DE ARNHEMSE ONTMOETING Het verhaal van een stad, een kerk en een wolk HEILIGE AS
VOLKS AS
kruispunt in de stad . ontmoeting van uitersten
dagelijks gebruik
evenementen
liturgisch gebruik
De kerk is vanouds de plek van samenkomst en ontmoeting. Ontmoeting van mensen onderling, de ontmoeting van het aardse en het hemelse. De structuur van de kerk herbergt twee assen: de heilige as van west naar oost en de volksas van noord naar zuid. De heilige as representeerde de liturgie, de volksas het dagelijks leven. De noordzijde van de kerk representeerde duisternis, de zuidzijde het licht. Opnieuw verbinding met de stad De Arnhemse ontmoeting heropent de volksas van de Eusebiuskerk en schept verbinding tussen stad en kerk, tussen geschiedenis en toekomst, tussen noord- en zuidzijde van de stad, tussen het alledaagse leven en de klasse van het monument. De Eusebiuskerk representeert met zijn wederopbouw de verwoesting van Arnhem in de oorlog. De wonden van de oorlog zijn hier nog steeds voelbaar. In 2016 helen
de oorlogswonden in de stedelijke structuur en krijgt de Slag om Arnhem een plek in de Eusebiuskerk. Ook de Eusebiuskerk zelf krijgt opnieuw een plek in de stad. Met nieuwe entrees en een route door de stad is haar het vermogen teruggegeven plekken te definiëren en als overdekt kruispunt in Arnhem een goede inbedding te krijgen in de stedelijke context. De Arnhemse ontmoeting voegt een nieuw personage toe aan het stadsleven van Arnhem. Het transept van de grote lege ruimte wordt gevuld met een wolk van een lichte, verfijnde stof die herinnert aan parachutestof. De wolk bezielt de kerk met de aanwezigheid van het ongrijpbare, vangt het licht en, schept nieuwe perspectieven alsof hemel en aarde elkaar willen raken. De wolk verbindt de noord- en zuidzijde van de stad.
Stad, kerk en wolk De wolk bestaat uit lichamen die, gevuld met lucht, de verschijningsvorm voortdurend laten veranderen. Hierdoor definieert de wolk de ruimte, stuurt verkeersstromen en beïnvloedt het gebruik en de beleving van de kerkruimte. Door toepassing van licht- en beeldtechnieken kan het uiterlijk van de wolk veranderen en daarmee ook spelen met de akoestiek.
scenario A
De wolk kent vele verschijningsvormen en zal zich afhankelijk van het gebruik plooien. Wanneer zij vlak boven de kerkvloer zweeft ontstaat een intieme ruimte voor een beperkt gezelschap of versterkt zij de heilige as. Gehuld in kleuren en op hoogte vormt zij het decor voor een festival. Met de aanwezigheid van verplaatsbaar kassameubel dat ook als podium kan dienen, ontstaat voor elk gebruik de optimale ruimte. Aan de noord- en zuidzijde reikt de wolk tot buiten de gevels van de Eusebiuskerk en nodigt zij de bezoekers uit om met haar de Eusebiuskerk binnen te gaan. In de kerk reiken de gewelven van de Eusebiuskerk naar de hemel. De wolk daalt neer uit de hemel en reageert op de hemel. Met haar hellende vormen schept zij nieuwe ruimte om de gewelven vanuit een nieuw perspectief te beleven. Met haar scheppende vorm begeleidt zij de bezoeker en openbaart zij in enkele fragmenten de hemelse gewelven aan de bezoeker.
scenario B
De Eusebiuskerk maakt deel uit van het Arnhemse stadsleven. De eeuwenoude stenen zerkenvloer biedt plek voor intieme ontmoetingen en vormt het podium voor de Arnhemse kunsten. De zerkenvloer is uitgebreid met stenen vloerelementen en verbindt de kerk met de openbare ruimte.
scenario C
de wolk
De boogvormen van de begeleidende elementen komen voort uit de vorm van de gewelven. De helling maakt begeleidende beweging en neemt de bezoeker over de volk-as mee naar de plek waar zij de liturgische as kruist. Het begeleidende element strekt zich telkens verder uit naar het doorzicht door de wolken naar de hemel van gewelven. De wolk verbindt, begeleidt, stuurt, verandert en vervult.
scenario D
toegangangsportaal glas scenario E
Stenen vloerdelen voorzien van een helling die een hoogteverschil van 200mm overwint, verbint de eeuwenoude zerkenvloer met de bestrating van de zuidelijke binnenstad Ontwerp Jansbeek als inleider voor de entree van de Eusebiuskerk. De ingreep is afgestemd op de schaal van het de Jonas Daniel Meijerplaats
De in de bestrating opgenomen heldere lijnen buigen omhoog en overbruggen het hoogteverschil met het vloerniveau van de Eusebiuskerk. Via de traptreden opgenomen in de lijnen bereikt de bezoeker de entree. De ingreep is afgestemd op de schaal van het gebied rondom de markt.
