DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Drs. Istadiyantha, M.S.
اﻟﻠﻐﺔ اﻟﻌﺮﺑﯾﺔ
DASAR
BUKU TEKS UNTUK JURUSAN SASTRA DAERAH DAN SASTRA INDONESIA
FAKULTAS SASTRA DAN SENI RUPA UNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA, 2009
3
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BUKU TEKS
BAHASA ARAB DASAR
UNTUK
JURUSAN SASTRA DAERAH DAN SASTRA INDONESIA
OLEH: Drs. Istadiyantha, M.S.
FAKULTAS SASTRA DAN SENI RUPA UNIVERSITAS SEBELAS MARET 2008
4
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
DAFTAR ISI
Daftar Isi ………………………………………… ii Kata Pengantar ………………………………………… 1 Bab I: Penulisan Huruf Arab ………………………………………… 2 1.1 Huruf dan Tanda Baca Arab ………………………………………… 2 1.2 Huruf Awal, Tengah, dan Akhir ………………………………………… 5 Bab II: Mad Thabi’ī dan /Al-/ ………………………………………… 13 2.1 Mad Thabi’ī ………………………………………… 13 2.2 Pemakaian /Al-/ ………………………………………… 14 Bab III: Dlamīr (Kata Ganti) ………………………………………… 17 3.1 DlamīrMunfashil ……………………………………………… 17 3.2 DlamīrMuttashil ………………………………………… 20 Bab IV: Ismul Isyārah ………………………………………… 22 Bab V: Jumlah Ismiyah dan Jumlah Fi.liyah ………………………………………… 25 5.1 Jumlah Ismiyah (Kalimat Nominal) ………………………………………… 25 5.2 Jumlah Fi’liyah (Kalimat Verbal) ………………………………………… 26 Bab VI: Pembagian Fi’il ………………………………………… 28 Bab VII: Mufrad, Mutsanna, dan Jamak ………………………………………… 35 7.1 Mufrad (Bentuk Tunggal/ Singularis) ………………………………………… 35 7.2 Mutsannā (Bentuk Dualis) ………………………………………… 40 7.3 Jamak (Bentuk Pluralis) ………………………………………… 41 Bab VIII: Maf’ūl bih dan Belajar Memahami Bacaan ………………………………. 48 8.1 Maf’ūl bih (Objek dalam Kalimat) …………………………………………. 48 8.2 Belajar Memahami Bacaan/ Kalimat …………………………………………. 49 1) Pemahaman Kalimat: Judul “Mahasiswa”…………………………………. 49 2) Percakapan dalam Bahasa Arab …………………………………………. 50 Bab IX: Kata Bilangan (Ismu ‘l-Adad) dan Arah Mata Angin ………………………. 54 9.1 Macam-macam Ismu ‘l-Adad …………………………………………. 54 9.2 Arah Mata Angin …………………………………………. 61 Bab X Penguasaan Huruf Arab Melayu …………………………………………. 63 10.1 Kaidah Penulisan Huruf Arab Melayu …………………………………………. 63 10.2 Penguasaan Kata-kara Arab Melayu …………………………………………. 70
5
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
MATERI KULIAH
UNTUK
JURUSAN SASTRA INDONESIA DAN SASTRA DAERAH
FAKULTAS SASTRA DAN SENI RUPA UNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA 2008
6
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
KATA PENGANTAR
Puji syukur kami panjatkan ke hadirat Allah Swt. yang telah memberilan izin dan ridha-Nya kepada penulis untuk menyelesaikan penulisan buku PENGANTAR BAHASA ARAB. Buku ini dipakai sebagai pegangan kuliah bagi mahasiswa Jurusan Sastra Indonesia semester II dan Jurusan Sastra Daerah semester IV pada Fakultas Sastra dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret. Pelajaran bahasa Arab sangat diperlukan bagi kedua jurusan tersebut karena bahasa Indonesia dan bahasa daerah khususnya bahasa Jawa amat banyak perbendaharaan kata yang sarat dengan kata-kata Arab. Dan kita ketahui pula bahwa asal-usul bahasa Indonesia pada mulanya dari bahasa Melayu dan ditulis dengan huruf Arab Melayu, dan pula bahasa Jawa dalam suatu dekade dikomunikasikan dengan huruf Kawi, dan pada waktu yang lain ditulis dengan huruf Jawa dan huruf Jawi. Sehingga ketika teks Jawa ditulis dengan huruf Jawi pasti akan didapatkan unsur serapan Arab yang cukup banyak pula. Untuk itu maka kedua jurusan tersebut amat perlu menguasai dasar-dasar bahasa Arab. Buku ini berisi tentang tata cara baca-tulis huruf Arab, gramatikal bahasa Arab yang meliputi kaidah nahwu (tata kalimat) dan sharaf (tata kata) secara dasariah, serta berisi pula beberapa contoh percakapan atau muhadatsah serta kaidah baca tulis huruf Arab Melayu dan huruf Jawi. Buku PENGANTAR BAHASA ARAB ini merupakan referensi pokok yang harus dikuasai oleh mahasiswa di kedua jurusan tersebut. Dan selanjutnya kami sangat mengharapkan saran dan petunjuk dari para pembaca demi sempurnanya buku ini. Billaahit taufiiq wal-hidaayah Surakarta, 1 November 2008 Penulis
Drs. Istadiyantha, M.S.
[email protected]
7
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB I: PENULISAN HURUF ARAB
1. Huruf dan Tanda Baca Arab
Transliterasi Nama
Bentuk
Huruf
Huruf
a
Alif
ا
b
Bak
t
Transliterasi Nama
Bentuk
Huruf
Huruf
T
Tak
ط
ب
Zh
Zhak
ظ
Tak
ت
'
'ain
ع
Ts
tsak
ث
Gh
Ghain
غ
J
Jim
ج
F
Fak
ف
H
Hak
ح
Q
Qaf
ق
Kh
Khak
خ
K
Kaf
ك
D
Dal
د
L
Lam
ل
Dz
Dzal
ذ
M
Mim
م
R
Rak
ر
N
Nun
ن
Z
Zain
ز
W
Waw
و
s
Sin
س
H
Hak
ه
Sy
Syin
ش
l.a
Lam-alif
ﻻ
Sh
Shad
ص
'
Hamzah
ء
Dh
dhad
ض
y
Yak
ي
8
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Tanda Baca Arab Tanda baca Arab disebut harakat ( )ﺣﺮﻛﺔatau syakal ( )ﺷﻜﻞyang meliputi: 1)
fathah (َ…) berbunyi "a" misalnya َ = أَبaba
2)
kasrah ( …ِ ) berbunyi "I" misalnya ِﺑِﺐ.= bibi
3)
dammah yang berbunyi "u" misalnya ُ = ﺗُﺞtuju
4)
fathatain ( ً ) yagbrbunyi "an" misal ً= ﻟُﻐَﺔlugatan
5)
kasratain yang berbunyi "in" misal ِ= ﺑِﺮbirin
6)
dhammatain yang berbunyi "un" misal = أُمﱞummun
7)
sukun ( ْ ) dibaca konsonannya, misaln = ﺑﻠﺒﻞbulbul
8)
atau sebagai pemanjang bunyi a pada alif sukun misal أَﻧَ ﺎ: ana; pemanjang bunyi
"I" pada yak sukun misal ْ ﻣِﯿْﻤِ ﻲ: mimi; dan pemanjang "u" pada wawu sukun misal ْ ﻓُ ﻮ: fu. Sehubungan dengan hal ini akan dijelaskan pada pembahasan tentang mad thabi'I 9)
syaddah/tasydid ( ّ ) berfungsi untuk membentuk bunyi konsonan rangkap, misal
َ ﻋَﻠﱠﻢ: 'allama 10)
maddah ( ~ ) berfungsi memanjangkan bunyi "a" (sepanjang lima ketukan), misal
آﻣﯿﻦ: Amin
اﻟﺸﻜﻞ ( اﻟﺴﻜﻮن \ اﻟﺠﺰﻣﺔ7
( اﻟﻔﺘﺤﺘﯿﻦ4
( اﻟﻔﺘﺤﺔ1
( اﻟﺸﺪّة \ اﻟﺘﺸﺪﯾﺪ8
( اﻟﻜﺴﺮﺗﯿﻦ5
( اﻟﻜﺴﺮة2
( اﻟﻤﺪّة9
(اﻟﻀﻤﺘﯿﻦ6
( اﻟﻀﻤﺔ3
Penulisan Tanda Baca TRANSLITERASI Arba>bi
HURUF
HURUF
HURUF
BERSAMBUNG
TERPISAH
ARAB
ِأَرْﺑَﺎب
ِب-ا-َب-ْر-َأ
Az\ara
َأَذَر
َر-َذ-َ أ
Babibu
ُﺑَﺒِﺐ
ُب-ِب-َب
ا
ب
9
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Ba>bi>bu>
ْﺑَﺎﺑِﯿْﺒُﻮ
ْو-ُب-ْي-ِاب-َب
Taliba
َﺗَﻠِﺐ
َب-ِل-َت
Ta>ti>tu>
ْﺗَﺎﺗِﯿْﺘُﻮ
ْو-ُت-ْي-ِت-ا-َت
Samina
َﺛَﻤِﻦ
َن-ِم-َث
ث
Jasi'a
َﺟَﺴِﻊ
َع-ِس-َج
ج
H}asila
َﺣَﺼِﻞ
َل-ِص-َح
ح
Khat}ura
َﺧَﻄُﺮ
َر-ُط-َخ
خ
Duburun
ٌد ُﺑُﺮ
ٌر-ُب-ُد
د
Z\ujira
َذ ُﺟِﺮ
َر-ِج-ُذ
ذ
Rabuta
َرَﺑُﺖ
َت-ُب-َر
ر
Zurida
َزُرِد
َد-ِر-ُز
ز
Surdita
َﺳُﺮْدِت
َت-ِد-ْر-ُس
س
Syajarun
ٌﺷَﺠَﺮ
ٌر-َج-َش
ش
S}abbara
َﺻَﺒﱠﺮ
َر-َ ّب-َص
ص
Z}amina
ٌﺿَﻤِﻦ
ٌن-ِم-َض
ض
T}ama'a
ٌﻃَﻤَﻊ
ٌع-َم-َط
ط
Z}ahara
ٌﻇَﺎھِﺮ
ٌر-ِه-ا-َظ
ظ
ﻋَﯿْﻨَﯿِْﻦ
ِن-ْي-َن-ْي-َع
ع
Guyu>bun
ٌﻏُﯿُﻮْب
ٌب-ْو-ُي-ُغ
غ
Fikratun
ٌﻓِﻜْﺮَة
ٌ ة-َر-ْك-ِف
ف
Qalqalatun
ٌﻗَﻠْﻘَﻠَﺔ
ٌة-َل-ْق-ل-َق
ق
Kaifiyatun
ٌﻛَﯿْﻔِﯿَﺔ
ٌة-َي-ِف-ْي-َك
ك
li'annahu
ُﻟِﺄَﻧﱠﮫ
ُه-نﱠ-َأ-ِل
ل
'ainaini
ت
10
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Mu'ammalatun
ٌﻣُﻌَﻤﱠﻠَﺔ
ٌة-َل-مﱠ-َع-ُم
م
Ni'a>muha>
ﻧِﻌَﺎﻣُﮭَﺎ
ا-َه-ُم-ا-َع-ِن
ن
Waraqatun
ٌوَرَﻗَﺔ
ٌة-َق-َر-َو
و
Holandi
ھُﻮْﻟَﻨْﺪِي
ي-ِد-ْن-َل-ْو-ُه
ه
La> ikra>ha>
َﻟَﺎإِﻛْﺮَاه
َه-ا-َر-ْك-ِإ-ا-َل
ﻻ
A'imatun
ٌأَﺋِﻤَﺔ
ٌة-َم-ِئ-َأ
ء
ُﯾَﻮْمَ ﯾَﻜُﻮْن
ُن-ْو-ُك-َ ي-َم-ْو-َي ي
Yauma yaku>nun
2. Huruf Awal, Tengah, dan Akhir Penulisan kata-kata Arab dilakukan dengan menggabungkan huruf-huruf Arab sesuai dengan kedudukan masing-masing huruf yang terdiri dari huruf awal, tengah, dan akhir. Pada pelajaran sebelumnya telah diberikan contoh penulisan huruf dan kata-kata Arab, tetapi belum ditunjukkan tata cara penulisan huruf-huruf tersebut pada posisi awal, tengah, dan akhir. Berikut petunjuk pemakaian huruf-huruf tersebut secara keseluruhan
Akhir
Tengah
Awal
transliterasi
sempurna
ــــﺎ
ـﺎـ
اــ
a
ا
ــﺐ
ـﺒـ
ﺑــ
b
ب
ــﺖ
ـﺘـ
ﺗــ
t
ت
ــﺚ
ـﺜــ
ﺛــ
Ts
ث
ــﺞ
ـﺠـ
ﺟــ
J
ج
ــﺢ
ـﺤـ
ﺣــ
H
ح
ــﺦ
ـﺨـ
ﺧــ
Kh
خ
ــﺪ
ـﺪـ
دــ
D
د
11
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
12
ذ
Dz
ذــ
ـﺬـ
ــﺬ
ر
R
رــ
ـﺮـ
ــﺮ
ز
Z
زــ
ـﺰـ
ــﺰ
س
s
ﺳــ
ـﺴـ
ــﺲ
ش
Sy
ﺷــ
ـﺸـ
ـﺘﺶ
ص
Sh
ﺻــ
ـﺼـ
ــﺺ
ض
Dh
ﺿــ
ـﻀـ
ــﺾ
ط
T
ﻃــ
ـﻄـ
ــﻂ
ظ
Zh
ﻇــ
ـﻈـ
ــﻆ
ع
'
ﻋــ
ـﻌـ
ــﻊ
غ
Gh
ﻏــ
ـﻐـ
ــﻎ
ف
F
ﻓــ
ـﻔـ
ــﻒ
ق
Q
ﻗــ
ـﻘـ
ــﻖ
ك
K
ﻛــ
ـﻜـ
ــﻚ
ل
L
ﻟــ
ـﻠـ
ــﻞ
م
M
ﻣــ
ـﻤـ
ــﻢ
ن
N
ﻧــ
ـﻨـ
ــﻦ
و
W
وــ
ـﻮـ
ــﻮ
ﻻ
H
ﻻ
ﻻ
ﻻ
ه
l.a
ھــ
ـﮭـ
ــﮫ
ء
'
أ\إ
ـءـ
ء
ي
y
ﯾــ
ـﯿـ
ــﻲ
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Latihan Mengenal Penulisan Huruf dan Tanda Baca
13
بَ-بِ-بُ
ﺑَﺒِﺐُ
ﺑَﺎ-ﺑِﻲ-ﺑُﻮ
تَ-تِ-تُ
ﺗَﺘِﺖُ
ﺗَﺎ-ﺗِﻲ-ﺗُﻮ
جَ-جِ-جُ
ﺟَﺠِﺞُ
ﺟَﺎ-ﺟِﻲ-ﺟُﻮ
ﺗَﺞِ – ﺟُﺐَ
ﺟَﺒُﺖَ
ﺟَﺒُﺖَ
دَ-دِ-دُ
دَبِ – ﺑِﺪَ
دت -ﺑﺠﺪ
رَ-زِ-رُوْ
رَزِرُوْ
رَازِﯾﺮُ ْو
سَ-شِ-سُ
ﺳَﺸِﺲُ
ﺳَﺮﺑﺸِﺲُ
ظَ-لِ-مَ
ﻇَﺎﻟِﻢُ
ﻇَﺎﻟِﻤُﻮن
عَ-قَ-لَ
ﻋَﻘَﻞَ
ﻋَﻘْﻞٌ
وَ-هِ-يَ
وَھِﻲَ
وَھُﻮَ
أ-أ-دَ-مَ
آدَمَ
ﯾُﻮْﺳُﻒَ
ه-ذَ-أ
ھﺬَا
ھﺬَأَ
ھَﺪَى
ھُﻮْدَا
ھُﻮْدَيﱠ
ه-ذِ-هِ
ھﺎذِهِ
ھﺬِهِ
أَﻧَﺎ – أَ-نَ-ا
أَﻧْﺖَ
أَﻧْﺖِ
أﻧﺘﻢ
أَﻧْﺘُﻦَ
أَﻧْﺘُﻤَﺎ
نَ-هَ-نِ
ﻧَﮭَﻦِ
ﻧَﺤْﻦُ ﻧَﮭْﻦُ
ﻧﺤﻦ
ھُﻮْﻣَﺎ
ھُﻮْمَ
ھﻤﺎ
ھُﻢْ
ھُﻦﱠ
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
ٌﻣُﺘﱠﺼِﻞ
ٌﻣُﻨْﻔَﺼِﻞ
ﺿﻤﯿﺮ
ُإِﺳَﻢ
ُم-َس-ِإ
ﺿﻤﺎﺋﺮ
ٌاِﺳْﻢُ اﻹِﺷَﺎرَة
ٌإِﺷَﺎرَة
ٌة-َر-ﺷَﺎ-ِإ
اﻟﻤﻔﺮدات Kosa kata Arab
ayah
ٌأَب
Aisyah
pintu
ٌﺑَﺎب
bukti
murid
ٌﺗِﻠْﻤِﯿْﺬ
bid'ah
ُﻋَﺎﺋِﺸَﺔ ٌﺑُﺮْھَﺎن /
hal
ٌﺑِﺪْﻋَﺔ
yang baru baru
ﺟَﺪِﯾْﺪ
sempurna
sutera
ﺣَﺮِﯾْﺮ
manusia, insan
baik
ﺧَﯿْﺮ
jalan
ٌﺻِﺮَاط
Zainab
زَﯾْﻨَﺐ
Malaikat
ﻣَﻠَﺎﺋِﻜَﺔ
rahasia
ّﺳِﺮ
Sabar
terbit
ﻃَﺎﻟِﻊ
matahari
ٌﺷَﻤْﺲ
bulan
ﻗَﻤَﺮ
bintang
ٌﻛَﻮْﻛَﺐ
terang
ٌﺿَﻮْء
bahasa inggris
إِﻧْﺠِﯿْﻠِﯿْﺰْﯾَﺔ
Belanda
ھُﻮْﻟَﻨْﺪِﯾَﺎ
Indonesia
إﻧﺪوﻧﯿﺴﯿﺎ
Arab
ﻋَﺮَﺑِﯿَﺔ
Jepang
ﯾَﺎﺑَﺎﻧِﯿَﺎ
ٌﻛَﺎﻣِﻞ ٌإِﻧْﺴَﺎن
ٌﺻَﺒْﺮ
14
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Cina
ﺻِﯿْﻨَﺎ
Al-qur an
ُاﻟﻘُﺮْآن
Al-kitab
اﻟﻜِﺘَﺎب
Injil
ٌإﻧْﺠِﯿْﻞ
Taurat
ﺗَﻮْرَة
Zabur
ٌزَﺑُﻮْر
pakaian
ﺛَﻮْب
wali Allah
insya-Allah
إِنْ ﺷَﺎءَ اﷲ
وَﻟِﻲُ اﷲ
sintaksis
ِﻋِﻠْﻢُ اﻟﻨَﺤْﻮ
Surakarta
ﺳُﻮْرَاﻛَﺮْﺗَﺎ
morfologi
Yogyakarta
ﺟُﻮﻛْﺠَﺎﻛَﺮْﺗَﺎ
Jakarta
ﺟَﺎﻛَﺮْﺗَﺎ
universitas
ﺟَﺎﻣِﻌَﺔ
fakultas
ﻛُﻠِﯿﱠﺔ
kuliah
ﻣُﺤَﺎﺿَﺮَة ﻣُﺴَﺎﺑَﻘَﺔ
jurusan
ﺷَﻌْﺒَﺔ/ٌﻗِﺴْﻢ
ِﻋِﻠْﻢُ اﻟﺼﱠﺮْف
ka'bah/ kubus
ﻛَﻌْﺒَﺔ
perlombaan
pembaca (pr.)
