Daklozen klaar voor Dam tot Damloop

Bijlage Sociaal Europa Nieuwe experimenten met bijstandsgerechtigden pagina 7

Daklozen klaar voor Dam tot Damloop

Op 21 september, de dag van de Damloop, verschijnt ook een team van HvO-Querido aan de start. Het team bestaat uit voormalig daklozen. Ze zijn klaar om de 10 engelse mijl (16,1 kilometer) af te leggen naar Zaandam. Hardlopend. Woonbegeleider Juan Brookes (tweede van links) sleept ze erdoor. Hij heeft er het volste vertrouwen in. ‘Moesten we eerst tien keer vragen of ze op tijd bij de training waren, nu nog maar twee keer.’ Pagina 23

Op zoek naar een woning

Dossier: Personeel gezocht

Het nieuwe studiejaar is begonnen. Honderden studenten gaan weer op zoek naar woonruimte. Bij studentenvereniging ASVA verloten ze de kamers aan de hand van nummertjes uit een blikken trommeltje. Wie de officiële weg bewandelt, kan twee jaar wachten. Hoe pakken ze het aan? Is 250 euro veel of weinig voor een kamer? Wordt het een container of CASA 400? Lees meer over de do’s en dont’s van het kamers zoeken.

Veel bedrijven zitten te springen om personeel. MUG deed een onderzoek naar de verhouding tussen vraag en aanbod van werkzoekenden. Werken raamadvertenties?Eisen werkgevers te veel? Heb je iets aan het CWI? Hoe moeilijk heeft winkelstraat de Kinkerstraat het om geschikt personeel te vinden? ‘Vroeger was het makkelijker, toen stonden mensen in de rij voor een baantje’, volgens een winkelier. Pagina 20/21

Pagina 12

2

ac t ueel

Redactioneel Arme René Froger De bekende volkszanger ‘mag’ van RTL4 een maand lang op bijstandsniveau leven. René Froger krijgt - naast zijn in het nieuws nergens genoemde RTL-honorarium - iets meer dan twaalfhonderd euro om een maand lang met vrouw Natajsa en kinderen én tweedehands Opeltje mee rond te komen. Ze zullen voor de gelegenheideeneenvoudigewoningbetrekken, die ze voor ‘slechts’ duizend euro mogen inrichten. Ervaart de succesvolle en goed betaalde artiest, die normaal in Blaricum woont en geen Opel maar Bentley rijdt, ook eens hoe het is om ‘bij de voedselbank te moeten aankloppen’. Want in ‘De Frogers, effe geen cent te makken’, zoals de docusoap zal gaan heten, kloppen bijstandstrekkers bij de voedselbank aan. In het echt is dat zelden het geval, zoals zelden iemand één maand op bijstandsniveau hoeft te leven. Dat is helaas doorgaans van langere duur en dan wacht aan het eind meestal geen Blaricumse villa met Bentley op de oprit. De docusoap van RTL4 met de Frogertjes in de hoofdrol is dan ook niet bedoeld om te laten zien hoe het werkelijk is om in de bijstand te zitten of gedwongen bij de voedselbank je hand op te houden. Wat de bedoeling van het commerciële tv-station wel is, laat zich raden. Andermans ellende verkoopt nu eenmaal uitstekend, zoals series als Dr. Phil, Extreme Makeover en Secret Millionaire dat bewijzen met dikke kijkcijfers en navenant gevulde reclameblokken. Toch heeft René Froger wel degelijk onze sympathie. Wij geloven hem als hij zegt ‘zelf te willen voelen hoe het is om van de voedselbank te moeten leven’ en ‘elke cent te moeten omdraaien...’ al is het maar voor een maand en al is het nog zo naïef. Het is sowieso belangrijk om armoede onder de aandacht te houden.

MUG magazine | september 2008

Ook de supermarkt wordt duurder De prijzen in de supermarkt zijn in anderhalf jaar met ruim tien procent gestegen. Eigenlijk zijn alleen de aardappels er goedkoper op geworden.

tekst Toine Graus foto’s Ingrid de Groot Het leven wordt snel duurder. Jarenlang heeft Nederland de inflatie aardig onder controle weten te houden, maar dat is afgelopen. In juli was die opgelopen tot 3.2%, meer dan een half procent hoger dan de maand daarvoor. Zo komen we snel uit bij het gemiddelde van 4% van de Europese Unie. Energie is de grootste boosdoener. De prijs van diesel ging in één jaar bijna 33% omhoog, LPG 27%, gas bijna 7% en elektriciteit 3.2%. Een vliegticket naar een warm land kostte 25% meer dan vorig jaar. Autorijden en vliegen zijn voor mensen met een minimuminkomen nagenoeg onmogelijk geworden.

J.H. Kwa (53, bovenmodaal): ‘Ik merk er helemaal niets van.’ Ricardo Fraser (37, tweeverdiener, kind, modaal): ‘Sinds we terug zijn van vakantie, gaan we wat vaker bij de Lidl shoppen. We merken wel dat we per week meer kwijt zijn. We bezuinigen een beetje, maar niet op eten. Je schrapt wat luxe dingen van je lijstje.’

De hoofdredactie

Inhoud 3/5/7 - Te hoge salarissen - Rechtszaak tegen BKR - Rammelende re-integratie 10/11 Wijkaanpak Indische buurt 20/21 Dossier: personeel gezocht

Supermarkt duurder. Wat vindt u?

22 Portret buurtmoeder Tante Joyce Foto voorpagina: Hilco Koke

Het blijft niet bij energie, ook voedsel wordt duurder. Melk (21.4%), boter (18.8%) en kaas (18.8%) staan in de top vijf van de stijgers op de prijslijst van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) . Stijgende prijzen van basisvoedsel zijn ook een gevolg van de oliecrisis. Graan, maïs, soja en palmolie worden verwerkt tot biodiesel. In plaats van het op te eten stoppen we het in de tank. Gevolg, tekorten aan basisvoeding en stijgende prijzen.Veevoeder is ook duurder en dus stijgen de prijzen van vlees, en zuivelproducten. Alleen aardappelen zijn goedkoper geworden met 13%. Wie een beetje prijsbewust inkoopt, heeft ook gemerkt dat groen-

MUG vatte post bij de Lidl in Oud-West en vroeg de kopers naar hun supermarktervaringen.

Jacqueline van Dolder (49, partner, drie kinderen, modaal): ‘Ja, ik ben eerder door mijn geld heen. Een maand geleden heb ik heel bewust het besluit genomen om zoveel mogelijk mijn vaste aankopen bij de Lidl te doen. Ik koop minder luxe dingen en ik doe minder impulsaankopen. Het leven gaat gewoon door, maar zomaar eventjes een weekendje weg doe je niet meer zo makkelijk.’ Petra (42, alleenstaand, werkt, twee kinderen, net boven het minimum): ‘Het leven is ontzettend duur geworden. Gas en licht zijn duurder en ik betaal heel veel voor water, onvoorstelbaar voor een waterland als Neder-

te en fruit fors aan de prijs zijn. Supermarkten houden volgens de telers van groente de prijs kunstmatig hoog. In Duitsland betalen de consumenten veel minder voor precies dezelfde groente uit Nederland dan hier. De horeca is in Amsterdam 2.4% duurder geworden. Dat is minder dan in Rotterdam of Den Haag maar niettemin is Amsterdam nog altijd de duurste horecastad van Nederland. Dagblad de Telegraaf heeft een eigen onderzoek gedaan naar de prijzen van boodschappen in de supermarkt. Het dagblad vergeleek de prijs van een boodschappenmandje met vijftien zeer gangbare artikelen als bananen, koffie, jam, melk, koekjes en

land. Ik moet echt bezuinigen op de boodschappen. Daarom ga ik nu vaker naar de Lidl. In Albert Heijn kom ik niet meer. Ik heb nu voor dertig euro aan boodschappen gehaald voor de komende drie dagen. Snoep koop ik nauwelijks meer en ik koop brood van een dag oud. We zijn niet met vakantie geweest dit jaar omdat ik het niet kan betalen. Ik vrees dat het de komende tijd alleen maar moeilijker wordt met die oplopende inflatie. En ondertussen moet ik heel hard werken voor mijn geld. Verder gaat het goed met ons.’ Milio de Charro (20, student): ‘Hier bij de Lidl gaan de prijzen maar met een paar cent omhoog, dat merk je niet. Maar als je een biertje pakt in de kroeg, merk je het wel degelijk. En dat de benzine duurder is geworden heb ik de afgelopen vakantie wel ondervonden.’ Nicole (40, alleenstaand, minimum): ‘Zeker, de gewone basisproducten als vlees, kaas, brood, groente, fruit en pasta zijn duurder geworden. Ik ga naar meerdere supers maar voor de

bier, dat in augustus dit jaar werd gekocht met eenzelfde mandje, dat in januari 2007 werd aangeschaft. Niet alle supermarkten deden mee, De Telegraaf beperkte zich tot Albert Heijn, C000, Jumbo, Super de Boer en Dirk van den Broek. In anderhalf jaar is het mandje ruim 10% duurder geworden. Als je seizoensproducten als tomaten niet meerekent (goedkoper in de zomer), dan is de prijsstijging zelfs 15%. Het prijsverschil tussen de duurste supermarkt (Super de Boer, 30.20€) en de goedkoopste (Dirk van den Broek, 27.17€) was ruim 3€. De Lidl en de Aldi deden niet mee, maar dat gemis gaat De Telegraaf in een volgend onderzoek goedmaken.

basis ga ik naar de Lidl. Ik ga altijd met een lijstje de deur uit, dan doe ik geen impulsaankopen. Vroeger ging ik wel geregeld uit eten, maar nu hou ik het bij muntthee op het terras. Reizen vind ik heerlijk maar met de vliegtax kan het niet meer. Je moet wel naar een Waddeneiland.’ Peter (63, minimum): ‘Hier heb je een extreem voorbeeld.’ hij houdt een pakje halfzware shag op. ‘Dat is in een keer van 3,70 naar 4,35 gegaan bij AH. Ik dacht dat het een belastingmaatregel was, maar hier bij de Lidl is het nog de oude prijs. Bovendien zit er in een pakje shag van AH maar 47.50 gram in plaats van 50. Dat zijn de slimme trucs van de grote vriend van de kleine portemonnee.’ Chanel (in de zestig, minimum): ‘Dat het nou per se het afgelopen jaar allemaal duurder is geworden, vind ik niet. Dat is al gaande sinds de euro is ingevoerd. Sindsdien ben ik heel prijsbewust. Ik hop van supermarkt naar supermarkt. Ik ga op de aanbiedingen af.’

ac t ueel

september 2008 | MUG magazine

’Salaris te hoog’ Bestuurders in de thuiszorg mogen niet meer verdienen dan de premier, oppert de SP. 170.000 Euro per jaar is nog steeds te hoog, vindt de beroepsorganisatie NU ‘91. Voorzitter Monique Kempff: ‘Bestuurders van thuiszorgorganisaties kunnen heel goed worden ingeschaald binnen de CAO. Ze komen dan maximaal op een jaarsalaris van 80.000 euro. Wij snappen niet waarom dat niet de norm zou moeten zijn. Als de CAO voor de medewerkers binnen de thuiszorg goed genoeg is, dan is deze ook goed genoeg voor de bestuurders.’

Werkzoekenden Het aantal werkzoekenden is in juli met ruim duizend gestegen tot 421.047. Het aantal langdurig werkzoekenden is afgenomen. Dit meldt het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI). Van januari tot en met juli werden ruim 183.500 vacatures ingediend. Dit is vijf procent meer dan in dezelfde periode van 2007. Vooral de sectoren ‘overige zakelijke dienstverlening’ en ‘zorg en welzijn’ melden veel vacatures, respectievelijk 4.500 en 2.100 meer dan vorig jaar. De bouw diende 1.500 minder vacatures in. Het CWI verleende in het eerste halfjaar van 2008 bijna 9.900 ontslagvergunningen. Dit is een vijfde minder dan een jaar eerder.

Pensioen meenemen Werknemers die van baan wisselen hebben het recht hun pensioenaanspraken mee te nemen naar de nieuwe pensioenuitvoerder. De beslissing dat wel of niet te doen, wordt meestal niet op grond van inhoudelijke argumenten genomen. Dit blijkt uit een onderzoek dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onlangs heeft laten uitvoeren. Bijna de helft van alle baanwisselaars kiest ervoor geen waardeoverdracht te laten plaatsvinden. De beslissing om het opgebouwde pensioen al dan niet mee te nemen, kan van grote invloed zijn op de hoogte van het pensioen.

Sauna blijft open Sauna Fenomeen aan de Eerste Schinkelstraat blijft open. De organisatie heeft de rechtszaak tegen de huuropzegging door Vereniging Binnenpret gewonnen. De rechtszaak diende 28 mei in beroep voor het Amsterdamse gerechtshof. Eerder bij de rechtbank was de zaak al door Fenomeen gewonnen. De huuropzegging is hiermee van de baan, al vreest Fenomeen nieuwe procedures. De sauna stamt uit de jaren tachtig, toen de voormalige tramremise aan de Amstelveenseweg werd gekraakt. Binnenpret is ook bekend door haar poppodium. De voormalige paardenstal werd omgetoverd tot sauna, een van de goedkoopste van de stad.

Workstar verliest

Het Hof van Amsterdam heeft de strijd tussen de re-integratiebedrijven CareRitas en Workstar/Fourstar in het voordeel van de eerste beslecht. Het faillissement van CareRitas is daarmee van de baan. Directeur Gerard Haisma zegt nog niet klaar te zijn met Workstar/Fourstar, dat hij van oplichting beticht. De gemeente Amsterdam heeft inmiddels de samenwerking met re-integratiebedrijf Workstar/Fourstar opgezegd.

3

Grote koopkrachtdaling gevreesd 16 september, Prinsjesdag, zal meer duidelijk worden, maar nu al wordt gevreesd dat een van de meest kwetsbare groepen uit de samenleving het volgend jaar zwaar voor de kiezen krijgt. Zonder extra compensatie kan het koopkrachtverlies oplopen tot tien procent, zo vreest de CG-raad. Martin Brandwagt Chronisch zieken en gehandicapten hebben veel meer kosten dan gezonde burgers. Denk aan medicijngebruik, hulpmiddelen, speciale diëten en dergelijke. Het zijn kosten die ze vanwege hun ziekte of handicap moeten maken. Dit erkent de overheid wel degelijk en zo worden zij al jarenlang gecompenseerd door de speciale regeling Tegemoetkoming Buitengewone Uitgaven (TBU). Deze regeling is een groot succes gebleken. Niet zozeer onder de doelgroep zelf, waarvan ongeveer de helft geen gebruik maakte van de regeling, maar juist onder hen die het minder nodig hadden. De zorgverzekeringspremies, de inkomensafhankelijke bijdrage, protheses en brillen; behoudens een drempel kon alles van de belastingen worden afgetrokken. De TBU-regeling kostte het rijk zo veel, dat er vorig jaar tot een andere regeling werd besloten. Deze ‘meerkostenregeling’ moet weer gaan gelden voor wie hem het meest

Voor mensen in de AWBZ zullen de klappen het hardst zijn nodig heeft: chronisch zieken en gehandicapten. De TBU-cadeautjes zijn in het voorjaar voor het laatst verdeeld. Dit jaar wordt er verder alleen een vergoeding van 47 euro gegeven aan veelgebruikers van medicijnen. Vanaf volgend jaar komen er andere vergoedingen bij. De hoogte ervan loopt uiteen van honderd tot 450 euro en is afhankelijk van de situatie van de patiënt. Ondanks de op papier redelijke vergoedingen voorziet de Chronisch Zieken- en Gehandicaptenraad

(CG-raad) ernstige financiële problemen bij een deel van zijn achterban. Woordvoerder Rolf Smid: ‘De TBUregeling werd ook gebruikt om dure design-brillen te bekostigen, dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Dus krijgen we nu een andere regeling, in de vorm van vaste bedragen. Voor mensen die nooit gebruik maakten van de TBU is dit een grote verbetering, want je krijgt voortaan 450 euro per jaar. Maar voor mensen die dat wel deden, betekent dit een grote inkomensachteruitgang. Die kan oplopen tot wel tien procent. In tegenstel-

Fotograaf Hilco Koke ling tot wat we vaak dachten, blijkt dat juist mensen in de AWBZ-instellingen veel gebruik van de TBU maakten. Bij hen zijn de klappen het hardst.’ Volgens het ministerie van Volksgezondheid wordt er van alles aan gedaan om de koopkracht van gehandicapten en chronisch zieken op peil te houden. Staatssecretaris Jet Bussemaker beroept zich op een onderzoek van het bureau Vektis. Op grond daarvan heeft zij een lijst gemaakt van groepen patiënten en de bijbehorende vergoedingen. Het laatste woord is hier nog niet over gesproken.

Scholierenvergoeding 2008/2009

Donner: ‘Pensioen op 65e’

Amsterdamse huishoudens met een laag inkomen kunnen tot 1 juni 2009 de zogeheten Scholierenvergoeding aanvragen. Per kind wordt er een bedrag van 250 (basisonderwijs) of 400 euro (voortgezet onderwijs) uitgekeerd.

Het kabinet heeft afgesproken er alles aan te doen om de vaste pensioengerechtigde leeftijd op 65 jaar te houden. Dat betekent wel dat mensen veel meer dan nu tot die leeftijd door moeten werken.

Ook kinderen op het mbo/bol (beroepsopleidende leerweg) hebben er recht op. Met de Scholierenvergoeding kunnen ouders geld terugkrijgen voor schoolkosten (zoals ouderbijdrage, schoolreisjes en schoolspullen), kosten voor culturele activiteiten (zoals muziek- of dansles, een avondje naar het theater

of de bioscoop) of kosten voor sportieve activiteiten. De regeling is voor alle Amsterdamse kinderen tot 18 jaar die op 31 december 2007 met hun ouders of verzorgers ingeschreven stonden bij de gemeente Amsterdam. Het fiscaal jaarinkomen over 2007 mag niet hoger geweest zijn dan 19.932 euro voor een gezin of 18.305 euro voor een alleenstaande ouder. De Scholierenvergoeding is een gemeentelijke regeling. Hij heeft geen invloed op de vergoeding voor schoolboeken, die in december 2008 door het rijk wordt uitgekeerd. Formulieren: Dienst werk en Inkomen. T: 346 3684.

Met deze woorden, uitgesproken op 20 augustus, reageerde minister Donner van Sociale Zaken op de felle kritiek die hij eind juli ontving na zijn interview met de Telegraaf. Zijn impliciete suggestie dat mensen in de toekomst pas met zeventig jaar met pensioen zouden kunnen is niet de inzet van het kabinet. De minister ontkent overigens dat

hij de leeftijdsgrens van zeventig genoemd heeft. Donner: ‘Dan leest u deze zomer ineens in de krant dat minister Donner wil dat iedereen tot z’n zeventigste doorwerkt. Is dat even schrikken. En iedereen heeft daar weer een mening over. Voor de goede orde: ik heb zelf helemaal niet gesproken over zeventig jaar, er is ook geen voorstel van het kabinet in die richting in de maak. Ik heb wel iets anders aangegeven, namelijk dat áls mensen in bijvoorbeeld 2045 gemiddeld nog weer eens tien jaar ouder worden dan nu het geval is, we er niet aan ontkomen om ook over de pensioengerechtigde leeftijd te spreken.’

Maximaal twee jaar participeren

Kans op vast werk verhogen

De maximale duur van de participatiebaan blijft maximaal twee jaar. Dit staat in een wetsvoorstel van minister Donner en staatssecretaris Aboutaleb van Sociale Zaken.

Als je werkloos bent, kun je ondermeer terecht bij het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI). De helft van de vacatures daar bestaat uit uitzendwerk. Verhoogt dat de kans op een vaste baan? Het CWI en de Algemene Bond van Uitzendbureaus (ABU) deden onderzoek.

Begin augustus werd het wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer. Vlak daarvoor stemde de Eerste Kamer al in met nieuwe regels om mensen die moeilijk aan werk komen via een zogeheten participatieplaats te helpen bij hun terugkeer naar de werkvloer. Op zo´n participatieplaats kunnen zij werkervaring opdoen. De regeling is tijdelijk omdat het huidige kabinet verdergaande plannen heeft. Mensen

die weinig of geen opleiding of ervaring hebben, kunnen zodra zij een participatieplaats hebben recht krijgen op scholing en een financiële bonus. Verder wil het kabinet werkgevers een jaar lang loonkostensubsidie geven als zij iemand aannemen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt of langer dan een jaar werkloos is. Het duurt echter nog enige tijd voordat deze veranderingen kunnen ingaan. Donner en Aboutaleb willen daarom maximaal twee jaar inlassen. In die tijd kunnen dan het recht op scholing, bonus en loonkostensubsidie worden geregeld. Het wetsvoorstel kreeg zware kritiek te verduren van de Raad van State.

Voor dit onderzoek werden 1,2 miljoen werklozen gevolgd die tussen 2001 en 2005 via het CWI een baan vonden. Nagegaan werd of dat via een uitzendbureau was of via een werkgever. Daarna werd gedurende dertig maanden nagegaan hoe het ze verging. De helft van al het aangebo-

den werk eindigde binnen zes maanden. Dat gold voor 78 procent van de uitzendbanen en voor 38 procent van het reguliere werk. In de dertig maanden had iemand die voor een uitzendbureau werkte gemiddeld vier (korte) banen. Iemand met een ´direct´ dienstverband had minder banen - gemiddeld 2,6 - maar die duurden langer. Toch bleek de kans op een vaste baan via het CWI minder groot bij een tijdelijk direct dienstverband. De kans op zo´n baan via een uitzendbureau bleek groter. Dat geldt echter alleen voor de kansrijken op de arbeidsmarkt. Zie ook ‘Dossier: Personeel gezocht’ op pagina 20 en 21.

ac t ueel

september 2008 | MUG magazine

5

In deze rubriek vertelt een sociaal advocaat over juridische problemen van minima in Nederland.

Uitkeringsbeslissingen Wie van een uitkeringsinstantie een vervelende beslissing krijgt, hoeft zich daar niet bij neer te leggen. Binnen zes weken kan bezwaar worden gemaakt. Als die procedure te lang duurt, kan een spoedprocedure bij de rechtbank (een ‘verzoek voorlopige voorzieningen’ ) worden gestart.

Nana voert de schapen en Henk is bezig met het stro. Beiden helpen een handje op zorgboerderij ‘Dikhoeve’ in Ransdorp. Dikhoeve is een van de zeshonderd zorgboerderijen in Nederland. Mensen met sociale, psychische, of maatschappelijke problemen komen voor hun dagbesteding steeds vaker naar een zorgboerderij. Het CBS meldt dat het aantal zorgboerderijen de afgelopen vier jaar bijna is verdubbeld; in 2003 waren er 372. (foto:Ingrid de Groot)

Rechtzaak tegen BKR Tiel

Budget Fair nu toch in december

Registratievrij, een organisatie die particulieren helpt om uit een kredietregistratie te komen, heeft een rechtszaak aangespannen tegen het Bureau Kredietregistratie (BKR) uit Tiel.

Eigenlijk een omgekeerde Miljonair Fair, de door MUG Magazine georganiseerde Budget Fair. Logisch dus om de Budget Fair naar 10 december te verplaatsen, één dag vóór de Miljonair Fair.

Volgens Registratievrij zou het BKR te hoge tarieven hanteren als mensen inzage vragen in hun eigen gegevens. In de afgelopen jaren zou het BKR op die manier miljoenen euro’s verdiend hebben. Geld dat Registratievrij terug wil vorderen namens de gedupeerden. Mensen die willen weten of ze als wanbetaler geregistreerd staan betalen daarvoor een bedrag van 4,50 euro. Volgens de Wet Bescherming Persoonsgegevens mag het BKR

slechts 23 cent per pagina vragen. Omdat een registratie gemiddeld drie tot vier pagina’s beslaat, kost dat hooguit één euro. In 2007 vroegen 120.000 Nederlanders informatie op bij het BKR, de afgelopen vijf jaar ruim een half miljoen. ‘Zo ontvangt het bureau een half miljoen euro per jaar te veel. Ze doen dat al jaren en daarom is het bedrag aan onterechte ontvangsten opgelopen tot in de miljoenen’, rekent oprichter Joost Mengerink van Registratievrij uit. ‘Niemand vindt het de moeite om voor zo’n klein bedrag naar de rechter te stappen, maar voor ons is het een principezaak.’ De rechtszaak tegen het BKR diende 1 september bij de Rechtbank Arnhem.

Gepland voor 4 oktober heeft MUG in overleg met de gemeente Amsterdam besloten om de Budget Fair te verplaatsen naar 10 december. Oktober bleek te kort dag om alles op poten te zetten en om voldoende geldschieters te vinden. Ook speelde mee dat de Gemeentedag dit jaar op 4 oktober valt. Bedenker en MUG-directeur Joop Lahaise vindt 10 december wel zo logisch: ‘De Budget Fair is nu op een woensdag, één dag voor de Miljo-

nair Fair. Dat komt goed uit, want de Budget Fair is een omgekeerde Miljonair Fair.’ De Budget Fair is een leefstijlmarkt voor iedereen met een bescheiden portemonnee, uitkeringsgerechtigden zowel als mensen met een baan, zelfstandigen en studenten. Ze kunnen er ideeën opdoen, aan allerlei maatschappelijke initiatieven ruiken en leuke spullen op de kop tikken. Ook valt er van alles te beleven op gebied van kunst en cultuur. Lahaise: ‘Een beetje een after-UitMarkt.’ De Fair wordt waarschijnlijk door staatssecretaris Ahmed Aboutaleb geopend. ‘s Avonds is er de Budget Night, in samenwerking met Stadspas. Zie www.budgetfair.nl.

Zonder aanvullende bijstand

Bijstandsbond enqueteert cliënten

Uit onderzoek van de Sociale Verzekeringsbank (Svb) blijkt dat een derde van de mensen met een onvolledige Aow geen gebruik maakt van een aanvullende regeling. Het gaat om circa 425.000 mensen. De Svb heeft het onderzoek naar niet-gebruik uitgevoerd op basis van gegevens van de Belastingdienst uit 2005.

De Bijstandsbond houdt deze maanden een onderzoek onder bijstandsgerechtigden. Het onderzoek richt zich met name op het beleid van de Dienst Werk en Inkomen (DWI) en op de wijze waarop het DWI omgaat met haar cliënten.

