d e rçn d b r i e f n a j a a r Joke Doorschodt neemt afscheid Ambassadeur organiseert benefietconcert Geroa Eskola in Baskenland

d e r çn d b r i e f najaar 2007

ç ç ç ç

Joke Doorschodt neemt afscheid

Ambassadeur organiseert benefietconcert Geroa Eskola in Baskenland Een brug naar de sterren

Colofon de r çndbrief : najaar 2007

23e JAARGANG, no 2, november 2007 de r çndbrief is een uitgave van het Internationaal Hulpfonds (IHF) en verschijnt tweemaal per jaar abonnement + donateurschap: € 20 per jaar opmaak en druk: Druk. Tan Heck, Delft website: Wilfried Nauta fin. adm.: Tolsteeg Administraties

In de r çndbrief doet het Hulpfonds tweemaal per jaar verslag van de ontwikkeling van initiatieven en projecten die door het IHF gesteund worden. Ook wordt er melding gemaakt van de activiteiten die worden ondernomen om deze initiatieven te helpen en van de ontwikkelingen binnen de eigen organisatie. Omdat de projecten niet of nauwelijks gesubsidieerd worden, hoopt het Internationaal Hulpfonds uw interesse ervoor te wekken en doet het een beroep op uw vrijgevigheid. Hun voortbestaan hangt in hoge mate af van financiële steun uit het buitenland. Artikelen uit de r çndbrief mogen worden gekopieerd onder vermelding van de bron en gebruikt worden bij acties, bijv. ter gelegenheid van een jubileum of verjaardag. Ook kunnen artikelen, extra exemplaren van de r çndbrief en informatie- en pr-materiaal, worden aangevraagd bij het secretariaat.

Het Internationaal Hulpfonds

Chantal Bosch

Joke Doorschodt Marees Hurkxkens Nico Groot Heide Hemminga Lotti Hesper Annie Hopster Bep Jansson Gijs Langeslag Karin de Leeuw Annette van Soest Rhea Vincent Truus Warrink vacant vacant vacant vacant vacant

portefeuille Sp. LatijnsAmerika secretariaatsmedewerkster portefeuille Azië & Pacific penningmeester redactie portefeuille Brazilië portefeuille Kaukasus marktkraamhouder voorzitter redactie redactie portefeuille India portefeuille Afrika public relations secretaris secretariaatsmedewerker portefeuille Europa & Midden-Oosten portefeuille peetschappen

Internationaal Hulpfonds Hoofdstraat 8 NL-3972 LA DRIEBERGEN tel. 0343-514392 fax 0343-514984 e-mail [email protected] www.internationaalhulpfonds.nl Triodosbank 21.21.95.050 Postbank 38 92 918 Kamer van Koophandel 30167248

foto voorkant: Brazilië, Novalis: Bloemenelfjes op het lentefeest foto achterkant: Spanje, Geroa Eskola: School… een feest!

Giften en de inkomstenbelasting: voor hetzelfde geld meer steun Met uw giften levert u een zeer welkome bijdrage aan het werk van het Internationaal Hulpfonds. Voor hetzelfde geld zou u het IHF nog beter kunnen steunen. Met een notariële schenkingsakte wordt uw donatie volledig aftrekbaar voor de belasting. Zonder een dergelijke akte zijn giften namelijk alleen aftrekbaar voor zover deze hoger zijn dan de drempel van 1% van uw inkomen. Voorwaarde is dat u vijf jaar lang een vast bedrag aan het IHF schenkt. Uiteraard bepaalt u de hoogte van dat bedrag zelf. De notariskosten kan het IHF voor z’n rekening nemen omdat met onze notaris een gereduceerd tarief overeengekomen is. Interesse? Neem contact op met het secretariaat. Uw laatste wil: Wilt u de wereld iets goeds nalaten? Denk dan eens aan het Internationaal Hulpfonds. Hebt u vragen over het beschrijven en vastleggen van een legaat, wilt u hulp hierbij of stelt u een gesprek hierover op prijs, neem dan contact op met het secretariaat.

Euritmietjes en slofjes

Het kleuterschooltje La Casita de Juegos in Lima kunt u steunen door het kopen van euritmieschoentjes (€ 12 per paar) of warme sloffen (€ 15 per paar). Het zijn zachtleren schoentjes en sloffen van prima kwaliteit, verpakt in een stoffen zakje. Ze zijn in diverse tinten leverbaar in de maten 28 t/m 45. Voor een goede indruk zie: www.internationaalhulpfonds.nl

Te koop bij het Internationaal Hulpfonds

POPPEN: BRUIN • WIT • GROOT • KLEIN GEZINNETJES VOOR HET POPPENHUIS met opa en oma

ALLE FIGUREN VOOR DE KERSTSTAL KALIMBA'S EN ANDERE MUZIEKINSTRUMENTJES KUNSTKAARTEN EN KERSTKAARTEN BOEK: VRIJESCHOOLPEDAGOGIE IN DE WERELD Overzicht van vrijescholen met prachtige foto's (Engels of Duits) Prijs € 16,20 (incl. porto binnen Nederland) Te bestellen bij: Internationaal Hulpfonds, Hoofdstraat 8, NL-3972 LA DRIEBERGEN tel. 0343 514392, fax 0343-514984 e-mail [email protected] website www.internationaalhulpfonds.nl

Machtigingskaart Dhr./Mevr. Adres Postcode/Plaats

E-mail Tel.

❏ machtigt het IHF af te schrijven van bank/girorekening: ❏ éénmalig ❏ per maand ❏ per kwartaal ❏ per half jaar een bedrag van € (minimaal € 10) voor

❏ per jaar

❏ een donateurschap (minimum bijdrage € 20 per jaar incl. de r çndbrief ) ❏ een door het IHF te bepalen project ❏ voor project: in (land): code: ❏ het Solidariteitsfonds in ❏ een (deel-)peetschap in

(land/school) (land/school)

❏ wil graag informatie ontvangen over het IHF ❏ wil graag informatie ontvangen over een (deel-)peetschap ❏ wil graag het jaarverslag van het IHF ontvangen ❏ wil graag éénmaal gratis de r çndbrief ontvangen Door een incassomachtiging blijven de transactiekosten zo laag mogelijk. U kunt uw machtiging te allen tijde intrekken door dit schriftelijk te melden aan het IHF en u kunt altijd binnen een maand na afschrijving uw bank opdracht geven het bedrag terug te boeken op uw rekening.

Handtekening:

✁

Datum:

ç

Inhoud

Van de redactie

3

Van de redactie

4

In gesprek met Joke Doorschodt

6

Benefietconcert in Zutphen

7

Wel en Wee

ç

11 Lesedi: het leven gaat door

12 De droom van Anna Refiloe Morosi 14 Voortgang in Bangkok

15 Een land dat je aangrijpt

Indrukwekkend dat er bij de redactie steeds weer berichten uit alle windstreken binnenwaaien van mensen die zich met hart en ziel verbonden hebben met het vrijeschoolonderwijs. “De hele wereld zit hier bij elkaar,” zoals Joke Doorschodt zegt in het interview. En dan komen naast de verhalen ook altijd de foto’s waarop kinderen uit verschillende landen je aankijken of juist diep over hun werk gebogen zitten. Je gunt het die kinderen dat ze goed vrijeschoolonderwijs krijgen. Je zou bijna jaloers kunnen worden op de mannen en vrouwen die zich daar volledig voor inzetten. Neem nou Mascha Snoijink die met vaart en verve vertelt over de Geroa Eskola; of Marjolein Grobben die een benefietconcert organiseert voor een project in Israël. Neem bijvoorbeeld de drie vrouwen in Brazilië die zich het lot aantrekken van perspectiefloze jongeren in de sloppenwijken, de ATT-trainers of Gunnar Gijbels die elk jaar weer cursussen geven aan collega’s in het buitenland. Of neem Lot Hooghiemstra die een deel van haar vrije jaar opoffert aan de Lesedi-school in Zuid-Afrika. Kortgeleden stuurde zij een oproep rond waarin zij vraagt om financiële steun voor deze unieke school. Lesedi krijgt namelijk voorlopig geen overheidssubsidie meer, waardoor er geen geld is voor de lerarensalarissen. Tot het einde van dit jaar is een bedrag nodig van € 12.000. Wilt u helpen? Iedere bijdrage is welkom o.v.v. code 9214.

16 Geroa Eskola in Baskenland 17 Pionieren in Bratislava 18 Geef ons een kans

19 Een brug naar de sterren 21 Solidariteitsactie

Het Internationaal Hulpfonds zoekt • een secretaris • een PR functionaris • een secretariaatsmedewerk(st)er • ambassadeurs • portefeuillehouder West-Europa en Midden-Oosten • portefeuillehouder Oost-Europa • portefeuillehouder peetschappen • marktkraamhouders d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

3

Zoeken naar balans In gesprek met Joke Doorschodt

ç

interview

Joke Doorschodt werkt al bijna zeven jaar voor

het Internationaal Hulpfonds. Omdat haar werk zo belangrijk is voor het IHF nodigden wij haar uit voor een gesprek zonder te weten dat het tevens

een afscheid zou worden.

tingsvermogen bouwen ze er eigenhandig hun huizen. Als iemand daar ergens wil gaan wonen maakt hij een soort omheining om een stukje grond. Als niemand zegt dat hij daar weg moet, maakt hij een vuurplaats en blijft er. Omdat er per maand maar hooguit één zak cement en wat stenen gekocht kunnen worden, kan het jaren duren voordat het huis klaar is. Ik realiseer me hoe ongelooflijk goed wij het hier in Nederland hebben en voel daar grote dankbaarheid voor.”

Joke thuis

“Ik ben geboren in Zuid-Afrika, wat mij het voordeel van een internationale oriëntatie gaf. Toch was het ook niet altijd gemakkelijk, iedereen veroordeelde immers de apartheid. Mijn ouders waren genuanceerder en wisten dat bepaalde aspecten niet zo simpel lagen. Mijn vader was instrumentmaker, mijn moeder horlogemaakster. Beiden hadden groot respect voor ambachtelijk werk. Dat respect heb ik ook van huis uit meegekregen. Na de havo ben ik op Warmonderhof tuinbouw gaan doen en later nog de VPA (nu Helicon). Twee ochtenden per week beheer ik het IHFkantoor. Ik ben slaapwacht op het Zonnehuis en momenteel val ik in als kleuterjuffie op een vrijeschool. Wel een beetje veel naast mijn gezin. Na de Warmonderhofopleiding heb ik in België op een biologisch tuinbouwbedrijf gewerkt, daarna ben ik een jaar naar Israël geweest. Samen met een biologische consulente heb ik bijna alle biologische kibboetsen bezocht en op twéé ervan gewerkt. Ik ben er ook heen gegaan om de religieuze cultuur vanuit de praktische kant en de alledaagse realiteit te leren kennen; om naast het christendom ook met het jodendom en de islam in aanraking te komen. Later heb ik mij, door veel in het gebied rond te reizen, verdiept in een stukje cultuurgeschiedenis. Ik heb er veel gezien en geleerd.”