ﻗَﺎرِﺋَﺔ
Pembaca (lk.)
ﻗَﺎرِء
idul-fitri
ِﻋِﯿْﺪُ اﻟﻔِﻄْﺮ
Muharam
ﻣُﺤَﺮَم
Syawal
ﺷَﻮَال
Ramadhan
hukum
ٌﺣُﻜْﻢ
hakim
ﺣَﺎﻛِﻢ\ﻗَﺎﺿِﻲ
mahkamah
ﻣَﺤْﻜَﻤَﺔ
hak
ﺣَﻖﱞ
asasi
أَﺳَﺎﺳِﻲ
majelis
ٌﻣَﺠْﻠِﺲ
musyawarah
ﻣُﺸَﺎوَرَة
rakyat
رَاﻋِﯿَﺔ
dewan, kantor
دِﯾْﻮَان
Wakil
وَﻛِﯿْﻞ
makalah
ﻣَﻘَﺎﻟَﺔ
risalah,
surat,
َرﻣَﻀَﺎن
رِﺳَﺎﻟَﺔ
artikel, skripsi majalah
ﻣَﺠَﻠَﺔ
pasal, kelas
ﻓَﺼْﻞ 15
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
ayat
mukadimah,
أَﯾَﺔ
ﻣُﻘَﺪِﻣَﺔ
pendahuluan bab, pintu
ٌﺑَﺎب
khusus
ikhtisar
ٌاﺧْﺘِﺼَﺎر
ٌﺧُﺼُﻮْص
Kosakata Arab yang berkaitan dengan pemakaian huruf awal, tengah, dan akhir
Huru
Huruf
Huruf
Huruf
f
tengah
awal
Sempurna
bumi
أَرْض
ا
dengan
ب ﺑِﺴْﻢِ اﷲ
akhir
ini hati
Fatimah
ھَﺬَا ﻗَﻠْﺐ َﻓَﺎﻃِﻤ
tahun jalan
pembahasan suami
penyucian
ﺑَﺤْﺚ زَوْج ْﺗَﺴْﺒِﯿ
ْﺗَﺎرِﯾ
nama Allah sempurna
ﺗَﻤَﺎم
ت
pakaian
ﺛَﻮْب
ث
ﻛِﺘَﺎب banyak
kamar
ﻛَﺜِﯿْﺮَة ﺣُﺠْﺮَة
pengasih
indah, cantik
makhluk
ﺣَﺒْﻞ baik
ﻣَﺨْﻠُﻮْق
خ
ج ﺟَﻤِﯿْﻠَﺔ
tali
رَﺣِﯿْﻢ
ح sejarah
ﺳَﺒِﯿْﻞ
buku
ة skripsi,
ﻋَﺎم
ﺧَﯿْﺮ
dilahirkan
ﯾُﻮْﻟَﺪ
sekolah
ﻣَﺪْرﺳَﺔ
pelajaran
lezat
ﻟَﺬِﯾْﺬ
karcis
ﺗَﺬْﻛِﺮَة
dzikir, ingat
Yang Menyinari
ﻣُﻨِﯿْﺮ
Bacaan
ﻗِﺮَأَة
resmi
ح
خ
د دَرْس ذِﻛْﺮ
ذ
ر رَﺳﻤِﯿَﺔ
16
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
pusat/markas
َﻣَﺮْﻛ
Dengan tambaha
ز ketua/kepala
ْرَﺋِﯿ
ﺑِﺰِﯾﺎَدَة
masjid
زَھْﺮَة orang yang
ﻣَﺴْﺠِﺪ Yang
رَﯾْﺶ
ز
n
س bulu burung
bunga
Maha berterima
bersujud
ﺳَﺎﺟِﺪ
syukur
اﻟﺸَﻜُﻮْر
س
ش ﺷُﻜْﺮ
kasih khas
ﺧَﺎ
Yang Maha
tempat
berbaring
binatang kucing
ص
Penyabar
َرَﺑ
penyemp
ض ّﻗِﻂ
it-an lih. ﻃﮭﺮ
sabar
اﻟﺼَﺒُﻮْر
ص َﺻَﺒَﺮ
tertawa
ﺗَﻀِﯿْﻖ ﯾَﻄْﮭَﺮ
ﺿﺤﻚ membersihk an
ض
َﻃَﮭَﺮ
ط
lafal
ﻟَﻔْﻆ
lih. ﻇﻠﻢ
ﯾَﻈْﻠِﻢ
menganiaya
َﻇَﺎﻟَﻢ
ظ
mendengar
َﺳَﻤِﻊ
lih. ﻋﻠﻢ
ﯾَﻌْﻠَﻢ
tahu
َﻋَﻠِﻢ
ع
َﺑَﻠَّﻎ
mencuci
ﯾَﻐْﺸِﻞ
selain
ﻏَﯿْﺮ
غ
gadis (jmk.)
ف ﻓَﺘَﯿَﺎت
menyampaikan waqaf
َوَﻗَﻒ
berfaeda h
ﻣُﻔِﯿْﺪ
menciptakan
َﺧَﻠَﻖ
lih. ﻗﺮأ
ﯾَﻘْﺮَأ
membaca
َﻗَﺮَأ
ق
raja
ﻣَﻠِﻚ
lih. ﻛﺘﺐ
ُﯾَﻜْﺘُﺐ
menulis
َﻛَﺘَﺐ
ك
keluarga
أَھْﻞ
susu
ﻣِﻠْﻚ
malam
ﻟَﯿْﻞ
ل
ﻣَﻜِﯿْﻦ
م
ﻧَﻤْﺮ
ن
lemah lembut
ketika
ﺣَﻠِﯿْﻢ ﺣِﯿْﻦ
Yang dipuji tumbuh
ﻣَﺤْﻤُﻮْد ﯾَﻨْﻤُﻮ
kokoh
harimau
17
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
maaf
ﻋَﻔْﻮ
sampai
ﺗُﻮْﺻﻞ
perkataan
ﻗَﻮْل
republik
ﺟُﻤْﮭُﻮْرِﯾَﺔ
fikih/pemahaman
dikte
ﻓِﻘْﮫ َإِﻣْﻼ
halal
ﺣَﻼَل
kepala
satu
وَﺣِﯿْﺪ
bulan sabit
ھِﻠَﺎل
pandang
ه ﻟَﺎﺣَﻈَﺔ
suatu
ﺷَﻲْء
sumur
adab, sastra
mutiara
ﻟُﺆْﻟُﺆ
mukmin
ﺑِﺌْﺮ ﻣُﺆْﻣِﻦ
ﻻ
mata
رَأْس
ء
و
أَدَب izin itu (jamak)
ء
إِذْن أُوﻟَﺌِﻚ
Penulisan huruf-huruf Arab dibedakan penggunaan antara huruf awal, tengah, dan akhir. Agar Anda dapat lebih memahami "baca tulis" Arab secara baik, silakan berlatih dengan membaca buku-buku yang mengajarkan "tulis baca" Arab di tingkat dasar.
18
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB II MAD TABI'I DAN AL
2.1 Mad Tabi'i (ﻃﺒﯿﻌﻲ
) ﻣﺪ
Tanda baca mad ( ) آberfungsi untuk memanjangkan bunyi vokal sehingga vokal itu dibaca sampai lima ketukan, misalnya:
أﯾّﮭﺎ
أُوﻟﺌ ﻚ
u>la>'ika; اﻟﻘ ﺮآنal-qur'a>n;
ﯾﺎ
ya ayyyuha> Adapun yang dimaksud dengan mad tabi'i adalah "panjang biasa", yaitu
pemanjangan bunyi vokal hanya dua ketukan saja. Mad tabi'i terdiri dari pemanjangan bunyi /aa/ ;…َا/ii/ …ِي..; dan /uu/…ُو 1) huruf alif ( ) اyang terletak setelah fathah dibaca /aa/ (bunyi /a/ diperpanjang dua vokal), contoh:
ﻋﺎﻟﻤﯿﻦ
alam semesta
: 'a>lamin
:
raja
: ma>liki
: ﻣﺎﻟﻚ
wajib
: wa>jibun
: واﺟﺐ
2) huruf yak (
ي
) yang terletak sesudah kasrah dibaca /ii/ sepanjag dua vokal,
contoh:
رﺣﯿﻢ
pengasih
: rahi>mun
:
di dalamnya
: fi>hi
: ﻓﯿﮫ
agama
: di>nun
:
دﯾﻦ
3) huruf wawu ( ) وyang terletak sesudah dhammah dibaca /uu/ (bunyi /u/ sepanjang dua vokal), contoh: : yu>qinu>n
:
ﯾﻮﻗﻨﻮن
orang-orang muslim : muslimu>n
:
ﻣﺴﻠﻤﻮن
mereka yakin
19
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
2.2 Pemakaian /Al/
Makna /al/ sama dengan the di dalam bahasa Inggris, tetapi /al-/ dalam bahasa Arab penulisannya dirangkaikan dengan kata yang diikutinya, sedangkan the terpisah dengan kata yang diikutinya, misalnya "the book" bukan digandeng seperti "thebook". Penulisan tak ada kaitannya dengan jenis huruf pertama pada kata yang bersangkutan. Untuk itu perlu diketahui jenis huruf Arab, yaitu: 1) Huruf syamsiyyah (اﻟﺸﻤﺴﯿﺔ
) اﻟﺤﺮوف
Huruf syamsiyah terdiri dari empat belas huruf, yaitu:
تثدذرزسشصضط ظنل Contoh penggunaannya:
pedagang
ٌاﻟﺘﱠﺎﺟِﺮ
ٌﺗَﺎﺟِﺮ
()ت
kedelapan
ٌاﻟﺜﱠﺎﻣِﻦ
ٌﺛَﺎﻣِﻦ
()ث
laci
ٌاﻟﺪﱡرْج
ٌدُرْج
()د
ingat
ٌاﻟﺬﱢﻛْﺮ
ٌذِﻛْﺮ
()ذ
kepala
ٌاﻟﺮﱠأْس
ٌرَأْس
()ر
zakat
ٌاﻟﺰﱠﻛَﺎة
ٌزَﻛَﺎة
()ز
celana
ٌاﻟﺴِﺮْوَال
ٌﺳِﺮْوَال
()س
kesaksian
ٌاﻟﺸﱠﮭَﺎدَة
ٌﺷَﮭَﺎدَة
()ش
sedekah
ٌاﻟﺼﱠﺪَﻗَﺔ
ٌﺻَﺪَﻗَﺔ
()ص
tertawa
ٌاﻟﻀﱠﺤِﻚ
ٌﺿَﺤِﻚ
()ض
dokter/ tabib
ٌاﻟﻄﱠﺒِﯿْﺐ
ٌﻃَﺒِﯿْﺐ
()ط
ٌاﻟﻈﱡﻠْﻢ
ٌﻇُﻠْﻢ
()ظ
gelap
20
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
nikmat
ٌاﻟﻨﱢﻌْﻤَﺔ
ٌﻧِﻌْﻤَﺔ
()ن
lezat
ٌاﻟﻠﱠﺬِﯾْﺬ
ٌﻟَﺬِﯾْﺬ
()ل
Al yang dilekatkan pada kata yang didahului oleh huruf syamsiyah, lam ( )لitu berasimilasi dengan huruf yang dilekatinya.
2) Huruf Qomariyah (ﯾﮫ
َاﻟﺤﺮوف اﻟﻘَﻢ
)
Huruf qomariyah terdiri dari empat belas huruf (sama dengan syamsiyah), yaitu:
ابجحخعغفقكلموهي Contoh penggunaannya:
mama
ُاﻻِﺳْﻢ
ٌاﺳْﻢ
()ا
pintu
ُاﻟﺒَﺎب
ٌﺑَﺎب
()ب
gunung
ُاﻟﺠَﺒَﻞ
ٌﺟَﺒَﻞ
()ج
hadis
ُاﻟﺤَﺪِﯾْﺚ
ٌﺣَﺪِﯾْﺚ
()ح
kuda
ُاﻟﺨَﯿْﻞ
ٌﺧَﯿْﻞ
()خ
ilmu
ُاﻟﻌِﻠْﻢ
ٌﻋِﻠْﻢ
()ع
gaib
ُاﻟﻐَﯿْﺐ
ٌﻏَﯿْﺐ
()غ
Buah
ُاﻟﻔَﺎﻛِﮭَﺔ
ٌﻓَﺎﻛِﮭَﺔ
()ف
bulan
ُاﻟﻘَﻤَﺮ
ٌﻗَﻤَﺮ
()ق
kitab
ُاﻟﻜِﺘَﺎب
ٌﻛِﺘَﺎب
()ك
raja
ُاﻟﻤَﻠِﻚ
ٌﻣَﻠِﻚ
()م
wajah
ُاﻟﻮَﺟْﮫ
ٌوَﺟْﮫ
()و
petunjuk
ُاﻟﮭِﺪَاﯾَﺔ
ٌھِﺪَاﯾَﺔ
()ه
kanan
ُاﻟﯿَﻤِﯿْﻦ
ٌﯾَﻤِﯿْﻦ
()ي 21
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Al yang dilekatkan pada kata yang didahului oleh huruf qomariyah tidak berasimilasi, lihat contoh di atas. Rangkuman a) Mad tabi'i adalah pemanjang biasa yang dilakukan dengan menambahkann huruf alif sesudah tanda fathah, yak sesudah tanda kasroh, dan wawu sesudah tanda dhommah. b) Penggunaan al perlu memperhatikan jenis huruf awal pada kata yang dilekatinya, bila termasuk (
اﻟﺤ ﺮوف اﻟﺸﻤﺴ ﯿﺔ
) maka al itu berasimilasi, sedangkan pada
huruf qomariyah tidak berasimilasi.
22
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB III DHOMIR (KATA GANTI)
ﺿَﻤِﯿْﺮ Dhomir dibagi menjadi 2 macam: 1. Dhami>r munfashi>l ( ﻣُﻨْﻔَﺼِﻞ
) ﺿَﻤِﯿْﺮyaitu kata ganti orang yang penulisannya
di dalam kalimat berdiri sendiri. Misal, saya
أَﻧﺎ, dia َ ھُﻮ, kamu lk. َ أَﻧْﺖ, kita ُﻧَﺤْﻦ
, dsb. 2. Dhami>r muttashi>l
( ﺿَﻤِﯿْﺮ ﻣُﺘﱠﺼِﻞ
) yaitu kata ganti orang yang penulisannya
di dalam kalimat dirangkaikan dengan kata lain. Misal, kitabnya lk lk
ُ ﻛِﺘﺎَﺑُﮫ, penamu
َ ﻗَﻠَﻤُﻚ, dsb.
Agar lebih jelas dapat dikemukakan uraian berikut, (1) Dhamir munfashi>l 1) Dhami>r munfashi>l untuk orang ketiga jenis laki-laki (Al-Gha>ib ُ ) اَﻟْﻐﺎَﺋِﺐ: mereka lk./1 ْ ھُﻢ, mereka lk./2َ ھُﻤﺎ, dia lk./1 َھُﻮ 2) Dhami>r munfashi>l untuk orang ketiga jenis perempuan (Al-Gha>ibah ُ ) اَﻟْﻐﺎَﺋِﺒَﺔ: mereka pr./1 ھُﻦﱠ, mereka pr./2 َ ھُﻤﺎ, dia pr./1 َھِﻲ 3) Dhami>r munfashi>l untuk orang kedua jenis laki-laki (Al-Mukhaathab ُاَﻟْﻤُﺨﺎَﻃَﺐ ) : kamu, anda jm. ْ أَﻧْﺘُﻢ, kamu/2 َ أَﻧْﺘُﻤﺎ, kamu/1 َأَﻧْﺖ 4) Dhamir
munfashi>l
untuk
orang
kedua
jenis
perempuan
(Al-
Mukhaathabah ُ )اَﻟْﻤُﺨﺎَﻃَﺒَﺔ: kamu, anda jm. أَﻧْﺘُﻦﱠ, kamu/2َ أَﻧْﺘُﻤﺎ, kamu/1ِأَﻧْﺖ 5) Dhamir munfashi>l untuk orang pertama tunggal dan jamak (Al-Mutakallim ُاَﻟْﻤُﺘَﻜَﻠﱢﻢ ) : kita, kami ُ ﻧَﺤْﻦ, saya َأَﻧﺎ Catatan: lk. = laki-laki; pr. = perempuan; dan jmk. = jamak
23
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Perhatikan bagan berikut.
Orang ke
Plur./
Dual./
Sing./
Jenis
III
ْھُﻢ
ھُﻤﺎ
َھُﻮ
lk.
III
ھُﻦﱠ
ھُﻤﺎ
َھِﻲ
pr.
II
ْأَﻧْﺘُﻢ
َأَﻧْﺘُﻤﺎ
َأَﻧْﺖ
lk.
II
أَﻧْﺘُﻦﱠ
َأَﻧْﺘُﻤﺎ
ِأَﻧْﺖ
pr.
I
ُﻧَﺤْﻦ
_
َأَﻧﺎ
lk/pr
Keterangan: Singularis = Mufrad = ٌﻣُﻔْﺮَد Dualis = Mutsanna = َﻣُﺜَﻨّﻰ Pluralis = Jamak = ٌ( ﺟَﻤْﻊdalam bahasa Arab jamak: lebih dari dua orang, sedangkan Bhs. Inggris lebih dari satu orang). Misal: satu buku
=
ٌﻛِﺘﺎَب
=
one book
dua buku
=
ِﻛِﺘﺎَﺑﺎَن
=
two books
beberapa buku
=
ٌﻛُﺘُﺐ
=
some books
contoh-contoh dalam kalimat :
Ia seorang mahasiswa
ٌھُﻮَ ﻃﺎَﻟِﺐ
Mereka adalah dua orang mahasiswa
ِھُﻤﺎَ ﻃﺎَﻟِﺒﺎَن
Mereka adalah beb. mahasiswa
ٌھُﻢْ ﻃُﻼﱠب
Ia seorang mahasiswa
ٌھِﻲَ ﻃﺎَﻟِﺒَﺔ
Mereka adalah dua mahasiswi
ِھُﻤﺎَ ﻃﺎَﻟِﺒَﺘﺎَن
Mereka adalah beb. mahasiswi
ٌھُﻦﱠ ﻃﺎَﻟِﺒﺎَت
Engkau adalah seorang anak lk.
ٌأَﻧْﺖَ وَﻟَﺪ 24
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Engkau adalah dua orang anak lk.
ِأَﻧْﺘُﻤﺎَ وَﻟَﺪاَن
Engkau adalah beb. orang anak lk.
ٌأَﻧْﺘُﻢْ أَوْﻻَد
Engkau seorang guru lk.
