij deze Italiaanse plaats de website www.museumfrancavilla.com Op deze site staan onder meer afbeeldingen van verschillende bijzondere archeologische vondsten uit het gebied. ■ De Dorpsbode van 15 oktober 2013

9

:

NIEUWBOUW NIEUWBOUW VERBOUWVERBOUW RENOVATIE RENOVATIE ONDERHOUD ONDERHOUD RESTAURATIE BOUWBEDRIJF MEINTEMA-HIEMSTRA BV PAASLANDWEG 6 9166 PV SCHIERMONNIKOOG WWW.BOUWBEDRIJFMEINTEMA-HIEMSTRA.NL

UTILITEITSBOUW RESTAURATIE UTILITEITSBOUW MACHINAAL TIMMERWERK MACHINAAL TIMMERWE DOE-HET-ZELF-SERVICE DOE-HET-ZELF-SERVICE

0519-531276 / 0519-321251

BOUWBEDRIJF MEINTEMA-HIEMSTRA BV PAASLANDWEG 6 9166 PV SCHIERMONNIKOOG WWW.BOUWBEDRIJFMEINTEMA-HIEMSTRA.NL 0519-531276 / 0519-321251

10


Afscheid directeur Yn de mande Team Yn de mande

▲

Op vrijdag 27 september heeft Elly Fragakis-Rosema, na tweeënhalf jaar werkzaam te zijn geweest, afscheid genomen van samenwerkingsschool Yn de mande op Schiermonnikoog. Zij werd opgehaald door de leerlingen van de bovenbouw. Op het plein stonden de leerlingen van de onder- en middenbouw al klaar met ballonnen. In de hal van de school werd zij door alle leerlingen en het team toegezongen. Uit handen van de oudste en jongste leerling kreeg ze mooie cadeaus, blijvende herinneringen aan Schiermonnikoog. Daarna werd ze toegesproken door Bard Boon van het bestuur.


11

Schiermonnikoog Burg. v/d Bergstraat 18

Vragen over uw gehoor? U vindt ons op donderdag 17 oktober van 11.00 tot 12.00 uur in de recreatiezaal van “De Riich”, Burg. v/d Bergstraat 18 te Schiermonnikoog. U kunt gewoon binnenlopen voor het laten nakijken van uw Hoortoestel of een Gratis Hoortest doen. U bent zonder afspraak welkom.

www.schoonenberg.nl

12


Namens het College van B&W sprak Louis Wiersema. Hij belichtte de totstandkoming van de samenwerkingsschool en de rol van Elly daarin. Tot slot sprak Inge Luit namens de MR Elly toe op de manier zoals Elly gewend was te doen. Daarna konden de genodigden, ouders en leerlingen onder het genot van een kopje koffie, thee en koek Elly succes wensen met het vervullen van haar nieuwe functie van inspecteur bij het primaire onderwijs bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

■

Door de ogen van een kind Heleen Faber U kent wellicht het lied ‘Het Dorp’ van Wim Sonneveld. ‘En langs het tuinpad van mijn vader…zag ik de hoge bomen staan…ik was een kind en wist niet beter dan dat het nooit voorbij zou gaan’. Nostalgie, een soms zoete pijn. Die iemand zoals ik ook al kan voelen, want ik groeide op in de jaren ’70 op het eiland en wat er toen was, is natuurlijk voorbij. De mensen die toen oud waren, zijn er al lang niet meer. Daar word ik mij meteen bewust van als ik langs de streken loop. Op een enkeling na woont daar niemand meer die er woonde toen ik een kind was. En dan heb je alleen nog maar je herinneringen. Met een glimlach. Want mede door die ‘Mensen Van Voorbij’ heb ik een mooie jeugd gehad vol indrukken. Omdat ik als kind regelmatig rekeningen rondbracht voor een zakcentje en ik met de collectebus van de Hoogeland-stichting bij mensen thuiskwam en natuurlijk in het oude gedeelte De Dorpsbode van 15 april 2013

13

Kustweg 12 9976 VP Lauwersoog Tel. 0519-349999 Fax. 0519-349366 [email protected] www.visserlauwersoog.nl

VOOR AL UW TRANSPORT VAN EN NAAR SCHIERMONNIKOOG EN AMELAND * * * *

Van maandag t/m zaterdag om 6:30 uur en 12:30 uur naar Schiermonnikoog Dagelijkse lijndienst op Dokkum, Leeuwarden, Drachten en Groningen Verzorgen van transport door binnen- en buitenland Voor meer informatie bent u op werkdagen tussen 8:00 uur en 17:00 uur altijd van harte welkom op ons kantoor, of neem gerust even contact met ons op

Uw transportbedrijf dat goede service en klantgerichtheid nog hoog in het vaandel heeft staan ook voor uw transport naar Ameland.

! !# #$ " Hearewei 2 9104 CT Damwâld M. Grietjespad 13a 9166 LT Schiermonnikoog Tel.: 06 - 232 61 869 b.g.g.: 0511 - 42 15 80 www.dezwartonline.nl

14


van het dorp ben opgegroeid heb ik best wat leuke herinneringen aan de toen oude(re) mensen die in het dorp woonden. ‘Fan wa bist do der ien?’, was een vraag die ik vele malen heb beantwoord. Ik maak voor u een wandeling ‘Langs de Streken’ en vertel u wat er in mij opkomt. Hieronder volgen wat mensen die ik ken uit mijn jeugd. Ik ben geneigd om ze meneer en mevrouw te noemen, maar laat dat na. U moet het er maar bij denken. In de Middenstreek, en ik heb het nu eerst even over onze directe buren, moest ik altijd binnenkomen bij Aaltje Schut, in het huis naast de supermarkt. In de gang was een trap naar boven en daaronder had ze dan in een laatje haar portemonnee liggen met zo’n knip. Af en toe kwam Jaap Schut ook even in de gang. Ik vond hem lief. Maar mevrouw Schut was ook zo lief voor me. Ooit heb ik een jonge kraai opgevoed met brinta en wormen. Op een dag kwam hij niet meer. Later hoorde ik dat hij ook bij Aaltje Schut kwam. Ik vond het niet meer dan logisch dat hij voor haar had gekozen. Dus had ik er vrede mee dat de kraai niet meer terugkwam.

▲


15

Ome Rense en Tante Betsy van Dijk waren natuurlijk niet bejaard toen maar toch wil ik ze noemen. Ze hadden in een pijpenlaatje een groenten- en fruitwinkel aan de Middenstreek tegenover ons en het rook er zo lekker naar appels. Als ik nu nog in een oude kelder kom waar ze liggen moet ik er altijd even aan denken. Boven de toonbank hing een joekel van een weegschaal. Hoe zij die vulden, de koopwaar wogen en vervolgens in een plastic zak deden en deze ronddraaiden zodat ze beide uiteinden konden knopen, was het einde. Ik kon er niet genoeg van krijgen. En buiten stond een aardappelschrapmachine. Die maakte meer herrie dan de geluiden uit onze werkplaats, vond ik. Als wij de aardappeloogst uit onze tuin binnen hadden, was er een pan vol van die hele kleine aardappeltjes. Mijn moeder stuurde mij dan naar Ome Rense om ze te laten schrappen. Ik stond er dan bij als hij de machine aanzette…de aardappeltjes kwamen er samen met veel water uit (waar kwam dat toch vandaan?) en ik durfde mijn handen uit beleefdheid niet voor mijn oren te doen, maar had dat liever gedaan. Ik weet nog precies hoe hun stemmen klonken. Was het druk in de kleine winkel dan mocht ik als kind ‘ontsnappen’ door hun woonkamer door de deur in de steeg.

Heleen Faber

▲

Mijn Opa en Oma Faber woonden aan de andere kant van bakkerij Klontje. Op woensdag ging ik televisie kijken bij Oma. Dat vond ze zo gezellig. En ik ook.

16


Ik kreeg dan een schaaltje nibbit en sinas. Ik hou nog steeds van die roze en gele chips-wormpjes. Omdat ze bij Oma horen, voor altijd. Met Opa aten we ’s avonds aan tafel doppinda’s. Er kwam een krant op tafel en de pinda’s werden netjes verdeeld. Hij leerde me hoe ik ze open moest krijgen. Hij zat ook vaak te netten boeten. Ik heb er nog eentje die hij heeft gemaakt. Kostbaar. Naast ons woonde Ome ‘Tjeers’ Boersma. Zo noemde ik hem. Op zaterdagen stonden we vaak met een blikje voer rammelend op de wedstrijdduiven te wachten. Hij maakte altijd grapjes. En we wedijverden om de duiven. Zo namen we om de beurt elkaar op de korrel; zagen een duif ‘van de ander’, o nee, toch niet... Ik zie hem nog zo voor me. In mijn beleving droeg hij altijd een lichtblauw poloshirt. Paste goed bij zijn lichtblauwe pretogen. Tante Toetie. Ze woonde in een huis ‘op een berg’ aan de Badweg, tegenover de Kittiwake. Als kind vond ik die trap geweldig. Hij deed me denken aan een sprookje. Er waren niet veel buitentrappen in het dorp. Er was de trap bij het dorpshuis en die in de ‘flat’ aan de Oosterreeweg. Eindeloos de treden op en af en op en af. Als ik bij Tante Toetie kwam nam ze alle tijd voor me. En ik kwam geheid met mijn zakken vol met lekkers weer die geweldige trap af. Soms ging ik ook wel alleen voor het snoep. Ik geef het toe. De gebroeders Douwe en Fope Smids. Ze hadden samen een kruidenierswinkel aan het einde van de Middenstreek. Omdat mijn moeder vond dat iedereen klandizie hoorde te hebben, moest ik dan weer bij de ene, dan weer bij de andere winkel een boodschap doen. Als je bij de gebr. Smids binnenkwam, was er eerst niemand en dan ging er een zijdeur open en daar schuifelde dan één van de mannen naar binnen vanuit het woonhuis. Altijd even aardig en belangstellend. En met een eindeloos geduld. Ze hielden echt van kinderen. En dat voelde ik. Mevrouw Donraadt. Ze woonde in een huis aan het einde van de Langestreek en dan nog een straatje in naar de duinen. Ze klonk met haar lieve hoge stem net als een fee, vond ik. Of als iemand uit een kinderprogramma. Toen ik haar jaren later als Edith Piaf zag schitteren op het podium in het Dorpshuis voor een laaiend enthousiast publiek, vond ik dat voor haar dé beloning voor het feit dat ze altijd zo lief voor kinderen was. Want een beloning komt zeker als je goed doet, wist ik.

