De Bijzondere Financieringswet

De Bijzondere Financieringswet Wijzigingen n.a.v. de zesde staatshervorming 12 december 2012 - kick off Groenboek Wim Van den Bossche Kenneth Vyncke

De Bijzondere Financieringswet 1. 2. 3. 4. 5.

Zesde staatshervorming Huidige bijzondere financieringswet Nieuwe bijzondere financieringswet : gewesten Nieuwe bijzondere financieringswet : gemeenschappen Besluiten

2



3

Zesde staatshervorming in een notendop • Huidige situatie (2011): uitgaven G&G = 56,090 miljard • Overdracht bevoegdheden t.b.v. 16,898 miljard euro – – – – –

Arbeidsmarkt : 4,326 miljard Gezinnen / kinderbijslag : 5,900 miljard Gezondheidszorg : 4,211 miljard Fiscale uitgaven : 1,911 miljard Andere bevoegdheden : 0,549 miljard

• Fiscale autonomie t.b.v. 10,736 miljard (o.a. 40% van 1,911 miljard fiscale uitgaven)

4

Nieuwe Bijzondere Financieringswet • Basisprincipes – – – –

Vermijden van deloyale concurrentie Behoud van de regels inzake progressiviteit van de personenbelasting Geen enkele deelstaat mag structureel verarmen Waarborgen van de leefbaarheid op lange termijn van de federale staat en handhaven van zijn fiscale prerogatieven met betrekking tot het interpersoonlijke herverdelingsbeleid – Versterken van de responsabilisering van de deelstaten in verband met hun bevoegdheden en hun gevoerde beleid

5

Nieuwe Bijzondere Financieringswet • Basisprincipes – Rekening houden met de externe aangelegenheden, de sociologische realiteit en de rol van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Rekening houden met bevolkingscriteria en leerlingencriteria – Behoud van de solidariteit tussen de deelstaten, zonder perverse effecten – Verzekeren van de financiële stabiliteit van de deelstaten – Rekening houden met de inspanningen die alle deelstaten samen moeten leveren om de overheidsfinanciën gezond te maken – De pertinentie van de voorgestelde modellen wordt via simulaties nagegaan.

6

Nieuwe Bijzondere Financieringswet • Aan te passen regelgeving m.b.t. financiering – Bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten – Gewone wet van 31 december 1983 houdende organisatie van de financiering van de Duitstalige Gemeenschap

• Aan te passen regelgeving m.b.t. bevoegdheden – Bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen

7



8

Huidige financieringswet Gewesten

Gemeenschappen

•

• •

• • • • •

Deel opbrengsten PB (basisdotatie + negatieve term) Deel opbrengsten PB (specifieke bevoegdheden 1993 & 2001) Opcentiemen / afcentiemen (6,75%) Gewestelijke belastingen (eigenlijke & oneigenlijke) Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties – – –

• •

• •

Deel opbrengsten PB Deel opbrengsten BTW (basisdotatie + Lambermontmiddelen) Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties – –

•

Universitair onderwijs voor buitenlandse studenten Compensatie kijk- en luistergeld

Leningen

Trekkingsrechten Overname dienst gewestbelastingen Dodehand (Brussel)

Solidariteitstussenkomst Leningen 9

Huidige financieringswet (bron: studiedag bfw ITINERA, 13 november 2012)

10

Huidige financieringswet (bron: Bisciari en Van Meensel, de hervorming van de wet betreffende de financiering van de G & G, NBB Economisch Tijdschrift, juni 2012)

11

De Bijzondere Financieringswet 1. Zesde staatshervorming 2. Huidige bijzondere financieringswet 3. Nieuwe bijzondere financieringswet : gewesten – – – – – – –

Fiscale autonomie Dotaties voor (nieuwe) bevoegdheden Solidariteitstussenkomst Overgangsmechanisme Responsabilisering Correcte financiering Brusselse instellingen Simulaties

4. Nieuwe bijzondere financieringswet : gemeenschappen 5. Besluiten 12

Huidige => nieuwe financieringswet Gewesten

Gewesten

•

Deel opbrengsten PB (basisdotatie + negatieve term) Deel opbrengsten PB (specifieke bevoegdheden 1993 & 2001) Opcentiemen / afcentiemen (6,75%; art. 9, §1)

•

Fiscale autonomie PB (opcentiemen)

•

Gewestelijke belastingen (eigenlijke & oneigenlijke) Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties

•

Deel opbrengsten PB (specifieke bevoegdheden 1993, 2001 & 2011) Opcentiemen / afcentiemen (6,75%; art. 9, §1) : afgeschaft, gaat op in fiscale autonomie Gewestelijke belastingen (eigenlijke & oneigenlijke) Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties

• • • • •

• •

•

• •

–

Trekkingsrechten

–

– –

Overname dienst gewestbelastingen Dodehand (Brussel)

– –

Solidariteitstussenkomst Leningen

• • • • •

Trekkingsrechten : opgenomen in specifieke bevoegdheden Overname dienst gewestbelastingen Dodehand (Brussel)

Solidariteitstussenkomst : zonder pervers effect Leningen Overgangsmechanisme Responsabilisering (klimaat en pensioenen) Correcte financiering Brusselse instellingen 13

Gewesten: opbrengsten PB => fiscale autonomie •

Basisdotatie – – – –

– –

•

Basisbedrag 2000 per gewest (= BG) Jaarlijkse aanpassing aan CPI en BBP (= BaG) Ba = ∑ BaG Verdeling Ba over gewesten volgens in dat jaar geldende fiscale capaciteit (= de in ieder gewest – volgens woonplaatscriterium - gelokaliseerde PB) Resultaat : één aangepast basisbedrag PB per gewest 2012 : 14,1 miljard (waarvan 8,9 miljard VG)