ٌأَﻧْﺖَ ﻣُﻌَﻠﱢﻢ
Engkau seorang guru pr.
ٌأَﻧْﺖِ ﻣُﻌَﻠﱢﻤَﺔ
Engkau dua orang guru lk.
ِأَﻧْﺘُﻤﺎَ ﻣُﻌَﻠﱢﻤﺎَن
Engkau dua orang guru pr.
ِأَﻧْﺘُﻤﺎَ ﻣُﻌَﻠﱢﻤَﺘﺎَن
Engkau beb. orang guru lk.
َأَﻧْﺘُﻢْ ﻣُﻌَﻠﱢﻤُﻮْن
Engkau beb. orang guru pr.
ٌأَﻧْﺘُﻦﱠ ﻣُﻌَﻠﱢﻤﺎَت
Engkau seorang penulis lk.
ٌأَﻧْﺖَ ﻛﺎَﺗِﺐ
Engkau seorang sastrawan
ٌأَﻧْﺖَ أَدِﯾْﺐ
Engkau seorang wartawan
أَﻧْﺖَ ﺻَﺤَﻔِﻲﱞ
Kita beb. orang menteri
ُﻧَﺤْﻦُ وُزَراَء
Saya seorang pedagang
ٌأَﻧﺎَ ﺗﺎَﺟِﺮ
Saya seorang penyair
ٌأَﻧﺎَ ﺷﺎَﻋِﺮ
Kami beb. orang penyair
ُﻧَﺤْﻦُ ﺷُﻌَﺮاَء
Saya seorang insinyur
ٌأَﻧﺎَ ﻣُﮭَﻨْﺪِس
2) Dhomir Muttashil
Dhamir muttashil dapat dirangkaikan di belakang kata benda/isim, kata kerja/fiil, dan “preposisi”/ harf. Adapun bentuk-bentuk dhomir muttashil adalah sebagai berikut:
ُـﮫ...
_
ia lk/1
َھُﻮ
َـﮭُﻤﺎ...
_
ia lk/2 (mereka)
ھُﻤﺎ
ْـﮭُﻢ...
_
ia lk/jm (mereka)
ْھُﻢ
25
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
َـﮭﺎ...
_
ia pr/1
َھِﻲ
...
_
ia pr/2 (mereka)
ھُﻤﺎ
ـﮭُﻦﱠ...
_
ia pr/jm (mereka)
ھُﻦﱠ
َـﻚ...
_
kamu lk/1
َأَﻧْﺖ
َـﻜُﻤﺎ...
_
kamu lk/2
َأَﻧْﺘُﻤﺎ
ْـﻜُﻢ...
_
kamu lk/jm
ْأَﻧْﺘُﻢ
ِـﻚ...
_
kamu pr/1
ِأَﻧْﺖ
َـﻜُﻤﺎ...
_
kamu pr/2
َأَﻧْﺘُﻤﺎ
ـﻜُﻦﱠ...
_
kamu pr/jm
أَﻧْﺘُﻦﱠ
ـِﻲ...
_
saya
َأَﻧﺎ
َﻧﺎ...
_
kita
ُﻧَﺤْﻦ
َـﮭُﻤﺎ
Contoh pemakaian dalam kalimat:
kitabnya
ُﻛِﺘﺎَﺑُﮫ
Ia
َھُﻮ
+
kitab
ٌﻛِﺘﺎَب
penamu
َﻗَﻠَﻤُﻚ
Kamu
َأَﻧْﺖ
+
pena
ٌﻗَﻠَﻢ
uang kita
َﻧُﻘُﻮْدُﻧﺎ
kita
ُﻧَﺤْﻦ
+
uang
ٌﻧُﻘُﻮْد
mobilku
ﺳَﯿﺎﱠرَﺗِﻲ
Saya
َأَﻧﺎ
+
mobil
ٌﺳَﯿﺎﱠرَة
kepada mereka
ْإِﻟَﯿْﮭِﻢ
Mereka
ْھُﻢ
+
kepada
إِﻟَﻰ
darinya pr
َإِﻟَﯿْﮭﺎ
ia pr
َھِﻲ
+
dari
ْﻣِﻦ
milikku
ْﻟِﻲ
Saya
َأَﻧﺎ
+
milik
...َل
milik kita
َﻟَﻨﺎ
Kita
ُﻧَﺤْﻦ
+
milik
...َل
bagi anda
ْﻋَﻠَﯿْﻜُﻢ
Anda
ْأَﻧْﺘُﻢ
+
atas, bagi
ﻋَﻠَﻰ
26
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
keselamatan bagi Anda mengeluarkan mereka
ْاَﻟﺴَﻼَمُ ﻋَﻠَﯿْﻜُﻢ mengeluarkan
ْﯾُﺨْﺮِﺟُﮭُﻢ
ُﯾُﺨْﺮِج
mereka
ْھُﻢ
Ia mengeluarkan mereka dari kegelapan kepada cahaya
ﯾُﺨْﺮِﺟُﮭُﻢْ ﻣِﻦَ اﻟﻈﱡﻠُﻤﺎَتِ إِﻟَﻰ
terang
ِاﻟﻨﱡﻮْر
Aku cinta padamu
َأُﺣِﺒﱡﻚ
Aku cinta padamu
َأُﺣِﺒﱡﻚ
RANGKUMAN
1) Dhomir munfashil adalah kata ganti orang yang penulisannya di dalam kalimat berdiri sendiri. 2) Dhomir muttashil adalah kata ganti orang yang penulisannya di dalam kalimat dirangkaikan.
27
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB IV ISMUL ISYAROH
اِﺳْﻢُ اﻹِﺷﺎَرَة 4. ISMUL ISYAROH ُاِﺳْﻢُ اﻹِﺷﺎَرَة Ismul Isyaroh berasal dari kata “ismun” yang berarti ‘nama’ dan “isyarah” yang berarti ‘penunjuk’. Sehingga Ismul Isyaroh diterjemahkan menjadi ‘Kata Ganti Penunjuk’. Ada bermacam-macam ismul isyaroh, akan tetapi untuk pelajaran ini hanya diperkenalkan beberapa kata saya, antara lain: Ini lk.
َھَﺬا
Ini pr.
ِھَﺬِه
Itu lk.
َذَﻟِﻚ
Itu pr.
َﺗِﻠْﻚ
Kata jamak dari
َ ذَﻟِﻚ، َﺗِﻠْﻚ
Adalah
َأُوﻟﺌِﻚ
dan
َ ھَﺬا، ِھَﺬِه
Adalah
ِھَﺆُﻵء
Kata َ أُوﻟﺌِﻚdan ِ ھَﺆُﻵءdapat dipergunakan untuk menunjukkan jenis laki-laki dan perempuan. Contoh dalam kalimat: Siapakah ini? Ini Muhammad
ٌﻣَﻦْ ھَﺬاَ؟ ھَﺬاَ ﻣُﺤَﻤﱠﺪ
Siapakah itu? Itu Yusuf
ُﻣَﻦْ ذَﻟِﻚَ؟ ذَﻟِﻚَ ﯾُﻮْﺳُﻒ
Siapakah ini? Ini Khadijah
ٌﻣَﻦْ ھَﺬِهِ؟ ھَﺬِهِ ﺧَﺪِﯾْﺠَﺔ
Siapakah itu? Itu Aisyah
ٌﻣَﻦْ ﺗِﻠْﻚَ؟ ﺗِﻠْﻚَ ﻋﺎَﺋِﺸﺔ
Ini seorang laki-laki
ٌھَﺬاَ رَﺟُﻞ
Mereka ini beb. orang laki-laki
ٌھُﻢْ رِﺟﺎَل
Siapakah mereka ini?
ﻣَﻦْ ھَﺆُﻵءِ؟
Mereka ini para bapak
ُھَﺆُﻵءِ آﺑﺎَء
Kitab ini
ُھَﺬاَ اﻟْﻜِﺘﺎَب
28
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
ذَﻟِﻚَ اﻟْﻜِﺘﺎَبُ ﻻَ رَﯾْﺐَ ﻓِﯿْﮫِ
Kitab itu di dalamnya tak ada kebenaran
ﻛِﺘﺎَﺑُﻜُﻢْ ھَﺬاَ
Kitab kepunyaanmu ini
ھَﺬاَ ﻛِﺘﺎَبٌ
Ini kitab
ھَﺬاَ ھُﻮَ اﻟْﻮَﻟَﺪُ
Ini anak lk. itu
ھَﺬاَ ﻛِﺘﺎَﺑُﻜُﻢْ
Ini kitabmu
ﻣﺎَ ھَﺬاَ ؟ ھَﺬاَ ﻛِﺘﺎَبٌ
ھَﺬاَ ﻛِﺘﺎَبٌ
ﻧَﻌَﻢْ ،ھَﺬاَ ﻛِﺘﺎَبٌ ھَﻞْ ھَﺬاَ ﻛِﺘﺎَبٌ ؟ ﻣﺎَ ھَﺬِهِ ؟ ھَﺬِهِ ﻣَﺠَﻠﱠﺔٌ
ھَﺬِهِ ﻣَﺠَﻠﱠﺔٌ
ﻧَﻌَﻢْ ،ھَﺬِهِ ﻣَﺠَﻠﱠﺔٌ ھَﻞْ ھَﺬِهِ ﻣَﺠَﻠﱠﺔٌ ؟ أَﯾْﻦَ اﻟْﻜِﺘﺎَبُ ؟ اﻟْﻜِﺘﺎَبُ ھُﻨﺎَ أَﯾْﻦَ ھُﻮَ ؟ ھُﻮَ ھُﻨﺎَ أَﯾْﻦَ اﻟْﻤَﺠَﻠﱠﺔُ ؟ اﻟْﻤَﺠَﻠﱠﺔُ ھُﻨﺎَ أَﯾْﻦَ ھِﻲَ ؟ ھِﻲَ ھُﻨﺎَ ھَﻞْ ﺗِﻠْﻚَ ﺟﺎَﻣِﻌَﺔٌ ؟ ﻻَ ،ﺗِﻠْﻚَ ﻣَﺪرَﺳَﺔٌ ھَﻞْ ﺗِﻠْﻚَ ﻣَﺪْﻟﺮَﺳَﺔٌ ؟ ﻻَ ،ذَﻟِﻚَ ﺑَﯿْﺖٌ ھَﻞْ ذَﻟِﻚَ ﻣَﻜْﺘَﺐٌ ؟ ﻻَ ،ﺗِﻠْﻚَ ﻣَﺪْرَﺳَﺔٌ ھَﻞْ ذَﻟِﻚَ ﻣَﺤْﻤُﻮْدٌ ؟ ﻧَﻌَﻢْ ،ذَﻟِﻚَ ﻣَﺤْﻤُﻮْدٌ ھَﻞْ ﺗِﻠْﻚَ أَﻣِﯿْﻨَﺔٌ ؟ ﻻَ ,ﺗِﻠْﻚَ ﻋﺎَﺋِﺸَﺔٌ ﻧَﺤْﻦُ أَﻣِﯿْﻦ وَ ﻓَﺮِﯾْﺪ وَ ﺟَﻤِﯿْﻞ أَﯾْﻦَ ﻣُﺤَﻤﱠﺪٌ وَ ﻣَﺤْﻤُﻮْدٌ ؟ ھُﻤﺎَ ھُﻨﺎَكَ ﻧَﺤْﻦُ أَﻣِﯿْﻨَﺔ وَ ﻓَﺮِﯾْﺪَة وَ ﺟَﻤِﯿْﻠَﺔ أَﯾْﻦَ ﺳَﻠْﻤﻰَ وَ ﻓﺎَﻃِﻤَﺔ ؟ ھُﻤﺎَ ھُﻨﺎَكَ
29
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
RANGKUMAN 1)
َ ھَﺬاdan ِ ھَﺬِهdipergunakan untuk penunjuk dekat, َ ھَﺬاuntuk jenis
laki-laki dan
ِھَﺬِه
untuk jenis laki-laki dan
َﺗِﻠْﻚ
untuk jenis perempuan. 2)
َذَﻟِﻚ
dan
َﺗِﻠْﻚ
dipergunakan untuk penunjuk jauh,
َذَﻟِﻚ
untuk jenis perempuan. 3) Bentuk jamak dari َ ھَﺬاdan ِ ھَﺬِهadalah ِھَﺆُﻵء, dan َ ذَﻟِﻚserta َ ﺗِﻠْﻚadalah َ أُوﻟﺌِﻚ, ِ ھَﺆُﻵءdan
َ أُوﻟﺌِﻚdapat dipergunakan untuk jenis laki-laki dan perempuan.
KEPUSTAKAAN Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. Surabaya: Lembaga Bahasa Arab
30
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB V JUMLAH ISMIYAH DAN JUMLAH FI’LIYAH
5. JUMLAH ISMIYAH DAN JUMLAH FI’LIYAH
( ٌ)ﺟُﻤْﻠَﺔٌ إِﺳْﻤِﯿﱠﺔٌ وَ ﺟُﻤْﻠَﺔٌ ﻓِﻌُﻠِﯿﱠﺔ 5.1 Jumlah Ismiyah (kalimat nominal) : selain fiil
Jumlah ismiyah adalah suatu kalimat yang unsur-unsurnya terdiri dari “mubtada’” dan “khobar”. Mubtada’ adalah kata yang diterangkan, berupa isim yang diletakkan di permulaan kalimat, dan kata itu berakhir dengan harakat dhommah, sedangkan “khobar” adalah kata yang menerangkan hal-ihwal mubtada’ (perhatikan tentang penjelasan mubtada’).
Contoh: Muhammad berdiri
ٌﻣُﺤَﻤﱠﺪٌ ﻗﺎَﺋِﻢ
Fatimah duduk
ٌﻓﺎَﻃِﻤَﺔٌ ﺟﺎَﻟِﺴَﺔ
Gunung itu tinggi
ٌاَﻟْﺠَﺒَﻞُ ﻣُﺮْﺗَﻔِﻊ
Air itu tawar
ٌاَﻟْﻤﺎَءُ ﻋَﺬْب
Pintu itu luas
ٌاَﻟْﺒﺎَبُ واَﺳِﻊ
Jalan itu sempit
ٌاَﻟﺸﺎﱠرِعُ ﺿَﯿﱢﻖ
Guru itu hadir
ٌاَﻟْﻤُﻌَﻠﱢﻢُ ﺣﺎَﺿِﺮ
Rumah itu megah
ٌاَﻟْﺒَﯿْﺖُ ﻓﺎَﺧِﺮ
Langit itu jernih
ٌاَﻟﺴﱠﻤﺎَءُ ﺻَﻔِﯿﱠﺔ
Sumur itu dalam
ٌاَﻟْﺒِﺌْﺮُ ﻋَﻤِﯿْﻖ
Bunga itu indah
ٌاَﻟﺰﱠھْﺮَةُ ﺟَﻤِﯿْﻠَﺔ
Siti seorang murid
ٌﺳِﯿْﺘِﻲْ ﺗِﻠْﻤِﯿْﺬَة
31
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Air itu mengalir
اَﻟْﻤﺎَءُ ﯾَﺠْﺮِي
Hujan itu sedang turun
ُاَﻟﻤَﻄَﺮُ ﯾَﻨْﺰِل
Ikan itu sedang berenang
ُاﻟﺴﱠﻤَﻚُ ﯾَﺴْﺒَﺢ
Daun itu sedang bergerak
ُاﻟْﻮَرَقُ ﺗَﺘَﺤَﺮﱠك
Api itu sedang menyala
ُاﻟﻨﺎﱠرُ ﺗَﺘَﻠَﮭﱠﺐ
Bola itu melambung ke udara
ِاﻟْﻜُﺮَةُ ﺗَﺮْﺗَﻔِﻊُ إﻟﻰَ اﻟْﻔَﻀﺎَء
5.2 Jumlah Fi’liyah (kalimat verbal) Jumlah fi’liyah adalah kalimat yang terdiri dari kata kerja/fiil dan pelaku/fail. Failnya berfungsi sebagai subjek dan fiil sebagai predikat. Contoh: Penjahit itu sedang menjahit
ُﯾَﺨِﯿْﻂُ اﻟﺨَﯿﺎﱠط
Imam/pemimpin itu sedang berkhutbah
ُﯾَﺨْﻄُﺐُ اﻹِﻣﺎَم
Murid-murid itu sedang berbaris
ُﯾَﺼْﻄَﻒﱡ اﻟﺘﱠﻼَﻣِﯿْﺬ
Kereta api itu telah berjalan
ًُﺳﺎَرَ اﻟْﻘِﻄﺎَر
Hamid sedang bermain-main
ٌﯾَﻠْﻌَﺐُ ﺣﺎَﻣِﺪ
Anak lk itu sedang minum
ُﯾَﺸْﺮَبُ اﻟْﻮَﻟَﺪ
Orang yang tenggelam itu dapat diselamatkan
ُﺳَﻠِﻢَ اﻟْﻐَﺮِﯾْﻖ
Guru itu sedang menjelaskan
ُﯾَﺸْﺮَحُ اﻟْﻤُﻌَﻠﱢﻢ
Muhammad telah berdiri
ٌﻗﺎَمَ ﻣُﺤَﻤﱠﺪ
Fatimah telah duduk
ُﺟَﻠَﺴَﺖْ ﻓﺎَﻃِﻤَﺔ
Saya telah makan makanan itu
َأَﻛَﻠْﺖُ اﻟﻄﱠﻌﺎَم
RANGKUMAN Jumlah Ismiyah terdiri dari mubtada’ dan khobar, sedangkan jumlah ismiyah terdiri dari fiil dan fail.
32
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
KEPUSTAKAAN Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. Surabaya: Lembaga Bahasa Arab Yunus, Mahmud. 1985. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya Agung
33
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB VI PEMBAGIAN FIIL
6. PEMBAGIAN FIIL Fiil ( ٌ ) ﻓِﻌْﻞadalah kata yang menunjukkan hal yang berhubungan dengan pekerjaan, tetapi fiil bukan berarti kata kerja, sebab pada fiil tsb. terdapat pula kata perintah. Fiil dibagi menjadi 3 macam: 1) Fiil madhi (
ﻓِﻌْﻞُ اﻟْﻤﺎَﺿِﻲ
) yaitu kata kerja yang menunjukkan pekerjaan waktu
lampau. 2) Fiil mudhorik (
ﻓِﻌْﻞُ اﻟْﻤُﻀﺎَرِع
) yaitu kata kerja yang menunjukkan pekerjaan
waktu sekarang dan akan datang. 3) Fiil Amar (ِاﻷَﻣَﺮ
ُ ) ﻓِﻌْﻞyaitu kata perintah.
Perhatikan contoh-contoh berikut.
