De Dolomieten. h e t b e s t e va n d e z o n n i g e I ta l i a a n s e A l p e n. opzet Boekje.indd :54:08

De Dolomieten

h e t b e s t e va n d e z o n n i g e I ta l i a a n s e A l p e n opzet Boekje.indd 1

23-02-2006 14:54:08

De Dolomieten ook zonder sneeuw

D

Je kunt de Dolomieten in één dag over vrijwel alleen snelweg bereiken.

opzet Boekje.indd 2-3

e Dolomieten. Wie aan deze grillige Noord-Italiaanse bergen denkt, krijgt ongetwijfeld associaties met besneeuwde berghellingen. Maar ook buiten het winterseizoen is deze unieke bergketen met toppen tot ruim 3000 meter een waar paradijs voor natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers en andere buitensporters. In het noorden bevinden de Dolomieten zich op de rand van de Duitse wereld: staatkundig behoren ze voor het grootste deel tot de provincie Bolzano/ Bozen, het - Duitstalige - Zuid-Tirol van Italië. In het zuiden liggen de Dolomieten in de Italiaanstalige provincies Trentino en Belluno en heerst er de Italiaanse cultuur. Buiten, in de uitgestrekte en vaak nog ongerepte natuur met zijn immense vergezichten is het goed toeven. Maar ook binnen, in de vele uitstekende hotels, waarvan een groot aantal is uitgerust met een uitgebreid wellness-gedeelte en een prima keuken, is het een feest voor de vakantieganger. NU ging voor u op pad om de goed bewaarde geheimen van de Dolomieten voor eens en voor altijd te onthullen. In dit boekje doen we je een aantal ideeën aan de hand op culinair gebied en geven we tips over hotels waar het als gast goed verblijven is. Laat je meevoeren naar een aan-

een waar vakantieparadijs Legende van de Rozentuin Enrosadura, dat ‘rozentuin’ betekent in het Ladinisch, roept herinneringen op aan het mythische rijk van de Fanes, dat lang voor het begin van de christelijke jaartelling in de Dolomieten zou hebben bestaan. Volgens een legende was de grootste schat van de dwergenkoning Laurin een prachtige rozentuin. Om zijn bezit te beschermen spande hij er een zijden draad omheen. Laurin werd verteerd door zijn liefde voor een edelvrouwe uit het gebied langs de rivier de Adige/Etsch. Met list en magie wist hij haar naar zijn bergen te ontvoeren. Haar broer zon op wraak en viel het rijk der Fanes binnen. Hij sneed de zijden draad door en ging de rozentuin binnen. Na een verbeten gevecht verloor de dwergenkoning het van de broer en moest hij zijn geliefde laten gaan. Hij vluchtte weg uit zijn rijk en sprak een vloek uit over zijn rozentuin: overdag en ’s avonds moest de tuin in steen veranderen. Laurin vergat echter de schemering te noemen. Sindsdien licht het bergmassief met de naam Rosengarten bij helder weer rood op in de avondzon, net als de rozentuin van weleer.

tal bezienswaardigheden die uniek zijn voor dit gebied, waar de zon overuren draait en weidse panorama’s zich aaneen rijgen.

De Dolomieten: terug in de tijd De Dolomieten zijn zo’n 60 miljoen jaar geleden gevormd uit gemineraliseerd koraal. De Marmolada is met zijn 3342 meter de hoogste top van deze bekendste Italiaanse Alpenketen. De Drei Zinnen en Civetta, de Sella Latemar en de Dolomiti di Brenta: indrukwekkende rotsmassieven, maar in de Dolomieten zijn ook prachtige dalen en vriendelijke berg weiden. De Dolomieten danken hun naam aan de Franse geoloog en mineraloog Déodat Gradet de Dolomieu (1750-1801), die eind 18e eeuw naar het gebied ten zuiden van de Brennerpas reisde. In de rivierbed dingen vond hij een lichtgekleurd gesteente dat nog niet eerder wetenschappelijk was onderzocht en dat uit magnesiumhoudend kalksteen bleek te bestaan. Het pas ontdekte gesteente kreeg de naam Dolomiet. Vooral het oostelijk deel van de bergketen staat bekend om zijn adembenemende taferelen bij zonsopkomst en zonsondergang, wanneer de spitsen en wanden van de Dolomieten rood oplichten door de zon.

23-02-2006 14:54:08

als doel Murers belangrijkste werk te verzamelen en de band tussen de beeldhouwer en zijn geboorteplaats te bezegelen. Het museum bevat een kleine 150 werken, waaronder houten en bronzen beelden en een aantal tekeningen in diverse technieken. Tijdens de zomermaanden biedt het voormalige atelier onderdak aan tijdelijke exposities. Pal naast het museum heeft kunstenaar en zoon Franco Murer (1952) zijn atelier. Hij is het die me, samen met een dochter en kleindochter van Augusto Murer, rondleidt door het museum. Het is een heel bijzonder museum, niet al te groot, zodat je rustig de tijd hebt om werk voor werk te bekijken. Augusto maakte ruim 3000 kunstwerken, veelal ontleend aan de thema’s vrouw, man, spel, gevecht en liefde. Zijn werk is niet alleen in Italië te zien, maar ook ver buiten de landsgrenzen. Meer informatie is te vinden op www.museomurer.it.

Belluno

shoppen, kuren en cultuur

De Dolomieten strekken zich uit over drie Italiaanse provincies: Trentino, ZuidTirol en Belluno. De gelijknamige hoofdstad Belluno telt 35.000 inwoners. Om het allemaal nog ingewikkelder te maken: de provincie Belluno ligt in de regio Veneto (hoofdstad: Venetië) en grenst in het noorden aan Trentino en Zuid-Tirol, die samen ook een autonome regio vormen.

