Geografische en
variatie
ganzen
Deel 7
De Canadese Ganzen Branta canadensis ssp. en
Leo
Branta hutchinsii ssp.
van
den Bergh
Inleiding Van alle ganzensoorten komt
onderscheiden. Deze
subspecies
verschillen in
de rassen
grafische Recentelijk namelijk elkaar. Dit
overgang heeft
Branta
en
reeds
naam
oorspronkelijke van
in
zegt,
broed-
een
en
Europa draagt
beschreef
hutchinsii. De
dan ook
rol heeft
van
James-park
werden in die
tijd
van
Vanuit
tuinen in het
loop
Foto boven:
nauwelijks
zich
we
de tekening ook reeds een
bij
geo-
noord naar zuid.
van
een
tweetal taxa,
verschillen
zeer
sterk
van
minder groot is dan de Kleine het formaat is
van
van
een
en
de
parken,
landgoederen
de achttiende
Een alarmerende jonge
en
Buffon
dat
te
1936 ook als
ceerd in
Noorwegen de
de
bedoeling
verrijken (thans
faunavervalsing)
van
in Zweden
plaatsen
met
de
noemt
werd de Canadese
jachtvogel geïntrodu-
en
vervolgens
jaren zestig
eveneens
in het
in dat
geleid
er
60.000 in het wild levende Canadese Ganzen voorkomen. Van is het
ontstaan
van
meer recente
broedpopulaties
datum
van
deze
ganzen in Denemarken, Duitsland, Neder-
bij
land,
en
ontstond
van
België, Frankrijk,
land. In
negentiende
gent (mannetje)
die
is gaan
thans in Fenno-Scandinavië méér dan
van
Versailles
uitgezet
Finland. Dit alles heeft ertoe
Deze kwamen ook van
standvogel
Gans in
begin
vorm
water-
Volgens
Verenigd Koninkrijk
van
men
1676
Karei II in het
al grote aantallen
waren
lokale avifauna
aanwezigheid
in Londen.
park
paartjes
jachtvogel In
als
gedragen.
met
waarbij
in het wild levende populatie
grotendeels
Nadat in 1929 op enkele
deze
een over-
gespeeld.
koning
vogels gehouden.
broeden in het
in de
vormen
eeuw een
de grote Atlantische
van
vogelcollectie
Parijs.
en
Zij representeren
respectievelijk
extreme
het
Branta canadensis canadensis in de
tot
zoals
gradueel,
zagen.
niet alleen
mate
betreft de tint
de Branta hutchinsii minima, die
bevindt
karakter,
Willoughby
(sedert 1665)
deze
naar west,
overwinterings-
de introductie als sier-
belangrijke
Saint
deze verschillen
de Canadese Ganzen zich in
wegend kunstmatig name
wat
of mindere
deze groep ganzen onderverdeeld in
Noord-Amerika. Het voorkomen
vogels
meer
ook
Toendrarietganzen
niet minder dan twaalf
namelijk
in
Tadorna tadorna.
Bergeend
gebied
zijn
maar
canadensis maxima, die
Zwaan Columbus bewickii
Zoals de
en
en
van oost
men
canadensis de
zijn
Taiga-
van
vertonen
lichaamsafmetingen,
het verenkleed. Soms
van
de Canadese Ganzen verreweg de sterkste
bij
differentiatie voor. Er worden
geografische
geheel Europa
schatting
de
Oekraïne
en
leven thans
Rus-
naar
ruim 150.000 Canadese Ganzen in
nominaatvorm Branta
canadensis
canadensis.
Foto; K. Howard Breen.
258
het
Vogeljaar 52 (6) 2004
De
Canadese Ganzen
het wild. Daarvan behoort het grootste deel de nominaatvorm Branta
tot
bekende
De grootst
canadensis
canadensis.
voor
in
prairie-
centrale deel
Verspreiding
geografische
en
vormen
zich
zij
In Noord-Amerika komen de Canadese
gevolg
Ganzen als
rond
als in de
tigde
evenals
de
bij
Wereld, zijn typen
te
zowel in de gema-
broedvogel
streken
polaire
rietganzen
van
voor
en
onderscheiden. Het broedareaal
uit dan
zuidelijk
is. Dit reikt
geval
oostkust westen
sota.
van
de rietganzen
namelijk
de Verenigde
van
Groenland
van
bij
van
tot aan
Aleoeten-eilandenin het Califomië in het zuiden.
