Dagboek Banda Aceh 20 januari 2005 – 03 februari 2005 door
Annemie Durang
Vrijdag 21/01/2005
We zijn bijna in Singapore. Was ik even content zeg dat ik op het vliegtuig zat ! Al die duizenden dingen die nog geregeld moesten worden op de laatste snip, ’t maakte me zo nerveus. Eigenlijk viel het nog mee, tot ik enkele uren voor ons vertrek Geert (van IZ 12) zag: net terug uit Aceh, uitgemergeld en bleek. Man, wat zag die er slecht uit ! En dan die Pro-Dafalgan die we mee op het vliegtuig moesten nemen maar niet mocht bevriezen, dus niet in de laadruimte mocht, dus moesten we nog enkele uren voor vertrek een goedkeuring van KLM vragen om “drugs” aan boord te nemen. Pfff, wat een stres, een geluk dat enkele lieve collega’s meegeholpen hebben. En dan snel naar huis om mijn rugzak te pakken, is het toch geen file zeker op de ring ! Onderweg bellen mijn ouders al “waar ik blijf” “ seffens nog te laat voor uw vliegtuig”. Uiteindelijk toch op de vlieger geraakt richting Amsterdam, bleek dat er madam op mijne stoel zat. Of nee, ze bleek ook een goed ticket te hebben ! Dubbelboeking, dat begint goed ! Ik kreeg de allerlaatste vrije stoel, gelukt. Grimassen van Frederic, Jef en Luc. En dan enorme turbulentie, buiten 90 km/uur wind. Dit was duidelijk het begin van een turbulente twee weken ! In Amsterdam komen we Hilde en Els tegen in de transitzone : we zijn compleet. Nu zitten we in Singapore luchthaven, nog 4 uur wachten voor de vlucht naar Medan. En wat vinden we hier : een sjiek zwembad ! 30° C ! Doef en laf ! En reeds doodop van die 13 uur durende vlucht ! Iedereen zijn voeten zijn dik en opgezwollen, stijf, … We ontmoeten een man, psychiater bij Artsen Zonder Grenzen. We vragen hem hoe lang hij in Indonesië gaat werken : “oh, niet lang, maar 4 maand” ! Jef doet een OK-broek aan en duikt in het zwembad :lachen geblazen ! Nu nog even genieten van de luxe voor de toeristen en dan gereed voor een ander leven even.
00u25 Goed aangekomen in Medan luchthaven. Jef en Els met taxi naar groot hotel om te zien of ze een vlucht eerder konden krijgen bij het Australisch leger. Wijle blijven wachten in de luchthaven. Uiteindelijk zouden we het pas de volgende dag te horen krijgen of we voor de middag uit Medan geraken naar Banda Aceh. De politie heeft ons vieren vrijwillig, op eigen initiatief en gratis (! Zijn ze hier dan toch niet corrupt ?) afgezet in Polonia Hotel. Een sjiek hotel met de 2 laatste beschikbare kamers van Medan. Blijkbaar zit gans de stad hier vol met NGO’s. Bad-douche-WC-airco : alles wat je dromen wilt en normaal vindt in de westerse wereld, hebben we hier. Dan nog effe gaan eten in City Medan, waar ze duidelijk nog niet veel blanken gezien hebben. Effe genieten van de lokale sfeer, het lokale bier (Bintang), de vele karaokes op straat, ons voor de laatste keer volproppen, deze keer met echt Indonesisch eten, voor een spotprijsje. Morgen zien we wel in wat een shit-hole ( letterlijk dan ) we terecht zullen komen. Een welgemeende nachtrust nu in een echt bed !
1
Zaterdag 22/01/2005 08u00
Zalig goed geslapen ! Toch nog steeds, sinds gisteren een zeurende koppijn ; ’t zal wel van de lange vliegtuigreis zijn met die vervelende airco, want mijn neus zit weer toe. Net bericht gehad van Gudrun dat de bijeen gespaarde kledij in ’t AZ voor 90 % naar Sri Lanka kan, wat een goed nieuws !!