•

Principe – –

Gewesten staan zelf in voor het genereren van middelen Daartoe wordt federale belasting verminderd met factor = basisdotatie PB + gecorrigeerde negatieve term + 40% overgedragen middelen voor fiscale uitgaven

Negatieve term –

– – – –

Basisbedrag 2002 per gewest (BG) = netto-opbrengst berekend op basis van reeks overgedragen gewestbelastingen voor jaren 1999, 2000 en 2001 Jaarlijkse aanpassing aan CPI en 91% BBP (BaG), behalve voor K&Lgeld (enkel CPI) Geen optelling en verdeling volgens FC Resultaat : één aangepaste negatieve term per gewest 2012 : -4,6 miljard (waarvan -2,9 miljard VG)

14


Basisdotatie – Oorsprong: budgettaire massa die federale overheid in begroting inschreef in jaar vóór overdracht – Elke massa had eigen overgangsregels – Vanaf 2000 : enige massa Deel I Eerste massa Tweede massa

Derde massa Deel II Eerste massa Tweede massa Deel III

Deel IV

middelen ter financiering van bevoegdheden overgedragen door BW 8/8/1988, verminderd met NST lopende uitgaven vastleggingskredieten voor investeringsuitgaven (infrastructuur en openbaar vervoer) en uitgaven economische expansie; in 1988 vermindering met 1/3 van de investeringsuitgaven vanaf 1993: middelen ter financiering van overgedragen bevoegdheden door BW 16/7/1993 (Sint-Michielsakkoord); o.a. werking en personeel landbouw middelen ter financiering van bevoegdheidsoverdracht inzake Gemeente- en Provinciefonds in begroting voorziene kredieten voor Gemeente- en Provinciefonds, exclusief Brabant vanaf 1995 (Sint-Michielsakkoord): in begroting voorziene kredieten voor Provinciefonds, luik Brabant middelen ter vervanging van dotaties vóór 1989 toegekend op basis van GW 9/8/1980 tot hervorming instellingen en die bestemd waren voor de financiering van de krachtens de BW 8/8/1980 overgedragen bevoegdheden middelen voortvloeiend uit koppeling delen I, II en III aan BNP; excl nationale solidariteitstussenkomst

15


Basisdotatie : oorsprong BW 8/8/1980 : plaatsgebonden aangelegenheden: - ruimtelijke ordening - leefmilieu - landinrichting en natuurbehoud - huisvesting - waterbeleid - economisch beleid - energiebeleid - ondergeschikte besturen - tewerkstellingsbeleid - toegepast wetenschappelijk onderzoek

GW 8/8/1988 : uitbreiding bevoegdheden: - monumenten en landschappen - bescherming van het leefmilieu - afvalstoffenbeleid - politie van gevaarlijke bedrijven - visteelt - waterproductie en -voorziening - zuivering van afvalwater - energie - tewerkstelling - wetenschapsbeleid - ondergeschikte besturen - openbare werken en vervoer - economie - wetenschappelijk onderzoek

16

Gewesten: opbrengsten PB => fiscale autonomie • Omvang – – – – –

Ten belope van 10,7 miljard (waarvan 6,7 miljard voor Vlaanderen): 14,3 miljard (afschaffing basisdotatie PB) - 4,3 miljard (afschaffing gecorrigeerde negatieve term) + 765 miljoen (toekenning 40% overgedragen fiscale uitgaven) = ongeveer 25% van de opbrengsten van de personenbelasting

17

Gewesten: opbrengsten PB => fiscale autonomie • Methode – – – – –

Federaal: PB verminderen met 25% (100 - > 75) Gewesten: PB vermeerderen met 33 opcentiemen (75 - > 100) Belastbare basis opcentiemen = federale belasting (geen “split rate”) Vgl. met “proportionele” opcentiemen gemeenten en provincies bij OV MAAR hier “uitgebreide” opcentiemen • Autonomie inzake belastingtarieven • Autonomie inzake belastingschijven • Binnen bepaalde grenzen

– Belastbare basis PB, bedrijfsvoorheffing en inning blijven federaal

18

Gewesten: opbrengsten PB => fiscale autonomie • Voorbeeld 1 – Alleenstaande werknemer met belastbaar inkomen van 40.000 euro, en zonder buitenlandse inkomsten – Belastingvrij minimum = 6.040 euro

Inkomensgrens

Totaal tarief 25% 30% 40% 45% 50%

Federaal tarief 18,75% 22,50% 30,00% 33,75% 37,50%

Regionaal tarief 33,33% 33,33% 33,33% 33,33% 33,33%

0,00 7.900,00 7.900,00 11.240,00 11.240,00 18.730,00 18.730,00 34.330,00 34.330,00 40.000,00 Totaal Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB

Totaal Opbrengst Gecumuleerde per schijf opbrengst 465,00 465,00 1.002,00 1.467,00 2.996,00 4.463,00 7.020,00 11.483,00 2.835,00 14.318,00 14.318,00

Federaal Opbrengst Gecumuleerde per schijf opbrengst 348,75 348,75 751,50 1.100,25 2.247,00 3.347,25 5.265,00 8.612,25 2.126,25 10.738,50 10.738,50

Regionaal Opbrengst Gecumuleerde per schijf opbrengst 116,25 116,25 250,50 366,75 749,00 1.115,75 1.755,00 2.870,75 708,75 3.579,50 3.579,50

19

Gewesten: opbrengsten PB => fiscale autonomie • Voorbeeld 2 – Zelfde uitgangssituatie – Vlaamse overheid differentieert belastingtarieven