Om dit euvel te bestrijden heeft het kabinet kort geleden besloten om de aanvullende bijstand automatisch uit te laten betalen door het Svb. Dat bespaart senioren de voor hen vaak vernederende gang naar de sociale dienst. Sinds enige tijd konden gemeenten al

op vrijwillige basis de uitbetaling van de bijstand uitbesteden aan de Svb. Zo´n 130 gemeenten deden dat tot volle tevredenheid van de senioren. Iedereen die vanaf zijn 15e tot zijn 65e in Nederland heeft gewoond, heeft recht op een volledige uitkering (gelijk aan 70% van het minimumloon). Voor elk jaar dat iemand in het buitenland doorbrengt, wordt een korting van 2% toegepast. Met name veel ouderen van Turkse of Marokkaanse afkomst zijn daar de dupe van. Een kleine 30.000 mensen ontvangen nu aanvullende bijstand op hun AOW, omdat ze anders onder de armoedegrens terechtkomen. In 2020 betreft dit naar verwachting zo’n 60.000 personen.

Aanleiding is dat er afgelopen jaren zoveel nieuwe soorten (re-integratie) trajecten zijn bijgekomen, die vaak een verplicht karakter hebben. Het volgen van een dergelijk traject verandert veelal weinig aan de situatie van de deelnemers. Ondertussen worden er aan onderzoeken rond die trajecten flinke bedragen aan subsidiegeld uitgegeven. Bij verschillende effectsrapportages en tevredenheids-

onderzoeken blijft het DWI buiten beeld, terwijl zij toch de motor zijn achter dit hele systeem. Dit stoort de Bijstandsbond. Andere aanleiding voor de enquete is de hoeveeelheid klachten over het DWI. Klantmanagers zijn onbeschoft en geven geen gehoor aan de eigen initiatieven van mensen. Veel cliënten komen met de klacht dat ze gedwongen worden een traject te volgen. Na afronding keert de cliënt noodgedwongen weer terug bij het DWI voor een uitkering. Maar doordat de wachttijd op een uitkering zo lang duurt, komen veel mensen in financiële problemen. Indien u (anoniem) wilt deelnemen aan de enquete: Bijstandsbond Amsterdam, telefoon 020-689 88 06 Email: [email protected].

Soms zijn er wel problemen, maar geen besluit. De uitkeringsaanvraag wordt maar niet afgehandeld, of de betalingen stoppen ineens, maar er komt geen beslissing waarin staat waarom dat zo is. Wat moet je dan? Wie al lang op bericht zit te wachten moet om te beginnen navragen of er echt geen beslissing genomen is. Soms is die er wel, maar is de bewuste brief nooit aangekomen. Als blijkt dat er wel een beslissing genomen is, vraag dan om een kopie, en ga alsnog in bezwaar als die binnen is. Stel: er is inderdaad geen beslissing. Soms krijg je te horen dat die binnen enkele dagen de deur uitgaat. Dan is het handig daar even op te wachten. Maar wie aan het lijntje gehouden wordt, staat niet per se met lege handen. Bij onredelijke vertraging bij het UWV kan het helpen een klacht in te dienen. Dat kan schriftelijk, telefonisch of via internet. Ik heb berichten gekregen van mensen die daar vrij snel resultaat mee hadden. Het kan in elk geval geen kwaad het te proberen. Op een uitkeringsaanvraag moet binnen een bepaalde termijn worden beslist. Het niet-tijdig nemen van een besluit wordt gelijkgesteld met een echt besluit. Dat maakt bezwaar en, belangrijker, een verzoek tot voorlopige voorziening mogelijk. Vooral zo’n laatste procedure voert vaak de druk zodanig op dat de beslissing alsnog komt. Als een lopende uitkering ineens zonder duidelijk besluit wordt stopgezet of verlaagd, dan staat de bijstandsgerechtigde evenmin met lege handen. Die uitkering is ooit toegekend, in een toekenningsbeslissing. Het niet betalen of feitelijk verlagen van de uitkering is ‘feitelijk handelen’ dat afwijkt van die eerdere beslissing, en zulk handelen wordt in de bijstandswet gelijk gesteld met een besluit. En dus is dan ook weer bezwaar etc. mogelijk. Kortom: niet alleen tegen een ongunstig besluit is actie mogelijk. Ook als de uitkeringsinstelling maar geen besluit kan nemen, hoeft de burger niet lijdzaam af te wachten. mr. Judith Blom, Advocatenkantoor Binnenstad

6

ach t ergrond

MUG magazine | september 2008

Onbekend maakt onbemind Carrièrenetwerk op Hyves voor werkzoekende jongeren met een Wajong-uitkering Je bent jong en je zoekt een baan, maar je bent lichamelijk gehandicapt of hebt een chronische ziekte en een Wajonguitkering. Hoe pak je dat aan? Sinds januari 2008 kun je lid worden van Drive: een carrièrenetwerk op Hyves.

tekst Marjan ten Broeke foto Hilco Koke

N

a vele mislukte sollicitatiepogingen wilde Christianne van Triest (36), zelf lichamelijk gehandicapt en zittend in een rolstoel, iets doen voor deze doelgroep. In januari startte ze met twee vrienden - Florent Meijer en Michiel Stokman - Drive, een carrièrenetwerk op Hyves voor jonge mensen met ambitie die een lichamelijke handicap of een chronische ziekte hebben. De drie initiatiefnemers besloten het meteen landelijk aan te pakken. Allereerst zochten ze uit waar ze de doelgroep konden vinden. Dat bleek al snel op het netwerk Hyves te zijn. ‘Een voordeel daarvan is dat je iemands handicap niet kunt zien’, zegt Van Triest. In de eerste drie maan-

‘Wat heb ik te verliezen, ik ga gewoon voor mezelf beginnen’ den van dit jaar benaderden ze via Hyves drie- à vierduizend Wajongers persoonlijk. Van Triest licht toe hoe dat ging. ‘We legden kort uit wat Drive is en we riepen de jongeren op lid te worden. En belangrijk: we benaderden ze niet als mensen met een handicap, maar als mensen die op zoek zijn naar een baan.’ Informeel contact Van Triest legt ut: ‘Je moet Drive zien als een plek waar jongeren uit de doelgroep en werkgevers elkaar kunnen vinden. We willen deze twee groepen op een informele manier met elkaar in contact brengen. Ze kunnen via Drive ervaringen uitwisselen, elkaar tips en advies geven en vragen stellen. Drive is geen bemiddelingsbureau, maar het is een plek waar je inspiratie en motivatie kunt opdoen.’ Hoewel de drie oprichters aanvankelijk bang waren een soort klaagmuur te worden, is dat gelukkig niet gebeurd. ‘Bij Drive zijn we niet geïnteresseerd in iemands handicap. Het gaat om wat je wilt en kunt’, aldus Van Triest.

Drive, het carrièrenetwerk op Hyves van Christianne van Triest Lid worden van Drive is heel gemakkelijk en kost geen geld. Er is niet echt een leeftijdsgrens. Het gaat om mensen die aan de start van hun carrière staan. Dat zijn dus jongeren die net klaar zijn met hun opleiding en aan hun eerste of tweede baan toe zijn. In de praktijk zijn dat mensen tot een jaar of 35, met een Wajong-uitkering en een mbo-, hbo- of universitaire opleiding. Nu, ruim een half jaar na de oprichting, telt Drive een kleine 1000 leden. Naast werkzoekende Wajongers en werkgevers zijn dat ook familie en vrienden van gehandicapten, en professionals zoals loopbaanbegeleiders en mensen van re-integratie-, wervings- en selectiebureaus. Hoeveel van de ongeveer 160.000 jongeren met een Wajong-uitkering bij Drive terecht kunnen, kan Van Triest moelijk zeggen. ‘Er zijn namelijk ook veel Wajongers die door hun handicap absoluut niet kunnen werken’. Van Triest studeerde zelf af in 1996: HBO Personeel en Arbeid. ‘Jij hebt zo een baan’, riepen anderen tegen haar. Maar dat viel zwaar tegen. Ze solliciteerde vaak, wel vijf keer per week. Dat resulteerde in één à twee sollicitatiegesprekken per week. Die verliepen vaak heel goed, maar dan waren er vaak nog een stuk of veertien andere sollicitanten en werd ze alsnog afgewezen. Ze maakte ook gekke dingen mee. Zo had ze bijvoorbeeld op haar cv staan dat ze lid was van de vereniging voor spierziekten. ‘Wat is jouw levensverwachting?’, werd er dan gevraagd. Van Triest heeft inmiddels geleerd netjes te blijven in zo’n situatie; gewoon te antwoorden en te denken: hij weet niet beter. ‘Wat je moet leren als sollicitant, is het de andere partij niet kwalijk te nemen. Het zijn ook maar mensen’. Wat haar ook hielp is dat ze haar hele leven al gehandicapt is -al vaak gekke dingen had meegemaakt- en dus gewend is anders te zijn dan anderen. Ze heeft geleerd om anderen vertrouwd te maken met haar handicap. Hoewel je het nooit helemaal zeker weet, heeft Van Triest sterk de indruk dat haar handicap nogal eens reden was voor afwijzing. Maar dan heeft ze het wel over ruim tien jaar geleden. Te-

genwoordig is de situatie toch wat beter. Toen ze na het zoveelste sollicitatiegesprek huilend naar huis reed, dacht ze: ‘Wat heb ik te verliezen? Ik ga gewoon voor mezelf beginnen.’ Dat bleek niet eens zo moeilijk te zijn. In een week had ze alles geregeld. En nu is ze al weer zeven jaar zelfstandig employment facilitator, zoiets als reintegratie adviseur. Groot netwerk Door al die mislukte sollicitatiepogingen ontdekte Van Triest dat er aan de kant van de werkgevers weinig bekend is over het omgaan met een lichamelijk gehandicapte sollicitant. ‘Onbekend, maakt onbemind’, zegt ze. Daarom benadert Drive actief werkgevers en licht ze voor over het in dienst nemen van Wajongers. Ze heeft inmiddels een groot netwerk opgebouwd met werkgevers en is doelgericht met hen in gesprek over de rol die ze binnen Drive kunnen spelen. Dat kan gaan over het sponsoren van folders ter promotie van Drive, of het attenderen van hun klanten op het bestaan van het carrièrenetwerk. Drive heeft ook plannen om een workshop te ontwikkelen voor bedrijven en op die manier werkgevers enthousiast te maken voor deze jongeren. Volgens Van Triest moet daarbij ook aan voorlichting worden gedaan, want: ‘Ze willen vaak wel, maar ze weten niet hoe en waar ze moeten beginnen.’

dat Drive niet het re-integratiebureau vervangt. ‘Je moet het meer zien als een aanvulling op het gewone re-integratietraject.’ It takes two to tango Haar huidige taak bij Drive varieert. Zo heeft ze contact met Drive-leden, adviseert hen of vraagt ze een stukje over hun werk op Hyves te schrijven. ‘Tot nu toe is Drive erg succesvol’, zegt Van Triest met enige trots. Toch kunnen dingen beter en anders en zijn er zeker nieuwe doelen en ambities. Zo wil het Drive-drietal in de toekomst naast Hyves ook bijeenkomsten op lokatie organiseren. Daar blijkt, zowel van de kant van de werkzoekenden als van de werkgevers behoefte aan te zijn. Het is technisch gezien ook nog niet mogelijk om via Hyves bijvoorbeeld je cv te versturen. Mede hierdoor zijn de drie oprichters bezig met het opzetten van een eigen website. Van Triest vervolgt: ‘Meer werkgevers erbij betrekken, dat is belangrijk. Daarvoor zijn we op zoek naar werkgevers die mensen zoeken voor startersfuncties. Zij moeten gaan inzien dat Drive een kanaal is om aan talent te komen. Deze groep jongeren heeft veel moeite gedaan voor een opleiding. Het zijn mensen die echt wat willen.’ Drive heeft ook plannen om een workshop voor bedrijven te ontwikkelen. Werkgevers kunnen op die manier enthousiast gemaakt worden om deze jongeren aan te nemen. Volgens Van Triest moet daarbij vooral sprake zijn van voorlichting. ‘Ze willen vaak wel, maar ze weten niet hoe en waar ze moeten beginnen.’ Doel van Drive is en blijft het bij elkaar brengen van werkzoekende Wajongers en werkgevers. Of zoals van Triest zo mooi zegt: ‘It takes two to tango.’ Wat raadt Van Triest Wajongers die een baan zoeken in het algemeen aan? ‘Netwerken en wees reëel in wat je kunt. En probeer vast te houden aan wat je wil. Zorg ervoor dat je bij werkgevers in de picture komt nog voordat er een vacature is.

‘Natuurlijk,’ zo vervolgt Van Triest, ‘kunnen Wajongers die een baan zoeken ook terecht bij een re-integratiebureau. Maar vaak is dat geen succes. Dat komt volgens haar omdat mensen daar voornamelijk op solliciteren worden voorbereid. ‘Ze zijn niet gericht op de werkgever en dat is juist zo belangrijk.’ Een beetje boos: ‘Ze raden mensen vaak af hun handicap in hun sollicitatiebrief te vermelden. Dat moet je juist wel doen. Bovendien luisteren ze vaak niet goed genoeg en zijn ze niet vindingrijk of creatief.’ Deze doelgroep heeft volgens Van Triest een andere benadering nodig dan mensen met een WAO- of WIA-uitkering: Meer informatie: moderner en uitdagender. Ze benadrukt www.drive-netwerk.nl

ac t ueel

september 2008 | MUG magazine

7

Stad moet re-integratiesector screenen Amsterdam kapt met Fourstar/Workstar, het in opspraak geraakte werkervaringsbedrijf. Donner wijst erop dat de stad zelf verantwoordelijk is voor contracten met de reintegratiesector.

In deze rubriek vertelt een zelfstandig ondernemer wat er zoal komt kijken bij het runnen van een eigen bedrijf.

Martin Brandwagt De ruzie tussen re-integratiebedrijf Workstar BV en ‘onderaannemer’ CareRitas lijkt niet alleen door de rechter in het voordeel van laatstgenoemde beslecht, maar ook door de gemeente. De rechter hief het faillissement van CareRitas op en de gemeente verbrak haar contracten met Workstar, onderdeel van de Fourstar-groep. Alleen de contracten met Werkplaats BV, onderdeel van Fourstar, lopen nog even door. Re-integratiebedrijven krijgen subsidie om mensen naar een baan te begeleiden. Dat maakt het lucratief. Fourstar is een landelijk werkend reintegratiebedrijf, dat uit tientallen BV’s of werkmaatschappijen bestaat. De in Rijen gevestigde re-integratiefirma heeft contracten met de Dienst Werk en Inkomen (DWI) en het UWV. Onlangs bleek dat Fourstar/ Workstar aan zijn werkmaatschappijen niet genoeg heeft. Zo werd werk uitbesteed aan stichting CareRitas. Zowel de hoofd- als de onderaannemer vroegen subsidie aan voor dezelfde cliënten. SP-Kamerleden Karabulut en Lempens stelden daar vragen over aan minister Donner van

‘Je bent concurrent, maar hebt elkaar nodig’

Werkplaats BV aan de Isolatorweg is nog in bedrijf voor DWI. Hoe lang nog? Sociale Zaken. Gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor de contracten die ze met re-integratiebedrijven afsluiten, antwoordt Donner. Het rijk speelt hierin geen rol. Twee keer subsidie voor één dienst riekt naar fraude, meent de SP. Die mening wordt gedeeld door CareRitas-directeur Gerard Haisma, die Workstar/Fourstar aanwijst als zondaar. ‘Alleen al die ingewikkelde constructie van tientallen BV’s waar Fourstar uit bestaat. Waarom is dat?’ Donner vindt dat Amsterdam zelf moet uitzoeken met wie ze zaken doet: ‘De gemeente sluit re-integratiecontracten af, controleert de uitvoering van de contracten en daarmee de rechtmatige besteding van

middelen. Indien het vermoeden bestaat van overtreding of een strafbaar feit kan de gemeente de SIOD (opsporingsdienst van het ministerie. red.) inschakelen.’ Of de SIOD in het geval Workstar is ingeschakeld is een vraag waar noch de gemeente noch SIOD op in wil gaan. Het contract met Werkplaats BV, loopt nog door. DWI-woordvoerder Carmen Westra: ‘Er zitten daar nog een paar klanten van DWI. De laatsten die er een cursus volgen, zijn in maart begonnen. Hun traject loopt zes maanden, dat mogen ze afmaken. Na september is het ook afgelopen voor Werkplaats BV. We sluiten geen nieuwe contracten meer af met werkbedrijven van Fourstar.’

Foto: Fred van der Zee De pas aangetreden Werkplaatsdirecteur Sonja Robben ontkent dat DWI geen zaken meer wil doen met haar bedrijf. ‘DWI is altijd tevreden over ons. Na de lopende contracten volgt gewoon weer een aanbesteding.’ Ook verwerpt Robben de suggestie dat Fourstar een wirwar van vage BV’s zou zijn: ‘Het is een platte organisatie, met autonome werkmaatschappijen. Dat lijkt voor de buitenwacht misschien rommelig maar werkt efficiënt.’ DWI-klanten die hun traject bij Werkplaats BV door ziekte of andere redenen in september niet kunnen afronden moeten zo snel mogelijk contact opnemen met hun klantmamanger, adviseert Westra.

Zware tijden voor de regio Emmen

Noppes bestaat vijftien jaar

Het zal de meeste Nederlanders zijn ontgaan, maar er vond deze zomer een heuse arbeidersstrijd plaats, met stakingen en werkonderbrekingen. Het gebeurde in het Oosten. In Emmen om precies te zijn, bij de producent van meet- en regelapparatuur Honeywell.

De Amsterdamse ruilorganisatie Noppes bestaat deze maand 15 jaar. Dit wordt gevierd met een feest en een debat.

Het werd een klassiek conflict om een sociaal plan voor de werknemers die moeten verdwijnen omdat de directie met het bedrijf naar een lage lonenland wil, in dit geval Tsjechië. Daardoor verdwijnen ongeveer 120 van de 400 arbeidsplaatsen. Na weken van sociale onrust kwam er

een sociaal plan. Het is afgesproken voor vier jaar. Naast een ontslaguitkering van 1,35 keer de kantonrechterformule zijn er afspraken gemaakt over outplacement en scholing. Hans Hulshoff, bestuurder van FNV Bondgenoten, die de stakingen organiseerde: ‘Er is onder meer een outplacementtraject afgesproken van negen maanden met drie maanden uitlooptijd. Daarnaast krijgen alle vertrekkende werknemers een eenmalig aanbod om passende scholing te volgen. Dit maakt het voor de vertrekkende werknemers makkelijker om na hun vertrek bij Honeywell weer een passende baan te vinden.’ Emmen heeft het zwaar.

Noppes is de Amsterdamse tak van het wereldwijde LETS-netwerk. De term LETS (Local Exchange Trading) werd voor het eerst gebruikt in 1982 in Canada. Een andere theorie zegt dat het moderne ruilen in een klein dorpje ergens in Italië is begonnen, vlak na de Tweede Wereldoorlog. Het idee om diensten en goederen te ruilen is uiteraard zo oud als de mensheid, maar door de opkomst van het geld raakte het steeds meer

in onbruik. Terug naar de bron, is het devies van Noppes. Geld, in dit geval dus Noppes genaamd, is geen doel op zich, maar moet weer worden waarvoor het ooit is bedacht: een middel om ruilhandel te vergemakkelijken. Zaterdag 13 september viert de organisatie haar vijftienjarig bestaan, met een debat en een feest in de 1e Helmersstraat 106 M. Het debat start om 16.00 uur en heeft als thema ‘Hebben ruilsystemen de toekomst?’ Daar kan wellicht ook de vraag aan de orde komen welk ruilsysteem het beste is. In Amsterdam stond vorig jaar een concurrent op, genaamd Pebbles.

Verplichte Fitness voor Bijstandsgerechtigden Binnenkort start een proef met verplichte fitness voor 30 bijstandsgerechtigden uit Nieuwegein. Als de proef slaagt moet de rest van de 200 kandidaten er ook aan geloven. ‘Het gaat om mensen die nog wat steun in de rug nodig hebben bij hun re-integratietraject’, zegt Sylvia Suvaal, woordvoerder van de gemeente Nieuwegein. ‘Het zijn mensen die door een combinatie van factoren niet in een regulier re-integratietraject passen.We kijken per persoon of het past, het is maatwerk.’ Het bewegingsprogramma wordt op

verschillende locaties in Nieuwegein gehouden, afhankelijk van de activiteit: binnen, buiten of in het zwembad. Het is ontwikkeld en wordt uitgevoerd door de organisatie ‘Ergocontrol’. In totaal duurt het 18 weken. Halverwege het programma start een parallel re-integratietraject. Dit traject, dat is afgestemd op elke deelnemer individueel, is gericht op het verkrijgen van werk, het opdoen van werkervaring of sociale activering. ‘De bewegingscursus is een onderdeel van het re-integratietraject en daarom in principe verplicht’, zegt Suvaal. ‘Het blijft wel maatwerk. Daarom wordt deelname aan deze

cursus van te voren met iedere kandidaat besproken.’ De stad Utrecht heeft sport al langer in haar re-integratiepakket. ‘Naast een taal- of sollicitatiecursus is sport een instrument dat bij een re-integratie ingezet kan worden’, zegt Heleen Tollenaar, communicatiemedewerker van de gemeente Utrecht. ‘Hoewel het traject niet vrijblijvend is, vindt deelname aan de sport pas plaats in samenspraak met de kandidaat.’ Volgens de woordvoerder van de Bijstandsbond in Amsterdam, Piet van der Lende, is het alleen maar ‘pesterij en volstrekt zinloos’. ‘In Amsterdam zijn ze er ook al een tijd mee

bezig’, zegt hij. In het kader van sociale activering worden bijstandsgerechtigden verplicht een half uur per week te wandelen en twee keer een half uur in het actieve traject mee te doen. Dit project wordt uitgevoerd door het re-integratiebureau ‘Partners aan het werk’. ‘Hoewel men zegt een selectie te maken, worden ook mensen die slecht ter been zijn verplicht gesteld te wandelen. Het zijn mensen die nooit meer aan het werk komen. Dat willen ze gewoon niet inzien’, aldus Van der Lende. Zelf doet hij sinds twee weken aan fitness om fitter te worden, niet om aan het werk te komen.

Monique Wijnschenk is freelancer. Ze biedt kinderen en volwassenen creatieve cursussen aan. Simpel gezegd is ze ‘knutseljuf’. Zo kun je haar uitnodigen als je een verjaardagsfeestje voor je kind geeft en het leuk vindt dat de kinderen iets creatiefs gaan doen. Wijnschenk vond het spannend om als freelancer te beginnen. Daarvoor had ze jaren in loondienst op vaste tijden gewerkt. Ze heeft nu meer vrijheid en dat bevalt goed. Het mooiste aan haar werk vindt ze, dat je mensen zelfvertrouwen ziet krijgen om iets moois te maken. Om bekend te worden, heeft Wijnschenk veel aan public relations gedaan. Ze heeft haar website aangemeld bij verschillende zoekmachines, zoals Startpagina.nl. Ze staat nu op dertig verschillende websites met een link naar haar bedrijfje en dat werkt. Ook hing Wijnschenk gewoon kaartjes op bij de Albert Heijn. Bij WGkunst op het Wilhelmina Gasthuisterrein is ze als stagiaire begonnen en werkt er nu als freelancer. Ze werkte al in de winkel en ging cursussen verzorgen. Nu werkt ze ook voor basisscholen, waar ze meedoet aan de verlengde schooldag. ‘Kinderen leren tegenwoordig in de lagere klassen van de basisschool niet eens meer knippen. En dat is juist goed voor de motoriek. Want hoe kun je leren schrijven, als je niet kunt knippen?’ Wijnschenk is met dit werk meteen freelance begonnen. Bij de Kamer van Koophandel werd ze eerst weggestuurd, omdat ze een vrij beroep ging uitoefenen Sinds 1 juli moeten ondernemers met vrije beroepen echter wel bij de KvK zijn aangemeld. Via WGkunst heeft ze een boekhouder geregeld. Deze boekhouder heeft specifiek verstand van het ondernemen in de kunstsector en dat is erg handig. Wijnschenk houdt zelf de uren en de bedragen bij en maakt zelf facturen. Dat gaat haar goed af. Ze heeft in het verleden dan ook tien jaar meerdere administratieve taken gedaan. Het tweede jaar van haar ondernemerschap is ze visjes gaan uitgooien bij instellingen en particulieren en kreeg ze meer werk. Bij haar werk komt wel veel voorbereidingstijd kijken en dat krijgt ze meestal niet vergoed. ‘Het is vaak schipperen bij het afwegen hoeveel je kunt vragen, maar nu ik het wat langer doe, word ik kritischer. ’Als ze zelf geen tijd voor een klus heeft, schuift ze die door naar een collega. ‘Natuurlijk zijn we concurrenten, maar ik merk, als ik wat doorschuif naar collegae, ze mij dan ook weer bellen als zij een opdracht krijgen waar ze geen tijd voor hebben. Collegialiteit is belangrijk. Je bent concurrent, maar je hebt elkaar nodig.’ Meerinfo:www.moniquesknutselkunst.nl Lennert Ras

ach t ergrond

september 2008 | MUG magazine

Gratis schoolboeken, toch duur ‘Sommige scholen maken misbruik van de onwetendheid van ouders’ September, begin van het schooljaar en daarmee een jaarlijks terugkerende kostenpost voor ouders. Zo kan de ouderbijdrage oplopen tot honderden euro’s. Nieuw dit jaar: gratis schoolboeken. Die zijn in de praktijk helemaal niet gratis.

tekst Martin Brandwagt Hans Vinck foto Hilco Koke

H

et zag er aanvankelijk zo mooi uit. Gratis schoolboeken, het was een van de paradepaardjes van het kabinet. Een sociale maatregel waarvan vooral de lage inkomensgroepen zouden profiteren. Nu het eenmaal zo ver is, valt het bitter tegen. Niet alleen moet het geld voor de schoolboeken eerst worden voorgeschoten en wordt het boekengeld pas in december van dit jaar uitgekeerd, zij die een WTOS-bijdrage hebben worden met hetzelfde bedrag van 316 euro gekort. De WTOS-bijdrage (Wet Tegemoetkoming Onderwijsbijdrage en Schoolgeld) wordt uitgekeerd aan huishoudens die een bruto jaarinkomen van 33.000 of minder hebben. Dat is ongeveer de oude ziekenfondsgrens ofwel de bovengrens van Jan Modaal. Weinig verdienende huishoudens schieten dus alleen maar iets op met die gratis boeken als ze nooit een WTOSbijdrage hebben aangevraagd. Dat zou er weer op kunnen duiden dat ze jarenlang honderden euro’s hebben laten liggen. Zo komt er van het mooie streven van gratis schoolboeken voor de minima weinig terecht. Wie profiteert hiervan het meest? De bovenmodale inkomens. Eveneens een jaarlijks terugkerend en prijzig fenomeen: de ouderbijdrage, die wordt betaald in het basisonderwijs en in het voortgezet onderwijs. Minima die dat willen, kunnen kwijtschelding aanvragen maar dat wordt maar al te vaak als vernederend ervaren. Bijkomend aspect is dat er geen regels zijn omtrent minimum of maximum van de ouderbijdrage. In feite kan een onderwijsinstelling vragen wat zij wil. Ouders of verzorgers kunnen dan nog eventueel invloed uitoefenen via de medezeggenschapsraad. Over de ouderbijdrage bestaan vele misverstanden. Allereerst is hij niet verplicht. Je hoeft hem als ouders niet te betalen. Ouders mogen ook beslissen om slechts een gedeelte te betalen. Betekent niet betalen nu ook dat de kinderen niet mee mogen met schoolreisjes en andere buitenschoolse activiteiten? ‘Dat is mogelijk’, zegt beleidsaviseur Ton

Een schoolboekenvergoeding van 316 euro is te laag Gelmers van de Vereniging voor Openbaar Onderwijs (VOO). ‘De ouderbijdrage is uitdrukkelijk bedoeld voor activiteiten die niet bij het lesprogramma horen en die niet door de financiële bijdrage van het ministerie worden gedekt. Dus als de ouders de ouderbijdrage niet willen betalen of maar gedeeltelijk, dan kan het inderdaad zo zijn dat een kind wordt uitgesloten van bepaal-

Vergoeding Schoolboeken Alleen voor leerlingen in het Voortgezet Onderwijs, ofwel vmbo, mavo, havo en vwo. Dus NIET voor leerlingen in het MBO. In het schooljaar 2008-2009 krijgt elke ouder of verzorger 316 euro per leerling. In december 2008 ontvangen ouders automatisch het bedrag op de rekening.