Sottoguda

I

Falcade n de provincie Belluno, vóór de haarspeldbochten in de weg die via de Passo di San Pellegrino naar Trentino loopt ligt het kleine dorpje Falcade (1150 m), dat voornamelijk door Italiaanse gasten wordt bezocht. Falcade is een langgerekt plaatsje in het dal en zoals bijna alle dorpjes in de Dolomieten omsloten door de prachtige punten van dit rotsige gebergte. Ook hier omringen giganten als de Marmolada, Civetta en Palagroep het dal. Falcade is de belangrijkste plaats en – samen met het nabij gelegen Caviola – het toeristische centrum van het Valle del Biois in Belluno.

Wat verder van de weg is de oude dorpskern van Falcade met enkele mooie boerenhuizen goed bewaard gebleven. Murer Museum Even buiten Falcade, in Molino, staat het Augusto Murer museum. Het museum is ondergebracht in een nogal futuristisch aandoend gebouw, dat sterk contrasteert met de bergachtige omgeving en dat sinds de bouw in 1972 tot aan diens overlijden dienst deed als atelier van de kunstenaar Augusto Murer (1922-1985). Een jaar na de dood van Murer heeft het dorp Falcade dit museum opgericht, met

Een ander dorpje in het hart van de Dolomieten is Sottoguda, bekend vanwege zijn eeuwenoude ijzersmeedtraditie. Als je het dorpje – één lange rechte

(

’Dit is niet alleen mijn atelier, maar een manier om cultuur naar Falcade te brengen… Als het geen atelier meer is, moet het een museum worden‘ Augusto Murer (1922-1985)


23-02-2006 14:54:09

(

Het Lago di Alleghe wordt gedomineerd door hoge pieken en steile rotswanden

weg aan de voet van de Marmolada, de ‘Koningin van de Dolomieten’ – inrijdt kan het niet missen: grote ijzeren vogels heten de bezoekers al van een afstand welkom. Een ijzeren specht die tegen een boomstam gekleefd zit is op een afstandje haast niet van een echte te onderscheiden. In Sottoguda (1252 m) zijn nog altijd enkele ijzersmeden actief. Het handwerk gaat sinds de Middeleeuwen over van vader op zoon, terwijl de vrouwen zorgen voor de verkoop van het lokale


van 7 km die je door een diepe kloof voert naar het dorpje Malga Ciapela (1450 m). De kloof varieert in breedte van 8 tot 25 meter. Het pad door de kloof wordt ’s winters gebruikt door skiërs en voert onder meer langs een madonnabeeld in een grot - La Vergine dei serrai dat sinds het Mariajaar 1987 in een nis in de rotswand staat. Boven op de Marmolada gletsjer, niet ver van Sottoguda en Falcade, ligt het Great War Museum. Het hoogste (bijna 2950 meter!) museum van Europa bevat vondsten, documenten, brieven en foto’s uit de

Eerste Wereldoorlog. De bergen deden in WO I dienst als frontlinie. Veel soldaten gaven er hun leven tijdens felle gevechten tussen de Italianen en de Oostenrijkers. De openingstijden van het museum zijn gekoppeld aan de openingstijden van de kabelbaan naar de gletsjer. Voor meer informatie kijk op www.museo. marmolada.com.

Verplicht shoppen in Cortina Vanuit het toeristische Alleghe rijd ik over de Falzarego Pas (2477 m) in een paar uur naar het mondaine skioord

Wie per auto door de Dolomieten rijdt moet er rekening mee houden dat de afstanden in de bergen, met hun vele haarspeldbochten en passen, tijd kosten. Over een stukje van 30 kilometer doe je zo maar een uur. Zorg daarom altijd voor voldoende proviand, een gsm met voldoende beltegoed en een telefoonnummer voor noodgevallen tijdens de soms uren durende ritten van het ene dorpje naar het andere, waarbij je onderweg amper een kip tegenkomt.

traditionele ijzersmeedwerk in de winkel die grenst aan de smederij. In de winkels wemelt het van de ijzeren voorwerpen, die variëren van lampenvoeten tot levensgrote roofvogels. Het overgrote deel van de koopwaar bestaat echter uit ijzeren vlinders, in vele soorten en maten, die met de hand worden beschilderd in alle kleuren van de regenboog. Wanneer je het dorpje Sottoguda uitrijdt in noordelijke richting kom je uit bij een zogeheten serrai: een oude weg

23-02-2006 14:54:10

Tivoli en porcini: een prima combinatie

(

Voor winkelliefhebbers is Cortina een waar paradijs

Cortina d’Ampezzo, om daar met een medewerkster van de VVV het winkelhart te bekijken. De stad wordt overheerst door de modern-gotische kerk, waarvan de klokkentoren op dezelfde manier speelt als die van de Big Ben in Londen. Voor winkelliefhebbers is Cortina een waar paradijs: je kunt kiezen uit maar liefst 250 smaakvol ingerichte winkels en boetieks vol met de laatste Italiaanse mode. Ondertussen hoef je alleen te letten op wat je uitgeeft en niet op het verkeer, want de meeste shops liggen aan de Corso Italia, een


autovrije winkelpromenade in het sfeervolle stadscentrum.

Terme delle Dolomiti De volgende dag, na een overnachting in hotel Montana in Cortina, ga ik bijtijds op pad richting het plaatsje Comelio Superiore, waar zich net buiten het dorp, in Valgrande, een modern kuuroord bevindt: Terme delle Dolomiti. De reis voert over de Pas Tre Croci (Drie Kruizen). Deze naam herinnert aan een vrouw uit Cortina uit de 18e eeuw die samen met haar twee kinderen een sneeuwstorm op de pas niet overleefde.