▲

Oom Dries en Tante Nette Klontje woonden in zo’n huisje voor ouderen tegenover de sporthal. Hele lieve mensen. Als ik daar met klozumen kwam kreeg ik steevast een enorme taaitaaipop. De Dorpsbode van 15 oktober 2013

17

Daarnaast woonde Oude Gerstmeijer, zoals wij hem noemden. Hij nam de taak van mijn Opa over om onze tuin te verzorgen, omdat Opa dat niet meer kon. Daarnaast hield hij zijn kippen in een nieuwe ren in Mamma’s tuin. Zodat hij niet meer helemaal naar Kapenglop hoefde om ze te verzorgen. Mijn moeder heeft nog altijd kippen. Onze hond Nobel was dol op hem. Die ging regelmatig alleen een wandelingetje maken en blafte daar dan bij de achterdeur. Dan deed Gerstmeijer open en kreeg Nobel in de keuken een plakje worst. En dan ging Nobel weer. Jo Schaafsma. Zij woonde aan de Langestreek, rechts van waar een pad naar de duinen gaat. Ik moest doorlopen haar keuken in en dan kreeg ik allerlei verhalen. Ze praattte soms zó snel dat ik het niet kon volgen en dan knikte ik maar beleefd. En dan kwam er zo’n schaterlach, die vond ik geweldig. Ome Teun de Jong, de havenmeester. Ik was graag in de jachthaven met al die mooie boten en die drijvende pontons. We mochten daar natuurlijk niet opkomen, maar Ome Teun kneep weleens een oogje dicht. Altijd even hartelijk begroette hij me en maakte graag een praatje. Hij is altijd mijn ‘Ome Teun’ gebleven. Mijn Pake en Beppe Kooistra woonden tegenover de Gereformeerde kerk. Ik ging daar vaak even heen. Beppe zong dan liedjes voor me. Ik vond hun huis zo mooi. Louise Mellema. Wat mij het meest voor de geest komt, zijn haar handen. Die waren zo doorschijnend, dat ik wist dat als je er een zaklamp onder zou houden, net als met je wang, deze er doorheen zou schijnen. Als puber heb ik haar een keer één van mijn gedichten laten lezen. Ze vond hem mooi, zei ze, maar ze vond hem ook te persoonlijk. Daar moest ik goed op letten als ik schrijver wilde worden. Heel diplomatiek, denk ik nu. Meneer en mevrouw Broerse, die een schoenenwinkel hadden waar nu de Halte is. Kwam ik daar in de winkel, dan ging er een indringende bel. ‘Bata’, stond er op alle dozen. Een hele lieve stem had mevrouw Broerse, vond ik altijd. En ze waren beiden erg vriendelijk. Later hoorde ik dat mijn moeder als kind vaak op de oude schoenmakerij is geweest en zelfs op de naaimachine schoenen heeft mogen naaien.

▲

Nico Faber. Hoe kon het toch dat die man mijn achternaam had. Hij moest wel familie zijn, dacht ik. Maar hoe, wist ik niet. Het alpinopetje wat hij altijd droeg, fascineerde me. Net het steeltje van een appel zat er bovenop. Hij moest wel vergeten zijn het eraf te knippen. 18


Van Slager Arends kreeg ik altijd een plakje worst. En bijna altijd zonder stukjes. Als ik die wel kreeg, slikte ik hem maar dapper door, want ik wilde niet onbeleefd doen. Achter de toonbank hing een stel hoorns van een rund. Ik dacht dat daar de bel van de winkel inzat, maar dat wist ik niet zeker. De Abma’s van de bakkerij halverwege de Middenstreek. Steevast hand in hand als ze voorbijkwamen. Dat viel me als kind al op. ‘Die moeten heel gelukkig zijn met elkaar’, dacht ik. Dat geluk was terug te proeven in hun strandkoeken, vond ik. Meneer en mevrouw Bouwman (als ik nu mevrouw Bouwman zie moet ik er altijd aan denken) stonden in de kantine van het zwembad. Ik had dan een kwartje of een dubbeltje om met klapperende tanden wat snoep te kopen nadat ik weer veel te lang in het water had gezeten. Met een eindeloos geduld stonden ze dan te wachten om de uiteindelijke bestelling op te nemen. ‘Een dropsleutel, of nee, doe toch maar een schuimblok…’ Het was net een huiskamer, zo gezellig en lekker warm. Achter de winkel van Kolstein was het huis van de Zigtermans. Ik moest altijd doorlopen door de gang naar de woonkamer. Daar zaten meneer Zigterman dan en ook mevrouw Zigterman. Pas veel later hoorde ik dat dat zijn zus was. Ik herinner me haar lieve gezichtje en haar dunne grijze vlechtje wat ze in een rondje op haar achterhoofd had gespeld. Dat ze van zulk dun haar ook nog een vlechtje kon maken, vond ik heel knap van haar. In het huis rook het naar oude mensen vond ik. Oudere mensen dan zij bestonden er volgens mij ook niet.

▲

En nu besluit ik met Douwe Holwerda. Als ik daar achter aan de Voorstreek kwam (bijna aan het einde van de Middenstreek), was hij eigenlijk altijd in de tuin. Hij had heel veel bewegende dingetjes op de wind. Hij maakte altijd een praatje en dat was erg gezellig. Een keertje zat hij op zijn praatbankje en vertelde me dat hij iets De Dorpsbode van 15 oktober 2013

19

www. www.bouwenopschier.nl bouwenopschier.nl [email protected] [email protected] te tell:0519-531762 :0519-531762

k r e w k a V d r e e d n a r a Geg

ni nieuwbouw euwbouw – verbouw verbouw – renovatie renovatie – restauratie restauratie – onder onderhoud houd

ddee bouwers boouuuw weeerrrss van w vvaaann Schier Scchhieerr 20


heel bijzonders voor me had. Uit een emaillen pannetje kwam een grote garnaal. Ik moest er ook maar een stuk vanaf bijten nadat hij dat had gedaan. Er kwam allemaal vocht uit. ‘Da’s zeewater, lekker hé?’, zei hij, terwijl het hem ook langs zijn kin liep. Ik vond het helemaal niet lekker. Zeewater? Dat eet je toch niet. Vanaf dat moment kon ik alleen maar aan die garnaal denken als ik bij hem langs moest met de collectebus en hoopte ik stevig dat hij niet nog meer dingen had om te proeven. Tot zover mijn wandeling door de streken. Toen met een collectebus of een rekening. Nu in mijn herinnering, maar dat is ook mooi. Niemand neemt je dat af. ‘Toen ik langs het tuinpad van mijn vader de hoge bomen nog zag staan ik was een kind, hoe kon ik weten dat dat voorgoed voorbij zou gaan’…

■

Herdenkingsdienst Got Tjark Vespergroep Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, zondag 24 november 2013 om l9.l5 uur wordt hier op het eiland een herdenkingsdienst gehouden voor de mensen, die dit afgelopen jaar zijn overleden. We herdenken de mensen die hier woonden of een speciale band hadden met het eiland. Het gaat er niet om of iemand wel of niet kerkelijk was gebonden. Wij noemen hun namen, steken een kaars aan en er worden enkele vers/dichtregels gelezen, die door de nabestaanden zijn aangedragen. We hopen dat we door het noemen van de namen, aan de nabestaanden kunnen laten weten, dat we hun dierbaren niet zijn vergeten. We kunnen dit niet alleen doen als kerkgemeenschap, maar door met velen te komen, kunnen we onze verbondenheid met hen die achter zijn gebleven, tonen en hiermee ons medeleven laten merken. Wanneer u de naam van een overledene kent die herdacht zou moeten worden, kunt u ons dat laten weten. U wordt van harte uitgenodigd om zondagavond 24 november om 19.l5 uur in de Got Tjark. Namens de Vespergroep: Simone de Boer, 531446 of [email protected] Tity Visser, 531246 of [email protected] Herdenkingsdienst, Got Tjark, zondag 24 november om 19.15 uur. De Dorpsbode van 15 oktober 2013

■ 21

Installatie: Gas, water, elektra, sanitair & Koeltechniek Loodgieterswerk, Dakbedekking VERKOOP: * Wasmachines * Koelkasten * Radio & TV * Gastoestellen * Sanitair * Enzovoort

installatiebedrijf & ZN

F.H.Gasaustraat 12 Langestreek 86 - Schiermonnikoog Telefoon 0519 - 53 13 45 Fax 0519 - 53 16 58

K

E

U

K

E

N

B

E

D

R

I

J

F

Wouter v.d. Heide NIEUWE KEUKEN!!! OF UITBREIDING / RENOVATIE VAN UW HUIDIGE KEUKEN VERVANGEN INBOUW APPARATUUR BLADEN / KRANEN / TEGELS / RUIME KEUS IN GRANIETBLADEN EEN GOED ADVIES VAN BEGIN T.M. MONTAGE TOE. EN DE PRIJS ALTIJD GOED!!!! KOM GERUST EENS LANGS IN ONZE SHOWROOM AAN DE HENDOWEG 2, IN DOKKUM (INDUSTRIETERREIN BETTERWIRD) Openingstijden ma. 13.30 tot 17.30 uur di. t/m vrij. 09.00 tot 12.00 uur en 13.30 tot 17.30 uur

