De aansprakelijkheid voor schade aan goederen. 1 POTJE BREKEN, POTJE BETALEN. ‘ Potje breken, potje betalen’ is de titel van een brochure van Assuralia, de Belgische beroepsvereniging voor verzekeringsondernemingen. De brochure geeft aan de consument uitleg over de verzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid Privé - Leven, die we meestal de Familiale Verzekering noemen. Je kunt de brochure downloaden op www.assuralia.be De zegswijze drukt heel kernachtig een basisprincipe van ons aansprakelijkheidsrecht uit: wie schade veroorzaakt door zijn fout moet deze vergoeden. Om niet zelf voor de gevolgen te moeten opdraaien kunnen we dit risico verzekeren. Niet wijzelf, maar de verzekeraar zal dan de schade betalen. Net zoals we voor ons privéleven een aansprakelijkheidspolis kunnen onderschrijven kunnen we dit ook als vereniging.
2 DE VERZEKERING BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID VAN DE VERENIGING. Voor al haar aangesloten leden onderschreef Vlamo een polis burgerlijke aansprakelijkheid. Deze polis wil een basisdekking bieden voor de schade die de leden aan derden veroorzaken tijdens de activiteiten. Het gaat dan zowel om lichamelijke schade als de beschadiging van de goederen van de derden. Een goed begrip van wat we precies met ‘derden’ bedoelen is belangrijk. Een voorbeeld. Een vereniging organiseert een eetfestijn. Bij de bediening loopt het fout. Een van de leden struikelt en de inhoud van zijn dienblad komt op de kleding van een bezoekster terecht. Zij loopt kledijschade op. In de terminologie van de verzekeraar wordt door de medewerker van de vereniging schade veroorzaakt aan de goederen van een derde, de bezoekster. Door het ongeval ontstaat een juridische band tussen de schadeveroorzaker en de schadelijder. De schadeveroorzaker krijgt immers de verplichting om de schadelijder te vergoeden. Indien hij hiervoor verzekerd is zal de verzekeraar in zijn plaats tot de vergoeding overgaan. In het verzekeringscontract kan worden bepaald dat een gedeelte van de schade, de zogenaamde vrijstelling, ten laste blijft van de schadeveroorzaker, in ons voorbeeld de vereniging.
1
3 DE SCHADE AAN DE GOEDEREN VAN DERDEN IN DE POLISVOORWAARDEN. De polis burgerlijke aansprakelijkheid onderschreven door Vlamo dekt de stoffelijke schade aan de goederen van derden. De vrijstelling, die door de verzekerde moet worden gedragen, is een geïndexeerd bedrag. ( ongeveer 250 euro). De aangeboden dekking heeft een aanvullend karakter. D.w.z. dat andere contracten die hetzelfde risico verzekeren eerst moeten tussenkomen. In de praktijk zal dit meestal gaan om de ‘ familiale verzekering’. Deze zal echter slechts tussenkomen indien de persoonlijke aansprakelijkheid van haar verzekerde betrokken is. Indien deze op het ogenblik van de feiten vrijwilligerswerk in de zin van de wet van 3 juli 2005 uitoefende zal echter meestal enkel de aansprakelijkheid van de vereniging in het geding zijn en de polis onderschreven door Vlamo tussenkomst moeten verlenen. De polis heeft tot slot nog een aantal preciseringen over de schade die verenigingen en leden aan elkaar kunnen toebrengen. De band ( het lidmaatschap) tussen de vereniging en haar leden is geen bezwaar om ze onderling als derden te beschouwen. D.w.z. dat de polis ook kan tussenkomen indien de vereniging schade veroorzaakt aan haar leden of omgekeerd. En ook schade door de leden aan elkaar veroorzaakt komt voor vergoeding in aanmerking. De polis bepaalt enkele beperkingen met betrekking tot de schade aan goederen. Er is dekking voor de schade die leden veroorzaken aan de goederen van de vereniging of van andere leden maar niet aan de volgende goederen: muziekinstrumenten, vaatwerk en tafelbekleding.
4 DE SCHADE AAN TOEVERTROUWDE GOEDEREN - HET BASISPRINCIPE. Een bijzondere situatie vormen de toevertrouwde goederen. Dit zijn goederen, roerend of onroerend, die aan de vereniging tijdelijk worden gegeven of ter beschikking gesteld. De (juridische) vorm waar op dit gebeurt kan verschillen. Er kan een formele overeenkomst zijn (vb. een huurcontract) of een stilzwijgend mondeling akkoord om de goederen te gebruiken. De essentie is echter dat er tussen partijen een overeenkomst is over de bewuste goederen. Indien deze goederen tijdens het gebruik worden beschadigd zal eigenaar vragen om schadeloos gesteld te worden. De basisverplichting van wie goederen gebruikt is immers om deze goederen in de staat van ontvangst aan het einde van het gebruik terug te geven. Deze verplichting van de gebruiker ontstaat door de overeenkomst tussen partijen. De aansprakelijkheid van de gebruiker vloeit in deze gevallen voort uit de overeenkomst, het gaat om zijn contractuele aansprakelijkheid. Deze aansprakelijkheid wordt in principe niet gewaarborgd door een polis burgerrechtelijke aansprakelijkheid.