Wie na het winkelen zin heeft in een exclusief diner, kan ik een bezoek aan het met een Michelin-ster begiftigde restaurant Tivoli (www. ristorantetivoli.it) op een paar minuten rijden buiten Cortina van harte aanbevelen. De sfeer is er aangenaam en de gastheer/chef-kok en zijn vrouw doen er alles aan om het je naar de zin te maken. In Tivoli kan je genieten van de heerlijkste gerechten, waarin verse streekproducten in allerlei varianten worden verwerkt. Toen ik er at was het september, dé tijd voor porcini en dat was goed te merken: deze paddestoelen waren terug te vinden in diverse gerechten, zoals de starter en de soep. Porcini worden ook gebruikt in salades, pasta en risotto. Ze combineren goed met truffels. Porcini zijn zo geliefd in dit deel van Italië, dat het plukken ervan in augustus/september kan leiden tot een ware gekte.

23-02-2006 14:54:10

Lezersarrangement Belluno Wat u niet mag missen in de Dolomieten-Belluno n De kloof SERRAI DI SOTTOGUDA bij het dorp Rocca Pietore De Serrai di Sottoguda-kloof is een 2 km lang ravijn dat loopt vanaf het gehucht Sottoguda naar de berghut Malga Ciapela aan de voet van de berg Marmolada. De loodrechte rotswanden van de kloof zijn circa honderd meter hoog. Informatie: COT Marmolada - telefoon +39 0437 722277, e-mail: [email protected] n Murales- muurschilderingen in het dorp Cibiana Cibiana is een openluchtmuseum vol muurschilderingen van de hand van grote Italiaanse en andere schilders. In 1980 zijn ze begonnen met het schilderen van de geschiedenis van het dorp op de muren van de huizen. www.sanvito.dolomiti.org n Riffugio Averau, Cortina d’Ampezzo: diner met uitzicht Genieten van een traditioneel diner van eigengemaakte producten én van een spectaculair en onbeperkt uitzicht op de Dolomieten bij zonsondergang - dat kan vanaf de berghut Rifugio Averau. www.dolomiti.org

Het is een prachtige route met mooie vergezichten over de Dolomieten, over kronkelige boswegen vol haarspeldbochten met tussen de bomen door schitterende uitzichten op het dal. Na een paar uur rijden arriveer ik bij het kuuroord. Op het programma staan een rondleiding door het complex en een lunch met Pietro Puntil, samen met 40 anderen mede-eigenaar van de Terme. ‘Zo’n 30% van de mensen die ons complex bezoeken hebben een verwijzing van hun arts’, vertelt Pietro Puntil. ‘Veel gasten volgen een 12-daagse kuur, waarbij gebruik wordt gemaakt van de natuurlijke bron op de plek waar ons kuuroord staat’. De helende werking van dit bronwater, dat zwavel, magnesium en kalk bevat, is goed voor de inwendige organen en kan huidaandoeningen doen verminderen of verdwijnen. Puntil: ’Over twee jaar willen we hier een hotel neerzetten met 70 kamers en een restaurant. Nu bezoeken jaarlijks 6000 mensen onze Terme, maar we kunnen makkelijk groeien naar 10.000 bezoekers per jaar‘. Behalve het kuurgedeelte met onder meer thermale baden beschikt het kuuroord over een zwembad, sauna, Turks bad en een beautygedeelte met eigen beautyline voor o.a. massages en schoonheidsbehandelingen. www.termedelledolomiti.it

De veelzijdige Dolomieten Prijs n Hotel

in toeristencategorie vanaf € 240 n Driesterren hotel vanaf € 285 n Viersterren hotel vanaf € 355

Periode Van 17.06.2006 tot 06.08.2006 en van 27.08.2006 tot 01.10.2006

Inclusief n8

Terme delle Dolomiti ligt op een minuut of 10 rijden buiten het dorpje Comelio Superiore midden in de natuur, maar goed bereikbaar. Het kuuroord beschikt over een eigen shuttle bus die de kuurgasten van en naar hun hotels brengt.

10


dagen hotel op basis van halfpension n excursies naar

de mooiste plekken in de Dolomieten: wandelen in het woud: van bossen naar bergbeken plaatsen van de Grote Oorlog de Alpinekerken van Cadore kaas maken en proeven

Boeken www.sanvito. dolomiti.org www.belle dolomiti.it

Zomerweken in CORTINA D’AMPEZZO Prijs

n Tweesterren

per persoon per week n Viersterrenhotel halfpension: van € 300 tot € 819 n Driesterrenhotel halfpension van € 343 tot € 570 n Driesterrren B&B van € 210 tot € 420

B&B van € 230 tot € 340


Boeken www.cortina. dolomiti.org www.belle dolomiti.it.

Kijk voor excursies en trektochten op: www.cortina.dolomiti.org, onder kopje: zomer Voor mountain bike tochten en kaarten: www.belledolomiti.it www.cortina.dolomiti.org/mtb

11

23-02-2006 14:54:11

Trentino

Genieten van natuur en muziek

De Dolomieten zijn nog altijd de belangrijkste trekpleister in Trentino. De hoofdstad van de regio is Trento, met ruim 100.000 inwoners. Trentino grenst in het oosten aan de regio Veneto en in het noorden aan Oostenrijk. De regio Trentino-Zuid-Tirol bestaat uit twee provincies: het Duitstalige Bolzano (Bozen) en het Italiaans sprekende Trento. Vanaf 1918 maakt de regio definitief deel uit van Italië. Voor die tijd behoorde dit gebied toe aan Oostenrijk.