“Diep respect voel ik voor mensen die van bijna niets moeten rond komen in vaak onmogelijke omstandigheden en toch proberen iets van hun leven te maken. Zelf voel ik een soort moedeloosheid als ik alleen maar zie hoe mensen soms moeten leven. In Peru - waar ik vorig jaar met Chantal Bosch was - zie je dat de mensen het er heel zwaar hebben maar toch maken ze een krachtige en levenslustige indruk. Met een ongelooflijk doorzet-

4

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

“Ik vind het belangrijk dat mijn omgeving opgeruimd is en schoon, zowel fysiek als zielsmatig. Dat voedt mij. Als er troep is, ga ik aan de slag en breng ordening aan zodat ik mij prettig kan voelen en lekker kan werken. Opruimen heb ik van mijn vader mee gekregen maar orde scheppen en houden dat heb ik mezelf moeten leren toen ik op kamers ging wonen. In het begin toen ik op kamers woonde, gaf ik mezelf wel opdracht om te poetsen, maar als de vloer dan bezaaid lag met spullen, kon ik ‘dus’ niets doen. Als nu bijv. de hamer niet in het laatje ligt waar hij thuis hoort, stoort me dat vreselijk. Iets af maken vind ik ook heel belangrijk. Het geeft voldoening maar vergt wel doorzettingsvermogen. Het vergt ook leren opgeven als iets niet meer gewenst wordt. Heel belangrijk vind ik ook het delen van gevoelens, dat is voor mij essentieel. Gedeelde vreugde is dubbele vreugde en gedeelde smart halve smart.”

“Een hoofdthema in mijn leven is het vinden van de balans: tussen cultuur en natuur, tussen werk en vrije tijd, inspanning en rust, kortom ademhalen. Van huis uit heb ik weinig cultuur meegekregen. Bij ons thuis stond de piano van mijn oma maar er werd niets mee gedaan. Zonde vind ik dat. Daarnaast ben ik atheïstisch opgevoed. Daar zit het voordeel aan dat je onbevooroordeeld bent t.a.v. religies, een nadeel is dat het je veel inspanning kost om cultuur - vaak op het christendom gebaseerd - te herkennen in je omgeving. Ik kies ervoor om van het goede in de mens uit te gaan, zonder naïef te zijn. Nog steeds kan ik moeilijk begrijpen waar mensen zich druk over maken in religieuze kwesties. Voor mij geldt heel basaal de liefde of het respect voor elkaar en welke god daar nou aan ten grondslag ligt, deert me niet. Het menselijke en psychologische uitgangspunt vind ik interessanter. Er was bij ons thuis wel veel aandacht voor natuur en gezondheid. Wij aten altijd al biologisch. Mijn moeder was haar tijd wat dat betreft ver vooruit. Maar door het gebrek aan culturele vorming heb ik moeite gehad met het cultiveren van het innerlijke leven en het in woorden uiten van gevoelens. Als ik als kind boos

“Ik heb een ruime belangstelling. Deze kan zowel op het ambachtelijke als op het culturele of menselijke vlak liggen, bijv.: hoe leven mensen in andere landen, hoe zit je psyche in elkaar, maar ook: hoe maak je kaas, lekkere jams, deodorant? Hoe herstel je een stoel, wat kun je met een computer? Ook houd ik van muziek, vooral van gemoderniseerde folk, niet van Duitse schlagers, maar wel weer van Motown. Ik heb te weinig tijd voor alle dingen die ik leuk vind. Momenteel ben ik een bankje aan het stofferen. Daarna is het rieten dak van ons tuinhuisje aan de beurt. En zo gaat het maar door.” “Belangrijke ontmoetingen? Eigenlijk vind ik alle ontmoetingen belangrijk, ook korte. Ik heb eens met een Iraniër uit Denemarken in de bus gezeten. Met hem had ik een intens gesprek over het regime in Iran. Er zijn ook vervelende ontmoetingen die mij raken maar waaraan ik leer dat ik het zo dus niet wil, bijv. de manier waarop iemand over iemand anders spreekt. Soms heb ik ook een ontmoeting met een boek. ‘Geheimwissenschaft’ van Steiner was indertijd zo’n boek voor mij. Als kind las ik nooit, ik had niks met boeken. Lezen werd thuis niet aangemoedigd. ‘Geheimwissenschaft’ was het eerste boek dat ik met echte interesse las. Onze kinderen heb ik wel geprobeerd voor te lezen maar ik kom er niet altijd toe. Ik ben blij dat ze naar de vrijeschool gaan. Mijn jongste zoon leest ook niet maar dankzij de vrijeschool krijgt hij toch veel algemene ontwikkeling mee. Periodes vindt hij ontzettend leuk, daar geniet hij van. Van rekenen en schrijven niet, maar wel van vakken als geschiedenis en aardrijkskunde.” Op onze vraag hoe zij bij het IHF gekomen is, antwoordt Joke: ”Ik zat thuis met twee kinderen en ik wilde dolgraag binnen mijn mogelijkheden en idealen iets doen. Nelle Amons had een oproep

interview

ç

was, werd ik niet serieus genomen maar uitgelachen of onder een koude douche gezet. Daarom vind ik de pedagogische momenten op school erg belangrijk. Iemand kan een fantastische inhoud brengen maar pedagogisch volkomen de plank misslaan en andersom. Een leerkracht moet altijd de balans vinden.”

Op de zetel van de Inca’s

geplaatst. Ik heb veel van haar geleerd en ben dankbaar dat zij mij die mogelijkheid gaf. Zij was echt belangrijk voor mij. Ik doe al het praktische werk op kantoor: post, telefoon, e-mails, notuleer de vergaderingen, doe de financiële administratie, sta op markten en houd contact met de portefeuillehouders. Toen ik voor het eerst over de vrijeschoolpedagogie las, voelde ik een duidelijke roeping: ’Dit moet de wereld in!’ en daarna: ’Als niemand het doet, moet ik dat maar doen!’ Overigens realiseerde ik me toen niet dat die roeping zo letterlijk genomen moest worden. Werken bij het IHF is letterlijk vrijeschoolpedagogie in de wereld helpen zetten! Ik vond de vergaderingen altijd heel inspirerend. Je hoorde dan van projecten uit alle windstreken. Het gaf me het gevoel dat de hele wereld er bij elkaar zat! Nu zijn de vergaderingen zakelijker, voor een periode kan dat zeker ook goed zijn.“ “Met ingang van het komende jaar wil ik ophouden met het kantoorwerk. Ik hoop op een goede opvolger. Voor mijn gevoel heb ik mijn ding gedaan, ik ben er klaar mee. Ook in mijn privé-situatie zijn dingen aan het veranderen en misschien moet ik de komende tijd voor het gezinsinkomen zorgen. Aan de andere kant is het ook wel spijtig om op te houden, want ik heb alles nu net zo goed voor elkaar. Ik vind het jammer dat ik dan niet meer de vruchten van mijn werk kan plukken. Ik hoop het IHF wel!” HEIDE

EN

ANNETTE

Met Nelle op kantoor

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

5

Benefietconcert voor Ein Bustan Zutphen

ç

ambassadeurs

Op 27 juni 2007 organiseerde onze IHF-ambassadeur Marjolein Grobben in Zutphen een benefietconcert ten bate van Ein Bustan. Het programma bestond uit rijk geschakeerde muzikale bijdragen. Ein Bustan is een Arabisch-Joodse kleuterschool in het Arabische dorpje Chilf, nabij Kyriat Tivon, die onderwijs biedt aan kinderen van de verschillende religieuze en culturele bevolkingsgroepen in Israël.

muzikanten van zo’n verschillende achtergrond elkaar in de muziek vonden. Die avond bleek ook hoe enorm veel talent er in Zutphen is. Het was een zeer afwisselend en inspirerend concert dat geopend en besloten werd met joodse volksliedjes gezongen door een koortje van een zevental meiden uit de zesde en zevende klas van Vrijeschool de IJssel. Ook was er de marktkraam van het IHF waar documentatie over de diverse vrijeschoolprojecten verkrijgbaar was en waar men spulletjes en speelgoed kon kopen.

Marvin, Yaya en Boubou

Sinds vorig jaar ben ik actief als ambassadeur voor het Internationaal Hulpfonds voor vrijeschoolpegagogie. Tevens werk ik samen met Marvin Goldstein, een Joods-Amerikaanse vredesactivist en veelzijdig concertpianist, voor wie ik in Nederland concerten organiseer. Met het land Israël voel ik mij zeer verbonden en mijn hart gaat uit naar de mensen en kinderen die daar al generaties lang in een oorlogssituatie leven. In de r çndbrief las ik dat Ein Bustan de eerste Arabisch-Joodse vrijekleuterschool in Israël is. De oprichters hebben een gezamenlijk ideaal: een maatschappij, waarin Joden en Arabieren elkaar beter leren kennen en vreedzaam samenleven. Omdat ik mij daardoor diep geraakt en aangesproken voel, werd bij mij het idee geboren om een benefietconcert te organiseren, waarvan de opbrengst gebruikt wordt om deze school - die voor zijn bestaan volledig aangewezen is op particuliere giften - te ondersteunen. Het organiseren van het concert ging bijna vanzelf. Marvin Goldstein treedt regelmatig op in Israël, samen met Joodse en Arabische musici, om zo bij te dragen aan het wederzijdse begrip en een vreedzame samenleving. Hij was meteen enthousiast over het plan. Ook had ik snel contact met een aantal muzikanten in Zutphen. Zij waren bereid belangeloos op te treden. Vally Cornelius van de werkgroep Ein Bustan wilde graag een inleiding houden over het initiatief en over de uitdagingen waar deze school nu voor staat. Marvin nam een deel van de avond voor zijn rekening. Hij speelde samen met Yaya en Boubou traditionele Afrikaanse muziek waarbij zij op zelfgemaakte blaas- en slagwerkinstrumenten speelden. Het was heel bijzonder om te ervaren hoe deze

Het meidenkoortje 6

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

Een kijkje in de zaal

Met plezier gezongen

Uit volle borst

Wat ik zo mooi vond, was dat de avond voor mij de belichaming was van waar Ein Bustan voor staat, namelijk het bijeenbrengen van verschillende bevolkingsgroepen. In de zaal zaten vertegenwoordigers van de moslim gemeenschap, de protestantse kerken en de joodse gemeenschap in Zutphen en er waren heel veel mensen die verbonden zijn met de vrijeschool. De opbrengst van het concert bedroeg € 1000. Via contacten in Amerika kwam er bovendien nog $ 2800 aan donaties binnen. Daarnaast werden er vrijeschoolmaterialen geschonken. Het geld en de goederen zijn inmiddels in Israël aangekomen. Ik kijk met heel veel plezier terug op deze geslaagde avond. Wie weet komt er volgend jaar weer een concert, maar dan voor een van de vele andere scholen die onze steun zo dringend nodig hebben. Voor meer informatie over Ein Bustan kunt u terecht op http://ein-bustan.org. Tot slot wil ik van deze gelegenheid gebruik maken om iedereen die op enigerlei wijze heeft bijgedragen aan deze zeer succesvolle avond heel hartelijk te bedanken. MARJOLEIN GROBBEN Uw giften kunt u storten op de rekening van het IHF, o.v.v. code 9351, Ein Bustan

Het Internationaal Hulpfonds zoekt:

wel en wee

Vacatures bij het IHF

Secretaris

PR functionaris

Het IHF wil graag in contact komen met iemand die als secretaris van het bestuur wil helpen het hulpfonds verder uit te bouwen en vorm te geven. Van de secretaris verwachten wij dat hij/zij: • contacten kan leggen en onderhouden • de agenda en de verslaglegging van de vergaderingen verzorgt en het jaarverslag schrijft • de verantwoordelijkheid voor het secretariaat draagt en de secretariaatsmedewerk(st)er aanstuurt • het IHF met enthousiasme vertegenwoordigt • ong. 1 dagdeel per 2 weken voor deze functie beschikbaar heeft Lijkt het u een uitdaging te functioneren binnen een groep enthousiaste vrijwilligers die probeert de buitenlandse projecten zoveel mogelijk te ondersteunen? Neem dan contact op met de voorzitter van het bestuur dhr. G. Langeslag: [email protected]; 06-18205978.