َﻛَﺘَﺐَ ﺑَﻜْﺮٌ اﻟﺪﱠرْس
َﯾَﻜْﺘُﺐُ ﺑَﻜْﺮٌ اﻟﺪﱠرْس
ِﯾَﺠْﻠِﺲُ ﻓَﺮِﯾْﺪٌ ﻋَﻠَﻰ اﻟْﻤَﻜْﺘَﺐِ ﺟَﻠَﺲَ ﻓَﺮِﯾْﺪٌ ﻋَﻠَﻰ اﻟْﻤَﻜْﺘَﺐ ِذَھَﺐَ ﺗﺎَﺟِﺮٌ إﻟَﻰ اﻟﺴﱡﻮْق
ِﯾَﺬْھَﺐُ ﺗﺎَﺟِﺮٌ إﻟَﻰ اﻟﺴﱡﻮْق
َﺷَﺮِبَ اﻟْﻤَﺮِﯾْﺾُ اﻟﺪﱠواَء
َﯾَﺸْﺮَبُ اﻟْﻤَﺮِﯾْﺾُ اﻟﺪﱠواَء
!َ أُﻛْﺘُﺐْ اﻟﺪﱠرْس،ُﯾﺎَ ﺑَﻜْﺮ
!ِ اِذْھَﺐْ إﻟَﻰ اﻟﺴﱡﻮْق،ُﯾﺎَ وَﻟَﺪ
!ﯾﺎَ ﻓَﺮِﯾْﺪُ اِﺟْﻠِﺲْ ﻋَﻠَﻰ اﻟْﻜُﺮْﺳِﻲﱢ َ اِﺷْﺮَبْ اﻟﺪﱠواَء،ُﯾﺎَ ﻣَﺤْﻤُﻮْد ( اﻟْﻤُﻔْﺮَداَتkosa kata) Di atas
ﻋَﻠَﻰ
Ke
إﻟَﻰ 34
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Ia telah menulis
َﻛَﺘَﺐ
Ia sedang menulis
ُﯾَﻜْﺘُﺐ
Tulislah
ْأُﻛْﺘُﺐ
Ia telah duduk
َﺟَﻠَﺲ
Ia sedang duduk
ُﯾَﺠْﻠِﺲ
Duduklah
ْاِﺟْﻠِﺲ
Ia telah pergi
َذَھَﺐ
Ia sedang pergi
ُﯾَﺬْھَﺐ
Pergilah
ْاِذْھَﺐ
Ia telah minum
َﺷَﺮِب
Ia sedang minum
ُﯾَﺸْﺮَب
Minumlah
ْاِﺷْﺮَب
Pelajaran
َاﻟﺪﱠ ْرس
Bangku
ُاﻟْﻤَﻘْﻌَﺪ
Pedagang
ُاﻟﺘﺎﱠﺟِﺮ
Pasar
ُاﻟﺴﱡﻮْق
Orang sakit
ُاﻟْﻤَﺮِﯾْﺾ
Obat
ُاﻟﺪﱠواَء
Kursi
اﻟْﻜُﺮْﺳِﻲﱡ
Meja tulis
ُاﻟْﻤَﻜْﺘَﺐ
35
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Hai
َﯾﺎ Pada contoh-contoh tadi terdapat kata-kata:
ini termasuk fiil madhi, dan kata-kata ُﯾَﺸْﺮَب sedangkan kata-kata ْاِﺷْﺮَب
َ ﺷَﺮِب،َ ذَھَﺐ،َ ﺟَﻠَﺲ،َﻛَﺘَﺐ
, kata-kata
،ُ ﯾَﺬْھَﺐ،ُ ﯾَﺠْﻠِﺲ،ُ ﯾَﻜْﺘُﺐtermasuk fiil mudhorik,
،ْ اِذْھَﺐ،ْ اِﺟْﻠِﺲ،ْ أُﻛْﺘُﺐtermasuk fiil amar.
Di dalam kamus bahasa Arab yang lengkap biasanya terdapat petunjuk cara membentuk fii madhi menjadi mudhorik. Biasanya dengan membubuhkan tanda petunjuk (- ، --ِ ، --ُ --َ ) yang ditulis di dalam kurung, atau kadang-kadang fiil mudhoriknya langsung ditulis di dalam kurung. Jika fiil madhi َ ﻓَﻌَﻞyang diberi tanda --ُ maka fiil mudhoriknya berbentuk ُ ﯾَﻔْﻌُﻞ, dan jika fiil madhi َ ﻓَﻌَﻞ, diberi tanda --َ maka fiil mudhoriknya berbentuk ُ ﯾَﻔْﻌَﻞ, dan jika fiil madhi َ ﻓَﻌَﻞ, diberi tanda --ِ maka fiil mudhoriknya berbentuk ُ ﯾَﻔْﻌِﻞDi dalam kamus biasanya hanya dituliskan fiil madhinya saja, dan fiil mudhorik hanya diberikan petunjuk cara membentuknya saja. Tanda-tanda tsb. ( --َ ، --ِ ، --ُ ) adalah tanda-tanda untuk ‘ain ( ) عfiil, yang merupakan radiks kedua dari belakang untuk fiil madhi maupun mudhorik. Untuk pembentukan fiil-fiil tsb. perhatikanlah bagan-bagan berikut. FIIL MADHI ( َ) ﻛَﺘَﺐ
ْھُﻢْ ﻛَﺘَﺒُﻮا
َھُﻤﺎ ﻛَﺘَﺒﺎ
َھُﻮَ ﻛَﺘَﺐ
َھِﻲَ ﻛَﺘَﺒْﻦ
َھُﻤﺎ ﻛَﺘَﺒﺎ
ْھِﻲَ ﻛَﺘَﺒَﺖ
ْأَﻧْﺘُﻢْ ﻛَﺘَﺒْﺘُﻢ
َأَﻧْﺘُﻤﺎَ ﻛَﺘَﺒْﺘُﻤﺎ
َأَﻧْﺖَ ﻛَﺘَﺒْﺖ
أَﻧْﺘُﻦﱠ ﻛَﺘَﺒْﺘُﻦﱠ
َأَﻧْﺘُﻤﺎَ ﻛَﺘَﺒْﺘُﻤﺎ
ِأَﻧْﺖِ ﻛَﺘَﺒْﺖ
َﻧَﺤْﻦُ ﻛَﺘَﺒْﻨﺎ
__
ُأَﻧﺎَ ﻛَﺘَﺒْﺖ
36
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
)ﻓَﻌَﻞَ – ﯾَﻔْﻌُﻞُ( FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN
ھُﻮَ ﯾَﻜْﺘُﺐُ
ھُﻤﺎ ﯾَﻜْﺘُﺒﺎَنِ
ھُﻢْ ﯾَﻜْﺘُﺒُﻮْنَ
ھِﻲَ ﺗَﻜْﺘُﺐُ
ھُﻤﺎ ﺗَﻜْﺘُﺒﺎَنِ
ھُﻦﱠ ﯾَﻜْﺘُﺒْﻦَ
أَﻧْﺖَ ﺗَﻜْﺘُﺐُ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ﺗَﻜْﺘُﺒﺎَنِ
أَﻧْﺘُﻢْ ﺗَﻜْﺘُﺒُﻮْنَ
أَﻧْﺖِ ﺗَﻜْﺘُﺒِﯿْﻦَ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ﺗَﻜْﺘُﺒﺎَنِ
أَﻧْﺘُﻦﱠ ﺗَﻜْﺘُﺒْﻦَ
أَﻧﺎَ أَﻛْﺘُﺐُ
__
ﻧَﺤْﻦُ ﻧَﻜْﺘُﺐُ
أَﻧْﺖَ أُﻛْﺘُﺐْ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ أُﻛْﺘُﺒﺎَ
أَﻧْﺘُﻢْ أُﻛْﺘُﺒُﻮاْ
أَﻧْﺖِ أُﻛْﺘُﺒِﻲْ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ أُﻛْﺘُﺒﺎَ
أَﻧْﺘُﻦﱠ أُﻛْﺘُﺒْﻦَ
ھُﻮَ ﺟَﻠَﺲَ
ھُﻤﺎ ﺟَﻠَﺴﺎَ
ھُﻢْ ﺟَﻠَﺴُﻮاْ
ھِﻲَ ﺟَﻠَﺴَﺖْ
ھُﻤﺎ ﺟَﻠَﺴَﺘﺎَ
ھُﻦﱠ ﺟَﻠَﺴْﻦَ
أَﻧْﺖَ ﺟَﻠَﺴْﺖَ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ﺟَﻠَﺴْﺘُﻤﺎَ
أَﻧْﺘُﻢْ ﺟَﻠَﺴْﺘُﻢْ
أَﻧْﺖِ ﺟَﻠَﺴْﺖِ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ﺟَﻠَﺴْﺘُﻤﺎَ
أَﻧْﺘُﻦﱠ ﺟَﻠَﺴْﺘُﻦﱠ
أَﻧﺎَ ﺟَﻠَﺴْﺖُ
__
ﻧَﺤْﻦُ ﺟَﻠَﺴْﻨﺎَ
)ﻓَﻌَﻞَ – ﯾَﻔْﻌُﻞُ – اﻓْﻌُﻞْ( FIIL AMAR
) ﺟَﻠَﺲَ ( FIIL MADHI
)ﻓَﻌَﻞَ – ﯾَﻔْﻌِﻞُ( FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN
37
ھُﻮَ ﯾَﺠْﻠِﺲُ
ھُﻤﺎ ﯾَﺠْﻠِﺴﺎَنِ
ھُﻢْ ﯾَﺠْﻠِﺴُﻮْنَ
ھِﻲَ ﺗَﺠْﻠِﺲُ
ھُﻤﺎ ﺗَﺠْﻠِﺴﺎَنِ
ھُﻦﱠ ﯾَﺠْﻠِﺴْﻦَ
أَﻧْﺖَ ﺗَﺠْﻠِﺲُ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ﺗَﺠْﻠِﺴﺎَنِ
أَﻧْﺘُﻢْ ﺗَﺠْﻠِﺴُﻮْنِ
أَﻧْﺖِ ﺗَﺠْﻠِﺴﯿْﻦَ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ﺗَﺠْﻠِﺴﺎَنِ
أَﻧْﺘُﻦﱠ ﺗَﺠْﻠِﺴْﻦِ
أَﻧﺎَ أَﺟْﻠِﺲُ
__
ﻧَﺤْﻦُ ﻧَﺠْﻠِﺲُ
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
)ﻓَﻌَﻞَ – ﯾَﻔْﻌُﻞُ – اﻓْﻌِﻞْ( FIIL AMAR
أَﻧْﺖَ اِﺟْﻠِﺲْ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ اِﺟْﻠِﺴﺎَ
أَﻧْﺘُﻢْ اِﺟْﻠِﺴُﻮاْ
أَﻧْﺖِ اِﺟْﻠِﺴِﻲْ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ اِﺟْﻠِﺴﺎَ
أَﻧْﺘُﻦﱠ اِﺟْﻠِﺴْﻦَ
ھُﻮَ ذَھَﺐَ
ھُﻤﺎ ذَھَﺒﺎَ
ھُﻢْ ذَھَﺒُﻮاْ
ھِﻲَ ذَھَﺒَﺖْ
ھُﻤﺎ ذَھَﺒَﺘﺎَ
ھُﻦﱠ ذَھَﺒْﻦَ
أَﻧْﺖَ ذَھَﺒْﺖَ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ذَھَﺒْﺘُﻤﺎَ
أَﻧْﺘُﻢْ ذَھَﺒْﺘُﻢْ
أَﻧْﺖِ ذَھَﺒْﺖِ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ذَھَﺒْﺘُﻤﺎَ
أَﻧْﺘُﻦﱠ ذَھَﺒْﺘُﻦﱠ
أَﻧﺎَ ذَھَﺒْﺖُ
__
ﻧَﺤْﻦُ ذَھَﺒْﻨﺎَ
)ذَھَﺐَ( FIIL MADHI
)ﻓَﻌَﻞَ – ﯾَﻔْﻌَﻞُ( FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN
ھُﻮَ ﯾَﺬْھَﺐُ
ھُﻤﺎ ﯾَﺬْھَﺒﺎَنِ
ھُﻢْ ﯾَﺬْھَﺒُﻮْنَ
ھِﻲَ ﺗَﺬْھَﺐُ
ھُﻤﺎ ﺗَﺬْھَﺒﺎَنِ
ھُﻦﱠ ﯾَﺬْھَﺒْﻦَ
أَﻧْﺖَ ﺗَﺬْھَﺐُ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ﺗَﺬْھَﺒﺎَنِ
أَﻧْﺘُﻢْ ﺗَﺬْھَﺒُﻮْنَ
أَﻧْﺖِ ﺗَﺬْھَﺒِﯿْﻦَ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ ﺗَﺬْھَﺒﺎَنِ
أَﻧْﺘُﻦﱠ ﺗَﺬْھَﺒْﻦَ
أَﻧﺎَ أَذْھَﺐُ
__
ﻧَﺤْﻦُ ﻧَﺬْھَﺐُ
أَﻧْﺖَ اِذْھَﺐْ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ اِذْھَﺒﺎَ
أَﻧْﺘُﻢْ اِذْھَﺒُﻮاْ
أَﻧْﺖِ اِذْھَﺒِﻲْ
أَﻧْﺘُﻤﺎَ اِذْھَﺒﺎَ
أَﻧْﺘُﻦﱠ اِذْھَﺒْﻦَ
)ﻓَﻌَﻞَ – ﯾَﻔْﻌُﻞُ – اﻓْﻌَﻞْ( FIIL AMAR
Bagan-bagan di atas merupakan gambaran dari sebagian kecil proses pembentukan kata lampau, sekarang, dan kata perintah. Catatan:
38
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Penggunaan fiil madhi yang subjeknya barbentuk mudzakkar dan muannats dapat diperhatikan pada contoh-contoh berikut. 1)
Guru itu (telah) menulis
ُﻛَﺘَﺐَ اﻟْﻤُﻌَﻠﱠﻢ
2)
Dua orang guru itu (telah) menulis
ِﻛَﺘَﺐَ اﻟْﻤُﻌَﻠﱠﻤﺎَن
3)
Beb.orang guru itu (telah) menulis
َﻛَﺘَﺐَ اﻟْﻤُﻌَﻠﱠﻤُﻮْن
4)
Guru pr. (telah) menulis
ُﻛَﺘَﺒَﺖْ اﻟْﻤُﻌَﻠﱠﻤَﺔ
5)
Dua orang guru pr. (telah) menulis
ِﻛَﺘَﺒَﺖْ اﻟْﻤُﻌَﻠﱠﻤَﺘﺎَن
6)
Beb.orang guru pr. itu (telah) menulis
ُﻛَﺘَﺒَﺖْ اﻟْﻤُﻌَﻠﱠﻤﺎَت
Kecuali itu dapat pula diperhatikan contoh berikut. 1)
Guru pr. itu (telah) menulis untuknya
ُﻛَﺘَﺐَ )ﻛَﺘَﺒَﺖْ( ﻟَﮫُ اﻟْﻤُﻌَﻠﱠﻤَﺔ
2)
Burung itu telah makan darinya
ُأَﻛَﻞَ )أَﻛَﻠَﺖْ( اﻟﻄﱠﯿْﺮُ ﻣِﻨْﮫ
3)
Telah datang beberapa guru lk dan (lalu) pergilah
ْﺣَﻀَﺮَ اﻟْﻤُﻌَﻠﱠﻤُﻮْنَ وَ ذَھَﺒُﻮا
RANGKUMAN 1) Fiil dibagi menjadi 3 macam: Fiil Madhi, Fiil Mudhorik, dan Fiil Amar. 2) Pembentukan fiil madhi, mudhorik, dan amar ditentukan oleh suatu patokan/wazan tertentu dan ditentukan oleh perannya dalam suatu struktur kalimat.
KEPUSTAKAAN Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. Surabaya: Lembaga Bahasa Arab Yunus, Mahmud. 1972. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya Agung
39
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB VI MUFROD, MUTSANNA, DAN JAMAK
ٌ ﺟَﻤَﻊ، ﻣُﺜَﻨﱠﻰ،ٌ ﻣُﻔْﺮَد.
ٌ ﺟَﻤَﻊ، ﻣُﺜَﻨﱠﻰ،
6. MUFROD, MUTSANNA, DAN JAMAK 6.1 Mufrod (bentuk tunggal/singularis)
ٌﻣُﻔْﺮَد
ٌﻣُﻔْﺮَد
Ism mufrod dibagi menjadi dua macam, yaitu: bentuk mudzakkar dan muannats. Bentuk mudzakkar adalah isim yang dipergunakan untuk jenis laki-laki/maskulinum, sedangkan bentuk muannats adalah isim yang dipergunakan untuk jenis perempuan/ femininum. Perhatikanlah contoh berikut.