Alaska
de
en
In
het zuiden
van
tot
in
Japan.
deze
vinden
Bergmann’
tegenwoordigers
van
overwinteren
Conform de
noordwestelijk gesitueerde broedareaal
(in Alaska), terwijl
van
de
Verenigde
De Nearctische Branta
(1954).
voorheen.
fulva:
canadensis
van
de
soort:
en
Branta
canadensis: (A)
maxima:
(E)
is
totale
van
aantal
een
Branta
van
canadensis Baffin
op
lichaamsformaat als
te
plaatselijk
Vroeger
en
halfwilde
in
een
de vooral
vogels.
orde
een
schijnt
voor
broedde
tegenwoordig
populatie ligt
tendens
van
dalende
Van ongeveer hetzelfde
vertonen.
canadensis
maar met
,
een wat
gans
het
huidig;
andere
Branta
is
bouw
de
canadensis
Moffits
moffitti,
Canada-
die broedt
in de westelijke prairies, het Great Basin, de Hi-Line
van
en
de Rocky
Mountains. De totale
de verschillende Canadese
(B) voorheen.
voorheen. Branta
canadensis parvipes:
naar
recentelijk
maar
populaties
meest
grootste en
Minne-
staat
populatie
zuidelijker langs
waar
ver-
overwinteringsqebieden
(H) huidig.
Branta
Branta
Ganzen
naar
J. Delacour
canadensis interior: (C) huidig;
canadensis moffitti: (F) canadensis
huidig.
Branta
occidentalis: (J)
(N) huidig.
(P). Recentelijk hebben
ook
Branta canadensis hutchinsi:(O) huidig.
Branta
canadensis interior
en
Branta
(D)
canadensis
huidig.
Branta
(K) voorheen. Branta canadensis asiatica: (L) voorheen. Branta canadensis minima:
canadensis taverneri:
op
De
Staten voorkomen.
canadensis
leucopareia:
Branta
broedvogel
het
broed-
canadensis
Branta
(G) huidig.
huidig.
de
ook veel
650.000 individuen
van het
in het centrale deel
Canadaganzen oosten
delen
vogels,
komt noordwaarts
soort
sprake
zij
de kleinste
we
en
Atlantische kust,
en
‘Regel
deze groep in de
de
omvatte
in de struiktoendra.
tot
in Califomië en Mexico.
aantallen
bescheiden
zelfs ook
tot
54.000
te
méér dan 321.000 individuen. De iets
land
representanten overwinteren vanaf de
naar
schatting
eeuw
In 1962 werden deze
echter herontdekt in de
Rond 1980
vorm
twintigste
eiland, oostelijk Labrador en in Newfound-
verschillende
Atlantische kust tót in Brits Columbia
de
van
waar
Als
leek deze
overbejaging
canadensis broedt onder andere
westen en tot
De
van
het
van
Staten,
gedroegen.
kleinere nominaatvorm
het
en
de Verenigde
standvogel
als
eertijds
akkergebieden
geven Rosé & Scott (1997)
het
de noord-
Staten
van
het midden
vogels
taiga-
de Canadese Ganzen strekt zich echter veel verder
en
zijn uitgestorven.
en,
de Oude
zodoende toendra-
er
is Branta
vorm
canadensis maxima. Deze kwam
(M)
Overwinteringsgebied
canadensis parvipes
zich als
Groenland gevestigd.
Vogeljaar 52 (6)
2004
259
De
populatie 600.000
deze vogels
van
de westkust
Aan
de
omvat.
en
Noord-Amerika broedt
exemplaren.
in het zuiden
Met
Vancouver
canadensis omvang
fulva,
tussen
Verder
de
waarvan
de 80.000
populatie-
100.000
en
talis.
vorm
zeldzame
is
vogels
14.000
de
van tot
dit één
van
interior.
Zij zijn
de
vorm
sis
Branta canadensis van
Canada
grenst
aan
voor
en
de kleinere
de
vorm
die broedt in en
dat
canadensis
Alaska in van
de
taverneri
canadensis moffitti
populatieomvang parvipes ligt
260
de vorige
een
bij
groot deel
areaal dat Branta
oosten.
en
Branta
De
Branta canadensis
in de orde
eeuw
een
van
die
van
grootte
van
interior
archipel
van
de Tavemers
en
van
worden de
naast
vaste
hutchinsii
vormen
Branta
alleen
in Japan
Branta
canadensis
een
broedgebied
ook in
van
die niet
leucopareia,
maar
Brits Columbia Het is
het
bevindt zich
de zone
van
in Californië overwintert.
tot
schaarse
vogel,
onder druk
waarvan
staat en
de
vermoedelijk
slechts rond de tienduizend individuen Geheel verdwenen
Canadagans
min
Branta
kan
parvipes zijn vastgesteld. Op de Aleoeten-
omvat.