Inkomensgrens

Unitair tarief 25% 30% 40% 45% 50%

Federaal tarief 18,75% 22,50% 30,00% 33,75% 37,50%

Regionaal tarief 25,00% 22,50% 22,50% 22,50% 75,00%

0,00 7.900,00 7.900,00 11.240,00 11.240,00 18.730,00 18.730,00 34.330,00 34.330,00 40.000,00 Totaal Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB

Opbrengst unitair tarief Opbrengst Gecumuleerde per schijf opbrengst 465,00 465,00 1.002,00 1.467,00 2.996,00 4.463,00 7.020,00 11.483,00 2.835,00 14.318,00 14.318,00

Federaal Opbrengst Gecumuleerde per schijf opbrengst 348,75 348,75 751,50 1.100,25 2.247,00 3.347,25 5.265,00 8.612,25 2.126,25 10.738,50 10.738,50

Regionaal Opbrengst Gecumuleerde per schijf opbrengst 87,19 87,19 169,09 256,28 505,58 761,85 1.184,63 1.946,48 1.594,69 3.541,16 3.541,16

20

Gewesten: opbrengsten PB => fiscale autonomie • Beperkingen – Deelstaten : geen belangenconflict inroepen als federale overheid wijzigingen aanbrengt aan belastbare basis, tarief, vrijstellingen of andere elementen – Federale overheid blijft bevoegd voor belasting der niet-inwoners (BNI) – Uitoefening bevoegdheden met behoud van progressiviteit en met naleving van federale loyauteit – Afwijkingen op een progressieve tariefstructuur worden aan banden gelegd door 2 voorwaarden: • het gewestelijk opcentiementarief op een belastingschijf mag niet lager zijn dan 90% van het hoogste gewestelijk opcentiementarief van de lagere belastingschijven • het belastingvoordeel per belastingplichtige ingevolge de afwijking op de progressiviteitsregel mag niet meer dan 1.000 euro (geïndexeerd) per jaar bedragen 21

Gewesten: opbrengsten PB => fiscale autonomie • Gewesten : gevolgen toegenomen fiscale autonomie – Eigen fiscale ontvangsten (2012): • stijgen van 8,8 miljard (gewestbelastingen) vóór 6de staatshervorming • naar 19,5 miljard (gewestbelastingen + opcentiemen) na 6de staatshervorming

– Dotaties verminderen met 10,0 miljard (exclusief financiering van extra bevoegdheden) – Fiscale autonomie (PB) slaat op massa van: • maximaal 2,4 miljard (maximaal 6,75%) vóór 6de staatshervorming • 10,7 miljard na 6de staatshervorming

22

Gewesten: opbrengsten PB => fiscale autonomie

23

Fiscale autonomie internationaal vergeleken Gemiddelde binnen OESO-landen : Subnationale overheden staan in voor : - 31 % van de uitgaven; - 22 % van de ontvangsten - 66 % van de investeringen

België : onevenwichtige verdeling ! (G&G : te sterk afgeschermd van economische schokken ) => nieuwe staatshervorming 24

Gewesten : dotaties voor bevoegdheden • Dotaties voor specifieke bevoegdheden (1993 en 2001) die blijven bestaan: – Landbouw (1993) – Landbouw & zeevisserij, wetenschappelijke instellingen & onderzoek, buitenlandse handel en gemeenten & provincies (2001)

• Dotaties voor specifieke bevoegdheden (2011) die nieuw zijn: – Arbeidsmarktbeleid – Fiscale uitgaven (60%)

25

Gewesten : dotaties voor nieuwe bevoegdheden • Arbeidsmarktbeleid – Totale dotatie = 4,326 miljard – 90% verdeeld o.b.v. op federaal niveau behouden PB (dus onafhankelijk van regionaal belastingbeleid) – 10% toegevoegd aan overgangsmechanisme – Evolutie totale dotatie: * CPI * 70% BBP (geen evolutie in functie van behoeften) – * 70%? Ter compensatie van het elasticiteitsverlies van de federale overheid (als gevolg van regionale opcentiemen) – Bevat de toelage voor de wedertewerkstelling van werklozen (485,8 miljoen waarvan 261,6 miljoen voor Vlaamse Gewest)

26

Gewesten : dotaties voor nieuwe bevoegdheden • Fiscale uitgaven – Totale dotatie = 60% van 1,911 miljard [40% naar fiscale autonomie] – Dotatie 100% verdeeld o.b.v. op federaal niveau behouden PB (dus onafhankelijk van regionaal belastingbeleid) – Geen inhouding voor overgangsmechanisme – Evolutie totale dotatie: * CPI * 70% BBP (geen evolutie in functie van behoeften) – * 70%? Compensatie van het elasticiteitsverlies van de federale overheid (als gevolg van regionale opcentiemen)

27

Gewesten : dotaties voor nieuwe bevoegdheden • Fiscale uitgaven IJ 2008 en IJ 2009 (in miljoen euro)

Inst Akk VG

Uitgaven voor energiebesparende investeringen en passieve huizen energiebesparende uitgaven passiefhuizen Fiscale uitgaven huisvesting (fiscale aftrek enige woning, verhoogde korting woonsparen, bijkomende aftrek hypothecaire intresten) aftrek voor enige woning verhoogde korting woonsparen bijkomende interestaftrek hypothecaire leningen Beveiliging van de woningen tegen diefstal of brand Belastingvermindering - Renovatie sociale huurwoningen Belastingvermindering - Grootstedenbeleid (renovatie van woningen) Inkomensaftrek - Onderhoudskosten monumenten en landschappen Belastingkrediet dienstencheques TOTAAL Verdeling (%) Bron: FOD Financiën