ٌﻓﺎَﻃِﻤَﺔُ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪَة
ٌﻓَﺮِﯾْﺪٌ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪ
ٌزَﯾْﻨَﺐُ ﻧَﺸِﯿْﻂ
ٌﺑَﻜْﺮٌ ﻧَﺸِﯿْﻂ
ٌﻣَﺮْﯾَﻢُ ذَﻛِﯿﱠﺔ
اﻟْﻮَﻟَﺪُ ذَﻛِﻲﱞ
ُاﻟﺴﱠﯿﺎﱠرَةُ ﺗَﻘِﻒ
ُاﻟﺸﱠﺠَﺮُ ﯾَﻨْﺒُﺖ
ُاﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤَﺔُ ﺗَﺸْﺮَح
ُاﻟﻤُﻌَﻠﱢﻢُ ﯾَﺸْﺮَح
ٌاﻟﻔَﻼﱠﺣَﺔُ ﻣُﺸْﺘَﻐِﻠَﺔ
ٌاﻟﻔَﻼﱠحُ ﻣُﺸْﺘَﻐِﻞ
Arti kata-kata: Berhenti
ُﺗَﻘِﻒ
Rajin
ٌﻣُﺠْﺘَﮭِﺪ
Guru pr
ُاﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤَﺔ
Tangkas
ٌﻧَﺸِﯿْﻂ
Menerangkan
ُﺗَﺸْﺮَح
Tumbuh
ُﯾَﻨْﺒُﺖ
Petani pr
ُاﻟﻔَﻼﱠﺣَﺔ
cerdas
ذَﻛِﻲﱞ
Sibuk
ٌﻣُﺸْﺘَﻐِﻞ
Kalimat-kalimat nomor (1) terdapat isim-isim:
40
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
ُ اﻟﻔَﻼﱠح،ُ اﻟﻤُﻌَﻠﱢﻢ,ُ اﻟﺸﱠﺠَﺮ،ُ اﻟْﻮَﻟَﺪ،ٌ ﺑَﻜْﺮ،ٌﻓَﺮِﯾْﺪ Lafal-lafal itu termasuk jenis mudzakkar, sedangkan lafal-lafalُﻓﺎَﻃِﻤَﺔ
،ُ اﻟﺴﱠﯿﺎﱠرَة،ُاﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤَﺔ
termasuk jenis muannats. Khusus mengenai bentuk muannats memiliki tanda-tanda tertentu, antara lain: 1) Di akhir kata terdapat huruf tak marbuthoh (ٌ= )ﺗﺎَءٌ ﻣَﺮْﺑُﻮْﻃَﺔ
ة
2) Sebagai nama anggota tubuh yang jumlahnya berpasangan 3) Nama-nama orang wanita 4) Nama-nama kota dan negara 5) Nama-nama benda tertentu yang dikategorikan sebagai jenis wanita (1) Tak marbuthoh di akhir kata:
Guru wanita
ُاﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤَﺔ
Dokter wanita
ُاﻟﻄﱠﺒِﯿْﺒَﺔ
Insinyur wanita
ُاﻟﻤُﮭَﻨْﺪِﺳَﺔ
wartawati
ُاﻟﺼﱠﺤَﻔِﯿﱠﺔ
Penulis wanita
ُاﻟﻜﺎَﺗِﺒَﺔ
(2) Anggota tubuh yang berpasangan
Tangan Telinga
ُاﻟْﯿَﺪ ُاﻷُذُن
Mata
ُاﻟْﻌَﯿْﻦ
Kaki
ُاﻟﺮﱢﺟْﻞ
(3) Nama-nama wanita
Maryam
ُﻣَﺮْﯾَﻢ 41
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Zainab
ُزَﯾْﻨَﺐ
Hindun
ٌھِﻨْﺪ
Salma
ﺳَﻠْﻤَﻰ
Haritsah
ُﺣَﺮِﯾْﺜَﺔ
(4) Nama-nama kota dan negara
Madinah
ٌﻣَﺪِﯾْﻨَﺔ
Makkah
ﻣَﻜﱠﺔ
Jakarta
َﺟﺎَﻛَﺮْﺗﺎ
Surakarta
َﺳﻮْراَﻛَﺮْﺗﺎ
Arab Saudi
اﻟْﻌَﺮَﺑِﯿﱠﺔ اﻟﺴﱠﻌُﻮْدِﯾﱠﺔ
Mesir
ﻣِﺼْﺮ
Indonesia
إِﻧْﺪُوْﻧِﯿْﺴِﯿﱠﺔ
Cina
ﺻِﯿْﻨِﯿﱠﺔ
(5) Nama-nama benda yang termasuk muannats:
Matahari
ٌﺷَﻤْﺲ
Langit
ٌﺳَﻤﺎَء
Bumi
ٌأَرْض
Angin
ٌرِﯾْﺢ
Pasar
ٌﺳُﻮْق
Jalan
ٌﻃَﺮِﯾْﻖ
Contoh penggunaan dalam kalimat: 42
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Mobil itu berharga
ٌاﻟﺴﱠﯿﺎﱠرَةُ ﺛَﻤِﯿْﻨَﺔ
Bunga itu indah
ٌاﻟﺰﱠھْﺮَةُ ﺟَﻤِﯿَْﻠﺔ
Murid pr itu rajin
ٌاﻟﺘﱢﻠْﻤِﯿْﺬَةُ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪَة
Tangan itu kuat
ٌاﻟْﯿَﺪُ ﻗَﻮِﯾﱠﺔ
Telinga itu besar
ٌاﻷُذُنُ ﻛَﺒِﯿْﺮَة
Mata itu tinggi nilainya
ٌاﻟْﻌَﯿْﻦُ ﺛَﻤِﯿْﻨَﺔ
Kaki itu panjang
ٌاﻟﺮﱢﺟْﻞُ ﻃَﻮِﯾْﻠَﺔ
Hindun wanita yang baik
ٌﺤﺔ َ ِھِﻨْﺪٌ ﺻﺎَﻟ
Fatimah gadis yang cantik
ٌﻓﺎَﻃِﻤَﺔُ ﻓَﺘﺎَةٌ ﺟَﻤِﯿَْﻠﺔ
Maryam rajin
ٌﻣَﺮْﯾَﻢُ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪَة
Bandung ibu kota Jawa Barat
ﺑﺎَﻧْﺪُوﻧْﺞ ﻋﺎَﺻِﻤَﺔُ ﺟﺎَوَى اﻟﻐَﺮْﺑِﯿﱠﺔ
Jakarta ibu kota Indonesia
ﺟﺎَﻛَﺮْﺗﺎَ ﻋﺎَﺻِﻤَﺔُ اﻹِﻧْﺪُوْﻧِﯿْﺴِﯿﱠﺔ
Indonesia negara yang luas
ٌإِﻧْﺪُوْﻧِﯿْﺴِﯿﱠﺔ ﺑَﻠْﺪَةٌ واَﺳِﻌَﺔ
Pasar itu ramai
ٌاﻟﺴﱡﻖُ ﻋﺎَﻣِﺮَة
Jalan itu lurus
ٌاﻟﻄﱠﺮِﯾْﻖُ ﻣُﺴْﺘَﻘِﯿْﻤَﺔ
Langit itu bersih
ٌاﻟﺴﱠﻤﺎَءُ ﻧَﻈِﯿْ َﻔﺔ
Bumi itu bulat
ٌاﻷَرْضُ ﻣُﺴْﺘَﺪِﯾْﺮَة
Matahari itu terbit
ٌاﻟﺸَﻤْﺲُ ﻃﺎَﻟِﻌَﺔ
Angin itu berhembus
رِﯾْﺢٌ ﺗَﮭُﺐﱡ
Api menyala
ٌﻧﺎَرٌ ﻣُﺸْﺘَﻌِﻠَﺔ
Bahasa Indonesia
اﻹِﻧْﺪُوْﻧِﯿْﺴِﯿﱠﺔ
Negara Indonesia
اﻹِﻧْﺪُوْﻧِﯿْﺴِﯿﺎﱠ
Bangsa Indonesia
اﻹِﻧْﺪُوْﻧِﯿْﺴِﻲﱡ 43
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Kecuali itu, bentuk jamak untuk selain manusia dalam pembuatan kalimat diperlakukan seperti manusia. Misal: Pohon-pohon itu tinggi
ٌاﻷَﺷْﺠﺎَرُ ﻋﺎَﻟِ َﯿﺔ
Buku-buku itu tebal
ٌاﻟْﻜُﺘُﺐُ ﻛَﺜِﯿْ َﻔﺔ
Beb. bangku itu baru
ٌاﻟْﻤَﻘﺎَﻋِﺪُ ﺟَﺪِﯾْﺪَة
Beb. sekolah itu libur
ٌاﻟْﻤَﺪاَرِسُ ﻣُﻌَﻄﱠﻠَﺔ
Jm
أَﺷْﺠﺎَر
-
Tg
ٌﺷَﺠَﺮَة
Jm
ﻛُﺘُﺐ
-
Tg
ٌﻛِﻨﺎَب
Jm
ﻣَﻘﺎَﻋِﺪ
-
Tg
ٌﻣَﻘْﻌَﺪ
Jm
ﻣَﺪاَرِس
-
Tg
ٌﻣَﺪْرَﺳَﺔ
Selanjutnya perhatikan pembahasan tentang “jamak” 7.2 Mutsanna
ﻣُﺜَﻨﱠﻰ
Bentuk mutsanna/dualis dibuat dengan menambahkan ( َِـﺎن.. ) dalam kasus nominatif/ marfu’, dan menambahkan ( َِﯾْﻦ.. ) dalam kasus akusatif/manshub dan genitif/majrur. Selanjutnya perhatikan contoh berikut. Dua mahasiswa itu baik
ِاﻟﻄﺎﱠﻟِﺒﺎَنِ ﺻﺎَﻟِﺤﺎَن
Dua mahasiswi itu baik
ِاﻟﻄﺎﱠﻟِﺒَﺘﺎَنِ ﺻﺎَﻟِﺤَﺘﺎَن
Dua guru lk itu rajin
ِاﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤﺎَنِ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪاَن
Dua guru pr itu rajin
ِاﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤَﺘﺎَنِ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪَﺗﺎَن
Rumah itu indah
ٌاﻟْﺒَﯿْﺖُ ﺟَﻤِﯿْﻠَﺔ
Dua rumah itu indah
ِاﻟْﺒَﯿْﺘﺎَنِ ﺟَﻤِﯿْﻠَﺘﺎَن
Sebuah rumah orang itu
ِﺑَﯿْﺖُ اﻟﺮﱠﺟُﻞ
Dua rumah orang itu
ِﺑَﯿْﺘﺎَ اﻟﺮﱠﺟُﻞ
44
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Sebuah pintu rumah orang itu
ِﺑﺎَبُ ﺑَﯿْﺖِ اﻟﺮﱠﺟُﻞ
Dua pintu dari dua rumah itu
ِﺑﺎَﺑﺎَ ﺑَﯿْﺘَﻲِ اﻟﺮﱠﺟُﻞ
Dua anak pr menteri itu
ِاﺑْﻨَﺘﺎَ اﻟْﻮَزِﯾْﺮ
Rumah kedua anak pr menteri itu
ِﺑَﯿْﺖُ اﺑْﻨَﺘَﻲْ اﻟْﻮَزِﯾْﺮ
Dua rumah itu bersih-bersih
ِاﻟْﺒَﯿْﺘﺎَنِ ﻧَﻈِﯿْﻔَﺘﺎَن
Saya membeli dua buah pena
ِاِﺷْﺘَﺮَﯾْﺖُ ﻗَﻠَﻤَﯿْﻦ
Ia memukul dua ekor anjing
ِﯾَﻀْﺮِبُ ﻛَﻠْﺒَﯿْﻦ
Dua ekor anjing itu dipukulnya
ِﯾُﻀْﺮِﺑُﮫُ ﻛَﻠْﺒﺎَن
Dari contoh-contoh tersebut dapat diketahui perbedaan penggunaan bentuk mutsanna dalam kasus nominatif, akkusatif, dan genitif.
7.3 JAMAK
ٌﺟَﻤْﻊ
Secara garis besar bentuk jamak dibagi menjadi 3 macam: 1) Jamak Mudzakkar Salim 2) Jamak Muannats Salim 3) Jamak Taksir/Mukassar Jamak mudzakkar salim yaitu jamak jenis laki-laki yang praktek penggunaannya di dalam kalimat dengan menambahkan: (1) bentuk ( َُوْن... ) untuk kata yang berkedudukan marfu’ di dalam kalimat atau kasus nominatif (2) bentuk ( َﯾْﻦ.ِ.. ) untuk kata yang berkedudukan manshub/kasus akusatif dan majrur/genitif di dalam kalimat Perhatikan contoh berikut. Kami murid yang rajin Beb. guru lk saleh-saleh Beb. pembantu lk baik
َﻧَﺤْﻦُ ﺗَﻼَﻣِﯿْﺬ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪُوْن
َﻣُﻌَﻠﱢﻤُﻮْنِ ﺻﺎَﻟِﺤُﻮْن َﺧﺎَدِﻣُﻮْنَ ﺣَﺴَﻨُﻮْن 45
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Beb. penulis itu sedang beristirahat
َﯾَﺴْﺘَﺮِﯾْﺢُ اﻟْﻜﺎَﺗِﺒُﻮْن
Beb. raja itu sedang hadir
َاﻟْﻤَﻠِﻜُﻮْنَ ﯾَﺤْﻀُﺮُوْن
Saya senang kepada guru-guru lk itu
َأُﺣِﺐﱡ اﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤِﯿْﻦ
Ia lk telah melihat beb. raja itu
َرَأَى اﻟْﻤَﻠِﻜِﯿْﻦ
Hasan memerintah kepada pembantu-pembantu
َﯾَﺄْﻣُﺮُ ﺣَﺴَﻦُ اﻟﺨﺎَدِﻣِﯿْﻦ
itu Ia pr bertanya kepada penulis-penulis itu
َﺗَﺴْﺄَلُ اﻟﻜﺎَﺗِﺒِﯿْﻦ
Di dalam kalimat-kalimat di atas terdapat kata-kata jamak yang mempergunakan bentuk (َُوْن...) seperti
َ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪُوْن،َ ﺣَﺴَﻨُﻮْن،…. dsb. dan juga mempergunakan bentuk (
َﯾْﻦ.ِ..) seperti َ اﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤِﯿْﻦ،َ اﻟْﻤَﻠِﻜِﯿْﻦ، ... dsb. Jamak Muannats Salim yaitu bentuk jamak untuk jenis perempuan yang huruf terakhirnya bertanda tak marbuthoh, dalam pembentukan kalimat dengan menambahkan (
ٌـﺎت... َ ) atau ( ٍَـﺎت... ). (1) bentuk ( ٌـﺎت... َ ) untuk kasus nominative (2) bentuk ( ٍَـﺎت... ) untuk kasus akusatif dan genitif Perhatikan contoh-contoh berikut. Beb. guru pr itu rajin
ٌاﻟﻤُﻌَﻠﱢﻤﺎَتُ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪاَت
Ratu-ratu hadir
ٌﻣَﻠِﻜﺎَتُ ﺣﺎَﺿِﺮاَت
Beb. pembantu pr baik
ٌﺧﺎَدِﻣﺎَتُ ﺻﺎَﻟِﺤﺎَت
Beb. orang pr beriman itu saleh
ٌاﻟْﻤُﺆْﻣِﻨﺎَتُ ﺻﺎَﻟِﺤﺎَت
Beb. dokter pr itu cerdas
ٌاﻟﻄﱠﺒِﯿْﺒﺎَتُ ذَﻛِﯿﺎﱠت
Beb. gadis itu cantik
ٌاﻟﻔَﺘَﯿﺎَتُ ﺟَﻤِﯿْﻼِت
Siti memerintah kepada para pembantu pr itu
ِﺗَﺎْﻣُﺮُ ﺳِﯿْﺘِﻲْ اﻟﺨﺎَدِﻣﺎَت
Kami murid-murid pr yang rajin
ٌﻧَﺤْﻦُ ﺗَﻼَﻣِﯿْﺬاَتٌ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪاَت
Beb. pr yang hadir itu sedang beristirahat
ُﺗﯿَﺴْﺘَﺮِﯾْﺢُ اﻟﺤﺎَﺿِﺮاَت 46
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Beb. pedagang pr itu pergi ke pasar
إﻟَﻰ
ُاﻟﺘﺎﱠﺟِﺮاَت
ْذَھَﺒَﺖ
ِاﻟﺴﱡﻮْق Saya membeli beb. Penggaris
ٌاِﺷْﺘَﺮَﯾْﺖُ ﻣِﺴْﻄَﺮاَت
Beb. mobil itu baru
ٌاﻟﺴﱠﯿﺎﱠراَتُ ﺟَﺪِﯾْﺪاَت
Jamak taksir adalah bentuk jamak yang dibentuk dengan cara mengubah atau menambah huruf tertentu pada kata yang dibuat jamak itu. Jamak taksir sering pula disebut jamak mukassar dapat dikelompokkan berdasar suatu patokan wazan tertentu, yang di sini hanya akan diperkenalkan sebagian saja. 1) WAZAN اَﻓْﻌﺎَل ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Anak lk
ٌأَوْﻻَد
ٌوَﻟَﺪ
Kasur
ٌأَﻓْﺮاَش
ٌﻓَﺮْش
mulia
ٌأَﺷْﺮاَف
ٌﺷَﺮِﯾْﻒ
Kanak-kanak
ٌأَﻃْﻔﺎَل
ٌﻃِﻔْﻞ
Hujan
ٌأَﻣْﻄﺎَر
ٌﻣَﻄَﺮ
Waktu
ٌأَوْﻗﺎَت
ٌوَﻗْﺖ
ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Laut
ٌﺑُﺤُﻮْر
ٌﺑَﺤْﺮ
Singa
ٌأُﺳُﻮْد
ٌأَﺳَﺪ
Saksi
ٌﺷُﮭُﻮْد
ٌﺷﺎَھِﺪ
Hak, benar
ٌﺣُﻘُﻮْق
ﺣَﻖﱞ
Hati
ٌﻗُﻠُﻮْب
ٌﻗَﻠْﺐ
2) WAZAN ٌﻓُﻌُﻮْل
47
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Tentara
ٌﺟُﻨُﻮْد
ﺟُﻨْﺪِيﱞ
Raja
ٌﻣُﻠُﻮْك
ٌﻣَﻠِﻚ
ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Orang lk
ٌرِﺟﺎَل
ٌرَﺟُﻞ
Besar
ٌﻛِﺒﺎَر
ٌﻛَﺒِﯿْﺮ
Tiang
ٌﻋِﻤﺎَد
ٌﻋُﻤْﺪَة
Pasir
ٌرِﻣﺎَل
ٌرَﻣْﻞ
Gunung
ٌﺟِﺒﺎَل
ٌﺟَﺒَﻞ
Tombak
ٌرِﻣﺎَح
ٌرُﻣْﺢ
Anjing
ٌﻛِﻼَب
ٌﻛَﻠْﺐ
ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Buku
ٌﻛُﺘُﺐ
ٌﻛِﺘﺎَب
Kota
ٌﻣُﺪُن
ٌﻣَﺪِﯾْﻨَﺔ
Lembaran
ٌﺻُﺤُﻒ
ٌﺻَﺤِﯿْﻔَﺔ
Tuli
ﺻُﻢﱞ
أَﺻَﻢﱡ
Kapal
ٌﺳُﻔُﻦ
ٌﺳَﻔِﯿْﻨَﺔ
ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Kaki
اَرْﺟُﻞ
ٌرِﺟْﻞ
3) WAZAN ٌﻓِﻌﺎَل
4) WAZAN ٌﻓُﻌُﻞ
5) WAZAN أَﻓْﻌُﻞ
48
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Hasta
اَذْرُع
ٌذِراَع
Pelupuk mata
اَﺟْﻔُﻦ
ٌﺟُﻔْﻦ
Jiwa
اَﻧْﻔُﺲ
ٌﻧَﻔْﺲ
Bulan
اَﺷْﮭُﺮ
ٌﺷَﮭْﺮ
ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Orang syahid
ﺷُﮭَﺪاَء
ٌﺷَﮭِﯿْﺪ
Pelopor
زُﻋَﻤﺎَء
ٌزَﻋِﯿْﻢ
Orang bijak
ﺣُﻜَﻤﺎَء
ٌﺣَﻜِﯿْﻢ
Menteri
وُزَراَء
ٌوَزِﯾْﺮ
Pemerintah
اُﻣَﺮاَء
ٌاَﻣِﯿْﺮ
Cendekiawan
ﻋُﻠَﻤﺎَء
ٌﻋَﻠِﯿْﻢ
Fakir
ﻓُﻘَﺮاَء
ٌﻓَﻘِﯿْﺮ
ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Teman
اَﺻْﺪِﻗﺎَء
ٌﺻَﺪِﯾْﻖ
Nabi
اَﻧْﺒِﯿﺎَء
ﻧَﺒِﻲﱞ
Kerabat
اَﻗْﺮِﺑﺎَء
ٌﻗَﺮِﯾْﺐ
Orang kaya
اَﻏْﻨِﯿﺎَء
ﻏَﻨِﻲﱞ
Orang mulia
اَﻋِﺰاﱠء
ٌﻋَﺰِﯾْﺰ
6) WAZAN ﻓُﻌَﻼَء
7) WAZAN اَﻓْﻌِﻼَء
49
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
8) WAZAN ُﻓَﻌﺎَﻟِﻞ ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Jalan
ﺷَﻮاَرِع
ٌﺷﺎَرِع
Bintang
ﻛَﻮاَﻛِﺐ
ٌﻛَﻮْﻛَﺐ
Kaidah
ﻗَﻮاَﻋِﺪ
ٌﻗﺎَﻋِﺪ
Tempat naik
ﻣَﻌﺎَرِج
ٌﻣِﻌْﺮَج
Permata
ﺟَﻮاَھِﺮ
ٌﺟَﻮْھَﺮ
ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Pinggan
ﻓَﻨﺎَﺟِﯿْﻦ
ﻓِﻨْﺠﺎَن
Koper
ﺻَﻨﺎَدِﯾْﻖ
ٌﺻُﻨْﺪوْق
Babi
ﺟَﻨﺎَزِﯾْﺮ
ٌﺧِﻨْﺰِﯾْﺮ
Tempat lilin
ﻗَﻨﺎَدِﯾْﻞ
ٌﻗِﻨْﺪِﯾْﻞ
Sultan
ﺳَﻼَﻃِﯿْﻦ
ٌﺳُﻠْﻄﺎَن
ARTI
ﺟﻤﻊ
ﻣﻔﺮد
Kuda
ﻓُﺮْﺳﺎَن
ٌﻓﺎَرِس
Negeri
ﺑُﻠْﺪاَن
ٌﺑَﻠَﺪ
Tongkat
ﻗُﻀْﺒﺎَن
ٌﻗَﻀْﺐ
Dinding
ﺟُﺪْراَن
ٌﺟِﺪاَر
9) WAZAN ﻓَﻌﺎَﻟِﯿْﻞ
10) WAZAN ﻓُﻌْﻼَن
RANGKUMAN
50
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
1) Bentuk mufrod dibagi menjadi dua yaitu mudzakkar dan muannats, yang masingmasing memiliki ciri yang khas 2) Mutsanna adalah kata yang mempunyai arti dua, dengan ditandai penambahan bentuk ( َِـﺎن... ) dan ( َِﯾْﻦ... ) 3) Bentuk jamak dibagi menjadi 3 macam, yaitu jamak mudzakkar salim, jamak muannats salim, dan jamak taksir
KEPUSTAKAAN Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. Surabaya: Lembaga Bahasa Arab Yunus, Mahmud. 1972. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya Agung.
