De Dorpsbode. Fietstocht Verbondenheid. 68 e jaargang, nr juni Vereniging Dorpsbelang

De Dorpsbode 68e jaargang, nr. 12

15 juni 2015

Fietstocht ‘Verbondenheid’ Vereniging Dorpsbelang

Sytze Schut

▲

Op donderdag 4 juni konden ruim twintig eilanders en vaste bezoekers van het eiland kennis maken met de tocht ‘Verbondenheid’. Vanaf de Willemshof ging het richting de zeedijk ter hoogte van de jachthaven. Hier stonden de eerste kunstwerken en een foto van het spoortreintje. De kinderen van de basisschool Yn de mande hadden ruim 75 tekeningen gemaakt en de leerlingen van de Inspecteur Boelensschool leverden ruim dertig gedichten aan. Met deskundige hulp van Joke en Ernst Borstlap hebben Cees Soepboer en Sytze Schut deze kunstwerken samengevoegd en tot een route gemaakt. Met hulp van Harm Kremer en Sjoek Abma zijn, onder soms erbarmelijk weersomstandigheden,Vervolg op pag. 5

COLOFON

In dit nummer o.a.: Fietstocht ‘Verbondenheid’ ............................

1

Agenda ..............................................................

3

Mag ik uw aandacht... ....................................

5

De schoolreisjes zijn weer begonnen! ........

5

Een opmerkelijke waarneming ....................

7

Update Fairtrade gemeente ..........................

9

Afscheid juf Ineke ..........................................

12

Geslaagd ..........................................................

12

Mestvergister van de baan? ..........................

12

Zeilreis ............................................................

14

De lessen van Oudemirdum ..........................

16

Een bijzonder gezelschap ..............................

19

Ode aan de (K)allemooiste haan ..................

21

Pinksterfeest 2015 ..........................................

22

Pinksterfeest gaat nooooit verloren. ...........

25

Meningen

(Vieze toren!) ........................................

27

Meningen

(Reactie op ‘STEK’)

................................

27

Groots protest tegen gasboringen........................

28

Restaurant jachthaven weer open ................

29

Spaanse grazers op Schiermonnikoog ................

30

Vuurtoren in Roemenië ..................................

31

Waddenconon aangeboden ..........................

31

Lezing Scholeksters in de knel ....................

33

Concert Michael Grube - viool ......................

33

Concours Hippique ............................................

34

Pionieren en SamenZijn ......................................

35

Nieuws van de bibliotheek ..................................

36

Nieuws uit de natuur ..............................................

39

Stichting Welzijn Schiermonnikoog......................

40

V.V. De Monnik ................................................

41

Zing mee met het festivalkoor! ....................

41

2

De Dorpsbode is het officiële orgaan van de vereniging 'Dorpsbelang' Schiermonnikoog dat tweemaal per maand verschijnt. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de redactie worden overgenomen. Redactie Erik Jansen Francine Venselaar Laura van der Zee Mariska den Boer Marijke Barhorst Redactie/advertentieadres e-mail: [email protected] Inleveren kopij bij voorkeur via e-mail De Dorpsbode p/a Knuppeldam 4 9166 NZ SCHIERMONNIKOOG De Digitale Dorpsbode: www.dorpsbode.nl Uw teksten en foto’s plaatst de redactie ook op www.dorpsbode.nl De redactie van het jaarboek kan uw foto’s gebruiken voor haar jaarlijkse uitgaven. Heeft u daartegen bezwaar, vermeldt dit dan bij de foto Abonnementen Aanmelden, opzeggen, adreswijziging: Secretaris Vereniging Dorpsbelang, Kerkelaantje 2, 9166 NB Schiermonnikoog Tel. 0519 - 535030, E-mail: [email protected] iban NL71 RABO 0346 1104 91 Opzegging van het lidmaatschap door het lid kan slechts geschieden tegen het einde van een boekjaar, met inachtneming van een opzeggingstermijn van ten minste vier weken Lidmaatschap € 37,50 per jaar, (los exemplaar €2,50 excl verzendkosten) buiten Nederland € 82,50 Bezorging op Schiermonnikoog: H. Kobes, 53 17 25 Verantwoording De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van artikelen, wel of iets geplaatst wordt. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen aan te passen. De Vereniging Dorpsbelang en de Dorpsbode zijn niet aansprakelijk voor schade die ontstaat door het niet of foutief plaatsen van ingezonden kopij. Kosten advertenties 1/4 pagina: € 20,75 1/2 pagina: € 38,55 1/1 pagina: € 74,15 Bij regelmatig adverteren, (1 of 2 keer per maand) gelden andere tarieven: resp. € 16,20, € 30,10 en € 57,90 per keer.

Op 'e Schel Niet-commerciële mini-advertentie: € 2,50, contant te voldoen

De Dorpsbode van 15 juni 2015

Agenda 15 juni - 15 juli 2015 wo wo do do di zo wo do do vrij

17 17 18 18 23 28

juni juni juni juni juni juni

1 2 2 3

20.15 15.00 20.00 20.00 21.30

juli juli juli juli

vanaf 19.00 15.00 15.45-17.00 15.30

di 7 juli di 7 juli wo 8 juli wo 8 juli do 9 juli zo 12 juli do 16 juli

19.45 20.15 10.30-12.00 10.30-16.30 19.00-21.00 20.15 19.00-21.00

Ophalen Klein Chemisch Afval Concert door Michael Grube (viool), Got Tjark Barbecue, tuin Riich (ouderenwerk) Lezing Scholeksteronderzoek, Hotel van der Werff Raadsvergadering, gemeentehuis Kampvuur met thema ‘delen’ (12+), strand einde Badweg (SamenZijn) Ophalen oud papier Huifkartocht, vertrek vanaf Riich (ouderenwerk) Afscheid juf Ineke, Yn de Mande Slotpresentatie Aventure Zomerschool (middeleeuwse muziek), Got Tjark Ringsteken, Langestreek Concert door Agatino Scuderi (gitaar), Got Tjark Huurdersspreekuur WoonFriesland, Gemeentehuis Concours Hippique, Knuppeldam Eilander Strúnmarkt Schier Songfestival, Paviljoen paal 3 Eilander Strúnmarkt

Meer informatie op de digitale activiteitenagenda van Schiermonnikoog: www.lytjepole.nl

Exposities U kunt verschillende exposities bezoeken, waaronder: Atelier Romy, foto’s/schilderijen (Langestreek 7); Bunkermuseum Schlei, 70 jaar bevrijding Schiermonnikoog (Scheepstrapad); Galerie Ogygia, schilderijen/keramiek/e.a. (Nieuwe locatie: ‘Pand 1949’ te Nieuwestreek 7); Galerie Stella van Acker, schilderijen (Middenstreek tussen 21 en 23); Vitamaris, Impressies langs de vloedlijn, foto’s Jouke de Jong; Bezoekerscentrum, Zie ze vliegen!, Landschappen op het eiland en expositie van ’t Heer en Feer (Torenstreek 20); Schelpenmuseum Paal 14 (Martjeland 14); Wrakhout, bootjes van wrakhout (v.d. Molenpad 13); StrandResort Schier, Een blik op het Noorden, kunstenaarscollectieven Spinsel en de Beeldboys (Badweg 67).

Inleveren kopij: Dorpsbode nummer 13 (1 juli): 23 juni, uiterlijk om 20.00 uur. Dorpsbode nummer 14 (15 juli): 7 juli, uiterlijk om 20.00 uur Inleveren van kopij bij voorkeur via e-mail: [email protected]

Inleveren kopij: De Activiteitenagenda vindt u op www.lytjepole.nl. Geef vergaderingen, bijeenkomsten, uitvoeringen, verenigingsavonden door voor vermelding in de Activiteitenplanner. E-mail: [email protected]

Advertenties (zie colofon): Vermeld bij het opgeven van een advertentie s.v.p. : - het gewenste formaat: 1/4, 1/2 of een hele pagina en - het adres waar de rekening naar toegestuurd moet worden.


3

√ √ √ √

DE eilander transportonderneming die op persoonlijke wijze alle uiteenlopende transportdiensten verleent. Met eigen distributiecentra in Leeuwarden en Holwerd. Dit betekent een zeer snelle levering van uw goederen uit alle windrichtingen. Voor meer informatie komt u even langs op Veerweg 8 te Schiermonnikoog of bel ons even. Op- en overslag mogelijkheden te:

- Leeuwarden - Lauwersoog

- Holwerd - Dokkum

Ameland: Achterdijken 20, 0519 – 554366 Schiermonnikoog: Veerweg 6-8, 0519 – 531851

www.rdvtransport.nl [email protected] 4


Fietstocht ‘Verbondenheid’ Vervolg van pag. 1

de kunstwerken langs de schelpenpaden bevestigd aan, in de omgeving passende, berkenstammen. Cees Soepboer gaf zeer interessante informatie bij een zevental grote foto`s. Leuk was dat uit het publiek Roel Westerhof en ‘tante Pietsje’ uit ervaring de verhalen konden aanvullen. Een leuk voorproefje voor de viering van 11 juni. De foto`s en kunstwerken van deze tocht zullen in principe tot en met de maand oktober blijven staan. Routekaarten zijn verkrijgbaar bij de VVV en bij het bunkermuseum.