23u30 Aangekomen ! Doodop, goed snotkot, hevige koppijn, mottig gevoel ! Zeer veel informatie te verwerken op zeer korte tijd. Rondleiding door vorig team in het Zaenal Abidin General Hospital. Jeezus, wat een ravage overal, zoveel modder en vuiligheid, zoveel blanken die hier in de weer zijn. Het ziekenhuis is er erg aan toe en inderdaad de pediatrie ziet er ( voor zover we positief kunnen zijn) het beste uit van alle paviljoentjes. Voorstelling aan de militairen ( Australiërs en Duitsers ), die zullen we naar ’t schijnt veel nodig hebben voor labo-resultaten en alle soort tekort aan materiaal. Amaai, die Australiërs zijn knappe mannen en vriendelijk ! Ik daarna met Ben naar de markt achter eten voor 12 man en rondleiding in stad Aceh, waar de belangrijkste gebouwen te vinden zijn ( bank, Garuda-airlines,…). Onze chauffeur Risal brengt ons overal heen, spreekt beetje Engels en ziet er ne’n toffe uit. Els en Hilde gaan al direkt nacht doen ; amaai die gaan afzien ! Ben ik content dat ik morgenvroeg nog met Ben moet rondrijden want ik voel me echt niet in staat om nu nog tot morgen vroeg te werken, met 15 nieuwe patiëntjes op een dienst waar je niets weet staan ( waar er ook niet zoveel is ), waar je de plaatselijke taal niet begrijpt en waar het stikt van de muggen. Pfff, ‘k voel mij slecht, zoooo moe en diene koppijn he. Heb al medicatie geslikt, maar ’t doet niets, subfebriel (? Of past mijn lichaam zich aan aan de zweterige 32° C hier ? ). Ik lig al in bed ( legerbrancard ) en heb Els W nog niet gezien want zij doet de avond ; ik vind het zo erg, die mensen hebben hier 2 weken keihard gewerkt en ik kom toe en kruip in bed. Zondag 23/01/2005 21u20 Nog steeds doodop, maar weet nu van wat : gisteren nacht wakker geschoten rond 2u00, 38.4 ° C koorts en slecht dat ik me voelde en koud dat ik had ! Ik zat hier met mijnen dikke fleece aan en ’t was snikheet. Iedereen was nog wakker en ze waren aan babbelen. Het was goede ambiance ( of zou de fles drank die ons mannen meegebracht hadden uit België er voor iets tussen zitten? ). Het was duidelijk dat de vorige ploeg – team 2 ( en enkele overblijvers van team 1 zoals Ben en An) oververmoeid en ondervoed waren. Soms vielen er serieuze rake opmerkingen en soms vielen ze elkaar om de hals ( en dat had niets met de drank te maken ). Blijkbaar vinden ze die lichtgeraaktheid zelf dood normaal. Ik zat er maar een beetje verdwaasd bij, met mijnen Dafalgan in mijn hand, ik heb de laatste 10 jaar geen koorts gehad en nu met die koppijn en licht stijve nek gaf me dat toch een beetje schrik. Maar voor de rest typische kenmerken van een “snotkot” en moe moe moe. Plus het feit dat ik hier al op die korte tijd al twee maal mijn gewicht uit gezweet heb ! En geen honger ( ziek + te warm + te veel te doen ) m.a.w. binnenkort zit ik in een keto-ascidose. En zij maar verder babbelen en lachen . Tijd naar huis !!
2
Nu inderdaad, wat onze teams hier al verwezenlijkt hebben op die korte tijd is formidastisch !!!! Iedereen heeft het hier over het fantastisch werk van de Belgen ! Wat er hier gebeurd is op 26/12/2004 rond 8u00 moet verschrikkelijk geweest zijn en de gevolgen zijn nog steeds enorm. Het ziekenhuis ligt op 6 km (!) van de zee en er zijn hier honderden doden en gewonden gevallen onder het personeel en de patiënten. 60 % van het personeel is dood, de andere 40 % is gevlucht naar de bergen en trouwens té getraumatiseerd om direct opnieuw te werken. De eerste kilometers van de kuststrook noemen we “ground zero”, net alsof hier een atoombom ontploft is ! Het was afgrijselijk dit te zien ! Bijna onbeschrijflijk : alles plat, kilometers ver, alle huizen en flatgebouwkes ( want uiteindelijk was Aceh een redelijk grote badstad ) met fundering en alles weg ! Overal lagen nog plastiek zakken met lijken ( we zijn nu al 3 weken na de rampdag ! ) ; soms zie je mensen staan tussen de brokstukken die wezenloos voor zich uit aan t staren zijn. Hier kun je niet aan beginnen, dit kan je gewoon niet