51
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB VIII MAF’UL BIH DAN BELAJAR MEMAHAMI BACAAN 8. MAF’UL BIH DAN BELAJAR MEMAHAMI KALIMAT 8.1 Maf’ul Bih (
ِ) ﻣَﻔْﻌُﻮْلٌ ﺑِﮫ
Di dalam susunan kalimat bahasa Indonesia, maf’ul bih dapat disamakan dengan objek, yaitu kata yang berkedudukan sebagai manshub atau kasus akkusatif. Harakat akhir kata itu bertanda fathah atau fathah tanwin. Perhatikan contoh-contoh berikut. Guru menulis surat
ًﻛَﺘَﺐَ ﻣُﻌَﻠﱢﻢُ رِﺳﺎَﻟَﺔ
Fatimah membersihkan kamar
ًﻧَﻈَﻒَ ﻓﺎَﻃِﻤَﺔُ ﺣُﺠْﺮَة
Anak lk itu menutup pintu
ًأَﻏْﻔَﻞَ اﻟﻮَﻟَﺪُ ﺑﺎَﺑﺎ
Salim membaca makalah
ًﻗَﺮَأَ ﺳﺎَﻟِﻢٌ ﻣَﻘﺎَﻟَﺔ
Kuda minum air
ًﯾَﺸْﺮَبُ ﺣِﺼﺎَنٌ ﻣﺎَء
Wartawan menulis berita
ًﯾَﻜْﺘُﺐُ ﺻَﺤَﻔِﻲﱞ ﺧَﺒَﺮا
Sastrawan menulis syair
ًﻛَﺘَﺐَ أَدِﯾْﺐٌ ﺷِﻌْﻠﺮا
Petani memetik padi
ﺣَﺼَﺪَ ﻓَﻼﱠحٌ أَرُزا
Murid mengendarai sepeda
ًرَﻛِﺐَ ﺗِﻠْﻤِﯿْﺬٌ دَراﱠﺟَﺔ
Diwajibkan kamu berpuasa
ُﻛُﺘَﺐَ ﻋَﻠَﯿْﻜُﻢُ اﻟﺼﱢﯿﺎَم
Qorik (pembaca) itu membaca Quran
ًﻗَﺮَأَ اﻟْﻘﺎَرِئُ ﻗُﺮْآﻧﺎ
Kucing memakan daging itu
َأَﻛَﻞَ اﻟْﻘِﻂﱡ اﻟﻠﱠﺤْﻢ
Hamid minum susu
ًﺷَﺮِبَ ﺣﺎَﻣِﺪٌ ﻟَﺒَﻨﺎ
Siti minum kopi
ًﺗَﺸْﺮَبُ ﺳِﯿْﺘِﻲ ﻗَﮭْﻮَة
Pedagang menjual pakaian
ًﯾَﺸْﺘَﺮِي ﺗﺎَﺟِﺮٌ ﻣَﻼَﺑِﺴﺎ
Ia belajar bahasa Arab
ًﯾَﺘَﻌَﻠﱠﻢُ ﻟُﻐَﺔً ﻋَﺮَﺑِﯿﱠﺔ
Ia bercakap-cakap dalam bahasa Indonesia
ِﯾَﺘَﻜَﻠﱠﻢُ ﺑِﺎﻟﻠﱡﻐَﺔِ اﻹِﻧْﺪُوْﻧِﯿْﺴِﯿﱠﺔ
52
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
ﻧَﺘَﻌَﻠﱠﻢُ ﻟُﻐَﺔَ اﻹِﻧْﺠِﻠِﯿْﺰِﯾﱠﺔِ
Kami belajar bahasa Inggris
ﻣﺎَ ﻓَﮭِﻤْﺖُ ﻟُﻐَﺔَ اﻟْﮭُﻮْﻟَﻨْﺪِﯾﱠﺔِ
Saya tidak paham Bhs. Belanda
أَﺗَﻌَﻠﱠﻢُ ﻟُﻐَﺔَ اﻟْﺠﺎَوِﯾﱠﺔ
Saya belajar Bhs. Jawa
8.2 Belajar Memahami Bacaan
ھُﻮَ ﻃﺎَﻟِﺐٌ ﻣُﺠْﺘَﮭِﺪٌ ،اِﺳْﻤُﮫُ ﺟَﻌْﻔَﺮُ ،ھُﻮَ ﯾَﺘَﻠَﻘﱠﻰ
ﻛُﻠﱢﯿﱠﺔَ اﻵدَبِ ﺑِﺠﺎَﻣِﻌَﺔِ ﺳِﺒِﻼَس ﻣﺎَرت
ﺳُﻮْراَﻛَﺮْﺗﺎَ ھُﻮَ ﯾَﻠْﺒَﺲُ ﻟَﺒْﺲُ اﻟْﻘُﻄْﻦِ .ﺟَﻠَﺲَ ﺟَﻌْﻔَﺮُ ﻓِﻲ اﻟﺼﱠﻒﱢ اﻟﺜﺎﱠﻧِﻲ ﻣِﻦَ اﻟْﻤَﻘﺎَﻋِﺪِ .ھَﺬاَ اﻟْﻔَﺼْﻞُ ﯾَﺸْﺘَﻤِﻞُ ﻋَﻠَﻰ ﺧَﻤْﺴِﯿْﻦَ ﻃﺎَﻟِﺒﺎً وَﻃﺎَﻟِﺒَﺔً. ﻓﻲ اﻷﺳْﺒُﻮْعِ ﺳَﺒْﻌَﺔ أَﯾﺎﱠمٍ .ﻓﻲ اﻟﺸﱠﮭْﺮِ ارْﺑَﻌَﺔُ اَﺳﺎَﺑِﯿﻊ .ﻓﻲ اﻟﺴﱠﻨَﺔ اﺛْﻨﺎ ﻋَﺸَﺮَ ﺷَﮭْﺮاً .ﻓﻲ اﻟﯿﻮْمِ ارْﺑﻊٌ وَﻋِﺸْﺮُونَ ﺳﺎﻋَﺔً .ﻓﻲ اﻟﺴﺎﻋَﺔِ ﺳِﺘﱡﻮن ﺛﺎَﻧِﯿﱠﺔً. (1اﺳْﻤﺎَء اﻷَﯾﺎﱠم ھِﻲَ :اﻻﺣﺪ واﻹﺛﻨﺎن )اﻹﺛﻨﯿﻦ( واﻟﺜّﻼﺛﺎء واﻷرﺑِﻌﺎء واﻟﺨَﻤِﯿﺲ واﻟﺠُﻤْﻌﺔ واﻟﺴﱠﺒْﺖ. (2اﺳْﻤﺎَء اﻟﺸﱡﮭُﻮر اﻟﻌَﺮَﺑﯿﱠﺔ ھِﻲَ :اﻟﻤﺤَﺮﱠم وﺻَﻔَﺮ ورَﺑِﯿﻊُ اﻷوﱠل ورَﺑِﯿﻊُ اﻵﺧِﺮ وﺟُﻤﺎَدى اﻷوْﻟﻰ وﺟُﻤﺎدَى اﻵﺧِﺮَة ورَﺟَﺐ وﺷَﻌْﺒﺎَن ورَﻣَﻀﺎَن وﺷَﻮاﱠل وذُو اﻟﻘَﻌْﺪَةِ وذُو اﻟﺤِﺠﱠﺔِ. (3اﺳْﻤﺎَء اﻟﺸﱡﮭُﻮر اﻹﻓْﺮَﻧْﺠِﯿﱠﺔ ھِﻲَ :ﯾَﻨﺎَﯾِﺮ ،ﻓَﺒْﺮاﯾِﺮ ،ﻣﺎرِسْ ،اِﺑْﺮِﯾْﻞ ،ﻣﺎﯾُﻮ ،ﯾُﻮﻧِﯿُﻮ، ﯾُﻮﻟِﯿُﻮ ،اَﻏُﺴْﻄُﺲْ ،ﺳِﺒْﺘِﻤْﺒﺮ ،اُﻛْﺘُﻮﺑﺮ ،ﻧُﻮﻓِﻤْﺒﺮ ،دِﯾْﺴَﻤْﺒﺮ.
53
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
PERCAKAPAN
PEMERIKSAAN PASPOR Di manakah paspor Anda?
أَﯾْﻦَ ﺟَﻮَازُكَ؟
Ini (dia) pasporku.
ھَﺎھُﻨَﺎ ﺟَﻮَازِي
Aku jamaah haji dari Indonesia
Apakah Anda
اﻟﻌَﺮَﺑِﯿﱠﺔِ؟
.أَﻧَﺎ اﻟْﺤَﺎجﱡ ِﻣﻦْ ِإﻧْﺪُوﻧِﯿْﺴِﯿَﺎ ِﺑِﺎﻟْﻠُﻐَﺔ
ُﺗَﺘَﻜَﻠَﻢ
ْھَﻞ
َأﻧﺖ
Kau (lk.)
dapat bercakapcakap dengan bahasa Arab?
اﻹﻧﺪوﻧﯿﺴﯿﺔ
Indonesia
اﻹﻧﺠﻠﯿﺰﯾﺔ
Inggris
َﺗَﺘَﻜَﻠَﻤِﯿْﻦ
اﻷﻟﻤﺎﻧﯿﺔ
Jerman
ِأﻧﺖ
اﻟﮭﻮﻟﻨﺪﯾﺔ
Belanda
اﻟﻔﺮﻧﺴﯿﺔ
Perancis
اﻟﯿﺎﺑﺎﻧﯿﺔ
Jepang
Kau (pr.)
ُﯾَﺘَﻜَﻠَﻢ َھُﻮ
Dia (lk)
ُﺗَﺘَﻜَﻠَﻢ َھِﻲ
Di (pr)
ُأَﺗَﻜَﻠَﻢ أَﻧَﺎ
Ya, aku dapat bercakap-cakap sedikit
أَﺗَﻜَﻠَﻢُ ﺑِﮭَﺎ ﻗَﻠِﯿْﻠًﺎ,ْﻧَﻌَﻢ
dengan fasih
ﻓَﺼِﯿْﺤًﺎ
Saya
54
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Ya, akan tetapi (aku dapat berbicara)
وَﻟَﻜِﻦْ ﻗَﻠِﯿْﻠًﺎ ﺟِﺪًا،ْﻧَﻌَﻢ
tapi sangat sedikit Ya, aku dapat berbicara dengan bahasa
أَﺗَﻜَﻠَﻢُ ﺑِﮭَﺎ،ْﻧَﻌَﻢ
tersebut Jika aku berbicara dengan bahasa itu
ﻟَﻮْ ﺗَﻜَﻠَﻤْﺖُ اﻟﻌَﺮَﺑِﯿَﺔَ أَﺧْﻄَﺄُ ﻛَﺜِﯿْﺮًا
(Arab) aku banyak kesalahan. Siapa nama Anda?
ﻣَﺎ اﺳْﻤُﻚَ؟
Namaku Hartono
ْاﺳْﻤِﻲ ھَﺎرْﺗُﻮْﻧُﻮ
Siapakah nama syeh Anda?
ﻣَﺎاﺳْﻢُ ﺷَﯿْﺨِﻚَ؟
Nama syehku Hasan Abdullah
اﺳْﻢُ ﺷَﯿْﺨِﻲ ﺣَﺴَﻦْ ﻋَﺒْﺪَ اﷲ
Dari manakah Anda?
ﻣِﻦْ أَﯾْﻦَ أَﻧَﺖَ؟
Saya dari Indonesia
أَﻧَﺎ ﻣِﻦْ إِﻧْﺪُوْﻧِﯿْﺴِﯿَﺎ
Silakan duduk!
ِﺗَﻔَﻀَﻞْ ﺑِﺎﻟﺠُﻠُﻮْس
Terima kasih, pak.
ﺷُﻜْﺮًا ﯾَﺎ ﺳَﯿﱢﺪِي
Berapakah umur Anda?
ﻛَﻢْ ﻋُﻤْﺮُكَ؟
Umur saya 45 tahun.
ًﻋُﻤْﺮِي ﺧَﻤْﺲٌ وَ أَرْﺑَﻌُﻮْنَ ﺳَﻨَﺔ
Anda sudah menikah?
ھَﻞْ أَﻧْﺖَ ﻣُﺘَﺰَوِجٌ؟
Ya, sudah menikah.
ٌ أﻧَﺎ ﻣُﺘَﺰَوِّج,ﻧﻌﻢ
Tidak/ belum, saya masih bujang.
ﻣَﺎ زِﻟْﺖُ أَﻋْﺰَﺑًﺎ،ﻻ
Anda bekerja di mana?
ﻣَﺎذَا وَﻇِﯿْﻔَﺘُﻚَ؟
Saya bekerja di bank.
ِأَﻧَﺎ أَﻋْﻤَﻞُ ﻓِﻲ اﻟْﻤَﺼْﺮَف
Apa pekerjaannya?
ﻣَﺎذَا وَﻇِﯿْﻔَﺘُﮫُ؟
Ia bekerja sebagai pedagang.
ِھُﻮَ ﯾَﻌْﻤَﻞُ ﻓِﻲ اﻟﺘِﺠَﺎرَة
Ya, saya pedagang.
.ٌ أَﻧَﺎ ﺗَﺎﺟِﺮ.ْﻧَﻌَﻢ
55
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Di manakah pekerjaan Anda?
أَﯾْﻦَ ﺗَﺸْﺘَﻐِﻠِﯿْﻦَ؟
(kesibukan Anda) pr. Saya bekrja di Rumah sakit.
أَﺷْﺘَﻐِﻞُ ﻓِﻲ اﻟْﻤُﺴْﺘَﺸْﻔَﻰ
Pabrik
ُاﻟﻤَﺼْﻨَﻊ
Saya dokter
ٌﻃَﺒِﯿْﺐٌ\ دُوﻛْﺘُﻮْر
Insinyur
ٌﻣُﮭَﻨْﺪِس
Kuli/ buruh
ٌﺣَﻘَﺎل
Penjahit
ٌﺧَﯿﱠﺎط
Petani
ٌﻓَﻼﱠح
Pegawai
ٌﻣُﻮَﻇﱠﻒ
Pelukis
ٌرَﺳﱠﺎم
Tukang cukur
ٌﺣَﻼﱠق
Tentara
ﺟُﻨْﺪِيﱞ
Polisi
ﺷُﺮْﻃِﻲﱞ
Sopir
ٌﺳَﺎﺋِﻖ
Mahasiswa
(ﻃَﺎﻟِﺐٌ )اﻟﺠﺎﻣﻌﻲ
Guru/ dosen
ٌﻣُﻌَﻠِّﻢٌ\ أُﺳْﺘَﺎذ
أﻧﺎ
Apakah kopor ini milikmu?
ھَﻞْ ھَﺬِهِ اﻟﺸﱠﻨْﻄَﺔُ ﺣَﻘُﻚَ؟
Semua kopor ini milikku
ھَﺬِهِ اﻟﺸﱠﻨْﻄَﺔُ ﻛُﻠﱡﮭَﺎ ﺣَﻘﱢﻲ،ﻧَﻌَﻢ
Apakah saya perlu menbuka semua
ھَﻞْ ﻋَﻠَﻲﱠ أَنْ أَﻓْﺘَﺢَ ﻛُﻠَّﮭَﺎ؟
kopor? 56
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Ya, bukalah!
!ْ اﻓْﺘَﺢ،ْﻧَﻌَﻢ
Apakah kopor Anda sudah dipriksa?
ھَﻞْ ﺷَﻨْﻄَﺘُﻚَ ﻗَﺪْ ﻓُﺘِﺸَﺖْ؟
Ya, koporku sudah diperiksa semuanya,
ﺷَﻨْﻄَﺘِﻲ ﻗَﺪْ ﻓُﺘِﺸَﺖْ وَھَﺬِهِ ﻋَﻼَﻣَﺘُﮭَﺎ،ْﻧَﻌَﻢ
ini tandanya (suratnya) Apakah pemeriksaan telah selesai? Ya, sudah selesai.
ھَﻞْ اﺗﱠﻔْﺘِﯿْﺶُ ﻗَﺪْ اﻧْﺘَﮭَﻰ؟ ﻗَﺪْ اﻧْﺘَﮭَﻰ،ْﻧَﻌَﻢ
Dengan apa Anda datang?
ﺑِﻤَﺎذَا ﺟِﺌْﺖَ؟
Saya datang dengan pesawat Garuda.
ﺟِﺌْﺖُ ﺑِﺎﻟﻄَﯿﱠﺎرَةِ ﻛَﺎرُوْدَا
Berapa ongkos mengangkat barang-
ﻛَﻢْ أُﺟْﺮَةُ ﺣَﻤْﻞِ اﻷَﻣْﺘِﻌَﺔِ؟
barang ini? Hanya 2 real
رِﯾَﺎﻟَﯿْﻦِ ﻓَﻘَﻂ
Semua gratis!
ﻛُﻠُﮭَﺎ ﻣَﺠَﺎﻧًﺎ
Bolehkan kami meminta kembali
ھَﻞْ ﯾُﻤْﻜِﻨُﻨِﻲ أَنْ أَﻃْﻠُﺐَ ﺟَﻮَازِي؟
paspor saya? Ya, boleh.
ُ ﯾَﺠُﻮْز,ْﻧَﻌَﻢ
Bolehkan saya beristirahat?
َھَﻞْ ﯾَﺠُﻮْزُ أَنْ أَﺳْﺘَﺮِﯾْﺢ
Ya, boleh.