de
noordelijke
het zuiden
van
exemplaren,
dan
te
in het westen, Branta
in
Halfwilde Canadese Ganzen van
formaat
zijn
recentelijk
van
hutchinsii ook de grotere
populatie
Branta canaden-
vormen
canadensis interior in het
530.000
en
ondersoorten. Hetzelfde geldt
parvipes,
van
De broed-
80.000
het voorkomen
tot
dat
broedpopulatie
canadensis
en
op Groenland
Canadaganzen
Branta hutchinsii
meer
als intermediair tussen
of meer ook
zeer
populatie bedraagt
iets kleiner
zuidelijke
soorten en
de
exemplaren.
de nominaatvorm canadensis
grotere
de
zuidelijke Hudsonbaai-regio
behoren
beschouwen
van
en de
canadensis occiden-
Deze
vormen.
slechts circa
broedgebied
Branta
Getalsmatig
Sound
70.000
tussen
betrekking
Alaska ligt
westelijk
van
gesignaleerd,
vogels
het noordwesten bevindt
naar
Alaska het
van
donkere
van
Branta
Canadagans
zich rondom de Prince William Golf
Canadagans vermoedelijk
van
in Brits Columbia Alaska
circa
bedraagt
exemplaren.
Canadese Ganzen
zijn,
die
aan
eeuw als
Bering werd
het
begin
broedvogel
eiland de
van
de
schijnt
Bering
Branta hutchinsii asiatica
en
van
de
nog voorkwam op
in 1892
eveneens
gemeld
Koerilen-eilandengroep.
Van de twee resterende ondersoorten soort
hutchinsii is
of Hutchins’ hutchinsii
,
Canadagans
broedvogel
exemplaren.
de
Branta hutchinsii
van
Westelijk Groenland,
populatieomvang
van
de nominaat Richardsons
de
toendragebie-
den benoorden de Hudsonbaai op
te
twintigste
is
naar
en
plaatselijk
de talrijkste. De
schatting
In het noordwesten
255.000
van
Alaska
de nominaatvorm Branta canadensis canadensis overwinterden al in de jaren zeventig
De Bijland,
Lobith (Gld.).
Foto: Leo
het
van
den Bergh.
Vogeljaar 52 (6)
2004
De
Canadese Ganzen
Canadese Ganzen paren
regelmatig
met
andere
ganzensoorten. De hier
afgebeelde resultaat
paartje
van
Evenals bij strekt
mannetje
Brandgans.
de Brandgans
zwart
het
zich bij
de hals
van
deze vogels
de borst, terwijl
overeenkomst dat
uit
tot
de tint
het verenkleed ook
vertoont met
(Gld.). januari
Foto: Leo
2003.
den Bergh.
van
tenslotte vinden
het
we
kleinste representant
‘Cackling’
populatie 150.000
huidige
populaties
Branta hutchinsii de
ligt
rond de
Alle Nearctische
omvatten
tegenwoordig
nog elf ondersoorten
met een
circa 3.000.000
en
het best
te
wèl
determineren
vereiste, dat
gezamenlijk
al naar
produceren
grote
Ongeacht
ten
hun
geografische
daaraan gelieerde formaat
indeling zijn herkenbaar en
de
bovenkop
en een
zwarte
vanaf de oorstreek
van
de
bij
gaat de
leucopsis
grijsbruin
de borst
en
tot
tot
abrupt
kastanjebruin
bovendelen,
bij
maar
overgang
overigens bij
erg
veel
van het
uiteenlopend
vogels
grijs
donkerder dekveren
namelijk
op de
tekening
voor
van
de
variëren-
de
die
die
ring,
omvang is
kan het
juiste
ontsnapte
dikwijls
in
de
gaan en
om
van
de
daarbij
in
of uit
exemplaren vormen
betreft
cana-
minima, omdat deze het
watervogelparken gehouden
onomstotelijk
van
dikwijls
identiteit
de
de
van
observaties
gevallen uitgezette
densis, parvipes meest
bij
Europa
om
gevangenschap zal het
maar
particuliere
en
worden.
komen
vast
Recent is te
staan,
dat ook wilde Amerikaanse Canadese
bovenvleugel-
donkerder
fulva, occidentalis
meeste
echter
met een wat
geografische positie
achterhalen. Omdat het
te
menagerieën
het verenkleed vertonen,
vormen
moeilijk zijn
de
meeste
een wat
de
waarneemplaats,
vogels
deze
van
waar-
het determineren gewoonlijk
aan
deze ganzen in in
de flanken. Er komen drie
en aan
bruine tint
zijn bij
grijsbruin
en
ondersoorten
bij
houvast
ontbreekt. De hoofdtinten
verenkleed
vormen
nemer
over
timbre
is.
omschrijven
verspreidingsgebied
band
gemarkeerd
van
te
normale
hoger
enigszins afge-
hals
enkele
door een in breedte variabele witte
In het
een
dat als
in Noord-Amerika heeft de
Branta
hals
gehore brengen,
beten keffend
hun vormen
vogels
onder de keel.