22

za. 10.00 tot 17.00 uur

Tel.:

vrijdag koopavond

Faxno.: (0519) 22 27 61

Buiten openingstijden op afspraak

www.woutervdheide-dokkum.nl

(0519) 22 01 60 of 57 16 22


November Wandelmaand Julia Arnscheidt Het is bijna zover! Na deze herfstvakantie breekt de maand november aan en daarmee de maand die wij hebben uitgeroepen tot Wandelmaand. Onder de slogan ‘Met warme jas en stevige wandelschoenen aan begint het uitwaaien pas echt!’ brengen wij deze maand op dit moment op allerlei manieren onder de aandacht. Tijdens de komende weekenden zal blijken hoeveel vruchten onze inspanningen reeds in deze eerste editie zullen gaan afwerpen. De November Wandelmaand 2013 staat in het teken van vier themaweekenden: natuur, sport, cultuurhistorie en culinair. Elk weekend begint op vrijdagavond met een welkomstdrankje en wordt op zaterdag en zondag gevolgd door aantrekkelijke begeleide wandelactiviteiten, passend bij het thema van het desbetreffende weekend. Een mooi aantal eilander ondernemers heeft zich aangesloten bij de November Wandelmaand en biedt een weekendarrangement aan. Maar de November Wandelmaand is er ook voor gasten die niet bij de deelnemende hotels en andere aanbieders overnachten. En uiteraard voor alle eilanders. Dus heeft u ook zin in wandelen met de eilander boswachters, op zoek naar trekvogels en andere vliegende eilandgasten, tijdens het eerste weekend? Bent u klaar voor de uitdaging van het sportieve tweede wandelweekend, met als aanvulling een clinic Chi-Walking, langs verschillende afstanden (10, 15 en 20 km.)? Heeft u interesse in wandelingen door de tijd, langs de bijzondere eilander cultuur en historie tijdens het derde weekend? Of heeft u ter afsluiting van de November Wandelmaand trek in het culinaire weekend, inclusief een wijnproeverij en tochten langs verschillende eilander, culinaire specialiteiten? Iedereen (jong en oud) is van harte welkom om deel te nemen aan één of meerdere wandelweekenden. De kosten voor eilanders en anderen met een eigen bed bedragen € 20,- voor de eerste drie weekenden en € 105,- voor het culinaire wandelweekend. Aanmelden kan via de VVV, maximaal drie dagen voorafgaand aan de eerste vrijdag van het weekend naar keuze. De medewerkers van de VVV geven graag meer informatie. Zegt het voort! November wandelmaand: 1-3: trekvogelwandelweekend, 8-10: sportief wandelweekend, 15-17: cultuurhistorisch wandelweekend, 22-24: culinair wandelweekend

■


23

U heeft een vakantie accommodatie op Schiermonnikoog? U wilt deze graag verhuren zonder gedoe: Wij kunnen voor u bemiddelen in de verhuur van uw accommodatie aan de gast! Ook zorgen wij ervoor dat uw accommodatie goed beheerd wordt. Ook als u tijdelijk wilt verhuren kunnen wij u van dienst zijn. Schiermonnikoog.com, het enige verhuurbedrijf gevestigd op Schiermonnikoog, is al jaren ervaren in verhuur, bemiddeling en beheer van accommodaties op Schiermonnikoog. Ook regelt Schiermonnikoog.com faciliteiten als linnengoed, fietsverhuur en zorgt Schiermonnikoog.com voor een deskundige schoonmaak van uw accommodatie. Voor meer informatie neemt u gerust contact met ons op. www.schiermonnikoog.com Telefoon: 06 53263917 Email: [email protected]

24


Foto,s:Francine Venselaar

Ode aan de Wadden

▲

Als opmaat voor het twaalfde Internationaal Kamermuziekfestival vond vrijdag 4 oktober de Ode aan de Wadden plaats op de veerboot vanaf Lauwersoog. Vanaf Schiermonnikoog vertrok iets na 19.00 uur (nadat ook de laatkomers snel aan boord waren gestapt) de Esonborg naar Lauwersoog. Daar aangekomen hoorde je het Dutch Trombone Ensemble al spelen. Het was sprookjesachtig om vervolgens in de schemering aan boord te gaan met de klanken van trombones op de achtergrond. De Monnik was bijna onherkenbaar veranderd vol met schemerlampjes, sfeerverlichting en wijnglazen op de tafels. Na een klein half uur varen ging de Monnik voor anker en vielen de motoren stil. De sfeer kwam er vervolgens meteen goed in met de vier blazers van het Nieuw Amsterdams Klarinet Kwartet. Deze vier jonge mensen straalden ontzettend veel plezier uit. In het kader van het thema van dit festival, ‘connecting Europe’, lieten ze muziek uit verschillende landen horen. De stukken werden afgewisseld met een muziekstuk met een ruisende zee, krijsende meeuwen en kabbelend water, allemaal geluiden gemaakt met de instrumenten, maar levensecht! Na dit vrolijke optreden wisselden de blazers met de artiesten die op het bovendek hadden gespeeld en luisterden we vervolgens naar het Dudok Kwartet. Vier jonge artiesten die de snaren van (alt)viool en cello prachtig wisten te beroeren. Hierna mocht iedereen het toch wel warme benedendek even verruilen voor het autodek voor een concert van het trombone-ensemble. Het was een zwoele avond (zeker voor oktober!) met een prachtige sterrenhemel. De blazers speelden hun stukken en zelfs de Monnik tufte precies op het goede moment een rookwolkje mee. Hierna moest iedereen kiezen: op het bovendek luisteren naar viool en pianomuziek of naar beneden voor Roemeense dansmuziek onder leiding van het De Dorpsbode van 15 oktober 2013

25

Eric Augusteijn

Nieuw Amsterdam Klarinet Kwartet en het Dudok kwartet samen. Wij kozen voor het laatste en kregen een paar vrolijke stukken te horen. Het was wel jammer dat we hierdoor Caspar Vos op piano en Koen Stapert op viool moesten missen. Een uur later dan gepland kwamen we op Schiermonnikoog aan. De Ode aan de Wadden is een prachtige manier om muziek te beleven. Ik kan iedereen van harte aanraden om ook een keer mee te gaan. (FV)

■

‘t Is weer voorbij die mooie zomer! Organisatoren Kelnerrace Op zondag 22 september vond niet alleen de afsluiting van het “Wad&Design-festival” plaats, maar ook de jaarlijkse afsluiting van het terrasseizoen. Vele seizoensmedewerkers keren weer huiswaarts. Een moment waar elk jaar bij wordt stilgestaan met een Ranja-Race voor de jeugd en de Mega-Kelnerrace voor volwassenen. Niet alleen horecamedewerkers nemen deel, maar ook medewerkers uit alle hoeken van het bedrijfsleven op het eiland.

▲

Ranja-Race Na maanden van voorbereiding werd zondagmiddag rond kwart over vier het eerste startschot gegeven voor de Ranja-Race. Aan de start verschenen vier teams van het VMBO en zeven van Yn de Mande. Allemaal verkleed om kans te maken op de originaliteitsprijs, aangeboden door Ambrosijn. Deze prijs ging uiteindelijk naar de Dawnies (Jari, Job, Thomas en 26


Jacob Tjeerd), waarbij vooral Thomas in legging de doorslag gaf. De Ranja-Race werd gewonnen door de Diva’s (Kalle, Jamila, Kim). Tweede werden de Lederhosen en de derde plaats ging naar Angry Kids. Na beoordeling door een vakkundige jury op originaliteit kon er om acht uur ‘s avonds van start worden gegaan voor de vierde aflevering van de Kelnerrace. Er werd gestart bij het Wantij. Via het parcours Langestreek, ‘t Kanaal, Aisterbun, Reddingweg, ‘t Hazepad, rond de plas was de finish bij de Berkenplas. In acht heats werden de 15 teams langs het parcours met een zevental hindernissen gestuurd. Het snelste team, de Toxbar, deed er 20 minuten en één seconde over. Het minst snelle team waren de “Bejaarden van het Wantij”. Zij deden er 1 uur, 33 minuten en 40 seconden over. Bij de finish werd naast snelheid gelet op de hoeveelheid overgebracht bier. Het meeste bier werd door het Team Tjattel 2 over de finish gedragen. Het team van de Koffiekajuit kwam zonder ook maar één druppel over de meet. De originaliteitsprijs werd gewonnen door de beide teams van de Tjattel, zodat de wisselbeker op dezelfde plaats kan blijven staan. Vanaf ongeveer negen uur werd begonnen met het laatste onderdeel van de race, het Kokszingen (karaoke). De teams moesten een door DJ Michel AB gestart nummer zingen en werden door een jury beoordeeld op zuiverheid. Het team van Bernstorff mocht hierbij de prijs in ontvangst nemen. De over-all prijs van de Schiermonnikoger Kelnerrace 2013 werd gewonnen door de Toxbar met een totaal van 57 punten. Tweede werd It aude Beuthùs en derde de Marlijn 2. Dankzij de inzet van vele vrijwilligers en deelnemers kan worden teruggezien op een prachtige editie van de Kelnerrace. De organisatie dankt dan ook iedereen voor zijn/haar bijdrage aan deze dag. Een dag die mede mogelijk werd gemaakt door bijdragen van vele sponsors. Alle uitslagen en foto’s vindt u op www.kelnerraceschiermonnikoog.nl

■

Griepvaccinatie De jaarlijkse griepvaccinatievoor 60-plussers en mensen met hartziekten, longziekten, nierziekten, diabetes en/of verlaagde afweer vindt dit jaar plaats van maandag 4 november t/m vrijdag 8 november tussen 11.00 en 11.30 uur. Plaats: Huisartsenpraktijk ZMC, telefoon 0519-53 11 66 (8.30-10.00 en 15.00-16.30 uur).

■


27

28

29 Foto's: Rintje Dijkstra & Henny Naaijkens-Basters

SHANTYKOOR “GIN SEE TO HEICH” VIJFENTWINTIG JAAR Het Schiermonnikoger shantykoor “Gin See To Heich” bestaat alweer 25 jaar. Het koor wil dit, samen met u en de brassband He Man uit Zuidwolde, vieren met een jubileumconcert op donderdag 24 oktober a.s. in het Dorpshuis. Aanvang 20 uur. Met foto’s en bewegende beelden zal er dan aandacht geschonken worden aan deze afgelopen 25 jaar waarin het koor vele optredens heeft verzorgd op het eiland maar ook aan de vaste wal! We denken hierbij b.v. aan de opnamen in de studio van Joop v.d. Ende in Aalsmeer voor de Henny Huisman surprise show op 4 december 1988, wat de volgende dag op TV werd uitgezonden. Verder Sail Amsterdam, Sail Den Helder, Delfsail, Harlingen, Lauwersoog, Lemmer, Groiningen, Hoogezand, Stuttgart, tv Noord, tv FRyslan, Nederland 1, Nederland 2 en nog vele radio-optredens. Dus donderdag 24 oktober is de dag waarvoor u de plaatsbewijzen à €7,50 in de voorverkoop kunt verkrijgen bij de VVV aan de Reeweg en voor aanvang aan de zaal.