H

et stadsbeeld van de fraaie hoofdstad Trento met zijn vele torens en paleizen doet zeer Italiaans aan. Tridentum, zoals Trento ooit heette, was in vroeger tijden belangrijk vanwege zijn strategische ligging aan de handelsroute tussen Venetië en Noord-Europa over de Brennerpas. Het hart van de stad wordt gevormd door de Piazza Duomo met de 18e eeuwse Neptunusfontein. Aan het plein staat het statige Palazzo Pretorio en de 12e eeuwse Romaanse Duomo. Deze domkerk was tussen 1545 en 1563 het middelpunt van het Concilie van Trente, een kerkvergadering van rooms-katholieke bisschoppen onder leiding van de paus, die als doel had de misstanden binnen de rooms-katholieke kerk aan te

(

Het stadsbeeld van Trento doet zeer Italiaans aan

TIP

Voor wie in een aangename, authentieke ambiance (uit 1545) op topniveau wil lunchen of dineren is restaurant/osteria Le Due Spade (één Michelin ster) aan de Via Don A. Rizzi 11, op nog geen vijf minuten lopen van het Piazza Duomo, een aanrader. www.leduespade.com

12


13

23-02-2006 14:54:11

ristisch aandoende bouwwerk. De hoofdingang bevindt zich aan een groot plein, dat overkapt is door een koepel van glas en staal. Onder deze gigantische constructie is plaats voor maar liefst 1200 mensen. Jaarlijks herbergt het MART een serie tijdelijke exposities. De permanente collectie bevat ruim 9000 schilderijen, tekeningen en beelden waaronder een bijzondere verzameling futuristische en avant-gardistische kunstwerken. De werken van internationale kunstenaars komen prachtig tot hun recht in de ruime lichte zalen van het museum. Je krijgt een headset mee, die op alle werken een toelichting geeft. Goed geregeld. Alleen het museum op zich is een bezoek meer dan waard, het is een ruimtelijk avontuur dat je nog lang bijblijft. Het MART di Rovereto (Corso Bettini 43, di-za 1018, vr 10-21) is gewijd aan de futuristische Italiaanse kunstenaar Depero (1892-1960). Meer informatie over het museum is te vinden op www.mart. trento.it.

Geluiden van de Dolomieten: muziek op grote hoogte pakken. Het indrukwekkende interieur herbergt talrijke 14e eeuwse fresco’s en rijke graven van bisschoppen. De brede Via Belenzani is met zijn vele paleizen de mooiste straat van de stad. Op de gevels zijn nog talrijke overblijfselen van muurschilderingen te zien.

Moderne kunst in MART museum Als je toch in Trento bent, mag een bezoek aan het nabijgelegen stadje Rovereto zeker niet op het programma ontbreken. Grote internationale trekpleister in deze kleine industrie- en handelsplaats is het 14


prachtige museum MART, een van de grootste Europese musea voor moderne kunst. Museo d’Arte moderna e contemporanea di Trento e Rovereto, zoals het museum voluit heet, is een prestigieus bouwwerk van de hand van de beroemde Zwitserse architect Mario Botta. Hij ontwierp ook het Museum of Modern Art in San Francisco. Het museum opende zijn deuren in december 2002 en heeft al vele duizenden bezoekers getrokken. Vanaf de straatzijde loop je tussen twee achttiendeeeuwse gebouwen door en dan sta je plotseling oog in oog met het immense, futu-

I Suoni Delle Dolomiti is een muziekfestival dat in de maanden juli en augustus wordt gehouden in de bergen, met de Dolomieten als natuurlijk decor. Het festival wordt georganiseerd door de VVV van Trentino. Directeur Externe Betrek kingen Paolo Manfrini: ‘Het idee is een

TIP

Laat je tijdens het wandelen in de bergen niet verrassen door slecht weer! Het kan gebeuren dat je met een stralend zonnetje vertrekt, maar dat het weer opeens omslaat. Binnen een paar minuten kan het zomaar 10 graden frisser zijn. Neem daarom altijd warme kleding mee als je de bergen in gaat!

jaar of tien geleden ontstaan en heeft als bindende factor de liefde voor de bergen en de muziek.’ Het is volgens Manfrini elk jaar weer een uniek spektakel, dat musici uit de hele wereld bijeen brengt, voor een optreden in de vrije natuur. ‘Zo hebben we bijvoorbeeld drie jaar geleden een cello-tracking georganiseerd met twaalf

(

Grote internationale trekpleister is het prachtige museum MART 15

23-02-2006 14:54:12

cellisten, onder wie de beroemde cellist Mario Brunello’, vertelt Manfrini. ‘Vanwege het acclimatiseren van de instrumenten moesten de musici om de zoveel uur pauzeren, om dan weer verder te klimmen met hun cello op de rug. De muziek van Bach die toen gespeeld werd kon je terugzien in de bergtoppen.’ Respect voor de natuur tijdens de tocht naar boven en tijdens de concerten is vanzelfsprekend en iedereen, ook de internationaal beroemde musici, zit gewoon op de grond, in het gras of op een steen. Er wordt gespeeld zonder versterkers. ‘In de bergen is de akoestiek goed, vooral voor strijkers en de menselijke stem’, legt Paolo Manfrini uit. Wil je alvast een voorproefje van dit beroemde muziekfestival, surf dan naar www.isuonidelledolomiti.it.

Natuurpark Paneveggio: bomen waar muziek in zit Dit bosrijke natuurgebied, 100 km ten noordoosten van Trento, leverde eens het hout voor de machtige Venetiaanse vloot en de beroemde violen van Antonio Stradivari (1644-1737). Over het geheim van de Stradivarius wordt al eeuwenlang gespeculeerd. Sommigen beweren dat de kwaliteit van het hout dat de maestro gebruikte gunstig beïnvloed werd door de extreem strenge winters. Anderen denken dat het de lak is, waarvan de samenstelling tot op

(

heden een geheim is. Weer anderen verklaren de magie van de instrumenten uit de genialiteit en de experimenteerdrift van hun bouwer, die meer dan duizend instrumenten naliet. Het natuurpark Paneveggio is ruim 15.000 hectare groot en omvat het dolomietenmassief van Pale di San Martino (3186 m), de bossen van Paneveggio, San Martino di Castrozza, Val Sorda en Val Zanca en een deel van de bergketen Catena del Lagorai. Het park bestaat uit verschillende gesteenten: het massief van de Pale di San Martino bestaat uit dolomiet, waarin fossielen voorkomen, terwijl de Catena del Lagorai is opgebouwd uit het oergesteente kristallijne porfier. Door het gebied lopen riviertjes die gevoed worden door beken uit het hooggebergte. Tussen 1900 en 2600 m ligt een aantal gletsjermeertjes. De bossen bestaan grotendeels uit fijnsparren en lariksen. Boven de boomgrens begint de struik zone met onder andere alpenroosjes, bosbes en dophei. Nog hoger bloeien soorten als edelweiss, rapunzel, dolomietenklokje, Rhaetische papaver, gentiaan en wolverlei en op de weiden sleutelbloem, trollius en zwarte vanilleorchis. In het park komen volop alpenmarmotten voor, evenals reeën, gemzen en edelherten. In de bossen en de struikzone leven auerhoen en korhoen. Deze vogelsoort komt in Nederland alleen nog voor op de Sallandse Heuvelrug en in