Het Internationaal Hulpfonds wil graag in contact komen met iemand die als mandaathouder Public Relations wil helpen het IHF verdere bekendheid te geven. Van de PR medewerker verwachten wij dat hij/zij: • de verantwoordelijkheid voor de public relations van het IHF op zich neemt • een paar uur per week voor deze functie beschikbaar heeft Een onkostenvergoeding is mogelijk. Lijkt het u een uitdaging de projecten zoveel mogelijk onder de aandacht te brengen van onze achterban? Neem dan contact op met de voorzitter van het bestuur dhr. G. Langeslag: [email protected]; 06-18205978.

Secretariaatsmedewerk(st)er (10 uur/week) Na zeven jaar trouwe dienst stopt onze secretariaatsmedewerkster met haar werkzaamheden voor het IHF. Wij zoeken iemand die per 1 januari 2008 haar werkzaamheden op ons kantoor te Driebergen overneemt. Bent u • geïnteresseerd in internationale contacten? • enigszins stressbestendig? • ook in het Engels taalvaardig? dan is deze leuke en zelfstandige functie misschien iets voor u. Wij verwachten dat u • zelfstandig kunt werken • de administratie voert • contacten onderhoudt met onze donateurs en met de projecten in het buitenland • de financiële overzichten bijhoudt (ondersteund door een deskundige) • de algemene bestuursvergaderingen notuleert (10x per jaar) Wij bieden u een zelfstandige functie, een eigen kantoorruimte en een ruime vrijwilligersvergoeding. Lijkt het u een uitdaging om mee te helpen aan de internationale ontwikkeling van de vrijeschoolpedagogie en daardoor zoveel mogelijk kinderen de kans te bieden vrijeschoolonderwijs te volgen? Neem dan contact op met de voorzitter van het bestuur dhr. G. Langeslag: [email protected]; 06-18205978.

Ambassadeurs Het Internationaal Hulpfonds zoekt ook ambassadeurs die het IHF verder onder de aandacht willen brengen. Laat uw hart spreken en word IHF-ambassadeur! Meer weten? www.internationaalhulpfonds.nl; [email protected]; 0343-514392

Marktkraamhouder Bernd Ebbo Visser, marktkraambeheerder voor het IHF, liet ons weten dat hij niet langer voor het IHF kan werken omdat z’n eigen zaak en het kortgeleden uitgebreide gezin steeds meer aandacht vragen. Bovendien is hij steeds succesvoller als dichter. Hartelijk bedankt voor je inzet Bernd Ebbo en veel succes! Bep Jansson, die al eerder verschillende keren de marktkraam van het IHF heeft verzorgd, gaat de IHF marktkraam overnemen. Wij zoeken nog een aantal marktkraamhouders om haar terzijde te staan.

Portefeuillehouders Helaas zag Rogier van der Kruk zich genoodzaakt de portefeuille Europa neer te leggen. Hartelijk bedankt Rogier voor het beheren van deze omvangrijke portefeuille. Het IHF is dringend op zoek naar mensen die een (deel van) een portefeuille willen beheren. Er zijn vacatures voor Europa en de peetschappen (zie ook blz. 2 en 3). Voor meer informatie www.internationaalhulpfonds.nl; [email protected]; 0343-514392

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

7

wel interview en wee

Mededelingen en Oproepen

ç

De openingstijden van het IHF kantoor zijn voorlopig op woensdag van 9.00 tot 17.00 uur. Voor dringende vragen kunt u op andere dagen bellen naar de telefoonnummers die op de voicemail staan. U kunt altijd mailen naar [email protected] Betaalt u via Girotel? Vermeld dan svp uw naam en adres zodat wij u kunnen bedanken en de r çndbrief toezenden. Door de toegenomen kosten zien wij ons genoodzaakt de minimumbijdragen te verhogen. De eenmalige bijdrage wordt € 10 en de minimumbijdrage voor vaste donateurs wordt € 20. Wij hopen op uw begrip en vertrouwen erop dat u ons zult blijven steunen.

®

* dank u * baie dankie * asante * sjnorhakálutjun * dzieki * merçi * thank you * shukria * De kinderen van de Obrechtkerk in Amsterdam hebben ook dit jaar in de veertigdagentijd voor Pasen € 640 bijeengebracht. Daarvan is € 320 voor de Mbagathi-School in Kenia en € 320 voor de weeskinderen van het nonnenklooster Dieu Giac in Ho Chi Min Stad. Wat een prestatie!

Opnieuw hebben de kledingmarkten van Vrijeschool De Sterrenzanger, AlkmaarOudorp, een groot bedrag opgeleverd: € 852 voor het Vietnam Children Project. Geweldig dat deze ouders dit doen!

®

De lentemarkt van Vrijeschool Valentijn in Harderwijk heeft € 660 opgebracht voor de Hermanus Waldorfschool in Hermanus, Zuid-Afrika. Liefst € 500 daarvan werd door de zesde klas bijeengebracht! Bravo!

De Stichting ATO in Eindhoven heeft ook dit jaar een werkelijk fantastisch bedrag geschonken: € 8.750 voor de McGregorSchool in McGregor, Zuid-Afrika. Deze steun is uiterst belangrijk voor de praktische bovenbouw en wordt besteed aan de smederij, de houtbewerkingafdeling en aan computers. Baie dankie!

Met de verkoop van appelsap, honing, e.d. heeft de familie Warrink het prachtige bedrag van € 200 bijeengebracht voor de Hermanus Waldorfschool in Zuid-Afrika.

Het IHF is ontzettend blij dat Yogastudio Jnana in Delft zich inzet voor de minder bedeelden in deze wereld. De opbrengst van € 200 van de laatste les voor de zomervakantie is gedoneerd aan het project Guainumbi in ‘Jardim Angela’, één van de armste wijken in São Paulo (zie ook blz. 9).

Maria Świerczek bedankt het IHF voor de bijdrage aan de bijscholingscursus voor vrijeschoolpedagogie die in juli 2007 gehouden werd in Bielsko-Biala, Polen.

The Council of the South African Federation of Waldorf Schools are looking forward to working with Dick de Rooij. We would like to express our heartfelt thanks for the financial support you have provided. Without your help, this much needed support of the schools would not be possible. This kind of investment, particularly in teachers from disadvantaged communities, will greatly contribute to the development of this country as well as to Waldorf education. With grateful thanks and warm wishes, Louise Oberholzer

We are very grateful that 8 teachers of our Mbagathi-School have been able to attend the Waldorf Conference ‘Creating Hope for the Future’; held in Dar-esSalaam, Tanzania, from 22nd to 24th February 2007. All the themes were relevant to education and it was important for our teachers to widen their horizon. We are immensely grateful to IHF for supporting our teachers. It brought new togetherness and energy into our whole teaching body. THANK YOU! Judith Brown, Rudolf Steiner School Mbagathi, Nairobi, Kenya Het bestuur van de Escuela San Martin de los Andes, Patagonië, Argentinië, is heel dankbaar dat hun leerkracht Verena Stahl met hulp van het IHF en van Acacia (Zwitserland) een cursus poppentheater heeft kunnen volgen. Deze cursus in Dornach is voor de school erg belangrijk geweest.

Guainumbi aan de dis

8

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

Continenten in het kort

ç

Acacia, die Freunde, IHF, IONA Stichting, Sanduko en de Stg. ter Bevordering van de Heilpedagogie, al deze organisaties tezamen maken het mogelijk dat Dick de Rooy, ervaren vrijeschoolleerkracht uit Driebergen, twee jaar lang als schoolbegeleider in Zuid-Afrika kan werken en zo een waardevolle bijdrage kan leveren aan de verdere opbouw van het vrijeschoolonderwijs in dat land. U kunt dit belangrijke initiatief steunen

door uw bijdragen o.v.v. code 9201, Dick

Europa & het Midden-Oosten

De Vrijeschool Tavisufali in Tbilisi, Georgië, schrijft ons: Het leven in Georgië verandert met reuzenstappen. Veel ouders van onze school hebben werk gevonden, ontegenzeggelijk een vooruitgang vergeleken bij vroeger. Daardoor hebben ouders wel minder tijd voor de opvoeding van de kinderen. Helaas zijn de salarissen in Georgië nog steeds erg laag, terwijl de kosten van levensonderhoud extreem gestegen zijn. Alles bij elkaar een zorgwekkende ontwikkeling die ook niet aan onze school voorbij gaat. Omdat beide ouders werken, wil de school ook voor dagopvang zorgen zodat ze voor ouders aantrekkelijk blijft en concurrerend met andere scholen. Er is al een ruimte voor dagopvang, er staat al een gemotiveerde collega klaar om leiding te geven, maar de financiën zijn nog niet rond. Voor de inrichting van het geheel is een bedrag van € 1500 nodig. Dankzij uw hulp in de afgelopen jaren konden wij op onze school veel vooruitgang boeken en de vrijeschoolpedagogie steeds beter vorm geven. Desondanks zijn er nog veel gebieden waarvoor wij u dringend om hulp vragen. De kleuterschool is uitgebreid naar vier groepen. Dat maakt een herinrichting van de tuin met speeltoestellen, zoals schommels, klimrekken, wippen en een zandbak, noodzakelijk (€ 1500). Voor het vreemdetalenonderwijs moeten we in het souterrain twee lokalen inrichten met tafels, stoelen, kasten en schoolborden (€ 2000). Voor boekbinden willen wij graag twee persen, een snijmachine en klein materiaal aanschaffen (€ 2000).

Verder zijn er nog tafels en gereedschap voor het steenhouwen nodig (€ 400). Ook voor de eindreis van de 12e klas naar Griekenland, waarvoor de leerlingen zich erg inspannen, hopen we op uw steun. MARIAM LAGWILAVA

Uw bijdragen, o.v.v. code 9326, zijn zeer

welkom

Horizonte Azul is een krottenwijk van São Paulo die tien jaar geleden door de VN als het meest gewelddadige stadsdeel van de wereld aangeduid werd. In 2001 werden er 277 moorden per jaar gepleegd. Dankzij de aandacht van de regering, de politie en de universiteiten is het aantal moorden in 2004 gedaald naar 151.