2
5 DE SCHADE AAN TOEVERTROUWDE GOEDEREN – DE POLISVOORWAARDEN. De polisvoorwaarden kunnen bepalen dat in specifieke situaties toch kan worden tussen gekomen voor de schade aan toevertrouwde goederen. In de polis onderschreven door Vlamo zijn een aantal van dergelijke uitbreidingen opgenomen: Schade aan gebouwen en inboedel die worden gebruikt of gehuurd voor minder dan 5 dagen. -
Schade door brand, rook of ontploffing De burgerlijke aansprakelijkheid van de vereniging is gewaarborgd tot 250.000,00 euro. Indien de vereniging eigenaar of huurder (> 5 dagen) is van een gebouw moet dit risico worden gewaarborgd in een brandpolis, met inbegrip van de schade die zou overslaan van dit gebouw. Een bijzondere positie wordt ingenomen door schade veroorzaakt in hotels of gelijkaardige logementhuizen waar de verzekerden tijdelijk of toevallig verblijven. Hiervoor wordt dekking verleend door de polis.
-
Stoffelijke schade andere dan door brand, rook of ontploffing Dekking van de burgerlijke aansprakelijkheid van de vereniging tot 250.000,00 euro. Uitgesloten: schade aan vaatwerk en tafelbekleding.
Schade aan goederen die gratis ter beschikking worden gesteld. Deze schade wordt verzekerd tot maximaal 25.000,00 euro. Een vrijstelling van 250,00 euro per schadegeval wordt toegepast. Blijven uitgesloten: -
schade aan goederen die ter beschikking worden gesteld in het kader van een tentoonstelling; schade aan kunst – en verzamelobjecten of antieke meubelen. schade door verlies, diefstal, verdwijning of tekorten.
De schade aan deze voorwerpen kan soms worden verzekerd in specifieke polissen die we meestal aanduiden met de verzamelnaam ‘ Alle Risico Verzekeringen’.
3
6 DE SCHADE AAN VOERTUIGEN. Motorvoertuigen vormen een buitenbeentje als het om verzekeringen gaat. In een polis burgerlijke aansprakelijkheid wordt de aansprakelijkheid die voortvloeit uit het gebruik van motorvoertuigen immers uitgesloten van de waarborgen. Dit is geen probleem. De aansprakelijkheid voor het gebruik van motorvoertuigen moet immers verplicht worden verzekerd in een specifieke polis ‘ Burgerlijke Aansprakelijkheid Motorrijtuigen’. Wanneer we voertuigen gebruiken in het kader van onze verenigingsactiviteiten kunnen we er dus in principe op rekenen dat de aansprakelijkheid verzekerd is. De schade aan de voertuigen zal echter niet worden gewaarborgd in een polis burgerlijke aansprakelijkheid. Dit is een aandachtpunt wanneer we voertuigen ter beschikking krijgen bijvoorbeeld voor het vervoer van het slagwerk van de vereniging. We bekijken enkele situaties. We vertrekken van een vereniging aan wie gratis een voertuig ter beschikking worden gesteld. Tijdens het vervoer is dit voertuig betrokken in een verkeersongeval. 1. De bestuurder van het voertuig is niet aansprakelijk voor het ongeval. De schade aan het voertuig en de lading (= het instrumentarium van de vereniging) moet worden vergoed door de verzekeraar van de aansprakelijke. 2. De bestuurder van het voertuig is aansprakelijk voor het ongeval. De schade aan het voertuig: o
m.b.t. het voertuig werd een ‘eigen schade’ – verzekering (omnium) onderschreven; ·de verzekeraar ‘ Eigen Schade’ zal de schade vergoeden.
o
er is geen ‘eigen schade’ verzekering: de eigenaar kan de schade verhalen op de gebruiker, de vereniging.
Op de verzekeringsmarkt zijn polissen ter beschikking waarbij we als gebruiker voertuigen tegen eigen schade gaan verzekeren voor de periode van gebruik. ( Verzekeringen Omnium Opdrachten) . De schade aan de lading: Een vergoeding zal enkel mogelijk zijn indien de vereniging een bijzondere dekking – een polis Alle Risico’s Muziekinstrumenten – onderschreef.
4
7 HET POTJE VAN EEN ANDER BREKEN, POTJE VAAK ZELF BETALEN. Wanneer we goederen van anderen gebruiken moeten we dubbel voorzichtig zijn. Slechts in een beperkt aantal gevallen kunnen we ons beroepen op de onderschreven aansprakelijkheidspolis om de schade te vergoeden. Indien het gaat om kostbare goederen ( o.m. motorvoertuigen) kan het opportuun zijn om na te gaan of het onderschrijven van een specifieke polis voor de betrokken goederen niet aangewezen is.
5