■

Mag ik uw aandacht… Bedankt! Hallo eilanders, bedankt voor de vele kaarten bloemen en andere attenties bij mijn thuiskomst uit het ziekenhuis. Het was een warm welkom voor mij. Bedankt ook namens Sieger. Riekje Rozendal

■

De schoolreisjes zijn weer begonnen! Detty Visser namens de kampeerboerderijen Dat betekent: - uw snelheid aanpassen vóór de inritten van de kampeerboerderijen; - rekening houden met onverwachts overstekende kinderen; - in plaats van claxonneren, geduld hebben! Ter herinnering: u mag nog steeds maar 60 km p/u buiten het dorp. Namens alle kampeerboerderijen en de kinderen alvast bedankt!

■


5

K E U K E N B E D R I J F

Wouter v.d. Heide NIEUWE KEUKEN!!! OF UITBREIDING / RENOVATIE VAN UW HUIDIGE KEUKEN VERVANGEN INBOUW APPARATUUR BLADEN / KRANEN / TEGELS / RUIME KEUS IN GRANIETBLADEN EEN GOED ADVIES VAN BEGIN T.M. MONTAGE TOE. EN DE PRIJS ALTIJD GOED!!!! KOM GERUST EENS LANGS IN ONZE SHOWROOM AAN DE HENDOWEG 2, IN DOKKUM (INDUSTRIETERREIN BETTERWIRD) Openingstijden ma. 13.30 tot 17.30 uur di. t/m vrij. 09.00 tot 12.00 uur en 13.30 tot 17.30 uur za. 10.00 tot 17.00 uur

Tel.:

vrijdag koopavond

Faxno.: (0519) 22 27 61

Buiten openingstijden op afspraak

www.woutervdheide-dokkum.nl

(0519) 22 01 60 of 57 16 22

Makelaardij Roos Eerst de mensen, dan de huizen©

Dokkum

Ameland

Schiermonnikoog

Aalsumerpoort 6-8 | 9101 JL Dokkum | Telefoon (0519) 22 00 30 | [email protected] | www.roosdokkum.nl

6


Een opmerkelijke waarneming Kees van der Wal

Marijke Rupert

▲

Kortgeleden ging op een ochtend de telefoon. Aan de andere kant van de lijn klonk een opgewonden eilander stem: “Kees, er zit een roerdomp bij de ijsbaan, sterker nog, er zitten er twee. Ik heb het geluid duidelijk gehoord, vraag en antwoord!” Dat zou heel bijzonder zijn aangezien de omgeving van de ijsbaan nou niet meteen een gebied is waar je een roerdomp zou verwachten. Maar je weet het maar nooit! Ik sprong in elk geval gauw op de fiets. Bij aankomst werd ik inderdaad verwelkomd door een steeds herhalend verdragend geluid met korte intervallen. Er waren er inderdaad twee aan het roepen. Het werd mij meteen duidelijk dat dit niet de zware hoemp van de roerdomp was, want dit oergeluid lijkt op een didgeridoo of een misthoorn. Het geluid dat ik hoorde klonk hoger, alsof er zachtjes door een pijp werd geblazen. Als een reiger liep ik behoedzaam naar de waterkant en speurde langs de beschoeiing de waterkant af. Het geluid was mij volkomen onbekend. Mijn gedachte ging toch meer uit naar een amfibie-achtig dier. Het padje dat ik in het water zag had een rood oranje gevlekte keel. Om meer duidelijkheid te krijgen heb ik telefonisch contact gezocht met het Ravoninstituut (RAVON staat voor reptielen, amfibieën, vissen onderzoek Nederland).


7

Fieret Optiek Service RESTAURANT MARINA Uw opticien aan huis

Graag organiseren we: Uw verjaardagsfeestje, jubileum of teamuitje, Vorm en inhoud in overleg met u. Tel. Marlinde 06‐27860833

Wilt u ook uw eigen opticien aan huis? Wij komen graag naar u toe! -Oogmetingen -Montuur en glas advies -Reparaties

Vrijdag 26 juni 2015 servicepunt in de Riich. Tussen 10:30 tot 13:00 uur zijn wij aanwezig voor inloop en onderhoud van uw bril. Voor in de middag kunt u een afspraak maken.

Neem contact op voor een afspraak: Telefoon 0597-792008 e-mail [email protected] website www.fieretoptiek.nl

Boek meer rendement op de verhuur van uw vakantiewoning! Sinds medio 2014 beschikt de VVV over een nieuwe website & boekingsmodule. Het aantal sitebezoekers en boekingen neemt hierdoor flink toe en zal naar verwachting blijven stijgen. Wilt u ook uw vakantiewoning aanbieden voor mede)verhuur door de VVV? Waarom is de VVV voor u een aantrekkelijke verhuurpartner: ●

De VVV-website is de best vindbare eilandwebsite op het internet.

●

Veel (potentiele) eilandgasten oriënteren zich via deze website.

●

De VVV is voor uw gast zichtbaar aanwezig met een team en vestiging.

●

Gratis vertaling op de Duitstalige VVV-website; een mooie doelgroep.

●

Bevestiging en afrekening door de VVV. Geen zorg meer voor u!

●

Door VVV-lid te worden draagt u bij aan de promotie van het eiland.

Meer informatie? www.vvvschiermonnikoog.nl (zie in menubalk ‘VVV-info’ > ‘VVV-lidmaatschap’) en via het VVV-team, 0519 – 531 233.

8


Na het geluid te hebben geïmiteerd wist men aan de andere kant van de lijn onmiddellijk waar het om ging. Vermoedelijk om een roodbuikvuurpad (bombina bombina), een Europese exoot. Verder werd mij nog medegedeeld dat dit diertje in 2007 in de ijsbaan was losgelaten en sindsdien was er niets meer van vernomen. Dus een leuke waarneming. Ik ken natuurlijk het geluid van de rugstreeppad die veelvuldig op het eiland voorkomt en ieder voorjaar kunnen we, zodra de temperatuur voldoende is gestegen weer genieten van een bijzonder concert in het buitengebied. Wie weet, krijgen we over een aantal jaren een waar concert van de roodbuikvuurpad op het eiland. Ik hou u op de hoogte! Noot van de redactie: er kwamen meer meldingen binnen van de roodbuikvuurpad. Marijke Rupert maakte bijgaande foto van het dier.

■

Update Fairtrade gemeente Werkgroep Fairtrade Schiermonnikoog Fairtrade Schiermonnikoog in de finale Op 3 juni 2015 is de aanvraag voor de titel ‘Fairtrade gemeente’ opgestuurd naar de landelijke jury. Binnen vier weken horen we of de aanvraag voldoende onderbouwd is om de titel Fairtrade gemeente toe te kennen aan Schiermonnikoog. Nog best spannend. Soms was het best moeilijk om te voldoen aan alle criteria. Het aantal deelnemende horeca bedrijven is ruim voldoende, maar de werkgroep houdt er rekening mee dat op een aantal andere terreinen de jury kritisch zal zijn. Zo zal van de gemeente Schiermonnikoog verwacht worden dat er werk gemaakt wordt van de voorbeeldfunctie. Ook is het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen niet gemakkelijk. Het is gauw gezegd maar in de praktijk komt er nog best wat bij kijken. Maar het is de moeite waard om te werken aan een betere wereld. Daar wordt je niet slechter van. Door hier fairtradeproducten te gebruiken weet je dat de producenten in ontwikkelingslanden het beter krijgen.

▲

Hotel van der Werff Ook de afgelopen maand is de lijst met deelnemende bedrijven weer gegroeid. Hotel van der Werff is een van de in het oog springende nieuwkomers. Heerlijk kopje koffie en thee De Dorpsbode van 15 juni 2015

9

U heeft een vakantiewoning? U wilt deze graag verhuren zonder gedoe. Dan is Schiermonnikoog.com hét adres om uw vakantiewoning te laten verhuren! De voordelen voor u op een rijtje: ‐ ‐ ‐ ‐ ‐

Gevestigd op Schiermonnikoog Overzichtelijke website Geen verwijzingen naar derden 24 uur per dag online reserveringssysteem Realtime beschikbaarheidsoverzicht

‐ ‐ ‐ ‐ ‐

Alles op 1 adres: Professionele schoonmaak Linnenverhuur / enzovoort Beheer van accommodaties Calamiteitenservice

Neemt u voor meer informatie gerust contact met ons op.

www.schiermonnikoog.com Telefoon: 06 53263917 Email: [email protected]

Kustweg 12 9976 VP Lauwersoog Tel. 0519-349999 Fax. 0519-349366 [email protected] www.visserlauwersoog.nl

VOOR AL UW TRANSPORT VAN EN NAAR SCHIERMONNIKOOG EN AMELAND * * * *

Van maandag t/m zaterdag om 6:30 uur en 12:30 uur naar Schiermonnikoog Dagelijkse lijndienst op Dokkum, Leeuwarden, Drachten en Groningen Verzorgen van transport door binnen- en buitenland Voor meer informatie bent u op werkdagen tussen 8:00 uur en 17:00 uur altijd van harte welkom op ons kantoor, of neem gerust even contact met ons op

