Aankoopgids
Dakisolatie een absolute aanrader Met het ene materiaal kunt u beter en makkelijker uw dak isoleren dan met het andere. Bovendien is het zaak om het geheel volledig luchtdicht te maken.
VOOR DOE-HET-ZELVERS Isolatiematerialen kunnen op tal van vlakken worden getest: qua warmtegeleiding, brandbaarheid enz. Maar voor wie zelf zijn dakisolatie wil aanbrengen, is vooral een vlotte en efficiënte plaatsing belangrijk. CONTROLE OP WARMTELEKKEN Zijn stijve of soepele materialen te verkiezen om de aansluiting tegen de kepers van het dak te maken? Hoe makkelijk kunt u het dakvlak aan de binnenkant luchtdicht maken? Met behulp van een warmtecamera gingen we na of de plaatsing door ervaren doe-het-zelvers een perfect resultaat kon opleveren. Welnu, er is toch snel kans op warmtelekken op kritieke punten (de paarse vlekken op de foto).
26 Test-Aankoop 574 • april 2013
www.testaankoop.be
Giorgia Caroli en Roger Vanparys
Isolatie aanbrengen
Meet de afstand tussen de kepers en snijd de isolatie iets breder af.
n Vlaanderen zal elke woning dak- of zoldervloer isolatie moeten hebben tegen 2020. De tijd begint dus stilletjes aan te dringen. Wie aanspraak wil maken op premies, stelt deze taak beter niet te lang meer uit. Uw dak isoleren is trouwens een absolute aanrader. Dat doet de verwarmingskosten fors dalen en biedt meer comfort in de woning. En dankzij de premies in de diverse gewesten hebt u de investering in hooguit drie jaar terugverdiend. Er zijn premies voor wie zelf de handen uit de mouwen steekt, maar ook voor wie liever een vakman inschakelt. In dit laatste geval liggen de kosten natuurlijk hoger, maar u geniet wel hogere premies en een extra belastingvoordeel van 30 %. Hoe dan ook ligt een schuin dak van een bewoonbare zolder isoleren in het bereik van een doe-het-zelver. We onderwierpen de meest voorkomende producten op de Belgische markt aan een onderzoek, met vooral aandacht voor het gemak van plaatsing. Daarom kozen we niet voor de bijzonder soepele spijkerflensdekens, maar voor iets stijvere isolatie op rol en in platen. De eerste worden doorgaans in de kepers vastgeniet met de daartoe voorziene flappen van het ingebouwde dampscherm. Voorwaarde hierbij is echter dat de afstand tussen de kepers telkens identiek moet zijn. Dat is zeker bij oudere
I
www.testaankoop.be
Breng de isolatie op haar plek tussen de kepers. Duw ze niet te hard aan.
De investering in dakisolatie haalt u er in hooguit drie jaar uit
woningen niet altijd het geval. Dan werken stijvere materialen handiger. U kunt ze immers zelf telkens op maat brengen. Vandaar onze keuze.
Houtvezel en hennep rafelen uit
Het komt eropaan om de delen isolatie op de gepaste grootte te snijden, zodat die eens aangebracht in de lege ruimte tussen de kepers zichzelf vastklemmen. U snijdt ze daarom enkele centimeters breder dan de afstand tussen de kepers breed is. Om de isolatie op maat te brengen, verkopen sommige fabrikanten speciale messen. Maar een goed groot broodmes moet volstaan. Tijdens onze test merkten wij wel dat houtvezel en hennep bij het snijden de neiging vertoonden om uit te rafelen, wat erg vervelend is. Dat komt niet voor bij glas- en rotswol. Overigens is het aangewezen om bij het
Een tweede laag brengt u tussen latten aan die dwars op de kepers komen.
werken met isolatiemateriaal handschoenen, een beschermende bril en een stofmasker te dragen.
Rol of plaat?