Inkomstenjaar 2008 WG BHG

TOT

VG

Inkomstenjaar 2009 WG BHG

TOT

CODE

333,2 239,6 0,0

83,6 0,0

10,0 0,0

333,2 0,0

443,4 0,0

127,5 0,0

21,0 0,0

591,9 0,1

30.6 30.7

351,3 493,2 29,7 6,1 0,0 0,4 0,6 78,4

137,7 202,2 9,7 2,5 0,0 0,1 0,1 31,7

32,8 32,5 0,8 0,7 0,0 0,1 0,0 8,0

521,8 727,9 40,2 9,2 0,1 0,6 0,7 118,1

555,8 567,3 23,9 19,5 0,1 0,3 0,5 95,6

213,5 218,0 10,0 11,0 0,0 0,1 0,1 44,8

43,7 44,6 0,7 1,9 0,0 0,4 0,0 10,0

813,0 829,9 34,5 32,4 0,1 0,7 0,6 150,4

26.1 29 26.5 30.14 30.13 30.8 26.4 30.5

1.199,1 68,5%

467,7 26,7%

84,9 4,8%

1.751,8 100,0%

1.706,3 69,5%

625,0 25,5%

122,3 5,0%

2.453,7 100,0%

1.436,3

9,2 0,1 0,6 1,0 131,0 1.911,4

28

Gewesten : solidariteitstussenkomst Huidige BFW

Nieuwe BFW

• Basisbedrag 11,60 euro (1988; 468 BEF) = B • Oorsprong basisbedrag 468 BEF • (PB INWG – PB INWR) / PB INW R = %ΔG • NSTG = B * CPI * %ΔG * INWG • Voorwaarde : PB INWG < PB INWR • Pervers effect

• Basisbedrag (V) = som van

– Ontwikkelingsval – Omkering per capita ontvangsten voor gewest

• Verticaal mechanisme

– Middelen fiscale autonomie – Middelen arbeidsmarkt en fiscale uitgaven – 50% PB dotatie gemeenschappen

• dbG = INWG / INWR • dbpG = aandeel gewest in federaal gebleven PB • X = compensatiefactor (80%) • NSTG = V * CPI * BBP * (dbG – dbpG) * X • Voorwaarde : dbG > dbpG • Mechanisme blijft verticaal 29

Gewesten : solidariteitstussenkomst

2012

Huidige BFW (1) Vlaams Gewest 0 Waals Gewest 803.887 Brussels Hoofdstedelijk Gewest 382.369 Totaal 1.186.255 Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB

Nieuwe BFW (2) 0 623.799 323.069 946.868

Verschil (2) - (1) 0 -180.087 -59.300 -239.387

30

Gewesten : overgangsmechanisme • Doel: verschil tussen huidige en nieuwe BFW uitvlakken • Voor huidige bevoegdheden – Vergelijking voor 2012 per gewest tussen • PB basisdotatie + negatieve term + solidariteitstussenkomst (= A) • Versus • PB middelen fiscale autonomie (equivalent PB basisdotatie + gecorrigeerde negatieve term) + nieuwe solidariteitstussenkomst (= B)

– Resultaat vergelijking is egalisatiebedrag per gewest • A > B : gewest ontvangt verschil • A < B : gewest betaalt verschil

– Egalisatiebedrag wordt 10 jaar nominaal constant gehouden; nadien jaarlijkse lineaire afname gedurende 10 jaar

31

Gewesten : overgangsmechanisme • Voor nieuwe bevoegdheden – Vergelijking voor 2012 per gewest tussen • Referentie-uitgaven m.b.t. de fiscale uitgaven + arbeidsmarktbeleid (100% !) (= A) • Versus • Luik fiscale uitgaven in referentiemiddelen fiscale autonomie + dotatie fiscale uitgaven + dotatie arbeidsmarktbeleid (90% !) (= B)

– Resultaat vergelijking is egalisatiebedrag per gewest • A > B : gewest ontvangt verschil • A < B : gewest betaalt verschil


32

Gewesten : overgangsmechanisme

Huidige bevoegdheden Vlaams Gewest -242.094 Waals Gewest 205.487 Brussels Hoofdstedelijk Gewest -112.165 Totaal -148.771 Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB 2012

Nieuwe bevoegdheden -72.820 333.957 171.472 432.610

Totaal -314.913 539.445 59.307 283.839

33

Gewesten : responsabilisering • Pensioenen – Vanaf 2012: bijzondere wet van 5 mei 2003 in werking stellen (respo-bijdrage) – Vanaf 2016: tegen 2030 via BFW het bijdrage-percentage voor statutaire ambtenaren op progressieve en lineaire wijze op niveau van contractuele ambtenaren brengen (= 8,86%)

• Klimaat – Via BFW voor ieder gewest meerjarig traject voorzien inzake uitstoot van broeikasgassen in sector van de gebouwen – Bonus malus systeem

• Maken geen deel uit van het overgangsmechanisme 34

Gewesten : correcte financiering Brusselse instellingen • Uitgangspunten – Klassieke financiering op basis van fiscale capaciteit is niet objectief voor BHG wegens pendelbewegingen en ambtenaren van internationale instellingen – Bijkomende nadelen t.o.v. andere gewesten: lasten hoofdstedelijke functie + minderontvangsten door vrijstellingen van gebouwen inzake vastgoedbelasting

35

Gewesten : correcte financiering Brusselse instellingen • Bijkomende financiering op basis van uitgangspunten bereikt tegen 2015 een bedrag van 461 miljoen euro • Beperkingen – Na 2015 maximaal 0,1% BBP – 50% is geaffecteerd