Uw transportbedrijf dat goede service en klantgerichtheid nog hoog in het vaandel heeft staan

ook voor uw transport naar Ameland. 10


Daaruit blijkt dat ‘traditionele kwaliteit’ prima te combineren is met eerlijke handel. Zowel de koffie en de thee zijn er voortaan fair trade. Met een fairtrade-koffiekoekje. Er zijn ook een aantal bedrijven die het net niet gelukt is om vóór 1 juni te voldoen aan de criteria. Dat hoeft geen enkele belemmering te zijn, want de deelnemerslijst is dynamisch. Bedrijven die alsnog voldoen aan de gestelde criteria krijgen ook een sticker: ‘Wij doen mee!’ Wie doet mee op Schiermonnikoog? Veel horecabedrijven, maar ook winkels doen mee met de fairtradecampagne. Onze supermarkt Spar Brunekreef heeft een zeer uitgebreid assortiment fairtradeproducten. Voor Fairtrade cadeautjes kunt u terecht bij de winkel Retteketet, voor delicatessen bij Vrouwe Jacoba. Fairtrade koffie en/of thee drinkt u bij Hotel van der Werff, it Aude Beuthus, de Tjattel, de Koffiekajuit, de Berkenplas of Ambrosijn. Maar ook op de veerboot wordt fairtrade koffie en thee geserveerd net als bij pension Westerburen en herberg Rijsbergen. Bij ’t Peperhusjen wordt fairtrade pepermunt en chocolade verkocht. Er zijn ook een aantal verenigingen en bedrijven waar fairtrade geschonken wordt zoals bij Fietsverhuur Soepboer, het Cultureel Ontmoetingscentrum Schiermonnikoog (COS), de Tennisclub de Hinneleup, het Bezoekerscentrum en bij Natuurmonumenten. Heel belangrijk is ook dat de gemeente Schiermonnikoog zich heeft uitgesproken voor fair trade. Onderdeel van fair trade is het maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Herberg Rijsbergen, restaurant de Berkenplas en vakantiepark Landal Vitamaris zijn daar actief mee aan de slag. Het aantal deelnemers aan de fairtradecampagne zal nog verder toenemen, maar de hier genoemde bedrijven zijn doorgegeven aan de jury. Die zal beoordelen of Schiermonnikoog binnenkort de titel Fairtrade gemeente krijgt. Dank De werkgroep Fairtrade Schiermonnikoog bedankt nu alvast alle deelnemers voor de medewerking. Voor sommigen was het niet gemakkelijk om te voldoen aan de gestelde vereisten. Ook dank aan degenen die het wel hebben geprobeerd maar waar het nog net niet is gelukt. Het is echt niet gemakkelijk om over te stappen op een ander product. Soms vraagt het gewoon iets meer tijd. Als het jury-rapport positief is dan zal de titel begin augustus 2015 uitgereikt worden. Over het hoe en waar zullen we u tijdig informeren.

■ De Dorpsbode van 15 juni 2015

11

Afscheid juf Ineke Rolf Hulsebos, Basisschool Yn de Mande Nadat ze jaren als juf op de basisschool op Schiermonnikoog heeft gewerkt, sluit juf Ineke haar loopbaan op SWS Yn de Mande af. School was jarenlang nummer één, maar nu is het tijd voor haar eigen kleinkinderen, haar gezin en natuurlijk ook een beetje voor haarzelf. Op donderdag 2 juli nemen we afscheid van juf Ineke. U bent welkom om haar de hand te schudden op de afscheidsreceptie van 15.45-17.00. Afscheidsreceptie juf Ineke, donderdag 2 juli van 15.45 tot 17.00 uur op SWS Yn de Mande.

■

Geslaagd Aan het Alfa College te Groningen is geslaagd Monica Smink voor de opleiding sociaal pedagogisch medewerker niveau 3.

■

Mestvergister van de baan? Werkgroep Schiermonnikoog vergist zich niet

▲

Ruim twee jaar geleden was de mestvergister een actueel onderwerp op Schiermonnikoog. De mensen die zich daar toen zorgen over maakten hadden een affiche opgehangen met de tekst ‘Geen mestvergister hier’. Ruim negentig inwoners hebben toen een handtekening gezet onder het verzoek aan de gemeenteraad om te zorgen dat die mestvergister niet zou komen op Schiermonnikoog. Het leek of aan die oproep gevolg werd gegeven. Er werd niets meer vernomen over die mestvergister. Wellicht was ook bij de gemeente de verwachting dat die mestvergister van de baan zou zijn want op onze brief (d.d. 10 mei 2013), met negentig handtekeningen van inwoners, is nooit een antwoord gekomen. Omdat ook de werkgroep tevreden was over het bereikte resultaat is niet aangedrongen op een gemeentelijke reactie. 12


Nieuw initiatief Maar nu lijkt het erop dat de initiatiefnemende boeren er anders over denken. In april hebben de gemeenteraadsleden een presentatie gekregen over mestvergisters. De werkgroep was niet uitgenodigd. We hebben vernomen dat bij die presentatie duidelijk werd dat de boeren opnieuw het plan hebben om een mestvergister te bouwen op het eiland. Voor de boeren is recent de wetgeving veranderd. Het eerdere melkquotum is afgeschaft. Nu is het knelpunt de mestverwerking. Excursie Om de raadsleden te laten zien wat een mestvergister is hebben de initiatie nemende boeren (GroenGas) hen uitgenodigd voor een excursie. Ook van de werkgroep mochten, maximaal drie leden, meegaan op die excursie. We hebben gevraagd naar welke vergister we zouden gaan en wat daar anders aan zou zijn dan aan de vergister die twee jaar geleden gepland was op het eiland. Bovendien wilden we weten of bij de excursie ook gesprekken met omwonenden of met mensen met klachten mogelijk waren. Uit het antwoord bleek dat de excursie naar Oudemirdum zou gaan naar een vergister die identiek is aan de eerder gepresenteerde mestvergister. Een gesprek met omwonenden was niet voorzien want die zijn daar niet. Van de werkgroep is niemand meegegaan met de excursie. Sommige leden waren verhinderd en anderen zagen het nut er niet van in. Uit de informatie over de mestvergister in Oudemirdum bleek het namelijk te gaan om een mestvergister uit 2006. Die is kennelijk vergelijkbaar met de mestvergister die twee jaar geleden al gepland was op het eiland en nu weer actueel is. Daarin hebben de werkgroepleden zich destijds al terdege verdiept. Bovendien is ook bij de mestvergister in Oudemirdum de advisering en begeleiding gedaan door het bedrijf E-kwadraat. Dus ook op dat gebied weinig nieuws.

▲

Niets nieuws We hadden gehoopt dat er meer aandacht zou zijn voor innovatieve technieken. Maar helaas. Bovendien zou het volgens ons vooral moeten gaan over de gevolgen van een mestvergister op Schiermonnikoog. De bijzondere locatie van het eiland, waardoor aanvoer van producten via het water nodig blijft, de beperkte bemensing, de kwetsbaarheid en risico’s in het geval van calamiteiten, zijn onze zorgpunten. Graag willen we het daarover hebben. De Dorpsbode van 15 juni 2015

13

Landelijke opinie In het radioprogramma Vroege Vogels (31 mei 2015) werd de mestvergister ‘een onbeholpen manier om van de mest af te komen’ genoemd. Moeten we dat willen op Schiermonnikoog? De werkgroep heeft ook contact opgenomen met Mevrouw Lutz Jacobi (lid Tweede Kamer). Zij kent Schiermonnikoog goed en haar advies over de mestvergister is: “Niet aan beginnen. Er zijn innovatieve technieken die veel minder schadelijk zijn met minder risico’s. Aanvoer van grondstoffen vanaf de wal is ongewenst.” Ook het advies van Natuur en Milieu (Ben Hermans) is duidelijk: “De meeste mestvergisters zijn co-vergisters en hebben andere grondstoffen nodig (van het vaste land). Je importeert mineralen en vergroot de mestproblemen van een (al te) intensieve veehouderij op het eiland. Bovendien ligt die veehouderij in de nabijheid van kwetsbare natuurgebieden en een nationaal park.” Van de baan? De mestvergister op Schiermonnikoog is volgens de initiatiefnemers nog niet van de baan. Maar daarover denken veel inwoners heel anders. Bij diverse huizen hangen weer affiches met ‘Géén mestvergister hier’. Die affiches maken duidelijk dat we géén mestvergister op het eiland willen waarover we zorgen hebben en met risico’s voor het welzijn op Schiermonnikoog en voor de toekomstige generatie.

■

Zeilreis Berber Soepboer en Arik Visser Verslag van de zeilreis die Berber Soepboer en Arik Visser maken

▲

Horta, de havenstad op Faial, is een bekende tussenstop tussen Europa en het Caribisch gebied. De eerste avond in de fameuze zeilersbar van Horta, Peter Sport, ontmoeten we een aantal Fransen die gezamenlijk een heel programma plannen voor de volgende avond waarvoor we worden uitgenodigd. Wij zien deze avond als een incident, maar we blijken er op dit eiland niet aan te kunnen ontkomen. Elke dag ontmoeten we nieuwe mensen waarmee we gaan drinken, lunchen, dineren, het eiland bekijken etcetera. Op een gegeven moment lopen we langs een walvis-spotbedrijf, waar toevallig een Nederlander voor de deur zit met wie we in gesprek raken. Voor we het weten zijn we door de Portugese eigenaar uitgenodigd om de volgende dag mee te gaan walvissen kijken. Tot nu toe hebben we nog steeds geen walvissen gezien, en dat willen we wel heel erg graag. 14