Zuid-Amerika

Brazilië ACOMI, de Associação Comunitária Micael gevestigd in São Paulo, Brazilië, probeert de levensomstandigheden in de sloppenwijken te verbeteren. Kinderen zijn er vaak ondervoed, worden verwaarloosd en moeten al heel jong in het eigen onderhoud voorzien. Dit alles zorgt ervoor dat zij zich niet normaal kunnen ontwikkelen en daardoor veroordeeld zijn tot een leven aan de rand van de maatschappij. Help deze kinderen een uitweg te bieden uit hun uitzichtloze situatie! Stort uw bijdrage o.v.v. code 9279, Acomi

Kinderen in de sloppenwijk

In 2000 is Aureliane Maria de Melo Lira in de wijk ‘Jardim Angela’, een krottenwijk in São Paulo, Brazilië, het project Guainumbi begonnen om gehandicapte mensen een plek te bieden. Op dit moment voorziet het project in dagopvang aan 10 kinderen van 7 t/m 14 jaar. Er is een weefatelier voor 17 volwassenen. Verder zijn er sociaal-pedagogische activiteiten voor 40 volwassen en wordt er in Casa Micael, tot stand gekomen door de inzet van vele vrijwilligers, onderdak geboden aan 10 volwassenen. Guainumbi heeft dringend geld nodig voor o.a. onderhoudswerkzaamheden aan het gebouw.

wel en wee

Afrika

Horizonte Azul

In heel Brazilië zijn er jongeren die weigeren naar school te gaan, heerst er angst en geweld onder scholieren en hebben steeds meer kinderen psychische klachten. Alleen al de metropool São Paulo, met 18 miljoen inwoners, telt 83.000 leerplichtigen die om allerlei redenen niet naar school gaan. De oprichting van een vrijeschool zou het hoogtepunt betekenen van de activiteiten van de ‘Associação Comunitária Monte Azul’. Momenteel zijn er behalve een crèche, ook twee peutergroepen, drie kleuterklasjes en een voorschoolse groep. Het is van het grootste belang dat de kinderen die daar opgevangen worden door kunnen gaan naar een vrijeschool zodat zij werkelijk kunnen worden behoed voor geweld, drugs, frustratie en depressie. Wij vragen uw hulp om een Waldorfschool in Horizonte Azul op te richten en daarmee een begin te maken met menswaardig onderwijs in de sloppenwijken van São Paulo. Stort uw bijdragen o.v.v. 9272, Horizonte

Casa do Sol (zie de r çndbrief , voorjaar 2007) gaat samenwerken met de Rudolf Steinerschool in São Paulo, de oudste vrijeschool in Brazilië. Zij zijn bezig met het stroomlijnen van de administratie, het opstellen van een strategisch plan en het aantrekken van iemand voor fondswerving. Casa do Sol biedt inmiddels onderdak aan 23 kinderen. Voor de toekomst wordt uitgekeken naar een eigen gebouw.

Uw bijdrage is zeer welkom o.v.v. code

U kunt Casa do Sol blijven steunen door

9268.

uw bijdrage te storten o.v.v. code 9269.

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

9

wel en wee

Acties

ç

Corrente Viva

Aardbeving

Sponsorloterij

In de sloppenwijken van São Paulo heeft een Nederlands immigrantenechtpaar de overkoepelende organisatie Corrente Viva opgezet waarin zich 18 basisorganisaties hebben verenigd. De actie voor Corrente Viva die in de r çndbrief , voorjaar 2007, aangekondigd werd, loopt tot het eind van het jaar. In Atelier Kromvier in Delft wijdde Lotti Hesper, onze portefeuillehouder voor Brazilië, er een fototentoonstelling aan. De Haagsche Courant publiceerde er over. Via het IHF kunt u nog altijd fotoboekjes ad € 12,50 bestellen. Bij een gift van minimaal € 50 krijgt u het boekje cadeau.

Op 15 augustus 2007 werd Peru getroffen door een hevige aardbeving waarbij velen stierven en ruim 85.000 mensen dakloos werden. Aynimundo (zie www.aynimundo.org) wil o.a. helpen bij de wederopbouw van huizen en van twee vernielde schooltjes in Pamplona.

U kunt zich opgeven voor de sponsorloterij en zo het Internationaal Hulpfonds steunen. Naast het donateurschap en de schenkingen die het IHF ontvangt, bieden de sponsorloten een vaste bron van inkomsten en dus meer zekerheid en continuïteit voor het werk van het Internationaal Hulpfonds. Hoe werkt het? U koopt één of meer loten t.b.v. het Internationaal Hulpfonds (no: 142338). Een lot kost € 6,80; de helft hiervan gaat naar het IHF. Per jaar zijn er 13 trekkingen. Met de loten maakt u wekelijks kans op de hoofdprijs van € 100.000. Wie een lot neemt, speelt mee tot wederopzegging. Opzeggen kan schriftelijk en op elk gewenst moment bij de loterij. Voor deelname, bel 0900-300 1400 (20 cpm), kijk op www.sponsorloterij.nl of bel ons, dan sturen wij u een folder met een bon waarmee u zich kunt opgeven. Wij wensen u veel succes!

U kunt uw bijdrage storten o.v.v. code 9288, Aynimundo.

Uw bijdrage is welkom o.v.v. code 9278,

Vergeet niet uw naam en adres te vermelden.

Corrente Viva.

85.000 mensen dakloos

Kaartenactie

Voorkant fotoboekje

Uit de inzendingen op een tekenwedstrijd, gehouden op Vrijeschool Valentijn in Harderwijk en op Hermanus Waldorfschool, zijn per school drie tekeningen uitgekozen. Deze worden nu als kaartensetjes ad € 4,50 verkocht t.b.v. de Hermanus-School in Zuid-Afrika. Ze zijn te bestellen via www.vrijeschoolvalentijn.nl of [email protected]

Waldorf-One-World

Sinds 1994 zamelen leerlingen van vrijescholen in Europa op de jaarlijkse WOWdag geld in voor leerlingen in andere delen van de wereld. In de 12 afgelopen jaren deden inmiddels 223 scholen mee. De opbrengst bedroeg € 1.001.365. Het Novalis College in Eindhoven heeft vorig jaar een grootse prestatie verricht voor het project in Tsjetsjenië. De leerlingen hebben € 7.118,79 bijeen gebracht. WOW!!! Fantastisch! Welke Nederlandse scholen zouden er dit jaar weer meedoen en hoeveel zouden zij inzamelen voor kinderen en jonge mensen in de minder bevoorrechte landen?

Hand in hand voor Hermanus

10

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

Lesedi: het leven gaat door Zuid-Afrika

van het voorjaar kon u in het in

memoriam voor Emily Moabelo ook lezen over haar Lesedi Waldorfschool in Madietane. Irene

afrika

de r çndbrief

ç In

Moabelo, de administratrice, kwam bij hetzelfde ongeluk als Emily om het leven en de leerkracht

van klas 6, Jane, lag maandenlang in het zieken-

huis en heeft nog veel therapie en tijd nodig. De Pedagogische Sectie in Dornach vond de ervaren

vrijeschoolleerkracht Lot Hooghiemstra bereid om tijdens haar vrije jaar de Lesedi-School bij te staan.

De keien van Lesedi

Madietane ligt ruim drie uur rijden ten noorden van Johannesburg in een droog gebied met uitgestrekte vlaktes waarin hier en daar wat bergketens oprijzen. De laatste 40 kilometer rijd je over stoffige zandwegen met her en der grote keien. Aan de voet van een berg ligt Lesedi (‘Licht’ in Sotho), een school met een kleuterklas en klas 1 tot en met 7. Er zijn 122 kinderen, van wie 40 intern. Ook vier van de leerkrachten wonen in de verschillende gebouwtjes op het terrein. Tussen april en augustus heb ik - de enige ‘witvrouw’ in een straal van 60 km - hier twee keer vijf weken gewerkt. Wat een ervaring! Op maandag begint de school met een gezamenlijke opening, waarbij de kinderen zingen. Dat zingen is iets ongelooflijks. Elk lied heeft eigen bewegingen, één kind begint, de anderen vallen in, alles meerstemmig en iedereen doet mee. Iedereen weet ook wanneer het stopt en het repertoire is eindeloos. In de klas zijn de kinderen zeer gedisciplineerd. Ook wanneer er geen leraar is, vermaken ze zich zonder dat er rare dingen gebeuren. Het was een feest deze kinderen les te geven. Alles vinden ze geweldig en hun enthousiasme is niet te temperen. De moedertaal van de kinderen is Noord Sotho, maar er wordt in het Engels les gegeven. In de laagste klassen zitten weinig leerlingen. In de hogere klassen is echter een grote instroom van kinderen die het niet redden in het staatsonderwijs met z’n grote klassen. De meeste leerkrachten werken al vrij lang aan de school. Een aantal is nog opgeleid door Claartje Wijnbergh en Truus Geraets. Er is zelfs een euritmiste. In de weken dat ik er was, heb ik met kinderen en leerkrachten in verschillende klassen gewerkt. Na school werkten we aan vormtekenen en rekenen en tijdens mijn tweede bezoek waren het leerplan en de temperamenten de belangrijkste thema’s. In de mensen daar heb ik sterke kwaliteiten gevonden: dankbaarheid voor wat het leven brengt, liefde voor de medemens en een sterk religieus beleven.Voor mij was het een feest om dat mee te maken. Het is uniek om in een gebied als dit een vrijeschool te hebben waar kinderen en leerkrachten vriendschappelijk met elkaar omgaan. De school is afhankelijk van taxibusjes om de kinderen uit verder gelegen dorpen te halen en te brengen. Omdat niemand een eigen auto heeft, moet er voor alles, voor vrijwel

elke boodschap, 60 km afgelegd worden naar de dichtstbijzijnde stad in een volgeladen taxibusje. Ook is het niet gemakkelijk op het platteland mensen te vinden die een school kunnen runnen of de administratie doen. Op zich is het een wonder dat de school na de tragedie in oktober 2006 met alle conflicten die er aan vooraf gingen nog steeds bestaat. Ondanks alles staan de leerkrachten open voor nieuwe impulsen. Ik ben ook blij dat Dick de Rooij nu in Johannesburg gearriveerd is om twee jaar lang vrijescholen in het noorden van Zuid-Afrika te begeleiden. De school heeft een erfenis van grote financiële problemen en heeft een minimum aan middelen. Vanuit Nederland is gul geschonken na het ongeluk, zodat medische kosten en salarissen konden worden doorbetaald. Op dit moment heeft de overheid laten weten dat de school voorlopig geen subsidie zal krijgen. Dat betekent dat er met ingang van september geen geld meer is om salarissen uit te betalen. Naar het zich laat aanzien zal dit voortduren tot juni 2008. Wanneer u de kinderen van Lesedi en hun leerkrachten met een maandelijkse bijdrage tot juni zou kunnen ondersteunen, zou dat een enorme hulp zijn. LOT HOOGHIEMSTRA

Uw bijdrage is dringend nodig. U kunt deze storten o.v.v. code

9214

Lesedi komt er boven op d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

11

De droom van Anna Refiloe Morosi Zuid-Afrika

ç

afrika

Truus Warrink, portefeuillehouder voor Afrika,

bezocht dit najaar een aantal vrijescholen in Zuid-

Afrika. In het dorp McGregor in de Kaapprovincie, interviewde zij een leerling uit de eindexamenklas.

Haar verhaal illustreert hoe wij met onze ondersteuning kinderen uit sloppenwijken een

toekomst kunnen geven.