Brandgans
zwarte
wordt deze
vormen
het
alle Canadese Ganzen direct
aan
Anders dan
en
en
taxonomische
de karakteristieke witte vlek die
vormt
de
herkomst
of
Canadese
diep ‘a-honk’-geluid terwijl
een
de kleinere ondersoorten
Herkenning
nabijheid
van
gelang
De
lichaamsafmetingen.
exemplaren.
in de
stemgeluid
Ganzen varieert
van
doorgaans
zich andere ganzen-
er
vergelijking
bevinden. Het
de hand
aan
Daarvoor is het
afmetingen. een
de ondersoorten
-tekening zijn
soorten ter
derhalve
verschillen in kleur-
weinig uitgesproken, patroon
hun
de Canadese Ganzen
van
van
van
deze ondersoort
van
de
van
de groep, de
omvang
exemplaren.
tezamen
broedgebied
van
Canadagans
minima. De
totaal
op
van
meer
de Brandgans.
van
Druten
met
Canadagans
vrouwtje
een
gemengd
een
van een
Cackling
het
vogels zijn
en
Ganzen in
Europa
kunnen
verschijnen,
zodat
niet iedere waarneming per definitie op
(een) ontsnapte hoeft
te
tamme
vogel(s) betrekking
hebben.
minima. Hiervan is occidentalis veruit de donkerste. Alle Canadese Ganzen hebben een
donkergrijze
of
zwartgrijze
snavel-
het
aan
Voorkomen in Nederland De
eerst
bekende
melding
van
Gans in Nederland dateert uit
pootkleur. Behalve
en
de hand
Vogeljaar 52 (6)
2004
van
de, dikwijls
Anna Paulowna (N.-H.).
de Canadese
juli
1867
te
Gedurende de
261
De
helft
eerste
de
van
twintigste
Canadese Gans in Nederland
matige
en
schaarse
circa
werd
maart
-
1970 waren
in
verscheidene
broedpopulaties gevestigd, werden uit
bekend, die vrijwel alle de nominaatvorm
en
canadensis betroffen. Toch kwamen
nog een
van
kennelijk van
deze
feit dat ‘63
tot
tijd
bij
ganzen
de
tijdens
ook andere
tijd
ons
zeer
voor,
waarvan
een
één
het
eendenkooi
exemplaar
overwinteren
er
van
het
vliegende populatie
van een
Münster (Duitsland),
langs
plaatsen
tot
een
zeshonderd
toen een
nabij
vorige
gebied plaats.
van
eeuw
regelmatig
voor.
winterseizoen van
Het
voort,
Evenals andere
want
in
het
ganzensoorten
tot
uit de
België
van
poot-
van
nog
zijn
altijd
de nominaat-
tegenwoordig
maar
mate
ook andere
het aantal
de laatste
waarne-
Canadaganen
Branta
sterk is
jaren
naar
2200 paren Canadese
vrijwel
met
ganzen
vormen
deze een
ligt
van van
broedpopulaties Duitsland
vogels
grootteorde en
en
winterpopu-
een
jaarlijks
van
7500
-
in omvang
toeneemt.
Discussie in
echter tot het
sprake
de
vaste
en
twintigste
staat voor
heeft sedert de
eeuw een
een
Ganzen
ganzen
dikwijls
Vught (N.-B.), 31
tot aan
ruime
eerste
helft
van
verspreiding dat werden
de winter 1978-‘79
familiegroepen,
mei 1994.
aantal
in het Verenigd
in Fenno-Scandinavië. Ondanks deze
ook Canadese
bij
in wilde
Koninkrijk
seizoen
tientallen donskuikens kunnen bevinden. Dommel
De Canadese Gans komt reeds eeuwen
groepen.
vormen
en
de
plaatsen
volgende
ganzen
grensgebieden
latie die thans in
er
te
de nominaatvorm canadensis.