Een aanrader

is hotel Alle Alpi in Moena, in het noordoosten van Trentino. Laat je door één van de zeer ervaren schoonheidsspecialistes van het hotel vakkundig behandelen. De verwennerij kan bijvoorbeeld beginnen met een complete lichaamsmassage en eindigen met een gezichtsbehandeling, waarbij gebruik wordt gemaakt van een massage-apparaatje; een soort staafje van ijzer, dat lijkt op een stemvork, uitlopend in twee bolletjes dat zachtjes over je gezicht wordt bewogen. Dan nog een rustgevend maskertje en dan zal het je de grootste moeite kosten wakker te blijven… www.trentino.to/wellness.

De hotels beschikken over alle faciliteiten die nodig zijn het de gast naar de zin te maken

16


17

23-02-2006 14:54:12

Lezersarrangement trentino

enkele heidegebieden in Midden-Brabant. Door het park lopen gemarkeerde wandelroutes. Een goed startpunt voor een wandeling is het bezoekerscentrum Paneveggio. Hier zijn ook kaarten te koop en kan je onder leiding van een gids het park verkennen. Onderweg is het mogelijk om iets te eten en te drinken, zoals in de Malga Venegiota, een hut op 1824 meter, waar je bij goed weer ook heerlijk buiten kunt eten. www.parcopan.org

Vita Nova: Wellness in Trentino Na een wandeling door bergen en bossen is het goed ontspannen in een van de Vita Nova TrentinoWellness hotels. In totaal maken meer dan 30 geselecteerde hotels deel uit van deze wellness-keten, die begin 2004 is opgericht door 21 hoteliers. De hotels liggen allemaal in een prachtige natuurlijke omgeving, op de hellingen van de Dolomieten of aan de oevers van een meer. Alle faciliteiten die nodig zijn om het de gast naar de zin te maken zijn aanwezig. Daarbij moet je denken aan verschillende soorten sauna’s, speciale douches, zwembaden en whirlpools, een schoonheidscentrum met goed opgeleid personeel. Een grote keus aan op maat gemaakte beautybehandelingen in een rustgevende, gastvrije omgeving. www.trentino.to/wellness

Wat u niet mag missen in de Dolomieten-trentino n Een prachtig panorama van de Dolomieten - bij zonsopgang of zonsondergang vanaf de berghut Rifugio Maria sulla Terrazza delle Dolomiti. www.fassa.com n Op zoek naar de bruine beer in het Adamello Brenta Natuurpark: www.parcoadamellobrenta.tn.it n Het Tovel-meer. Eens was het rood, nu schittert het water in de mooiste tinten groen en blauw. www.parcoadamellobrenta.tn.it , www.valledinon.tn.it n Het middeleeuwse dorpje Canale di Tenno met uitzicht op het Gardameer. www.gardatrentinonline.it n Fresco’s uit de 15e eeuw met allegorieën van de Danse macabre in Val Rendena, Pinzolo en Carisolo www.trentino.to n De schitterende watervallen van Nardis in het Val Genova. www.campiglio.to

18


actief in de natuur

verwennen op grote hoogte

Prijs

Prijs

Vanaf € 283 per persoon

Periode Van 10.06.2006 tot 09.09.2006

Inclusief n8

dagen op basis van halfpension in een drie- of viersterren hotel in verschillende plaatsen in Val di Fiemme, n 1 streekmenu n 2 wandelexcursies in de bergen of 1 wandelexcursie en 1 mountainbike excursie n 1 bergexcursie met bezoek aan een lokale malga (berghut) met proeverij van zuivelproducten. n toegangsbewijs

voor het bezoekerscentrum van het Paneveggio Natuurpark n toegang tot het zwembad in Cavalese of Predazzo n toegang tot de ijsbaan in Cavalese n een 2 daagse Fiemme Mountain Pass Card met gratis toegang tot de skiliften in de skigebieden van Val di Fiemme/ Obereggen

Boeken Fiemme Reservations (tel. +29 0462 341419) fiemmeres@ cr-surfing.net www.fiemme reservations.it


Periode Van 03.06. 2006 tot 05.08.2006 en van 26-08-2006 tot 3009-2006

Inclusief n8

dagen op basis van halfpension in een drie- of viersterren hotel in Val di Fassa n een medische check n 1 oriëntaal kleibad n 2 grotwandelingen met revitaliserende watervallen n 2 totale lichaams-

massages waarvan 1 met essentiële oliën en 1 naar keuze n 2 lichaams pakkingen met klei en hooi n 1 hoofd-nekschouder behandeling n 1 hydrokuur + phytotherapie in een nabijgelegen wellness center n badjas en slippers ter beschikking

Boeken C.A.F. (Consorzio Albergatori Fassani, tel. +39 0462 763670) info@fassa hotels.com www.fassa.com

Meer arrangementen in de Trentino Dolomieten vind je op www.trentino.to.