Anna Refiloe Morosi zit in de twaalfde klas van de McGregor Waldorf-School en is op dit moment bezig met haar eindexamenjaar. In december hoopt ze haar middelbare schooldiploma te halen. Toen ik Anna vroeg of ik haar mocht interviewen voor de r çndbrief van het IHF begon ze meteen te stralen. Natuurlijk wilde ze dat! Zij heeft immers naast haar eigen moeder die ver weg in Alexandra (Johannesburg) woont nog een tweede ‘moeder’. Die woont nog verder weg, in Nederland. Zij zorgde er al die tijd voor dat Anna naar school kon. De foto’s van de twee moeders hangen naast elkaar boven haar bed op haar kleine kamertje van het internaat van de McGregor-School. Anna komt uit Alexandra, een van de sloppenwijken van Johannesburg. Dankzij een peetschap heeft zij een goede scholing gekregen en heeft zij zich kunnen ontwikkelen tot een zelfbewuste jonge vrouw. Naast de talenten die in het onderstaande interview aan de orde komen, spreekt zij bovendien 9 van de 11 officiële talen van Zuid-Afrika!

Truus: Wil je iets vertellen over je eerste levensjaren? Anna: Ik ben geboren op 14 februari 1988 in het Alexandra Hospital. Samen met mijn moeder en mijn twee jaar oudere broer woonden wij bij mijn oma in huis. Toen ik een jaar was, was er veel onrust in de township. Wij moesten het huis afstaan aan de Inkhata beweging en stonden op straat; we hadden niets meer. Mijn moeder bouwde van oude ijzeren golfplaten een soort hutje waarin we een paar jaar gewoond hebben. Ik was toen nog te jong om mij dat te kunnen herinneren. Mijn eerste herinnering is dat ik midden in de nacht wakker werd omdat mijn broertje schreeuwde. Ik voelde dat ik drijfnat was en dat niet alleen, ook mijn deken en de vloer waren kletsnat. Het regende heel hard en het water gutste niet alleen door het lekke dak maar stroomde ook vanaf de weg ons huis binnen. Daarna heeft mijn moeder een stenen huis gebouwd. Nou ja, huis, het is maar één kamer en daar woont zij nu nog steeds met de andere drie kinderen. Truus: Wanneer ben je voor het eerst naar school gegaan? Anna: Ik ging al heel jong met mijn moeder mee naar de werkplaats die op het terrein staat van de Inkanyezi-School (de vrijeschool in de township Alexandra). Mijn moeder was poppenmaakster en vanuit de werkplaats zag ik de kleuters spelen. Ik wilde daar graag bij zijn en op een dag 12

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

Anna Refiloe Morosi

mocht het en kwam ik in de klas van juffie Catherine. Ik heb tot de 7e klas op die school gezeten en had er een heel prettige tijd.

Truus: In die tijd reden er tanks door de straten en streden verschillende politieke groeperingen om de macht. Heb je je toen ooit onveilig gevoeld in de township? Anna: Nee, ik voelde mij veilig want ik was bij mijn moeder! Mijn moeder had een speciale gave wat betreft kinderen. Zij kon aan een kind zien of er iets aan de hand was, zonder vragen te stellen of te praten. Niet alleen zag ze of een kindje ziek was en wat het scheelde, maar ook of er emotionele problemen waren. Veel ouders uit de township kwamen haar om raad vragen.

Truus: Naar welke school ben je gegaan na de Inkanyezi-School? Anna: Eerst heb ik een jaar op de Max Stibbe-School, bij Pretoria gezeten. Maar daar kon ik maar een jaar blijven. Toen hebben mijn sponsors ervoor gezorgd dat ik naar de bovenbouw in McGregor kon gaan. Omdat het 1600 km van Johannesburg af ligt, moest ik op kostschool. Ik voelde mij in het begin heel eenzaam en miste mijn moeder erg! Gelukkig zat het eerste jaar mijn grote broer Petros er ook. Ik kon maar één keer per jaar terug naar huis, in de zomervakantie. Truus: Wat vind je het leukste vak op de McGregor-School? Anna: Toneel. We hebben een heel goede toneeldocente en met haar maken we de prachtigste voorstellingen.

ç

Truus: Wat zijn je hobby’s? Anna: Naast toneel spelen, zing ik erg graag - alleen én in een koor - en Afrikaans dansen vind ik erg leuk. Over die dansen kan ik ook veel vertellen én er les in geven. Mijn moeder is een kunstenares met kralen, dat heb ik als klein meisje al van haar geleerd en dat doe ik ook met liefde. Ik maak traditionele kettingen, armbanden en andere sieraden maar ook werkstukken naar eigen ontwerp. Op school heb ik de kinderen van klas 7, 8 en 9 er les in gegeven en als er een bazaar is, geef ik ook wel eens demonstraties.

afrika

Truus: Ja, nu je het zegt, het is me opgevallen dat inwoners van McGregor die niets met de school te maken hebben, wel altijd naar de toneelvoorstellingen gaan. Ze vertelden mij inderdaad dat de opvoeringen van de school zeker zo mooi of beter zijn dan die van de professionele toneelgroepen uit Kaapstad.

Truus: Heb je een idool? Wie is je grote voorbeeld? Anna: Oprah Winfrey. Op een dag hoop ik net als zij beroemd te zijn en met het geld dat ik dan verdien, wil ik kinderen helpen net zoals ook ik ben geholpen. Truus: Anna: Truus: Anna:

Wat ga je doen als je straks je diploma hebt? Dan ga ik terug naar Alexandra, naar mijn moeder. In dat kleine huisje met één kamer? Ja! Ik zoek een baan en ga proberen mijn droom te verwezenlijken.

Truus: Wat is je droom, Anna? Anna: Ik wil naar Europa, Stuttgart misschien, en daar de toneelopleiding doen. Ik wil graag actrice worden of presentatrice van een tvshow. Ik zou graag Oprah Winfrey ontmoeten. Ik ga haar in ieder geval schrijven want eens per maand vervult zij een wens! En wie weet ben ik nu aan de beurt...!

Anna en Truus

Truus: Dank je wel, Anna, voor je openhartige antwoorden op mijn vragen. Ik vond het een erg prettig gesprek en ik hoop nog veel van je te horen! Wilt u kinderen zoals Anna een mogelijkheid geven om naar school te gaan? Neem dan contact op met het IHF. Zie de Solidariteitsactie op blz. 21 en 22.

Bovenbouw McGregor d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

13

Voortgang in Bangkok Thailand

ç

azië

Ook dit jaar verzorgden Gerda de Jonge, Gea Weeren, Paul van Meurs, Benno Nijhuis en Gerard Reijngoud de Asian Teachers’ Training (ATT) in Bangkok, waarvoor ook dit jaar een grote groep dove leraren ingeschreven had. Zij verdiepen zich al enige jaren o.l.v. prof. dr. Jitprapa in de vrijeschoolpedagogie. De cursus werd gehouden van 30 april t/m 4 mei 2007 in het Ratchasuda College, een doveninstituut van de Mahidol University in Bangkok.

De cursusleiders van de ATT werkten met de jongste leraren van de Tridhaksa-School, de studenten van de pedagogische faculteit van prof. Boosbong, de dove leraren van het Ratchasuda College en de leraren van reguliere scholen. In dezelfde tijd gaven Duitse collega’s van ‘Die Freunde der Erziehungskunst Rudolf Steiners’ een pedagogische week voor de meer ervaren Waldorfleerkrachten. In totaal kwamen er 350 leraren uit heel Azië op deze twee cursussen af! Het was een uitdaging met 65 dove leraren te werken. Het doveninstituut van prof. dr. Jitprapa dat vorig jaar door dr. Michaela Glöckler werd bezocht, herbergt nu al 5 vrijescholen van kleuterklas tot klas 2. De toewijding waarmee de leraren de klaslokalen ingericht hadden, de intimiteit van de kleuterklassen binnen zo’n groot instituut en de ruim opgezette tentoonstelling over het Waldorfonderwijs, wekten onze bewondering tijdens de kennismaking met het Ratchasuda College. Door het ATT-werk en de internationale belangstelling komt de staatserkenning van de Waldorfpedagogie in Thailand binnen handbereik. Dit zou uiteindelijk voor heel Azië van grote betekenis kunnen zijn.

De ATT begon met een welkomstwoord en een ceremonieel met kaarsen en bloemenkransen bij een Boeddhabeeldje en bij de foto’s van koning Bhumibol, koningin Sirikit en Rudolf Steiner; voor ons wel eens goed om te zien hoe onbeschroomd men eerbied toont in Thailand. Bij het gezamenlijke openingslied zongen de dove collega’s met handen, mimiek en ritmisch bewegend bovenlichaam en leken zij door hun gebaren een meerwaarde te geven aan taal en ritme. Voor ons een unieke ervaring. Wij horenden werden a.h.w. een wereld binnengevoerd waar de gebondenheid aan het aardse leek te verdwijnen. Cursusinhoud en organisatie van deze zesde ATT waren natuurlijk al heel anders dan in de beginjaren. Zo verzorgde de Thaise muziekleraar Napat de dagelijkse koorzang, stond het werken in de kleuterklasgroepen onder leiding van Thaise trainers en hadden medewerkers van de universiteit de zorg voor de catering overgenomen van het team van de Tridhaksa-School. Hermann Wessels,

Tafelspelletje op z’n Thais

een Duitse euritmist, die hier al langer werkt en Thais spreekt, gaf euritmie. Er werd in de diverse klassengroepen gedegen gewerkt aan de praktische toepassing van het leerplan. Voor remedial teaching bestond grote belangstelling. Bij het behandelen van de twaalf zintuigen tijdens de vijf ochtendvoordrachten konden wij aan de dove deelnemers heel goed beleven hoe - door het ontbreken van bijv. het gehoor - de andere zintuigen geprikkeld worden tot aan de grenzen van het mogelijke te gaan. De waarneming van de kleur, het gevoel voor beweging, het waarnemen van het geheel en het detail, de voorkeur om d.m.v. imaginaties te communiceren, dit alles maakte het meer imaginatieve karakter van hun gewone doen en laten voor ons zichtbaar en invoelbaar. Doven kunnen bijv. het begrip ‘boom’ met een enkel gebaar karakteriseren of spellen als B - OO - M. De eerste manier is sneller en muzikaler, de tweede werkt vertragend. Ter afsluiting van de week toonden alle groepen hun werk. Euritmie, zang, de schilderingen en de boetseerwerkjes kwamen aan bod, net als de bewegingsspelletjes en pantomime. Veel indruk maakte een toneelspel over de verwerking van de Tsunami-ramp, een beweeglijke expressie, bijna een dans, waarbij blauwe, golvende zijden doeken werden gebruikt. Tot slot klonk er een lied voor het 60-jarige ambtsjubileum van de koning. De erkenning van de Tridhaksaschool als Waldorfschool is dit jaar een feit. Als er volgend jaar weer een ATT-cursus komt, is de kans groot dat het Ratchasuda College staatserkenning krijgt voor de Waldorfpedagogie. Dat betekent dat het aantal vrijescholen hier met minstens vijf en mogelijk zelfs met twintig zal toenemen! Zouden alle schenkers die ons werk in de afgelopen jaren mogelijk maakten dit resultaat hebben durven dromen? GERDA DE JONGE EN GERARD REIJNGOUD [email protected] of [email protected] Uw bijdrage is welkom o.v.v. code 9349

Lunch op het instituut 14

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

Een land dat je aangrijpt India

ç

azië

Rhea Vincent, portefeuillehouder voor India,

woonde vier jaar in dit reusachtige land en heeft

er een opleiding Indiase dans gevolgd. Hieronder

vertelt zij iets van haar ervaringen en van de

indrukken die zij opdeed in dit kleurrijke

subcontinent.