Onze hoge verwachtingen blijken niet ongegrond, het is een geweldige ervaring. Op het land, meestal een berg, zit een ‘whalewatcher’ met een verrekijker het water af te speuren op zoek naar het spuiten van de walvissen als deze net na een duik boven komen. Bijzonder is dat deze man de zoon is van de man die hetzelfde werk deed voor de walvisjagers. Als hij een walvis gezien heeft, maakt hij contact met de boot waarin wij zitten. De boot zet koers richting de plaats waar de walvis is gezien. Daar aangekomen liggen we stil te wachten totdat wij zelf het spuiten van de walvis zien en dan varen we er snel naar toe. Wat een magnifieke dieren. Je kunt je de grootte ervan gewoon niet voorstellen. Op het moment dat de vinvissen duiken zie je eerst de rug boven komen, waar geen einde aan lijkt te komen, daarna volgt een in verhouding erg kleine vin, en na de vin gaat het maar door tot de gigantische staart onder water verdwijnt. Wij zijn ontzettend enthousiast, het is een beeld dat op ons netvlies gebrand blijft. We brengen twee heerlijke weken door op Faial. Op het moment dat we besluiten om binnen een aantal dagen te vertrekken, en koers te zetten richting Ierland, ontdekken we een lek onder de waterlijn en dus water in het schip. We schrikken ontzettend en laten het schip direct uit het water halen. Nog geen anderhalf uur nadat we het lek hebben ontdekt zien we ons schip door de straat heen rijden hangend in de kraan. Als het schip eenmaal gestut is gaan we met een bikhamer de gehele huid van het schip af, we kloppen opzoek naar slechte plekken, we slaan op zo’n 15 plekken door de huid heen. Een grote tegenslag, we zijn erg teleurgesteld in de staat van het schip. Gelukkig staan er veel mensen die we hebben leren kennen in Horta direct voor ons klaar, we mogen dingen lenen, ze denken met ons mee en motiveren ons. Na een aantal dagen nadenken, offertes opvragen en de mogelijkheden afwegen, besluiten we er gewoon weer voor te gaan en de prachtige Symphony weer helemaal op te lappen.

▲

Na deze tegenslag zien we na een aantal weken op het land toch weer het moment naderen dat we weer terug in het water kunnen. Hiermee nadert ook het moment dat wij de Azoren gaan verlaten. Deze eilandengroep De Dorpsbode van 15 juni 2015

15

■

midden in de Atlantische Oceaan heeft al onze verwachtingen overtroffen. Met vulkanische landschappen, grotten, thermische vulkanische baden, walvissen, bergen, zee en unieke architectuur. Maar vooral de bewoners maken de ervaring compleet, ontzettend ontspannen, gastvrij en vrijgevige mensen. Wij komen zeker weer terug.

De lessen van Oudemirdum Energiecoöperatie De Sintrale De mestvergister in Oudemirdum, van boer Lucas Westra en zijn vader, kreeg op 1 juni bezoek van een uitgebreide delegatie uit Schiermonnikoog. Alle fracties uit de gemeenteraad, boeren, de burgemeester, ambtenaren, vogelsbeschermers, de ondernemersvereniging, Natuurmonumenten, De Sintrale, iedereen was er. Alleen de werkgroep ‘Schiermonnikoog vergist zich niet’ had zich afgemeld voor dit nuttige bezoek. Nuttig, want iedereen die zich wil uitspreken over de mogelijke komst van een mestvergister op het eiland, dient goed en liefst gelijkwaardig en gelijktijdig geïnformeerd te zijn. Daarom had de initiatiefnemer, Groen Gas BV, zoveel mogelijk geledingen uitgenodigd.

▲

De installatie van de familie Westra is enigszins vergelijkbaar met de voor Schiermonnikoog ontworpen vergister. Gelegen vlak bij open water en natuurgebieden met een laag grondwaterpeil, vergist hij mest van 275 koeien, aangevuld met biomassa en glycerine. De verhouding is 50 % mest en 50 % biomassa, waarvan 20 % glycerine. Glycerine is een reststof van de raffinage van biodiesel, die bij vergisting helemaal wordt omgezet in biogas. De mestvergistingsinstallatie levert 4 miljoen kWh stroom per jaar. Westra heeft ook een 35 meter hoge windmolen staan, die 2 miljoen kWh stroom per jaar oplevert en 650 zonnepanelen die jaarlijks 150 duizend kWh opbrengen. Het bedrijf leeft voor 50 % van de melk en voor 50 16


% van de alternatieve energie. De windmolen levert het meest op, namelijk € 30.000 tot € 50.000 per jaar. Bedragen die Energiecoöperatie De Sintrale doen watertanden. De biovergister staat nu acht jaar pal naast de stallen en vlakbij het woonhuis van de familie Westra, waar de vijf kinderen met hun trekkers spelen. De eerste jaren werd er goed verdiend aan de verkoop van elektriciteit uit biogas. De laatste jaren speelt Westra quitte. De hoogte van de elektriciteitsprijs en de kosten van de grondstoffen zoals glycerine moeten steeds voordelig uitpakken. Als de kostprijs laag is moet je inkopen en opslaan. Westra heeft daarbij een ongunstiger subsidieregeling dan de boeren van Schiermonnikoog.

▲

Met name de raadsleden hadden veel vragen over mogelijk gevaar voor de volksgezondheid en overlast. De geluidsoverlast was miniem, maar kon nog minder als de motoren van de mixer worden ommanteld. Ook de stroomopwekking maakt geluid. Op het eiland wil men biogas opwaarderen naar aardgas en dat verkopen aan Greenchoice, met wie een voorlopig contract is afgesloten. Greenchoice is ook de partner van de Energiecoöperatie. Het biogas op Schiermonnikoog wordt door een buis met een filter geperst tot 83 % aardgaskwaliteit, dit heet opwaarderen. Dat proces maakt weinig geluid. Gevaar is er volgens Westra niet. Een raadslid van Ons Belang liep met een brandend sigaartje in zijn mond vlak om de vergister heen. Het dak van de vergister is flexibel, waarbij de druk constant laag wordt gehouden. Wanneer er toch biogas zou ontsnappen, lost dit op in de buitenlucht. Er is alleen bij ondeskundig gebruik gevaar voor explosie. “Dat geldt voor alle industriële installaties, ook voor een fornuis in de keuken”, zegt Westra. Het overblijfsel uit de vergister heet digistaat. Dat is de mest zonder methaan en het restant van de biomassa. Volgens Westra is zijn digistaat een optimale en gemakkelijk opneembare messtof voor het land. En dat is goed voor het bodemleven. Hij heeft daardoor 50% minder kunstmest nodig, hij veroorzaakt minder broeikasgas door methaanuitstoot en hij heeft 90% minder ammoniakuitstoot. Digestaat ruikt minder dan mest, spoelt minder uit op de sloten en bevat meer stikstof. Zwavel wordt door middel van bacteriën opgevangen in de vergister. De Dorpsbode van 15 juni 2015

17

Cijfers voor de vergister op Schiermonnikoog Jaarlijks gaat er maximaal 20.000 ton, bestaande uit mest en grondstof, in de mestvergister. Daarvan is 15.000 ton mest. Die mest komt alleen van het eiland en wordt aangevoerd via ondergrondse leidingen vanaf zes boerderijen. Het aantal koeien op het eiland is aan regels gebonden. Door de vergister komen er niet meer koeien bij. De aanvulling uit biomassa komt van bermgras en natuurgras van Natuurmonumenten. Er komt geen maïs in de vergister, wel plantaardig afval van de huishoudens en de restaurants. Een verkeersarm inzamelsysteem moet nog worden uitgedacht. Een deel van de ritten door Omrin zou dan kunnen komen te vervallen. Jaarlijks is er maximaal 5.000 ton aanvoer van glycerine. Dat zijn wekelijks drie vrachtwagens van de veerhaven naar het Omrin terrein bij de firma Ridder en terug. Aanvoer kan ook via een transportschip eens per zes weken. ‘s Winters wordt er meer biogas geproduceerd dan ‘s zomers omdat het eiland in de winter meer gas gebruikt. Het overschot gaat in de gasleiding naar Dokkum. De mestvergister moet volgens subsidievoorwaarden voor juni 2016 gebouwd zijn op het Omrinterrein. In de discussie na afloop van het bezoek meldde de heer Johan Hagen dat de boeren in gesprek zijn met het Louis Bolk Instituut over een totaalplan voor het vergroten van de biodiversiteit in de polder. Bijvoorbeeld door het gebruik van meer kruidenrijk gewas voor weidevogels.

▲

Standpunt ‘De Sintrale’ over plaatsing mestvergister op Schiermonnikoog Energiecoöperatie De Sintrale heeft geen technisch bezwaar tegen de plaatsing van een mestvergister op het Omrinterrein. Twee leden van de energiecoöperatie hebben tijdens het bezoek aan de mestvergister in Oudemirdum vooral gekeken naar mogelijke stank- en lawaaioverlast en veiligheid. Hierover heerst ongerustheid onder eilanders. Wij hebben op de boerderij en rondom de mestvergister niet méér geur waargenomen dan bij ieder ander boerenbedrijf. Er was geen sprake van direct explosiegevaar. Dat werd ook bevestigd door de plaatselijke brandweer. De vergister produceert brandbaar methaangas. Als dit gas vrijkomt, mengt het zich met de buitenlucht, verdund onmiddellijk en zal niet tot ontbranding overgaan. Het gedraagt zich in dit opzicht als freongas dat in koelkasten zit. De beheerder dient over veel deskundigheid te beschikken en de nodige discipline ten aanzien van veiligheidszaken. Dat was in Oudemirdum goed geborgd. Bij het schoonmaken en repareren van de vergister dienen de nodige voorzorgsmaatrgelen te worden genomen. De toestemming tot verkoop van de nodige grond aan Groen Gas BV, 18


welke zal leiden tot de bouw van de vergister, is een politieke beslissing. Daarin mengt De Sintrale zich niet. Mestvergisting draagt bij aan het einddoel van De Sintrale, zelfvoorzienendheid van het eiland. Een grootschalige vergister (kenners gaan dan uit van meer dan 50.000 ton, dus niet de omvang zoals op Schiermonnikoog) zou te veel vervoersbewegingen met zich meebrengen. De Sintrale zou kunnen overwegen een aandeel te nemen in de mestvergister, waardoor een deel van de opbrengst ten goede kan komen aan de gemeenschap. Die beslissing is aan de leden van de coöperatie. Tevens was het voor De Sintrale goed om in Oudemirdum te constateren dat een molen met een hoog rendement, die langzaam draait en slechts 35 meter hoog is, een opbrengst heeft van 2 miljoen kWh. Dat is nagenoeg de helft van de behoefte van het eiland. Voor het eiland zouden derhalve twee molens voldoende zijn. Dat zou gedurende 20 jaar een verdienste van twee miljoen euro beschikbaar maken voor diverse projecten op het eiland.