meer heropbouwen, het is te uitgestrekt, te pijnlijk. Op 4 km van t strand ligt een grote zware olietanker tussen de restanten van huizen. Je kan je gewoon niet voorstellen met wat een kracht die tsunami op het land neergekomen is ! Dinsdag 25/01/2005 17u00 Amaai wat een zware dagen ! Gisteren van 8 u tot 22u gewerkt, doodop, heel weinig ( eigenlijk niks ) hulp van de enkele plaatselijke verpleegsters (“nurses”). Eigenlijk weten ze nog niet eens hoe ze een temperatuur moeten nemen. Zij leggen het hand op het voorhoofd van het kindje en zeggen nadenkend “ 37° C, no fever “, terwijl het kind dan hoge koorts aan ’t doen is ! Om eerlijk te zijn waren we allemaal gefrustreerd en pissig ! Doodmoe gewerkt, dodelijk veel gezweet, bijna niets kunnen drinken, helemaal niets kunnen eten in die lange periode ( die toch enorm snel voorbij vliegt omdat je nog duizenden dingen te doen hebt ) en zelfs niet eenmaal kunnen plassen. Zegt dat genoeg ?! Vandaag waren er toch enkele nieuwe “nurses” toegekomen van “ergens in Indonesië” die toch redelijk goed zijn. Een geluk, want zo verder werken met ons drie, zouden we geen twee weken volhouden ! We hebben dan ook uiteindelijk besloten dat wanneer er een plaatselijke arts van wacht is, wij niet werken ’s nachts. Volgende week zijn wij al weg en dan moeten ze het ook alleen aankunnen. Hopelijk is dat een niet te erge beslissing voor de kindjes. In ieder geval gaan onze patiëntjes erop vooruit ! Voorlopig… Ik hoop juist dat ik nu wel wat kan slapen. Gisteren na die zware dag kon ik maar niet in slaap geraken ( te moe ?). Ook verschillende aardbevingen. Tot overmaat van ramp begon de Iman weer te janken om 04u30 een uur en half aan één stuk ! En zo luid !! En toen ik rond 6u eindelijk in slaap viel, ging even later mijn wekker af ! We zagen er allemaal belabberd uit aan de ontbijttafel. Luc had eitjes gemaakt, dat deed deugd ! Nu gewerkt van 8u00 tot 16u00 en seffens doe ik de nacht met Els ( 22u00-09u00). Dit werktempo zou niemand in België doen, daar gaan ze direct naar de vakbond of wordt ge aangeklaagd ! Slaapwel ! Woensdag 26/01/2005 15u00 Net wakker van mijn eerste werknacht. Omdat ik ziek was die eerste dagen, had Hilde de eerste twee nachten gedaan en Luc de derde. Trouwens de eerste keer dat ik goed geslapen heb ! Weliswaar nog steeds kleddernat en badend in ’t zweet als je wakker wordt.
3
Zware nacht gehad. 18 kinderen die je in je eentje moet in ’t oog houden ; elk uur moet er wel ergens medicatie gegeven worden ( daar moeten we toch iets op vinden zenne, en alle medicatie op vaste uren zetten, indien mogelijk ). Overal liggen mensen op de grond te slapen, je moet echt opletten dat je niet op iemand trapt als je aan het kindje wil geraken. Bijna alle kindjes zijn meerdere keren schreeuwend wakker geschoten uit nachtmerries. Plots rond 01u00 komt er een vrouw binnen met een hoopje handdoek in haar handen : een prematuur kindje d’ erin, 27 weken, zo klein en zo koud ! Maar het ademde nog, zwakke pols. Amaai wat een stress om een, mijn eerste trouwens, prematuur te verzorgen en dan nog in Sumatra met een minimum aan materiaal. Een geluk dat Els in België gewend was om met prematuurtjes te werken. We hebben met een feeding-tube zo steriel mogelijk een navelkatheter gestoken. Wat bloed afgenomen. Ik heb water gekookt en dat in handschoenen gegoten ( zonder te morsen ) en dat met een survival-dekentje rond het kindje gedrapeerd want hij had maar 32° C !!! Met een maagsondeke gaven we hem elk uur 3 ml suikerwater 10 %. Wat een miserie om dat ’s nachts te moeten uitrekenen want 10 % glucose oplossing hadden we natuurlijk niet. Mijn concentratievermogen zat ergens bij de nulgrens van vermoeidheid ! Met een litertje zuurstof ging hij snel naar 100 % saturatie en dan hebben we dat gestopt ( want teveel O² geeft bij prematuren blijkbaar schade aan de ontwikkeling van de ogen, wist ik niet ). We hebben hem baby-boy Tsunamo gedoopt. De uitgeputte mama kwam even later ook aan. We hebben haar op