Rollen isolatie laten zich vlot aanbrengen. U moet er wel op letten om het materiaal tijdens het aanbrengen niet te veel aan of in te drukken. Het moet immers zoveel mogelijk zijn oorspronkelijke volume behouden; anders verliest het aan doeltreffendheid. Platen isolatie zijn dan weer makkelijker te verplaatsen en op maat te snijden. Maar het zal moeilijker zijn om mooie aansluitingen te maken rond buizen en kabels. Als de isolatie zich niet perfect aanpast, ontstaan er soms kiertjes en dus warmteverliezen. Overigens blijken de platen in houtvezel van Steico wel "flex" te heten, maar zijn ze uiteindelijk toch niet zo soepel, zij het wel soepeler dan de »
ENERGIE BESPAREN
Dankzij de module "Energie besparen" op onze website kunt u bekijken aan welke zaken u prioritair uw aandacht moet schenken. www.testaankoop.be/auditenergie U vindt er ook een lijst van winkels met isolatiemateriaal.
april 2013 • 574 Test-Aankoop 27
Aankoopgids » andere platen uit de test. Als de kepers erg onregelmatig staan opgesteld en/of zeer oneffen zijn, is het moeilijk of zelfs onmogelijk om de isolatieplaten perfect gepast op maat te snijden. Daarom hebben sommige fabrikanten een speciale vulwol in petto om gaten en oneffenheden op te vullen. Maar ook hier geldt de regel: duw het materiaal niet te hard aan.
wanneer u ze aanbrengt, zich als vanzelf vastklemmen tussen de latten zonder dat er veel snijwerk aan te pas komt. Onthou dat een materiaal met een lage warmtegeleiding (uitgedrukt door het symbool lambda; eenheid: W/mK) een hogere isolerende waarde of R-waarde (uitgedrukt in m²K/W) biedt en de warmte beter vasthoudt in huis. In de meeste gewesten hangen de premies die u kunt krijgen voor dakisolatie trouwens af van de verkregen isolerende waarde, van de R-waarde dus. Voor dakisolatie moet u doorgaans aan een minimale R-waarde van 3,5 of 4 komen volgens het gewest. Informeer u hierover goed vooraf want anders dreigt u de premies mis te lopen!
Druk het isolatiemateriaal niet te hard aan. Anders wordt het minder doeltreffend
Twee lagen?
Als de kepers een voldoende diepte hebben om een goed isolatieniveau te bereiken (en om premies in de wacht te slepen), zou u genoegen kunnen nemen met isolatie van die dikte (of nog een centimeter dikker). Maar de kepers zelf laten de warmte toch wat makkelijker ontsnappen. Daarom is het aangewezen om als u over voldoende plaats op zolder beschikt, een tweede, dunnere laag isolatie aan te brengen van bv. 6 cm, dus als extra onder de isolatie tussen de kepers. U bevestigt de tweede laag isolatie dan bijvoorbeeld tussen extra latten die u dwars op de kepers aanbrengt. Op die
hoe leest u de tabel?
Warmtegeleidingscoëfficiënt (in W/mK)
Materiaal verplaatsen
Plaatsing tussen kepers/latten
Plaatsing op moeilijk bereikbare plaatsen
Plaatsing rond een kabel
Plaatsing rond een ventilatiebuis
Totaal voor gemak van plaatsing
Risico op koudebruggen bij de plaatsing
EINDBEOORDELING
PLAATSING
Dikte (in cm)
R
Behalve de warmtegeleiding van de materialen is er het risico van warmtelekken: langs de aansluitingen tussen isolatie en keper, aan aansluitingen met andere muren of met ramen en nog rond buizen, kabels en stopcontacten. Met behulp van een warmtecamera is dit soort fouten of gebreken trouwens meteen
Afmetingen (lengte × breedte) in cm
1 189
voor 100 m² ROCKWOOL Rockflex
Koudebruggen uit den boze
Vorm: rol (R ) of plaat (P)?
BESCHRIJVING
Materiaal: glaswol (G), hennep (He), houtvezel (Ho) of rotswol (R)
ISOLATIEMATERIALEN PRIJS
manier kunt u aan een mooie totale dikte komen van bv. 22 cm. Hoe dikker u isoleert, hoe minder warmte er naar buiten kan ontsnappen. Met een goede isolatie van 22 cm dik zult u uw verwarmingskosten alvast tot 40 % kunnen verminderen. Een tip: als u een tweede laag isolatie onder de kepers moet aanbrengen, plaatst u de houten latten daarvoor bij voorkeur net iets minder ver uit elkaar dan de rol of plaat isolatie breed is. Zo zal de isolatie
R
300 × 100
16
0,035
D
C
B
B
B
C
B
C
Prijs In september 2012.