• Consolidatie van aan het Belirisfonds toegewezen bedragen (125 miljoen euro) • Maakt geen deel uit van het overgangsmechanisme

36

Gewesten : correcte financiering Brusselse instellingen Eerste deel Geaffecteerde bedragen Veiligheid Taalpremies Mobiliteitsdotatie Dotatie voor FGC en VGC Totaal Niet-geaffecteerde bedragen Dodehand Totaal Totaal eerste deel Tweede deel Financiering pendelaars Financiering internationale ambtenaren Totaal tweede deel Eerste + tweede deel Totaal Bron: Institutioneel Akkoord

2012

2013

2014

2015

2016 -

30 25 45 10 110

30 26 75 20 151

30 27 105 30 192

30 nominaal constant 28 * CPI 135 * CPI * 50% BBP 40 * CPI * BBP 233

24 24 134

24 24 175

25 25 217

25 Van 72% naar 100% 25 258

2012

0

2013 13 48 61

2014 28 101 129

2015 2016 44 nominaal constant 159 nominaal constant 203

2012 134

2013 236

2014 346

2015 461

2016 -

37

Vlaams Gewest : overzicht voor 2012 VLAAMS GEWEST 2012 oude BFW Gewest - PB zonder Lambermont 8.891.965 Gewest - PB NST Gewest - PB negatieve term 2.877.898 Gewest - Invulling fiscale autonomie Overgangsmechanisme huidige bevoegdheden Luik fiscale autonomie 6.014.068 Gewest - PB landbouw Gewest - PB extra middelen voor landbouw en zeevisserij Gewest - PB extra middelen voor wetenschappelijk onderzoek Gewest - PB extra middelen voor buitenlandse handel Gewest - PB extra middelen voor lokale overheden Overname verkeersbelastingen Gewest - dotatie voor werk Gewest - dotatie voor fiscale uitgaven Tewerkstellingsprogramma's Overgangsmechanisme nieuwe bevoegdheden Luik overige bevoegdheden TOTAAL Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB

2012 niewe BFW -

-

69.267 30.397 30.077 13.176 4.986 14.529

6.738.784 242.094 6.496.690

423.992

69.267 30.397 30.077 13.176 4.986 14.529 2.478.357 730.008 72.820 3.297.979

6.438.060

9.794.669

261.560 -

2012 nieuwe - oude 8.891.965 2.877.898 6.738.784 242.094 482.622

-

2.478.357 730.008 261.560 72.820 2.873.986 3.356.609

38

Gewesten : verschil nieuwe en oude BFW voor huidige bevoegdheden (reëel; E = 1,6) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB)

3.000.000 2.000.000 1.000.000

2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

-1.000.000

2012

0

-2.000.000 -3.000.000 -4.000.000

Vlaams Gewest

Waals Gewest

Brussels H. Gewest (excl herfin)

Federale overheid

39

Gewesten : verschil nieuwe en oude BFW voor huidige bevoegdheden (reëel; E = 1,3) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB)

1.000.000 500.000

2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

-500.000

2012

0

-1.000.000 -1.500.000

Vlaams Gewest

Waals Gewest

Brussels H. Gewest (excl herfin)

Federale overheid

40

Gewesten : nieuwe en oude BFW, alle bevoegdheden (reëel; E = 1,6) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB)

Vlaams Gewest (oud)

Vlaams Gewest (nieuw)

Waals Gewest (oud)

Waals Gewest (nieuw)

Brussels H. Gewest (oud)

Brussels H. Gewest (nieuw)

2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

18.000.000 16.000.000 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0

41

Gewesten : nieuwe en oude BFW, alle bevoegdheden (reëel; E = 1,3) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB)

Vlaams Gewest (oud)

Vlaams Gewest (nieuw)

Waals Gewest (oud)




2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

16.000.000 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0

42

De Bijzondere Financieringswet 1. 2. 3. 4.

Zesde staatshervorming Huidige bijzondere financieringswet Nieuwe bijzondere financieringswet : gewesten Nieuwe bijzondere financieringswet : gemeenschappen – – – – – – –

Basisdotaties PB en BTW BTW middelen Lambermont Dotatie ter compensatie van het kijk- en luistergeld Dotaties voor nieuwe bevoegdheden Overgangsmechanisme Responsabilisering Simulaties

5. Besluiten 43

Huidige financieringswet Gewesten

Gemeenschappen

•

• •

• • • • •

Deel opbrengsten PB (basisdotatie + negatieve term) Deel opbrengsten PB (specifieke bevoegdheden 1993 & 2001) Opcentiemen / afcentiemen (6,75%) Gewestelijke belastingen (eigenlijke & oneigenlijke) Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties – – –

• •

• •

Deel opbrengsten PB Deel opbrengsten BTW (basisdotatie + Lambermontmiddelen) Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties – –

•


Leningen

Trekkingsrechten Overname dienst gewestbelastingen Dodehand (Brussel)

Solidariteitstussenkomst Leningen 44

Huidige => nieuwe financieringswet Gemeenschappen

Gemeenschappen

• •

• •

Deel opbrengsten PB Deel opbrengsten BTW – –

• •

Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties – –

•

Basisdotatie Lambermont

– –

• •


Leningen

Deel opbrengsten PB : uitgebreid Deel opbrengsten BTW

Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties – – –

• • •

Basisdotatie : uitgebreid Lambermont : geïntegreerd in PB dotatie

Universitair onderwijs voor buitenlandse studenten Compensatie kijk- en luistergeld : geïntegreerd in BTW dotatie Overgedragen bevoegdheden