een legerbrancard ernaast gelegd. Ze toonde niet veel emotie. Van in het begin hadden we een standpunt ingenomen om geen heldendaden te doen, je hebt er gewoon het materiaal niet voor hier. Erg eigenlijk want deze sterke baby zou in België alle kansen hebben gekregen. Toch deden we ons uiterste best, en begon ik mezelf al wat vertedert te voelen voor dat ventje. Rond 6u00 is Els haar wat gaan leggen. Ik begon met de verpleegbladen over te schrijven ; wat heb ik me moeten concentreren ! Plots kwam Dennis Mok binnengelopen. De Australische laborant met de eeuwige glimlach was niet zo tevreden ! Hij eiste de dokter te spreken ivm het bloedgas -apparaatje dat we gedurende de nacht mochten lenen voor baby-boy. Het lukte ons niet om er resultaat uit te krijgen, dus vermoedde ik dat we het kapot geprutst hadden, vandaar zijn frustratie ? Maar nee, het machientje was niet kapot. Hij wou weten wie het ons uitgeleend had, want ze hadden eigenlijk hem moeten wakker maken ervoor ! Tja, in t leger gaat het er wat strakker aan toe. Om 8u30 hebben we Tsunamo redelijk stabiel overgedragen aan onze verwonderde ochtendploeg. Nadien zijn Els en ik dan nog doodmoe naar Garuda-Airlines gegaan, want zij en Frederic zouden morgen al moeten vertrekken ! Vééééél te vroeg ! Dat vinden zij ook. Els probeerde nog om tot zondag te blijven maar ze kon het ticket niet meer verandert krijgen. En dan rond 10u30 in bed geraakt ! 23u30 Tsunamo leefde nog en zelfs redelijk stabiel, maar we krijgen hem niet echt opgewarmd, nog maar 34,9° C. Deze avond nog redelijk wat hulp gekregen van enkele verpleegkundigen uit Jakarta, die helemaal niet slecht zijn. Daar heb je hulp aan én je kan ze vertrouwen met medicatie ! Hari en Jehan. Leuke jongens. Hari heeft me een Indonesische T-shirt beloofd in ruil voor één van onze sterk begeerde BVK-T-shirts.
Donderdag 27/01/2005 Hoe goed het gisteren avond nog ging met de samenwerking onder verplegenden, zo slecht was het deze voormiddag ! Ze bleven allemaal vooraan zitten op hun stoeltje en kwamen daar niet meer af en maar tetteren. En wij drie ( Hilde , Luc en ik ) maar fakken dat het niet mooi meer was ! Want Frederic
4
en Els zijn terug naar België vertrokken : spijtig!!!! En Jef die moest naar een grote vergadering van alle NGO’s ergens in Aceh , dus zaten we eigenlijk zonder bekwame arts ! Een meisje van 2,5 jaar werd binnengebracht door een Australische arts die haar had gevonden, het kind had petroleum gedronken ! En overgegeven en geaspireerd ! Het kind was serieus in shock en moest eigenlijk geïntubeerd worden. Maar nog wij, nog de Aussi’s hadden het materiaal ervoor. Na veel werken en zweten ( we hadden aktieve kool maar we mochten het niet geven, maagspoeling of niet, discussie tussen verschillende legerartsen ) hebben we haar erdoor gekregen ! Dan even later de Spanjaarden die een jongen van 2,5 jaar met cranieel trauma binnenbrachten (na een val van een brommer, waar ze soms met vier tegelijk opzitten! ). We dachten eerst dat hij bijna dood was : GCS 3/15, bradypnoe, zwakke pols . Bij het steken van mijn catheter reageerde hij dan plots wel, even later zelfs niet meer op “tepel-knijpen”. We hebben een stiffneck met karton ineen geknutseld en moesten hem dan uiteindelijk toch in een bedje leggen. Want twee Indonesische militairen met mitraillette(!) eisten hun brancard dringend terug. Ik heb eens kwaad bekeken. Voor hetzelfde geld begint daar een kind aan dat geweer te prutsen. Op dat moment was ik te druk bezig maar achter af heb ik bedacht dat ik eigenlijk wel iets had moeten zeggen tegen die mannen en eisen dat ze hun wapens buiten onze dienst pediatrie laten. Maar ja , de plaatselijke bevolking is dat blijkbaar zo gewoon dat ze daar continu met wapens rondlopen. Toch van de Duitsers Mannitol kunnen verkrijgen en voilà, meneer werd onrustig wakker ! Weer een mirakeltje ! Voorlopig blijven ze nog allemaal in leven . Wij zijn toch goed hé ! Mijn armen en nek (en nog andere plaatsen die ik hier niet ga