ُ ﯾَﺠُﻮْز،ْﻧَﻌَﻢ
57
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB IX KATA BILANGAN
اﺳﻢ اﻟﻌﺪد ﻣﺬﻛﺮ
ﻣﺆﻧﺚ واﺣﺪ
1
واﺣﺪة
1
اﺛﻨﺎن
2
اﺛﻨﺘﺎن
2
ﺛﻼﺛﺔ
3
ﺛﻼث
3
أرﺑﻌﺔ
4
أرﺑﻊ
4
ﺧﻤﺴﺔ
5
ﺧﻤﺲ
5
ﺳﺘّﺔ
6
ﺳﺖ
6
ﺳﺒﻌﺔ
7
ﺳﺒﻊ
7
ﺛﻤﺎﻧﯿﺔ
8
ﺛﻤﺎن
8
ﺗﺴﻌﺔ
9
ﺗﺴﻊ
9
ﻋﺸﺮة
10
ﻋﺸﺮ
10
أﺣﺪ ﻋﺸﺮ
11
إﺣﺪى ﻋﺸﺮة
11
اﺛﻨﺎ ﻋﺸﺮ
12
اﺛﻨﺘﺎ ﻋﺸﺮة
12
ﺛﻼﺛﺔ ﻋﺸﺮ
13
ﺛﻼث ﻋﺸﺮة
13
ﻋﺸﺮون
20
ﺧﻤﺴﻮن
50
ﻣﺎﺋﺔ 100
اﺳﻢ اﻟﻌﺪد yaitu kata bilangan.اﺳﻢ اﻟﻌﺪد
58
1.
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
2.
Angka belasan antara satuan dan puluhan tidak boleh dirangkaikan dengan
biasanya berlawanan dalam ﻣﺬﻛﺮdan ﻣﺆﻧﺚ
واو.
, serta biasanya sama-sama dibaca ﻧﺼﺐ
. contoh: ﺣﻤﺴﺔ ﻋﺸﺮ
: 15
ﺧﻤﺲ ﻋﺸﺮة: 15 3.
angka dua dalam belasan biasanya ﻧﻮنnya dihilangkan. Contoh:
اﺛﻨﺎ ﻋﺸﺮة:12 اﺛﻨﺘﺎ ﻋﺸﺮة: 12
dan kadang-kadang أﻟﻒnya ditulis dengan . demikian juga angka satu . contoh:
اﺛﻨﻰ ﻋﺸﺮة
:12
إﺣﺪى ﻋﺸﺮة: 11 أﺣﺪ ﻋﺸﺮ 4.
: 11
cara mempergunakan angka untuk banyaknya suatu benda, biasanya kata
bendanya disebut setelah angkanya, dan berlawanan dalam ﻣﺬﻛﺮdan ﻣﺆﺗﺚnya. a. kalau kata bendanya tiga sampai sepuluh biasanya disebut ﺟﻤﻊdan dibaca ﺟﺮ b. kalau kata bendanya sebelas ke atas, biasanya disebut ﻣﻔﺮدdan dibaca ﻧﺼﺐ
ٍﺧَﻤْﺴَﺔَ أَﯾَﺎم
5 hari
ٍﺧَﻤْﺴَﺔَ أَﺷْﮭُﺮ
5 bulan
ٍﺧَﻤْﺲُ ﺳَﻨَﻮَات ﺧَﻤْﺴَﺔَ ﻋَﺸَﺮَ ﯾَﻮْﻣًﺎ ﺧَﻤْﺲَ ﻋَﺸْﺮَةَ ﺷَﮭْﺮًا ًﺧَﻤْﺲَ ﻋَﺸْﺮَةَ ﺳَﻨَﺔ
5 tahun 15 hari 15 bulan 15 tahun
59
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
5 buku tulis
َﺧَﻤْﺴَﺔَ دَﻓَﺎﺗِﺮ ﺧَﻤْﺴَﺔَ ﻋَﺸَﺮَ دَﻓْﺘَﺮًا
15 buku tulis
َﺧَﻤْﺲُ ﻓَﻮَاﻛِﮫ
5 buah-buahan
ﺧﻤﺲ ﻋﺸﺮة ﻓﺎﻛﮭﺔ
15 buah-buahan
5. Rangkaian kata satuan dengan puluhan beserta ratusan dan seterusnya biasanya dirangkaikan dengan واوdan angka satuannya disebut di depannya. Contoh:
َﺧَﻤْﺴَﺔٌ وَ ﺧَﻤْﺴُﻮْن
55
َﻣِﺎﺋَﺔُ وَ ﺧَﻤْﺴَﺔَ ﻋَﺸَﺮ
115
َﻣِﺎﺋَﺔٌ وَﺧَﻤْﺴَﺔُ وَ ﻋِﺸْﺮُوْن
125
َﻣِﺎﺋَﺔٌ وَ ﺧَﻤْﺴَﺔٌ وَﺳَﺒْﻌُﻮْن
175
َﻣِﺎﺋَﺘَﺎنِ وَ ﺧَﻤْﺴُﻮْن
250
ﺧَﻤْﺲُ ﻣِﺎﺋَﺔ
500
أَﻟْﻒٌ وَﺗِﺴْﻊُ ﻣِﺎﺋَﺔ
1.900
Dan kadang-kadang puluhan dibaca
ﻧﺼﺐ
َﺧَﻤْﺴَﺔٌ وَ ﻋِﺸْﺮُوْن
25
ﺧَﻤْﺴَﺔ وﺳﺒﻌﯿﻦ
75
ﻣﺎﺋﺔ وﺧﻤﺴﯿﻦ
150
ﻣﺎﺋﺘﯿﻦ
200
6. angka satuan apabila dirangkaikan dengan puluhan, ratusan, dan ribuan, biasanya berlawanan dalam
ﻣﺬﻛﺮ
dan
ﻣﺆﻧّﺚnya. 60
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Contoh:
ﺧﻤﺴﺔ وﻋﺸﺮون
25
ﺧﻤﺴﺔ وﺳﺒﻌﻮن
75
ﻣﺎﺋﺔ وﺧﻤﺴﻮن
150
ﻣﺎﺋﺘﯿﻦ
200
7. ِAngka ribuan dari tiga sampai sepuluh biasanya ribuannya disebut
ﺟﺮ
. dan sebelas ribu ke atas, ribuannya disebut ﻣﻔﺮدdan dibaca
ﺟﻤﻊ
ﻧﺼﺐ
dan dibaca
dan kadanga
juga boleh dibaca ﺟﺮ.
Contoh: 5.000
ٍﺧَﻤْﺴَﺔَ آﻻَف
15.000
ﺧَﻤْﺴَﺔَ ﻋَﺸَﺮَ أَﻟْﻔًﺎ
25.000
ٍﺧَﻤْﺴَﺔَ وَ ﻋِﺸْﺮِﯾْﻦَ أَﻟْﻒ
8. untuk angka seterusnya biasanya disesuaikan dnegan bahasa Internasional. Contoh: Juta
1.000.000
Millyard
1.000.000.000
ﺑِﻠْﯿُﻮْن
Biliyun
1.000.000.000.000
ﺗَﺮِﻟْﯿُﻮْن
Trilyun
1.000.000.000.000.000
ﻣِﻠْﯿُﻮْن ﻣِﻠْﯿَﺎر
9.
ﻋﺪد اﻟﻤﻘﺴﻤﺔyaitu bilangan pecahan. ٌﻧِﺼْﻒ
1/2
ٌﺛُﻠْﺚ
1/3
ٍاِﺛْﻨَﺎ اَﺛْﻼَث ٍﺛَﻼَﺛَﺔَ أَرْﺑَﺎع
2/3 ¾
61
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
4/5
أَرْﺑَﻌَﺔُ أَﺧْﻤَﺎسٍ
1/4
رُﺑْﻊٌ
5/6
ﺧَﻤْﺴَﺔُ أَﺳْﺪَادٍ
1/5
ﺧُﻤْﺲٌ
6/7
ﺳِﺘَّﺔُ أَﺳْﺒَﺎعٍ
1/6
ﺳُﺪْسٌ
7/8
ﺳَﺒْﻌَﺔُ أَﺛْﻤَﺎنٍ
17
ﺳُﺒْﻊٌ
8/9
ﺛﻤﺎﻧﯿﺔ أﺗﺴﺎع
1/8
ﺛُﻤْﻦٌ
9/10
ﺗﺴﻌﺔ أﻋﺸﺎر
1/9
ﺗُﺴْﻊٌ
10/10
ﻋﺸﺮة أﻋﺸﺎر
1/10
ﻋُﺸْﺮٌ
Untuk bilangan pecahan selanjutnya biasanya disesuaikan dengan bahasa
10.
internasional. Contoh: 15%
=
ﺧﻤﺴﺔ ﻋﺸﺮ ﻓﻲ اﻟﻤﺎﺋﺔ
25%
=
ﺧﻤﺴﺔ وﻋﺸﺮﯾﻦ ﻓﻲ اﻟﻤﺎﺋﺔ
35%
=
ﺧﻤﺴﺔ وﺛﻼﺛﯿﻦ ﻓﻲ اﻟﻤﺎﺋﺔ
50%
=
ﺧﻤﺴﯿﻦ ﻓﻲ اﻟﻤﺎﺋﺔ
75%
=
ﺧﻤﺴﺔ وﺳﺒﻌﯿﻦ ﻓﻲ اﻟﻤﺎﺋﺔ
95%
=
ﺧﻤﺴﺔ وﺗﺴﻌﯿﻦ ﻓﻲ اﻟﻤﺎﺋﺔ
100%
=
ﻣﺎﺋﺔ ﻓﻲ اﻟﻤﺎﺋﺔ
;Angka enam dan sebelas pada angka tingkatan atau jam ada perubahan perhatikan angka-angka di bawah ini.
62
Jam 1.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﻮاﺣﺪة
Jam 02.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺜَﺎﻧِﯿَﺔُ
Jam 03.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺜَﺎﻟِﺜَﺔُ
Jam04.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺮَاﺑِﻌَﺔُ
11.
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Jam05.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺨَﺎﻣِﺴَﺔُ
Jam06.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺴَﺎدِﺳَﺔُ
Jam07.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺴَﺎﺑِﻌَﺔُ
Jam08.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺜَﺎﻣِﻨَﺔُ
Jam09.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺘَﺎﺳِﻌَﺔُ
Jam10.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﻌَﺎﺷِﺮَةُ
Jam11.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺤَﺎدِﯾَﺔَ ﻋَﺸْﺮَةَ
Jam12.00
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺜَﺎﻧِﯿَﺔَ ﻋَﺸْﺮَةَ
Jam 6.15
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺴَﺎدِﺳَﺔَ وَ اﻟﺮُﺑْﻊُ
Jam11.30
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺤَﺎدِﯾَﺔَ ﻋَﺸْﺮَةَ وَ اﻟﻨِﺼْﻒ
Jam 11.45
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺜَﺎﻧِﯿَﺔَ ﻋَﺸْﺮَةَ إِﻻﱠ اﻟﺮُﺑْﻊ
Jam 1.10
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﻮَاﺣِﺪَةُ وَ ﻋَﺸْﺮَةُ دَﻗَﺎﺋِﻖ
Jam 4.45
=
اﻟﺴﱠﺎﻋَﺔُ اﻟﺮَاﺑِﻌَﺔُ وَﺧَﻤْﺴَﺔٌ وَ أَرْﺑَﻌُﻮْنَ دَﻗِﯿْﻘَﺔً
Kelas I
=
اﻟﻘِﺴْﻢَ اﻷَوَلُ
Kelas II
=
اﻟﻘِﺴْﻢُ اﻟﺜَﺎﻧِﻲ
Kelas III
=
اﻟﻘِﺴْﻢُ ا ﻟﺜَﺎﻟِﺚُ
Pelajaran ke IV
=
اﻟﺪَرْسُ ا ﻟﺮَاﺑِﻊُ
Pelajaran ke VI
=
اﻟﺪَرْسُ اﻟﺴَﺎدِسُ
ﻋﺪد اﻟﻤﻜﺮّرة )(Bilangan Berulang
وﺣﺪى
63
Satu-satu
ﺳﺪاس
Enam-enam
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Tujuh-tujuh
ﺳﺒﺎع
Dua-dua
ﻣﺜﻨﻰ
ﺛﻤﺎن
Tiga-tiga
ﺛﻼث
ﺗﺴﺎع
Empat-empat
رﺑﺎع
ﻋﺸﺎر
Lima-lima
Delapandelapan Sembilansembilan Sepuluh-
ﺧﻤﺎس
sepuluh
اﻟﻈﻼل ﻓﻲ اﻟﻄﺮﯾﻖ Tersesat di jalan
. ﻣﺎدام اﻟﻌﺒﺪ ﻓﻲ ﻋﻮن أﺧﯿﮫ، اﷲ ﻓﻲ ﻋﻮن اﻟﻌﺒﺪ:ﻗﺎل اﻟﻨﺒﻲ Nabi bersabda: “Allah menolong hamba-Nya, selama hamba itu mau menolong saudaranya”.
Saya minta pertolongan
أﺣﺘﺎج إﻟﻰ اﻟﻤﺴﺎﻋﺪة ﻣﻨﻚ
Pergilah dengan jalan kaki
اذھﺐ ﺳﯿﺮا ﻋﻠﻰ اﻷﻗﺪام
Beloklah ke kanan
اﺗّﺠﺎه اﻟﻰ اﻟﯿﻤﯿﻦ
Jalan terus
اﺳﺘﻤﺮ اﻟﻰ اﻷﻣﺎم
Beloklah ke kiri Pojok Dilarang
belok
Trafic light
إﺷﺎرة اﻟﺴﯿﺮ
زاوﯾﺔ
Jalan simpang
ﺷﺎرع ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ
ﻣﻤﻨﻮع دورﯾﻦ
Perempatan
أرﺑﻊ ﺗﻔﺎرق
ّﺛﻢ
Pertiga
ﺗﻮّﺟﮫ إﻟﻰ اﻟﺸﻤﺎل
berputar Kemudian
ﺛﻼﺛﺔ ﺗﻔﺎرق 64
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
(ﺟﮭﺔ )ﺟﮭﺎت MATA ANGIN
Utara ﺷﻤﺎل
Timur laut
barat laut
ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ
() ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ
Timur
barat
ﺷﺮق
ﻏﺮب
Tenggara
selatan
ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ
ﺟﻨﻮب
barat daya ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ
Di samping
ﺟﺎﻧﺐ
Kanan
ﯾﻤﯿﻦ
Di atas
ﻓﻮق
Kiri
ﺷﻤﺎل
Di atas
ﻋﻠﻰ
Di muka
أﻣﺎم
Di bawah
ﺗﺤﺖ
Di belakang
وراء
Di dalam, ke
إﻟﻰ،ﻓﻲ
Di belakang
ﺧﻠﻒ
(Bahan kursus bahasa Arab di UP2B oleh: Dr. Sangidu, M. Hum.)