Isolatie tussen de kepers ISOVER Isocomfort 032
1 580
G
R
270 × 120
16
0,032
C
B
C
B
D
C
C
C
URSA Hometec
1 490
G
R
350 × 120
16
0,032
C
B
C
B
D
C
C
C
KNAUF Multifit 0,35
1 030
G
R
350 × 120
18
0,035
B
B
B
B
C
C
D
C
STEICO Flex
2 220
Ho
P
122 × 57,50
16
0,038
D
C
D
C
D
C
C
D
ROCKWOOL DeltaPlaat
1 510
R
P
800 × 500
16
0,035
C
D
C
C
D
D
C
D
HOCH Thermo hennep
2 440
He
P
120 × 58
16
0,040
C
D
C
B
C
D
D
D
Isolatie onder de kepers ROCKWOOL Rockflex
670
R
R
900 × 1 000
6
0,035
C
C
B
B
B
C
B
C
KNAUF Multifit 0,35
410
G
R
120 × 90
6
0,035
B
C
B
B
B
C
C
C
ISOVER Isocomfort 032
760
G
R
630 × 120
6
0,032
C
C
C
B
C
C
C
C
URSA Hometec
710
G
R
1 000 × 120
6
0,032
D
C
C
B
C
C
C
C
STEICO Flex
797
Ho
P
122 × 57,50
6
0,038
D
C
C
B
D
D
C
D
1 000
He
P
120 × 58
6
0,040
C
D
C
B
C
D
D
D
HOCH Thermo hennep
28 Test-Aankoop 574 • april 2013
Warmtegeleidingscoëf ficiënt Geeft aan hoeveel warmte er door de isolatie kan ontsnappen. Hoe lager de waarde, hoe beter. Bij eenzelfde dikte isoleert een materiaal met 0,032 W/mK 20 % beter dan een met waarde 0,040. Wij geven de waarde zoals opgegeven door de fabrikant. Materiaal verplaatsen Bv. hoe gemakkelijk kunt u dat materiaal door een trapgat meenemen? Plaatsing op moeilijk be reikbare plaatsen Bv. rond een dakkapel. Koudebrug Plaats waar er abnormaal veel warmte verloren gaat, met mogelijk kans op vocht- en schimmelproblemen. Zeer goed Goed Redelijk Zwak Slecht
www.testaankoop.be
zichtbaar; in het jargon spreekt men van koudebruggen. Die koude zones zijn absoluut uit den boze. Ze kunnen in het slechtste geval leiden tot vocht- en schimmelproblemen. Zelfs ervaren doe-het-zelvers zoals degenen die wij in onze test aan het werk zetten, konden koudebruggen niet helemaal vermijden, ondanks de keuze voor materialen die zich vlot en soepel laten verwerken. Overigens vermindert het aanbrengen van een tweede laag isolatie de kans op warmtelekken.
Afdichten cruciaal
Isoleren is een zaak, maar daarmee is de zaak niet rond, in tegenstelling tot wat men vroeger wel eens dacht. In het verleden dekte men de isolatie gewoon met platen af, bv. in hout of gipskarton. Maar dan kan er lucht naar buiten verdwijnen via de isolatielaag ter hoogte van stopcontacten en randen die niet volledig zijn afgedicht. Wanneer de lucht warm is, ontsnapt er ook een grote hoeveelheid vocht. In de winter zorgt dit vocht voor condensatie aan de binnenkant van de koude isolatielaag. Die aanwezigheid van vocht zal het isolerende effect aanzienlijk verkleinen en dreigt bovendien de constructie van de woning aan te tasten. De oplossing bestaat erin om over de isolatie een luchtdicht systeem aan te brengen: een damprem of dampscherm. Doorgaans gaat het om een folie in speciaal plastic. Hoewel in de volksmond vooral de term "dampscherm" wordt gebruikt, ook als het om een damprem gaat, is er ten gronde een technisch verschil tussen beide: een damprem laat geen lucht maar wel nog damp door, terwijl een dampscherm volledig dampdicht is. Verwar zo'n dampscherm trouwens niet met een onderdak; dat laatste moet ervoor zorgen dat het vocht dat via de dakpannen, bv. langs barsten in sommige pannen, binnendringt, netjes naar de goot wordt afgevoerd en de isolatie niet nat maakt.