vernoemen ) staan wel vol met vieze uitslag van het vele zweten en dan de vuiligheid erin, maar dat uitzicht moeten ze er maar bij pakken . Het loopt wel de spuigaten uit : we hebben nu al 22 kindjes. Iedereen wil naar het Belgian Medical Team gaan. De papa van Alif wil naar Medan transfereren maar wacht nog een week, dan zijn wij ook weg. De mama van Handika heeft 6 uur gereden vanuit de bergen tot het ziekenhuis omdat ze gehoord had van de Belgen!?!? En een mama was kwaad omdat haar kind aan de beterhand was en dus van de mid-care naar de “gewone”pediatrie verhuisd werd, maar daar dus verzorgd werd door de Indonesiërs. Blijkbaar is de plaatselijke verpleging geïntimideerd door ons, ze hebben schrik. Ze hebben nog nooit al die apparatuur gezien waar wij zo gemakkelijk mee omspringen. Ze kunnen niet zo goed prikken, ze weten niet zoveel over hoe medicatie geven, laat staan antibiotica IV. Ik snap het wel hoor, maar het is wreed ambetant om hen in 1 week tijd alles over verpleging uit te leggen wat wij in 3 jaar gezien hebben. Er zal naar ’t schijnt een vierde team komen met teaching personeel, want ze willen dit ziekenhuis het sjiekste maken van Sumatra. Blijkbaar heeft er al een Duitse ploeg gesponsord om echografietoestellen en scanners te kunnen plaatsen. Het zal nog waar zijn dat de mensen die de tsunami overleeft hebben, er het nu beter zullen hebben. Natuurlijk niet op psychisch vlak, want ze zijn hier allemaal serieus getraumatiseerd ! ’s Nachts hebben alle kinderen nachtmerries, echt bizar. Anderzijds horen we andere stemmen die zeggen dat het ziekenhuis in de toekomst afgebroken zal worden omdat de stad erachter volledig verwoest is en nooit meer heropgebouwd zal worden en daardoor het ziekenhuis niet meer centraal ligt ! We zijn nog eens naar “ground zero” geweest voor Luc. Apocalyptisch !!!!
5
Vrijdag 28/01/2005 17u30 Kalme maar zeer vermoeiende dag gehad. 1 opname maar, meisje met epilepsie. Maar onze baby-boy Tsunamo van 27 weken is gestorven. De mama, die ondertussen zo vertederend was, en de oma hebben zich wenend tot ons gewend en ons omarmd en ons bedankt voor alles wat we toch nog gedaan hebben. Ik begon ook bijna te wenen. Brrrr. Ik zie de mama haar gezicht met de ongelooflijk triestige ogen nog steeds voor mij. Al zoveel meegemaakt de laatste weken en nu dit nog, haar eerstgeborene dood. Ze hebben het in een dekentje gerold en hebben hem mee naar huis genomen terwijl hij zijn laatste adem uit blaasde. Ook de andere baby met enorme deshydratatie is dood. NEC-syndroom. We wisten het op voorhand dat beiden geen goede prognose hadden, maar toch met nasidoet het verschrikkelijk pijn hoor als ze hunne lepel leggen ! Zeker nu ze zo al enkele dagen bij je zijn en je ze kent en met de ouders een goed contact hebt. Daartegenover is het meisje met de petroleumintoxicatie zéér goed gerecupereerd en heeft de jongen met het neurotrauma zijn ogen open gedaan rond 16u00 ! De ouders hadden me al verschillende keren gevraagd waarom hij zijn ogen niet open deed ; wat moet ik daarop zeggen ? Wie weet hoe gehandicapt en achterlijk hij er misschien ging uitkomen ? Met gebarentaal dan maar teken gedaan dat hij sliep en jawel meneer is wakker geworden ! Twee mirakels ! We zijn alle vier om 17u00 naar huis gekomen, hebben alles doorgebriefd aan enkele plaatselijke verplegenden, met heel veel uitleg. Wij zijn op. Vorige nacht hebben ze het goed gedaan, zonder ons. Blijkbaar als ze alleen zijn, beseffen ze wel dat ze hun best moeten doen én kunnen ! Want als ze ons zien staan bij een patiëntje durven ze zelfs niet de kamer binnen te komen! We hebben afgesproken dat we niets meer zelf gaan doen. Enkel nog hen bijstaan met vragen en antwoorden, dat moet toch lukken ? Als wij volgende week weg zijn, moeten zij het ook alleen doen, dus… Vanaf morgen zullen we dan wat tijd hebben om alles te rangschikken in de kasten, want op dit moment ligt alles nogal door elkaar en weten we eigenlijk niet hoe rijk we zijn, aan materiaal !