65
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB I KAIDAH PENULISAN HURUF “ARAB” MELAYU Penulisan huruf Arab Melayu dapat dirumuskan menjadi beberapa kaidah, yaitu : Kaidah ke-1 : setiap suku kata yang diawali dan diakhiri dengan konsonan, cukup dituliskan konsonannya (tidak diberi saksi). Contoh : Tem-pat
:
Ham-pir
:
Pin-tar
:
Tang-kas
:
Cer-mat
:
ﺗﻤﻓﺖ ھﻣﻓﺮ ﻓﻧﺗﺮ ﺗﻌﮑﺲ ﭽﺮﻤﺖ
Kaidah ke-2 : a) Suku kedua dari berbagai hidup berbunyi “a”, mendapat saksi alif ()ا, tetapi suku pertama dari belakang hidup berbunyi “a” tidak mendapat saksi. Contoh : ba-dan
:
ka-lam
:
ra-ja
:
ﺑﺎ ﺪ ن ﮐﺎ ﻠﻢ ﺮاج
den-da
:
la-ba
:
ﺪ ﻧﺪ ﻻﺐ
b) Suku kedua dari belakang hidup berbunyi “e” dan suku pertama dari belakang berbunyi “a”, maka suku kesatu dari belakang mendapat alif saksi. Contoh : ke-ra
:
re-da
:
pe-ta
:
je-da
:
le-ga
:
ﮐﺮا رﺪا ﻓﺗﺎ ﺠﺪا ﻠﮑﺎ
66
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Kaidah ke-3 : bila suku pertama dan kedua terdiri dari vokal i, o, dan ai, maka huruf atau konsonan Arab itu diberi saksi “yak” ()ي. Contoh : ki-ri
:
mi-ni
:
se-ri
:
ni-lai
:
li-hai
:
ﮐﯿري ﻤﯿﻧﻲ ﺴﯿري ﻧﯿﻟﻲ ﻠﯿﮭﻲ
Kaidah ke-4 : bila suku pertama dan atau kedua hidup berbunyi “o”, “u”, dan “au” ditulis dengan wau ( ) وsaksi. Contoh : ro-da
:
lu-bang
:
pu-lau
:
ki-cau
:
su-rau
:
رﻮﺪ ﻠﻮﺒﻊ ﻓﻮﻟﻮ ﮐﯿﭽﻮ ﺴﻮرﻮ
Kaidah ke-5 : bila suku terakhir berbunyi “wa”, ditulis dengan huruf wau () ﻮ dan alif ()ا. Contoh : de-wa
:
bah-wa
:
ke-ce-wa
:
ji-wa
:
Si-wa
:
ﺪ ﯿﻮا ﺒﮭﻮا ﮐﭽﯿﻮا ﺟﯿﻮا ﺴﯿﻮا
Kaidah ke-6 : bila huruf awal pada suku kata pertama terdiri dari vokal, maka : a) Kalau vokal itu terus diikuti dengan konsonan, maka dituliskan alif saja. Contoh : an-tar
:
in-tan
:
اﻧﺗر اﻧﺗﻦ 67
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
un-tung
:
un-ta
:
اﻧﺗﻊ اﻧﺖ
en-teng
:
اﻧﺗﻊ
b) Kalau suku kata pertama itu berbunyi “a” saja ditulis dengan alif. Contoh : a- bang
:
a-man
:
اﺒﻊ اﻤﻦ
a. Kalau suku kata pertama berbunyi ”i” atau “e” ditulis dengan huruf alif dan yak. Contoh : i-par
:
e-dar
:
(ni-lai)
:
اﯿﻓر اﯿﺪ ر ﻧﯿﻟﻲ
b. Kalau suku kata pertama berbunyi “o” dan “u” ditulis dengan alif dan wau. u-bah
:
o-bat
:
اﻮﺒﮫ اﻮﺒﺖ
Kaidah ke-7 : bila suku kata satu dengan yang lain berbentuk “a-i” dan tanda hamzah di atas wau sesudah alif saksi untuk bentuk “a-u”. Contoh : ka-il
:
sa-ing
:
sa-uh
:
ma-u
:
ﮐﺎﯾﻞ ﺳﺎﯾﻊ ﺳﺎﺆه ﻣﺎﺆ
Kaidah ke-8 : bila suku kata satu dengan yang lain berbentuk “i-a”, maka penulisannya dengan cara menghubungkan huruf yak dengan huruf sesudahnya (atau boleh dengan memberikan tanda alif gantung di atas yak). Contoh : di-an
:
ki-an
:
ﺪ ﯾﻦ
atau
ﮐﯾﻦ
atau
ﺪ ﯾﻦ ﮐﯾﻦ 68
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Kaidah ke-9 : bentuk “u-a” harus dinyatakan dengan huruf alif sesudah huruf wau. Contoh : bu-at
:
tu-an
:
ﺒﻮات ﺗﻮاﻦ
Kaidah ke-10 : bentuk “i-u” dinyatakan dengan memberikan huruf wau sesudah yak,. Contoh : li-ur
:
be-li-ung
:
nyi-ur
:
ﻠﯾﻮﺮ ﺒﻠﯾﻮع ﭘﯾﻮﺮ
Kaidah ke-11 : bentuk “u-i” dinyatakan dengan huruf wau dan yak. Contoh : ku-il
:
bu-ih
:
pu-ing
:
ﮐﻮ ﯾﻞ ﺒﻮ ﯾﮫ ﻓﻮ ﯾﻊ
Bentuk “o-i” juga dapat memakai cara tersebut, misal : bo-ing
:
ﺒﻮ ﯾﻊ
Kaidah ke-12 : Awalan me, ber, per, pe, ter, di, se, ke, ku, dan kau tidak menimbulkan perubahan ejaan, penulisannya dengan merangkaikan saja. Untuk awalan se, ke, dank u, bila dirangkaikan dengan sesuatu kata yang diawali oleh vokal penulisannya dengan cara menambahkan atau menggantikan alif dengan hamzah. Contoh : mengambil
:
berbunyi
:
perkasa
:
pedagang
:
terlepas
:
didera
:
se-asam
:
ﻤﻌﻣﺒﻞ ﺒﺮ ﺒﻮ ﭘﻲ ﻓﺮ ﮐﺎ ﺲ ﻓﺪا ﮐﻊ ﺗﺮﻠﻔﺲ ﺪ ﺪ ﺮا ﺳﺄ ﺳﻢ
ا ﺳﻢ-- ﺳ 69
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
se-iring
:
ke-ujung
:
ku-ambil
:
kau-ambil
:
ﺳﯾﺮع ﮐﺆﺠﻊ ﮐﺄﻤﺑﻞ ﮐﻮأﻤﺑﻞ
اﯾﺮع-- ﺳ اﻮﺠﻊ-- ﮐ اﻤﺑﻞ-- ﮐ اﻤﺑﻞ-- ﮐﻮ
Kaidah ke-13 : partikel lah, kah, tah dan pun penulisannya tidak mengubah ejaan (tinggal merangkaikan). Contoh : baca-lah
:
makan-kah
:
apa-tah
:
bunyi-pun
:
ﺑﺎ ﭽﻠﮫ ﻣﮑﻧﮑﮫ اﻓﺗﮫ ﺑﻮﭘﯿﻓﻮن
Penulisannya “pun” tidak mengikuti kaidah ke-1 yaitu ( ) ﻓنmelainkan dengan ditambahkan wau saksi () ﻓﻮن, penulisan partikel ini mengalami perkecualian. Kaidah ke-14 : tentang bentuk (klitik) kan, ku, mu, dan nya. 1) Bila suku kata terakhir diawali dan diakhiri oleh konsonan, maka penulisannya tidak mengalami perubahan ejaan. Contoh : ta-nam : ram-but :
ﺗﺎ ﻧﻢ ﺮﻤﺑﺖ
tanamkan rambutmu
ﺗﺎﻧﻣﮑن :ﺮﻤﺑﺗﻤﻮ :
2) Suku kata terakhir berbunyi “ai” dan “au” tidak mengalami perubahan ejaan. Contoh : tu-pai : ker-bau:
ﺗﻮﻓﻲ ﮐﺮﺑﻮ
tupaiku kerbaunya
ﺗﻮﻓﯿﮑﻮ :ﮐﺮﺑﻮث :
3) Suku terakhir terdapat sebuah vokal, perangkaian dengan akhiran itu mengubah ejaan. Contoh : bu-ku : ha-ti
:
ﺑﻮﮐﻮ ھﺎﺗﻲ
bukumu hatinya
ﺑﮐﻮﻤﻮ :ھﺗﯿث :
70
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Kata yang sudah berakhiran an, i, dan kan tidak mengalami perubahan ejaan jika dirangkaikan dengan imbuhan yan lain. Contoh : pergaulan-nya :
ﻓﺮﮐﺎؤﻟﻧث ﻤﻧﺠﻼ ﻧﯿث
menjalani-nya : perkataan-mu :
ﻓﺮﮐﺗﺄ ﻧﻤﻮ
Kaidah ke-15 : perihal akhiran an dan i. 1) Kata yang huruf terakhirnya konsonan berubah ejaan. Contoh : ta-nam — ta-na-(mi) : sa-yur — sa-yu-(ran) : ta-nam — ta-na-(man):
ﺗﺎﻧم ﺳﺎﯿر ﺗﺎﻧم
ﺗﺎﻧﻣﻲ ﺳﯿﻮرن ﺗﻧﺎﻣن
2) Kata yang huruf terakhirnya terdiri dari اperubahan ejaan, dan penulisannya disertai dengan huruf hamzah. Contoh : su-ka : lu-pa :
ﺳﻮک ﻟﻮﻒ
kesuka-an
:
kelupa-an
:
ﮐﺳﮑﺄن ﮐﻠﻔﺄن
3) a. Kata yang huruf terakhirnya terdiri dari vokal “u” mengalami perubahan ejaan dan penulisannya disertai dengan penambahan huruf alif. Contoh : ra-mu
:
راﻣﻮ
— ramu-an
:
رﻣﻮان
b. Akhiran i merubah ejaan bila disambung dengan vokal “u”,
penulisannya
dirangkaikan saja. Contoh : ra-mu
:
راﻣﻮ
— ramu-i
:
رﻣﻮي
4) Vokal “i” bersambung dengan akhiran an mengubah ejaan, penulisannya dengan cara merangkaikan saja atau dengan menambah alif gantung. Contoh : duri
:
gali
:
ﺪﻮري ﮐﺎﻠﻲ
— durian
:
— galian
:
ﺪ رﯿن ﮐﻠﯿن 71
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
5) Akhiran an dan i mengubah ejaan bila disambung dengan diftong ai dan au, tetapi penulisannya ke dalam huruf Melayu a dan i, a dan u dipisahkan menjadi suku baru. Contoh : Pakai :
ﻔﺎﮐﻲ
Lampau :
ﻓﮑﺎﯿن — ﻠﻣﻔﻮkelampauan :ﮐﻠﻣﻔﺎﻮن — pakaian
(ke-lam-pa-uan) lampaui :
ﻠﻣﻔﺎﻮي
:
(lam-pa-ui)
6) Akhiran an dan i tidak mengubah ejaan bila suku kata satu dengan yang lain vokal : a/u atau a/i atau yang memakai hamzah. Contoh : Laut
:
Kail
:
ﻻﺆﺖ ﮐﺎﯿﻞ
lautan : kaili
:
ﻻﺆﺘن ﮐﺎﯿﻠﻲ
Catatan :
) ﻒatau ( ) ﻒ Huruf g kadang-kadang ditulis ( ) کatau ( ) ک Bunyi ny kadang-kadang ditulis ( ) ﺚatau () ﭗ Huruf p kadang-kadang ditulis (
“Perhatikan penjelasan pada waktu perkuliahan.”
RANGKUMAN 1. Setiap suku kata yang diawali dan diakhiri oleh konsonan, cukup dituliskan konsonannya (tidak diberi saksi). 2. Suku kata kedua dari belakang hidup berbunyi “a”, mendapat saksi alif () ا, tetapi suku kata pertama dari belakang hidup berbunyi “a” tidak mendapat saksi. 3. Suku kedua dari belakang hidup berbunyi “e” dan suku pertama dari belakang berbunyi “a”, maka suku kesatu dari belakang mendapat alif saksi. 4. Bila suku pertama dan kedua terdiri dari vokal i, e dan ai, maka huruf atau konsonan Arab itu diberi saksi “yak” () ي.
72
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
5. Bila suku pertama dan atau kedua hidup berbunyi “o”, “u” dan “au” ditulis dengan “wau” ( ) ﻮsaksi. 6. Bila suku terakhir berbunyi “wa”, ditulis dengan huruf wau
( ) ﻮdan alif () ا.
7. Suku kata pertama terdiri dari vokal “a” ditulis dengan alif. 8. Suku kata pertama terdiri dari vokal “i” dan “e” ditulis dengan alif dan yak. 9. Suku kata pertama terdiri dari vokal “u” dan “o” ditulis dengan alif dan wau. 10. Bila suku kata satu dengan yang lain berbentuk “a-i” atau “a-u”, maka untuk “a-i” ditulis dengan alif dan hamzah di atas yak; bentuk “au” ditulis dengan alif dan hamzah di atas wau. 11. Suku kata satu dengan yang lain berbentuk “i-a” maka penulisannya dengan cara menggabungkan yak dengan konsonan berikutnya atau diperjelas dengan alif gantung di atas yak. 12. Bentuk “u-a” dituliskan dengan huruf wau dan alif, dan bentuk “i-u” dituliskan dengan huruf yak dan wau. 13. Bentuk “u-i” dan “o-i” dituliskan dengan wau dan yak. 14. Awalan me, ber, per, pe, ter, di, se, ke, ku, dan kau tidak menimbulkan perubahan ejaan, sedangkan untuk awalan se, ke, dan ku bila dirangkaikan dengan sesuatu kata yang diawali oleh vokal penulisannya dengan cara menambahkan atau menggantikan alif dengan hamzah. 15. Partikel lah, kah, tah, dan pun penulisannya tidak mengubah ejaan. 16. Penulisan akhiran kan, ku, mu, dan nya tidak mengalami perubahan ejaan bila : diawali dan diakhiri dengan konsonan ; suku kata terakhir berbunyi ai dan au ; suku kedua dari belakang terdiri dari vokal ; dan kata dasar yang sudah berakhiran an dan i.
73
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
BAB II PENGUASAAN KATA-KATA “ARAB” MELAYU
Tujuan Umum Agar mahasiswa dapat menguasai penulisannya dan pembacaan teks Arab Melayu.
Sasaran Belajar (SASBEL) 1. Mahasiswa dapat menjelaskan tata cara penulisan kata-kata Arab Melayu. 2. Mahasiswa dapat membuat transliterasi teks Arab Melayu. 3. Mahasiswa dapat menjelaskan isi teks Arab Melayu.
BAB II PENGUASAAN KATA-KATA ARAB MELAYU Bacaan pertama : penulisan suku kata yang diawali dan diakhiri oleh konsonan— dan penggunaan alif saksi.
ﺮﺪا
اﯿم
ﻤﻠﺲ
ﺑﻧﺠﺮ
ﺪرا
اره
ﺗﺎ ﻠم
ﺗﻤﺑﻞ
ﻠﮑﺎ
اﺴﮫ
ﺗﺎ ﻧم
ﺗﻤﻔر
ﺟرا
اﺑﻊ
ﻔﺎ ﺪ م
ﺴﻧﺗن
ﺑرﺑﺎرع
اﺴم
ﻻ ﻟﺖ
ﺪ ﻧﺪع
ﻣﻣﺎﺴﻊ
اﻧم
ﻗﺎﺪع
ﺗﻧﺪ ﻖ
ﺗراﺗر
اﻧﺗﮫ
ﻗﺎﺴﻊ
ﻗﻧﺗﻊ
اﻧﺪ را
اﻣﺒن
ﻣﺎھر
ﺪ ﻧﺪ ن
ﺒﮭﺗرا
ارﺖ
ﺒﺎﺗﺲ
ﺒﻣﺒﻊ 74
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
ﺗرﺒﻊ
ھﺎﺒﺲ
اﺴﺎ
ﺗﻧﺗرا
Bacaan Kedua : penggunaan wau saksi.
ﺒﻮک
ﮐﻣﻮﻧﻊ
ﻣﻠﻮﻠﻮ
ﺪ رﻮ
ﺒﺗﻮ
ﻣﻧﻮرت
ﻣﻣﺒﻮرﻮ
ﺗﺒﻮ
ﺒﻮﮐﻮ
ﺪ ﺴﻮﺴﻦ
ﻣﻧﻮﺟﻮ
ﺴرﻮ
ھﻮﺗﻦ
ﺪ رﻮﻣﮫ
ﺪھﻮﻟﻮ
ﻣﻮﺪ ه
ﺒﻟﻮﮐر
ﺒﮑﻮ
ﺗرﺒﻮرﻮ
ﻣﻌﻮرﺲ
Bacaan Ketiga : penggunaan yak saksi.
ﻤﺎ ري
اﯿر
ﺪي
ﺴﺒﺎ ﮐﻲ
ﻤﺎ رﯿﻟﮫ
ﮐﺎ ﯿﻞ
ﺪاﻤﻲ
ﺒﺎ ﺪي
ﺒﯿﻞ
ﻤﻧﺎ ﺆﻏﻲ
ﻗﻧﺪي
ﮐﻮا ﻟﻲ
ﺒﯾﻟﮑﮫ
ﻤﺮا ؤﺗﺊ
ﻟﻧﺗﻲ
ﻗﯾﺎ ﺮ
ﻻ ﯾﻦ
ﻗﺮﻤﺎﯾﻧﻦ
ﺴﻤﻗﻲ
ﺗﯾﺎﺪ
ﺪ ﻧﻤﺎ ﯾﺚ
ﺪ ﻠﮑﺎ ﯾﺚ
ﻤﻮﺮي
ﮐﺎ ﯾﺗﻦ
ﻤﻧﻤﺎﺌﻲ
ﺪ ﮐﺗﺎﯾﺚ
ﻤﺮا ﻤﻲ ﻗﺮﺗﻧﺪ ﯾﻌﻦ
ﺪ ﻧﻤﺎ ﯾﺚ
ﺒﺎﯾﮏ
ﻤﺮاﺟﻲ
ﮐﺮﻤﺎﯾﻦ
ﺒﺮﻻ ﯾﻧﻦ
ﺗﯾﻊ
ﺒﻟﯾﻮ
ﻤﻼ ﺌﻲ
ﺪ ﻤﻼ ﯾﺚ
ﺗﯾﻒ
ھﺮﯾﻤﻮ ﻤﻤﻗﺮﭽﯾﺎﺌﻲ ﺪ ﯾﺮي
75
ﺪ ﺮﯾﮑﻮ
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
Bacaan Keempat : penggunaan huruf kaf, qaf, dan hamzah sebagai penanda bunyi “k”.
ﺳﻗﺳﻲ
ﺳﮑﺲ
ﺪ ﻮﺪ ﺆ
ﻤﻟﺗﻗﮑﻦ
ﺪ ﻗﺗﺮ
ﺗﯿﺗﮏ
ﭽﯿﺮي
ﻤﻧﮑﻗﮑﻦ
ﻗﻧﺪ ﻖ /ﻗﻧﺪ ﺆ
ﺴﮑﺗﺮ
ﮐﯿﻠﺆ ﻤﻤﺒﯿﻠﺆﮐﻦ/
ﺳﻗﻢ
ﻧﯿﻧﯿﮏ /ﻧﯿﻧﻲ
ﻤﻤﺒﺎ ﻠﮏ ﻤﻤﺒﯿﻠﻗﮑﻦ
ﺒﺎﺗﻖ
ﻠﻧﺪ ﻖ /ﻠﻧﺪأ
ﻻ ﮐﺄ ﻤﻤﺒﺎﻠﮑﮑﻦ/
ﺪ ﻗﺗت
ﮐﺎﺗﻖ /ﮐﺎﺗﺄ
ﺒﺮﮐﻮﮐﺆ ﻤﻤﺒﺎﻠﯿﮑﻦ
ﻤﻮﺪﻖ
ﻤﻮﻟﮏ /ﻤﻮﻟﻲ
ﻟﺗﺄ ﻤﻧﯿﺗﯿﮑﻦ/ ﻤﻧﯿﺗﮑﮑﻦ
Bacaan Kelima : penggunaan kata ulang dan kata majemuk.
76
ﺒرﮐﺠر رﻦ
ﻤﺗﮭﺎري
ﺒرﻠﻤﻗﺖ ﺗﻦ
ﺠرﺗﻮﻠﺲ
ﺒﻮاه ھﻦ
ﺒﮑﯾﻤﺎﻦ
ﺒرﺴﻮا ﻖ ﻗﻦ
ﺒرﻏﮑﺎﻟﻲ
ﻣﺎﺖ ﺌﻲ
ﻗرﺒﮑﺎﻞ
رﻮﻖ ﺚ
ﺒﺎﺗﻮﺗﻮﻟﺲ
ﺒرﻻري ﯾﻦ
ﺒﺳرﮐﻗﺎﻞ
ﮐﻮﺪا ﻣﻮ
رﻮﻣﮫ ﻣﺎﮐﻦ
ﮐﺑﯾرﻮ ﻮﻦ
ﻗﻮﺗﮫ ﮐﻮﻧﻎ
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
LATIHAN I Tuliskan kata-kata di bawah ini : 1. batas
mahir
tangis
marah
taruh
habis
memasang
menanam
berbaring
atas
arah
asah
enam
entah
embun
berangin
terasah
teratur
esa
kena
dera
reda
tega
kera
jera
lega
indera
mantera
bahtera
tentara
semena
duta
3. bisa
itik
melihat
sisa
beri
bohong
itu
delima
toko
mengira
besi
terdorong
ini
isap
menolong
beli
seni
menggalang
merusak
duduk
tusuk
mengusik
rokok
cerdik
membalik
juluk
belok
berkokok
belok
biduk
merokok
kelok
usik
tak
titik
batuk
bapak
bilik
tabuk
lagak
mudik
korok
tekak
tarik
2. tera
4. hendak
77
DIIZINKAN MENGUTIP ATAU MENGOPI BUKU INI DENGAN MENYEBUTKAN SUMBERNYA.
musik
letak
lurik
lautan
buah
daun
kehausan
tuan
haus
menaungi
tiang
baur
merauti
tiap
kait
dilukainya
dia
air
dinamainya
dia
kail
berlainan
tua
sais
dikatainya
dua
6. gua
perbuatan
kira-kira
ruas
rahasia
merah muda
sekian
berpuasa
putih bersih
perbuatan
kalau
perbandingan
tuang
kacau
rumah
5. bau
jikalau istimewa
sopir mobil
makan sekalian
muda
juang menuju
menurut belukar
LATIHAN II
1. Transliterasikan teks berikut ini :
- ﺪﻏﻦاﺧﻼ ﺺ ﺴﺎى ﻤﻤﺑرﯾﮑﻦ ﻓﻄره ﮐﻔﺪ ﻓﻗﯾرﻤﺳﮑﯾﻦ - ﻧﻖاﯾﺖ ﺗﺄ ﺪاﻗﺖ ﺤﺎ ﻀر١,ﺳﺑﺐ ﺳﺎﮐﺖ - ﺳﺆرغ ﮐوروھﺎرﺲ ﺒرﻻ ﮐوﻋﺎﺪ ﻞ ﮐﻔﺪ ﻣورﺪ ث - ﺪﻏن ﺳﮑرا ﮐﺎﻣﻲ ﻗرﮐﻲ ﮐﻗﻟﺒوھن ﻣﻧﭽﺎري ﮐﺎ ﻗﻞ ﮐﺎﻣﻲ - ﺑﮭﺎرﻮﮐﺎﻣﻲ ﻧﺎﯾﮏ,ﺴﺗﻟﮫ ﺑﺎرغ ﮐﺎﻣﻲ د ﻧﺎﯾﮑﮑﻦ ﮐﺄ ﺗﺲ - ﻮﻗﺖ ﺴﺎي ﻣﻟﯾﮭﺖ ﺑرﯾﺑﻮا ﻟﻣﻐﻮ ﯾﻎ ﺗرغ اﯾﺖ ﺗرﭽﻐﻐﻟﮫ ﺴﺎي 78