Een heel systeem
De folies die wij hebben getest, zijn allemaal dampremmen. Enkele daarvan zijn zogenoemd vochtgestuurde of vochtregelende exemplaren zoals die van Pro Clima, Isover en Rockwool; die laten het vocht ontsnappen in de lente of de zomer. Eigenlijk moeten we het hier zelfs hebben over hele dampremsystemen, die bestaan uit een folie, tape en lijm om alles af te dichten. www.testaankoop.be
2020
tegen dan moet elke woning in Vlaanderen dak- of zoldervloerisolatie hebben
30 %
belastingvoordeel kunt u genieten als een vakman uw dak isoleert
22 cm
isolatie in het dak helpt u uw verwarmingskosten tot 40 % verminderen
De folie kunt u het makkelijkst en snelst op maat snijden bij Pro Clima, Isover en Siga dankzij de aanduidingen die op de folie zijn gedrukt. Waar de stukken folie elkaar overlappen, dicht u ze met tape af. Sommige fabrikanten pakken uit met een multifunctionele tape die voor tal van toepassingen dient, andere hebben een specifieke tape per toepassing. Uit onze test blijken die zgn. specifieke tapes geen surplus op te leveren. Integendeel, de doe-het-zelver kan alleen maar de weg kwijtraken in een al te ruim assortiment. Tapes die lichtjes flexibel zijn, zijn handig. Ze zijn vrij goed geschikt op oneffen ondergronden. Bij lange stroken kunt u met dit soort uitrekbare tape bovendien »
isoleren: even technisch Dakisolatie brengt u in een of twee lagen aan. Daarna volgt een damprem. Soms kan een extra lat handig zijn om de folie van de damprem volledig vast te zetten. 1. onderdak 2. kepers 3. isolatie tussen de kepers 4. damprem of -scherm 5. dwarslatten (voor tweede laag isolatie) 6. isolatie onder de kepers 7. binnenbekleding
1. kepers 2. dakisolatie 3. plooi in de folie (niet perfect opgespannen) 4. lijm 5. bevestigingslat 6. binnenbekleding
april 2013 • 574 Test-Aankoop 29
Aankoopgids » lichtjes corrigeren als u wat van de rechte weg afwijkt. Zo vermijdt u achteraf extra stukken tape te moeten aanbrengen over eventuele gebreken.
Koudebruggen
Goed vastgelijmd
Op het eerste gezicht lijkt het dak hier netjes afgewerkt en helemaal potdicht te zijn.
Tape aanbrengen op overlappingen
Tape aanbrengen op kritieke punten
Lijm aanbrengen
Totaal voor gemak van aanbrengen
Risico op gebreken qua dichtheid
Kleefkracht
EINDBEOORDELING
Tescon Vana (€ 30/25ml)
Orcon F (€ 8)
B
B
B
C
C
C
B
C
Vario KB 1 (€ 36/40m)
Vario DS (€ 8)
B
C
C
B
C
C
B
C
LDS 100 (€ 114/100 m²)
LDS Solipan (€ 43/40 m)
LDS Solimur (€ 14)
C
B
C
B
C
C
C
C
Rockfol (€ 129/75 m²)
Rockfol (€ 40/30 m)
Rockfol (€ 18)
C
B
B
C
C
C
B
C
Primur (€ 11)
B
C
B
C
C
C
B
C
Folie/damprem
De folie snijden en aanbrengen
PRO CLIMA
530
Intello Plus (€ 220/75 m2)
ISOVER
680
Vario KM Duplex UV (€ 264/60 m²)
KNAUF
411
ROCKWOOL
518
SIGA
516
plaatsing
Lijm (prijs per tube)
BESCHRIJVING
Afdichtingstape (voor overlappingen/kritieke punten)
PRIJS
voor ca. 100 m²
DAMPREM
Maar een thermografie brengt de kieren (paarse zones) en dus koudebruggen onverbiddelijk aan het licht.