Een avond die u niet mag missen !!! Eerst de mensen, dan de huizen©

30


Zuiderzeeklassieker 2013 Sjoek Abma Maar liefst zevenhonderd deelnemers stapten op 28 september op de fiets om zoveel mogelijk geld op te halen voor onderzoek naar darmkanker. De tocht door de Flevopolder werd verreden onder prachtige weersomstandigheden en in totaal is er € 83.000,- opgehaald. Een prachtresultaat. De directeur van de Maag Lever Darm Stichting, Marian Verdonk, verrichtte het startschot. De insteek van de fietstocht was dit jaar het persoonlijke verhaal achter darmkanker. “Iedereen fietst mee om zijn/haar persoonlijke reden en dat maakt de dag zo bijzonder”, aldus Marian Verdonk. Het hoge deelnemersaantal geeft aan dat veel mensen darmkanker van dichtbij hebben meegemaakt: een bevestiging dat aandacht voor deze ziekte nog altijd hard nodig is. Het team ‘Geen Zee te hoog’ bestaande uit Sjoek Abma, Durk Abma en Thijs Augusteijn was dit jaar ook weer van de partij en heeft het prachtige bedrag van € 1025,- bij elkaar gefietst. Alle sponsoren en supporters: hartelijk dank voor jullie bijdrage en…tot volgend jaar.

■

Operaconcert Verdi door Wellingtoonkoor Persbericht

▲

Zaterdag 2 november aanstaande zal in het Cultureel Ontmoetingscentrum aan de Langestreek ’s middags om 16.00 uur een concert worden gegeven door het Amsterdamse Wellingtoonkoor. Tijdens dit concert zal een groot aantal liederen voor koor uit diverse opera’s van Verdi worden gezongen. De beroemde Italiaanse operacomponist Giuseppe Verdi werd geboren in 1813 en stierf in 1901. De hele wereld viert dus in 2013 zijn tweehonderdste geboortejaar. Daar kan Schiermonnikoog natuurlijk niet bij achterblijven. De Dorpsbode van 15 oktober 2013

31

Het Wellingtoonkoor, het koor dat ongeveer dertig jaar geleden ontstond uit een initiatief van gasten van het beroemde café Welling achter het Koninklijk Concertgebouw in Amsterdam, zingt al jaren met veel plezier en hartstocht koren uit de opera’s van Verdi. De zangers van het koor zijn amateurs aangevuld met enkele semi-beroepszangers. Dirigent is de muzikale duizendpoot Pieter Nieuwint, vooral bekend van de tijd dat hij deel uitmaakte van het gezelschap Kabaret Ivo de Wijs. Het Wellingtoonkoor wil graag een concert aanbieden aan de bewoners van het eiland Schiermonnikoog, waarvan menig koorlid een regelmatig bezoeker is, en daarbij speciaal aandacht geven aan de koren uit de opera’s van Verdi. Enkele daarvan, zoals het Slavenkoor, zijn zeer bekend, maar andere zijn dat in mindere mate. Het Slavenkoor is zelfs zo alom bekend, dat de dirigent het liever niet wilde uitvoeren, omdat er nauwelijks eer aan valt te behalen. Maar in een programma dat aan Verdi gewijd is mag het natuurlijk niet ontbreken. Het deel voor de pauze zal ermee worden afgesloten. Uit Verdi’s beroemdste opera’s (Rigoletto, Il Trovatore en La Traviata) zingt Wellingtoon koren die niet iedereen onmiddellijk zal kunnen meezingen (en dat is ook nadrukkelijk de bedoeling niet), maar ook wordt een, hopelijk verrassende, keuze gemaakt uit opera’s die tegenwoordig minder vaak worden uitgevoerd, zoals Ernani en I Vespri Siciliani. Een enkele keer zijn de Italiaanse melodieën van Verdi door Nieuwint van een Nederlandse tekst voorzien, als een soort cabareteske geste aan ons publiek. Het betekent ook dat het koor hoopt dat de aanwezigen het concert niet al te serieus willen nemen. Na de pauze zal het koor de aanwezigen vergasten op een diversiteit aan liederen, van klassiek tot modern, met één gemeenschappelijk kenmerk: het zijn de eigen favoriete nummers van het koor. In het deel voor de pauze zullen uitsluitend Verdi-koren worden gezongen, met één uitzondering: Die launige Forelle, het bekende lied van Franz Schubert, dat fungeert als thema waarop gevarieerd wordt in de stijl van een aantal componisten, waaronder uiteraard ook weer Verdi zelf. And the winner is… Operaconcert Verdi, cultureel ontmoetingscentrum, zaterdag 2 november om 16.00 uur. Entree: gratis.

■

32


Waterzuivering Berkenplas Drink- en eethuis De Berkenplas Aan de zuidkant van de plas is het Wetterskip Fryslân begonnen met het realiseren van een helofytenfilter of riet-zandfilter. In het kader van het totale waterbeheer is besloten om bij de voor de waterhuishouding belangrijke Berkenplas zo’n filter aan te leggen om de plas aantrekkelijk te houden voor de recreatie. Om het water van de recreatieplas schoon te houden van onder andere blauwalg is gekozen voor deze vorm van waterzuivering. Opdrachtgever is Wetterskip Fryslan en de uitvoerder is BrinkVos uit Ruinerwold. Hoe werkt een helofytenfilter? Het water wordt door een pomp uit de plas gepompt en over het gegraven en ingerichte rietveld zuidelijk van de plas verdeeld, waarna het door diverse zandlagen (het filtersubstraat) langs de rietwortels naar beneden zakt. In deze zandlagen en aan de rietwortels vinden diverse biologische, fysische en chemische processen plaats, waardoor het afvalwater wordt gezuiverd. Samenstelling van het helofytenfilter: Het helofytenfilter wordt opgebouwd uit rietplanten, grind, schelpen en zand. Het samengesteld filtersubstraat is een meter diep en door folie gescheiden van de omliggende bodem. Op dit zand ligt een fijne grindlaag met een leidingsysteem om het afvalwater over het veld te verdelen. In het zand groeien rietplanten, die met hun wortels nagenoeg tot onder in het zand groeien. In de grindlaag daaronder is een drainagesysteem aangebracht. Hierdoor stroomt het gezuiverde water naar een controleputje, van waaruit het weer op de plas wordt geloosd. Houten steiger Voordat het water uit de plas over het helofytenfilter wordt verdeeld, wordt het voorbezonken in een put. Het water wordt opgepompt van onder een nog te realiseren steiger voor de terrasingang van Drink- & Eethuis De Berkenplas. Via een lange buis wordt dit water over het helofytenfilter gepompt. Deze pomp wordt volautomatisch aangestuurd. Het steigertje zal tevens dienen als plaats voor de watervaartuigen op de plas. Het wordt een drijvende constructie waarbij aan alle veiligheidsvoorschriften wordt voldaan.

▲

Kwaliteit zwemwater Berkenplas Naast het zuiveren van het water van de Berkenplas is het van belang, dat ongewenste situaties tot een minimum worden beperkt. Dit in het kader van de risiDe Dorpsbode van 15 oktober 2013

33

co’s van zwemmen in open binnenwater. Op Schiermonnikoog wordt alleen de Berkenplas als openbaar zwemwater gebruikt. De Berkenplas is al jaren aangeduid als een plas waar veilig gezwommen kan worden. Wij willen dit graag zo houden. Het water wordt regelmatig gecontroleerd. De waterkwaliteit van de Berkenplas wordt wel nadelig beïnvloed door de gewoonte van sommige honden- en paardenbezitters om hun dier zijn behoefte te laten doen aan de randen van de Berkenplas. Velen ruimen dit niet op. Het is gebleken, dat met regenwater bepaalde stoffen in het water terecht kunnen komen. Stoffen die eenmaal in het water weer kunnen leiden tot gezondheidsrisico’s. We verzoeken honden- en paardenbezitters dringend hier rekening mee te houden. Verder moeten de bezitters van de dieren hun dieren aangelijnd rondom de plas houden. Het zwemmen van de dieren in het Berkenplaswater is niet toegestaan. Dit alles om ervoor te zorgen dat mensen veilig en zonder gezondheidsrisico’s in de plas kunnen zwemmen.

■

34


Nieuws van de Bibliotheek Lezing Barbara Driessen op 22 oktober 2013 Op 22 oktober zal schrijfster Barbara Driessen om 20.00 uur in de bibliotheek een interactieve lezing verzorgen over helende en verbindende vriendschap in deze tijd. Hebben we in het tijdperk van internet met vriendschappen op facebook en andere sociale media nog wel tijd voor ‘ware’ vriendschappen? Zelf zegt de auteur: “Een vriend is iemand in je leven die geen verwachtingen heeft, die het fijn vindt als er contact is maar die niet claimt en die zelfs loslaat als er weken, maanden of zelfs jaren voorbijgaan. Zo iemand zit in je hart. Tijdloos.” Het belooft een creatieve avond te worden. Via korte oefeningen en creatieve uitwisseling maken de aanwezigen kennis met vormen van vriendschap en communicatie. De toegang incl. koffie of thee is € 3,50 voor bibliotheek-leden en € 5,- voor nietleden. Er is gelegenheid om voorafgaand aan de lezing lid te worden met een korting van 10% voor het eerste jaar. Lezing Barbara Driessen, bibliotheek, dinsdag 22 oktober om 20.00 uur. “Klaar voor de start…!” – Kinderboekenweek 2013 Toen het thema voor de Kinderboekenweek van dit jaar “Klaar voor de start….!” bekend werd gemaakt, wisten we meteen al dat het erg leuk ging worden! Wij hebben samen met het team op school gebrainstormd hoe we er een bijzondere twaalfdaagse van konden maken. En reken maar dat er een leuk programma uit voort is gekomen!