21u30 We zijn net met Risal, onze chauffeur, naar een plaatselijk restaurantje geweest : lekker !! Gegrilde kip ( eindelijk nog eens vlees!) met nasi, rijst met ei en kroepoek erbij. Mmmm. De vruchtensapjes erbij waren verrukkelijk, spijtig genoeg was er ijs in; we zullen wel zien hoe de toiletbezoeken verlopen de komende dagen. Risal is een 26-jarige intelligente man, spreekt goed Engels en ging nu normaal trouwen. Maar ze hebben het een jaar verlaat vanwege de tsunami. Van hem zijn we al heel wat plaatselijke gewoonten en weetjes te weten gekomen : héél interessant. Blijkbaar hadden de vissers die 26/12 om 5u00 vertrokken op zee, slechts een lichte storm-op-zee gehad. Toen ze ’s avonds niets vermoedend terug kwamen was gans hun stad verwoest, met de grond gelijk en al hun familie dood of spoorloos ! Afgrijselijk !Enkel hier in Aceh zijn al 100.000 lichamen geteld ! Er zijn hier tijgers in de bergen ! Op 75 km afstand van ons.
6
Zondag 30/0105 22u00 Geen zondag voor ons, wij werken verder. Even leek her erop dat wij de enige verpleegkundigen op dienst zouden zijn ( ondanks dat vrijdag hun zondag is ), maar uiteindelijk kwamen de witte zusters toch binnen geslenterd. We hebben kort een briefing gedaan en gezegd dat zij de volledige verantwoordelijkheid hadden over al de kindjes. Met eendert welke vraag konden ze bij ons terecht, want wij waren gans de dag bezig met de medicatie te sorteren, verbandmateriaal tesamen, alles qua perfusies tesaam. Wat een werk nog ! Ongelooflijk welk soort medicatie en de hoeveelheid ervan ze hier hebben gekregen in Aceh, hier is voor miljoenen Euro’s geld in gepompt ! Wat een liefdadigheid ! De helft zal waarschijnlijk vervallen. En dan willen de Turken ons nog komen saboteren met heel ons project op de pediatrie over te nemen en plaatselijke verpleging buiten te bonjouren ! Die mannen hebben ineens 14 miljoen Dollar (!) te spenderen in Aceh, want hun minister komt volgende week ! Ze willen een intensieve pediatrie , neonatale en een operatiekamer oprichten. Maar de mensen van hier zullen daar niet mee gediend zijn, zij zijn nooit gewend geweest aan zoveel luxe en wetenschap en ze zullen het ook nooit kunnen gebruiken zoals het moet ( zonder degelijke scholing ) ! De directeur van het ziekenhuis blijft natuurlijk maar ontvangen en aanvaarden ; hij krijgt alles, waarom dan tegenpruttelen ? De Turken beweren wel dat ze verplegenden en doktors kunnen inzetten voor de komende twee jaar, maar ze vergeten het Indonesisch leger versus de rebellen die het land binnen de kortste keren buitenlanders-vrij willen. De papa’s van Alif, Sri, Kiki en de mama van Handika zijn ons al komen zeggen dat ze niet willen dat we weggaan binnenkort, want de plaatselijke “nurses” en vooral de pediaters kijken niet naar hen om. Ik zal met pijn in het hart dit ziekenhuis verlaten donderdag ! Dit heb ik nog nooit meegemaakt ( noch in België, nog in Ruanda ) wat een vriendelijkheid en dankbaarheid je hier krijgt van de patiënten en de families. Mok de Australiër is komen appels uitdelen voor de kindjes. Ik heb op de markt enkele ballen en autootjes gekocht voor hen. Ik heb op de markt ook verse vis uit Medan gekocht ( weliswaar nog enkele strontvliegen erop, maar ’t zag er zo lekker uit ). Het fileren van de tonijn was de moeite om te zien ; ook de inktvis zagen er mooi uit. De mannen bekeken mij allemaal zo raar. Ik voelde me echt niet op mijn gemak. Tot Risal zei dat ik wat moest lachen, want iedereen dacht dat ik een man was. Met mijn kort haar en struise gestalte. (de vrouwen daar kun