Leningen Overgangsmechanisme Responsabilisering (pensioenen)

45

Gemeenschappen : PB en BTW • Basisdotatie – Oorsprong: budgettaire massa die federale overheid in begroting inschreef in jaar vóór overdracht – Elke massa had eigen overgangsregels – Vanaf 2000 : twee massa’s Deel BTW

Deel PB Eerste massa Tweede massa Derde massa

middelen ter financiering van overgedragen onderwijsbevoegdheden, inclusief dotaties aan schoolgebouwenfonds, exclusief universitair onderwijs buitenlandse studenten middelen ter vervanging van dotaties vóór 1989 toegekend voor de reeds in 1980 toegekende nieuwe bevoegdheden toegevoegd door Sint-Michielsakkoord (1993): 4,5 miljard BEF, op forfaitaire wijze vastgesteld toegevoegd door Sint-Michielsakkoord (1993): 5,065 miljard BEF ter compensatie van de afschaffing van de fiscale vrijstelling inzake BV op eindejaarstoelagen gemeenschapspersoneel

46

Gemeenschappen : PB en BTW • Basisdotatie : oorsprong BW 8/8/1980 culturele aangelegenheden: o.a. - bescherming en luister van de taal - zorg voor het cultureel patrimonium persoonsgebonden aangelegenheden: - gezondheidsbeleid - bijstand aan personen toegepast wetenschappelijk onderzoek

GW 8/8/1988 uitbreiding bevoegdheden: - handelsreclame op radio en televisie - hulp aan de pers - jeugdbescherming - wetenschappelijk onderzoek

47

Gemeenschappen : basisdotatie PB • Huidige BFW – Basisbedrag 2000 per gemeenschap (= BG) – Jaarlijkse aanpassing aan CPI en BBP (= BaG) – Ba = ∑ BaG – Verdeling Ba over gemeenschappen volgens fiscale capaciteit (= de in ieder gemeenschap – volgens woonplaatscriterium - gelokaliseerde PB; met 20%/80% voor BHG) – Resultaat : één aangepast basisbedrag PB per gemeenschap – 2012 : 4,1 miljard VG + 2,2 miljard FG

• Nieuwe BFW – Koppeling van basisdotatie aan 82,5% BBP vanaf 2012 – Basisdotatie 2013 vooraf verhoogd met hervormde BTW middelen Lambermont; nadien aanpassing aan CPI en 82,5% BBP – Verdeling over de gemeenschappen volgens de federaal gebleven PB – Resultaat : één aangepast basisbedrag PB per gemeenschap

48

Gemeenschappen : basisdotatie BTW • Huidige BFW – Basisbedrag 2000 per gemeenschap (= BG) – Jaarlijkse aanpassing aan CPI en DENAT (= BaG) – Ba = ∑ BaG – Verdeling Ba over gemeenschappen volgens verdeelsleutel leerlingen (6 – 17 jarigen per gemeenschap) – Resultaat : één aangepast basisbedrag BTW per gemeenschap – 2012 : 7,2 miljard VG + 5,5 miljard FG

• Nieuwe BFW – Koppeling van geïnflateerde basisdotatie aan 91% BBP vanaf 2010 en aan DENAT – Geïnflateerde basisdotatie 2012 wordt verhoogd met dotatie ter compensatie K&Lgeld; nadien aanpassing aan 91% BBP en DENAT – Verdeling over gemeenschappen volgens verdeelsleutel leerlingen (6 – 17 jarigen per gemeenschap) – Resultaat : één aangepast basisbedrag BTW per gemeenschap

49

Gemeenschappen : BTW Lambermont • Huidige BFW

• Nieuwe BFW

– Reden: onderwijs – Verschil tussen:

– Onduidelijke formulering in het Institutioneel Akkoord : “einde van de lambermontturbo vanaf 2010” – Verhouding 2010 tussen BTW middelen Lambermont en basisdotatie PB wordt vastgeklikt (= 13,53%) – Verhouding wordt toegepast op basisdotatie 2012 – Vanaf 2013: integratie in basisdotatie PB (met verdeling volgens fiscale capaciteit gemeenschappen)

• Basisdotatie BTW (= Ba) • Basisdotatie BTW bijgesteld voor (= Bab): – Opstappen 2002-2011 – 91% BBP vanaf 2007

– Verschil tussen gemeenschappen verdeeld volgens joj wijzigende verdeelsleutel => vanaf 2012 volledig volgens fiscale capaciteit gemeenschappen Fiscale capaciteit Leerlingen

2002 35% 65%

2003 40% 60%

2004 45% 55%

2005 50% 50%

2006 55% 45%

2007 60% 40%

2008 65% 35%

2009 70% 30%

2010 80% 20%

2011 90% 10%

2012 e.v. 100% 0%

– Overzicht: volgende slide – 2012 : 1,3 miljard VG + 0,7 miljard FG 50

Gemeenschappen : BTW Lambermont (huidige BFW) basisbedrag 2001 BTW

2002 BB

aanpassing aan inflatie

* CPI J =DJ

1ste aangepast basisbedrag BTW

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

(E + O) J-1

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

=DJ

* 91% BBP J

* 91% BBP J

* 91% BBP J

* 91% BBP J

* 91% BBP J

* 91% BBP J

* 91% BBP J

* 91% BBP J

aanpassing aan economische groei 2de aangepast basisbedrag BTW aanpassing aan denataliteit