▲

Julia Arnscheidt

Het begon allemaal met een spetterende sportdag op school waar twee clowns de meesters en juffen gingen helpen om school-interne olympische spelen van formaat neer te zetten. Eén dag later kwamen de groepen 1-5 naar de bibliotheek om daar te ervaren welke sportieve hoogtepunten je allemaal met boeken kunt bereiken. Wij hebben heel veel De Dorpsbode van 15 oktober 2013

35

leuke dingen zien langskomen: wel eens met een boek tussen je benen als een olifant gelopen?

Julia Arnscheidt

De kinderen merkten al gauw dat tijdens onze olifanten-estafette niet alleen hun beenspieren maar ook hun lachspieren getraind werden! Ook de hinkel- en huppelestafette, de boekenslalom en het boeken-ver springen ging iedereen erg goed af. De kleuters hadden daarnaast veel plezier met “boekje leggen, niemand zeggen”, en hun toren deed zeker niet onder die van de grotere kinderen bij hun recordpogingen om de hoogste toren van boeken te bouwen die ooit in de bibliotheek is gebouwd. De kinderen en wij hebben heel erg genoten!

▲

Julia Arnscheidt

En dan was het tijd voor de midden- en bovenbouw om zich voor te bereiden op de eerste Schierse voorleeskampioenschappen! De voorrondes hebben op school plaatsgevonden. En op maandagochtend 7 oktober was het tijd voor de spannende finale in het Dorpshuis. Om kwart voor negen stond de mooie blauwe stoel uit de bibliotheek klaar op het podium en zat de jury bestaande uit Simone de Boer, An Bazuin en Arend Maris er klaar voor. Alle kinderen uit de groepen vier tot en met acht waren als publiek verschenen om samen met een aantal ouders de acht finalisten aan te moedigen. (bibliotheek1-IljaZonneveld.jpg) Darryl, Kalle, Erwin en Wendy streden om de titel van beste voorlezer van de middenbouw en Ilse, Wessel, Casper en Sofie traden aan voor de titel 36


Ilja Zonneveld Ilja Zonneveld

▲

van beste bovenbouw-voorlezer. Het werd reuze spannend! We zaten op het puntje van onze stoelen, want de finalisten namen ons helemaal mee in hun verhaal. Na elk verhaal was er een groot applaus en mocht het publiek even de spieren strekken om daarna weer vol aandacht naar de volgende finalist te luisteren. Drie kwartier later begonnen onze juryleden te zweten, want al die finalisten waren geweldig! Gelukkig hebben zij met behulp van de officiële turflijst van de nationale voorleeskampioenschappen uiteindelijk toch twee winnaars kunnen aanwijzen: zowel Darryl Eijer als Casper Groendijk kregen onder het daverende applaus van alle aanwezigen een door de bibliotheek gesponsorde boekenbon overhandigd. Daarnaast mag Casper als kampioen van de bovenbouw Schiermonnikoog gaan vertegenwoordigen bij de provinciale voorrondes van de nationale voorleeskampioenschappen! Dat wordt dus DUIMEN!


37

En dan zitten we bij het ter perse gaan van deze Dorpsbode nog maar op de helft van de Kinderboekenweek. In de volgende Dorpsbode kunt u verder lezen over de nog volgende activiteiten... Rest mij voor nu nog te vermelden dat alle kinderen van harte zijn uitgenodigd om in de herfstvakantie mee te doen aan de eveneens zeer sportieve raadselroute in de bibliotheek. Kom, doe mee en zeg het voort!

■

Documentaire over Gert Jan Merlijn “Mijmeringen op de dijk, over een naderende dood”

Gert Jan Merlijn stierf iets meer dan een jaar geleden, op 30 september 2012, aan de gevolgen van A.L.S. De laatste twee jaar van zijn leven op het eiland zijn intentief gevolgd door regisseur Thom Verheul. De documentaire wordt zondagavond 3 november vanaf 23.01 uitgezonden in de zendtijd van KRO/RKK op Ned. 2. Gert Jan schreef zelf de tekst voor de film. Het gaat vooral om zijn strijd voor het behoud van zijn zelfstandigheid en waardigheid. Die kon hij op zijn geliefde eiland zo lang mogelijk volhouden dankzij de ondersteuning van de fantastisch thuiszorg, veel mantelzorgers als Marie Louise, Albert en vele anderen en de begeleiding van Annet Huisman. Hen zien we ook terug in de film. We zien Gert Jan op zijn geliefde plekjes. Marie Louise bewerkte zijn tekst en Cherry Duyns spreekt deze in, op verzoek van Gert Jan. Documentaire, 3 november, Nederland 2 om 23.01 uur.

■ 38


Wouter Veheul

Thom Verheul

Verwilderde katten op Schier deel 2: geen dieetverschuiving tijdens broedseizoen C. Smit De verwilderde katten van Schiermonnikoog eten ook tijdens het broedseizoen vooral veldmuizen. Dit blijkt uit recent onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. De verwachting was dat het dieet van de katten met het broedseizoen zou verschuiven van zoogdieren naar vogels. Dit was echter niet het geval. Dit blijkt uit de analyse van 120 kattendrollen die tijdens het broedseizoen van 2012 ten oosten van de Kobbenduinen werden verzameld en uitgeplozen. Het dieet komt sterk overeen met het dieet in de nazomer en herfst van een jaar eerder en bestaat wederom vooral uit veldmuizen (62%), hazen en konijnen (18%) en vogels (13%). Uit microscopisch haaronderzoek bleek dat het aandeel haas groter was dan het aandeel konijn. In slechts 2 van de 120 drollen (1.7%) werden stukjes eischaal gevonden. In een proef met artificiele nesten gevolgd met cameravallen werden eieren echter alleen door kraaiachtigen gepredeerd, en niet door katten. De populatieschatting van de verwilderde katten liep dit keer niet goed af: 2 van de 6 hiertoe geplaatste camera’s werden verwijderd en later gemolesteerd teruggevonden. Hierdoor schoot het verzamelde beeldmateriaal helaas te kort voor een goede schatting. Voor nadere informatie:

Dr. Ir. Chris Smit [email protected] Rijksuniversiteit Groningen Tel: 050-3638833

■

Nieuw bestuur Promenade Persbericht Stichting de Promenade Schiermonnikoog

▲

Op 1 oktober heeft de Stichting de Promenade Schiermonnikoog een nieuw bestuur gekregen. Het nieuwe bestuur zal met nieuw elan aan de realisatie van de Promenade beginnen. Het oude bestuur heeft de lange voorbereidingsfase doorlopen. De lange procedures hebben gezorgd voor onvoorziene kosten en tot zorgen onder de deelnemende partijen en eilander bevolking ,welke het oude bestuur niet heeft kunnen wegnemen. De zittende bestuursleden hebben daarom besloten om per 1 oktober af te treden. Het nieuwe bestuur gaat de begroting van het project aanpassen, op zoek naar een sluitende exploitatie en investeren in de samenwerking met de deelnemende partijen en eilander bevolking. De Dorpsbode van 15 oktober 2013

39

Chris Kalden, oud secretaris-generaal van het Ministerie van LNV en oud-directeur van Staatsbosbeheer is door de gemeente Schiermonnikoog gevraagd om tijdelijk de voorzittersrol binnen het bestuur over te nemen. Het bestuur van de Promenade Schiermonnikoog heeft Yannes Koning , oud-eilander en zelfstandig interim-manager/adviseur, per 1 oktober benoemd voor een periode van drie maanden als projectleider/kwartiermaker Promenade Schiermonnikoog. Het bestuur van de Promenade heeft het voornemen om begin 2014 een definitieve keuze te kunnen presenteren met betrekking tot het te realiseren(exploitatie)concept en de invulling en bouw van de Promenade. Doelstelling is om de Promenade medio 2015 op te leveren. Met vriendelijke groet, namens het bestuur, Chris Kalden, interim voorzitter

▲

Als je alleen niet meer terug kunt naar beneden, klim dan samen maar naar boven. Beste eilanders en betrokkenen bij de Promenade, In navolging van bovenstaand persbericht wil ik u een nadere toelichting geven op de stand van zaken en de activiteiten van de Promenade voor de komende maanden. Er is de afgelopen zeven jaar al veel gezegd en gezwegen over de Promenade. In aanleg is de Promenade een prachtige kans om, met een forse subsidie van de overheid, nieuwe voorzieningen te creëren die aantoonbaar meerwaarde opleveren voor zowel eilander bevolking als voor onze toeristische bezoekers. Een destijds breed gedragen besluit in de gemeenteraad en concrete bijdragen van betrokken participanten kon op brede steun rekenen. De lange doorlooptijd van het project, ingewikkelde procedures, onzorgvuldige communicatie en de recente mededeling dat het project al veel kosten heeft gemaakt voordat er een schop de grond in is gegaan, hebben gezorgd voor een afkalvend geloof in een ‘goede afloop’ waardoor sommige mensen de Promenade zijn gaan zien als een ‘hoofdpijndossier’ en de opvatting bezigen dat WE er maar beter ‘van af kunnen zien’. De realiteit leert echter dat de (financiële) consequenties van een dergelijk besluit lastig te dragen zullen zijn door de Stichting en haar initiatiefnemers (Bezoekerscentrum, Gemeente en VVV). En dan hebben we het nog niet over alle negatieve effecten die dit zou kunnen hebben op de bestaande en toekomstige werkgelegenheid op het eiland, het verdwijnen van voorzieningen voor eilanders en toeristen in verband met verlaagde subsidies voor betrokken organisaties en verenigingen en de bijkomende ‘negatieve’ publiciteit en beeldvorming die het eiland weinig goed zal doen. Kortom, ondanks alle tegenslag hebben alle participanten, bezoekers en eilander bevolking wat te winnen met het slagen van het project Promenade. Maar ja, hoe nu verder? 40


Stand van zaken Vóór de bestuursoverdracht op 1 oktober jl. zijn er op initiatief van het vorige bestuur, en in samenspraak met het nieuwe bestuur, een aantal zaken in gang gezet: ● In samenwerking met Accon/AVM Accountants en projectbureau Draaijer & Partners is er duidelijkheid gegeven in de financiële stand van zaken, waardoor inzichtelijk is geworden welke kosten er tot dusver zijn gemaakt en wat het resterende budget is dat besteed kan worden aan de bouw en inrichting van de Promenade. ● Draaijer & Partners heeft een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd waaruit is gebleken dat met het resterende budget er nog steeds een Promenade kan worden gerealiseerd. De haalbaarheid is wel afhankelijk van noodzakelijke bezuinigingen/besparingen ten opzichte van het oorspronkelijke (bouw)concept en de inrichting. ● Er is een aangepaste subsidieaanvraag bij de Provincie en het Waddenfonds ingediend om gedeeltelijk dekking te vinden voor de begrote meerkosten en een verruiming van de opleveringsdatum. Omdat de investeringen en gemaakte kosten fors hoger zijn uitgevallen dan was voorzien, zal het nieuwe bestuur kritisch moeten gaan kijken naar de wijze waarop de Promenade gerealiseerd gaat worden. Daarbij stelt het nieuwe bestuur zich op het standpunt dat er eerst volstrekte duidelijkheid moet komen op welke wijze een duurzame en verantwoorde exploitatie van de Promenade mogelijk is voordat er definitieve keuzes worden gemaakt voor het concept, de bouw en de inrichting van het gebouw. Het nieuwe bestuur heeft echter nog steeds het voornemen om de Promenade medio 2015 op te leveren aan haar gebruikers. Nog even voor het geheugen: van wie is die Promenade nu eigenlijk en wie gaan er over?