Abhaya op een rijtje

India, een land dat je aangrijpt! Dat je raakt: je houdt ervan of je vindt het weerzinwekkend. Meestal is het een combinatie van deze twee gevoelens waarmee je als westerling uiteindelijk weer naar huis gaat en waarbij de weegschaal ver naar de ene of naar de andere kant kan doorslaan. Voor mij is ontroering de sterkste emotie want India heeft mij vier jaar lang ondergedompeld in haar schoonste elementen. Het heeft me ooit verwelkomd, opgenomen en het mooiste wat het te bieden heeft, geschonken. Daarmee bedoel ik niet de spiritualiteit want Indiërs zijn m.i. vooral pragmatisch en emotioneel. Dat kun je als westerling wel ervaren als het spirituele van India. Dat én het vermogen in het hier en nu te leven. Ik beschouw dit niet zozeer als verworvenheid van de geestelijk geoefende maar als pure noodzaak. 90 % van de Indiërs zijn immers straatarm en hebben weinig of geen toekomstmogelijkheden. Overgave aan het moment, met de hoop op ‘een volgende keer beter’, is dan een troost. De Indiërs die wel enigszins welvarend zijn, zijn opmerkelijk materialistisch. Ze willen gewoon materieel bezit zonder zich te bekommeren om de aarde als geheel. Wat Indiërs wél zijn, is lankmoedig. Ze maken zich niet zo gauw druk om iets en treden je onbevangen tegemoet. Ook zijn ze heel emotioneel, alleen niet op de manier van westerlingen. Hun emoties en devotie richten zich voornamelijk op de goden, begrijpelijk in een cultuur waarin - zolang je maar je plicht doet - het persoonlijke niet belangrijk wordt geacht. Niemand viert hier z’n verjaardag maar wel de verjaardag van de huisgod. Dat kan voor ons, die juist zoveel van de persoonlijke relatie verwachten, een verademing zijn. Deze onpersoonlijke houding wordt m.i. vaak verward met onthechting en spiritualiteit. De relatie met de goden is naast emotioneel ook pragmatisch en wordt ingezet voor geluk, welvaart, gezondheid en een goed leven. Een gebied waar puur materialisme gecombineerd wordt met puur pragmatisme, is het onderwijs. Zo vroeg mogelijk worden kinderen naar school gestuurd om zo snel mogelijk te leren lezen, schrijven en rekenen. Niet zo vreemd in een land waar je moet vechten voor een bestaan dat steeds meer afhangt van je opleiding en waar geen sociale voorzieningen zijn. Het is heel gewoon dat er 45 kinderen opeen gepropt zitten in een klein lokaaltje. Er zijn nog steeds lijfstraffen. De rijken sturen hun kinderen bij voorkeur naar een privé-school waar de klassen

kleiner zijn maar waar de prestatiedruk zelfs nog hoger is en waar de liniaal of zweep vervangen zijn door kleinering en intimidatie. In dit onderwijslandschap bevinden zich enkele oases: elke zichzelf respecterende goeroe heeft op z’n minst één school opgericht. Er zijn zo’n vijf scholen gebaseerd op Krishnamurti, een paar op vroegere goeroes, enkele alternatieve scholen en - in dit gigantische land van 1 miljard inwoners – zes Waldorfscholen! Deze worden voornamelijk gerund door dappere vrouwen, die tegen de stroom in ouders ervan weten te overtuigen dat hun kinderen hier in de beste handen zijn. En wat een vertrouwen hebben de ouders die - ondanks de maatschappelijke druk - kiezen voor dit onderwijs dat evenveel waarde hecht aan de zorg voor de ziel als aan het oefenen van het verstand. Waar tijd genomen wordt voor ontwikkeling en waar aandacht is voor de aarde, voor innerlijke beelden en uiteindelijk voor abstracte ideeën.

Diksha in het zand

Prerana op een kluitje

Zes scholen, waaronder Abhaya, Diksha en Prerana, die met bezieling strijden voor hun voortbestaan, waar kinderen opbloeien, waar het iedere dag nog een uitdaging is om de eigen cultuur in het vrijeschoolleerplan in te bedden. Zes scholen waar de kinderen blij zijn, de ouders dankbaar en de leerkrachten geïnspireerd. Scholen die volle steun en waardering verdienen van ons, bewoners van dit piepkleine Nederland waar zo veel vrijescholen zijn. Door hen financieel te steunen, toont u uw betrokkenheid bij hun moed, hun vertrouwen, hun Don Quichotachtige daadkracht.

RHEA VINCENT Uw bijdragen zijn zeer welkom o.v.v. code 9341. Bijdragen aan het Solidariteitsfonds (zie p. 21 & 22) waarmee u individuele kinderen steunt, zijn zeer belangrijk.

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

15

Geroa Eskola in Baskenland

europa

Spanje

ç

Opening van de school

Geroa Eskola betekent ‘vrije school’. Lees het

enthousiaste verhaal over de opening van deze spiksplinternieuwe vrijeschool in Trokoniz, de eerste in Baskenland.

In september 2006 was het dan zo ver, de officiële opening van een nieuwe vrijeschool in Spanje, de eerste in Baskenland. Het was een stralende dag en zover het oog reikte, zag je het weelderige groen van de velden en de eikenbomen. Zelfs het gebouw, een voormalig treinstation dat buiten gebruik is sinds de lijn Vasco/Navarra opgeheven is, lag er tevreden bij. De prachtige, betegelde entree waar eens de dorpsbewoners wachtten tot het treintje hen meenam naar de markt, stond nu vol kinderen, ouders, leerkrachten en vrienden van de school. Vier jaar lang heeft een kleine groep zeer gemotiveerde mensen alles op alles gezet om deze dag mogelijk te maken. In de loop van de tijd vielen er soms mensen af omdat het een onmogelijke taak leek een vrijeschool te realiseren in een land waar bijna niemand vraagtekens zet bij het bestaande schoolsysteem. Anderen kwamen er bij, juist omdat steeds meer mensen daar vraagtekens bij zetten. Hoe het ook zij, in het hart van die groep was er altijd Pepe Pagalday. Pepe inspireerde en wist zo steeds genoeg mensen om zich heen te verzamelen om het doel te verwezenlijken. Toch was Pepe de enige die ontbrak bij de openingsdag van de school omdat hij een ernstig auto-ongeluk had gehad. Het leek wel alsof we allemaal erop gewezen moesten worden dat we een school niet op de schouders van één man konden bouwen en dat wij allemaal ervoor moesten zorgen dat de klus geklaard werd. Alicia, een vrijeschoollerares uit Vitoria, de dichtstbijzijnde stad, nam de lessen waar in de periode dat Pepe moest herstellen. Haar klas bestond uit Juan, zijn zusje Celia, Jazz, Chiara, Alazne, Haizea en Lucia, allemaal kleine persoonlijkheden. Uxue nam de zorg op zich voor Aritz, Gaizka en Ishai, die waarschijnlijk het kleinste klasje vormden dat er ooit bestaan heeft. Voordat het allemaal zover was, waren de ouders langzaam maar zeker begonnen een structuur te boetseren voor vergaderingen, onderhoud en andere taken die nu eenmaal bij de geboorte van een school horen. Zo moesten we leren dat gras niet zichzelf maait en dat het onderwijsministerie een vermoeiende en ingewikkelde warboel met zich meebrengt. We maakten schema’s om 16

per toerbeurt de school schoon te maken, waarbij we erop toe zagen dat ook de papa’s hun steentje bijdroegen. We vroegen subsidies aan om door te kunnen en moesten zowel geduldig als vastberaden zijn. We werden, wat heel spannend was, voor de televisie geïnterviewd en organiseerden onze eerste kerstmarkt waar heel veel mensen op afkwamen. We verdienden het meeste geld met de bar – veelzeggend voor deze streek – en grappig genoeg ook met de Nederlandse pannenkoekenkraam. We verkochten zelfs met de moed der wanhoop gebreide Jozefs en Maria’s, waarvoor we het breien opnieuw onder de knie hadden moeten krijgen. Op een dag in februari ontdekte Elio, een van de vaders, tot zijn ontsteltenis een diesel-overstroming, veroorzaakt door een gebarsten filter in het verwarmingssysteem van de school. Het duurde weken voordat de schade met man en macht verholpen was. De school werd tijdelijk ondergebracht in een Txoko (=restaurant) van een vriend van een vriend van een vriend. Tot op de dag van vandaag hangt er een vage diesellucht waarvan bezoekers waarschijnlijk denken dat het gewoon de geur van de vrijeschool in Trokoniz is. Het afgelopen voorjaar kwamen er drie kinderen bij en alsof dat nog niet genoeg opwinding veroorzaakte, kwam er ook nog ezel Illun om het gras kort te houden.

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

De vrijeschool in Madrid heeft ons al die tijd met raad en daad bijgestaan. Nu aan het eind van het schooljaar zijn we druk bezig met de zomermarkt waarop het NIET REGENT en waar HEERLIJKE HOLLANDSE PANNENKOEKEN gebakken worden. We zijn echt heel blij dat we het schooljaar beginnen met 36 kinderen en 3 klassen. De school groeit en dat moet ook maar het blijft een klus. We willen het IHF heel erg bedanken voor de hulp die wij ontvangen hebben en hopen op een lange vriendschap met jullie daar in Nederland. Eskerrik asko, muchas gracias! MASCHA SNOIJINK

NAMENS IEDEREEN VAN

GEROA ESKOLA

Uw bijdragen zijn zeer welkom o.v.v. code 9317, Baskenland

Door het rozenpoortje

Pionieren in Bratislava

ç

In 2001 werd, na jaren voorbereiding, de eerste

vrijeschool in Bratislava geopend. Tot nu toe is het de enige vrijeschool in Slowakije. Er zijn wel

diverse intiatiefgroepen en kleuterklassen in het land, maar ook in Slowakije is een school oprichten een moeilijke zaak.

De Súkromná základná škola waldorfská in Bratislava is jong. Nog wordt er jaarlijks een nieuwe klas aan het geheel toegevoegd totdat een volledig curriculum kan worden geboden. In dit land gaat een basisschool van klas 1 tot 4 (van ong. 6/7 tot 10 jaar) en is er daarna een opleiding die het midden houdt tussen een basisschool en een middelbare school (er zijn al wel vakleerkrachten bijvoorbeeld) die duurt tot de negende klas. Het college van Súkromná základná is geestdriftig. Wie verhalen over het reilen en zeilen van de school hoort, wordt herinnerd aan Nederlandse scholen in de jaren tachtig; een scala aan vieringen en activiteiten: lezingen, openbare lessen, euritmie en schoolreisjes sieren het programma. Dit enthousiaste team wordt daarbij gesteund door vrijwilligers en ouders. Omdat de school niet gesubsidieerd is, is er een hoge ouderbijdrage. Toch is er sprake van een gemêleerde bevolking. Er zitten bijvoorbeeld ook enkele zigeunerkinderen op de school. Dankzij het feit dat veel werk door vrijwilligers wordt verricht, kan men het hoofd boven water houden. Vanuit de communistische traditie is het in Slowakije gewoon dat een school uitgebreide faciliteiten biedt zoals voor- en naschoolse opvang en warme maaltijden. Dat moet de school allemaal zelf bekostigen. Er bestaat geen subsidie voor van de overheid. Wat dat betreft heeft de school het financieel zwaar.