■

Een bijzonder gezelschap Astrid van der Zaag

■

Hillie Holwerda

Op de voorstreek wandelt elke morgen dit bijzondere trio…

Een bijzonder gezelschap De Dorpsbode van 15 juni 2015

19

VERKOOP: * Wasmachines * Koelkasten * Radio & TV * Gastoestellen * Sanitair * Enzovoort

installatiebedrijf & ZN

Installatie: Gas, water, elektra, sanitair & Koeltechniek Loodgieterswerk, Dakbedekking

Langestreek 86 - Schiermonnikoog Telefoon 0519 - 53 13 45 Fax 0519 - 53 16 58

20


Ode aan de (K)allemooiste haan Gerard Wortel Als de voorjaarsdagen lengen de bloei de Kobbeduinen siert de goesting op het wad, op kwelder en langs de Noordzee hoogtij viert als het eiland Lytje Pole schier ontluikt in lentetooi blijft alleen de haan verscholen tot aan de dag van Kallemooi.

Als de kater is verdwenen is de haan weer aan de beurt die door dierenactivisten zeer ten onrecht wordt betreurd. Welke haan zal niet verlangen bij de monnik in het park in een mast te mogen hangen hoger nog dan de Got Tjark.

Refrein: Kallemooi, mooi Kallemooi heel de ziel van jouw bestaan op dit schone Lytje Pole danken wij aan onze haan

‘t Is toch waarlijk dieronvriendelijk dat het mooiste hoogtepunt van de haan op Lytje Pole door fanaten wordt misgund. Pak die lui op vroeg of later klaag ze aan voor overlast zet ze ook op brood en water in een mand hoog in een mast

En als de avond voordat Pinkster en de Kallemooi begint een eilander tot zijn verbazing in de ren geen haan meer vindt kan het grote feest beginnen dan kraait vreedzaam en gepast het ontvreemde haantje binnen in een mand hoog in de mast. Middernacht heel Lytje Pole in de volle maneschijn. Kallemooi is reeds begonnen moge het leven vruchtbaar zijn. Nu de haan moet overleven zo’n drie dagen zonder hen boven in de mast verheven kraait er geen haan die tijd naar hem. Kallemooi wordt ingedronken. Heel het eiland naar de kroeg. Van der Werff en het Beuthûs tappen tot aan ‘s morgens vroeg. Pas bij het volle ochtendgloren bij het kraaien van de haan zie je eilanders herboren zingend terug naar huis toe gaan.

Als de Kallemooi ten eind is gaat de haan terug naar zijn ren uitgerust naar al zijn kippen die weer gebukt gaan onder hem. Dank en Kallemooiste blijken aan de haan als trouwe vriend die voor geen activist zal wijken hij heeft zijn sporen wel verdiend. Beste dierenactivisten als jullie waarlijk zijn begaan met het lot van onze dieren klaag dan al die hondtoeristen met hun horden teckels aan. Gerard Wortel

■

Even voorstellen: Mijn naam is Gerard Wortel en ik speel al sinds jaar en dag met de Iers, Schots en Scheve theaterfolkgroep KNIJN op Schiermonnikoog. Naar aanleiding van de haandiscussie inzake Kallemooi heb ik onlangs een gedicht/lied geschreven.


21

Pinksterfeest 2015

Chalanta van Kammen

Namens de commissie: Wyb. Jan Groendijk

▲

Als het Pinksterfeest van start gaat, heeft de commissie er alweer drie bijeenkomsten op zitten. Het zijn normaal de avonden om alvast weer een beetje het ‘pinkstergevoel’ te krijgen. Serieuze zaken, en gekkigheid passeren dan de revue. Dit keer was het anders, want toen de president het bij de inleiding had over dwangbevelen, boetebeding en dierenwelzijn, was de toon al gezet. Dit jaar werd het serieus. Maar ook serieuze zaken kunt u gerust overlaten aan de commissie, en niet in het laatste plaats aan de president. Voortvarend werd er doorgepakt, en voordat eenieder van de commissie van de hoed en de rand wist, was een groot deel al geregeld: zoals een dierenarts, een webcam, water en een voederbakje Steun kregen wij als commissie van velen, en zelfs de gehele raad steunde een motie die opriep dat het; Pinksterfeest nooit verloren mag gaan. Deze motie riep het college op om alles in het werk te stellen om deze traditie te behouden. Onze burgemeester heeft dit met verve gedaan. Iedere keer als we het logboek moesten invullen was hij van de partij, zelfs een keer met Tweede Kamerlid Lutz Jacobi, die dankzij de webcam zag dat de (niet rode) haan het goed naar zijn zin had. 24


Genoeg hierover. Het was weer een geweldig feest, mede dankzij de gulle gaven op de intekenlijst voor de prijzen tijdens de spelletjes. Het weer liet ons niet in de steek, en ook de groene fles op de eerste avond ging er in als haarlemmerolie. We hebben afscheid moeten nemen van Hendrik Perdok. Voor hem in de plaats kwamen Ineke Perdok en Jelle Vermaat. Wopke Fenenga was Jelles oudoom. Volgens horen zeggen was hij al in een Arrivabus aan het zingen voordat het Pinksterfeest dit jaar goed en wel begonnen was. Met andere woorden: dit zal wel goed komen. En waar het ook mee goed zal komen, is het Pinksterfeest. Dit gaat nooit verloren!

Uitslagen Pinksterspelletjes Meisjes 3-4-5 jaar (Talhout rapen) 1. Anne Kolstein 2. Carlijn Hagen 3. Rinske van der Bijl Jongens 3-4-5 jaar (Talhout rapen) 1. Jaeden Hauer 2. Tobias Hockelmann 3. Fynn Boer

Chalanta van Kammen

Meisjes 6-7 jaar (Stoofje steken) 1. Danieke Stielstra 2. Amerins Stielstra 3. Sabine AB

Jongens 6-7 jaar (Stoofje steken) 1. Ivan Bouwkamp 2. Daan Huizing 3. Joep Kok

▲


25

www. www.bouwenopschier.nl bouwenopschier.nl [email protected] [email protected] te tell:0 :0519-531762 519-531762

k r e w k a V d r e e d n a r a g Ge

ni nieuwbouw euwbouw – verbouw verbouw – renovatie renovatie – restauratie restauratie – onder onderhoud houd

ddee bouwers boouuuw weeerrrss van w vvaaann Schier Scchhieerr 26


Jongens 8-9 jaar (Zaklopen) 1. Remy Verheul 2. Sebastiaan Bakker 3. Darryl Eijer

Meisjes 10-11 jaar (Blokje zoeken) 1. Myrthe Grilk 2. Hannah Arends 3. Silje Elderson

Jongens 10-11 jaar (Blokje zoeken) 1. Imme van Oosterum 2. Rick v/d Berg 3. Job Smit

Meisjes 12 jaar en ouder (Kaars happen) 1. Amber Groendijk 2. Romy Harthoorn 3. Leah Merlijn

Jongens 12 jaar en ouder (Kaars happen) 1. Jari de Jong 2. Bram Boersma 3. Thomas Stal

■

Meisjes 8-9 jaar (Koekhappen) 1. Isabella de Boer 2. Gemma Hockelmann 3. Elise Arends

Pinksterfeest gaat noooooooit verloren… De editie 2015 was weer een feestje. Even probeerden enkele mensen van buitenaf het nog kapot te maken, maar zaterdagnacht ging de prachtige haan omhoog. Met toeters en bellen, dat dan weer wel, maar hij ging. Onder begeleiding van de Pinkstercommissie hesen enkele jongens en mannen van het eiland de mast. Zoals het hoort, zoals het al decennia gaat. Onder luid applaus en na het fluitsignaal van El Presidente Clive Hellinga zong iedereen uit volle borst. Als geboren Eilandse gaat mijn hart er sneller van kloppen: van het zien van de mand, van het gekukel, van het hijsen en van het strijken van de mast, van de gezelligheid, van de sfeer, van de kinderspelen. Maar mijn hart maakt overuren bij het horen en lezen van al die onzin over ONZE traditie. Bloedlink word ik ervan. Me inhouden kost veel moeite en daarom kwam een krantenartikel met de kop: ‘Kallemooi moet op Werelderfgoedlijst’ als een geschenk. Volmondig zeg ik JA en weer gaat mijn hart sneller kloppen…

■


27

Monique Talsma

Monique Talsma

[email protected] w w w. h e l l e m a n o t a r i s . n l

Schiermonnikoog iedere 2e en 4e woensdag v. d . m a a n d i n h e t D o r p s h u i s Telefoon (0519) 29 49 15 Tijden: komende zitting/spreekuur 2242 j uf ne ib -r u 8 aj ur lii 2 e 015 n 14 maart 10:30 - 13:00 uur

Dokkum Hogepol 18 9101 LZ Dokkum Postbus 72 9100 AB Dokkum Telefoon(0519) 29 49 15 Fax (0519) 29 32 34

Het is aan te raden om een afspraak voor deze zitdagen/spreekuren te maken. U kunt ons vrijblijvend en zonder dat daar direct kosten aan verbonden zijn raadplegen en om advies vragen.