▲

De Promenade is een initiatief van de gemeente, bezoekerscentrum en VVV. De afgelopen jaren zijn er een 8-tal organisaties en (eilander) verenigingen en stichtingen geweest die zich hebben aangesloten als participant. De verantwoordelijkheid voor het realiseren en exploiteren van de Promenade berust bij het bestuur van de Stichting Promenade Schiermonnikoog. Het vinden en benoemen van een nieuw bestuur waarin specifieke expertise en verbondenheid met het eiland (bij voorkeur via op het eiland woonachtige bestuursleden) sterk zijn verankerd is een van de opdrachten van het interim bestuur. Ondergetekende is door het nieuwe bestuur gevraagd om tot 1 januari 2014 voor 3 dagen per week de functie van interim projectleider/kwartiermaker te vervullen. Ik ben tot die tijd het eerste aanspreekpunt voor alle zaken die betrekking hebben op de Promenade en ben tevens verantwoordelijk voor de werkorganisatie. De Dorpsbode van 15 oktober 2013

41

Ik heb van het bestuur in grote lijnen drie opdrachten meegekregen om invulling te geven aan de door het nieuwe bestuur gestelde doelen: 1. In kaart brengen op welke wijze er een sluitende (en duurzame) exploitatie mogelijk is. 2. Aanpassingen vinden in de investeringsbegroting op basis van het gekozen concept en de wijze van exploitatie. 3. Communicatie op gang brengen met participanten en ‘het eiland’ en hiermee hernieuwd draagvlak vinden voor realisatie en exploitatie van de Promenade. Medio december zal ik als projectleider het nieuwe bestuur antwoorden geven op de aan mij gestelde vragen waardoor zij begin 2014 een definitieve keuze kunnen maken voor het vervolg. Totdat er robuuste en betrouwbare exploitatie en investeringsbegrotingen zijn gevonden zullen er geen onomkeerbare bouwkundige stappen worden gezet! Mia Michels zal samen met mij de komende maanden actief zijn in de werkorganisatie van de Promenade om lopende zaken te begeleiden en ondersteuning te bieden aan de opdrachten die er liggen.

▲

Wat mag u van ons verwachten? Het nieuwe bestuur en de werkorganisatie zal met nieuw elan aan de slag gaan en wil om te beginnen de communicatie met alle betrokkenen intensiveren (toegankelijk en open), het tempo van voortgang verhogen, heldere onderbouwingen vinden voor te maken keuzes en besluiten nemen op basis van draagvlak en haalbaarheid. Aan de slag! Ik heb de verantwoordelijkheid voor deze opdracht op mij genomen in de wetenschap dat zonder steun of bijdragen van participanten en eilanders het een lastig karwei zal worden om deze uitdagende klus tot een goed einde te brengen. Ik heb er als oud-eilander echter veel vertrouwen in dat, gelet op het brede maatschappelijke en economische belang van de Promenade voor het eiland, velen bereid zullen zijn om een bijdrage te leveren aan de totstandkoming en exploitatie van de Promenade. En dat er vooral ook kansen zijn in plaats van alleen maar problemen! En als we met elkaar de schouders er onder gaan zetten gaat het zeker lukken! Want het zou toch mooi zijn als we medio 2015 alsnog kunnen terugkijken op een hobbelige aanloop met een prachtige afsprong. Dat er dan een gebouw staat dat voor lengte van jaren een aanwinst is voor de eilander gemeenschap en bezoekers. Een plek waar eilanders zich herkennen in ‘het verhaal van het Schiermonnikoog’, er voorzieningen beschikbaar zijn waar zowel toeristen als eilanders blij van worden en er een organisatie staat met gemotiveerde mensen die een extra visitekaartje afgeven namens het eiland. Waardoor gasten weer terugkomen en bij thuiskomst anderen aansporen om 42


toch vooral een bezoek te brengen aan ons mooie eiland en de Promenade. Ik ga samen met Mia alvast aan de slag en kijk uit naar een plezierige samenwerking met een ieder en spreek u graag persoonlijk bij de eerstvolgende gelegenheid of afspraak. Met vriendelijke groet, Yannes Koning, projectleider/kwartiermaker Promenade Schiermonnikoog Tel : 06 -517 22 601 Email : [email protected]

■

Lettersierschildpad Op 10 september deden Marnix Carpentier Alting en Lisa Lalien een wel zeer merkwaardige vondst: op het strand tussen paal 8 en 9 kroop een schildpad! Eerst dachten ze dat het een jonge zeeschildpad was, maar het bleek om een zoetwaterschildpad, de lettersierschildpad, te gaan. Deze dieren worden soms in de natuur gedumpt wanneer mensen er van af willen. Hoe het dier in zee terecht is gekomen is een raadsel, maar één van de mogelijkheden is via de spuisluizen van Lauwersoog. De Fugelpits heeft zich inmiddels over het dier ontfermd.

▲

Katarina Homan

Rups hermelijnvlinder Deze grote rups met opvallende witte lijnen kroop aan het eind van de zomer over de tuintafel van de familie Govaarts-Homan bij hun huisje aan het Torenpad. Het is de rups van de hermelijnvlinder, een wit-grijze grote nachtvlinder. De rups was waarschijnlijk op zoek naar een plaatsje om te verpoppen. Dat doet ze in een met houtsnippers verstevigde cocon.


Marnix Carpentier Alting

Nationaal Park Schiermonnikoog

43

Braakballen pluizen en vette vogeldag Op dinsdag 15 oktober kunnen jonge onderzoekers weer aan de slag met het uitpluizen van braakballen van uilen. Zo kom je te weten welke dieren zoal op het menu staan van de ransuil en de kerkuil. Daarnaast leer je ook waarom je een uil niet hoort vliegen en waarom hij zo goed kan horen! De kosten voor dit evenement bedragen €4,50 voor volwassenen en €3,50 voor kinderen. Na het succes van voorgaande jaren organiseert het Bezoekerscentrum op dinsdag 22 oktober voor de jeugd wederom een vette vogeldag! Op deze dag gaan we het de vogels naar hun zin maken: we maken pindakaas-dennenappels, vetbollen, pindasnoeren en een nestkast, zodat er nog meer gevederde vrienden bijkomen. Wie mee wil doen aan dit spektakel moet zich opgeven bij het Bezoekerscentrum. De kosten bedragen €9,50, leden van Natuurmonumenten betalen op vertoon van hun pas € 7,50. Wees er snel bij want het aantal plaatsen is beperkt! De start van beide evenementen is om 10.30 uur en we verwachten rond 13.00 uur klaar te zijn. Braakballen pluizen, bezoekerscentrum, dinsdag 15 oktober van 10.30-13.00 uur Vetbollen en vogelhuisjes maken, bezoekerscentrum, dinsdag 22 oktober van 10.30-13.00 uur

■

Experiment met weervisserij Stichting Geïntegreerde Visserij Twee lange rijen met palen en netwerk in een V-vorm, waar is dat voor? Ten oosten van de veerbootstijger heeft de Stichting Geïntegreerde Visserij op het wad een groot V-vormig vistuig neergezet. Dat noemen we een ‘weer’, een oude vistechniek die je vroeger wel vaker zag op het wad, vooral onder de eilanden. De weer bestaat uit twee ‘vleuken’ gemaakt van palen en netwerk of dicht op elkaar geplaatste takken. En de vleuken monden uit in een kom waar de fuik of een kuilnet geplaatst is. Als het water zakt, kan de vis niet weg en zwemt langs de vleuken de kuil in. Alle vis wordt per soort gemeten en geregistreerd. De weer vist dus over de eb en als er niet mee gevist wordt staat de kuil open en kan alle vis levend wegzwemmen. De uiteinden van de vleuken zijn gemarkeerd met een drijvende rode boei en de punt van de V met een witte boei en een rode vlag.

▲

Vroeger werd de weer gebruik voor commerciële visserij. Tegenwoordig kan dat niet meer. Het is leuk en zwaar werk, maar ook enorm arbeidintensief; het 44


opbouwen, reparaties na storm en alles weer afbreken aan het eind van het seizoen. En er is niet genoeg vis op het Wad om deze manier van vissen rendabel te maken.