Op bepaalde punten moet u de folie vastlijmen, onder meer tegen de zijmuren. Die verlijmingen moeten warmtebestendig zijn wanneer de temperaturen in de zomer oplopen en tegelijk moeten ze windstoten tegen het dak aankunnen. Beide punten werden in een labsituatie nagebootst en getest met een zgn. blowerdoor-test. Uiteindelijk bleken de lijmen van Isover, Pro Clima en Rockwool het best hiertegen bestand. We merken op dat de meeste lijmen minder goed hechten op hout. Op cellenbeton deed alleen Pro Clima het goed. Op kritieke punten zoals de aansluitingen tegen (zij)muren kan het aangewezen zijn
Majpell 5 (€ 170/75 m²)
Sicrall (€ 33/40 m)
Rissan (€ 147/25 m)
hoe leest u de tabel? Zeer goed Goed Redelijk Zwak Slecht
Prijs In september 2012 voor een oppervlakte van 100 m², met i n begri p va n de da m prem ,
30 Test-Aankoop 574 • april 2013
10 tubes lijm en 60 m afdichtingstape voor overlappende stukken folie en eventueel afdichtingstape
voor de delicate punten. Kleefkracht Geeft aan in welke
mate de lijm het houdt bij hoge temperaturen en onder invloed van felle wind.
www.testaankoop.be
om de folie met een extra lat vast te zetten. Zo kan de folie onmogelijk loskomen. Sommige fabrikanten pakken uit met bredere tapes waarvan een zijde op de folie wordt gelijmd, terwijl de andere voorzien is van een geweven gaas dat makkelijk kan worden bepleisterd. Op die manier kunt u een sterke, duurzame aansluiting met de muur maken. Voor kabels en buizen bestaan er speciale moffen om de luchtdichtheid te verzekeren, zodat u achteraf niet met extra tape moet bijwerken. Er zijn tevens luchtdichte stopcontacten in de handel verkrijgbaar. Een tip: als u zelf de luchtdichtheid van uw isolatie en damprem wilt nagaan, kunt u een staafje wierook aansteken. U zult al snel merken of er tocht is ... ¬
Een damprem aanbrengen Niet de folie van de damprem goed vast.
Waar twee stukken folie elkaar overlappen, brengt u tape aan met het oog op de luchtdichtheid.
PREMIES EN BELASTINGVOORDEEL • Over het belastingvoordeel (indien de dakisolatie wordt uitgevoerd door een vakman) leest u meer op: www.minfin.fgov.be onder het thema "Belastingvoordelen".
Op delicate punten zoals rond buizen snijdt u een gat (in een kruis) uit de folie. U dicht de uitsparing rondom met tape af.
• Voor premies kunt u terecht op: www.energiesparen.be www.leefmilieubrussel.be www.ibgebim.be www.energie.wallonie.be Voor premies via uw netbeheerder van gas of elektriciteit kunt u eerst nagaan wie dat is op www.vreg.be of www.cwape.be. Het Brussels Gewest kent slechts één netbeheerder, Sibelga: www.sibelga.be.
Ga oordeelkundig te werk
Vergewis u er allereerst van of het dak en het onderdak in goede staat zijn. Als dat niet het geval is, kunt u eventueel overwegen om het dak van buitenaf te laten isoleren. Er bestaan hiervoor speciale isolatieplaten (bv. sarkingplaten). Als u de klus zelf van binnenuit wilt aanpakken, gaat u oordeelkundig te werk. • In alle gevallen moet er nog ventilatie zijn
www.testaankoop.be
onder de pannen. Laat dus een spouw tussen de pannen en de isolatie. • Werk zo mogelijk in twee lagen isolatie: een laag tussen de kepers en een tweede laag erover tussen dwarslatten. Dat helpt warmteverliezen tegengaan. • Laat de isolatie overal mooi aansluiten op de kepers, zijmuren, ramen alsook tegen kabels, buizen en stopcontacten. Eventueel brengt u de buizen in het vlak van de twee-
de laag isolatie aan. • Controleer de luchtdichtheid van de isolatielaag alvorens een damprem aan te brengen, die een luchtdicht vlak aan de binnenkant van de isolatie creëert. • Werk af met tape en lijm, om het geheel zo luchtdicht mogelijk te maken. • En controleer de luchtdichtheid opnieuw nadat u de damprem hebt aangebracht en alvorens de binnenbekleding aan te brengen.
april 2013 • 574 Test-Aankoop 31