TE KOOP AANGEBODEN

Vrijstaand woonhuis gelegen aan de Westerburenweg 10 te Schiermonnikoog. ‐ Gelegen aan de rand van het Dorp met vrijuitzicht op polder en duinen. ‐ Permanente bewoning ‐ Geschikt voor combinatie wonen en werken ‐ 6 slaapkamers ‐ Vraagprijs € 475.000 Voor informatie kunt u contact opnemen met E.J.M. Bakker 06‐53816011 of 0519‐531139.

28


Vieze toren! Harry Pronk Lopend en fietsend langs de vele mooie plekken van het ons zo dierbare eiland valt het de laatste maanden op hoe smerig de tweede toren (de vroegere watertoren) is: groen en grijs uitgeslagen, gewoon smerig. Niet mooi, niet goed onderhouden. Het ziet er onverzorgd en lelijk uit, terwijl die witte toren juist zo mooi kan zijn. Is er niemand verantwoordelijk voor die toren? Volgens informatie op internet is de toren van KPN, die de toren gebruikt voor antennes voor onder andere mobiele telefonie. KPN geeft steeds veel geld uit aan snelle en betere netwerken. Dan kan er toch ook wel een beetje besteed worden aan het onderhoud van monumentale panden die ze in bezit heeft. Ik neem ook aan dat Rijksmonumenten de eigenaar kan verplichten om goed onderhoud te plegen aan een rijksmonument? Het kan nog net vóór het nieuwe toeristenseizoen, KPN!

■

Reactie op ‘STEK’ J. van Boven In de Dorpsbode van 1 juni 2015 stond een artikel over ‘STEK’ (Schiermonnikoog Toekomst En Keuzes). Een goede zaak! De sneeuwbal begint te rollen. De mening van de gasten is heel belangrijk. Als je die zwart op wit hebt, sta je sterk. Bij mij op zolder liggen er ruim vierduizend: over het gemeentehuis ruim duizend, over het café in de jachthaven zeshonderd en over de Promenade ruim drieduizend. Op zolder zijn ze waardeloos. STEK krijgt drie mapjes van honderd van de Promenade (gebruik ze goed!). Ze komen allemaal op hetzelfde neer: kleinschaligheid en laat het eiland zoals het is. Deze zijn door de gemeente voor ontvangst afgestempeld. Een leuke bijvangst is dat niemand een bericht van ontvangst heeft gekregen (wat wettelijk verplicht is). Er is veel werk aan de winkel, de stek moet maar vlug uitgroeien tot een flinke boom. ■ De Dorpsbode van 15 juni 2015

29

Groots protest Terschellingers tegen gasboringen Maaike van Boven en Aafke Taekema

▲

Op 27 mei was de demonstratie van een aantal inwoners van Terschelling voor het gebouw van de Tweede Kamer. Ze waren naar Den Haag gekomen om aanwezig te zijn bij een gasdebat met minister Kamp, dat voor die dag op de agenda van de politici stond. De Terschellingers willen geen vervuilende, gevaarlijke mijnbouw in of bij het Maaike wordt geïnterviewd door Milieudefensie beschermd natuurgebied en hebben een vereniging opgericht en een petitie opgezet, die al door meer dan 20.000 mensen is ondertekend. Op deze manier komen de Terschellingers voor hun eiland op. Schiermonnikoog was bij de demonstratie vertegenwoordigd door ons. We waren ’s morgens vroeg Terschellinger protestborden samen met vertrokken, en allebei Schiermonnikoger spandoeken. ‘bewapend’ met een spandoek. Zo togen wij naar de Hofstad om de Terschellingers te supporteren en te steunen in hun strijd tegen het plan van gasmaatschappij Tulip Oil om op of naast hun eiland naar aardgas te boren. Bij aankomst op het plein stond er al een aantal politici, oppositieleden van diverse partijen, de groep op te wachten. Na deze ontvangst brachten de Terschellingers hun lied ‘Laat het gas maar zitten’ ten gehore. 30


Bij hoge uitzondering kwam ook minister Kamp naar het plein. Lobke, in een prachtig oud eilander kostuum, als vertegenwoordigster van de Terschellinger gemeenschap, sprak de minister toe en overhandigde hem de CD met het protestlied. De stem van Terschelling is in Den Haag gehoord. De minister heeft de proefboringen bij Terschelling met een jaar uitgesteld, in afwachting van de aanpassingen in de Mijnwet, waarvoor in eerdere gasdebatten moties en amendementen zijn ingediend en aangenomen. Of dit uitstel ook voor Schiermonnikoog, Ameland en de Waddenzee geldt is nog onzeker. Voor Terschelling was het in ieder geval een groot succes en voor alle medestanders een prachtige manifestatie om mee te maken. Voor ons was het inspirerend en voor Schiermonnikoog misschien een voorbeeld om ook een actie te gaan organiseren. Voor geïnteresseerden: zie Terschellingfilm: www.youtube.com/watch?v=qjAd57j4mEY

■

Restaurant jachthaven weer open Massimiliano Vargiu en Marlinde Meerdink We zijn open. U bent weer welkom in het restaurant bij de jachthaven. Vanaf half 9 hebben we warme broodjes voor u. Verder kunt bij ons terecht voor koffie en zelfgemaakte taart, een lekkere lunch, antipasti, en diverse warme gerechten. Wij genieten al van deze prachtige plek met het fantastische uitzicht op het Wad. Wij verwelkomen u daarom graag bij ons in het restaurant om hier ook te genieten. Massimiliano Vargiu en Marlinde Meerdink Restaurant Marina, Reeweg 25, 9166PT Schiermonnikoog

■

Spaanse grazers op Schiermonnikoog Erik Jansen en Mia Michels namens Nationaal Park Schiermonnikoog

▲

In 2014 stelde het Overlegorgaan van het Nationaal Park een begrazingsplan voor het eilander duingebied vast. De grazers moeten voorkomen dat de duinen steeds verder dicht groeien met bomen en struiken. De Dorpsbode van 15 juni 2015

31

Inmiddels zijn we druk bezig met het voorbereiden van de uitvoering van het begrazingsplan. De eerste stap is de komst van zes tot acht Sayaguesa-runderen in het najaar van dit jaar. Vanaf september lopen de dieren in het duingebied ten oosten van de Prins Bernhardweg en het Groenglop. Voordat de dieren naar het eiland komen, zullen ze eerst in quarantaine worden geplaatst, zodat ze gegarandeerd ziektevrij zijn als ze naar Schiermonnikoog gaan. De Sayaguesa staat bekend als een rustig dier. Andere plekken in Nederland waar deze runderen momenteel grazen zijn Planken Wambuis (op de Veluwe) en het Nationaal Park Drents Friese Wold. Dieren en publiek gaan op deze plekken prima samen. Behalve het kalme karakter van de Sayaguesa is ook het terreingebruik van het dier een belangrijke reden geweest om uiteindelijk voor dit runderras te kiezen. Sayaguesa’s zijn goede lopers die naar verwachting het hele gebied zullen gaan gebruiken. Ze blijven niet, zoals bijvoorbeeld Schotse Hooglanders, het liefst altijd in de buurt van een waterplas staan. De zomermaanden gebruiken we om de afrasteringen in orde te maken. Voor een deel kunnen we hierbij gebruik maken van de al bestaande rasters, waarachter nu de Soayschapen lopen. De schapen gaan voor de zomer het gebied uit. Het begrazingsgebied blijft uiteraard toegankelijk voor publiek. In het raster plaatsen we verschillende klaphekjes. Bij de toegangspunten plaatsen we bordjes waarop de gedragsregels staan. Dit zijn: - Dieren niet voeren of aanhalen; - Minimaal 25 meter afstand houden tot de kudde; - De kudde of groepen dieren niet doorkruisen; - Honden aan de lijn houden. Het begrazingsplan voorziet behalve in runderen ook in het uitzetten van paarden (ruinen of merries) en wisenten. De introductie van deze dieren zal op een later moment plaatsvinden. Kort na het uitzetten van de Sayaguesa’s zal Natuurmonumenten voor eilanders een aantal excursies organiseren, zodat u uitgebreid kennis kunt maken met de dieren.