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

=EJ

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

=FJ

=FJ

=FJ

=G J

=G J

=G J

3de aangepast basisbedrag BTW

=FJ

=FJ

=FJ

=FJ

=FJ

=FJ

=FJ

=FJ

=FJ

=FJ

toevoegen opstap

+OJ

+OJ

+OJ

+OJ

+OJ

+OJ

+OJ

+OJ

+OJ

+OJ


=G J

=G J

=G J

=G J

=G J

=G J

=G J

=G J

=G J

=G J

basisbedrag 2001 BTW

BB

aanpassing aan inflatie

* CPI J

tussentijds resultaat aanpassing aan denataliteit aangepast basisbedrag


H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

H J-1

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

* CPI J

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

=HJ

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

* DENAT J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

ABB J

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

+GJ

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

- ABB J

= extra BTW middelen Lambermont voor 2 gemeenschappen

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

=IJ

Opdeling verschil over 2 gemeenschappen eerste gedeelte: te verdelen volgens fiscale capaciteit tweede gedeelte: te verdelen volgens leerlingen

35% 65%

40% 60%

45% 55%

50% 50%

55% 45%

60% 40%

65% 35%

70% 30%

80% 20%

90% 10%

100% 0%

100% 0%

100% 0%

- aangepast basisbedrag

51

Gemeenschappen : dotatie ter compensatie van kijk- en luistergeld • Huidige BFW – Basisbedrag 2002 per gemeenschap (= BG) = gemiddelde nettoontvangsten van het kijk- en luistergeld in 1999, 2000 en 2001 – Jaarlijkse aanpassing aan CPI (= BaG) – Geen optelling en verdeling volgens FC – Resultaat : één geïnflateerde dotatie per gemeenschap – 2012 : 0,6 miljard VG + 0,3 miljard FG (VG = 64,32% vs FG = 35,68%)

• Nieuwe BFW – Vanaf 2012 geïntegreerd in basisdotatie BTW – Verdeling : VG = 56,57% vs FG = 43,43%)

52

Gemeenschappen : dotaties voor nieuwe bevoegdheden • Dotaties voor specifieke bevoegdheden (2011) die nieuw zijn: – – – –

Gezinsbijslag Ouderenzorg Gezondheidszorg en hulp aan personen Andere bevoegdheden

53

Gemeenschappen : dotaties voor nieuwe bevoegdheden Bevoegdheid Gezinsbijslag Totale dotatie 5,822 miljard (werkelijke uitgaven federale overheid) Verdeling 100% o.b.v. 0 t.e.m. 18 jarigen (2012) (VG, FG, DG en GGC) Evolutie per gemeenschap: * CPI * evolutie 0 t.e.m. 18 jarigen per GEM Ratio

verdeling en evolutie i.f.v. behoeften

Opmerking

eerst verdeling (eenmalig), nadien jaarlijkse evolutie

Ouderenzorg 3,848 miljard (werkelijke uitgaven federale overheid) 100% o.b.v. 80+ jarigen (2012) (VG, FG, DG en GGC) per gemeenschap: * CPI * 82,5% groei werkelijk BBP per capita * evolutie 80+ jarigen per GEM - verdeling en evolutie i.f.v. behoeften - 82,5% ? Deelname van gemeenschappen in vergrijzingskosten eerst verdeling (eenmalig), nadien jaarlijkse evolutie

Gezondheidszorg en hulp aan personen 0,544 miljard (diverse uitgavenposten) (werkelijke uitgaven federale overheid) jaarlijks 100% o.b.v. aantal inwoners per GEM (VG, FG, DG en GGC) totale dotatie: * CPI * 82,5% BBP (vervolgens verdeling) - verdeling i.f.v. behoeften - 82,5% ? Deelname van gemeenschappen in vergrijzingskosten jaarlijkse evolutie, gevolgd door jaarlijkse verdeling

54

Gemeenschappen : overgangsmechanisme • Doel: verschil tussen huidige en nieuwe BFW uitvlakken • Voor huidige bevoegdheden – Vergelijking voor 2012 per gemeenschap tussen • Basisdotatie PB + basisdotatie BTW + BTW Lambermont + dotatie K&L geld (= A) • Versus • Nieuwe basisdotatie PB + nieuwe basisdotatie BTW (= B)

– Resultaat vergelijking is egalisatiebedrag per gemeenschap • A > B : gemeenschap ontvangt verschil • A < B : gemeenschap betaalt verschil


55

Gemeenschappen : overgangsmechanisme • Voor nieuwe bevoegdheden – Vergelijking voor 2012 per gemeenschap tussen • Referentie-uitgaven m.b.t. gezinsbijslag + ouderenzorg + gezondheidszorg & hulp aan personen (= A) • Versus • Overgedragen middelen m.b.t. gezinsbijslag + ouderenzorg + gezondheidszorg & hulp aan personen (= B)

– Resultaat vergelijking is egalisatiebedrag per gemeenschap • A > B : gemeenschap ontvangt verschil • A < B : gemeenschap betaalt verschil


56

Gemeenschappen : overgangsmechanisme Nieuwe bevoegdheden Vlaamse Gemeenschap 106.336 Franse Gemeenschap 114.186 Gemeenschappelijke GC -220.522 Duitstalige Gemeenschap 0 Totaal -216.729 0 Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB 2012

Huidige bevoegdheden -68.838 -147.891

Totaal 37.498 -33.705 -220.522 0 -216.729

57

Gemeenschappen : responsabilisering • Pensioenen – Vanaf 2012: bijzondere wet van 5 mei 2003 in werking stellen (respo-bijdrage) – Vanaf 2016: tegen 2030 via BFW het bijdrage-percentage voor statutaire ambtenaren en leerkrachten op progressieve en lineaire wijze op niveau van contractuele ambtenaren brengen (= 8,86%)