▲

Onderzoek Op zich is deze visserij weinig selectief, maar daarmee is de methode geschikt voor onderzoek: Wat zwemt er nu eigenlijk op het wad? Daar weten we veel te weinig van. Alleen op Texel (NIOZ) wordt structureel langlopend visstandonderzoek gedaan. Het is belangrijk dat ook op andere plekken langdurig gegevens verzameld worden, alleen dan kun je verbanden leggen. De onderzoekers van Waddensleutels, die onderzoeken hoe je het ecosysteem in de Waddenzee kunt herstellen, zullen gebruik maken van de met de weer verzamelde gegevens. Daarnaast heeft de weer een educatieve functie. Het is een opvallend object dat de aandacht trekt. Je kunt het heel goed gebruiken om mensen te betrekken bij de onderwaterwereld, de visserij en de dynamiek van het wad. Visser Jaap Vegter werkt met een grote groep vrijwilligers. Het neerzetten van een weer is al een avontuur op zich. Er is nog maar weinig kennis over deze techniek en er zijn veel factoren waar je rekening mee moet houden, zoals de structuur van de bodem, reliëf en stroming. Een eerder experiment langs de vaste wal bij Hornhuizen De Dorpsbode van 15 oktober 2013

45

is voortijdig gestaakt, omdat de weer de stroming beïnvloedde en de stokken bij de eerste de beste storm omgingen. We hopen dat het onder Schier beter standhoudt. Vrijwilligers en bezoekers kunnen actief meedoen met het leeghalen van de netten en het tellen, meten en registreren van de vangst. De verkoopbare vis gaat mee voor de verkoop, de rest wordt teruggezet. Kortom, wat we dit jaar doen is kijken of het haalbaar is een weer onder Schiermonnikoog te plaatsen dat langdurig gebruikt kan worden voor onderzoek, educatie en visserij. Over de uitkomsten kunnen we nu nog niet veel zeggen. Een deel van de weer is eind september onderuit gegaan en we zullen kijken of dat goed hersteld kan worden. Tot dusver is er twee keer gevangen: zoals te verwachten zaten er flink wat strandkrabben in en verder voornamelijk platvis, waarvan we de jonge bot en schol na meting levend terugzetten. We kijken of het mogelijk is om samen met het Nationaal Park nog deze herfst een excursie naar de weer te organiseren voor eilanders. Stichting Geïntegreerde Visserij De initiatiefnemer van de weer is Jaap Vegter, parttime visser (UQ4) en projectcoördinator van de Stichting Geïntegreerde Visserij. Deze stichting bestaat uit een groep vissers die met elkaar onderzoeken hoe je als kleinschalige kustvisser duurzaam, met de natuur mee kunt vissen. Daar bedoelen we mee dat je als visser het aanbod en de seizoenen volgt. Als een soort schaars wordt, of als het niet meer rendeert, dan schakel je over op een andere visserij. De afgelopen decennia zijn de meeste vissers specialisten geworden, ze vissen nog maar op een soort. In de praktijk leidt dat tot schaalvergroting, meer PK’s in de machinekamer, langere visdagen of verder van huis om te vissen. Hiermee daalt de opbrengst per kilo gevangen vis en neemt het risico op overbevissing toe. De geïntegreerde vissers willen de visserij weer flexibel maken. Door op meer soorten te vissen kun je veel beter inspelen op wat de natuur wel of niet biedt. Omschakelen naar een gemengd bedrijf gaat niet zomaar. De visserij is streng gereguleerd met quota en vergunningen. Er loopt nu bijvoorbeeld een proef waarbij vissers elkaars vangstrechten kunnen gebruiken, zonder dat de visserijdruk toeneemt. We brengen vissers en natuurorganisaties dichter bij elkaar, door bij elkaar ‘in de keuken te kijken’. En de vissers experimenteren met in onbruik geraakte vistechnieken (lijnen, staande kuilen) of visserij op minder bekende soorten (oester, spiering) om te onderzoeken of ze bruikbaar kunnen zijn voor een ecologisch en economisch duurzame visserij. Een bijzonder experiment is onze haalbaarheidsstudie naar weervisserij. www.geintegreerdevisserij.nl ■ 46


Stichting Welzijn Schiermonnikoog Informatiekrant Op woensdag 2 oktober is onze informatiekrant op het eiland verspreid. In onze informatiekrant staat ons activiteiten programma voor deze winter en u kunt informatie vinden over wat wij doen en waarvoor u bij ons terecht kan. Mocht u deze informatiekrant gemist hebben, dan kunt u langskomen op ons kantoor. Daar hebben we nog een aantal exemplaren liggen. Onze informatiekrant is ook digitaal te lezen op onze website: www.kittiwake.nl

Ouderenwerk 0519-531952 b.g.g 531654 (ma t/m don. 9.00 tot 12.00 uur) Spelletjesmiddag in de Riich Datum: donderdag 17 oktober Aanvang: 15.00 uur Eigen bijdrage: € 2,50 voor een drankje en een hapje. Speelt u mee? U bent van harte welkom op deze gezellige middag. We hebben Rummikub, Mens erger je niet, Triominos, Scrabble. Wilt u Dammen of Schaken dan is het handig dat u al met twee personen komt. Of wilt u een ander spel spelen, geeft u dit door dan zorgen we dat het aanwezig is. Sneupmarkt (rommelmarkt) in de Riich Datum: vrijdag 25 oktober Aanvang: 11.00 tot 16.00 uur Stichting Welzijn Schiermonnikoog organiseert opnieuw een sneupmarkt (rommelmarkt) in de Riich. De opbrengst van de sneupmarkt wordt gebruikt voor de extra’s in het ouderenwerk zodat we de activiteiten betaalbaar kunnen houden. Kom gezellig even kijken en misschien is er nog iets voor u bij. U kunt nog spullen brengen tot 22 oktober. NB: ik vraag u met klem om te bellen voor een afspraak om spullen te brengen. Zet het niet op de bank in de Riich want dan wordt het door anderen meegenomen.

▲

Herfstdiner in de Brakzand Ook dit jaar gaan we weer genieten van een heerlijke maaltijd in de Brakzand. Datum: donderdag 7 november Opgave: tot 5 november, (max.40 pers.) Aanvang: 16.00 uur Eigen bijdrage: € 14,00 p.p. De Dorpsbode van 15 oktober 2013

47

Menu: herfstbouillon, eilander wildpeper of scholfilet en een lekker ijsje na. Geeft u tijdig door wat u wilt eten. U kunt zich telefonisch opgeven ma t/m don. van 9.00 tot 12.00 uur.

Jeugd & Jongerenwerk Meidenclub De meidenclub is weer begonnen! De herfst is weer begonnen en dat is een goed teken voor alle meiden van Schiermonnikoog. Dat betekent dat onze meidenclub ook weer gaat beginnen, en we weer heerlijk kunnen gaan knutselen! Waar: Kittiwake Tijd: 19:00 – 20:30 uur Data: dinsdag 29 oktober, dinsdag 12 & 26 november en dinsdag 10 december 2013 dinsdag 7 & 21 januari, dinsdag 4 & 18 februari, dinsdag 4 & 18 maart en dinsdag 1 & 15 april 2014 Kosten: € 2,50 per keer Aanmelden: [email protected], 0519-531654 of via een briefje naar Stichting Welzijn Schiermonnikoog, Van Starkenborgstraat 17. Jongensclub In navolging van het succes vorig seizoen gaan we ook dit winter seizoen verder met de Jongensclub onder leiding van Jan Martinus. Douwe v.d. Spoel zal Jan Martinus gaan helpen bij de jongensclub. Lijkt het je leuk om hieraan mee te doen? Geef je dan op bij de Stichting Welzijn Schiermonnikoog. Waar: Kittiwake Tijd: 19:00 – 20:30 uur Data: donderdag 7 & 14 november, woendag 27 november en donder dag 12 december 2013 donderdag 9 & 23 januari, donderdag 6 & 20 februari, donderdag 6 & 20 maart en donderdag 3 & 17 april 2014 Kosten: € 2,50 per keer Aanmelden: [email protected], 0519-531654 of via een briefje naar Stichting Welzijn Schiermonnikoog, Van Starkenborgstraat 17.

▲

48


Educatiewerk Kleding maken (startdatum is anders!) Deze groep gaat in het nieuwe seizoen onder leiding van Klaske Noordenbos op 30 oktober weer van start. Wilt u graag zelf uw kleding maken en daarbij ondersteund worden, dan is deze cursus geknipt voor u. Nieuwe deelnemers zijn van harte welkom. Zowel oude als nieuwe leden dienen het aanmeldingsformulier opnieuw in te sturen! De cursus wordt gehouden in de zaal boven in de Kittiwake. Deze cursus is bedoeld voor volwassenen. Maximaal 12 deelnemers Kosten € 37,50 Wandelen Wandelen is gezond, samen wandelen is gezellig. Daarom wandelen we iedere donderdag van 10.00 – 11.00 uur. We verzamelen bij de fietsenstalling van de camping. Iedereen mag meedoen , want we lopen ieder ons eigen tempo. We gaan soms de bossen in of over het strand. Bij slecht weer of gladheid blijven we thuis. Het geheel is vrijblijvend en iedereen is welkom. We zijn al begonnen en er zijn geen kosten aan verbonden. Creatieve workshops door Ida Bloem Donderdag 31 oktober: Stamp a magic. Herfstkaarten maken met een stempeltechniek waarbij twee stempels over elkaar worden gestempeld. Bijvoorbeeld een lichtgroen blad met donkergroene nerven. Foto’s van eerder gemaakte producten zijn te zien op de Facebook pagina Stempelstukjes of website www.stempelstukjes.blogspot.nl Waar: Koffiezaal Riich Tijd: 20:00 – 21:30 uur Kosten: € 10,00 Aantal: minimaal 4 en maximaal 10 deelnemers per workshop Aanmelden: twee weken voor de betreffende workshop

▲

Budget koken voor jongeren die op kamers gaan wonen. Beste jongens en meiden, Als jullie op kamers gaan wonen moeten jullie voor jezelf gaan koken, Truus van Duin kan jullie leren hoe je eenvoudig, snel, goedkoop en gezond kunt koken. Jullie gaan zelf de inkopen doen voor € 5,00 per persoon per les en daarna met elkaar koken en eten. De Dorpsbode van 15 oktober 2013

49

De cursus bestaat uit vier lessen in januari, februari en/of maart afhankelijk van het aantal deelnemers. Datum en tijden in overleg met Truus. Je kunt je opgeven bij Stichting Welzijn Schiermonnikoog Minimaal 4 en maximaal 8 personen Website Al onze activiteiten zijn natuurlijk ook te vinden op onze website: www.kittiwake.nl. Openingstijden WMO-loket in het Zorg & Medisch Centrum Maandag: 15:00 – 17:00 uur Donderdag: 10:00 – 12:00 uur

■

V.V. De Monnik Hans Huizing

De Monnik 1 28 september De Monnik wint wel weer thuis De Monnik uit en thuis blijft dit seizoen nog een groot verschil. Waar men thuis makkelijk de zeges binnenhaalt blijft het team uit nog zonder winstpunten. Vanmiddag was er een 6-0 overwinning op eigen veld tegen Friese Boys 3. Er was weinig op de overwinning af te dingen. De gasten begonnen trouwens wel beter aan de wedstrijd en hadden zelfs wat kleine kansjes maar na tien minuten leek de pijp al leeg bij de spelers van de Friese Boys. De Monnik zette steeds meer druk en al gauw had het elftal een voorsprong van 3-0. Voor rust werd het ook nog 4-0 en daarmee was de wedstrijd eigenlijk al gespeeld. Na rust probeerde De Monnik wel het tempo hoog te houden maar ging het toch onbewust wat rustiger spelen. Friese Boys verdedigde bijna alleen nog, maar belette De Monnik wel om er een monsterscore van te maken. Twee keer kon de thuisploeg het net nog vinden en toen floot de uitstekende scheidsrechter Van der Zaag af op 6-0. Een goede overwinning na de blamage van vorige week bij Zwaagwesteinde en zo lijkt de Monnik de weg omhoog weer te hebben gevonden.