In 2006 kreeg de school te maken met zowel voor- als tegenspoed waar het ging om contact met de buitenwereld. De Waldorfschool kreeg de mogelijkheid het gebouw waarin ze gevestigd is voor een periode van dertig jaar te huren. De keuringen door de gezondheidsdiensten met betrekking tot het gebouw en de veiligheid ervan vielen goed uit. Aan de kleine punten waarover aanmerkingen waren, kan de school in de komende tijd voldoen. Minder prettig was de kritische publiciteit die in Slowakije op gang kwam over antroposofie en over het vrijeschoolonderwijs. Het toonaangevende weekblad Tyzden publiceerde enkele artikelen die geen reclame waren voor de vrijeschool. Vooral teleurstellend was dat toen de school de journalisten ontving, zij eigenlijk alleen maar leuke dingen over de school te melden hadden, maar

europa

Slowakije

Herfst bij de peuters

dat zij uiteindelijk in de artikelen toch voornamelijk negatieve opmerkingen maakten over het vrijeschoolonderwijs.

Ondanks deze nare ervaringen groeit en bloeit de school. Vanuit de internationale gemeenschap krijgt de school vooral steun vanuit Duitsland en Nederland. Er zijn echter ook samenwerkingscontacten met o.a. Oostenrijkse vrijescholen. In het voorjaar van 2006 gingen de tweede tot en met de vijfde klas bijvoorbeeld op bezoek in Schönau, bij Wenen. Daar werd toen, samen met tien andere scholen uit diverse landen, een groot aantal activiteiten voor de kinderen op touw gezet. Vanuit Duitsland is hulp geboden bij de verbouwing van het gebouw. Christian Ohlendorf uit Kassel heeft met lezingen en door middel van scholing van de leraren van de hoogste klassen, een bijdrage geleverd aan de verdere opbouw van de school. Vanuit Nederland kwam vorig schooljaar de euritmiste Annemarie Ehrlich naar Bratislava om enkele dagen aan de school te werken. Gunnar Eric Gijbels, werkzaam bij de Begeleidingsdienst voor vrijescholen in Driebergen, bezoekt de school in Bratislava tweemaal per jaar. Hij begeleidt dan het team en individuele leraren op pedagogisch en didactisch gebied. Vijftien jaar geleden vormden hij, Jan Kraamwinkel en Cornelis Boogerd samen een team dat toen voor het eerst een cursus gaf aan leerkrachten die een vrijeschool wilden beginnen. Uit die groep zijn de eerste leerkrachten van de school in Bratislava voortgekomen. Gijbels is enthousiast over het werk daar: “Dit jaar is men met een zevende klas begonnen. Het college wil in ieder geval doorgroeien tot een negende klas. De school verdient ongetwijfeld steun, dat is zeker,” zegt hij. “Voor een land waar geen traditie is van deze vorm van onderwijs is een initiatief als dat in Bratislava van grote betekenis.” KARIN

DE

LEEUW

U kunt de school in Bratislava steunen met uw bijdragen o.v.v. code 9327

Ook in Slowakije is het moederdag

Bouwperiode d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

17

Geef ons een kans

zuid-amerika

Brazilië

ç

De Escola Waldorf Novalis en de daarbij behorende kleuterschool Alecrim in Piracicaba, gelegen in het binnenland van Brazilië, is in 1999 opgericht. Momenteel bezoeken 111 leerlingen de school. Piracicaba is een middelgrote stad met de beste landbouwuniversiteit van Brazilië en ligt 150 km ten westen van São Paulo. Frans Lindenkamp is Zuid-Amerika correspondent voor de Geassocieerde Pers Diensten in Nederland en België, werkt o.a. voor het tv-programma Spoorloos en is nauw betrokken bij de school Hij stuurde ons onderstaand bericht.

Novalis massaal

De vrijeschool Novalis heeft op het ogenblik 56 onderbouwleerlingen in leeftijd variërend van 6 tot 11 jaar. Ons probleem is dat er in de vier klassen die Novalis nu heeft, plaats is voor veel meer leerlingen dan we nu hebben: honderd om precies te zijn, dat wil zeggen per klas dus minstens 25 leerlingen. De onderbezetting komt voort uit het feit dat we een jonge school zijn. Om meer leerlingen te werven, zijn we bezig met het opzetten van een nieuwe strategie. Die heeft tot doel om onze school meer en anders onder de aandacht te brengen van de bewoners van Piracicaba. Leraren en ouders met kinderen op onze school zullen er binnenkort ‘op uit trekken’ om actief ‘reclame’ te maken voor Novalis en de Waldorfpedagogie. In de voorafgaande jaren hebben we ook veel aan werving gedaan, maar in de praktijk blijkt dat veel mensen toch nog onvoldoende op de hoogte zijn van onze school en van de Waldorfpedagogie. Anders gezegd: we gaan ons actiever inzetten om de heersende vooroordelen en onwetendheid te verminderen. Dat moet resulteren in meer leerlingen. Onze kleuterschool, Alecrim, waarvan Novalis veel van zijn toekomstige leerlingen krijgt, heeft op dit moment 55 leerlingen. Ook hier kampen we met onderbezetting, want in de kleuterschool is plaats voor 90 peuters en kleuters. Het jaar 2006 is financieel negatief afgesloten, overwegend vanwege gestegen kosten. In 2005 waren inkomsten en uitgaven nog in balans. Voor 2007 zijn de vooruitzichten niet rooskleurig. Dat komt omdat de onderbezetting bij het begin van dit schooljaar (in februari 2007 van start gegaan) gegroeid is. Tegen de verwachting in hebben zeven leerlingen ons om uiteenlopende redenen verlaten. Deze tegenvaller hebben we maar ten dele kunnen opvangen met de aanmelding van nieuwe leerlingen. Gelukkig heeft onze school 73 leerlingen wier ouders voldoende verdienen om het maandelijkse schoolgeld te betalen dat varieert van € 156 voor de allerkleinsten tot € 263 voor de leerlingen in

klas 4. Hieruit moet ook het schoolgeld betaald worden van 38 leerlingen wier ouders onvoldoende inkomen hebben. Elf leerlingen ontvangen een volledige beurs, negen van hen zijn kinderen van leerkrachten die les geven op Novalis en Alecrim. De Braziliaanse wet schrijft voor dat kinderen van leerkrachten gratis studeren op de school waar hun ouders les geven. Er zijn ook nog 26 leerlingen die een gedeeltelijke studiebeurs hebben. Met het door het IHF toegekende peetschap kan een kind uit de tweede klas bijna een jaar onderwijs volgen. Als we meer steun uit het buitenland zouden krijgen, zou het mogelijk worden meer kansarme kinderen binnen te halen en op die manier uitzicht te bieden op een menswaardige toekomst. Het grote onrecht in Brazilië schuilt nog steeds in het feit dat wie arm geboren wordt bar weinig kans heeft om de armoede te ontvluchten. Dat komt omdat onderwijs hier nog steeds, ondanks alle mooie woorden, een sluitpost is voor de regering. Tegelijkertijd biedt het binnenhalen van kansarme kinderen ook de mogelijkheid een hardnekkige mythe te ontkrachten, namelijk dat we een school zouden zijn voor de elite. We kampen met een dilemma: we willen graag een school zijn voor iedereen, maar tegelijkertijd kunnen we alleen financieel overeind blijven met ouders die voldoende financiële draagkracht hebben om het schoolgeld te betalen. De hulp van het IHF is voor ons in dat verband van enorm groot belang. Deze steun schept de mogelijkheid onze doelstelling te verwezenlijken een school te zijn voor kinderen uit alle milieus. DENNIS PORTO, VOORZITTER ASSOCIAÇAO PEDAGOGICA NOVALIS FRANS LINDENKAMP, OUDER

EN

Uw bijdragen zijn welkom o.v.v. code 9272, Novalis. Zie ook

Solidariteitsactie p. 21 en 22

De slang om de tuin geleid 18

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

Een brug naar de sterren

ç

Met opmerkelijk succes werkt een handjevol

zuid-amerika

Brazilië

vrouwen in een krottenwijk van São Paulo met een grote groep probleemjongeren. Het jeugd-

circus Circo Ponte das Estrelas, dat hieronder

beschreven wordt, beoogt jonge mensen behalve

structuur ook een uitdaging te bieden zodat zij

gevoel voor eigenwaarde kunnen ontwikkelen en

op den duur een uitweg vinden uit de uitzichtloze

omstandigheden. Het jeugdcircus zoekt een eigen

locatie en vraagt daarvoor uw steun.

Ballen vormen in klei

Middenin een open grasvlakte liggen kleden, zijn bont geverfde lakens opgehangen waarachter rekken vol met kleurrijke kostuums, jongleerballen, knotsen en éénwielers. Hier houdt het circus generale repetitie. Dan wordt vliegensvlug alles in een aanhangwagentje gestouwd. Twee uur later gaat in een school in São Paulo het gordijn open, 300 leerlingen kijken vol spanning naar het toneel. Plotseling stormen de artiesten in hun bonte pakken de bühne op, betoveren het publiek met hun grote en kleine acts. Jongleerballen, ringen en knotsen vliegen door de lucht en sketches noden tot dromen, lachen, huilen. Op de schouders van de berijder van dat ene wiel houdt een kleine evenwichtskunstenaar zich elegant staande en de fietser slaagt erin het wiel tussen 3 ineengeslagen touwen mee te laten springen. Tot slot staat er een kinderpiramide 5 hoog opgestapeld het applaus in ontvangst te nemen, het applaus dat maar niet wil stoppen. Hoe is het mogelijk? Zijn dat de kinderen uit de armenwijken van de zuidelijke stadsranden van São Paulo? De drop-outs en moeilijk opvoedbare jongeren, de kinderen die toch al lang opgegeven waren? Jazeker, want dit is het ‘Circo Ponte das Estrelas’! Ons project is ontstaan in een dagopvang waar drie vrouwen, Celia Cristina Santana, Katrin Bugert en Regina Klein, in de weekends met 10- tot 18-jarigen een circustraining begonnen. Al heel snel meldden zich zoveel deelnemers aan dat het project zelfstandig moest worden en er meer tijd en ruimte nodig was. Nu, in het derde jaar van ons circuswerk, trainen wij 5 x per week