19

23-02-2006 14:54:12

Zuid-Tirol

300 dagen zon per jaar

Zuid-Tirol (Duits: Südtirol) met als hoofdstad Bolzano (Duits: Bozen) is de noordelijkste provincie van Italië. Sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog in 1918, behoort het van oorsprong Oostenrijkse Zuid-Tirol tot Italië. In dit gebied (477.000 bewoners) hebben zowel het Duits als het Italiaans een officiële status, maar het merendeel (bijna 70%) van de inwoners spreekt nog altijd Duits. Bewegwijzering gebeurt in beide talen. Daarnaast wordt er Ladinisch gesproken, een Romaanse taal die eveneens een officiële status heeft. De Tiroler sfeer en de zwier en losheid van de Italianen gaan hier hand in hand; voor de bezoeker een aantrekkelijke combinatie, ook op culinair gebied.

D

e Dolomieten zijn erg geliefd bij wandelaars, mountainbikers, bergbeklimmers en skiërs. Het grootste deel van Zuid-Tirol ligt 1000 meter boven de zeespiegel. De Zuid-Tiroler Alpenvereniging heeft 20.000 kilometer aan wandelpaden in de vrije natuur uitgezet. Dat komt overeen met 19 keer de afstand Amsterdam-Bolzano. Bovendien kun je in de Zuid-Tiroler Dolomieten zo’n 300 dagen per jaar rekenen op de zon!

Recept Zwetschgen Kuchen (pruimentaart) van Gostner Schwaige Benodigdheden: zandtaartdeeg (gebruik hiervoor appeltaartmix van Honig) (Wilde) Pruimen (naar behoefte) Kaneel, suiker, gemalen walnoten, maanzaad en verse room

Seiser Alm : natuurpark Samen met berggids Roman Profanter (www.dolomiten-alpin.com) verken ik op zo’n prachtige zonnige dag een gedeelte van de Seiser Alm. Dit grootste (52 km2) en hoogste (bijna 2000 m) plateau van WestEuropa biedt een adembenemend uitzicht op de Dolomieten, volgens Profanter het mooiste gebergte van de wereld. ‘Het is zo ontzettend veelzijdig, nooit gaat het vervelen! Je hebt hier hoogvlakten en toppen, dat maakt het gebied zo interessant. Op 2465 meter tref je nog koeien aan, vanwege het milde klimaat. Er valt hier nauwelijks regen, we hebben veel zon en een super flora en fauna’. www.seiseralm.it. Terwijl we uitkijken op het Schlern-massief, de ‘huisberg’ van de Seiseralm zoals de gids het massief noemt, genieten we op het terras van een knusse berghut - de Gostner-Schwaige – van koffie met huisgemaakte pruimentaart, gegarneerd met

bloemen uit eigen (Alm)tuin. In dit deel van Italië worden veel bloemen verwerkt in recepten. Behalve dat het een vrolijk gezicht is, voegt het op het gebied van smaak een extra dimensie toe.

Urthaler hotel: harmonie in hout Op de Seiser Alm zijn auto’s niet toegestaan. Ze moeten worden achtergelaten op een groot parkeerterrein even buiten het dorpje Castelrotto/ Kastelruth. Vanuit het dal bereik je de Alm in dertien minuten per gondellift. Vrijwel direct boven aan de lift staat het Urthaler hotel, een luxueus viersterren familiehotel met schitterende kamers, een uitstekend wellness-gedeelte en een goed restaurant. In Zuid-Tirol zijn

Maak het deeg zoals op het pak staat aangegeven. Ontpit de pruimen, snijd ze door midden en verdeel ze over het deeg. Daaroverheen gaat een mengsel van kaneel, suiker, walnoten en maanzaad. Zet de taart in een voorverwarmde oven en bak deze op 180 graden in ongeveer 20 minuten gaar. Het liefst warm opdienen met verse slagroom en eventueel enkele (eetbare) bloemetjes uit eigen tuin. Eet smakelijk!

21


23-02-2006 14:54:13

Alta Badia

paradijs voor fijnproevers Restaurant St. Hubertus: het beste in de regio

de meeste hotels, ook de kleinere, een echte familieaangelegenheid. Daaronder bevinden zich veel goede driesterren hotels. Ook biedt Zuid-Tirol voldoende mogelijkheden om vakantie te vieren op de boerderij, om een - eenvoudige kamer te huren (B&B) of om te genieten in een van de vele wellness-hotels. (Voor websites zie de informatie achter in dit boekje). Het exclusieve Seiser Alm Urthaler hotel is gebouwd in 2002. Door de vele houten elementen is dit hotel volkomen in harmonie met de omgeving. Dit -

(

voor Europa - unieke houten hotel is zeer ruim van opzet, is gebouwd zonder chemische stoffen en heeft brede, comfortabele gangen met prachtige lopers. Direct vanuit het hotel is het goed wandelen, maar je kan ook een paardenkoets huren. Deze koetsen staan op een steenworp afstand van het hotel. www.seiseralm.com. Andere goede hotels in dit gebied zijn hotel Icaro en hotel Compatsch. Kijk voor meer informatie op www.seiseralm.it

Door de vele houten elementen is dit hotel volkomen in harmonie met de omgeving

22


Dineren in het exclusieve restaurant St. Hubertus (één Michelin ster) is een waar genot. Dit culinaire paradijs ligt in het dorpje San Cassiano/St.Kassian. Ik vraag chef-kok Norbert Niederkofler naar de filosofie achter zijn kookkunsten. Niederkofler: ‘Wij werken alleen met topproducten, zoals lamsvlees van de boeren hier uit Zuid-Tirol. Dat garandeert de optimale kwaliteit van wat wij onze gasten voorzetten’. En bijzonder zijn ze zéker, de prachtige gerechten van deze topkok en zijn staf. Niederkofler zwaait ruim elf jaar de scepter in St. Hubertus. Hij ging 18 jaar geleden naar de hotelvakschool in Duitsland. Na 13 jaar buitenland (o.a. Londen en New York) keerde hij terug naar Zuid-Tirol. Het intieme St. Hubertus telt elf tafels en is gevestigd in het familiehotel Rosa Alpina. ‘Veel van onze gasten bellen éérst of er nog een tafeltje vrij is, om vervolgens een kamer in het hotel te boeken’, vertelt Niederkofler niet zonder trots. Eind 2003 presenteerde hij zijn eerste kookboek met 80 recepten. Eén daarvan, Tagliolini met koolrabi en zwarte truffel, maakte hij speciaal voor NU. www.rosalpina.it