9000 individuen
Ook uit deze koude-influx kwam geen traditie
-
uit
1986-‘87 alvorens
hierbij
de kleine Hutchins’
Nadien kwamen
werkelijk omvangrijke
wilde
overwinteren is
in Nederland
Het gaat
1900
Tezamen
enkele honderden
duurde
vorming
aanwe-zige
Ganzen in het wild. Deze behoren allemaal
langdurige
van
broed-
de
aan
Er broeden momenteel in Nederland
ook de
jaren tachtig
afkomstige
afleesbare hals-
minima
om
mate
enige regelmaat
er met
om
de
toegenomen.
strenge winters in de
de
moeilijk
van
Branta hutchinsii hutchinsii
schatting
deze ganzen op verscheidene
Nederland
262
zen
van
hutchinsii
die af-
bescheiden influx
met
gevormd
eigen
degelijk ons
gezien, waarbij
mingen
zevenhonderd exemplaren
tot
gedurende helft
en
bij
worden in toenemende
vrij-
landgoed
en
wel
canadensis,
vorm
vormen
zich vertoonden bleef
strenge
zeer
het Baltische ook
zij
er
voornamelijk
Bijland
de winter 1978-‘79. Onder
van
koude vond
eerste
deze ganzen
van
waar
invloed
was
plaatsen
De
vogels
Dat
waargenomen.
uit Scandinavië.
waren
Het aantal
gering
zeker wilde
vrijwel
komstig
van
de
de Geldersche IJssel overwinterden,
waren
er
van
de ganzen die
maar
in de winter
of
dat het
tot ganzen betrof die behoorden
ons
Canadese Ganzen
Lobith (Gelderland). In het laatste
vastgesteld
bij
geringde
de Geldersche IJssel
kon worden
bijgedragen
ringen gemerkte vogels
canadensis op verschillende
nabij
de
hebben
regelmatig
langs
gebied
vogels
omdat
vorm
bij
vormen
bewijzen
Canadese Ganzen
en
te
kon
gevangen
van
beeld
Noordwest-Europa
populatie.
neer-
bij Culemborg,
sprake
waarin uit
van
worden. Rond 1970 was
Daardoor is het
parkvogels. juist
die
of ontsnapte tuin-
losvliegende
Canadese Ganzen dan wel
Canadese
Ganzen Branta hutchinsii minima streek in
vormen
getuige
strenge winter 1962-
groepje ‘Cackling’
een
er
op
in Nederland alsmede
plaatsen
Belgische grensgebied bij Antwerpen
in het
gesig-
of vondsten
zestig waarnemingen
Inmiddels hadden er zich
exemplaren.
in totaal slechts
er
het maximumaantal slechts 74
bedroeg
onregel-
een
gast, die voornamelijk
de maanden december naleerd. Tot
de
eeuw was
Canadese Ganzen
waarin
zich
soms
enkele
Foto: Miek Slikkerveer-Bakker.
het
Vogeljaar52 (6)
2004
De Canadese Ganzen
slechts in
klein aantal in
zeer
vooral uit gevangen-
vermoedelijk
betrof.
schap ontsnapte exemplaren Afgezien een
winter
zich geen keld
het voorkomen
van
1986-‘87 heeft
van
Canadese Ganzen die
van
telde ganzen naarmate
uit Scandinavië
begon
en
Het aantal ge-
gebied.
het Baltische
toe te
pas
nemen
groeiende broedpopula-
er
in
ties op verscheidene
plaatsen
Lage Landen
ontstaan.
waren
dan ook de
er
er
traditie ontwik-
duidelijke
afkomstig zijn
heeft
van
groot aantal vogels in de
zeer
koude
het
aangetroffen, waarbij
Nederland
schijn
de
Het dat de
van
winterpopulatie voornamelijk bestaat uit
en
die behoren
de
tot
Noord-Duitse verlaten hun sen
van
broedvogels
land, Duitsland
België.
Scandinavisch-
winterpopulatie,
Baltische
kennelijk
dende koude
Neder-
Ganzen
en
pleisterplaataanhou-
bij lang
pas
slechts in
dringen
situaties in substan-
uitzonderlijke
tiële aantallen tot in
streken
onze
door. Twaalf
Het
is in dit verband wel
dat er reeds
jaren zestig
intrigerend
aan
het einde
van
van
de
eeuw
vorige
de
vormen
van
was
deze vogels die,
men met
Wilde
en
Geldersche IJssel,
minima
gebied
later ook
wel
in dat
vogels
en
Op de onderste rij
naast
zijn
mijns
inziens
met
in
exemplaren
in de
kelijkerwijs
tot
ganzen
uit Noordwest-Europa betrof. Een
komen
van
in sterke er
zich
tal
bemoeilijkt
van
plaatsen
minder florerende van
halftamme
gevestigd. ganzen Branta
doordat meer
of
vogels
hebben
voornamelijk
de nominaatvorm
de Nederlandse te
luiden
Grote
Gans, zoals gebezigd
naam
niet
Vogeljaar 52 (6)
2004
vormen
Branta
aangetroffen
dient
sierwater-
populaire
vrije
natuur
die niet noodza-
voor,
van
Bij
in het veld waargedat
blijkt namelijk,
alle
gangbare
kunnen worden,
zo,
uit
vormen
dikwijls
te
bij
ons
midden
van
dat iedere Canadese Gans ook daadof uit
gevangenschap
de Verenigde
populaties
het
eveneens
de nominaatvorm behoren.