• Maakt geen deel uit van het overgangsmechanisme

58

Vlaamse Gemeenschap : overzicht voor 2012 VLAAMSE GEMEENSCHAP Gemeenschap - PB, incl Lambermont Gemeenschap - BTW, incl dotatie K&L Gemeenschap - extra BTW Lambermont Dotatie ter compensatie van het kijk- en luistergeld Buitenlandse studenten Overgangsmechanisme huidige bevoegdheden Luik huidige bevoegdheden Gemeenschap - gezinsbijslag Gemeenschap - ouderenzorg Gemeenschap - gezondheidszorg & hulp aan personen Overgangsmechanisme nieuwe bevoegdheden Luik nieuwe bevoegdheden TOTAAL Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB

2012 oude BFW 4.120.209 7.179.724 1.288.308 574.304 36.193

2012 niewe BFW 5.275.761 7.955.623

13.198.738

13.198.738

36.193 68.838 13.198.738

2012 nieuwe - oude 1.155.552 775.899 1.288.308 574.304 68.838 -

3.220.314 2.290.638 313.380 106.336 5.930.667

3.220.314 2.290.638 313.380 106.336 5.930.667

19.129.406

5.930.667

59

Gemeenschappen : verschil nieuwe en oude BFW voor huidige bevoegdheden (reëel; E = 1,6) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB)

600.000 400.000 200.000

2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

-200.000

2012

0

-400.000 -600.000 -800.000 Vlaamse Gemeenschap

Franse Gemeenschap

Federale overheid

60

Gemeenschappen : verschil nieuwe en oude BFW voor huidige bevoegdheden (reëel; E = 1,3) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB)

600.000 400.000 200.000

2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

-200.000

2012

0

-400.000 -600.000 -800.000 Vlaamse Gemeenschap

Franse Gemeenschap

Federale overheid

61

Gemeenschappen : nieuwe en oude BFW, alle bevoegdheden (reële termen) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB)

30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000

5.000.000

Vlaamse Gemeenschap (oud)

Vlaamse Gemeenschap (nieuw)

Franse Gemeenschap (oud)

Franse Gemeenschap (nieuw)

2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

0

62



63

Nieuwe financieringswet Gewesten

Gemeenschappen

•

Fiscale autonomie PB (opcentiemen)

• •

•

Deel opbrengsten PB (specifieke bevoegdheden 1993, 2001 & 2011) Opcentiemen / afcentiemen (6,75% art. 9, §1) : afgeschaft, gaat op in fiscale autonomie Gewestelijke belastingen (eigenlijke & oneigenlijke) Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties

• • • •

– – –

• • • • •

Trekkingsrechten : opgenomen in specifieke bevoegdheden Overname dienst gewestbelastingen Dodehand (Brussel)

Deel opbrengsten PB : uitgebreid Deel opbrengsten BTW – –

• •

Niet-fiscale ontvangsten Specifieke dotaties – – –

• • •

Basisdotatie : uitgebreid Lambermont : geïntegreerd in PB dotatie

Universitair onderwijs voor buitenlandse studenten Compensatie kijk- en luistergeld : geïntegreerd in BTW dotatie Overgedragen bevoegdheden

Leningen Overgangsmechanisme Responsabilisering (pensioenen)

Solidariteitstussenkomst : zonder pervers effect Leningen Overgangsmechanisme Responsabilisering (klimaat en pensioenen) Correcte financiering Brusselse instellingen 64

G & G : nieuwe en oude BFW, alle bevoegdheden (reëel; E = 1,6) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB) 45.000.000 40.000.000 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000

Vlaanderen (G & G) (oud)

Vlaanderen (G & G) (nieuw)

Waals Gewest (oud)






2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

0

65

G & G : nieuwe en oude BFW, alle bevoegdheden (reëel; %BBP; E = 1,6) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB) 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0%



Waals Gewest (oud)






66

G & G : nieuwe en oude BFW, alle bevoegdheden (reëel; E = 1,3) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB) 45.000.000 40.000.000 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000



Waals Gewest (oud)






2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

0

67

G & G : nieuwe en oude BFW, alle bevoegdheden (reëel; %BBP; E = 1,3) (Bron: simulatie uitgevoerd door Departement FB) 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0%



Waals Gewest (oud)






68

Gewesten & Gemeenschappen Sanering van de overheidsfinanciën (Institutioneel Akkoord, 4.14) “ Het politieke akkoord over de BFW zal moeten worden afgerond na afloop van de discussie over de sanering van de overheidsfinanciën die België tegen 2015 terug in een budgettair evenwicht moet brengen. Na deze discussie zullen bepaalde variabelen van de BFW zoals de referentiebedragen voor de overdrachten en hun evolutieparameters definitief moeten worden bijgesteld, zonder de genoemde mechanismen en nadere regels van de fiscale autonomie van de Gewesten en de correcte financiering van de Brusselse instellingen te wijzigen.”

69

Gewesten & Gemeenschappen : besluiten • Wijzigingen aan huidige BFW zijn fundamenteel (deelaspecten, evolutie, verdeling, responsabilisering) • Aandeel fiscale ontvangsten neemt toe (10,7 miljard = 2,8% BBP) • Effecten elasticiteit – Gevoeligheid van ontvangsten (t.o.v. BBP) neemt toe – Simulaties op lange termijn zijn te relativeren (resultaten verschillen als gevolg van veronderstelde E)

• Noodzaak aan periodiek terugkerende hervorming van de BFW? 70

Nieuwe bijzondere financieringswet • Bedankt voor uw interesse en uw aandacht

71

Contactpersoon FB • Wim Van den Bossche • [email protected] • Tel. 02/553.53.18

72

De Bijzondere Financieringswet

Recommend Documents