je met 1 vinger optillen, voor mij heb je al een paar handen nodig ) Risal noemde mij zijn bodygard ! Morgen is het voor mij een administratieve dag : naar de bank gaan geld wisselen om ons schandalig dure villa te betalen, het feit dat er meerdere families ratten en kakkerlakken zitten doet er niet toe zeker? Naar Garuda om te zien of we hier nog wel weg geraken met het vliegtuig, want ze overboeken alles drie keer te veel. En dan de Fransen oppikken aan de luchthaven. Ben benieuwd wie en hoe ze zijn ; hopelijk zetten ze ons project, waar we allen zo hard voor gewerkt hebben, goed verder én laten ze zich niet doen door de Turken. Maandag 31/01/2005 De Fransen zijn gearriveerd, 3 meisjes ( infirmières ) en 1 pediater. Lieve mensen maar ze beseffen blijkbaar nog niet goed hoe het er hier aan toe gaat. Ze denken nog te westers. Ze moeten nog veel
7
leren ivm met wat ze niet mogen doen met de patiënten en met de lokalen. Ik vermoed dat wij ook zo waren in ’t begin. Ik ben ze gaan halen op de luchthaven, gecheckt hoe het met het pakket van DHL zat, onze ticketten bevestigt, naar de markt geweest, nog steeds geen tijd gehad om naar de bank te gaan en zodoende weinig ziekenhuis sfeer deze voormiddag geproefd en een geluk blijkbaar. Toen ik er toekwam keken Hilde, Luc en Jef serieus sip ! De Indonesiërs willen zo snel mogelijk iedereen buiten blijkbaar. De Aussi’s moeten weg. Het team op de spoedgevallen is er blijkbaar al weg gepest, iedereen zegt dat het klimaat aan ’t veranderen is . Ook bij ons doet Dr. Sigli enorm vervelend, ’t is nooit goed wat we doen. Wij zijn in de goeie periode hier geweest met veel hulp van iedereen uit overal en we hebben iets fantastisch opgebouwd. Hopelijk lukt het de Fransen ook nog om dit nog effe verder te zetten.
Dinsdag 1/02/05 ; 18:40
Wat zijn we allemaal moe geworden, zo loom ! Nu de Fransen er zijn, hebben we zoiets van “ zij hebben frisse nieuwe energie, laat ze maar doen “. Erg eigenlijk, maar we zijn doodop. Ons medicatiekast is bijna af ! Wat een werk om alles alfabetisch te plaatsen ! Het probleem was dat de plaatselijken de pediatrie vooraan deden (in ’t begin) en wij de mid-care, met als gevolg dat ieder zijn eigen medicatie kast en materiaal had staan. Dit hebben we dus logischerwijs allemaal in één bureau gezet. Maar het probleem is dat de plaatselijken niet durfden binnen komen in “ons” bureau. Schrik ? We hebben hen moeten trekken naar de sjieke medicatiekast en alles 10 maal uitgelegd waar wat staat en nu begint het te lukken en lachen ze er zelf mee. Je hebt hier toch wel geduld nodig! Hilde, Luc en ik hebben heel de voormiddag rond gereden om alles in orde te krijgen om morgen met de UN-helikopter naar het vluchtelingenkamp Loohng te gaan. En nu benen omhoog…
Donderdag 3/02/05 17u00 - Singapore We zijn al onder weg naar huis! Nu nog tot 23u30 wachten in de sjieke luchthaven van Singapore en dan kunnen we inschepen voor onze vlucht naar Amsterdam. Raar, ik heb echt het gevoel dat we hier 3 maand hebben gezeten in plaats van maar 2 korte weken. Amaai, wat een dag gisteren : UNBELIEVEBLE ! Om 7u00 waren in de helikopterluchthaven. Het leek er oorlogsgebied; continu helikopters overal, opwaaiend stof, enorme rotorbladengeluid. Na een uur zenuwachtig wachten, kregen we dan toch te horen dat we op de lijst stonden ! Om 8u30 vertrek met een grote United Nations helikopter richting Loohng. Wat een ervaring in zo’n helipoter zitten met de “chopperboys” ; in Jef zijn woorden “de max”. Tot we over het rampgebied vlogen. Onbeschrijfelijk in woorden. De zee