populatie afkomstig
naar
canadensis
vorm
tegen-
West-Palearctische ganzen. Het is echter
beslist niet
van
de
voor
overigens
in toenemende mate ontsnapte
Canadese Ganzen
regelmaat
maar
er
tegenwoordig vrijwel
werkelijk
Atlantische Canadese Gans. De
het
nomen
Canadese
Grote Canadese Gans
blijven
naast
nauwkeurige beschouwing
door Van den
Berg & Bosman (1999-2001),
naam
de grote
canadensis maxima,
te
Canadese Ganzen
de
groepen
canadensis canadensis,
waarvan
behoort
voor-
broedpopulaties
Het betreft
van
het
Canadese Ganzen wordt
mate
op
van
Daaronder
land voorkomt.
ons
komen
juiste interpretatie
Branta
woordig waarschijnlijk plaatselijk
vogels zijn
aan
zeer
Branta canadensis fulva.
elkaar weergegeven
gereserveerd
Omdat
af
naar
Branta canadensis canadensis.
canadensis interior en
waargenomen, is het niet zeker dat
begin
en
Branta canadensis maxima, die
markeringen zijn
het
Branta hutchinsii hutchinsii.
canadensis moffitti,
het hier
van
links
de
langs
er
van
Branta canadensis occidentalis, Branta canadensis
taverneri, Branta canadensis parvipes
Branta
benedenstrooms
Deventer. Hoewel
Scandinavische
teza-
Kleine Zwanen,
overwinterden
jaarlijks
van
dikwijls
door
afgebeeld
uitgestorven), Branta hutchinsii leucopareira, Branta
waarschijnlijk hutchinsii
groepsverbanden
van
elkaar
naast
Op de bovenste rij
Branta hutchinsii asiatica (inmiddels
respectievelijk:
rechts
respectievelijk:
sprake
Canadese Ganzen
van
Peter Scott In J. Delacour (1954).
is het
is.
Staten niet
bij
Zeker en
Canada
denkbeeldig,
individuen of
een
de
groepjes
oosten
afkomstige
dat
op
halftamme
uit het
er met
eigen
enige
kracht
Europa komen, zoals meermalen in Ierland
Verenigd Koninkrijk
werd
vanaf 19 november 1992
een
vastgesteld.
Hutchins’
en
Zo werd
Canadagans
263
De Canadese
Vogels
de
van
algemene
Ganzen
weinig Branta
vorm
hutchinsii leucopareia hebben
een
korte
nek
witte
duidelijke
een
en
halsring
Foto: F.S. Todd.
Grampian
te
waargenomen die
Schotland,
op 26
en
werd. Het betrof
geschoten
10 februari
1992 in
Staten) geringd
een
Ierland
een
die op
vogel
1 november 1993
Op
was.
oosten
januari
1995
broedgebieden
van
zinvol
daarbij de
tussen
in het
te
bedenken
hoognoordelijke
oosten
Canada
van
van
Verenigde Staten, nauwelijks afwijkt tot
West-Europa.
van meer
Deze
geringd losgelaten.
kiezen. Het is
dat de afstand
de winterkwartieren in het zuiden
Hutchins’ Canadese Gans
en
werd op 14 meld uit
te
plaatse
ter
Maryland (Verenigde
werd in de Wexford Slobs in het
gevangen
in
Tayside
1993
januari
Dat
ook
en
de
van
die
Canadese Ganzen
westelijke populaties
spontaan
tot
vogel
terugge-
eveneens
Maryland.
In Nederland werd Branta hutchinsii hutchinsii de
vorige
zowel
de
gedurende eeuw
individueel als
hierbij ging gevallen
het
Aangenomen
waren.
ganzen
van
parvipes zekere
en
de
paarsgewijze
die op
naar
van
gesignaleerd,
waarschijnlijk
vogels
om
Noord-Amerika
jaren negentig
meermalen
in
en
een
ook
aantal
kracht uit
eigen
Europa gevlogen mag worden dat ook Branta canadensis
vormen
Branta canadensis interior
regelmaat
met
via Groenland en Ijsland
overwinteringsgebieden
in
Europa
weten
te
bereiken. De CDNA gaat ervanuit dat ganzen
westelijke minima
eigen
en
toendravormen taverneri
kracht
Europa
beschouwt daarom
vangsten uit
van
deze
gevangenschap
Deze
niet in te
staat
bereiken
zijn
als
de
,
om
op
en
waarnemingen
vormen
van
leucopareia
of
behorend tot
ontsnapte exemplaren.