■ 32


Vuurtoren in Roemenië Els Barnhard-Teensma en Jeppe Barnhard Begin mei maakte ik samen met mijn moeder een rondreis door Roemenië, Bulgarije, Griekenland en Macedonië. De prachtige landschappen die we onderweg tegenkwamen maakten indruk op ons. Bulgarije kent bijvoorbeeld drie bergketens met toppen tot 3000 meter. Een kopje koffie bestellen was soms nog een hele uitdaging. Het cyrillisch schrift in de menukaart is toch echt iets heel anders dan het alfabet dat wij hier gewend zijn. In Roemenië daarentegen spreekt men een verre variant van het Latijn en is het makkelijker je verstaanbaar te maken. Je staat echter wel raar te kijken als je in een winkelcentrum ten noorden van Boekarest tegen een vier meter hoge afbeelding van de vuurtoren van Schiermonnikoog op loopt. Het bleek reclame te zijn voor de Nordsee restaurants. Er is weinig zee in de buurt van Boekarest en niet iedereen leek daardoor ook te beseffen wat de functie van dat hoge rode ding op de afbeelding was. We hebben kunnen vertellen dat het een ‘lighthouse’ was en dat deze niet in Duitsland (want dat dacht men), maar toch echt op Schiermonnikoog, in Nederland, stond en dat er nu een heuse eilandbewoonster naast stond.

■

Waddencanon aangeboden Persbericht

▲

Op vrijdagmiddag 29 mei 2015 verzamelde zich een bont gezelschap van walkanters en eilanders in de raadzaal van het gemeentehuis van Schiermonnikoog. Burgemeester Sjon Stellinga heette hen welkom en gaf dr. Anne Doedens het woord. Deze historicus schreef samen met Vlielander Jan Houter de Geschiedenis van de Wadden, de Canon van de Waddeneilanden. Het betreft de allereerste aanzet tot een cultuurgeschiedenis van alle De Dorpsbode van 15 juni 2015

33

Op de negenentwintigste mei werd om te beginnen een ingelijste, op zeer duurzaam papier geprinte kopie van een oorkonde uit Tresoar van 1465 aangeboden; daarin komt het woord Schiermonnikoog voor het eerst voor. Vervolgens ontving de burgemeester een exemplaar van de Waddencanon ten geschenke. Eenzelfde geschenk kreeg de cultuurhistorische vereniging ’t Heer en Feer, in de persoon van voorzitter Remko de Bruijne. Anne Doedens zei bij de overhandiging dat hij hoopte dat deze eerste aanzet zou leiden tot een steeds grotere belangstelling voor en discussie over de cultuurhistorie van de Waddeneilanden en Schiermonnikoog. De burgemeester benadrukte aan het eind van de bijeenkomst de noodzaak van het verleden als verhaal voor nu en straks. Hij betoogde dat het noodzakelijk is dat ook de cultuurhistorie van het eiland wordt verteld.

■

34


Anne Doedens

Nederlandse Waddeneilanden, in hun verschillen en overeenkomsten, van prehistorie tot nu, van Texel tot Schiermonnikoog. Er is al veel over de natuur van de Wadden geschreven, nimmer verscheen echter nog een overzichtswerk van hun geschiedenis. De Waddencanon bevat vijftig thema’s of vensters waarin dát wordt beschreven wat de eilanden bindt en hun individuele ge-schiedenis zo boeiend maakt. Op 192 pagina’s komt overigens 189 keer een verwijzing naar Schiermonnikoog voor, van Klaar-kamp tot Kalle-mooi, van Stachou-wer tot Bernstorff.

Lezing Scholeksters in de knel Op donderdag 18 juni houdt Bruno Ens van Sovon Vogelonderzoek Nederland een lezing over scholeksteronderzoek. De lezing wordt georganiseerd door de Commissie Voorlichting en Educatie van het Nationaal Park Schiermonnikoog. De lezing vindt plaats in Hotel van der Werff en begint om 20.00 uur. Scholeksters in de knel Sinds 1983 worden de scholeksters die op de Oosterkwelder van Schiermonnikoog broeden intensief bestudeerd. Dat heeft belangwekkende inzichten opgeleverd over het (a)sociale gedrag van deze dieren, het foerageergedrag en voedselspecialisatie, hun investering in nakomelingschap en de gevolgen van klimaatverandering. Aanvankelijk floreerde de populatie, maar sinds 1995 is er sprake van een gestage afname. Dat is niet uniek voor Schiermonnikoog. In heel Nederland is er sprake van een dramatische afname, die zelfs aanleiding gaf tot krantenkoppen dat de scholekster op uitsterven staat. Dat laatste lijkt niet heel waarschijnlijk, maar de scholekster neemt sneller af dan de grutto, terwijl de levensverwachting van scholeksters aanzienlijk hoger is. Er is niet een duidelijke factor aan te wijzen, maar er lijkt sprake van een combinatie van factoren. Het zit de soort op allerlei manieren opeens (bijna) overal tegen. In deze lezing worden de vele problemen waar de scholekster tegenwoordig mee te maken heeft onder de loep genomen en wordt het belang van de intensieve studie op de kwelder van Schiermonnikoog naar voren gebracht. Lezing Scholeksters in de knel, donderdag 18 juni, Hotel van der Werff, aanvang 20.00 uur. Toegang is gratis.

■

Concert Michael Grube - viool Culturele Commissie

▲

Michael Grube is geboren in Überlingen, Duitsland, in 1954. Vanaf 1958 kreeg hij vioolles van zijn vader, de violist Max-Ludwig Grube (19251994). Na zijn conservatoriumstudie studeerde Michael Grube bij enkele van de meest beroemde violisten en leraren uit onze tijd: Max Rostal, Ivan Galamian en Henryk Szeryng. Ook studeerde hij compositie en De Dorpsbode van 15 juni 2015

35

musicologie. Michael Grube ontving talloze prijzen en gaf soloconcerten met symfonie- en kamerorkesten uit de hele wereld. Hij trad op in 110 landen. Hij heeft op vele muziekfestivals gespeeld en geeft vaak masterclasses en workshops. Op dit moment is Michael Grube vioolleraar in Caracas, Venezuela, en directeur van de Academia Nicolo Paganini in Quito, Ecuador. In 1995 kreeg hij een doctoraat in Philosophy of Music in de Verenigde Staten. Michael Grube speelt op een zeldzame 350 jaar oude Amati. Hij speelt werken van onder andere Carl Nielsen, Nicolo Paganini, Sergei Prokofiev en Johann Sebastiaan Bach. Concert Michael Grube – viool, woensdag 17 juni om 20.15 uur in de Got Tjark toegang gratis, collecte na afloop

■

Concours Hippique Persbericht Traditioneel wordt op de tweede woensdag in juli het Nationaal Concours Hippique Schiermonnikoog gehouden met verschillende disciplines van de paardensport. Daarbij zijn het niet alleen de prestaties, maar vooral ook de gezelligheid en de warme sfeer die er ieder jaar, en al 47 jaar, weer zo’n bijzondere dag van maken. Het paardenspektakel is gratis toegankelijk. Op de dinsdagavond voor het concours is er ringsteken op de Langestreek om 19.45 uur. Op woensdag 8 juli is er een klassiek en progressief springconcours (diverse klassen), tuigpaarden Fries ras en een optreden van de eilander ruiters. Het Concours Hippique Schiermonnikoog wordt gehouden op het grote veld aan de Knuppeldam.

Ringsteken, dinsdag 7 juli om 19.45, Langestreek Concours Hippique Schiermonnikoog, woensdag 8 juli van 10.30 tot 16.30 uur, Knuppeldam

■

36


Pionieren en SamenZijn Detty Visser namens Werkgroep SamenZijn Enige tijd geleden hadden we vanuit de PKN gemeente Schiermonnikoog een gemeenteavond. Tijdens deze avond stond het thema ‘pionieren’ centraal. Er kwamen wensen boven tafel vanuit de gemeente om, naast de kerkdiensten, invulling te gaan geven aan geloof en geloofsbeleving. Naar aanleiding van die avond is werkgroep SamenZijn in het leven geroepen. Ons hoofddoel is SamenZijn. Saamhorigheid, iedereen is welkom. Kerkelijk of niet (meer) kerkelijk. De activiteiten worden (grotendeels) buiten een kerkgebouw om georganiseerd, om het uitnodigend en laagdrempelig te houden. De kerkenraad heeft hierin een toezichthoudende functie. De werkgroep is nu nog klein en zal moeten groeien. We hopen op veel enthousiaste aanhangers waarop een beroep kan worden gedaan, passend bij een activiteit. We zullen samen zorg moeten dragen voor het SamenZijn. Activiteiten die voorgesteld werden, waren: gedichten schrijven, samen zingen, wandelen, een fietstocht, lezingen, kinderdiensten, samen eten, koken voor iemand, open kerk spreekuur, een film bekijken. We hebben al een paar activiteiten op de agenda staan: 28 juni, 21.30 uur. Kampvuur met het thema ‘delen’. Locatie: strand Badweg Doelgroep: 12+ Kosten: Gratis Voer eens een gesprek met iemand. Leer elkaar kennen. Wat houdt je bezig? Geloof jij? En waar geloof je dan in? Kom je wel eens in de kerk? Waarom (niet?). Neem je eigen drinken / eten mee. Samen delen we eten, kennis, verhalen. 28 juli, 20.00 uur. Zangavond Locatie: volgt Doelgroep: 16+ Kosten: Gratis

▲

Op deze avond gaan we samen zingen. Ruim repertoire van Opwekkingsliederen tot Top40. Heeft u een mooi lied liggen, neem het gerust mee! Kun je piano, orgel, fluit, gitaar spelen? wees welkom! Maak u geen zorgen om zangkunsten, het gaat om het SamenZijn. De Dorpsbode van 15 juni 2015

37

We zullen de activiteitenagenda regelmatig via het Konvooi, de Dorpsbode, Het Baken en via flyers verspreiden. Ook kunt u de activiteitenagenda en meer informatie bekijken op Facebook: SamenZijn Schiermonnikoog. Hier kunt u ook ideeën kwijt voor nieuwe activiteiten. Kampvuur met het thema ‘delen’, zondag 28 juni om 21.30 uur op het strand einde Badweg. Doelgroep 12+. Zangavond, dinsdag 28 juli om 20.00 uur. Locatie volgt. Doelgroep 16+.