scenario F
De Entree Vanaf de Arnhemse straten die uitkomen op de Jonas Daniël Meijerplein vestigt de wolk de aandacht op de entree aan de noordzijde. Het maaiveld langs de Jansbeek helt omhoog en brengt de bezoeker op het niveau van de entree. Onder de wolk, naast de Jansbeek zet de bezoeker zijn eerste stappen op de kerkvloer. De kerkmuur is geopend en de glazen deuren geven de bezoeker toegang tot de kerk. De wolk begeleidt de bezoeker door het glazen tochtportaal de kerk in en strekt zich telkens verder uit naar het doorzicht door de wolken naar de hemel van gewelven. De wolk verbindt de kleinschalige noordzijde met de grootschalige zuidzijde van de Eusebiuskerk. De zuidgevel van de Eusebiuskerk is prominent aanwezig als een van de wanden van het Arnhemse marktplein. Wanneer de bomenrij is onderbroken, is de wolk aanwezig als ‘personage’ op het Arnhemse marktplein. De bestrating aan de zuidzijde vormt een groot gebaar door zijn heldere belijning met een grote lengte. Ter plaatse van de entree is beweegt het lijnenspel ophoog en overbrugd daarmee het hoogteverschil tussen de Eusebiuskerk en de straat. De bezoeker bereikt de entree via de in het lijnenspel opgenomen trap. Het transept aan de zuidzijde is met zijn hoogte een imposante verschijning. Aan de zuidzijde kan de wolk verdraaien en zich met evenementen nog sterker aan het plein profileren. Wanneer lichten zijn ontstoken is de wolk in kleur gehuld en ontstaat aan het marktplein een prachtig podium voor het Arnhemse stadsleven. De bezoeker zal de Eusebiuskerk betreden door een glazen tochtportaal. Beide tochtportalen zijn voorzien van een tweetal dubbele deuren waarmee het tochtportaal volledig kan worden geopend en ook grote groepen bezoekers de kerk kunnen betreden. Voor dagelijks gebruik zijn in de deuren loopdeuren opgenomen. Zo is de kerk eenvoudig te betreden. Via de opening (breedte 4 meter, hoogte 3,3 meter) zijn grote kunst- en podiumstukken de kerk in te brengen. Aan de noordzijde is de toegang bereikbaar voor vrachtauto’s. De balie voor de kaartverkoop is verplaatsbaar.
podium voor de stad
Jonas Daniël Meijerplein
hellend maailveld verplaatsbare kassa
bereikbaar voor vrachtauto’s
Markt
Glazen tochtportaal over de volledige breedte en hoogte te openen ten behoeve van verlenen van toegang voor grote groepen mensen en het inbrengen van grote podium- en kunststukken. In de deuren zijn loopdeuren opgenomen t.b.v. dagelijks gebruik. Stof van de wolk begeleidt de bezoeker door het glazen toegangsportaal naar de kerk.
aluminium strips vormen horizontale lijnen kleur: wit
Gemotoriseerd ophaalsysteem met voorgeprogrammeerde scenario’s Staaldraad t.b.v. bevestiging
luchtkamer t.b.v. absorbtie aluminium verticale staven t.b.v. opnemen trek en druk
De twee lagen stof aan de bovenzijde en onderzijde van de wolk zijn 150mm van elkaar aangebracht, waardoor een doorzichtige deken met stilstaande lucht zorgt voor een optimaal geluidsabsorberend vermogen. De deken is uitgevoerd in een transparante stof waarin een witkleurig garen is geweven dat de stof structuur, volume, en zachtheid geeft die zo kenmerkend is voor een wolk. Wanneer de wolk in de positie is gebracht voor de meest intieme ruimte, kan met aanvulling van ondermeer een spraakoptimalisatiesysteem een nagalmtijd van zo’n 3,5 seconden worden bereikt. Daarmee wordt een comfortabele akoestiek gecreëerd, die past bij een intieme ruimte.
verticale geleider segment, bevestigd aan gevel verlichting led strips
Aluminium strips in vorm gebracht, t.b.v. spannen stof
D
gespannen transparante stof, akoestisch, ARTcurtain
C
E
F
A luchtkamer t.b.v. absorbtie
portaal plafond bekleed met opgespannen stof de wolk hangt als een witte, lichte deken over de bezoekers. Het volume van de ruimte is beperkt en dat heeft een positief effect op de nagalmtijd
Positioneren segmenten De wolk is niets zonder de bezoekers en vrijwilligers van de Eusebiuskerk. De wolk waakt over de Eusebiuskerk en de vrijwilligers over de wolk. Bij ingebruikname zijn enkele scenario’s voor verschillende vormen van gebruik voorgeprogrammeerd. Zo zijn de segmenten door de vrijwilligers van de Eusebius in de juiste positie te brengen is. De segmenten kunnen ook worden afgekoppeld. In kap boven de gewelven is een gemotoriseerd ophaalsysteem aangebracht waaraan de wolk is bevestigd. De lengte van de stalen kabels is te variëren waardoor het mogelijk is om de segmenten in verschillende posities te brengen.