hoognoordelijke vogels
vanuit de arctische rui-
en
kunnen
echter
verzamelplaatsen
via de Groenland-IJslandroute juist veel
gemakkelijker vliegen route
264
naar
dan de
pal
over
de Britse eilanden
zuidelijker
vormen,
die hun
de Atlantische Oceaan dienen
De
verschillen tussen
dese de
Ganzen
vorm
dikwijls
de
diverse
gradueel.
vormen
nauwelijks
van
zijn
Deze vogel
Branta canadensis maxima
maar
bij
Cana-
behoort tot
is op het water
de nominaal Branta canadensis canaden-
sis te onderscheiden. Foto: K. Howard Breen.
het
Vogeljaar 52 (6)
2004
De Canadese
in onze
Ganzen
zullen
contreien
inderdaad minder dat kan
niet
groepje
worden
geheel
reeds eerder
trekken
aannemelijk,
Het
in de
‘Cackling’
de
ste eeuw tot
tot
mededeling
Nederland wel
op
de
is het echter
laten ontsnappen. Dit aspect
tal
nauwelijks
meer een
kinderboerderijen
en
in
parken
waarbij
het opvangen eerder
jonge vogels
uitzondering
is. Hierdoor wordt het steeds de juiste
hoedanigheid
van
tern
op
Een vervelende
bijkomstigheid
grote schaal voorkomen
van
gemakkelijk
ganzen, die niet
eens
paren
werden in Nederland bastaarden
It was
om
de Grauwe Gans Anser
Kolgans
Anser
rietgans
Anser
Zulke en
anser
anser
type
during
albifrons
derhalve niet in
voort te
L.M.J.
tussen
during
Cana-
den
by
can
recoveries
hutchinsii hutchinsii
or
very
they
later
were
years
likely
winter
be
of
in
to
can
some
seen
or
wintering
Maryland,
the
stay
Kingdom
found
that also
belong
On the other hand,
de
USA.
birds of
in Holland
breeding
popu-
strongly increasing
numbers of Canada Geese
Taiga-
nominate
race
throughout in
an
canadensis,
at
mainly are
of the
breeding
The Netherlands which resulted
actual stock that has
level of
already
reached
least 1900-2200 breeding
and about 7500-9000
met
geval
small
lation of Northern America.
onvruchtbaar
Canadese Ganzen
or
races
winter in the United
the Canada Geese-races
van
zich verder
Dat is wèl het
planten.
van
staat om
one
So it is
Zo
de
Branta
in earlier
fabalis fabalis vastgesteld.
hybriden zijn doorgaans
kruisingen
en
to
Branta canadensis
proven
in Ireland while
anser,
of Wes-
mainly belongs
birds that individuals of the smaller
het op
dese Ganzen Branta canadensis canadensis met
Europe
well, usually together with wintering
definitely
ringed
bepalen.
van
to
geese
Western Palearctic geese.
regel
andere
zijn.
race
from
escaped
breeding population
and Northern Europe
seen as
noodzakelijkerwijs
het genus Branta behoeven te
Europe.
introduc-
winter.
flocks of almost all the other
dat deze
met
the
during
canadensis, individuals, pairs
en
in het wild
broedende Canadese Ganzen is erg
te
van
can
unknown numbers of
spontaneously migrated
the nominate
in het veld
Canadese Ganzen
waargenomen
vogels
that had
van
dan
planned
birds that have
to
and will stay here
Although
moeilijker
result of
a
and
captivity
van
er
ganzen
partly
geo-
originate
Kingdom, Fenno-Scandinavia)
op
leewieken
en
actual
to
sierwatervogels gehouden worden,
andere
(eleven)
tion (United
speelt
rol, omdat
door particulieren,
plaatsen
van
all
of Canada Geese
races
but also due
onwaarschijn-
zou
thans
This is
hele familie ongeleewiekt
men een
of the
description
also be found in Western
actually
in
er
handelswaarde
dat
short
a
from the Nearctic, many of them
waren
lijk
Branta
variation in Canada Geese
given. Although
graphical
voortbrachten.
jongen
aanzienlijke
dergelijke vogels
is
een
welke
kwekers
degelijk
Branta- groep,
(Branta canadensis and Branta hutchinsii)
broeden kwamen.
deze ganzen
this article
geographical
in
moeilijk
Schuyl volgens
van
In
de twintig-
van
vermeldt Delacour (1954)
Anderzijds
Gelet
die
vormen
gevangenschap
waarbij
helft
eerste
de
van
Brandgans
Summary
een
behoorde de
Enerzijds
verband vragen op.
de
leucopsis.
werpt in dit
bij Culemborg
representanten
met name
van een
die in de winter 1962-‘63 neerstreek in eendenkooi
zoals
Canadese Ganzen
Cackling
zes
ook
uitgesloten.
gememoreerde geval
van
andere
lijkt maar
wintering
a
pairs
birds.
en
Bergh, Bieskamp 74,6651
JN Druten.