■

▲

Burgemeester in de bieb Het was gezellig druk op 2 juni toen burgemeester Stellinga naar de bieb kwam. Zoals aangekondigd heeft Eric Augusteijn een stukje uit het recent naar het Eilanders vertaalde boekje Tomke voorgelezen. Als oud-leerling van Martha Karst heeft hij ons ook laten zien hoe je die typische Eilander klanken tot stand kunt brengen (zie foto). Na deze luchtige demonstratie kwamen deze ochtend ook een aantal zwaardere onderwerpen langs, zoals het plan voor een boorplatform ten noorden van het eiland, het bezoek aan een mestvergister aan de wal en de vraag waarom de nieuwe doorstroomwoningen niet gewoon aan woonruimte zoekende Eilanders worden toegekend. Ook was een regelmatige bezoeker aan het eiland en vertegenwoordiger van een vereniging voor volwassenen met autisme aangeschoven om te benadrukken hoe belangrijk dit eiland voor mensen is die elders snel overprikkeld raken. Deze ochtend heeft weer duidelijk gemaakt dat er veel belangrijke dingen spelen, dat we het weliswaar niet overal over eens zijn maar dat het goed is om er af en toe in zo’n setting over van gedachten te wisselen. In november (na de begrotingsvergadering) is hiervoor weer een nieuwe mogelijkheid. 38


Julia Arnscheidt

Nieuws uit de bibliotheek

Foto’s: Julia Arnscheidt

▲

Tomke op Schiermonnikoog De eerste week van juni stond op school, de peuterspeelzaal en in de bieb in het teken van Tomke in het Eilanders. Er is heel veel voorgelezen en gezongen in de Eilander taal wat trouwens door Omroep Fryslân ook aan de wal niet onopgemerkt is gebleven. Tomke zelf was ook naar het eiland gekomen, wat een feest! En wat heerlijk om te zien hoe de kinderen dankzij de enthousiaste voorlezers niet alleen Tomke maar ook de Eilander taal heel snel hebben omarmd. De kleuters zingen inmiddels onder meer ‘hoofd, schouders, knie en teen’ in het Eilanders en groep 3,4,5 kan tellen van 1 tot 10 en de dagen van de week in het Eilanders benoemen.


39

Nina den Hartog

Geweldig! Natuurlijk smaakt zo’n week met veel aandacht voor de taal naar veel meer dus er worden nu al plannen gesmeed voor een vervolg. Chapeau aan ’t Heer en Feer die dit organiseerde.

Julia Arnscheidt

Vakantiebieb De vakantiebieb is weer live! Iedereen, ongeacht of je lid van de bieb bent of niet, kan via de vakantiebieb-app nu al veel kinderboeken en spannende boeken downloaden. Vanaf 1 juli komen daar nog romans, tijdschriften en taalgidsen bij. Dus, download de app en geniet. Als je moeite hebt met het downloaden helpen we je in de bieb graag verder. Zomervakantie: bieb vaker open Van 4 juli tot en met 22 augustus 2015 is de bieb op Schiermonnikoog weer vaker open, namelijk van maandag tot en met zaterdagochtend van 10.00-12.00 uur en op dinsdag van 15.30-17.30 uur en vrijdag van 15.30-20.00 uur. Kom gezellig langs en geniet van een krantje, een tijdschrift en onze collectie boeken en dvd’s voor jong en oud.

■

40


Nieuws uit de natuur

Oeverzwaluwen Oeverzwaluwen broeden graag in holen in een steile wand. Op Schiermonnikoog zijn die op allerlei plaatsen in de duinen te vinden. Bij stuifkuilen bijvoorbeeld of in een afgeslagen duin aan het strand. Dit voorjaar hebben de oeverzwaluwen een nieuwe steile helling ontdekt: de afgegraven wal rondom het oude baggerdepot bij de jachthaven. Er nestelen daar nu ongeveer twintig oeverzwaluwen; je kunt ze er heel mooi in en uit zien vliegen. De oeverzwaluw heeft het op Schiermonnikoog zelfs zo naar zijn zin dat het nu de meest voorkomende zwaluw op het eiland is.

■


41

Cynthia Borras

Ilja Zonneveld

Wilgenhoutrups Op 22 mei vonden Peter en Ilja Zonneveld een reuzenrups in hun tuin. Het was een wilgenhoutrups. Deze in Nederland vrij algemene rups hoort bij de familie van de houtboorders. De meeste houtboordersrupsen zijn fors en worden grote nachtactieve vlinders. De rupsen eten loofhout, met een voorkeur voor eik, wilg en populier. Omdat hout niet echt voedzaam is, zijn de rupsen pas na drie jaar volgroeid en klaar om te verpoppen.

Stichting Welzijn Schiermonnikoog Ouderenwerk Ouderenwerk 65+ Opgave voor alle activiteiten is noodzakelijk. Telefoon: 0519-531952 b.g.g 0519-531654 (antwoordapparaat inspreken) E mail: [email protected] Huifkartocht (aangeboden door natuurmonumenten) Heeft u zich al opgegeven voor het uitstapje met de huifkar? Donderdag 2 juli om 15.00 uur Vertrek vanaf de Riich. Eigen bijdrage is € 3,50 voor de hapjes en drankjes U kunt zich nog opgeven tot vrijdag 26 juni uiterlijk 12.00 uur. Vol = Vol Koffie drinken in de Riich Er is iedere woensdagochtend vanaf 10.00 uur koffie drinken in de Riich. Vind u het ook gezellig om even bij te praten onder het genot van een kopje koffie met koek, kom dan op de woensdagochtend eens bij ons binnen. De koffie kost € 0,75 per kopje. Bedankt Bij deze wil ik graag alle vrijwilligers in het ouderenwerk hartelijk bedanken voor de hulp van het afgelopen seizoen. Vanaf september beginnen we weer met de nieuwe activiteiten, alleen het koffie drinken op woensdag gaat door. Ik wens u een prachtige zomer toe. Lies Nieuwland Website Al onze activiteiten zijn natuurlijk ook te vinden in onze agenda op onze website: www.kittiwake.nl

■

42


V.V. De Monnik Hans Huizing

De Monnik 1 30 mei De Monnik niet naar Knockerbicker Toernooi De Monnik zou deze zaterdag meedoen met het Knockerbicker Toernooi bij The Knickerbockers in Groningen. Helaas ging dit niet door omdat De Monnik zoveel afzeggers had dat er maar met vier spelers overbleven. Een gemiste kans voor een prachtig afsluiting van het seizoen. Programma 20 juni Wedstrijd om de JB trofee Schiermonnikoog. Helaas heeft de KHFC af moeten zeggen waardoor alleen de Monnik en Gorecht strijden om de JB trofee.

Monnik jeugd B – junioren 30 mei FC Grootegast B2 - De Monnik B1 10-0 Alle andere jeugdteams zijn inmiddels klaar met de competitie. De D1 en F1 zijn kampioen en de E’s behaalden een tweede plek. Het was een prachtig seizoen dat we afsluiten met twee jeugdtoernooien. Hiervan volgt een verslag in de volgende Dorpsbode. Toernooien jeugd 2015 13 juni B en D toernooi

Ander nieuws De actie ‘club van 50’ loopt inmiddels ontzettend goed. van de vijftig stoeltjes zijn er inmiddels al meer dan twintig verkocht (onder meer aan Hans Nijland). Voor meer info over deze aktie of belangstelling voor een stoeltje kunt u contact opnemen met onze voorzitter, Jelle de Jong.

▲


43

Zowel de E1, de F1 en de F2 hebben hun eigen Facebookpagina waarop vaak veel en leuke foto’s van de wedstrijden te zien zijn. De links vind je op de website van De Monnik. (onder jeugd en dan het gewenste team opzoeken). Voor standen, programma en veel meer check de site www.vvdemonnik.nl of bezoek onze Facebookpagina. Check de site voor de link.

■

Zing mee met het festivalkoor! Persbericht

Na het succes van vorig jaar is er ook deze editie weer een festivalkoor tijdens het Internationaal Kamermuziekfestival Schiermonnikoog. Het festival vindt plaats van 3 tot en met 8 oktober 2015. Onder leiding van de koordirigent Tristan Knelange worden stukken ingestudeerd die aan het einde van de week voor publiek worden uitgevoerd. Aanmelden kan via: [email protected] onder vermelding van uw stemsoort (beperkt aantal plekken beschikbaar!). Na aanmelding ontvangt u de partituren per e-mail. Bijdrage: € 20,-. Repetitietijden: ma 5 okt: 9:30-11:00 uur (Dorpshuis), di 6 okt: 9:3011:00 uur (Dorpshuis), wo 7 okt: 11:30-13:00 uur (Dorpshuis), do 8 okt, 10:00-12:00 uur (NH-Kerk). Uitvoering: do 8 okt, 12:00 uur (NH-Kerk). Uitvoering bijwonen? U hoeft geen kaarten te bestellen. Er is een vrije bijdrage na afloop. ■ 44


De Dorpsbode. Fietstocht Verbondenheid. 68 e jaargang, nr juni Vereniging Dorpsbelang

Recommend Documents