WTOS Wet Tegemoetkoming Onderwijsbijdrage en Schoolgeld. Kent verschillende regelingen. Aan te vragen bij de IB-groep.

Ouderbijdrage Wordt door elke school in het basis- en voortgezet onderwijs afzonderlijk vastgesteld.

meer informatie • Ministerie van Onderwijs, Den Haag • Informatie Beheer Groep, Groningen • Vereniging voor Openbaar Onderwijs, Almere • Postbus 51, Den Haag

de activiteiten. De ouderbijdrage is vrijwillig, dus je hoeft hem niet te betalen. Een school mag een leerling niet weigeren om die reden. Wij weten dat er scholen zijn die niet vermelden dat de ouderbijdrage vrijwillig is. Die maken misbruik van de onwetendheid van de ouders.’ Een hard gelag voor al die kinderen die de pech hebben minima-ouders te hebben. Niet mee mogen op een schoolreisje, kun je dat kinderen wel aandoen? Kennen scholen niet een soort solidariteitsheffing, waarmee armlastige ouders worden gesteund? Gelmers: ‘Dit komt zeker voor. Ik ken zelfs scholen waar een percentage van het salaris moet worden afgedragen. In het basisonderwijs heeft bijna elke school een dergelijke regeling. Daar wordt meestal geen ruchtbaarheid aan gegeven, want anders gaan te veel ouders daar gebruik van maken. In het primair onderwijs liggen de bedragen ook niet zo hoog.’ Naar de hoogte van de de ouderbijdrage, de schoolboeken en andere schoolkosten wordt jaarlijks onderzoek gedaan door het ministerie van Onderwijs. Die brengt elk jaar een Schoolkostenmonitor uit, waarin de laatste ontwikkelingen uiteen worden gezet. Uit de laatste Schoolkostenmonitor, die van 2006-2007, blijkt dat ouders met leerlingen in het voortgezet onderwijs jaarlijks gemiddeld 831 euro kwijt zijn. Het goedkoopst zijn de brugklasleerlingen (777 euro), het duurst leerlingen in het vwo (927). Bij de laatste groep ligt dit vooral aan de extra schoolactiviteiten, zoals excursies of een Rome-reis. Verreweg de grootste kostenpost (42 procent) zijn schoolboeken. De indruk van veel ouders dat schoolboeken steeds duurder worden, klopt. Vergeleken met 2003 is er een stijging met gemiddeld acht procent. Voor veel ouders is onduidelijk wat precies onder schoolboeken moet worden verstaan. Zij scharen daar ook informatiemateriaal van de school zelf, bijvoorbeeld over beroepskeuze, onder. Op zich is dit niet zo vreemd, want daar krijgen zij ook een rekening voor. Uit de Schoolkostenmonitor blijkt verder dat de ouderbijdrage omlaag gaat, maar de kosten voor extra activiteiten

‘De indruk dat schoolboeken steeds duurder worden, klopt’ omhoog zijn gegaan. Wat vroeger uit de ouderbijdrage werd betaald, valt nu onder extra activiteiten. Ontoelaatbaar Alleen dit jaar blijft alles nog bij het oude. De boeken dienen nu nog zelf via de boekhandel te worden aangeschaft. Met ingang van 2009 koopt de school de boeken in en wordt daar door het rijk voor gecompenseerd. Hoewel dit volgens staatssecretaris van Onderwijs, Marja van Bijsterveldt, ontoelaatbaar is, zijn er nu al onderwijsinstellingen die hebben aangekondigd de ouderbijdrage te zullen verhogen omdat zij een boekenvergoeding van 316 euro te laag vinden. De Inspectie van het Onderwijs kreeg daarom de opdracht de omvang van deze praktijken te onderzoeken. Genoemde maatregel is een gevolg van de vragen van SP-Kamerlid Jasper van Dijk. Van Dijk: ‘Het moet glashelder zijn dat de ouderbijdrage een vrijwillige bijdrage is. Bij voorkeur wordt de bijdrage aan een maximum gebonden. Dan kunnen scholen geen leerlingen meer uitsluiten als ouders de bijdrage niet kunnen betalen. Ook wordt voorkomen dat een tweedeling ontstaat tussen rijke scholen met een hoge ouderbijdrage en arme scholen met een lage ouderbijdrage.’ Of een school een redelijke ouderbijdrage vraagt, of er iets gedaan wordt met lagere inkomens en aan welke activiteiten de bijdrage besteed wordt; het zijn allemaal punten waar de medezeggenschapsraad goed naar moet kijken, vindt Ton Gelmers van de VOO. ‘De ouderbijdrage is bij uitstek een onderwerp waarop de medezeggenschapsraad invloed kan uitoefenen. Het is aan de directie of ze het advies navolgen, maar onze indruk is dat ze dat in de praktijk vaak doen. De ouders hebben dus zeker een taak op dit punt. Een goede medezeggenschapsraad heeft de ouderbijdrage hoog op de agenda staan.’

9

10

indische buur t

wijkaanpak | T R A N S VA A L buur t | I N D I S C H E B U U R T

MUG magazine | september 2008

De kwestie Stadsvernieuwing in de Indische Buurt Minister Ella Vogelaar heeft 17 Amsterdamse wijken als probleemwijk aangeduid. Het gaat om buurten waar van alles mis lijkt, van slechte woningen tot hoge werkloosheid en onveiligheid. MUG Magazine volgt de komende jaren twee van deze wijken: de Indische Buurt en de Transvaalbuurt en vraagt zich af: Watskebuurt? Deel 4: Stadsvernieuwing

De Bestuurder Het is niet zo dat we sociale huurwoningen weghalen om er dure woningen voor in de plaats te zetten’, zegt Nico Papineau Salm, stadsdeelvoorzitter van Zeeburg. ‘Het hoge percentage van 90% kleine sociale huurwoningen leidde wel tot een eenzijdige samenstelling van de bevolking. We willen tegemoet komen aan de vraag naar grotere en dus duurdere woningen voor de grote gezinnen in deze buurt. Ook werken we aan groepswoningen voor Marokkaanse en Turkse ouderen. En we willen huisvesting bieden aan jongeren die in de buurt van hun familie willen wonen. Daarom gaan we de samenstelling van de woningvoorraad in de Indische buurt veranderen.’ ‘We zijn er niet alleen om huizen op te knappen, maar ook om de buurt en de ondernemers beter te laten functioneren. Het gezamenlijke vernieuwingsprogramma van stadsdeel Zeeburg en woningcorporaties de Alliantie, Ymere en Eigen Haard is daarom heel breed’, aldus Papineau Salm. De onlangs vernieuwde Javastraat toont het resultaat van de inspanningen. De puien zijn gerenoveerd of vernieuwd en de woningen boven de winkels opgeknapt.

Stadsdeelvoorzitter Salm wil de samenstelling van de woningvoorraad in de Indische Buurt grondig veranderen.

Buurtbewoner en ex-Leger des Heilssoldaat M.P. Klerks vindt dat de Javastraat mooi is opgeknapt. (foto’s Ingrid de Groot)

De Bewoner ‘Wegens renovatie moest ik twee jaar geleden verhuizen van één hoog op de Soendastraat naar de begane grond in de Djambistraat’, zegt M.P. Klerks (68). Eerst betaalde hij 460, nu betaalt hij 607 euro huur. Dat betekende een huurverhoging van 133 euro. Daarvoor in de plaats heeft hij wel een grotere woning , CV en een grote tuin. Over die huurverhoging zegt hij: ‘Ik kan het prima lijden.’ Hoewel er volgens hem een hoop junks zijn, zegt hij er geen last van te hebben. Dat komt misschien omdat hij tot zijn pensioen bij het Leger des Heils gewerkt heeft. Eerst was hij gestationeerd in Roelofarendsveen en vijf jaar geleden werd hij overgeplaatst naar de vestiging van het Leger in Amsterdam, aan het Hekelveld. Hij is meer dan bereidwillig in het zonnetje voor de camera te poseren. De Javastraat is volgens hem mooi opgeknapt en wordt goed bijgehouden. De winkels zien er beter uit, er is geen leegstand meer en de straat ziet er keurig uit. ‘Dat moet gevierd worden’, zegt hij lachend. ‘Ik ga een borrel bij de stadsdeelvoorzitter halen.’

Ondertussen in ... de roemruchte Rotterdamse wijk Spangen Ooit was het een van de gezelligste wijken van Nederland, met zelfs een eigen voetbalclub in de eredivisie. Vanaf de jaren tachtig is het in het Rotterdamse Spangen snel bergafwaarts gegaan. Diefstal, verloedering, drugsoverlast, inbraken, leegstand en verkrotting. Allemaal woorden die tot voor kort van toepassing waren op het Rotterdamse Spangen. Hele

pleinen waren zo stevig dichtgetimmerd, dat zelfs krakers zich er niet aan waagden. De neergang werd wellicht het best gesymboliseerd door de degradatie van de glorieuze voetbalclub Sparta. Maar er is goed nieuws te melden over de wijk. Sparta is sinds drie jaar weer een eredivisieclub en ook de wijkaanpak begint te werken. Zo blijkt uit een recente inventarisatie dat het gevoel van onveiligheid sterk is

afgenomen, dat de drugsoverlast is verminderd en dat het aantal inbraken afneemt. Nog steeds scoort Spangen op deze punten hoger dan het landelijk gemiddelde, maar dit verschil wordt kleiner. Spangen is een jonge wijk: een derde van de bevolking is jonger dan twintig jaar en het geboortecijfer ligt hoog. Van de ouders met schoolgaande kinderen heeft tweederde een lage of geen opleiding.

Watskebuurt? Reageer!

Javastraat heringericht

Fietsberging verplicht

Onbenutte kwaliteiten

Amsterdam investeert in werkgelegenheid, meer sociale samenhang en een beter onderwijsklimaat. De Amsterdamse Wijkaanpak moet ervoor zorgen dat probleembuurten ‘pracht- en krachtbuurten’ worden. ‘Met volop ruimte aan initiatieven van bewoners’, volgens verantoordelijk wethouder Tjeerd Herrema. Maar wat merkt de Amsterdammer van de Wijkaanpak? Watskebuurt? MUG wil het graag van u weten. Mail reacties naar wijkaanpak@ mugweb.nl.

Niet iedereen was even verguld met het verdwijnen van de prachtige iepen uit de straat en zoals gewoonlijk klaagden de ondernemers over de slechte bereikbaarheid. Niettemin is de herinrichting van de Javastraat, de belangrijkste winkelstraat in de Indische buurt, met een on-Amsterdamse snelheid voltooid. Op 10 maart 2008 begon de herinrichting, 24 augustus was deze officieel klaar. Vergelijk dat eens met de Weesperstraat die al drie jaar wacht op het verlagen van het aantal autorijstroken. De herinrichting is nog niet helemaal af.

Minister Vogelaar heeft besloten dat een fietsberging en een buitenruimte, bijvoorbeeld een balkon of een terras, weer verplicht zijn voor nieuwe huizen. Vogelaar had de marktpartijen opgeroepen te voldoen aan de wens van consumenten voor een buitenruimte en een berging. De partijen hebben dit niet genoeg gedaan. Uit een onderzoek van Vogelaar blijkt dat veel nieuwbouwwoningen zonder deze voorzieningen zijn gebouwd. In 2003 is die verplichting namelijk geschrapt. Vogelaar voert de voorschriften nu opnieuw in.

Er wordt vaak laatdunkend gesproken over de veertig krachtwijken. Ze beschikken echter over onvermoede stedenbouwkundige kwaliteiten. Zo is in de naoorlogse wijken vooral de groenstructuur waardevol. Deze kan een uitgangspunt vormen bij de herinrichting. Dit zijn enkele bevindingen uit een studie uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Wonen en Wijken. H. Lörzing, A. Harbers en S. Schluchter; Krachtwijken met karakter; uitgave NAi Uitgevers/Planbureau voor de Leefomgeving, Rotterdam/Den Haag; 228 pagina’s.

Teksten Martin Brandwagt, Hans Puts, Jos Verdonk

wijkaanpak | T R A N S VA A L buur t | I N D I S C H E B U U R T

11

september 2008 | MUG magazine

Achtergrond ‘Zelfs de sierlijsten op het plafond komen terug’

Woningcorporatie de Alliantie voert een ingrijpende renovatie uit aan het Van der Pekblok. ‘We hebben elf jaar in een charmant krot gewoond.’ tekst Marco Ploeger foto’s Ingrid de Groot

E

r wordt flink gebouwd en gerenoveerd in de Indische buurt. In elke straat tref je wel een paar panden waar aan gewerkt wordt. Parel van deze renovatiedrift is het Van der Pekblok, langs de Molukkenstraat. Woningbouwvereniging de Alliantie is druk bezig haar woningvoorraad te renoveren. Van de drieduizend woningen in de wijk knappen ze er tweeduizend op. Een totale investering van 145 miljoen euro. Er wordt al een jaar gewerkt aan het Van der Pekblok. Dit honderd jaar oude huizenblok valt op het eerste gezicht niet eens zo op. Toch heeft het een monumentenstatus, wat gevolgen heeft voor de renovatie. Het betekent bijvoorbeeld dat de raamkozijnen van hout blijven en dat de gedetailleerde daklijsten gehandhaafd blijven. Zelfs de gietijzeren dakhaken worden in de oorspronkelijke staat teruggebracht. De kosten: een slordige 12 miljoen euro. Het Van der Pekblok is genoemd naar de architect J.E. van der Pek. Hij ontwierp dit woonblok, dat in 1911 werd gebouwd, voor arbeiders op verzoek van de ‘Coöperatieve

Bouwvereniging Rochdale’. Het waren de eerste woningen die in ‘stroken’ gebouwd werden. De woningen hadden de luxe van een eigen toilet, trappenhuizen met daglicht en een binnentuin voor algemeen gebruik. Bij de ingang van de tuin bevonden zich twee huisjes voor de woningopzichter, die een oogje in het zeil hield om te zien of bewoners zich netjes gedroegen. Er waren voor de bewoners verschillende collectieve voorzieningen, zoals de tuin en een bibliotheek en er werden regelmatig lezingen gehouden. Tussen de opzichtershuisjes is het hek open. In de binnentuin is het rustig; de bouwlieden hebben pauze. De binnentuin is voor een deel afgeschermd met een hek. Kennelijk wordt niet het gehele blok aangepakt. Via een spleet komen we toch de tuin van het volgende blok in. De tuin heeft het karakter van een park. Bij een stenen terrasje met pergola’s ligt een platte grafzerk. Hier zijn aan het einde van de Tweede Wereldoorlog drie mensen gefusilleerd. Brrr. We keren terug en nemen een kijkje in een van de woningen die volledig leeggestript zijn. De plankenvloer is er voor een deel uitgehaald, deurlijsten zijn weg, net zoals het

toilet, er staat eigenlijk alleen nog een leeg casco. We gaan de trap op, een verdieping hoger. Omhoog kijkend kun je door de gaten in de vloer de derde etage al zien. Hier is nog veel werk te doen, dat is duidelijk. De woningen aan de andere kant van de tuin zijn bijna af. Van binnen is te zien hoe klein de woningen van oorsprong waren. De meeste waren niet groter dan 35 m2 woonoppervlakte. Om te voldoen aan de eisen van deze tijd, zijn een aantal woningen nu samengevoegd, horizontaal of verticaal. Van de 88 woningen resteren er straks bij oplevering nog 62. Het resultaat ziet er riant en netjes uit. Er is aan de voorzijde van de benedenverdieping een mooi ruim keukenblok gemaakt. De houten kozijnen staan strak in de lak. Een inwendige trap leidt naar de bovenverdieping, waar slaapkamers gemaakt zijn. Niet slecht. Maar is zo’n woning nog wel betaalbaar? Hillechien Meijer weet van de hoed en de rand. Zij is gebiedsontwikkelaar voor de Indische buurt bij de Alliantie. Ze vertelt dat de Alliantie het blok in 2003 heeft overgenomen van Rochdale. Toen het plan voor renovatie haalbaar bleek, kregen de bewoners de keuze: een andere woning, of terugkeer na de renovatie. Twintig huishoudens keren terug: voor de 1- en 2 persoonshuishoudens zijn de ruimere woningen van ongeveer 47 m2 woonoppervlakte gereserveerd. Kleine gezinnen die terugkeren krijgen een samengevoegde woning tussen de 60 en 80 m2 woonoppervlakte. De huishoudens die ervoor kozen definitief te verhuizen uit het blok hebben met een voorrangspositie (stadsvernieuwingsstatus) een andere woning gevonden. Een deel van de huishoudens maakte gebruik van het aanbod van woningen in de buurt. De samengevoegde sociale huurwoningen blijven qua huur binnen de huursubsidiegrens. Meijer vertelt dat de terugkerende 1- en 2 persoonshuishoudens voor een gerenoveerde woning de huidige huurprijs plus 130 euro gaan betalen. De kleine huishoudens hebben daarnaast de mogelijkheid gekegen door te verhuizen naar een 1,5 samengevoegde woning onder de 60 m2 woonoppervlakte. De huur van deze woningen is vastgesteld volgens het woningwaardesysteem en blijft onder de huursubsidiegrens. Er komen acht woningen in de vrije sector. Er komen geen koopwoningen. Dat klinkt alleszins redelijk. Kjeld de Ruyter is dan ook niet ontevreden. Hij zit in het bewonersplatform in verband met de renovatie. ‘Ik was blij dat er na al die jaren wat gebeurde’, zegt hij laconiek. Hij vertelt

dat Rochdale niets deed aan het onderhoud. Het platform overlegt regelmatig over de renovatieplannen. ‘Dat ging bijvoorbeeld over de indeling van de woningen, over de hoogte van de huur en over de voorwaarden voor terugkeer’, legt Ruyter uit. Andere punten waren: de hoeveelheid bergruimte, de aanleg van loze leidingen en de bouw van meer vierkamerwoningen. De Alliantie bleek tot veel bereid te zijn. Zelfs voor de sierlijsten op het plafond wist de corporatie nog een gaatje te vinden in de begroting. Vooral de huur vond Ruyter belangrijk. ‘De huur was behoorlijk laag en we wilden graag dat die huur betaalbaar bleef. Het komt maar al te vaak voor dat je in een

‘Ik was blij dat er na al die jaren wat gebeurde’ gerenoveerd pand opeens twee of drie keer meer betaalt.’ Ruyter woonde eerst voor 180 euro in de maand. Als hij over een half jaar terugkeert in het Van der Pekblok, betrekt hij een samengevoegde woning voor circa 500 euro. Hij vindt dat wel redelijk, omdat hij dan ook twee keer zo groot komt te wonen. Ruyter was verrast dat het pand een monumentenstatus kreeg. ‘We hebben elf jaar in een charmant krot gewoond.’ Toch sprak de woning hem altijd aan vanwege de ligging en de rust. ‘Je ziet de laatste tijd dat meer karakteristieke panden in de buurt behouden blijven. Het hoeft geen museum te worden in de stad, maar je merkt dat er net even beter wordt gekeken naar zo’n pand. En dat komt de buurt ten goede.’

Pejo: Langzaamaan minder sociale huurwoningen

12

ach t ergrond

MUG magazine | september 2008

Op zoek naar een kamer ‘Als je voor 400 euro een kamer van 15 vierkante meter vindt, heb je veel geluk.’ Het studiejaar aan de hogescholen en universiteiten is weer begonnen. Dat betekent dat er veel nieuwe studenten in de stad op zoek zijn naar woonruimte. Dat is miet eenvoudig. Hoe lukt ze het om een kamer te vinden?

tekst Lennert Ras foto Remco Visser

B

jorn Roubos werkt bij de studentenbalie van de ASVA (Algemene Studentenvereniging Amsterdam) in het informatiecentrum van de UvA op het Binnengasthuisterrein. Dagelijks worden daar kamers verloot. Hij zit voor een blikken trommeltje met nummertjes. Hij haalt er een nummertje uit en telt dan op de digitale kandidatenlijst van boven naar beneden wie er ingeloot is. Via de officiële weg, Studentenwoningweb, duurt het wel twee jaar voordat je aan de beurt bent; voor studentenflat Uilenstede anderhalf jaar, voor een containerwoning meer dan twee jaar. Roubos studeert al vier jaar. Hij had eerst een ruim appartement van tachtig vierkante meter, maar hij moest daarruit en woont nu in een container van twintig vierkante meter in West. De muren komen wel een beetje op hem af en als ’s zomers de zon erop staat, is het er loeiheet. Bovendien worden de containers binnen niet al te lange tijd verplaatst. Op de plaats van de containers worden dure koopwoningen gebouwd. Er gaan geruchten dat de containers naar de polder bij Abcoude worden verplaatst. Roubos heeft wel voorrang om daar dan te gaan wonen. Maar Abcoude ziet hij echt niet zitten. Kamerzoekende studenten vraagt hij altijd of ze het positieve of het reële verhaal over de studentenhuisvesting in Amsterdam willen horen. Vaak gaan studenten dan toch wat te neergeslagen weg, als ze horen hoe moeilijk het is. Particuliere huurders vragen vaak al tussen de vierhonderd en vijfhonderd euro voor een kamer van tien vierkante meter. Jasper Smits, die ik ontmoet op het ter-

In een container van 20 vierkante meter is het ’s zomers als de zon er op staat loeiheet maand zo’n vijfhonderdvijftig euro te besteden en dan werkt hij er ook nog bij in de weekenden. Dus voor hem is de particuliere kamermarkt geen optie. Hij is langsgegaan bij de Duwo, de instelling die Studentenwoningweb beheert, maar die konden hem ook niet verder helpen. Hij reist nu drie uur per dag naar de hogeschool op en neer. Hij hoopt in CASA 400 bij het Amstelstation, in de zomer een hotel, maar in de winter een studentenhuis, een kamer te vinden. Je moet er dan wel uit tijdens het hoogseizoen. Die kamers kosten tweehonderdvijfenzeventig euro. Smits’ vriendin vertelt dat je in Leeuwarden al voor tweehonderd euro in de maand een kamer kunt krijgen. Smits kent daarentegen mensen die na twee jaar nog geen kamer in Amsterdam hebben gevonden.