heeft gewoon gehapt en alles ( maar dan ook alles) meegepakt op zijn weg. Op alle eilandjes zie je dat de tree-line tot 10 meter hoogte verschoven is. Soms stond er nog ergens een moskee recht, maar voor de rest waren zelfs de funderingen van de gebouwen meegesleurd door de enorme kracht van het water. In Loohng , een klein armzalig dorpje, hoorden we dat in dit district 28 dorpjes waren, nu zijn er posttsunami nog maar 3. Van de bevolking van 12.000 man leven nog maar 6.000 mensen, waarvan 4.000 dakloos en 400 weeskindjes. Ongelooflijke cijfers! Alle bruggen zijn verwoest, het enig contact met de buitenwereld is via helikopters en een enkeling die al terug de zee op durft. We hebben gepraat met de
8
plaatselijke districtshoofd over wat ze nog nodig hadden enz. Blijkbaar hadden ze toch al wat hulp gekregen : deftige kampeertenten voor de daklozen ( spijtig genoeg is dat niet voldoende wanneer het moesson regent ). Maar ze misten nog kledij, melkpoeder voor baby’s, een tandarts, dermatoloog en wat TBC-medikatie. Ik heb wel een Japanse helikopter met dozen met Belgische kledij zien landen. Dus er komt toch nog iets terecht van onze efforts in Europa. We zijn naar een schooltje gegaan en hebben daar de kindjes onderzocht. Al gauw kwamen ook de juffrouwen met hun probleempjes. Veel schurft, tandproblemen en TBC. Er waren enkele mensen aan het wenen ; iedereen is hier zwaar getraumatiseerd. Al die kindjes zonder ouders… Psychologen zouden hier hun werk hebben. We hebben wat snoepjes en speelgoed uitgedeeld, wat waren ze tevreden ! Ook bezoek aan het plaatselijk “ziekenhuisje” met 5 patiënten en 10 verpleegkundigen. En dan zijn we met een vrachtwagen richting zee gereden. Ze waren juist enkele boten aan het uitladen met drinkbaar water. De blik op het verkrachtte strand, dat voorheen waarschijnlijk zo uit een vakantiefolderke kon komen, maakte ons stil. Ook hier lagen nog steeds lichamen. Na een uurtje terug naar dorpje ; resultaat 4 blanken met een zonneslag ! Dan wachten op de UN-helikopter die maar niet kwam opdagen. Uiteindelijk kwam er een Britse legerhelikopter nog materiaal afzetten. Ze waren zo vriendelijk om ons terug mee naar Aceh te nemen. Dus nu hebben we ook nog in een echte “tour-of-duty-helikopter” gezeten… ’s Avonds waren we bij Risal thuis uitgenodigd : lekker pikant eten. En toen is het beginnen onweren ! Amaai, zelfs in Ruanda heb ik nog nooit zo’n stortbui gezien ! Het resultaat was dat het water via het putteke in de badkamer omhoog kwam, net op het moment dat ik mijn eerste diaree-aanval kreeg ! Ocharme al die mensen die in tenten zitten ! Deze morgen hebben we dan afscheid moeten nemen in het Zaenal Abidin Hospital. Leuk is anders ! De mama van Handika en da papa van Alif hadden tranen in hun ogen. We hebben hen een T-shirt van het Belgian Medical Team gegeven die we moesten signeren ! Ook de verplegenden waren enorm triest en pakten ons vast en bedankten ons voor alle hulp, steun en kennis die we hen gegeven hadden. Ook het afscheid van de ondertussen vrienden-geworden Australische militairen was ontroerend. “it was nice working with you Belgians ; see you hopefullly at the next disaster ! “ We hebben hier iets fantastisch hermaakt, opgebouwd en terug aan de plaatselijke bevolking gegeven . We mogen fier zijn op ons werk ! Ik keer nu graag terug naar huis, maar vraag me toch af wat er met die mensen zal gebeuren, hoe ze hun trauma zullen verwerken. En wil elk moment indien mogelijk terug keren. Met pijn in het hart : daaaaag prachtig en courageus volk !
Annemie Durang
9