Omvang volume onder de wolk beinvloed akoestiek Vorm wolk komt voort uit het hemelse, de gewelven en schept ruimte
variabel
geweven staal v.v. coating
B
Principe transformatie wolk Het Geluidburo heeft de invloed van de wolk op de akoestiek en met name op de spraakverstaanbaarheid in de Eusebiuskerk bestudeerd. In samenwerking met Het Geluidburo en de leverancier van de stof is het ontwerp van de wolk uitgewerkt.
hoog - grote nagalmtijd
laag - beperkte nagalmtijd
Middelen die zijn ingezet zijn om de spraakverstaanbaarheid te verbeteren zijn: 1) reduceren van het volume onder de wolk 2) realiseren van luchtkamers van t.b.v. realiseren van kamers met daarin stilstaande lucht. De luchtkamers hebben een akoestische meerwaarde wanneer zij zijn uitgevoerd in een dikte van 150mm. 3) materiaal met gunstige absorbtiewaarde: ARTcurtain France De bevinding van Het Geluidburo na berekening van het getoonde model, uitgaande van de in het door de Eusebiuskerk verstrekte geluidrapport, is dat er een sterke verbetering van de spraakverstaanbaarheid kan worden gerealiseerd met het plaatsen van de wolk. Met aanvullende maatregelen in de vorm van een elektronisch spraakverstaanbaarheidssysteem en absorberende panelen ‘onzichtbaar’ opgenomen in de wand, is het mogelijk om in de kerk een intieme zone met comfortabele akoestische eigenschappen te realiseren.
luchtkamer t.b.v. absorbtie
Principe constructie element C
Principedetail bevestiging stof schaal 1:2
150mm
Wolk geconstrueerd als begeleidend element De wolk trekt van zuid naar noord en van noord naar zuid door de kerk. Lijnen van gebogen aluminium geven de wolk zijn vorm. De gebogen aluminium lijnen zijn in horizontale richting zijn met elkaar verbonden door middel van aluminium staaldraden. Deze staaldraden verbinden de lijnen en behouden tegelijk de afstand tussen de lijnen. De lijnen zelf bestaan uit kokerprofielen voorzien van strips. De geweven, akoestische stof is opgespannen en ingeklemd tussen de koker en de stip. De stof van de wolk bevindt zich aan de buitenzijde van de lijnen. Door de spanning zijn de horizontale lijnen leesbaar. Ze geven de wolk gelaatstrekken en het vermogen om begeleiding en richting te geven. In de aluminium lijnen is verlichting geïntegreerd. Zo krijgt de wolk kleur.
stof gespannen tussen aluminium lijnen kleur: wit, transparant 150mm
Wolk als akoestisch instrument De Eusebiuskerk kent veel vormen van gebruik. Zij biedt ruimte aan liturgische bijeenkomsten, exposities, maar er is ook ruimte voor intieme ontmoetingen. Met haar aanpasbaarheid vergroot de wolk haar betekenis voor de Eusebiuskerk en haar gebruikers. Met het innemen van de verschillende posities is de akoestiek te bespelen. Bij het beperken van de ruimte onder de wolk neemt de nagalmtijd af, met het toenemen van de ruimte onder de wolk neemt ook de nagalmtijd toe.
Materiaal De wolk is vervaardigd uit een transparante stof waarin een witkleurig garen is geweven dat de stof structuur geeft. Het garen geeft de wolk naast zijn zachtheid ook zijn geluidabsorberende eigenschappen. De stof is brandwerend uitgevoerd. Met het gemotoriseerde ophaalsysteem kunnen de segmenten tot op vloerhoogte dalen zodat met een mobiele stoomreiniger het stof kan worden gereinigd. Aan de buitenzijde van de kerk is de wolk geweven met een fijne staaldraad die is voorzien van een coating in de kleur wit. Het patroon en de detaillering is afgestemd de wolk aan de binnenzijde, waarbij uit kan worden gegaan van staaldraden met een dikte van 2 millimeter en mogelijk nog fijner.
Specificaties stof interieur type stof : ARTcurtain 7013-01 uitvoering : France maximale stofbreedte : 2950mm materiaal : 90% trevira cs, 10% pes fr Akoestisch : alphaw 0,6 Brandwerendheid : DIN 4102 part 1, B1 NF P 92-503-507 M1, NEN + ISO 6940 / 6941 Lichtechtheid : 5-6 (schaal 1-8) Krimp : ketting 0,2%, inslag 0,1% Onderhoud :
Stof interieur ARTcurtain France
wolk begeleidt bezoeker van binnen naar buiten portaal plafond bekleed met opgespannen stof
Stof exterieur geweven staal v.v. coating in de kleur wit, patroon afgestemd op ARTcurtain France