Logeren bij familie Erika Terbrug is door Roubos ingeloot voor een kamer aan de Vrijheidslaan. Zes kandidaten mogen de kamer gaan bezoeken. Terbrug gaat aan de Rietveld Academie mode studeren. Ze heeft weinig hoop op een kamer bij CASA 400. ‘Er zijn daar 400 kamers en zo’n 1500 inschrijvingen. Echt, als je voor 400 euro een kamer van 15 vierkante meter vindt, dan heb je veel geluk.’ Terbrug kijkt ook regelmatig in de Amsterdam Weekly, waarin ook kamers worden aangeboden. Ze komt helemaal uit Nijmegen. Dat is anderhalf uur reistijd. Gelukkig kan ze nu een nacht bij een vriendin slapen en elke twee weken kan ze een weekje bij een tante in Amsterdam logeren. Björn Roubos van de ASVA weet dat je je bij Studentenwoningnet al vanaf je zestiende kunt inschrijven. Hij raadt scholieren dus van harte aan om dat te doen. De wachttijd is twee jaar. Dus als je dan gaat ‘Ze denken die student zoekt een studeren, dan ben je wel zo’n beetje aan de beurt. Bij sommige kamers wordt er gekekamer, dus die betaalt toch wel’ ken naar de reistijd, die je moet afleggen om bij je opleiding te komen. Laura Verschaart (begint met een studie psychologie ras tegenover CREA, begint net met een en deeltijd rechten) reist vanaf Den Haag studie forensisch onderzoek bij de Ho- in vijftig minuten naar school. Haar reistijd geschool van Amsterdam. Hij heeft per is net te kort om voorrang te krijgen bij die

kamers. Ze zoekt nu al twee maanden naar een kamer en is bij twee websites aangemeld: Kamerlink en Kamernet. Bij de ene site mag je voor vijftien euro een bepaalde periode op kamers reageren. Bij de andere site mag je voor hetzelfde bedrag een beperkt aantal keren op een kamer reageren. Er zijn echter ook gratis internetsites die kamers aanbieden, zoals easykamer.nl. Verschaart heeft al een paar kamers bezocht. In een dorpje boven Amsterdam was er een heel mooie kamer te huur. Maar de huurprijs was zo’n 450 euro in de maand en voor een dergelijk bedrag kun je ook wel een kamer midden in de stad krijgen. Verschaart heeft ook bij familie, vrienden en kennissen gevraagd of mensen een kamer wisten. Maar nog steeds zonder rtaat. Ze vindt het niet erg om te hospiteren. Dat

Handige gids voor toekomstige huurders Aankomende studenten en alle andere kamerzoekenden vinden heel wat bruikbare informatie in ‘Dé woongids voor studenten’, een gratis uitgave van de gemeentelijke Dienst Wonen. In het boekje, af te halen bij stadsdeelkantoren en onderwijsinstellingen staan alle haken en ogen op papier. Alles wat je weten wil over het verschil tussen zelfstandig en onzelfstandig wonen, zoekmethoden en huisvestingsvergunning, over huurprijs en rechten en plichten van verhuurder en huurder. Eén lacune valt wel op: de mogelijkheid om kraakwacht te worden wordt wel aangestipt, maar kraken zelf ontbreekt.

wil zeggen dat je naar kamers gaat kijken, waarbij de bewoners kiezen wie de kamer krijgt. Het moet dan vooral klikken tussen de bewoners en de kamerzoeker. Dus je moet je van je leukste kant laten zien. Een aantal kennissen van Verschaart hebben er helemaal geen zin in om op zo’n manier eigenlijk te solliciteren naar een kamer. Verschaart vindt het erg dat particulieren zoveel vragen voor kamers. ‘Ze denken, studenten moeten een kamer hebben en die betalen toch wel.’ Binnen een week een kamer Erin komt uit Nieuw-Zeeland en heeft het heel moeilijk met het vinden van een kamer. Het is dat ze een beurs heeft, want ze kan een kamer zelf echt niet betalen. ‘De kamers zijn erg duur, vooral als je kijkt naar de ruimte die je krijgt en de locatie waar ze zitten.’ Maar er zijn ook positieve verhalen. Zo vond Remco, die Nederlandse literatuur studeert, op de particuliere markt vrij snel een ruime betaalbare kamer in de Pijp. En Christian Lesmana, een buitenlandse student, had binnen een week een kamer gevonden via vrienden. Vera Groot is sinds kort bij de ASVA ingeschreven en nu voor het eerst voor een kamer ingeloot. Ze verbaast zich er een beetje over dat de ASVA kamers die 250 euro kosten niet online mag zetten, omdat die te duur zouden zijn. ‘Die zijn juist erg goedkoop’, vertelt Groot. ‘Normaal moet je voor zo’n kamer vierhonderd euro rekenen.’ Op zich had Groot wel een paar eisen voor een kamer: minimaal tien vierkante meter en het liefst bij jonge mensen. Maar die eisen heeft ze nu laten varen, omdat ze binnenkort stage gaat lopen en dan onmogelijk naar haar ouders terug kan. Groot zoekt ook naar kamers via de populaire meetingsite Hyves. Haar ervaring is dat ze wel uitgenodigd wordt om naar kamers te kijken via Hyves. Maar de aanbieders van de kamers op Hyves nodigen meestal te veel kamerzoekers uit en de kamers gaan dan meestal naar studenten die de kameraanbieders al kennen.

Kunst & Cultuur

september 2008 | MUG magazine

13

Startschot boekenseizoen Tweede Manuscripta: laagdrempelig en aantrekkelijk evenement Op zondag 6 september is het weer volop feest op het terrein van de Westergasfabriek. Daar presenteert de vrijwel voltallige uitgeverswereld in alle beschikbare gebouwen het boekenaanbod van de komende herfst en winter.

Youp van ‘t Hek op de eerste Manuscripta Foto: Manuscripta

ten of hoofdstukken uit boeken die nog op stapel staan. Voor elk wat wils dus, om het even of de speciale aandacht uitgaat naar kookboeken, reis- of geschiedenisverhalen. Weekblad De Groene Amsterdammer presenteert een grote discussie over oorlog en vrede, en er is gedurende de hele dag veel aandacht voor het sterk opkomende fenomeen van het literaire stripverhaal. Ook beginnende schrijvers, die net op het punt staan hun eerste boek te publi-

ceren, komen ruimschoots aan bod. Naast de bekende namen natuurlijk, van A.F.Th.van der Heijden tot Ronald Giphart, Simon Vinkenoog, Harry Mulisch, Marjan Berk, Yoep van ’t Hek, Hugo Brandt Corstius, Paul van Loon, Francine Oomen, Jacques Vriens en Jan Siebelink. Om er maar een paar te noemen. Bezoekers doen er trouwens goed aan om op de website www.manuscripta.nl de uitgebreide agenda van de dag te bekijken en een eigen verlanglijstje uit te

printen, om hopeloos heen en weer geren tussen de verschillende locaties op het weidse Westergasfabrieksterrein een beetje te vermijden. Manuscripta heeft alles in zich om een jaarlijks terugkerend feest te worden voor iedereen die van boeken kan genieten en het lezen liefheeft. Soms moet nog een paar maandjes blij gewacht worden voor je voorgenomen voorkeur eindelijk van de pers rolt. Een voorbeeld van de verrassing die ons tegen de komende feestdagen te wachten staat: de door talloze scholieren en andere belangstellenden jaar in, jaar uit verslonden oorlogsroman ‘De donkere kamer van Damocles’, van de schrijver Willem Frederik Hermans wordt door uitgeverij Van Oorschot weer herdrukt. Samen met de dvd van de op dat boek gebaseerde prachtige speelfilm ‘Als twee druppels water’ die door onmin met de financier van de productie, bierbrouwer Alfred Heineken, bijna een halve eeuw geleden de meeste bioscopen nimmer bereikte. Zijn toenmalige liefde voor de vrouwelijke hoofdrolspeelster was inmiddels aardig bekoeld, en hij wilde haar liever niet op het witte doek weerzien, is het verhaal. Vanaf eind november dus gewoon te koop, het gebonden boek en de speelfilm.

Het JongerenPersBureau Slotervaart is na een succesvol eerste jaar in augustus jongstleden weer van start gegaan Het is een plek waar jongeren spelenderwijs kennis maken met de maatschappij. En de maatschappij met hen. Deze naschoolse voorziening huist in een gebouwtje direct achter hun school: het Calvijn met Junior College. Erg praktisch, want de workshops worden tussen de reguliere lessen door gegeven. Tine Reischl van NurLimonade Media-Productions: ‘Wij verzorgen de planning, organisatie en mediabegeleiding. Apparatuur en faciliteiten worden geleverd door het computerclubhuis Slotervaart. De groepen zijn behoorlijk groot, zeventien leerlingen gemiddeld. En

aangezien we de jongeren graag voldoende aandacht willen geven, begeleid ik de cursus samen met mijn collega Josefine Salden. Verder zijn er van het clubhuis zelf ook nog altijd twee medewerkers aanwezig. We leren de jongeren allerlei praktische vaardigheden, zoals het werken met een camera en monteren. Ook het doen van research, interviewtechnieken en presenteren komen aan bod. De onderwerpen worden door de jongeren zelf aangedragen. En ja, bij elke workshop komt Ali B. wel een keer voorbij. Helaas is het nog niet gelukt om hem te strikken. Naast de praktische vaardigheden die de jongeren hier verwerven, steken ze ongemerkt ook wat op over de maatschappij. Zo wilden ze zelf

een politieman interviewen en was hun reactie na afloop ‘dat de politie toch wel aardig kon zijn’. Of ze horen zichzelf terug op de camera en komen met opmerkingen over hun eigen taalgebruik. Het omgekeerde geldt natuurlijk ook. Toen ze de winkeliers uit de buurt gingen interviewen, kregen ‘die hangjongeren’ ineens een gezicht. Dat zorgde weer voor wederzijds begrip. Toekomstplannen durven we nog niet te maken. We zijn al blij dat we dit jaar kunnen doorgaan, dankzij de subsidie van stadsdeel Slotervaart. We willen dit project, samen met de jongeren, stapsgewijs verbeteren. Doel is dat ze hun eigen Slotervaart-journaal gaan maken, misschien zelfs met muziekfragmenten bij de filmpjes.’

Nog nooit gehoord van het Noorderpark? Dat kan heel goed; het park bestaat ook nog maar net onder deze naam. Het Noorderpark is eigenlijk gewoon een samenvoeging van het Florapark en het Volewijkpark, die bijna honderd jaar oud zijn. Met de aanleg van de Noord-Zuidlijn heeft het stadsdeel Amsterdam Noord het wijze besluit genomen om een overkapping aan te leggen over de Nieuwe Leeuwarderweg. Dat is beter dan die enge tunneltjes en er wordt een mooie groene overgang gecreëerd om de twee delen van het gespleten Volewijkpark weer aaneen te smeden. Het duurt nog tot 2013 voordat dit groene hart van Amsterdam Noord definitief zal zijn ingericht. Om het publiek vast kennis te laten

maken met het park, wordt een groots Noorderparkfestival opgezet, op 13 en 14 september. Dit gratis toegankelijke festival zet groots in, met een vuurwerkshow en een bomvol programma, waarvoor drie podia gebouwd worden in het voormalige Florapark. Dat ligt op zo’n tien minuten loopafstand van het pontje. Lizzy Zömair, die in december werd verkozen tot Miss Noordje 2008, geeft een aantal keren een partijtje dans ten beste tijdens het festival. De talentvolle Zömair is zowel op zaterdag als op zondag te zien. Ze wordt bijgestaan door jonge talentjes uit Noord die zich de afgelopen weken konden melden voor deelname. Op zaterdag zijn er circusacts voor de kinderen en ‘s avonds is er muziek, on-

der andere van MC Complex, The Partysquad en DJ Chainsaw. Op zondag is het programma gevuld van twaalf uur ‘s middags tot twaalf uur ‘s avonds. Er is een zeventigkoppig jeugdorkest te zien, kinderen zingen een speciaal lied over Amsterdam Noord, samen met de 4Tuoze matrozen. Er is talent te zien uit noord van Centrum De Valk. Kom en kijk naar Free Jazz, Noord Soul, Bollywood Urban, Fouradi, Lijpe Chickies en zangeres Giovanca. Er zijn skateboard-demonstraties, er is flamenco-muziek, er is Fado. Luister naar Orchestre Zoubair of naar Neco Novellas, luister naar het levenslied en zing mee met Mokums Sentiment. Het is veel, heel veel. En dat allemaal voor een park. Meer info: www.noorderparkfestival.nl

Peter van Lieshout

R

uim honderd uitgeverijen laten dan zien wat de komende maanden zo allemaal in de boekwinkel te koop zal zijn. Op vele podia, volgens het voorlopige programma meer dan twintig, draven rijen schrijvers op om voor te lezen, zich te laten interviewen of om handtekeningen te zetten in hun net verschenen boeken. Vroeger was het de gewoonte dat soortgelijke bijeenkomsten, ‘Vers voor de Pers’ genaamd, twee maal per jaar plaatsvonden. Maar dan wel uitsluitend toegankelijk voor vakgenoten uit de wereld van uitgeverij, boekhandel, bibliotheken, beroepsopleidingen en natuurlijk de schrijvende, fotograferende en filmende media. Sinds vorig jaar blijkt de openbare versie van het festijn een prachtig dagje uit voor jonge en oudere liefhebbers van lezen.

JongerenPersBureau kweekt begrip Helena Karsten

Tine Reischl (links) en Josefine Salden, de begeleiders van het JongerenPersBureau in Slotervaar t (foto: Remco Visser)

Festival in het groene hart van Noord Marco Ploeger

Lizzy Zömair: Miss Noordje 2008 (Foto: Annabel Oosteweeghel)

Om het even of de belangstelling uitgaat naar literatuur, non-fictie, kinderboeken of informatieve, dan wel spannende of romantische boeken. De toegangsprijs bedraagt tien euro, maar daar staat een dag lang genieten van kijken, kiezen, luisteren en bladeren tegenover. Veel uitgeverijen delen kleine voorpublicaties van nog niet verschenen boeken uit. En elke bezoeker ontvangt een gratis boek op telefoongidsformaat, met daarin bijna tweehonderd voorproefjes, fragmen-

14

Kunst & Cultuur

MUG magazine | september 2008

open podium

Zonder titel Teun Hocks (Leiden, 1947) www.teunhocks.nl www.torchgallery.com

Teun Hocks, Zonder titel, 2006, zwar t-wit foto en olieverf, 121 x 158 cm (3 versies), cour tesy Torch Gallery, Amsterdam

T

eun Hocks is één van de pioniers van de geënsceneerde fotografie, een genre dat in de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn oorsprong vond. Hocks bouwde destijds en bouwt nog steeds decors waarin hij zichzelf als hoofdfiguur fotografeert. De zwartwit foto’s op groot formaat die daar

het resultaat van zijn, kleurt hij in met transparante lagen olieverf. Zo verkrijgen zijn werken het nostalgische karakter van de ingekleurde foto’s van vóór de kleurenfotografie. In zijn oeuvre kunnen we meerdere gedaanten onderscheiden. Aan de ene kant is er de Teun Hocks die figuren als de clown, de muzi-

kant of gewoon de burgerman tot leven wekt. Zij verliezen de macht over hun voorgenomen daden en dreigen als tragische helden ten onder te gaan. Aan de andere kant is er Teun Hocks de surrealist die magie oproept in volstrekt heldere beelden. Het afgebeelde werk is daar een voorbeeld van. In beide

gevallen speelt het kleurgebruik een belangrijke rol. Bij de Hocks als tragische held wordt het tafereel als in een nachtmerrieachtige droom opgenomen. In het afgebeelde ‘Zonder titel’ (de titel van al zijn ‘verffoto’s’) werkt het anders: hier verhoogt het kleurgebruik het waarheidsgehalte van het raadsel

dat zich voor onze ogen voltrekt: in een kaal mossig landschap waarin buiten de kunstenaar zelf geen mens te bekennen is dwarrelt een tiental hoofddeksels door de lucht. Het raakt (mede) daardoor aan het werk van de grootste surrealist ooit, dat van Magritte. Gert Meijerink

Kunst & Cultuur

september 2008 | MUG magazine

15

Drie dagen animatiekunst KLIK! toont rijkdom van ondergewaardeerd genre

Het wordt vier keer zo groot als vorig jaar. Drie dagen lang kunnen in totaal drieduizend mensen kijken naar 130 animatiefilms. Het KLIK! Animatie Festival beleeft in september zijn tweede editie.

Marco Ploeger

H

et aanbod aan ingezonden films voor het festival is divers. Het variëert van gelikte 3D-animaties zoals ‘Descendants’ van Heiko van der Scherm, tot schokkerige, met de hand ingetekende arthouse-producties zoals ‘The Year I Cut My Hair’, van Ami Lindholm. Het KLIK! festival is ook de plek waar de Nederlandse première plaatsvindt van ‘Sita sings the Blues’, een Amerikaanse productie die wereldwijd al prijzen won. Er zijn inzendingen vanuit alle delen van de wereld, tot Singapore aan toe. ‘Toch waren we vooral verrast door de kwaliteit van de Nederlandse inzendingen’, aldus Dario van Vree, een van de zeven organisatoren van het festival. Ze hebben het rete-druk met alles wat er bij het organiseren komt kijken. Van Vree vertelt dat ze afgelopen nacht nog tot vijf uur bezig waren met het updaten van de website. Zijn compaan Luuk van Huet vertelt dat alleen het bekijken van de inzendingen ze al drie dagen kostte, van 10 uur ‘s morgens tot 12 uur ‘s nachts. Van Vree heeft al eerder animatiefestivals georganiseerd, in Bel-

‘SKHIZein telescope’ op het festival foto: KLIK!

gië, in de tijd dat hij daar nog animatie studeerde. Nu merkt hij, tot zijn teleurstelling dat hier in Nederland niet diezelfde belangstelling bestaat voor animaties als in België. Het kostte veel inspanning om de financiering rond te krijgen voor het festival. KLIK! wil publieksvriendelijker zijn dan het het tweejaarlijkse Holland Animation Film Festival (Haff ), dat ook dit jaar weer plaatsheeft, begin november. Van Vree: ‘We willen eigenlijk invullen wat het Haff laat liggen, zoals performances en nieuwe media, zoals computerspelletjes.’ Vorig jaar waren de bezoekers in de pauze op straat met stoepkrijt in de weer. Dit jaar kunnen ze naar hartelust suikerspinboetseren en flip-books maken. Er komt ook een animatiekooi en een animatiemachine, waar mensen zelf een stop motionfilmpje kunnen maken. ‘We willen het publiek er heel sterk bij betrekken, ook als het pauze is. Dat ze beseffen hoe ruim en breed het genre is.’ Nederland doet als klein landje aardig mee met de internationale ontwikkelingen op animatie-gebied. Alleen is er hier weinig erkenning voor wat er gepresteerd wordt. Met als gevolg dat getalenteerde animatoren wegtrekken

A

Antiquariaat Fukkink Jos Verdonk

an het einde van de Planciusstraat, vlakbij de tramhalte van het troosteloze Haarlemmerplein, is Antiquariaat E.A.G. Fukkink gevestigd. Als de winkeldeur open staat is het stadsverkeer duidelijk te horen. De zaak zelf is klein. Alle wanden zijn bedekt met houten boekenkasten die bijna tot het plafond reiken. In de zaak zelf staan nog een stuk of drie lange, overvolle kasten met boeken. Tussen al dat hout en papier is slechts een doolhof van nauwe gangpaadjes uitgespaard. Voor mensen met claustrofobie of ernstig overgewicht is een bezoek aan dit antiquariaat niet aan te bevelen. Voor alle andere liefhebbers wel. Antiquariaat E.A.G. Fukkink is het antiquariaat onder de antiquariaten. Even waan ik mij in een filmset. Als David Lynch ooit een scène in een Amsterdams antiquariaat wil gaan schieten,

naar het buitenland en dat de Nederlandse animatiestudiootjes wegkwijnen door een gebrek aan opdrachten en inkomsten. Uit het onderzoeksrapport ‘Animatie in Nederland’ van bureau Berenschot blijkt dat de Nederlandse animatiesector in internationaal opzicht een kanshebber is met potentie. Alleen komt dat onder het huidige cul-

tuurbeleid niet voldoende uit de verf. Om aansluiting te houden bij de wereldwijde opmars van animatie is het nodig dat er meer geld wordt gestoken in de animatiesector. ‘Er is sprake van momentum’, stelt Berenschot. Maar minister Plasterk legt in een reactie op het rapport de aanbevelingen grotendeels naast zich neer. Het enige dat hij toezegt is dat er een belangen-

Spoedcursus Animatie maken Neemeenvelpapier,zetermetpeneenhorizontalelijnopentekendaarboveneencirkel. Voilá,jehebteenwoestijnlandschapgetekend!Ishetnietfantastischdatjealsmensietskan zienineenpaarsimpelelijnen?Devolgendestapishetmakeneenflipbook.Neemeenstapeltjepapieren,slaereennietjedoorenzetopalleblaadjesdiehorizontalestreepopdezelfde plek.Tekenvervolgensopalleblaadjesdiecirkeleenstukjehoger(oflager).Neemhetboekje terhandenbladerhetdoor.Jehebteenanimatiegemaakt!Zosimpelishetprincipevaneen animatie.Alsjedithebtgedaan,popeljewaarschijnlijkalomernogmeeraantoetevoegen: eenweggetjemeteenwandelaar,eenontluikendebloem,eenvliegtuigdatovervliegt,etcetera. Alles is mogelijk, je moet het alleen eerst zelf verzinnen. Maarerismeer.Wantanimatiesbestaannietperdefinitieuittekeningen.Jekuntookvoorwerpengebruiken.Gebruikbijvoorbeeld:fruit,klei,lego-mannetjes,watdanook.Doorfoto’stemakenendiefoto’sachterelkaarteplakken,maakjeeenfilmpje.Alsjesteedseenheelklein beetjeverandertaandesituatie,lijkthetofzeechtbewegen.Voorbeeldenvandezestopmotionfilmpjes zijn: ‘Buurman en Buurman’ en ‘Wallace en Gromit’.

hoeft hij niet verder te zoeken. Ergens in het midden van het antiquariaat zit Everhard Fukkink aan een klein tafeltje met daarop hoge stapels boeken te lezen. Als ik de winkel binnenkom, blijft hij verdiept in zijn literatuur. Meneer Fukkink (66) zit al meer dan veertig jaar in het boekenvak. Hij is klein van stuk en zo goed als kaal. Zijn borstelige wenkbrauwen blijven enigszins verborgen achter zijn bril, die steeds naar beneden zakt. In de zakken van zijn colbert rammelt het kleingeld. Everhard Fukkink gunt zich sinds zijn pensioengerechtigde leeftijd enige vrijheden. ‘Het hoeft nu niet meer zo nodig. Als ik een dag geen zin heb, ga ik gewoon eerder dicht.’ Behalve antiquariaat is de winkel ook de persoonlijke bibliotheek van Fukkink. Van sommige boeken kan hij

maar moeilijk afstand doen. Beneden staan er zo’n twintigduizend. De etage daarboven is niet toegankelijk voor het publiek. Daar woont meneer Fukkink en heeft hij nog zo’n tienduizend boeken op voorraad, tot in de keuken aan toe. ‘Niet dat ik zo aan dit leven hecht, maar ik moet er niet aan denken wat er met mijn verzameling gebeurt als ik dood ben.’ Fukkink is vooral gespecialiseerd in het niet gespecialiseerd zijn. Hier tref je alles aan. Van moderne pockets en thrillers tot oude jeugdboeken, catalogi, boeken over antropologie, esoterie, kunstboeken en veel literatuur in oorspronkelijke talen. Veel boeken over de eerste en tweede wereldoorlog, socialisme en anarchisme. ‘Je hoort steeds dat er meer belangstelling is voor de eerste wereldoorlog, maar daar merk ik hier niks van hoor’,

behartiger voor animatie komt bij het Nederlands Fonds voor de Film en hij stelt een geldbedrag beschikbaar voor de gaming-industrie. Dat is alles. Het is dan ook tekenend voor de status van animatie in Nederland dat zelfs het Nederlands Fonds voor de Film niet bereid was om het festival te subsidiëren. ‘Het is jammer’, verzucht Van Vree. ‘Je kunt daardoor je gasten niets bieden: geen hotel, geen reisvergoeding, niets. De grote, internationale festivals hebben vaak een gigantisch Pamperbudget om hun gasten te verwennen. Wij kunnen dat niet.’ Ze kampen ook nog eens met een gebrek aan bekendheid, waardoor sponsors ook niet over de brug komen. Toch blijft Van Huet het van de zonnige kant bekijken. ‘We kunnen met het huidige festival laten zien: dit kunnen we dus doen met bijna niets. Dan moeten ze eens opletten wat we kunnen als we wel een goed budget hebben.’ KLIK! Amsterdam Animation Festival vindt plaats op 12, 13 en 14 september in Filmtheater Kriterion, Roetersstraat 170. Meer informatie: www.klikanimatie.nl.

moppert hij goedmoedig. De digitale revolutie is grotendeels aan Fukkink voorbijgegaan. ‘Ik heb wel zo’n ding, zo’n laptop, maar die heb ik eigenlijk vooral gekocht omdat ik hem goedkoop kon krijgen. Hij zit zelfs nog in de doos en dan denk ik verdomme!, dat ding staat alleen maar in de weg.’ Op het eerste gezicht komt meneer Fukkink wat nurks en afstandelijk over, maar dat is maar schijn. Als hij eenmaal begint te praten houdt hij daar niet meer mee op. En dan gaat het over de huurprijs, ‘die stinkstad’ en natuurlijk vooral over zijn boeken.‘Ik denk toch dat ik hier maar een stukje over ga schrijven’, zeg ik in de deuropening.‘Daar was ik al bang voor’, zegt meneer Fukkink Antiquariaat E.A.G. Fukkink Planciusstraat 26, Amsterdam

16

Kunst & Cultuur

MUG magazine | september 2008

Kwartiermakersfestival door hele Festival moet ook Amsterdamse traditie worden

Een paar maanden geleden zag het er somber uit voor de Stichting Roads, die al sinds jaar en dag in de regio’s Amsterdam, Amstelveen, Haarlem en Amstelland mensen met een lichtere of zwaardere psychiatrische achtergrond terzijde staat.