Spiegelclowns

en 1 x per 14 dagen in het weekend en is de Associação Comunitária Ponte das Estrelas uitgegroeid tot een zelfstandige vereniging zonder winstoogmerk. Het is nog steeds vrijwilligerswerk wat we doen maar omdat wij een eigen plek nodig hebben, streven wij naar een eigen bouwterrein en zijn wij op zoek naar financieringsmogelijkheden. Het leven in de favela’s van São Paulo is keihard en onbarmhartig. Elke dag is er geweld in de straten, politiepatrouilles, vuurgevechten tussen drugsbendes en ME. Structuurloze gezinnen, ontwricht door armoede, verslaving, geweld en gevangenschap moeten zien te overleven in deze gigantische metropool. Van jongs af aan zijn vele kinderen overgeleverd aan ziekte, verwaarlozing en mishandeling. Zij moeten zich staande houden in een vijandige wereld en dragen veel te vroeg verantwoordelijkheid voor zichzelf, voor hun ouders en broertjes en zusjes. Vaak worden zij naar een tante of naar grootouders afgeschoven of door scholen buitengesloten. Ze kunnen zich niet hechten, geen kind zijn, zij hebben geen voorbeelden en geen toekomstperspectief. Als gevolg daarvan hebben zij concentratieproblemen en eetstoornissen, lijden zij onder agressieve impulsen en leerproblemen en zijn zij vaak verslaafd aan drugs of seks. Zelfmoord is aan de orde van de dag. Met ons initiatief willen wij deze kinderen een mogelijkheid bieden om aan deze vicieuze cirkel te ontsnappen. De kinderen komen dagelijks vóór of ná school bij ons. Ze krijgen twee volle

Piramide d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

19

zuid-amerika

ç

Acrobaten in opleiding

Na het circus huiswerk maken

maaltijden en een tussendoortje. Wij oefenen elke dag en werken toe naar een theaterprogramma met circusnummers dat in de zomervakantie op scholen en in culturele centra en theaters in São Paulo opgevoerd wordt. Voorwaarde om aangenomen te worden is het volgen van regulier onderwijs of op z’n minst de uitdrukkelijke wens om weer naar school terug te gaan. Daarbij krijgen zij alle hulp en ondersteuning van ons. Behalve huiswerkbegeleiding staan vreemde talen, het leren bespelen van een muziekinstrument en kunstvakken zoals boetseren, aquarelleren en tekenen, op het rooster. Bovendien komen er nog tal van andere activiteiten aan bod waaronder brood bakken, breien, haken, weven, het naaien van

jongleerballen, het bouwen van toneelrekwisieten, houtbewerking, enz. De basis van ons werk is de vrijeschoolpedagogie. Kinderen die in een chaotische, structuurloze, gewelddadige omgeving moeten zien te overleven, verbergen achter alle rebellie en agressie eigenlijk een grote onzekerheid. De wereld klopt niet, niets past bij elkaar, zij zijn a.h.w. uit de wereld gevallen. Door zinvolle bezigheden zoals brood bakken of jongleren met zelfgenaaide jongleerballen kunnen zij zich weer deel van een zinvolle wereld gaan voelen. Het fysieke bezig zijn bevordert het evenwicht, compenseert een minder sterke motoriek, scherpt de zintuigen en herstelt de energiebalans van deze overbelaste jonge mensen. Dankzij de dagelijkse concentratie en inspanning worden discipline en doorzettingsvermogen ontwikkeld en geleidelijk aan ontstaat er een gevoel van zekerheid en vertrouwen in eigen kunnen. Dit zelfvertrouwen straalt uit hun ogen als de inspanningen die zij zich getroost hebben tijdens de uitvoering beloond worden met daverend applaus. Plotseling is daar een zinvol geheel waarvan de acteurs het middelpunt vormen en hun enthousiasme en trots komt aan hen en aan de samenleving ten goede. Het gordijn gaat dicht, het applaus wil niet verstommen, de jonge mensen sjouwen met rode wangen de rekwisieten naar de aanhangwagen en het leven is ineens toch zinvol. REGINA KLEIN Uw bijdragen zijn welkom o.v.v. code 9272, Circo

Het circo jongleert

20

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

Teken voor de Toekomst Solidariteitsactie

ç

Wat u kunt doen:

solidariteitsactie

Bijna nergens ter wereld bestaat voor vrijescholen de luxe van overheidssubsidie zoals wij die hier kennen. Met de Solidariteitsactie willen wij zoveel mogelijk kinderen in de gelegenheid stellen om toch vrijeschoolonderwijs te volgen. Deze vorm van fondswerving blijkt heel positief te werken, omdat er een constante bron van inkomsten ontstaat waardoor de leerkrachten, kinderen en ouders in de projecten zich gewaardeerd en erkend voelen door betrokken mensen in het buitenland. Met de Solidariteitsactie kunt u buitenlandse vrijescholen steunen door het schoolgeld te betalen voor kinderen van weliswaar onvoldoende draagkrachtige maar vaak erg gemotiveerde ouders. Het geld gaat naar het kinderfonds op de school. Ook individuele peetschappen zijn mogelijk via dit Solidariteitsfonds.

1. Peet worden en minimaal een jaar het schoolgeld voor een kind betalen. U krijgt via het IHF de naam en een korte beschrijving van het kind met een foto en eens per jaar een kort verslag van z’n ontwikkeling. 2. U kunt de Solidariteitsactie steunen door een bedrag te storten op onze rekening o.v.v. code 9370, Solidariteitsactie. Dit geld gaat naar het kinderfonds van de school van uw keuze. Hieraan is geen peetschap verbonden. N.B.1: Omdat niet iedereen het volledige schoolgeld kan betalen (de bedragen liggen tussen € 20 en € 250 per maand) bestaat - behalve voor Vietnam - ook de mogelijkheid een peetschap met anderen te delen. N.B.2: Voor scholen is het vaak heel moeilijk iemand vrij te maken die de administratie van de peetschappen bijhoudt. Wij hopen dat u er begrip voor kunt opbrengen als de informatie over de kinderen eens niet zo vlot binnenkomt. N.B.3: Geef altijd duidelijk aan voor hoe lang u een peetschap wilt. Stoppen met een peetschap kan alleen door schriftelijke opzegging bij het secretariaat van het IHF. Aangezien wij de informatie over de kinderen meestal pas toegestuurd krijgen zodra zich een peet meldt, hebben wij niet van alle kinderen foto’s en gegevens in huis. Toch zijn er veel aanvragen, vooral van de Libera Scuola Waldorf in Palermo, Italië, de Perito Moreno-School in Buenos Aires, Argentinië, de Rudolf Steiner-School in Mbagathi, Kenia en de Aitiara-School in Botucatú, Brazilië. Ook voor kinderen in India, Nepal en Vietnam worden peten gezocht; en in Argentinië, Brazilië en Zuid-Afrika wachten nog heel veel kinderen op een peet. Hieronder een aantal foto’s en beschrijvingen van kinderen van wie we de gegevens al wel hebben.

Anish is een jongetje dat in de kleuterklas van de Tashi Waldorf-School in Kathmandu, Nepal, zit. Zijn ouders kunnen maar amper de kost verdienen en zijn niet in staat het schoolgeld te betalen. Wie helpt?

In de r çndbrief van de vorige keer stonden deze vier kinderen van de Abhaya-School in Hyderabad, India al kort beschreven. Helaas heeft er zich nog geen peet gemeld. Welke petemoei zorgt voor het schoolgeld van de tweeling Shalika en Shastrika, hun klasgenootje Sherya en voor Pratekya uit de tweede?

Franco is zes en zit in de kleuterklas van de Imhoff-School in Kaapstad, Zuid-Afrika. Hij is heel wakker en leert vlug. Omdat hij een gevoelig kind is, lijdt hij onder de spanningen in zijn directe omgeving. Op school is hij in zijn element en heeft hij veel baat bij de verhalen, de spelletjes en de rust en harmonie.

Amanda zit in de kleuterklas van de McGregor WaldorfSchool in McGregor, ZuidAfrika. Het is een rustig meisje van zes dat graag met de andere kinderen van haar klas speelt. Samen met haar twee zusjes en haar ouders woont ze bij haar grootouders in Zolani Township.

Ishvara zit in de tweede klas van Escuela El Trigal in Villa de las Rosas, Argentinië. Het is een vriendelijke jongen die heel erg moest wennen aan het leven op school. Inmiddels is hij een rustpunt in de klas, heeft vele vrienden en verovert langzaam maar zeker de vaardigheden van rekenen en taal. d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

21

solidariteitsactie 22

ç

Katlego is vijf en zit in de kleuterklas van de ImhoffSchool in Kaapstad, ZuidAfrika. Het is een schat van een jongen die heel graag op school is. Hij speelt graag met de blokken of de verkleedkleren en puzzelen vindt hij net zo leuk als buitenspelen. Iedere dag kent hij weer een nieuw woord in het Engels.

Palesa, een levendig meisje dat graag naar school gaat en haar broer Gerald, die architect wil worden, zitten op de McGregor Waldorf-School in McGregor, Zuid-Afrika. Zij wonen met hun ouders in een éénkamerwoning. De moeder heeft tbc en de vader is invalide geworden. Zij moeten rondkomen van een piepklein pensioentje.

Patience is zeven en zit op de McGregor Waldorf School in McGregor, Zuid-Afrika. Het is een lief en intelligent meisje. Haar moeder die heel erg gemotiveerd is voor de school, heeft een klein winkeltje in de township dat helaas niet genoeg opbrengt om het volledige schoolgeld voor Patience en haar zusje te betalen.

Rondal zit sinds dit jaar in de tweede klas van de Escola Waldorf Novalis in Piracicaba, Brazilië. Rondal is een vrolijke maar verlegen jongen van acht die graag wil leren. Hij woont met zijn ouders en vier broers en zussen in de wijk Monte Alegre. Zijn ouders verdienen samen niet genoeg om het schoolgeld te betalen.

Nguyen is vier jaar en zit op de Tho Trang Childcare Centre in Tan Nhut, Ho Chi Minh City, Vietnam. Ze was eerst heel verlegen, nu is ze wat meer gewend en vindt ze het heerlijk om met de poppen te spelen. Haar vader en moeder werken hard om de kost te verdienen voor Nguyen, hun ouders en zichzelf.

Pamela is een enthousiast meisje van vier en zit in de kleuterklas van de ImhoffSchool in Kaapstad, ZuidAfrika. Hoewel ze een beetje verlegen is, voelt ze zich toch al helemaal thuis op school. Ze speelt graag met de poppen en vindt tekenen leuk en werken met bijenwas. Ze kent al heel veel liedjes.

Ricardo zit sinds vorig jaar op de Escuela Aurora in Villa General Belgrano, Argentinië. Door de liefdevolle begeleiding van zijn onderwijzeres maakt hij vorderingen bij het leren en wordt zijn gedrag beter. Zijn ouders verdienen te weinig om het hele schoolgeld te betalen.

Ruby zit op de Constantia Waldorf-School in Constantia, Kaapstad, Zuid-Afrika. Ruby straalt een rustige kracht uit. Zij is intelligent, sociaal en creatief en heeft een voorbeeldfunctie in de klas. Haar alleenstaande moeder doet de lerarenopleiding en kan het schoolgeld niet betalen.

d e r çn d b r i e f n a j a a r 2 0 0 7

Ruimte voor opmerkingen: plak hier een postzegel

Hoofdstraat 8 3972 LA Driebergen

www.internationaalhulpfonds.nl Triodosbank: 21.21.95.050 Postbank: 38 92 918