▲

5 oktober Monnik in slotfase naar winst tegen Kootstertille De Monnik blijft thuis nog ongeslagen maar helemaal vlekkeloos ging dat deze middag niet. De thuisclub speelde de eerste twintig minuten uitstekend voetbal en kwam dan ook verdiend op voorsprong door een prachtige goal van Gert Reitsma. Hierna bleef De Monnik wel de betere ploeg maar het spel werd toch 50


weer wat minder. De gasten kwamen zelfs weer langszij door een te zacht ingespeelde bal van keeper Koerts die fraai werd afgestraft. Na rust was De Monnik ook zeker de betere ploeg maar Kootstertille was zeker niet veel minder in dit gedeelte van de wedstrijd. De Monnik kwam op 2-1 door een penalty. Hierna had de Monnik moeten doordrukken om de wedstrijd definitief te beslissen maar dit bleef achterwege. Hierdoor bleef Kootstertille in de wedstrijd en bleef het zeer spannend. In de 85e minuut werd het zelfs 2-2 door een eigen goal van Martijn Perdok en leek de wedstrijd in een, voor De Monnik, teleurstellend gelijkspel te eindigen. Erik Dam zorgde er in de laatste minuut toch voor dat de drie punten op het eiland bleven. De jonge spits van De Monnik wurmde zich door de defensie en schoot de bal in de verre hoek. Over de gehele wedstrijd gezien misschien wel verdiend, maar voor het hard werkende Kootstertille een domper. Voor De Monnik was de vreugde er niet minder om al had het de wedstrijd eerder moeten en kunnen afmaken.

Jeugd C junioren 28 september De Held C - De Monnik C verplaatst De wedstrijd De Held C4 - De Monik C1 is verplaatst naar 19 oktober om 9:30 uur. 5 oktober FC LEO C2 – De Monnik C1 3-4 (Amber) De wedstrijd begon matig. Ondanks dat maakte Paul al wel snel de 0-1 voorsprong. Justin knalde er daarna nog één in maar daarna begonnen we slechter te spelen. Zo gingen we met 2-2 de rust in. Bijna de hele tweede helft ging het gelijk op. Toch maakten Paul en Tony beide in de laatste tien minuten nog een doelpunt, wel met een beetje geluk. Zo behaalden we toch nog een overwinning in Leens. D pupillen 28 september De Monnik D1 - OKVC D2 11-3 Geen verslag

▲

5 oktober Aduard D2 - De Monnik D1 1-10 (Thomas Stal) De 1-0 viel vroeg in de wedstrijd door een 1-2 van Bram en Joris, een super goal! Maar vlak daarna viel de gelijkmaker. En toen floot de scheids af, het De Dorpsbode van 15 oktober 2013

51

was rust: 1-2. Daarna schoot Thomas en 1-3 was een mooie goal, en toen onze spits Bram 1-4. Het was een mooie voorzet maar de tegenpartij scoort een eigen doelpunt 1-5. Toen kwam de voorzet van Joris en Ketama wist er raad mee en het stond 1-6. En toen de twee goede spelers, Joris en Bram een geweldig duo: 1-7. Toen weer Bram en ja hoor 1-8. Thomas was in de spits gezet en hij bewijst zich… 1-9. Thomas en Thijs wilden graag dat Remco zou scoren, maar helaas dat lukte niet, maar wel kon Thijs de 1-10 maken. En toen floot de scheids voor het einde van de wedstrijd. E pupillen 28 september De Monnik E1 - Eenrum E2 Onder de stralende najaarszon treden onze E-pupillen aan tegen Eenrum. Beide teams hebben een keer gewonnen en verloren en het belooft een spannende wedstrijd te worden. En dat blijkt ook. Zonder de vakantie vierende Kian en met Rick als doelman worden onze jongens en meiden direct onder druk gezet. Na een prachtige redding van Rick valt de bal voor de voeten van een tegenstander die hem pardoes binnenknalt. Ondanks weerwerk van Mark, Wendy, Mystique en Job, verricht Rick nog een paar mooie reddingen. In de loop van de eerste helft ontworstelt De Monnik zich aan de druk en dat levert kansen op voor Erwin en aanvoerder Pelle. Helaas missen de schoten kracht om de Eenrum-keeper echt in de problemen te brengen. In de tweede helft zijn de teams meer aan elkaar gewaagd, mede dankzij de aanvallende impulsen van Stefanie en Sil. Ondanks hachelijke situaties voor het Eenrumer doel – die bij trainer Smit de hartslag bijna op tilt doet slaan - lukt het ons niet te scoren. Rick moet ook nog een paar keer optreden om de bal uit het doel te houden, maar na een snelle uitbraak van Eenrum is hij nog één keer kansloos. De eindstand wordt 0-2. 5 oktober VVSV’09 E3 - De Monnik E1 4-5 F pupillen 28 september Rood Zwart Baflo F1 - De Monnik F1 1-3

▲

5 oktober De Monnik F1 - Eenrum F1 Op een zachte zonnige zaterdag morgen staan we bij de accommodatie van V.V De Monnik voor een wedstrijd van V.V. De Monnik F1 tegen Eenrum F1. In de kleedkamer voor de wedstrijd is het wat onrustig en er sneuvelen al twee 52


bekers koffie. Om 11.00 uur klinkt het fluitsignaal en de wedstrijd kan beginnen. Het middenveld is lange tijd het strijdtoneel en het gaat gelijk op. Na ongeveer tien minuten word het ineens spannend voor het doel van De Monnik, maar de spelers kunnen de bal gelukkig snel weer weg spelen. Na vijftien minuten spelen is het toch zover: Eenrum scoort en het is 0-1. Ze hebben de smaak te pakken want drie minuten later is het alweer raak 0-2. Om 11.20 uur moet de keeper van Eenrum voor het eerst aan de bak en De Monnik heeft een kleine kans op scoren, maar voor het zover is klinkt de fluit van de scheidsrechter en is het pauze. In de kleedkamer word snel wat gedronken en krijgen de spelers een peptalk en drie of vier minuten later zijn de eerste spelers van De Monnik al weer op het veld. Na tien minuten pauze word de tweede helft in gezet. De Monnik weert zich kranig ondanks het feit dat de meeste actie op de helft van De Monnik is. Het zou mooi zijn als De Monnik ook nog kan scoren maar de wedstrijd is nog niet afgelopen en er kan van alles gebeuren. Maar drie minuten later is er een doelpunt voor Eenrum gevallen en staat het 0-3. Twee minuten later: hoera een doelpunt, helaas weer voor Eenrum: 0-4. Dit is ook direct de eindstand. Misschien kunnen ze de eer nog redden bij de penalties, maar dit wordt een gelijke stand. Het resultaat was er misschien niet naar maar we hebben lekker gespeeld. Met vriendelijke groet, Chris Schuthof en ik geef de pen door...o nee dat was ergens anders van. Programma 19 oktober 9.30 uur De Held C4 - De Monnik C1 10.30 uur OKVC D2 - De Monnik D1 (bekerwedstrijd) Programma 26 oktober 14.00 uur De Monnik 1 - Be Quick Dokkum 4 11.00 uur Eenrum C1 - De Monnik C1 11.00 uur De Monnik E1 - Kloosterburen E2 11.00 uur De Monnik F1 – De Fivel F1 De Monnik D is vrij Tijden uitwedstrijden kunnen gewijzigd worden!

Ander nieuws In de volgende Dorpsbode komt een verslag over de uitreiking van de nieuwe trainingspakken voor de gehele jeugdafdeling van De Monnik. Voor standen, programma en veel meer check de site www.vvdemonnik.nl of check onze Facebookpagina. ■ De Dorpsbode van 15 oktober 2013

53

lytjepole.nl alle activiteiten van Schiermonnikoog verzameld Wanneer is de volgende raadsvergadering? Op welke avond kunnen we die lezing het beste plannen? Welke activiteiten worden er voor de jeugd georganiseerd?

De digitale activiteitenagenda geeft antwoord op al deze vragen en is op twee manieren te gebruiken: als agenda: wat is er allemaal te doen; als planner: wat is de beste dag voor onze activiteit.

U vindt de agenda op www.lytjepole.nl of via www.schiermonnikoog.nl aanmelden activiteiten: [email protected] 54


KNRM Auto vlot getrokken Op 29 september kwam het kusthulpverleningsvoertuig van de KNRM Schiermonnikoog in actie voor een auto die op het strand was vastgelopen.

Op het meest oostelijke puntje van Schiermonnikoog, de Eilander Balg, was een Landrover van een eilandbewoner aan de rand van het zeewater en het strand vastgelopen. Opkomend water gebood een snelle actie. Het kusthulpverleningsvoertuig van de KNRM kwam hiervoor in actie om de onfortuinlijke bestuurder en zijn auto uit het zeewater trekken, zodat deze op eigen kracht huiswaarts kon keren.

■


55

Afz.:

DE DORPSBODE Vereniging Dorpsbelang Schiermonnikoog Gratia Susannastraat 2 9166 PK Schiermonnikoog

De Dorpsbode. Redden op de rand van de wereld. 66 e jaargang, nr oktober 2013

Recommend Documents