Peter van Lieshout

M

et het organiseren van dagactiviteiten en trajecten op weg naar re-integratie, scholing of uiteindelijk weer naar werk was Roads een flink uit de kluiten gewassen organisatie. Er werkten rond de tweehonderd betaalde krachten, die samen met een duizendtal vrijwilligers zo’n zesduizend cliënten in vijftig verschillende projecten terzijde stonden. Maar door een veranderde wet- en regelgeving werden tal van projecten overgeheveld naar de nieuwe zorgverzekeringswet. En door de komst van zelf voor te financieren ‘diagnosebehandelingscombinaties’ kwam Roads stilaan op een doodlopende weg terecht. Waar vroeger de regel gold ‘eerst helpen en daarna de (financiële) zaken regelen’ kon dat opeens niet meer. Er

Autovrij maakt blij Nog net geen nationale feestdag, maar autoloze zondag begint er aardig op te lijken. Een greep uit het enorme aanbod aan geplande festiviteiten op 21 september 2008. Uiteraard is het thema ‘milieu’ ruim vertegenwoordigd. Zo is er een Schoner Vervoer Toer. Denk hierbij aan auto’s op plantaardige olie, een boot en auto op zonne-energie, elektrische auto’s, scooters, sloepen en salonboten, een waterstofbus en een waterstofboot. Stadsdeel Westerpark verpakt het thema milieu speels, in de vorm van een milieumarkt op het

verscheen een onontkoombaar faillissement aan de horizon. Gelukkig schoot hulp toe. De grote organisatie Stichting Buitenamstel Geestgronden (een instelling voor geestelijke gezondheidszorg waarmee al innig werd samenwerkt) bood een helpende hand door de boedel over te nemen, officieel als De Nieuwe Praktijk B.V., maar voor de buitenwereld nog steeds onder de naam ‘Roads Helpt’. Nu de lucht enigszins is opgeklaard, staat niets het volgende Roads-initiatief meer in de weg. Overal in de stad zijn tientallen deelnemers en deskundigen druk in de weer met de voorbereiding van het grote Kwartiermakersfestival, dat eind oktober feestelijk van start gaat en een keur aan artistieke activiteiten omvat, op verschillende locaties. Doel van het festival is om men-

Hugo de Grootplein. Een milieuconcert, soundmixshow en lekkere hapjes moeten de gemoederen bezig houden. Kennismaken met kunstenaars uit Quartier Latin of dansen op straat. Of liever serieus aan de slag bij de mini stage en banenmarkt voor jongeren in de leeftijd van 16-27 jaar. De Pijp pakt groots uit met haar nazomerfestival. Naast de bekende Dam-tot-Damloop wordt er ook een Bos en Lommerloop georganiseerd. Start en finish is op het Bos en Lommerplein. Het parcours is zes kilometer lang en er zijn mooie prijzen te winnen. Voor kids is er een wedstrijd krijttekenen bij NEMO. De route begint bij het Frederiksplein. www.autovrijedag. amsterdam.nl

sen met een psychiatrische achtergrond in contact te brengen met de ‘gewone’, Amsterdamse buitenwereld. Zo leidt de bekende dichter F. Starik al een maand of wat een poëtische masterclass, waar een twintigtal deelnemers kennismaken met persoon en werk van dichters die, direct of indirect, iets te maken hebben of gehad hebben met de psychiatrie. De deelnemers en de gasten bespreken daarbij om de vier weken elkaars eigen werk. Maar ook allerlei andere kunstvormen worden druk beoefend. Er wordt getraind in muziek, dans en niet te vergeten theater. Waar vorig jaar de befaamde dansgroep van Krisztina de Chatel met de voorstelling Puls het spits afbeet, repeteren nu vijfentwintig mensen voor de theatervoorstelling Alopsepla, onder leiding van Ssaida Franken van

Art Theatre Salomea, dat ook veel voor scholen optreedt. De Alopseplashow, een combinatie van toneel, beweging, muziek, originele kostuums en decors, staat voor de uitdrukking ‘Alles op zijn plaats’. Statige dames in kegelvormige gewaden met Moorse motieven gaan een confrontatie aan met heren in strenge strakke pakjes. Die zijn voorzien van boodschappentassen van de firma Mediamarkt, met de toepasselijke tekst ‘Ik ben toch niet gek’ bedrukt. Het beeldend spektakel wordt in de eerste weken van november een aantal malen opgevoerd in Pakhuis De Zwijger aan de Piet Heinkade. Daar niet al te ver vandaan, in Kunstwerkloods 6 aan de KNSM-laan, vindt een grote expositie plaats van schilderijen en andere kunstuitingen van mensen met een psychiatrische achtergrond. Ook op

andere plekken is expositieruimte gevonden, onder andere in het AMCziekenhuis en in een speciale kunstvitrine op metrostation Weesperplein. Tot dinsdag 30 september kunnen makers van kunst hun werken voorleggen aan de deskundige jury onder leiding van schilderes Ans Markus. Maximaal vijf foto’s van beschikbare kunstwerken, natuurlijk voorzien van naam, adres en telefoonnummer, kunnen opgestuurd worden naar Christel Dingerdis, Dagactiviteitencentrum Jacob van Lennepkade 400hs. Voor meer informatie e-mail [email protected]. Iedereen die iets instuurt, door de jury geselecteerd of niet, krijgt een uitnodiging voor de feestelijke tentoonstellingsopening op vrijdag 30 oktober! Ook het medium film wordt allerminst vergeten. Gedurende de maan-

Open Monumentendag

het centrum zijn vele topmonumenten te bezoeken, waaronder het Tuschinski-theater en Huize Frankendael. Ook de sporen van industrieel erfgoed worden gevolgd. Op het terrein van de voormalige scheepswerf van de NDSM zijn meerdere gebouwen te bezichtigen. Op het Beursplein en in De Basel – Vijzelstraat 32 – is een informatiestand ingericht. De Basel is het centrale punt van de Open Monumentendag. Hier zijn rondleidingen en er is de tentoonstelling ‘Sporen door de Stad’. Hier zijn ook toegangskaartjes voor rondleidingen verkrijgbaar. Toegang gratis, zie ook www.bma. amsterdam.nl en www.openmonumentendag.nl.

Het Ramadan Festival

De Open Monumentendag van 2008, in het weekeinde van 13 en 14 september, vindt dit jaar voor de tweeëntwintigste keer plaats. Het thema is ‘Sporen’. In 350 Nederlandse gemeenten worden duizenden monumenten en andere overblijfselen uit het verleden in historisch perspectief geplaatst. Interessant voor mensen met belangstelling voor archeologie en bouwhistorie. In Amsterdam gaat dit jaar speciale aandacht uit naar de Wallen, het oudste deel van de stad. Hier zijn veel bijzondere sporen uit het verre verleden terug te vinden. In en rond

Dinsdag 2 september begint de ramadan weer, de islamitische vastenmaand. Tussen zonsopgang en ondergang vasten moslims, om de dag af te sluiten met een feestelijke maaltijd, de ‘iftar’. Daarmee gaat ook het Ramadan Festival van start. Dit jaar voor het eerst als een landelijk evenement. Gedurende de hele maand september worden er overal in het land activiteiten georganiseerd waarin moslims en anderen elkaar kunnen ontmoeten. Daarnaast zijn er lezingen, debatten, workshops en culturele avonden. Het Ramadan Festival is geen religieus

Kunst & Cultuur

september 2008 | MUG magazine

e stad Radio optreden van de deelnemers aan de poëzie workshop op het kwar tiermakersfestival van verleden jaar Foto: Kwartiermakersfestival

den september en oktober leren deelnemers de fijne kneepjes van het scenario bedenken, storyboards maken, filmen en monteren. De uiteindelijke producten zullen op 16 november vertoond worden in Filmhuis Cavia. Rond die tijd is het de bedoeling dat een aantal filmhuizen een speciale programmering in het kader van het Kwartiermakersfestival verzorgt. Beroemde, bekende en juist onbekende films rond het thema gek en nietgek komen dan aan bod, al dan niet toegelicht door een lezing of inleiding door een deskundige. Overigens is nog meer theater op komst. De toneelgroep die zich met enige zelfspot als ‘Miskend Talent’ afficheert bestaat uit wisselende schrijvers en spelers. Ieder jaar wordt een zelfgeschreven toneelstuk op de planken gezet in een van de middelgrote theaters van Amsterdam. Miskend Talent wil met de optredens vooroordelen wegnemen die bestaan rond het begrip psychiatrie. Psychiatrie is namelijk niet eng, de mens met een psychiatrische achtergrond heeft dezelfde dromen en verlangens als iedereen. Daarnaast komt ook de groep ‘Woest’ aan bod, in het Ostadetheater op 14 en 15 november. Woest speelt ‘Naar buiten!’, een voorstelling vol humor, grillige teksten en persoonlijk engagement van theatermaker Boy Jonkergouw, met medewerking van enthousiaste amateurs en bekende beroepsacteurs zoals Nelly ‘Flodder’ Frijda. Het Kwartiermakersfestival heeft al enige jaren achtereen enorm gescoord in Haarlem en verdient het ook een hoofdstedelijke traditie te worden. Let dus op de aankondigingen en affiches. Of doe gewoon mee. Mail naar [email protected] of bel coördinator Sabine te Woerd, 06-57573145

festival maar een ‘mega investering in onderling en wederzijds vertrouwen’, zeggen de organisatoren. In de loop van de maand zijn er her en der in de stad lezingen over onderwerpen als verdraagzaamheid, misvattingen over de islam, het belang van vasten, islam en homoseksualiteit. Hoogtepunt is de lezing, iftar en workshop onder het motto ‘I have a dream’ in Felix Meritis op 11 september. Jongerenimam Yassin el Forkani en islamitisch prediker Abdul-jabbar van de Ven gaan met elkaar in debat over de vraag of er zich een Nederlandse islam ontwikkelt of dat jongeren steeds meer terug gaan naar de basis van de islam. Zie voor het hele programma www. ramadanfestival.nl

17

Bij ons in ... De Pijp

Klein, maar sfeervol theatertje In de serie ‘Bij ons in…’ gaan we op bezoek bij een theater of festival bij u in de buurt. Deze maand: Poppentheater ‘Zenda’s Wereld’ in De Pijp.

Moderne interpretatie van Assepoester in de wereld van toiletjuffrouwen Foto: Remco Visser

Jos Verdonk

B

ij poppentheater denk je al gauw aan een kast met oubollige gordijntjes, aan Jan Klaassen en zijn onafscheidelijke Katrijn. Geheel onterecht! Ook het poppen- en kindertheater heeft de afgelopen tientallen jaren niet stilgestaan. Desondanks is het poppenspel nog altijd een beetje het ondergeschoven kindje van de theaterwereld. Mara Adam (31) runde met haar echtgenoot zeven jaar lang een ontbijtservice. Maar het elke dag om vier uur opstaan begon haar op te breken. Bovendien was ze inmiddels moeder geworden van twee jongetjes. Het werd dus tijd voor iets heel anders. Op de plek in de Gerard Doustraat waar ze de luxe broodjes van beleg voorzag en de champagne koud stond is na een grootscheepse verbouwing inmiddels een poppentheater gevestigd. Zenda’s Wereld is pas sinds begin juni open. Het is een geheel particulier initiatief en wordt niet gesubsidieerd. Bij binnenkomst betreed je een huiskamerachtig vertrek waarin knutselworkshops en kinderfeestjes gegeven kunnen worden. Daarachter is een ruime lounge met een bar en comfor-

ikikik! in Mediamatic Een tentoonstellingsruimte met een enorme stapel kleren, tafels waaraan mensen driftig zitten te naaien, mensen die broeken als truien aantrekken en truien als broeken, een catwalk gericht op het raam. Mediamatic – die van El Hema, ja – houdt haar eerste tentoonstelling in de nieuwe locatie aan de Vijzelstraat, het voormalige ABN Amro-gebouw van architect Duijntjer. ‘We willen door middel van kunst en cultuur, nieuwe media, technologie en interacties het hedendaags gedrag van mensen uitlichten’, zegt Willem Velthoven, een van de oprichters van Mediama-

tabele neplederen banken, die duidelijk kinderproof zijn. Hier krijgen de kinderen voor de voorstelling een frisdrankje en popcorn en is er voor hun begeleiders koffie en thee. Maar het hart van Zenda’s Wereld ligt onder die lounge verborgen. Daar bevindt zich een klein, maar sfeervol theatertje. Mara Adam is eigenaar en directeur, maar staat ook achter de bar en fungeert tijdens de meeste voorstellingen tevens als geluids- en lichttechnicus. ‘Er is hier plaats voor ongeveer veertig bezoekers,’ verklaart Adam vrolijk, ‘maar dan moeten het geen veertig volwassen bezoekers zijn.’ Deze middag staat de voorstelling ‘Goudhaantje/Pekmeid’ van Camie en Francesca op het programma. Het is een moderne interpretatie en vermenging van het Assepoesterverhaal en het sprookje van Vrouw Holle, dat in de wereld van toiletjuffrouwen is gesitueerd. Diverse genres komen samen in de voorstelling: een beetje schimmenspel, objecttheater en poppenspel. Voor de kleine aanwezigen is ‘Goudhaantje/Pekmeid’ een spannend en grappig verhaal; voor de begeleidende ouders en de hier veel aanwezige opa’s en oma’s is de voorstelling aantrekkelijk vanwege de vele

literaire verwijzingen en de subtiele dubbelzinnigheden. De voorstelling is heel eigentijds en hip, maar de nauwelijks verborgen moraal is juist weer geruststellend klassiek: ijver wordt beloond, maar als je lui bent loopt het beroerd met je af... ‘Goudhaantje/Pekmeid’ is voor een publiek van vier tot negen jaar. Mariëlle Tolhuisen bedient een nog jongere doelgroep en haar voorstelling ‘Koko & Wollie’ oogt op het eerste gezicht iets klassieker. Koko is een ‘struisvogelkip’ die tot zijn eigen frustratie niet kan vliegen. Hij sluit vriendschap met Wollie, een nogal dommig schaap. Tolhuisen weet haar peuter- & kleuterpubliek moeiteloos bij voorstellingen te betrekken. Haar vrolijke hoofd komt regelmatig tussen de gordijntjes tevoorschijn. Als Wollie na een toverongelukje dramatisch is gekrompen weet bezoekertje Thomas wel raad: ‘Je moet naar de Grote Smurf gaan en hem om een toverdrankje vragen’, roept hij enthousiast naar Koko in de poppenkast. Bijzonder in deze voorstelling zijn vooral de innemende liedjes, waarvan de teksten van Tolhuisen zelf zijn. ‘Er was hier laatst een bezoeker die vroeg of die liedjes van Annie M.G. Schmidt

tic. ‘Wat ons bijvoorbeeld fascineert is hoe mensen hun hele hebben en houden op internet laten zien door middel van blogs, profielen, websites.’ De tentoonstelling, ikikik!, gaat daar over. ikikik!  is een interactieve tentoonstelling over zelfrepresentatie en mode, en over de verstrekkende gevolgen van moderne communicatie op ons zelfbeeld. ‘Mediamatic is als culturele instelling eerder een projectencollectief dan een kunstenaarsinitiatief’, vertelt kunstenaar Linda Vis. ‘Iedereen kan langskomen, ook als je gewoon enthousiast bent en wilt meedoen. Ze gaan met je in gesprek, ze onderzoeken je kwaliteiten en dan kijken ze of ze die kunnen toepassen in een bepaald project.’ www.mediamatic.net/ik

Schatten in Oost Het thema van het Rode Loper Festival in Amsterdam Oost-Watergraafsmeer is dit jaar ‘Verborgen Schatten’. Op 21 locaties in dit stadsdeel worden kunstzinnige manifestaties georganiseerd. Dit jaar is de fraaie binnentuin achter het stadsdeelkantoor uitgeroepen tot ‘Festivalhart’, alwaar onder het genot van hapjes en drankjes kleine optredens te zien zijn. Dat is leuk, want voor gewone Amsterdammers is de binnentuin weliswaar toegankelijk, maar redelijk onbekend gebied. Andere locaties zijn het Oosterpark, het Tropenmuseum en

waren,’ zegt Adam, ‘een groter compliment kun je niet krijgen toch?’ Het is vooral de jonge generatie theatermakers die bij Zenda’s Wereld aan de bak komt. ‘Behalve een theater is het ook een soort praktijkschool hier’, zegt Adam. ‘Mensen die hier optreden kijken ook naar elkaars voorstellingen. Ze komen met kritiek en inspireren elkaar. Zo wordt iedereen beter.’ En er valt nog iets op: tot nu toe zijn alle theatermakers die het kleine podium hebben betreden van het vrouwelijk geslacht. Overigens zit daar geen militant feministische gedachte achter, verzekert Adam ons. ‘Het is gewoon toeval’, zegt ze haast verontschuldigend. ‘Mannen zijn hier natuurlijk ook van van harte welkom. Gelukkig heeft poppenspeler Frans Hakkemars beloofd hier een keer te komen optreden. Dan hebben we eindelijk een man in huis.’ Poppentheater Zenda’s Wereld Gerard Doustraat 71 Toegang: kinderen 7,00 euro (inclusief drankje en popcorn), volwassenen 6,00 euro (inclusief drankje) www.hetpoppentheater.nl/

Tropentheater en de Muiderkerk. Zelfs de etalages van de HEMA doen mee als expositieruimte en in het Onze Lieve Vrouwengasthuis zijn kleurrijke ansichtkaarten te zien die kinderen gemaakt hebben van straatafval. Een bijzondere en onverwachte locatie is uitvaartmuseum Tot Zover, bij begraafplaats De Nieuwe Ooster. In de binnentuin van dit museum vertelt Anne van Delft verhalen uit het verre oosten en nabije westen die over het leven en de dood gaan. Voor wie de beentjes wat wil strekken is er de manifestatie ‘Hou Het Simpel’. De toegang is op alle locaties gratis. Rode Loper Festival, 12 t/m 14 september www.rodeloper.org

18

Kunst & Cultuur

MUG magazine | september 2008

Agenda Cultuur di 2 t/m 14 september Carmen in Carré! DelegendarischevoorstellingCarmen,methet CompañiaAntonioGadesgezelschap.DeberoemdeflamencodanserenchoreograafAntonioGades overleedin2004op67-jarigeleeftijd.ZijnculturelemeesterwerkCarmenkomtinCarréopnieuw tot leven. locatieKoninklijkTheaterCarré,Amstel115-125 infowww.theatercarre.nl.tijd20:30opzo15:00 en19:00;mageenvoorstellingKaartverkoop0900 -2525255(40cpm)ofkassaCarré(dagelijks 16:00-20:00);reservereno.v.v.Stadspas.Toegang 55,00 / 15,00 met Stadspas 48,00 / 8,00 met septemberbon 40,00 / 0,00

1

do 4 t/m 18 september. Rondom Rudi van Dantzig InseptemberdanstHetNationaleBalletballettenvanRudivanDantzig,dieditjaar75jaar wordt.Uzietdevolgendedrieballetten:‘Ginastera’,‘Voorbijgegaan’en‘Monumentvooreengestorven jongen’. locatieMuziektheater,Amstel1infowww.het-ballet.nltijd20:15zo14:00ma/digeenvoorstelling toegang 37,00 / 15,00 met Stadspas 33,00 / 12,00 met septemberbon 27,00 / 5,00

1

3

t/m 30 september Kors van Bennekom in Foam Foampresenteerttergelegenheidvanzijnvijfenzeventigsteverjaardageenoverzichtstentoonstelling vandeAmsterdamsefotograafKorsvanBennekom (1933).Destraatfotograaf,detheaterfotograafen dehuisfotograafkomensamenindefotograaf KorsvanBennekomdieeenoeuvreheeftopgebouwddatopbijzonderewijzedeontwikkeling vanNederlandtoontgedurendedetweedehelft vandetwintigsteeeuw.(Foto:KorsvanBennekom, Ine, Josephine en Janine,Texel, juni 1962). locatie Foam, Keizersgracht 609 info 55 16 500 en www.foam.nl tijd 10:00 - 18:00 Tijd op do en vr - 21:00 toegang 7,00 met stadspas 3,50 met septemberbon gratis

2

2 4

t/m 30 september Tassenmuseum Hendrikje TererevanhettwintigjarigjubileumvanHestervanEeghenwijdtTassenmuseumHendrikje eententoonstellingaandeontwerpster:‘Eenjuweelvaneentas’.VerderzietuinhetTassenmuseumdehistorievande(dames)tasindewesterse wereld. locatieHerengracht573info5246452ofwww. tassenmuseum.nlopen10:00-17:00toegang6,50 kinderen t/m 12 jaar gratis

za 6 - 7 en 13 -14 september Open Ateliers Ruigoord JaarlijksorganiserengroepenbeeldendekunstenaarsOpenAteliers,kunstmanifestaties,atelier-en kunstroutes,gerichtoplaagdrempeligetoegang vooreenzobreedmogelijkpubliek.Op6,7en 13,14septembervindtonderdetitelOpenbare werkenindekerkvanRuigoord.Opzo7september(20:00uur)spreektSimonVinkenoogdaarde jaarlijkse Ruigoordrede uit. locatieRuigoordinfowww.ruigoord.nltijd12:0018:00 toegang gratis

Zo 7 sept De kinderstraattheaterdag Traditioneelwordthetnieuwetheaterseizoenvoor dejeugdgeopendmetdeKinderstraattheaterdag. InénrondhetOstadetheateriserweervanalles tebeleven.Kinderenkunnenzichlatenschminken, djembéspelenofmeedoenmethetmeespeelcircus.EnerzijnactsenoptredensvanbijvoorbeeldTheatergroepPOPmet‘Knofjeenhetcircus’(3+)enKaalenHaarmetdeacrobatische voorstelling‘Bomba’.Bijslechtweerisereen binnenprogramma. locatieOstadetheater,VanOstadestraat233dinfo www.ostadetheater.nltijd13:00-18.00toegang gratis

ma 8 september Monday Match OnderleidingvandecuratorenAndreaBollen ErnstReijsegerimproviserendansersenmusicieen eenmaligevoorstelling.AansluitendkanerzelfgedanstwordenenwelonderleidingvanDJPhilippona met Jazz Lost & Found. locatie Bimhuis, Piet Heinkade 3 info www. bimhuis.nl tijd 20:30 toegang gratis

3

za 13 en 14 september Open Monumentendag HetthemaisditjaarSporen.Datthemawordtin elkegemeenteinNederlandopeigenwijzewordeningevuld.Opdewebsitezijnalleinitiatieven inNederlandverzameld,enterugtevindenvia een zoekmachine en via een landkaart. info www.openmonumentendag.nl

za 13 september Upperground Festival Opzaterdag13septembervindtindeCzaarPeterstraathetUppergroundFestival2008plaats. EenfestivalwaaraankomendetalenteninbeeldendekunstenfashionzichpresenterensamenmetinnovatieveondernemersuitdeCzaar Peterstraat. locatie rond de Czaar Peterstraat info www. uppergroundfestival.nl/tijd13:00-23:00toeganggratis

4 za 13 en 14 september Noorderparkfestival Hetprogrammabestaatuitmuziek-endansvoorstellingenvoorjongenoud.13septemberspeelt MagicCircusenisereenspectaculairvuurwerk. OptweepodiazietudeNovomundo-band,PartySquadenMissNoordje2008!Op14september zijneroptredensvano.a.WesleyBronkhorst,Giovanca,Fouradi,LijpeChickies,LabryencoenNeco Novellas.OokstaaterjongtalentuitAmsterdam-Noord.OpdekinderweidekomtCircusKristalenzijnerjeugdvoorstellingen.Lievereenworkshoppoëzievolgen?BijdeNoorderparkkamerkan dat.Hetfestivalisgratistoegankelijk,maarmet uwseptemberbonkrijgtugratiseendvdvande speelfilmBollywoodBijlmer.Hetiseenspektakel vanvijftigdansersopeenpakkendemixvanr&b-, hiphop-, urban- en banghrarythms. locatie Noorderpark (was Florapark en Volewijkspark)infowww.noorderparkfestival.nltijd za 16:00 - 23:30 tijd zo 12:00 - 21:00 toegang gratis

zo 14 september Opening nieuwe Conservatorium Hetconservatoriumverhuistmuzikaaldoorde stadmeteenspectaculaireMusicwave!Conservatoriumstudenten,amateurs,fanfares,koren,iedereenkanmeedoen!Speciaalvoordezegelegenheidisereencanongeschrevendiebegint om12:00uurbijhetoudegebouwaandeVan Baerlestraat 27 en zich dwars door de stad naarhetOosterdokseilandslingert.Alleinformatieendepartijenvandecanonzijntevinden opwww.musicwave.nl.Tegelijkertijdbegintinhet nieuwegebouweenfeestelijkprogrammamet optredensvanstudentenendocentenvanalle afdelingen.Hetuitgebreideprogrammametalle details vindt u op de website. locatieConservatorium,Oosterdokskade151,info www.conservatoriumvanamsterdam.nltoeganggratis

di 16 t/m 21 september THEATER EA speelt:Voor wie de Klok Luidt TijdensdeSpaanseburgeroorlogkrijgtRobertJordan,eenAmerikaansevrijwilliger,opdrachteen strategischbelangrijkebrugopteblazen.Eenactiewaarvaniedereenweetdathijgedoemdiste mislukken.Doorzijnplotselingeliefdevooreen SpaansmeisjekomtRobertinconflictmetzijn geweten.Kiesthijvoorzijnpolitiekeidealenof voordeliefde?BewerkingvanderomanvanErnestHemingwaydoorregisseurTarkanKöroglu. locatieCompagnieTheater,Kloveniersburgwal 50info5205320,www.theaterea.nlofwww. compagnietheater.nltijd20:30zo14:00toegang 15,50 / 12,50 met Stadspas 12,50 / 10,00 met septemberbon 5,00

vr 19 - 21 september Jordaanfestival HetfestivalvanhetAmsterdamselevensliedwordt ditjaargehoudenopdeAppeltjesmarktbijhet busstation Marnixstraat/Elandsgracht. info www.jordaanfestival.nl/

zo 21 september Autovrije Zondag Onderhetmotto‘Gezondbewegenineenschone stad’isAmsterdamopzondag21septemberopnieuwgrotendeelsautovrij.Ookditjaarkunnen inwonersenondernemerssubsidiekrijgenomevenementen en activiteiten te organiseren. info amsterdam.nl/?ActItmIdt=40342

wo 24 sept t/m 3 okt Nederlands Film Festival VoordeliefhebbersvandeNederlandsefilmis eenbezoekaandeNederlandseFilmFestivaleen must.Veelpremières,zoalsdenieuwefilmvanRobertJanWestdijk.‘Hetechteleven’waarinfilmen werkelijkheiddanigdoorelkaargaanlopen.Daarnaastkunjegemistespeelfilmsendocumentaires inhalenofeenvandespecialeprogramma’svolgen.zoalsdeNederlandsemoordfilmsofdeuitgebreidekeuzeuitheteindexamenwerkvande kunstacademies.Op11septemberkomthetprogrammaopdezewebsitetestaanenverschijnt hetalsbijlagebijdeVolkskrant.Vanafdezezelfdedatumkunnenookkaartenbesteldwordenvia de website. locatie Utrecht info www.filmfestival.nl

be t oog

september 2008 | MUG magazine

Agenda Politiek Dinsdag 9 september Kader Abdolah over Iran, zijn land van herkomst AdresCrea,Turfdraagsterspad17Info5251420Aanvang 20:00Reserverennietmogelijk,kassaopenvanaf19.00 uur Toegang 5,00 studenten gratis

Woensdag 10 september Historisch Café ProfessorSusanLegêne(VU)overdedriebesteboeken overkolonialegeschiedenisendekolonisatie,interview metJohandenHartogoverCortvanderLinden,minister-presidenttentijdevandeEersteWereldoorlogplus debat en borrel na. AdresCaféP96,Prinsengracht96Aanvang20:00Toegang gratis