(

wij werken alleen met topproducten

Hotel La Perla: een onovertroffen juweeltje 23

23-02-2006 14:54:14

SHOPPING IN BRUNICO/ BRUNECK IN HET DAL VAL PUSTERIA/PUSTERTAL

Wijnkelder Mahatma Dat Michil Costa naast een fervent liefhebber van Cubaanse sigaren ook een groot wijnliefhebber is, blijkt wel tijdens een bezoek aan de wijnkelder Mahatma in de catacomben van hotel La Perla. Dit is geen gewone wijnkelder, maar een avontuur op zich. De sommelier leidt zijn gasten op speelse wijze tussen de 27000 wijnen door, waarbij elk hoekje van de immense kelder een eigen sfeer ademt. Een soort klank- en lichtspel zou je het kunnen noemen, deze rondgang langs de kostbaarste flessen wijn, waarvan de kleinste 0,375 ml bevat en de grootste maar liefst 18 liter. Alle zintuigen worden hier geprikkeld en niets is aan het toeval overgelaten. Het onbetwiste hoogtepunt van de beroemde Sassecaia-wijnen vormt een reuzenfles uit 1968, die langzaam uit een nis tevoorschijn komt. De sommelier knielt hier een moment neer en buigt devoot het hoofd voor dit ‘wijnaltaar’, zodat de situatie bijna iets sacraals krijgt. De wijnkelder is op afspraak te bezichtigen.

(

Dit is geen gewone wijnkelder maar een avontuur op zich

24


Brunico/Bruneck is een charmant stadje met een verzorgd stadscentrum. Moderne bars en winkels in historische panden omzomen de brede middeleeuwse Stadtgasse, dé winkelstraat van Brunico. Schönhuber Mode in Stadtgasse 24 voert sportief-elegante merken in de collectie zoals Todd’s, Prada en Napapiri. Bij Maximilian vind je exclusieve merkkleding voor hem en voor haar van Prada Sport, Just Cavalli, Hogan, Belstaff en DKNY. Afgeprijsde artikelen van Gucci, Jil Sander en Ferragamo zijn te vinden in de outletboetiek Gatterer in Stadtgasse 46. Wie van moderne handweefkunst houdt, kan terecht bij kunstweverij Franz in de Michael Pacherstrasse 9. Een goede afronding van een middagje shoppen is een Italiaanse aperitivo, bijvoorbeeld in de stijlvolle bar Apero. Wie na een glas witte wijn in vinotheek Bernardi in Stuckstraße 6 zin heeft gekregen in Italiaanse voorgerechten en Tiroolse knoedels, hoeft alleen maar de straat over te steken naar het gezel lige restaurant Weißes Lamm in Stuck straße 5. Voor meer informatie: www.bruneck. com en www.kronplatz.com

Hotel La Perla In het hart van de Dolomieten, in de vallei Alta Badia (www.altabadia.org) ligt het plaatsje Corvara. Hier leer ik de warme gastvrijheid van Romantik hotel La Perla kennen. Een oase van rust voor de gast die wil bijkomen van alle dagelijkse beslommeringen en die het geen probleem vindt om daarbij – in een prachtige entourage – verschrikkelijk in de watten te worden gelegd door de familie Costa (de hoteleigenaars) en hun staf. www.roman tiklaperla.it.

Recept Tagliolini met koolrabi en zwarte truffel Pastadeeg: 135 g bloem; 135 g tarwegries; 50 g eigeel; 100 g (heel) ei; 4 g zout, 150 g koolrabi in reepjes; 0,2 l runderconsommé; 80 g boter, 100 g ruccola in reepjes; 30 g Parmezaanse kaas; 20 g zwarte truffel in plakjes; 50 ml rode wijnsaus Voor de tagliolini de bloem en de tarwegries zeven, de eieren en het zout er door doen. Dit alles tot een samenhangend deeg kneden en twee uur laten rusten. Met de pastamachine uitrollen en er tagliolini van snijden. De runderconsommé in laten koken, de koolrabireepjes toevoegen, stoven en met de koude boter binden. De al dente gekookte tagliolini erbij doen, alles door elkaar roeren en met de Parmezaanse kaas op smaak brengen, onder toevoeging van de truffelplakjes. Voor het opdienen de fijn gesneden rucola er bovenop leggen en met een paar druppeltjes van de rode wijnsaus garneren. 25

23-02-2006 14:54:17

Lezersarrangement zuid tirol

Fietsplezier in ’t hart van de dolomieten

nordic walking Prijs Vanaf € 650 per persoon


Het beste van de Zuid-Tiroolse Dolomieten n In de vakantieregio Eisacktal: genieten van de zon vlak bij het kerkje Ranui in de Val di Funes/ Villnöss vallei, waar de bekende bergbeklimmer Reinhold Messner geboren is. www.eisacktal.info n In de vakantieregio Hochpustertal: luxe kamperen op de viersterren camping Sexten (www.caravanparksexten.it) in het gelijknamige dorpje. www.three-peaks.info n In de vakantieregio RosengartenLatemar: wandelen over de Hirzelweg, aan de voet van de bergketen Rosengarten. www.rosengarten-latemar.com n In de vakantieregio Crontour: winke-

len in de stad Brunico/ Bruneck. www.kronplatz.com n In de vakantieregio Gröden: wandelen in het Langental bij het dorpje Selva/ Wolkenstein. www.valgardena.it n In de vakantieregio Alta Badia: een bezoek aan het Museum Ladin www.museumladin.it. n In de vakantieregio Seiser Alm: paragliden van de heuvel Spitzbühel. n In de vakantieregio Bozen en omgeving: een bezoek aan het Geoparc Bletterbach www.bletterbach.info. www.suedtirols-sueden.info