LITERATUUR:
Andersson, A., J. Madsen, continental
J.
Mooij
Europe in: Madsen, J., G.
& O. Reitan
(1999):
Canada Goose Branta canadensis:: Fennoscandia/
Cracknel! & A.D. Fox
(eds.):
Goose
populationsof the
Western Palearctic.
Wageningen/Rpnde. Berg, A.B. Bergh,
van
L.MJ.
Grote Rivieren.
den & C.A.W. Bosman van
den, W.G. Gerritse,
Boon,
N. & M.
Breen
Kit,
Commissie
vogels
van
Nederland. Haarlem/Utrecht.
Hekking, P.G.M.J. Keij
Canadese Ganzen in Nederland.
Berlijn (2001):
(1990): The
voor
Vogeljaar 52 (6)
& F.
Kuyk (1979): Vogels
van
de
Birding
24: 142-150.
BirdingWorld
14: 160-161.
Canada Goose. Stillwater. Avifauna
(1970): Avifauna
The Waterfowl of the World. Vol.
2004
Dutch
Identification of Canada Goose forms.
de Nederlandse
Delacour, J. (1954):
het
Zeldzame
W.H.A.
Utrecht/Antwerpen.
Berlijn, M. (2002): Hutchins’
H.
(1999):
van
Nederland,
Leiden,
1. Londen,
265
De Canadese
De ‘Cackling’
Ganzen
Canadagans is
de
kleinste Canadese
Deze
heeft
donker
een
Gans.
overwegend
verenkleed.
Foto: K. Howard Breen.
Dijk, A J.
van, M.J.T.
van
der
Weide, R. Kleefstra,
zeldzame
broedvogels
in Nederland
in
1999.
Dirksen,
S. (1980): Canadese Ganzen (Branta
D. Zoetebier & C. Plate
(2001): Kolonievogels
en
Sovon-monitoringsrapport2001/08. Beek-Ubbergen. canadensis):
een
invasie in Nederland in
1978/79,
Watervogels
5:
99 -107.
Kirby, J.S. (1999): & A.D. Fox
Kolbe,
H.
(1981):
Lehman,
P.
Lensink,
R. 11966
69:
Canada Goose Branta canadensis. Introduced United
(eds.): Goose populations of the Die
(2001):
Entenvogel
der Welt.
Canada Goose forms.
a):
De
opkomst
Western Palearctic.
Kingdom in: Madsen, J., G.
Cracknell
Wagcningen/Rpnde.
Leipzig/Radebeul.
Birding World
van exoten
14:159.
in de Nederlandse
avifauna; verleden, heden
in de Nederlandse
avifauna; verleden, heden
en toekomst.
Limosa
103-130.
Lensink,
R.
(1996b): De opkomst
toekomst, hel
Madge, S.
Vogeljaar44 (4);
& H. Burn
van exoten
en wat voor een
145-164.
(1988): Wildfowl.
An identification
guide to the
ducks,
geese
and
swans
of the World,
London.
Ogilvie, M.
& S.
Young (1998): Photographic Handbook of the
Peterson,
R.T. (1961): A Field Guide to Western Birds. Boston.
Peterson,
R.T. (1980): A Field Guide to the Birds
Wildfowl of the World. Londen.
of Eastern and Central North America, The Peterson Field
Guide Series. Boston.
Rosé,
P.M. & D.A. Scott
(1997): Waterfowl Population Estimates,
Wetlands International Publication
44.
Wageningen. Sangster, G., taxonomie
Sangster, G., concepts,
C J. Hazevoet, A.B.
instability and CJ.
van
taxonomie
Hazevoet, A.B.
Berg
van
den
van de
Nederlandse
Todd, F.S. (1979): Waterfowl. Ducks,
& C.S. Roselaar
in 1998. Dutch
Berg,
taxonomie instability and taxonomie
Sovon (1987): Aüas
266
den
changes
C.S. Roselaar
changes in
Vogels.
(1998): Dutch
Birding
avifaunal list;
species
concepts,
20: 22-32.
& R.
Sluys (1999):
Dutch avifaunal
list:
species
1997-1998. Ardea 87: 139-166.
Arnhem.
Geese & Swans of the World. New York/Londen.
hel
Vogeljaar 52 (6)
2004