Zondag 14 september De kracht van vertrouwen NegentiendeAbelHerzberglezing,doorstaatssecretaris Ahmed Aboutaleb AdresDeRodeHoed,Keizersgracht102Info6385606 Aanvang 15:30 Toegang via www.rodehoed.nl 8,00 aan de zaal 9,00

15, 22 en 29 september en 6 oktober Vier hoorcolleges over vaderlandsliefde ProfessorJoepLeerssenovernationaalgevoelennationalismeinEuropa.WatisdeoorsprongvanhetEuropesesysteemvanstaten?Isnatieeenpolitiek,etnisch ofcultureelbegrip?Watkandegeschiedenisonslerenoveronzehuidigeconflictenrondburgerschap,cultuur en identiteit? AdresCrea,Turfdraagsterspad16Aanvang20:00Info525 1420Reserverennietmogelijk,kassaopenvanaf19:00 Toegang 5,00 studenten gratis

Zaterdag 20 september Nacht van de vrede Wereldwijdevredeenveiligheidstaancentraalopde feestelijkeaftrapvandeVNVredesdag.Vierhetfeest in Club Canvas op de 7e etage van het voormaligeVolkskrantgebouw,Wibautstraat150.IKVPaxChristi,NCDOendeomroepLlinkpresenterentuassen20.00 en03.00uureengevarieerdprogrammamet(ex-)ministersPronkenKoenders,muziek,iftar-maaltijd,cabaret en poetry slam. AdresVolkskrantgebouwWibautstraat150aanvang20:00 Infowww.nachtvandevrede.nlReserverenviaTicketService Nederland of aan de zaal Toegang 6,00 leden Llink3,00

Maandag 22 september Het midden houdt geen stand Eerstevanvierdebattenindereeks‘Hoezodemocratieincrisis?’Meto.a.EdvanThijn,PaulKalmaenJos de Beus. AdresRodeHoed,Keizersgracht102Aanvang20:00Info 638 5606 Toegang via www.rodehoed.nl 8,00 aan de zaal 9,00

Zondag 28 september Scherven ruimen na Wilders Tweedevanvierdebattenindereeks‘Hoezodemocratieincrisis?’Meto.a.DoekleTerpstra,MeindertFeddema en Jean Tillie. AdresRodeHoed,Keizersgracht102Aanvang15:30Info 638 5606 Toegang via www.rodehoed.nl 8,00 aan de zaal 9,00

19

Integratie of disciplinering? Rotterdam: de integratie voorbij Het integratiebeleid in Rotterdam heeft de frustraties van de onderklasse en de lagere middengroepen versterkt. Aldus betoogt Leo de Kleijn, gemeenteraadslid voor de SP in Rotterdam.

tekst Leo de Kleijn foto Janssen & De Kievith

B

‘De minder gelukkige allochtonen moeten genoegen nemen met de kruimels, volgens het beleid’

ij de presentatie van haar integratienota eind vorig jaar, zei Ella Vogelaar dat ‘de werelden van allochtonen en autochtonen te ver uit elkaar liggen en dat dit leidt tot een groeiend gevoel van onbehagen.’ Ze wilde niet meedoen aan het ‘wedstrijdje wie neemt de hardste maatregelen’ tussen Wilders, Verdonk en Henk Kamp. Maar desondanks mist Vogelaar elke regie en overwicht in het integratiedebat. De haviken op rechts zetten de toon en hebben alle belang bij het verder uitbaten van het onbehagen. Het resultaat is een debat dat al lang niet meer gaat over reële samenlevingsproblemen en integratie, maar dat wel de ideologische verantwoording versterkt van een neoconservatief beschavingsoffensief gericht op disciplinering van de onderkant van de samenleving. Als Rotterdam een van de maatgevende steden voor het succes en de voortgang van het integratiebeleid is - en wie zal dat ontkennen - dan ziet het er niet best uit. Hoogleraar Tariq Ramadam, die speciaal voor dit beleid naar Rotterdam werd gehaald, vindt dat er een groot gebrek aan visie en coördinatie is in het integratiebeleid. Het ‘gevoel van onbehagen’ en de polarisatie in het debat groeit intussen met de dag, getuige het succes van Wilders en Verdonk in de peilingen. Opvallend is dat de critici op rechts hun pijlen niet of nauwelijks richten op het falende integratiebeleid als zodanig. Het publieke debat gaat in werkelijkheid al lang niet meer over integratie in de zin van ‘actief burgerschap, maatschappelijke emancipatie en sociale integratie’ zoals Vogelaar dat vroom in haar nota verwoordde. In plaats daarvan staan disciplinering en assimilatie van de grotendeels gekleurde ‘onderklasse’ centraal. Hoezeer de essentie van de discussie de afgelopen tien jaar verschoven is, blijkt misschien nog wel het best uit de geringe weerklank die het lang verwachte boek van Paul Scheffer, ‘Het land van aankomst’, vorig jaar kreeg. Scheffers essay van acht jaar geleden, ‘Het Multiculturele Drama’, markeerde een keerpunt in de discussie, met de kritiek op wat hij noemde het ‘gemakzuchtige multiculturalisme’ van de decennia daarvoor. Toen speelde de kritiek dat de autochtone én de allochtone bewoners in de arme

stadswijken in de steek gelaten waren onder de ideologische vlag van een niets verplichtend, elitair grachtengordel multiculturalisme, nog een belangrijke rol in de discussie. Nu krijgt die allochtone én autochtone ‘onderklasse’ - onder de nieuwe ideologische vlag van de eigen verantwoordelijkheid - zelf de schuld van alle problemen. En zo is de ‘linkse kerk’ - die vooral bestond uit het ‘sociaal’ liberale gedachtengoed van Paars - ingewisseld voor een nieuwe ‘kerk’ die het neoliberale sociaaleconomische beleid koppelt aan een neoconservatief beschavingsoffensief. Die neoconservatieve kerk krijgt, in tegenstelling tot het met de mond beleden integratiebeleid, wel concreet vorm in het beleid van alledag. In een stad als Rotterdam regent het verboden en disciplinerende maatregelen. Na de wisseling van de wacht in 2006 - van een stadsbestuur gedomineerd door Leefbaar Rotterdam naar één van PvdA/CDA/VVD/GroenLinks - is dat alleen maar toegenomen. Je kunt het zo gek niet bedenken, elke maand weer iets nieuws of intensiever toegepast: cameratoezicht, tramverboden, interventieteams, aantrekken van de duimschroeven voor mensen in de bijstand, samenscholingsverboden, een avondklok voor kinderen. In plaats van voluit in te zetten op investeringen in het onderwijs, de leefbaarheid van de wijken, het jeugdwerk of de jeugdzorg, trekt Rotterdam jaarlijks 200 miljoen uit voor extra veiligheidsbeleid - dus los van de kosten voor politie en justitie. En in plaats van een beleid dat gericht is op duurzaam werk voor een rechtvaardig inkomen, worden bijstandsgerechtigden met harde hand en sancties de bijstand uitgewerkt naar tijdelijke pulpbaantjes of verplicht werken met behoud van uitkering. Het effect van de maatregelen om de ‘onderklasse’ te disciplineren is dat de druk op de onderkant van de arbeidsmarkt en de laagste lonen verder toeneemt. Sinds eind jaren zeventig daalde de koopkracht van werknemers met een minimumloon met bijna twintig procent. Het disciplinerende beschavingsoffensief van dit kabinet en van de besturen in de grote steden past wonderwel bij de neoliberale economische koers. De collectieve uitgaven voor sociale zekerheid worden beperkt door mensen uit de bijstand, de WAO en straks de Wajong

te mikken en de lonen staan vanaf de onderkant onder een permanente druk naar beneden. Die wankele positie van de ‘onderklasse’ versterkt de onzekerheid en frustratie van de lagere middengroepen. Het zijn de geschoolde arbeiders, de verplegers, de politieagenten en de buschauffeurs die aan de ene kant het grootste gedeelte van de sociale zekerheid moeten opbrengen terwijl ze daar aan de andere kant in geval van malheur steeds minder toegang toe hebben. Bij een deel van die middengroepen versterkt dat de rancune tegenover de ‘onderklasse’ die in hun ogen nog wel toegang heeft tot die zekerheid en ook nog eens een kleurtje heeft. De ‘oplossingen’ van Wilders en Verdonk die zich zowel afzetten tegen het Haagse establishment als pleiten voor een harde aanpak van de onderklasse - die volgens de karikaturen van het dynamische duo grotendeels in een boerka loopt en geen hand wil geven - lijken dan aantrekkelijk. Waar het beleid van dit kabinet op aanstuurt is op zijn best het wegwerken van belemmeringen voor een paar nieuwkomers die mogen toetreden tot de betere opgeleide middengroepen. De minder gelukkige allochtonen moeten meer ‘eigen verantwoordelijkheid’ nemen voor hun positie. Wat wil zeggen dat ze genoegen moeten nemen met de kruimels en vooral niet voor problemen moeten zorgen. Voor de linkse politiek is er maar een manier om die trend te keren en daarmee ook gelijk de wind uit de zeilen van Wilders en Verdonk te halen. Dat is door onomwonden te kiezen voor versterking van de positie van ALLE mensen aan de onderkant. Voor betere huisvesting, onderwijs en sociale bescherming. Dat - en niet het meegaan in de disciplinering - is ook de manier om de solidariteit en de binding met de middengroepen weer te versterken. Leo Klein (1958, Oostrum) is naast SPraadslid actief voor het Nederlands Sociaal Forum o.a. als webmaster en schrijft voor het partijblad van de SAP (Socialistische Arbeiders Partij). Dit essay verscheen eerder in: Grenzeloos – tijdschrift voor socialisme, nummer 97, juni 2008

20

dossier

MUG magazine | september 2008

Er heerst krapte op de arbeidsmarkt. Vooral kleine bedrijven zitten te springen om personeel. Zo erg zelfs, dat de voorzitter van MKB Nederland Loek Hermans deze zomer een brandbrief schreef aan de staatssecretaris van Sociale Zaken. Met name werkzoekenden die worden aangeleverd door het Centra voor Werk en Inkomen (CWI) zouden niet voldoen. Ze zouden te ongemotiveerd zijn en de verkeerde scholing hebben. Ongetwijfeld gaat dit voor veel werkzoekenden op. Maar ligt het niet ook een beetje aan de werkgevers zelf? Stellen de werkgevers niet gewoon te hoge eisen?

‘Intensieve trajecten naar werk’ Agens is een arbeidsbemiddelings- en reïntegratiebureau dat mensen begeleidt en bemiddelt naar passend en duurzaam werk. Michiel van den Bel, teamleider: ‘Zonder gelijk over te komen alsof ik de bal helemaal wil terugkaatsen, vind ik meneer Hermans nogal makkelijk in zijn aannames. De MKB-bedrijven zouden wel degelijk eens bij zichzelf te rade kunnen gaan waarom het niet lukt geschikte kandidaten te vinden. Vragen zij wellicht niet teveel van een potentiële kandidaat? Zijn die verkopers van achttien die voor zes euro willen werken er nog wel? Als dat is wat men zoekt, tsja...’ Wat zou dan de doelgroep moeten zijn, die nu blijkbaar over het hoofd wordt gezien door de MKB-bedrijven? Van den Bel: ‘De groepen die nu als ‘moeilijk bemiddelbaar’ gelden, de zogenaamde maatschappelijke probleemgroepen: ouderen

(40+), mensen met een (arbeids)handicap, allochtonen. Mensen kortom die om wat voor reden dan ook een afstand tot de arbeidsmarkt hebben, maar dolgraag weer aan het werk zouden willen. Het zou al enorm schelen als de werkgevers om te beginnen goed na zouden denken over hun functie-omschrijving en betere arbeidsvoorwaarden. En vervolgens realistisch zijn in hun bedrijfsvoering. Kijken naar wat een werknemer wèl kan in plaats van wat hij niet kan. En het creëren van stageplaatsen, leer-werktrajecten, etcetera. Belangrijk is in elk geval dat de werkgever de werknemer een serieuze kans biedt. Laat hem maar beginnen, kijk wat hij kan. Niet strak blijven vasthouden aan een vast idee over een bepaalde functie en een ellenlange rij regeltjes. En dan

moet de werkgever ook niet bang zijn om de werknemer na een aannemelijke proefperiode te laten gaan als het gewoon echt niet gaat.’ Helemaal ongelijk heeft Hermans niet, vindt Van der Bel. Bijscholing blijkt vaak nodig. ‘Natuurlijk zitten er meerdere kanten aan deze zaak. Wanneer het arbeids-/ re-integratiebureau de werknemers geen goede begeleiding biedt in de vorm van een aansluitend traject, kom je er ook niet. En nee, over uitzendbureaus heb ik het niet eens. Ik denk namelijk niet dat de MKB-bedrijven uiteindelijk daar hun kandidaten vandaan moeten halen. Zeker niet als je op de lange termijn kijkt. Een bureau als Agens, dat oorspronkelijk puur als re-integratiebureau is be-

gonnen, begeleidt haar klanten in zeer intensieve trajecten. Doel is uiteindelijk werk, maar de weg ernaartoe is soms erg lang. Soms is omscholing nodig, of kan een kandidaat eerst wat ervaring opdoen bij een werk/leerproject of een werkervaringsplaats.’ Over de re-integratiebranche wordt vaak negatief gesproken. De recente commotie omtrent de DWI en Workstar helpt de branche niet, vindt Van der Bel. ‘De DWI en het UWV zijn onze belangrijkste opdrachtgevers hierin en alles wat wij doen met een klant in een traject moeten wij ook direct terugkoppelen aan de klantmanager. Nee, alle heisa die nu in de media speelt rond Workstar doet onze branche ook zeker geen goed.’

dossier

september 2008 | MUG magazine

‘Werkgevers willen een jong iemand met ervaring en alle diploma’s’

Personeel gezocht

André Timmermans is lid van de Raad van Bestuur van het CWI. Hij is het deels eens met de stelling van MKB Nederland. ‘Wat ze constateren is dat ze moeilijk aan personeel komen. Dat geldt niet alleen voor personeel dat van het CWI komt. Het gaat ook om wat van de uitzendbureaus en de gemeenten komt. Het is absoluut zo dat sommige vacatures moeilijk te vervullen zijn. Op zich is dat een goed teken. Het betekent dat het nog steeds goed gaat met de economie. Nederland heeft een van de laagste werkloosheidscijfers van de Europese Unie. Maar dat het moeilijk is om aan de juiste mensen te komen, klopt. Dat merken wij elke dag.’

Teksten: Martin Brandwagt, Marjan ten Broeke, Helena Karstens Illustratie: Monique van Evelingen

Dat werkgevers te weinig zoeken, met slechts een blaadje op de winkelruit is een cliché, vindt Timmermans. Werkgevers kennen wel degelijk andere wegen om aan personeel te komen. Het probleem is de invulling van de baan. ‘Dat blaadje op de winkelruit is één ding. Die vacature heeft het CWI vaak ook. Winkeliers vragen hun vrienden en kennisen of zij iemand kennen. Wat lees je op die briefjes? “Een beperkt aantal uren, liefst iemand die jong is.” Iemand die een uitkering heeft, zoekt liever een vaste baan met vastere werktijden. Werkgevers zitten nog te veel op het idee van jong. Ze kijken nog vaak eerst naar een kandidaat die lijkt op degene die het werk gedaan heeft of op collega’s en zijn vaak pas bereid om verder te kijken als gebleken is dat er geen kandidaten zijn.’

‘Je ziet het al aan de manier waarop iemand binnenkomt’ Zomaar een doordeweekse dag in een doorsnee Amsterdamse winkelstraat: de Kinkerstraat in stadsdeel Oud-West. Her en der hangen raamadvertenties voor personeel. Werkt dat? Hoe moeilijk is het om geschikt personeel te vinden?

Bijna een jaar is hij eigenaar van de Jaminwinkel, Dorus Hinse. Voor hem is het belangrijk dat zijn personeel goedkoop en dus jong is. ‘Verder moet personeel vooral klantvriendelijk, spontaan en vrolijk zijn, en van aanpakken weten.’ Er reageren wel mensen op een raamadvertentie, ‘maar die kunnen vaak niet eens een sollicitatiegesprek voeren’. Toen het hem in een drukke tijd niet lukte op deze manier aan tijdelijk personeel te komen, schakelde hij een uitzendbureau in. ‘Dat is wel duurder, maar het kon even niet anders.’ Deze uitzendkracht beviel zo goed, dat Hinse besloot haar te houden. Toch probeert hij het altijd weer met een raamadvertentie. ‘Dat is makkelijk, gratis en je weet maar nooit.’ Aan het inschakelen van het CWI heeft hij nooit gedacht. ´Moeilijk´, is ook bij De Tuinen de eerste reactie van de filiaalmanager. ‘Vooral als het gaat om gemotiveerd personeel.

Vroeger was het makkelijker, toen stonden mensen in de rij voor een baantje.’ Sollicitanten komen onder andere binnen via het hoofdkantoor of via een open sollicitatie. Oproepkrachten worden vaak via een raamadvertentie gezocht. ‘Mensen die daarop reageren, weten vaak niet wat het inhoudt. Je moet namelijk veel weten om hier te kunnen werken.’

Dat wordt dan lastig in een vergrijzend Nederland. Over twintig jaar zijn er niet veel jongeren meer over. Timmermans: ‘Er is langzaam een tendens naar ouder personeel. Het CWI is twee jaar geleden met het Talent 45plusproject begonnen. Toen werd er in bepaalde sectoren nauwelijks iemand aangenomen van boven de 45. We merken nu ook in de horeca en de detailhandel dat er een verschuiving naar ouder personeel plaatsvindt. In supermarkten zie je nog steeds veel jongeren, maar in de Doe het zelf-sector bijvoorbeeld is men al helemaal om. Daar wordt de ervaring en het deskundig advies van een oudere werknemer gewaardeerd.’

Bij Paris Blanco, een modieus kledingzaakje, blijkt het makkelijk te gaan. Verkoopmedewerkster Roxann Cherrat: ‘Dit soort kleine winkels trekt jonge meiden aan. Wij hoeven nooit moeite te doen. Ze komen regelmatig binnenlopen met de vraag of ze bij ons kunnen werken. Meestal gaat dat goed.’ Ze wil het liefst meiden tussen de 16 en 20 jaar. ‘Dan weet je dat ze wat langer blijven en geen kinderen hebben of krijgen. Verder is het belangrijk dat ze in de winkel passen.’ Heel anders gaat het eraan toe bij boeken kantoorboekhandel Hoogstins. Nee, bij hem geen raamadvertenties. Eigenaar Eelce Hoogstins: ‘Dan krijg ik iedereen binnen. Ik zoek mensen met een hbo-opleiding die van lezen houden. Het liefst heb ik studenten die drie tot vier jaar blijven.’ Tot nog niet zo lang geleden had hij geen enkele moeite met het vinden van geschikt personeel. Sinds kort gaat dat moeilijker. Hoogstins: ‘Open sollicitaties krijg ik regelmatig binnen en daar put ik eerst uit. Ook komen er mensen in de winkel vragen of er werk is. Maar als je dan naar een cv vraagt, haakt de meerderheid af.’ Lange tijd zette hij mini-advertenties in de Volkskrant. ‘Daar reageerden een jaar of zes geleden nog zeventig à tachtig mensen op, maar dat liep erg terug.’ Sinds een jaar of twee zoekt hij via internet op www. bijbanen.nl. Dat ging aanvankelijk goed. Waarom lukt het nu opeens veel minder gemakkelijk? ‘Geen idee’, antwoordt Hoogstins. Via het CWI lijkt hem geen goed idee: ‘Nee, dat zijn naar mijn idee klunzen. En een uitzendbureau inschakelen dat is me te duur.’

Kortom, werkgevers eisen te veel? ‘Dé werkgever bestaat niet. Ik ken er velen. Ik vind wel dat werkgevers te veel kijken naar diploma’s. Sommige werkzoekenden hebben misschien niet de vereiste diploma’s, maar beschikken wel over de gewenste competenties, vaardigheden of ervaring. Daar is het CWI erg mee bezig op dit moment in zijn competentietestcentra. EVC’s, ofwel Elders Verworven Competenties en Ervaringscertificaten gaan een

grote vlucht maken. Het is hard nodig dat je bij bewezen ervaring ook een certificaat meekrijgt. Sommige sectoren zijn er al erg mee bezig, zoals de techniek, de metaal of de horeca.’ Ik ben werkgever en zoek personeel. Hoe gaat dat concreet in zijn werk bij CWI? ‘De werkgever geeft aan wat voor werk hij heeft en wat voor een kandidaat hij zoekt. CWI adviseert hierbij, neemt de vacature op en gaat op zoek naar kandidaten. Binnen 72 uur weten we of we geschikte kandidaten hebben en introduceren we ze bij de werkgever. Zijn er geen geschikte kandidaten, dan zoeken we met de werkgever naar andere oplossingen. We wijzen hem op andere vacaturesites, uitzendbureaus en op scholings- en subsidiemogelijkheden als hij kandidaten aanneemt die hij zelf verder wil opleiden of begeleiden. Een gediplomeerde electromonteur met ervaring kan overal aan de slag en zit dus vrijwel nooit in ons bestand.’ Tuinderswillenhelemaalgeenongemotiveerde Nederlandsewerkzoekenden.DiewillenPolen. ‘Ons credo is: iedereen aan de slag. Maar we hebben wel te maken met een aanbodsmarkt. Wat wil die tuinder? Iemand die de handen uit de mouwen steekt, die hard kan werken, die het werk aan kan en soms ook nog met wat ervaring. Ga je zoeken in het bestand werkzoekenden, dan zie je dat er heel weinig geschikte kandidaten zijn. En zijn ze er, dan kunnen ze in een andere baan aan de slag. Defensie bijvoorbeeld, of de beveiliging. Daar is momenteel veel vraag naar werknemers.’ En seizoensarbeid is ook niet geweldig. Dan ga je van werk naar uitkering naar werk. ‘Precies. Een werkzoekende wil twee dingen: een goed salaris, zekerheid en perspectief. Als een werkzoekende kan kiezen tussen een vaste baan en een tijdelijke baan of een met variabele werktijden, dan zal hij vaak kiezen voor de eerste. Dus variabele werktijden is moeilijk. Tuinders willen een hoge productiviteit. Polen willen veel uren maken, dus die hebben geen bezwaar tegen werken in het weekeinde. Dat is de situatie als ze net in Nederland zijn. Zodra Polen langer in Nederland zijn gaan ze ook naar ander werk zoeken.’ Zijn werkgevers te ouderwets? ‘Heel veel werkgevers slagen er wel in om voldoende personeel te vinden. Maar sommigen zijn inderdaad te traditioneel. Werkgevers die verzekerd willen zijn van goed personeel moeten er voor zorgen dat ze aantrekkelijk zijn voor werkzoekenden. En als ze mensen hebben aangenomen, ze ook aan het bedrijf binden.’

Meest gezochte banen in Noord-Holland

vacatures

1.

Bouwtimmerman

359

2.

Vrachtwagenchauffeur Binnenland

223

3.

Onderhoudsschilder

219

4.

Schoonmaker (interieur bedrijven, instellingen)

219

5.

Monteur elektrische installaties

218

6.

Installatiemonteur dakwerk, sanitair, verwarming, gas- en waterleiding

206

7.

Productiemedewerker

8.

Financieel-administratief medewerker

192

9.

Medewerker bediening horeca

186

10.

Magazijnmedewerker

194

178

(bron: CWI, 21 augustus 2008)

‘Absoluut moeilijk’, antwoordt Jan Erisman, eigenaar van een franchise Etos-filiaal. Meestal hangt hij een raamadvertentie op. Deze zomer had hij er vijf weken eentje hangen. Er kwamen welgeteld twee reacties op. Erisman: ‘Je ziet het al aan de manier waarop iemand binnenkomt. Ik zeg altijd: Mijn eerste indruk is ook de eerste indruk van de klant.’ Kwaliteit is voor hem het belangrijkste. Daarmee bedoelt hij: vlot, enthousiast en spontaan. Opleiding en ervaring zijn minder belangrijk. In tegenstelling tot wat je meestal hoort, zoekt Erisman niet per se naar heel jong en goedkoop personeel. Het gaat hem uiteindelijk om de kwaliteit. Als het niet meteen lukt om een geschikt iemand te vinden, dan werken de anderen tijdelijk iets meer uren. Het uitzendbureau is geen optie, dat vindt hij te duur. Aan het CWI heeft hij niet gedacht. En ‘ach, het komt uiteindelijk wel goed.’ Een advertentie in een buurtkrant heeft hij nog nooit geprobeerd. ‘Ik heb het gevoel dat daar niemand op af komt. Oh ja, ‘via-via’ is ook een manier om aan goed personeel te komen.’

21

22

por t re t

MUG magazine | september 2008

Buurtmoeder met een missie Tante Joyce volgde de universiteit van de straat Joyce Bisambhar wordt door niemand mevrouw Bisambhar genoemd, want iedereen kent haar als buurtmoeder Tante Joyce. Het is een geuzennaam geworden. Tante Joyce mevrouw Bisambhar noemen is gewoon onbeleefd.

tekst Jos Verdonk foto Fred van der Zee

T

ante Joyce woont in een smalle benedenwoning in de Transvaalbuurt. Ze leeft van een kleine uitkering en ziet haar bezigheden als arbeidstherapie. Haar huis staat volgepakt met spullen die ze inzamelt voor haar kinderen, voornamelijk voedsel en kleding. Met haar kinderen bedoelt tante Joyce de daklozen en drugsen alcoholverslaafden in haar buurt. Aan de wanden van haar huis hangen veel spreuken en er zijn prenten van Jezus en Krishna. In het oog springt vooral de bijna levensgrote foto van Willem-Alexan-

‘Een voorbeeld is beter dan een voorschrift’ der en Maxima. Een foto van tante Joyce en burgemeester Job Cohen hangt er ook. Haar kleine, rommelige slaapvertrek doet dienst als ‘ziekenboeg’ voor haar verschoppelingen. Zelf slaapt tante Joyce op de bank in de huiskamer. ‘Er wordt hier bijna elke nacht op het raam getikt. Dan roepen ze: hebt u wat brood voor me tante Joyce? Soms vragen ze koffie of willen ze alleen maar even met me praten.’ Joyce Bisambhar werd op eerste kerstdag 1948 geboren in Paramaribo. Haar vader was een gefortuneerd man, afkomstig uit een adellijk hindoestaans geslacht. Hij was rijk, maar ongelukkig, want verslaafd aan alcohol en opium. Toen de moeder van Bisambhar zwanger was van haar vijfde kind liet hij haar in de steek en bleef zijn gezin in grote armoede achter. Het gezin Bisambhar hing het hindoeïstische geloof aan, maar was ook katholiek. Voor tante Joyce is het één geloof: ‘In Griekenland noemen ze Christus Christi. Dat klinkt bij-

Tante Joyce: ‘Ieder mens heeft recht op liefde’ na hetzelfde als Krishna. Voor mij zijn Christus en Krishna een en dezelfde persoon. Als je God wilt zien, moet je naar de mens kijken. God zit in de mens. God hoef je niet te zoeken in een kerk, tempel of moskee.’ Op 11 mei 1956 werd haar jongste broer Iwan geboren, in een krot van vier bij vier. Voor tante Joyce is dat wellicht het meest bepalende moment in haar leven. Al vanaf zijn eerste dag was duidelijk dat Iwan een bijzonder kind was. Hij had namelijk blauwe ogen, en dat kwam maar eens in de vier generaties voor in de familie Bisambhar. ‘Mijn moeder schrok daar enorm van’, vertelt tante Joyce. ‘Ze vond die vreemde, lichte ogen zo eng dat ze ervan overtuigd was dat Iwan blind geboren was. Ze is toen in paniek met hem naar een dokter gegaan. “Rustig maar, mevrouw”, zei die dokter toen. “Uw kind kan gewoon zien”.’ In 1958 verhuisde het gezin Bisambhar naar een rijstplantage in het district Nickerie, nabij het Surinaamse Wageningen.