Inclusief n7

overnachtingen op basis van halfpension in een viersterren hotel in het dorp Rasun/ Rasen in het dal Pustertal n een introductie door een gediplomeerde NordicWalking-trainer voor beginners en gevorderden n 2 ontspannende sportmassages

n2

Nordic Walking tochten van elk 2 uur onder leiding van een gediplomeerde Nordic Walking trainer n gratis gebruik van Nordic Walking stokken en een hartslagmeter n de hele week isotone sportdrank op de kamer

Prijs

n welkomstcocktail


n 1 Tabacco andel- en w mountainbikekaart Gröden - Seiser Alm n dagelijks energiepakket n toegang tot overdekt zwembad, relax center met Finse sauna en Turks stoombad n garage voor auto en fiets n fietsverhuur

Periode Van 24.06.2006 tot 22.07.2006

Inclusief n7

overnachtingen op basis van halfpension in een viersterren hotel in het dorp Ortisei/St. Ulrich in het dal Val Gardena n 3 gegidste fiets tochten op 2 verschillende niveaus

Deze en andere vakantie-arrangementen in de ZuidTiroolse Dolomieten vind je op: www. suedtirol.info/vakantiearrangementen

26


23-02-2006 14:54:17

28


29 Ausschnitt aus Kompass AK 350 Alpen Dolomiten Panorama, Lizenznr. 113-1105 LAB

De Dolomieten in kaart gebracht

23-02-2006 14:54:18

n Per auto

Praktische info Hoe er te komen

De gebieden in de Dolomieten liggen in de meest noordelijk gelegen Italiaanse provincies Zuid-Tirol, Trentino en Belluno. Dat betekent dat je deze regio gemakkelijk kunt bereiken vanuit Nederland. De totale afstand vanaf Utrecht bedraagt ongeveer 1050 à 1100 kilometer, waardoor je de Dolomieten in één dag over vrijwel alleen snelweg kunt bereiken.

30


Vanuit Nederland rijd je via München, Innsbruck en de Brennerautobahn. Onderweg betaal je ongeveer € 12,40 aan tolgeld. Een routeplanner vind je bijvoorbeeld op www.anwb.nl.

tel. 0900 9296. Treinreiswinkel Breestraat 57, 2311 CJ Leiden, tel. 071 513 7008, info@treinreiswinkel. nl, www.treinreiswinkel.nl.

n Per vliegtuig

n Georganiseerde vakanties

Met diverse lowcost vliegmaatschappijen kun je de gebieden van de Dolomieten bereiken. Transavia vliegt vanaf Schiphol op Venetië (ca. 190 km naar Bolzano, 140 naar Trento) Verona Villafranca (ca. 150 km naar Bolzano, 100 naar Trento) en naar Orio al Serio Bergamo (170 km van Trento, 220 van Bolzano). Zowel Transavia als Virgin Express vliegen vanaf Schiphol op Milaan (ca. 275 km naar Bolzano, 225 naar Trento), net als KLM en Alitalia. Rechtstreeks vliegen naar Innsbruck (ca. 125 km naar Bolzano, 175 naar Trento) kan met Welcome Air (vanaf Rotterdam) en Sky Europe (vanaf Schiphol). Vanaf de vliegvelden zijn volop trein- en busverbindingen met de verschillende gebieden. Je kunt op elk vliegveld een auto huren. Meer informatie over vliegreizen: www.visitdolomites.com.

Alle grote reisorganisaties in Nederland bieden vakanties aan naar de Dolomieten. Naar de grote en bekende plaatsen maar ook naar minder bekende bestemmingen. Voor meer informatie kijk op www.visitdolomites.com.

n Per trein Vanaf Utrecht ben je in ongeveer 12/13 uur in Bolzano/ Trento. Vanaf beide plaatsen heb je goede openbaarvervoerverbindingen naar de belangrijke gebieden. Informeer bij de spoorwegen of de Treinreiswinkel voor de precieze mogelijkheden. www.ns.nl,

n Accommodatie

n Internet www.visitdolomites.com De eerste en enige website die de hele regio van de Dolomieten bestrijkt. Met duizenden hotels, B & B’s, boerderijvakanties en kampeerterreinen, met de mogelijkheid online te reserveren. Ook geeft deze site gedetailleerde informatie over lijn- en chartervluchten en touroperators. Metereologische informatie ontbreekt niet: strategisch geplaatste webcams geven je een voorproefje van de weersomstandigheden. Zuid-Tirol: www.suedtirol.info Trentino: www.trentino.to Belluno: www.belledolomiti.it

Accommodatie in de Dolomieten varieert van kindvriendelijke familiehotels, rustgevende Wellness-hotels, gastvrije pensions bij mensen thuis tot comfortabele en aantrekkelijk geprijsde appartementen. Ook kamperen is mogelijk. Zuid-Tirol www.suedtirol.info n familiehotels www.familienhotels.com n op de boerderij www.redrooster.it n kleinschalig www.kleinundfein.org n berghotels www.wanderhotels.com n gunstig geprijsde hotels www.einfach-suedtirol.info Hotels Trentino www.trentino.to Hotels Belluno www.belledolomiti.it Wellnesshotels www.belvita.it (Zuid-Tirol) www.trentino.to/wellness (Trentino) Kamperen www.camping.suedtirol.com en www.trentino.camping.it

31

23-02-2006 14:54:18

Colofon Tekst Marlies Kloppenburg Eindredactie Anna Italianer Art Direction & Vormgeving DN30 Ingrid van Dijk Sandra Broersen LITHOGRAFIE GPB, Leiderdorp Druk en afwerking Het Volk Printing

Dit boekje hoort bij NU de tijd van je leven, nummer 2, 2006

32

opzet Boekje.indd 32

23-02-2006 14:54:18

De Dolomieten. h e t b e s t e va n d e z o n n i g e I ta l i a a n s e A l p e n. opzet Boekje.indd :54:08

Recommend Documents