Daar begon de moeder van Bisambhar een bar, waar voornamelijk Nederlandse dienstplichtige militairen kwamen. ‘Het waren gewoon nog kinderen, van achttien, negentien jaar, blanke jongens. Vanaf hun kampement was het anderhalf uur lopen naar de bar van mijn moeder. Die jongens hadden heimwee, misten hun eigen moeder. Ze kwamen daar voor de gezelligheid, de Americano-jukebox en het bier. Een liter Parbo kostte een gulden en daar kreeg je dan vier glazen bij.’ ‘De bar was niet veel meer dan een hut, met een betonnen vloer. Op een dag kwam er een een hoge militair bij ons langs, majoor Wagenmaker. Hij zag dat mijn moeder goed voor zijn jongens zorgde en hij vond dat de bar een naam moest hebben. Hij heeft toen de naam Oranjebar bedacht en dat is een begrip geworden in heel Suriname. Hij zei toen tegen mijn moeder: “Moeke, we zullen zelf de naam op de bar schilderen.” Vanaf die

Tante Joyce (Paramaribo, 1948) Tante Joyce heet eigenlijk Joycelin Lielawetie Bisambhar. Ze volgde als opleiding de universiteit van de straat. Tante Joyce kwam in 1975 met haar familie naar Amsterdam. Eenmaal daar zette ze zich in voor de minderbedeelde mensen in haar buurt. Dat doet ze nu al zo’n 33 jaar. Behalve haar talloze kinderen van de straat heeft tante Joyce een zoon en twee kleinkinderen.

dag heette het de Oranjebar.’ Maar begin jaren zeventig, in de aanloop naar de onafhankelijkheid van Suriname, werd het heel onrustig in het district Nickerie. Er was oproer, geweld en huizen gingen in vlammen op. De familie Bisambhar verkocht al haar bezittingen en vertrok in 1975 naar Nederland. ‘Niet alleen de familie vertrok,’ vertelt tante Joyce, ‘maar ook de personeelsleden van de Oranjebar en de alleenstaande vrouwen met hun kinderen waarover mijn moeder zich altijd had ontfermd. Mijn moeder was een sociaal bewogen vrouw en werd wel de moeder Theresa van het dorp genoemd. Uiteindelijk kwamen we met zo’n veertig man in een half huis in de Von Zesenstraat, vlakbij de Dappermarkt, terecht. We leefden in luxe armoede.’ Later verhuisde tante Joyce met haar moeder naar de Pretoriusstraat, waar ze tot op de dag van vandaag woont. Tante Joyce zorgde tot het laatste moment voor haar zieke moeder, die in 1992 overleed. Eenmaal in Nederland maakte Iwan, de blauwogige benjamin van het gezin, zijn status van bijzonder kind meer dan waar. Al vanaf zijn vroege puberteit nam hij de rol op zich van gezinshoofd. Vlak voor de onafhankelijkhid van Suriname ontmoette hij Joop den Uyl en de Surinaamse politicus Johan ‘Jopie’ Adolf Pengel, die allebei zeer onder de indruk van hem waren. In Nederland ontwikkelde Iwan zich tot succesvol horeca-ondernemer met bars en discotheken in het hele land. Iwan verdiende veel geld, maar gaf daar niet om. Tante Joyce: ‘Hij had maar een spijkerbroek en een paar schoenen. Hij had altijd veel geld op zak. Soms gaf hij me honderd gulden en dat moest ik dan weggeven aan de armen. En we zijn een keer naar de animeermeisjes achter het Centraal Station gereden. Hij had toen duizend gulden bij zich en heeft die uitgedeeld onder de meisjes.’ ‘Toen Iwan een jaar of elf was heeft hij een tatoeage laten zetten. Mijn moeder was toen heel boos en wilde hem een klap verkopen, zijn eerste klap ooit. Totdat ze de tekst van de tatoeage zag: “Mother Love Never Dies” stond er.’ Maar het nootlot sloeg toe. Op 26 januari 1996 zakte Iwan op straat in elkaar en stierf aan een hersenbloeding. Hij was toen 39 jaar. Op zijn graf op de Oosterbegraafplaats worden nog altijd bloemen gelegd door onbekenden en volgens tante Joyce wordt Iwan door de publieke vrouwen in Amsterdam nog steeds als een heilige vereerd. Tante Joyce noemt zichzelf een bedelmonnik, in de Tibetaanse zin van het woord. Samen met haar ‘kinderen’ zamelt ze voedsel in bij de bakkers en de toko’s in de buurt en op de Dappermarkt. ‘Ik leid ze ook op,’ zegt ze, ‘voor als ik er straks niet meer ben. Wat voor fouten ze ook hebben begaan, voor mij hebben ze nooit een fout gemaakt.’ Ook andere buurtmoeders helpen haar bij haar missie. Maar soms valt haar zelfopgelegde taak haar zwaar, vooral op koude dagen. ‘Ik heb diabetes en krijg soms een hypo. Dan voel ik me mat en lam. Ik ben laatst met mijn autootje naar de Dappermarkt gereden om eten in te zamelen. Toen voelde ik me ineens wegzakken. Ik dacht toen: nee toch!, zou dit dan het einde zijn? Hier op deze plek?’ Haar schaterlach weerklinkt door haar kleine huis. ‘Gelukkig kwam er toen een jongen langs die mij kende en die heeft me naar huis gereden.’ Wilt u het werk van Tante Joyce ondersteunen? Neem dan contact op met redactie MUG

ach t ergrond

september 2008 | MUG magazine

Van verslaafde tot marathonloper ‘Zelfrespect is als een sneeuwbui in de Sahara’ De Dam-tot-Damloop is hét loopfeest van Nederland. Aan de ren van Amsterdam naar Zaandam doet ook een team van voormalige daklozen en verslaafden mee. Projectleiders van HVOQuerido vertellen over ‘hun’ jongens.

tekst André Stuyfersant foto Hilco Koke

‘Een dopingcontrole komen ze niet door’. v.l.n.r. Juan Brookes, Steven Silver, Mariska Dollard en Ahmad Rezai

J

e moet ze uitdagen! Eindeloos blijven motiveren! Zorgen voor een lekker sfeertje! Desnoods een premie van twintig euro de man er tegenaan gooien! Pas dan heb je een begin. Want probeer maar eens verslaafde mensen, met ‘gesloopte’ lijven, die jarenlang op straat hebben geleefd, aan het rennen te krijgen. Bij het Amsterdamse HVO is dat aardig gelukt. Harrie Herfs en Juan Brookes, respectievelijk projectleider en woonbegeleider bij HVO-Querido in Zuidoost, vertellen over ‘hun’ jongens, die eind september mee rennen in de Damloop. ‘Die mensen hebben jarenlang op straat geleefd,’ begint Herfs zijn betoog, ‘en hebben, behalve geen conditie, ook geen discipline. Voordat je die aan het rennen krijgt... daar zit een eindeloos proces aan vast. In het begin zijn ze heel enthousiast. Maar dan beginnen de trainingen.’ Daarvoor moesten Herfs en Brookes hun pupillen overal vandaan plukken. Conditioneel werd er begonnen vanaf nul. ‘Ze hadden totaal geen conditie. Honderd meter rennen was al een topprestatie. We zijn heel voorzichtig begonnen met wat te lopen. Dat werd heel rustig opgebouwd. Het lastigste is om ze gemotiveerd te houden. Vooral de verslaafden. Soms zijn er ‘s morgens één of twee verdwenen. Om ze maar bij die trainingen te krijgen maakten wij het gezellig met na afloop drankjes en hapjes. Dat werkte. Het begon zich rond te praten en we kregen vanzelf een ploegje.’ Hardlopen levert voor de mens een hoop op, want buik, ‘zwembandjes’ én depressies verdwijnen. Maar geldt dat ook voor doorgaans magere ‘gebruikers’? Volgens Brookes zorgde het rennen voor een highlight en gaf het zijn cliënten ook structuur aan een doorgaans chaotisch leven. ‘Wat ook heel goed is, is dat die jongens niet naar een sportschool hoeven, want ze wonen vlakbij één van de mooiste parken van de stad.’ Brookes wijst richting Gaasperplas. ‘Ze kunnen daar heerlijk trainen, komen met andere mensen in aanraking. Daardoor haal je ze ook uit hun vaste kringetje’.

‘Bij aanmoedigingen groeien ze minstens een meter’

Het HVO voor de Hilversum City Run Herfs beweert dat aan het mentale, want positieve effect, niet getwijfeld hoeft te worden. ‘Voor al die inspanningen krijgen niet alleen de cliënten, maar ook wij veel terug. Ze krijgen niet alleen loopschoenen, maar ook een shirtje en twintig euro premie als ze de finish halen, En vergeet de discipline niet. Dat laatste werkt in alles door. Moesten we eerst tien keer vragen of ze op tijd bij de training waren, nu nog maar twee keer. Ze worden voor medebewoners als voorbeeld gesteld. Onderling praten ze er veel over. De stap naar zelfstandig wonen wordt kleiner. Ze leren verplichtingen aangaan. Sommigen werken nu.’ Wat voor een drugsverslaafde de jungle van Amsterdam betekent? Voor degenen onder ons die gewend zijn met oogkleppen door de stad te lopen: dat is eten uit vuilnisbakken, slapen op straat, de hele dag drugs scoren en uitgekotst worden door de ‘brave’ burger. Zelfrespect is voor een drugsverslaafde als een sneeuwbui in de Sahara. Dus niks. Maar dan is er de Damloop!

Daar kan geen ‘psych’, hulpverlener of wat voor therapie dan ook tegen op. ‘Een enorm positieve ervaring, een heel spannend feest voor die jongens’, onthult Herfs. ‘Mijn cliënten zijn geen mensen die ervaring hebben met toegejuicht worden. Ik loop zelf ook mee om ze een beetje in de gaten te houden. Dan merk ik dat de aanmoedigingen vanuit het publiek ze echt iets doet. Je ziet ze een meter groeien.’ Om mensen die als wrakhout zijn aangespoeld verantwoord te trainen, is kennis én geduld nodig. Maar probeer daar maar eens een oefenmeester voor te vinden. Atletiektrainers werken doorgaans met super gedisciplineerde atleten die slaafs strakke trainingsschema’s uitvoeren. ‘We hebben een trainer gehad, maar die bracht het na een half jaar niet meer op. Die was dat niet gewend om ze steeds bij het handje te houden. Onze mensen willen veel, maar zijn toch wel beperkt in hun mogelijkheden. Het is twee stappen vooruit en dan weer vier stappen naar achter. Je moet

daar een hele lange adem voor hebben. We zijn nu bezig trainers te werven. We hebben twee kandidaten en hopen dat het geschikte mensen zijn. Het is niet alleen trainen maar ook begeleiden.’ Is dat succesverhaal van die Herfs en Brookes nou wel waar? Niet een beetje ál te veel positief therapeutenjargon? Toch maar even één van de hardlopers aan het woord laten. Drijfnat van het zweet - hij heeft zojuist acht kilometer gerend - kan Achmed Rezeai het verhaal alleen maar bevestigen. Tien jaar heeft Rezeai, 47 jaar, op straat geleefd en hij woont nu inmiddels vijf jaar in het HVO. Iedere dag rent hij rond de Gaasperplas. Brookes rent wel eens met hem mee en bemerkt dan tot zijn verbijstering dat hij lucht tekort komt. Volgens Brookes heeft Achmed een heel wat betere conditie dan hij. ‘Mijn conditiepeil stijgt,’ vertelt Rezeai ‘en door het lopen gebruik ik veel minder drugs. Af en toe een jointje, voor de gezelligheid. Ik train altijd in het park. Soms pluk ik daar bloemen. Die geef ik dan af aan de balie van het huis. Ik heb een zwaar leven achter de rug. Ik ben nu heel gelukkig. Ik sport, kan hier geestelijk tot rust komen, en krijg goed te eten. Door het hardlopen heb ik weer een doel in mijn leven. Ik heb twee wedstrijden gelopen: de Hilversum City Run en de Damloop.’ Nu we het toch over drugs hebben, er is ook nog zoiets als endorfine: die fijne lichaamseigen drug, aangemaakt door de hersenen tijdens het hardlopen. Door hardlopers liefkozend runnershigh genoemd. Het is natuurlijk een voorzet voor open doel om niet te vragen hoe een verslaafde dat ervaart. ‘Nou een dopingcontrole komen ze niet door’, antwoordt Herfs grijnzend. ‘Hoogstwaarschijnlijk werkt die endorfine wel, want de behoefte om drugs te gebruiken zie je zienderogen afnemen.’

23

service

september 2008 | MUG magazine

27

Wet & Wijzer Sociaal Raadslieden

Gang van Zaken

In ‘Gang van Zaken’ worden problemenvanuitkeringsgerechtigden in een breder kader geplaatst.

Bij de Sociaal Raadslieden kunt u terecht voor kostenloos sociaal-juridisch advies.

Het Juridisch Loket

Het Juridisch Loket richt zich op het verstrekken van gratis informatie en advies aan burgers in geval van juridische vragen.

Op vakantie

Oproep

Burengerucht

Goed nieuws voor de reislustige werknemer. Het is niet meer nodig om voor vakantie toestemming aan de baas te vragen. Dat zou je bij vluchtige lezing van de uitspraak van de rechtbank, afdeling kanton, van 11 juni 2008, kunnen denken. Nadere bestudering van het vonnis leert echter dat het niet zo eenvoudig ligt.

In de laatste Gang van Zaken heb ik geschreven over de ware bedoeling van de re-integratie en –trajecten, waarbij de deelnemers werken met behoud van uitkering. De echte bedoeling is om de druk op werkenden op te voeren om toch maar akkoord te gaan met verslechterde lonen en arbeidsomstandigheden. Dit veronderstelt dat mensen in trajecten nog een zekere opleiding krijgen. Dit laatste is te optimistisch gedacht. Want wat blijkt nu? De meeste trajecten hebben slechts tot doel dat de deelnemers leren om op tijd uit hun bed te komen en opdrachten uit te voeren. Niet om iets te leren of werkervaring op te doen. Dit zijn de woorden die de Mug in het augustusnummer uit de mond van Piet Dek, algemeen directeur van Pantar Amsterdam, optekende. Ja, je moet maar durven om zo mensen voor hun hoofd te stoten die bij Pantar actief zijn. En daar volledige productie leveren. Want laten we eens kijken welke activiteiten, nou zeg maar gerust werkzaamheden, Pantar uitvoert en voor welke bedrijven (en voorwaar dat zijn geen kleintjes) Zo verpakt Pantar het bestek voor de KLM, verzorgt het voor Cote d’Or, Milka en Verkade de speciale reclameacties. Zo is Pantar ook in de weer voor Heineken om de uithangborden bij cafés te assembleren en repareert men de TNT-postkarretjes. Voor veel stadsdelen onderhouden ze het groen en de bestrating. En zo gaat het door op de officiële website van Pantar. En meneer Dek probeert mij wijs te maken dat al deze activiteiten worden opgezet om mensen te leren om op tijd op te staan en simpelweg opdrachten uit te voeren. Hahahahhaha. Laten we een bedrijf eens beter bekijken dat ik nog niet genoemd heb: dat is de Wasserij van Pantar, waarin totaal zo een 150 mensen tewerk zijn gesteld. 75 Van hen werken er een half jaar en verdienen het minimumloon. De anderen zitten in een re-integratie-traject dat langer duurt dan een half jaar (soms tot vier jaar) en werken er met behoud van uitkering. De Wasserij werkt onder andere voor Novotel hotelketens.

Harde muziek, radio of tv, voetstappen op het parket, luidruchtige feestjes of blaffende honden bij de buren. Iedereen heeft er wel eens mee te maken en de ergernis en irritatie die daarmee gepaard gaan kunnen hoog oplopen. In het burgerlijk wetboek is een artikel opgenomen waarin staat dat het verboden is om andere mensen onrechtmatige hinder toe brengen. Juridisch is er dus pas sprake van overlast als er een wet of regel wordt overtreden of als de geluidsoverlast voortkomt uit ‘onrechtmatig handelen’. Niet elke geluidshinder die uw buren veroorzaken is automatisch onrechtmatig. Dat wordt bepaald door de aard, ernst, duur en de omvang van de geluidshinder en de daardoor veroorzaakte ‘schade’. Soms is een bepaalde mate van geluidsoverlast onvermijdelijk omdat het voortvloeit uit de normale activiteiten rond een woning. In Amsterdam zijn veel oude woningen en daarvan is bekend dat ze er door mindere isolatie geluidsgevoeliger zijn. Dat zal u dan ook moeten gedogen. Het heeft over het algemeen geen zin om hiertegen een procedure te starten. Het hangt dus sterk af van de individuele omstandigheden of het burenlawaai juridisch aan te pakken is. Als u huurder bent van een woning, dan moet de verhuurder zorgen voor een rustig woongenot. Als er sprake is van geluidsoverlast die onrechtmatig is, dan kunt u dat melden bij de verhuurder. De verhuurder is verplicht iets te ondernemen als dat binnen zijn mogelijkheden ligt. Huurt de buurman bij een andere verhuurder dan u zelf, dan kan uw verhuurder niet altijd verplicht worden iets te ondernemen tegen de buren. Dit komt omdat de verhuurder niet aansprakelijk is voor overlast veroorzaakt door derden. Dat geldt ook als het een koopwoning betreft. Als de verhuurder niets wil of kan ondernemen kunt u zelf nog wel een procedure starten op grond van een ‘onrechtmatige daad’. U moet dan wel bewijzen dat er sprake is van onrechtmatige overlast en dat valt in de praktijk niet mee. Een procedure is in dit soort zaken eigenlijk een laatste redmiddel. Er zijn ook nog andere manieren om samen tot een goede oplossing te komen zonder gelijk een rechter te laten oordelen over het geschil. Het is in eerste instantie verstandig om uw buren aan te spreken op hun gedrag. Een vriendelijk gesprek lost vaak al veel op. Soms zijn de buren zich niet eens bewust van de overlast die ze veroorzaken en zijn er goede afspraken met elkaar te maken. Als het na een gesprek nog niet is opgelost kunt u de buren een aangetekende brief sturen waarin u hen verzoekt de overlast te staken. Lossen gesprekken en een brief niets op dan kunt u ook melding doen bij de politie. Vermeld dan dat u er zelf alles aan heeft gedaan om samen tot een oplossing te komen. De politie kan alleen optreden als er sprake is van een strafbaar feit of als de openbare orde wordt verstoord. Sjoerd Bakker Juridisch Loket

Wat was er aan de hand? Een werknemer, sinds 2002 in dienst, vertrok in juli 2008 voor een vakantie van drie weken naar Marokko. De werkgever stelde dat deze vakantie niet tijdig was doorgegeven, laat staan overeengekomen, en heeft werknemer op staande voet ontslagen, wegens werkweigering. Werknemer was het hier niet mee eens. Hij had de vakantieperiode met zijn voorman besproken, en werkgever heeft later geen bezwaren laten blijken. De rechter gaat in zijn uitspraak grotendeels aan de versie van werknemer voorbij. Zelfs als werkgever gelijk had, was namelijk geen sprake van werkweigering. Dat is pas het geval bij ‘weigeren te voldoen aan redelijke bevelen of opdrachten’. Dit was volgens de rechter niet aan de orde en dus ontbrak de reden voor ontslag op staande voet. In zo’n geval is er sprake van ‘onregelmatige opzegging.’ De (wettelijke) bepalingen die gelden bij opzegging zijn niet nageleefd, waardoor de werknemer schade heeft geleden. Gevolg: werkgever is verplicht deze schade te vergoeden. Dat werknemer in de tussentijd ander werk had gevonden, en dus eigenlijk geen schade had geleden, speelt hierbij geen rol. Uit de uitspraak volgt echter niet dat je een afwijzing van een verzoek tot verlof in de wind mag slaan. In dat geval wordt wel degelijk een opdracht geweigerd en dat is - en blijft - werkweigering. Verder kan ook een vakantie zonder toestemming, ook al is die niet uitdrukkelijk afgewezen, nog steeds werkweigering opleveren. De rechter noemt in zijn uitspraak het belang van eerdere voorvallen of waarschuwingen, en van onwil of ‘kwade opzet’. En ten slotte kan een onbevoegd opgenomen vakantie leiden tot een einde van de arbeidovereenkomst, waarbij je met schadevergoeding genoegen moet nemen. De werknemer hierboven had nieuw werk gevonden; anders had hij een WW uitkering aan moeten vragen. Het is maar de vraag hoe het UWV deze aanvraag zou hebben beoordeeld. Het lijkt dan ook het beste om gewoon maar een verlofbriefje in te vullen. Edwin Bierlee Sociaal Raadslieden

Het is duidelijk dat het hier gaat om echt werk met echte arbeids- en gezagsverhoudingen, waarvoor de Wet op het Minimumloon geldt. Wij roepen dan ook iedereen op die van mening is dat die niet krijgt waar hij of zij recht op heeft, contact op te nemen met de advocaat van de Werklozen Belangen Vereniging Amsterdam. Per slot van rekening hebben we van de politiek en de vakbeweging niks te verwachten en moeten we het zelf doen. Akteer zelf!

Jacques Peeters Werklozen Belangen Vereniging Amsterdam (WBVA)

Juridisch Loket Amsterdam tel. 0900-8020 10ct per minuut 9:00 - 20:00 Bezoekadres Vijzelgracht 21-25 ma t/m vr 9:00 - 17:00 Postadres Postbus 20659, 1001 NR Amsterdam website www.hetjl.nl Sociaal Raadslieden Amsterdam Centrum 1e Laurierdwarsstr. 6 St Antoniebreestr. 32-46 Kleine Wittenburgerstr. 1 Haarlemmerstr. 132/136 tel. 557 33 33 Sociaal Raadslieden Amsterdam Zuidoost tel. 314 16 18 e-mail: [email protected] Sociaal Raadslieden Amsterdam Noord • Nieuwendam: Volendammerweg 51B • Tuindorp Oostzaan: Aldebaranplein 2C • Midden Noord: Hagedoornplein 1B • Banne Buiksloot: Botterstraat 185B tel. (cliënten): 435 45 55 website www.sociaalraadslieden.nl

28

service

MUG magazine | september 2008

‘Ex NSB-ers’ jagen op links Stuur uw brief naar redactie@ mugweb.nl of naar MUG, Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam. Vermeld als onderwerp ‘ingezonden’. De redactie behoudt zich het recht voor uw brief in te korten. Anonieme inzendingen worden niet geplaatst.

Eerst werd Wijnand Duyvendak gedwongen om op te stappen, vanwege zijn actieverleden. Vorige week viel de krant van wakker Nederland over VROM-minister Jacqueline Cramer (PvdA), die in haar jonge jaren een fan zou zijn geweest van actieblad Bluf!, waarin Duyvendak de ambtenarenlijst publiceerde die ruim twintig jaar later zijn Waterloo zou worden. De heksenjacht op links is geopend, als vanouds vooral in De Telegraaf. Voor alle duidelijkheid: het was naïef van de jonge Duyvendak om in Bluf! een lijst te publiceren met namen en adressen van ambtenaren, terwijl er ook toen gekken rondliepen die geweld niet schuwden. Maar een welgemeend excuus aan de slachtoffers, een mea culpa en een toelichting op de tijdgeest had moeten volstaan. Niemand gelooft toch dat Duyvendak er serieus op rekende dat een of andere idioot zou proberen het huis van een EZ-ambtenaar in de fik te steken.

En dan de inbraak in het ministerie, waaraan Duyvendak zou hebben meegedaan. Het inbreken in overheidsgebouwen om politieke redenen heeft een geschiedenis, die niet per definitie ‘fout’ is. Roofden actievoerders in de jaren tachtig ambtelijke stukken die aantoonden dat de overheid dubieus bezig was, in de bezettingsjaren werden door het verzet voedselbonnen uit distributiecentra gestolen om onderduikers aan eten te helpen. Ook werden bevolkingsregisters gestolen om de nazi’s dwars te zitten en stal het verzet wapens uit politiebureaus. Ook toen zullen ze bij De Telegraaf weinig begrip hebben gehad voor dat soort ‘ernstige’ burgerlijke ongehoorzaamheid. De krant van wakker Nederland was namelijk eigendom van de NSB-er en collaborateur Hak Holdert, wiens zoon Hakkie jr. als SS-er aan het oostfront vocht voordat hij door papa werd benoemd tot directeur van Elsevier en in 1944 ook De Telegraaf erfde. Jaja, de rechtse pers in Nederland heeft een roemrucht verleden. Enige nuancering is overigens op zijn

plaats. Zo fout als de toenmalige Telegraaf-directie was, zo fout was de redactie niet. Volgens de geschiedschrijving (René Vos 1988, Niet voor publicatie, de legale Nederlandse pers tijdens de Duitse bezetting) was de (hoofd-)redactie van De Telegraaf eerder anti-Duits maar werd ze door de bezetter gedwongen om te collaboreren. Net als andere kranten, die in bezettingstijd bleven verschijnen. Zoals De Telegraaf zich hoe dan ook vóór en tijdens de oorlog schuldig maakte aan antisemitische vuilspuiterij en Duitse proganda bleef de krant van wakker Nederland ook na de oorlog, na het opheffen van zijn verschijningsverbod, scherp op minderheden en tegenbewegingen. Asielzoekers kwamen in ‘stromen’ naar ons land, alleen een ‘Deltaplan’ kon ons nog redden; ‘criminele zigeuners lichten bedrijven op’; ‘buitenlanders zijn crimineel’, ‘bijstandsgerechtigden zonder uitzondering profiteurs, die collectief frauderen’ en alles wat links is, deugt niet. Gretig bespringt de krant dan ook de GroenLinks-er Duyvendak en PvdA-be-

windsvrouwe Cramer. Een gretigheid die zich moeilijk laat rijmen met het eigen NSB-verleden, waarvan je zou denken dat die tot bescheidenheid zou dwingen in het moreel veroordelen van andersdenkenden. Niet dus. Anders dan links, dat nooit te beroerd is om door het stof te gaan - zie Duyvendak - ruikt rechts weer bloed. En dat is oppassen geblazen, zoals de geschiedenis ons leert. Tijd om ook eens op het geweld van rechts te wijzen, dat van na de oorlog wel te verstaan. Op de knokploegen, van bijvoorbeeld de latere Heineken-ontvoerders, die gewapenderhand en uiterst gewelddadig kraakpanden ontruimden, onder toeziend oog van het gezag. Het zinloze politiegeweld in die jaren. De mishandelingen, brandstichting en zelfs doodslag door extreem-rechts, dat veelal slechts uitvoerde wat de trouwe lezers van ‘onderbuikspreker’ De Telegraaf stiekem dachten. Joop Lahaise hoofdredacteur MUG Magazine en voormalig mediaonderzoeker

Nuttige adressen

Amsterdams Centrum Buitenlanders 627 94 60 Kabelweg 37 Amsterdams Steunpunt Wonen 523 01 30 Nieuwezijdsvoorburgwal 32 ANBO voor 50-plussers (ouderenbond) 624 40 67 Plantage Middenlaan14 Belasting- en Wetwinkel 624 70 03 Oudemanhuispoort 2-3 Dienst Gemeentebelasting 652 45 24 Bijlmerplein 395 Bijstandsbond

689 88 06 Da Costakade 162 Cliëntenraad DWI 346 12 34 Jan van Galenstraat 323 Formulierenbrigade 346 36 36 (Algemeen verwijsnummer) Gehandicapten Overleg Amsterdam 577 79 55 Plantage Middenlaan 14-1 GemeentelijkeKredietbankAmsterdam 626 66 33 Gemeentelijke Ombudsman 625 99 99 Singel 250

Huurcommissie Amsterdam 0800-4887243 De Ruyterkade 7 Juridisch Loket 0900 8020 Vijzelgracht 21-25 Kinderrechtswinkel 626 00 67 Staalstr. 19 Klachten & Adviesburo politieoptreden 552 35 05 Meldpunt discriminatie Amsterdam 638 55 51 Vijzelstraat 77/1 Ombudswerk voor vrouwen 675 80 91

Praatlijn voor ouderen 627 33 85 Rechtswinkel Amsterdam 673 13 11 Dusartstraat 50/52 Rechtswinkel Bijlmermeer 525 33 17 Kempering 100b Rechtswinkel Migranten 675 05 51 Wilhelminastraat 78 SOS Telefonische Hulpdienst 675 75 75 Steunpunt werk en handicap 672 20 05 Schipbeekstraat 13

Vereniging Basisinkomen Igor Strawinskisingel 50, 3069 MA Rotterdam Vrijwilligerscentrale 530 12 20 Hartenstraat 16 Vrijwilligerscentrale regio Nieuw West 408 10 40 Jan Tooropstraat 6a, Werklozen Belangenvereniging 618 18 15 Da Costakade 162 Wooninformatiecentrum 552 79 87 Zuiderkerkhof 72

Voedselbanken

Baarsjes Omvoedselhulpaantevragen,kunt u bellen met 06 499 05 591. Voedselpakkettenkunnenelkedonderdagtussen18:30uuren19:30 uurwordenopgehaaldopdeAdmiraal de Ruyterweg 148, gebouw Westerwijk.

Oost / Watergraafsmeer Omvoedselhulpaantevragenbel 06-14035114,ditkanelkedagvan 09.00 – 12.00 uur. Voedselpakkettenkunnenwordenopgehaaldopdonderdagvan19.00– 21.00uuringebouwLegerdesHeils, Derde Oosterparkstraat 271

Voedselpakkettenkunnenwordenopgehaald op vrijdag van14.00 – 15.30uurinWijkgebouwElthetokerk, Javastraat 118a.

19.30–21.00uuraandeValckenburgerstraat24(RodeKruisgebouw).

[email protected]. Voedselpakkettenkunnenwordenopgehaaldopvrijdagmiddagvan14.00– 16.30uur.Adres:SintLucasparochie, Osdorperban 130.

Diemen Omvoedselhulpaantevragen,bel 06-30955360.Voedselpakkettenkunnenwordenopgehaaldelkevrijdagvan 15.00uurtot16.00uuropdeVerrijn Stuartweg 3.

Westerpark Omvoedselhulpaantevragen,bel 6802710,ditkanopwerkdagenvan 09.00 – 17.00 uur. Voedselpakkettenkunnenwordenopgehaaldopdonderdagvan13.00– 15.00uurinGebouwHebron,Polanenstraat 197/213

Komt u in aanmerking voor een voedselpakket? Ga naar www.amsterdam.voedselbank.orgenklikop‘Ikhebvoedselnodig’.

Colofon MUG MAGAZINE Hoofdredactie en directie: Joop Lahaise Redactie: Martin Brandwagt, Toine Graus, Peter van Lieshout, Marco Ploeger, Michiel Wetzer Eindredactie: Martin Ottens, Marlies Scholtens Grafische vormgeving: Jelske Boonstra, Eddo Gorter, Gert Meijerink, Jaap van der Sluijs Fotografie: Ingrid de Groot, Hilco Koke, Remco Visser, Fred van der Zee Illustraties: Monique van Evelingen,

Amsterdam Noord Omvoedselhulpaantevragen,bel636 2539,elkedagvan9.30–16.00uur. VoedselpakkettenkunnenwordenopgehaaldopAkkerwindeweg2(hoekKamperfoelieweg), tel. 636 70 10.

Zeeburg Omvoedselhulpaantevragen,bel 06-14035114,ditkanelkedagvan 09.00 – 12.00 uur.

Pejo Aan dit nummer werkten mee: Marjan ten Broeke, Helena Karsten, Hans Puts, Lennert Ras, Jos Verdonk, Hans Vinck Deadline kopij: Kopij voor het septembernummer dient uiterlijk 15 oktober in ons bezit te zijn. Telefoon redactie: 020 607 76 00; fax: 020 607 76 01 E-mail: [email protected] Secretariaat Secretariaat en distributie: Tony Strijbosch, Fred van der Zee Telefoon secretariaat: 020 607 76 00 Abonnementen: € 24,50 per jaar, met

Zuid Oost (Bijlmer) Aanmeldenvoedselpakkettenwoensdagavondvan18.00–20.00uur(viagebouwst.Netwerk)Kempering66,Amsterdam Zuidoost. Voedselpakkettenkunnenwordenopgehaaldophetadresdatmetuwordtafgesproken bij de aanmelding Centrum Voorhetaanvragenvaneenvoedselpakket,bel06-47963933enspreekeen boodschapinmetuwnaamentelefoonnummer.Uwordtzosnelmogelijkteruggebeld voor een afspraak. UkuntvoordeIntakegesprekkenterecht bijhetspreekuurelkedinsdagavondvan

Geuzenveld / Slotermeer Inditstadsdeelishetinitiatief“Voedselbox”gestart:eenmaalpermaandwordt eenbasispakketuitgedeeldaanhulpvragers.“Voedselbox”isopgeenenkelewijzeverbondenaandeVoedselbank Amsterdam. Telefonischeinformatie:iederemaandag-endonderdagochtendvan10.00 uur – 12.00 uur, bel 06 2147 9878. Inloopspreekureniedere2emaandagvandemaandvan19.00uur– 20.00uureniedere2ewoensdagvan demaandvan14.00uur–15.00uur. Adres:TobiasM.C.Asserstraat24. Osdorp Omvoedselhulpaantevragenkuntu contactopnemenmetHilleke.keere-

Oud-Zuid Omvoedselhulpaantevragen,bel 020-5709653,opwoensdagenvan 12:00 – 15:00. Er wordt dan direct metueenafspraakgemaaktvooreen intakegesprek. Vervolgensontvangtuvanonseenbrief waarindegemaakteintakeafspraak wordtbevestigdenwaarintevensvermeldstaatwatudientmeetenemen naarhetintakegesprek.Voedselpakkettenkunnenwordenopgehaaldopdonderdag tussen 15.00 – 16.00 uur. Adres:Vredeskerkplein1(Vredeskerk).

Stadspas € 16,50 per jaar. Steunabonnement voor verenigingen en instellingen € 89,00 (meerdere exemplaren per maand). Adres: Postbus 6259, 1005 EG Amsterdam. Antwoordnummer 10520, 1000 RA Amsterdam

op 552 distributiepunten: bibliotheken, buurthuizen, DWI’s, medische centra, scholen, supermarkten, ziekenhuizen en culturele instellingen. Oplage: tenminste 36.000 Druk: Dijkman Offset, Diemen

Advertenties Contactpersoon: Quiny Voorn, Telefoon: 020 607 76 02 / 020 641 58 57 E-mail: [email protected]

MUGWEB Redactie: Martin Brandwagt, Marco Ploeger, Hans Vinck, Jos Verdonk Webmaster: Ger Rakhorst Audiovisueel: Louise Bredero, Ivo Theunissen Website: www.mugweb.nl

MUG is een uitgave van stichting BBU en wordt gemaakt door een onafhankelijke redactie, bestaande uit vaste medewerkers en vrijwilligers. MUG is gratis verkrijgbaar

service

september 2008 | MUG magazine

29

‘Kleren brengen een eigen energie mee’ In de rubriek ‘Klerenzooi’ wordt elke maand gekeken hoe je je voor weinig geld leuk kunt kleden. Deze maand gaat Tutti Alexsander op pad om haar dochters aan te kleden voor 50 euro. De mode zit Tutti Alexsander in het bloed. Haar oma studeerde als een van de eerste vrouwen aan de mode-academie van Parijs. Als kind leerde ze al vroeg dat de kleren die je draagt een soort van compositie vormen. Alexsander praat over kleding zoals een gastronoom over eten praat: met zorgvuldigheid en liefde. Voor haar zijn bijvoorbeeld synthetische stoffen not done; ze gaat voor echte katoen en wol. Alexsander: ‘Het is aangetoond dat synthetische stoffen allergie kunnen veroorzaken.’ Ze heeft een eigen formule gevonden om bij de tijd te blijven. ‘Ten eerste koop ik altijd kleding in de uitverkoop. Dat valt meestal in het midden van het seizoen.’ Daarnaast koopt Alexsander haar kleding bij vintage-zaken (in gewoon Nederlands zijn dat tweedehands kledingzaken). Daar vindt ze de kwaliteit waar ze naar zoekt.

Alexsander: ‘Veel goedkope kleding is gewoon massaproductie, gemaakt voor een massale cultuur. Daarbij is de kwaliteit van die kleding vaak slecht. In Engeland zeggen ze I’m not that rich to buy cheap clothes. Dat is een beetje mijn filosofie.’ Bij het zoeken van kleding hanteert ze een aantal uitgangspunten. Wat het ook kost: bekijk de kleding met een kritisch oog, adviseert ze. ‘Belangrijk is dat het tijdloos is en dat je het alle seizoenen kunt dragen.’ Verdere tips voor vintage: kijk goed naar de samenstelling van de stoffen; let op dat er geen knopen ontbreken of dat de rits stuk is; als je iets koopt moet je het zelf kunnen maken, want reparatie is te duur. Om goed beslagen ten ijs te komen in een vintage-store moet je eigenlijk verstand hebben van de geschiedenis van mode, vindt Alexsander. ‘Je kunt dan zien dat het in golfbewegingen gaat’, zegt ze. ‘Dat bepaalde trends na tien jaar weer terugkomen. Op die manier kun je de heersende mode een stapje voor zijn.’ Alexsander gaat niet over één nacht ijs als het om kleding gaat. Een paar dagen om nieuwe kleren te kopen zijn voor haar niet genoeg. ‘Ik ben in de tijd van uitverkoop wel een paar weken op zoek’, zegt ze zonder blikken of blozen. Ze let op de stof, de kleur en de samenstelling van het

materiaal. Pas dan gaat ze passen. En dan kan het nog zo zijn dat het niet staat. ‘Kleren nemen een eigen energie mee. Daardoor is het naar net de vraag in hoeverre het kledingstuk bij iemand past.’ Voor haar dochters was Alexsander drie dagen op pad. Ze is zeer tevreden met het resultaat. ‘Je zou nooit zeggen dat ik voor die broek en die blouse maar 14 euro heb betaald’, zegt ze. ‘Iedereen in de winkel stond van: ‘Wat ontzettend leuk!’’ Bij het zoeken van kleding voor haar oudste dochter was ze de hele woensdagmiddag kwijt. Vonden de kinderen dat niet erg? ‘Oh nee, de kinderen genoten ervan!’, zegt Alexsander enthousiast. ‘We hebben ons heel erg goed vermaakt.’ tekst: Marco Ploeger foto’s: Remco Visser • Korte blauwe broek: Laura Dolls € 6,00 • Blouse: Laura Dolls € 8,00 • Jurk: Laura Dolls € 10,00 • Kousen: Maison de Bonneterie € 15,75 • Lint: Jan De Grote Kleinvakman € 3,80 • Speldjes: Kinderfeestwinkel € 1,75 •

Bruikbare artikelen voor een zacht prijsje

MUG geeft elke maand consumententips. Ofwel, hoe voorkom je dat je wordt uitgekleed, als je toch al niet veel te besteden hebt. Zijn de prijzen bij kringloopwinkels in Amsterdam hoger dan bij Ikea of Blokker? MUG ging op onderzoek uit. ‘Het kan best eens zijn gebeurd’, zegt werkbegeleider Robert Emmink van kringloopwinkel Juttersdok aan het Zeeburgerpad. ‘Dat heb je op de markt ook wel. Maar soms gaan dingen ook te goedkoop weg. Schilderijen bijvoorbeeld, je weet niet wat ze waard zijn. We hebben wel eens een schilderij van tien euro naar de veiling gestuurd. Dat bracht 9000 euro op. Het is slechts één keer in twaalf jaar gebeurd, maar toch. We weten niet of er vaker dingen voor een te lage prijs weggaan.’ De prijzen worden bepaald door de medewerkers in de winkel. Er zijn mensen in vaste dienst, vrijwilligers, ‘mappers’ en ‘sappers’ (werktrajecten van DWI) en deelnemers aan een re-integratietraject. In de dagelijkse praktijk bouwen ze hun kennis op. Ze beginnen met het prijzen van kleine dingen zoals een vaas of een lamp; later stromen ze door naar de grotere spullen zoals meubels. ‘Het blijft echter moeilijk beoordelen’, zegt Emmink. ‘Je kijkt naar kwaliteit en hoe het gemaakt is. Of een kast van

spaanplaat of eikenhout is. Over het algemeen hebben we leuke dingen voor een goede prijs maar we kunnen niet garanderen dat het goedkoper is dan bij de Blokker. En als iets niet verkoopt gaan we ook nog eens omlaag met de prijs.’ Cees Hoogland, winkelbeheerder van kringloopwinkel De Lokatie aan de Camperstraat heeft dezelfde ervaring. ‘Ik weet wel een beetje wat de waarde van de spullen is, maar soms zit ik er ook naast. Daarom hebben we specialisten die de verschillende artikelen een prijsje geven zoals de boeken, de glazen, curiosa en meubels. ‘Bij twijfel houden ze de spullen apart voor de taxateur die eens in de zoveel tijd langs komt. Zo kwamen ze een keer een vaas tegen die later 3500 euro op de veiling opbracht. Het bleek om een zogenaamde Copiervaas te gaan. ‘Maar dat is lang geleden en dat kom je maar zelden tegen’, zegt Hoogland. Bij De Lokatie kunnen medewerkers die dat willen een cursus volgen om een prijs te bepalen. Zelf kijkt Hoogland nog wel eens op internet om een idee te krijgen van de waarde van antiek en designspullen. Dan gaat hij onder die prijs zitten. Blijft het artikel lang staan dan gaat de prijs weer omlaag en na verloop van tijd verhuist het naar het filiaal in Noord of West. Amsterdam kent een groot aantal kringloopwinkels met ongeveer dezelfde strategie: het aanbieden van bruikbare artikelen voor een zacht prijsje. Hoewel de winkels van oorsprong bedoeld zijn voor mensen met een kleine beurs komen er steeds meer klanten met een redelijk of goed inkomen. Volgens een artikel in Trouw van 15

Cees Hoogland, winkelbeheerder van kringloopwinkel De Lokatie in de Camperstraat augustus jongstleden heeft dat niet alleen met de lage prijs te maken maar ook met onze wegwerpcultuur. We zijn met z’n allen steeds meer geneigd om dingen te recyclen. Wat iemand wegdoet kan een ander weer gebruiken is de gedachte. Bovendien zijn de kopjes bij Blokker misschien goedkoper maar niet zo uniek als bij deze winkels. Ook zijn er mensen die op zoek zijn naar verloren gewaande producten zoals de gefortuneerde zakenman die overal zoekt naar oude langspeelplaten met opnames van Scarlatti. Om een indruk te geven van de

prijzen zijn de volgende producten afgerekend bij de kassa van het Juttersdok aan het Zeeburgerpad: voor twee vazen, twee bierpullen en een oude riek betaalt een vrouw zeven euro. De volgende klant betaalt twintig euro voor vier geluidsboxen. Hij krijgt er gratis een grote tas bij, die hij als vaste klant de volgende keer beloofd terug te brengen. Een krantenbak gaat voor twee euro weg. Een vrouw die op zoek is naar goede literatuur koopt voor minder dan tien euro enkele boeken en een gave lijst met glas. Verder kun je hier internet-

ten voor een euro per uur en de koffie uit de automaat kost 50 cent. De prijzen bij de kringloopwinkel vallen dus wel mee. Hoe dichter bij het centrum hoe kleiner de winkel. Zo vindt je vooral kleine maar fijne artikelen in de Kerkstraat 354 en de Camperstraat 42. Voor de grotere spullen zoals meubels ga je naar de vestigingen aan het Zeeburgerpad of de Distelweg 85 in Noord. Meer info: www.kringloopwinkels.nl tekst: Hans Puts foto: Remco Visser

30

service

MUG magazine | september 2008

Beeldbuis en ether

Cyberspace

• Op zijn hondjes

• Mieren houden

De KRO wilde eens wat anders dan weer zo’n geijkte quiz in een standaard studio met een bordkartonnen decor. Daarom is de kinderquiz Baasjes bedacht, die zich afspeelt in een authentieke boerenschuur waar echte boerderijdieren vrij rondlopen. Baasjes is een spannende en vrolijke quiz. Kinderen komen met hun huisdier naar een boerderij in Nederland. De huisdieren kunnen voor hun baasjes extra punten verdienen door bijvoorbeeld een kunstje te doen. Baasjes wordt gepresenteerd door de nog immer jeugdig ogende Paul Rabbering en belooft een vrolijke beestenboel te worden, waarin de honden blaffen, de paarden hinniken en de reptielen over de strobalen kruipen.

Een wat ouder medium kan inspireren tot een stukje over de nieuwere media. Zo zag ik zojuist op de Duitse TV een item over de oprukkende hobby bij de oosterburen, namelijk het houden van ameisen als huisdier. De mier dus.

Baasjes (KRO), elke werkdag vanaf 1 september 17.45 uur, Nederland 3

• Een wolk van een baby In Nederland zijn er meer dan twintigduizend kinderen met homoseksuele ouders. Twee vaders hebben of twee moeders is steeds minder ongewoon. Maar sinds het anoniem donorschap wettelijk is verboden is wordt het voor homo’s en lesbiennes moeilijker om een kinderwens te vervullen. Een modern alternatief is het homo co-ouderschap: samen een kind maken, krijgen en opvoeden. Janine Bakker volgt in haar tweeluik De roze wolk twee homostellen met een nadrukkelijke kinderwens. Iris, de vrouw van Manon, wordt zwanger van Manons goede vriend Edward. Maar Patrick, de nieuwe vriend van Edward, is wat minder enthousiast. Aanstaande moeder Iris krijgt steeds meer problemen met het idee dat ze haar kind straks met de twee mannen moet delen.. De roze wolk (NCRV), maandag 15 en 22 september 22:50 uur, Nederland 2

‘In Nederland leven wel vijftig soorten. Maar over de hele wereld zijn dat er wel heel wat meer. Namelijk zesduizend.’ lees ik op www.spreekbeurten.info, maar op www.omaweetraad.com lees ik ‘Nog een milieuvriendelijke tip tegen mieren in de tuin: giet enkele dagen achter elkaar liters kokend water over de nestuitgangen. Je hebt hier echt liters voor nodig, want de gangen zijn erg lang.’ Dan is de website www.gardensafari.net toch een stuk milieuvriendelijker. Het begint al een beetje op een hobby te lijken, maar de dieren mogen wel lekker in de tuin blijven wonen: ze worden alleen maar gefotografeerd. Op www.reptielen-forum.nl lees ik ‘ik ben al sinds een hele tijd fan van insecten en andere geleedpotigen, maar vooral mieren boeien mij enorm vanwege hun koloniegedrag. Nou vroeg ik me af of er mensen hier zijn die ervaring met een formicarium hebben.’ Het is duidelijk dat het bestaat, mieren houden, en iets verder staat: ‘hier kan je mieren kopen ze komen met de post van Duitsland!’ Die link brengt ons bij de Antstore, Ameisen und Zubehör (www.antstore.net). Voor een beginnerssetje moet je 40 euro neertellen, en zij bevelen van harte de brochure Grundlagen der Ameisenhaltung aan. Voor nog geen 3 euro krijg je op 32 bladzijden antwoord op alle beginnersvragen, inclusief ‘Was tun im Urlaub?’ Het Reptielenforum geeft ook een verwijzing naar een meer toegespitst forum, namelijk www.invertebrate-focus.be ofwel ‘Het Nederlandstalige forum voor de geleedpotigenfreaks’. Daar gaat het er wat steviger tegenaan, met vragen als ‘Ik heb een koningin, wat nu?’ Topor zaliger zou het wel weten! Bezint u echter wel voor u begint. Als u de hobby een natuurlijke dood wil laten sterven moet u er een flinke tijd voor uittrekken. De mier heeft een levensverwachting van twintig jaar.

Vers van de pers • Jongeren Van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) kwam een handzaam boekje op A6- formaat, dat geheel gericht is op jongeren vanaf 18 jaar. Vanaf dat moment ben je meerderjarig, met een kleine nuance. Tot je 21e blijven de ouders onderhoudsplichtig. Je draait wel zelf op voor eventuele schulden. Dat moet je maar net weten als jongere, die misschien gaat studeren, werken, op kamers gaat of gaat samenwonen. Volwassen worden, er komt heel wat bij kijken en zeker financieel. Het kan absoluut geen kwaad om wat van geldzaken te weten en dit boekje geeft antwoord op vele vragen. Met de meeste tips is niks mis, al kun je je afvragen of een jongere niet op zijn minst één keer een financiële crisis moet hebben meegemaakt.

Daar weer uitkomen, je wordt er wijzer en sterker van. Nu hoef je van het NIBUD geen adviezen te verwachten die tot een groots en meeslepend leven leiden. Je zaakjes voor mekaar hebben, dat is meer de lijn van het instituut. Elke dag de post openen en eens per week de administratie doen, is zo’n aanwijzing. Allemaal niks mis mee, maar mogen we ook nog een beetje avontuur beleven? Onder het kopje Wonen staat bijvoorbeeld dat je naar een anti-kraakbureau kunt stappen. Tja, je kunt natuurlijk gemene zaak spelen met huisjesmelkers en speculanten, maar waarom niet gewoon de koevoet gepakt? Niet te lang mee wachten overigens, want er is vergaande anti-kraakwetgeving in de maak. Voor boven de 18; uitgave NIBUD; 78 pagina’s; 4,95 euro; gelijmd

Lekker leven met weinig geld GroenLinks Amsterdam gaat met de Lekker Leven campagne mogelijkheden bieden op gezondere voeding en meer beweging voor álle Amsterdammers en kinderen. Als het aan GroenLinks ligt, zijn er straks meer groene speelplekken op straat, leert ieder kind fietsen op school en als ouders de fiets niet kunnen betalen, dan komt daar een subsidie voor. Het voedselaanbod op scholen en op straat wordt verbreed: niet alleen een vette hap, maar ook betaalbare gezondere snacks worden makkelijker verkrijgbaar. www.lekkerleven.groenlinks.nl

Lekker Bewegen op donderdag 18 september Kinderen willen natuurlijk het liefste lekker naar school fietsen of lopen, in plaats van gebracht worden met de auto. Al die auto’s bij scholen zorgen bovendien voor onveilige verkeerssituaties. In de Week van de Vooruitgang vraagt GroenLinks aandacht voor onveilige kruispunten bij basisscholen in diverse stadsdelen. Kinderen die lopend of op de fiets komen krijgen een heldensticker!

Lekker Eten op zaterdag 27 september In de Week van de Smaak koken GroenLinks politici Marijke Vos en Marieke van Doorninck een gratis iftar voor de bewoners van Amsterdam West. Het is ramadan en als de zon onder is willen wij graag samen eten. Wij bereiden de maaltijd met verse groenten en biologisch/halal vlees, vanuit de Lekker Leven gedachte: eerlijk, betaalbaar en lekker. Vanaf 20.00 uur in Stichting de Brug, Aalbersestraat 248A in Geuzenveld. Komt u ook?