Cursus Vacuümtechniek Week 16 Dichtheidscontrole Cursus Vacuümtechniek
1
Lekzoeken
Overdruk methode Verschil in gevoeligheid + verschil in pompsnelheid Helium lekzoeker – Hoofdstroomprincipe – Tegenstroomprincipe
Cursus Vacuümtechniek
2
Lektesten/zoeken in de praktijk
Cursus Vacuümtechniek
3
Lekzoeken Electrisch Lampen Buizen Transformatoren Energiecentrales Vacuümschakelaars
Automobielen Halfgeleiders Gasstroomregelaars IC’s Vacuüsystemen Gasleidingen Gasvoorraadflessen Displays
Luchtvaart Ruimtevaart Motoren Cabine
Hydraulische circuits vleugels motoren raketten
Medisch Pacemaker Catheters Bloed Filters Gesealde verpakking
Airbags Gas tanks Airco Brandstofleidingen Schokdempers ABS ventielen Radiatoren Sensoren Oliekoelers
Voedselverpakking
Horloges
Cursus Vacuümtechniek
Olievaten
4
Lekzoekmethodes
luisteren belletjes drukafname halogeen lekzoeker helium lekzoeker 102 101 100 10-1 10-2 10-3 10-4 10-5 10-6 10-7 10-8 10-9
mbar.l/s Cursus Vacuümtechniek
5
Lekgasstroom Eenheid van lekgasstroom: Pa.m3.s-1 Een lekgasstroom van 1 Pa.m3.s-1 komt overeen met: 10 stcc/s of 10 STPcm3/s (spreek uit: tien standaardkubieke centimeter per seconde Dat betekent, dat in 1 seconde 1 m3 gas ontsnapt bij een druk van 1 Pa, of 10-5 m3 (= 10 cm3) bij een druk van 105 Pa (= 1 atmosfeer) 10 cm3/s
Cursus Vacuümtechniek
6
Gasafhankelijkheid Pirani
Cursus Vacuümtechniek
7
Lekzoeken met helium Waarom helium ? Ne
¾schaars (5 ppm) ¾inert ¾veilig O ¾goedkoop ¾licht ¾zeer selectief Cl
Ar
F
H
? Kr
N He
Cursus Vacuümtechniek
Xe
8
vergelijking van verschillende methodes freon (R134A) snuffelmethode
benodigde tijd om een belletje met een diameter van 1 mm te vormen
helium lekstroom in mbar.l/s
cel g/jaar
1340 134 13 1.3 0.13 0.013 0.0013
3.35 s 33.5 s 5 min 35 s 55 min 51 s 9 uur 18 min 93 uur 05 min 38 dagen 18 uur
Cursus Vacuümtechniek
10-2 10-3 10-4 10-5 10-6 10-7 10-8
9
Een overzicht van het spectrum 1 x 10-1 mbar.l/s = 1.10-2 Pa.m3.s-1 = 6 stcc/min 1 x 10-11 mbar.l/s = .03 stcc/eeuw
1 x 10-1 mbar.l/s 1 x 10-2 mbar.l/s 1 x 10-3 mbar.l/s 1 x 10-4 mbar.l/s 1 x 10-5 mbar.l/s 1 x 10-6 mbar.l/s 1 x 10-7 mbar.l/s 1 x 10-8 mbar.l/s 1 x 10-9 mbar.l/s 1 x 10-10 mbar.l/s 1 x 10-11 mbar.l/s
1X 0,1X 0,01X 0,001x 0,0001x 0,00001x GROF 0,000001x 0,0000001x 0,00000001x 0,000000001x 0,0000000001x
Cursus Vacuümtechniek
FIJN
10
Wat kan een lekzoeker detecteren ?
Een fietsband met een inhoud van 1 liter die in 24 uur leegloopt heeft een lek van
3,5.10-2 mbar.l/s overeenkomend met
8 belletjes van 2 mm per seconde
Q = (p1- p2) . V/t with : Q leak rate P1 initial pressure P2 final pressure V gas volume t ellapsed time between P1 and P2
Inwendig volume band Begindruk Einddruk Ellapsed time
Cursus Vacuümtechniek
: 1 liter : 3 bar overdruk : 1 bar absoluut : 24x3600 seconden
11
Overzicht toepassingen
Electronica Dunne-laag-apparaten IC’s
Electriciteit Lampen Schakelaars
Auto’s Metalen vaten Air bags Schokdempers Filters Compressoren
Ruimtevaart Medisch Pacemakers
Pompen Gyroscopen
Luchtvaart
Horloges
Vliegtuig tanks
Research Deeltjes versnellers Plasmafysica
Verpakkingsindustrie
Vliegtuigen Raketten
10-12
10-11
10-10
10-9
10-8
10-7
10-6
10-5
10-4
10-3
mbar.l/s
Cursus Vacuümtechniek
12
Gevoeligheid (hoor je 't eens van een ander!)
The sensitivity of the apparatus was in 1946 ~10-7 Pa. m3.s-1 it increased to ~10-10 Pa. m3.s-1. by 1970. Nowadays the quoted sensitivity of the most sensitive detectors is ~10-13 Pa .m3.s-1, a factor 106 gain within 50 years.
Cursus Vacuümtechniek
13
Schematische weergave
Cursus Vacuümtechniek
14
Binnenste HeLZ
Cursus Vacuümtechniek
15
Lekzoeken aan bestaande opstelling aansluitsituatie A heliumlekzoeker
aansluitsituatie B heliumlekzoeker
Cursus Vacuümtechniek
16
Eigenschappen helium en argon t.o.v. lucht
Cursus Vacuümtechniek
17
Helium als testgas laminaire stroming in lekkanaal:
moleculaire stroming in lekkanaal:
Cursus Vacuümtechniek
18
Verloop van testgasdruk
Cursus Vacuümtechniek
19
Testgassignaal als functie van de tijd
Cursus Vacuümtechniek
20
Variatie in drukaanwijzing door IM
Cursus Vacuümtechniek
21
Lekzoeken met je eigen systeem
Cursus Vacuümtechniek
22
Hoofd- en tegenstroomprincipe Q(He)
Q(He)
LN2
Cursus Vacuümtechniek
23
Gevoeligheid HeLZ hoofdstroomprincipe
Qlz = door lekzoeker gemeten lekwaarde pms = partiële heliumdruk in de massaspectrometer Sms = pompsnelheid voor helium ter plaatse van de massaspectrometer
Cursus Vacuümtechniek
24
Gevoeligheid HeLZ tegenstroomprincipe
Cursus Vacuümtechniek
25
Doorsnede testlek voor heliumlekzoeker
1. 2. 3. 4. 5. 6.
afsluiter vacuümaansluiting voor helium permeabele glaswand heliumvoorraad roestvrij stalen huls afgesealde vulopening Cursus Vacuümtechniek
26
Aansluitmogelijkheden
Cursus Vacuümtechniek
27
Voorbeeldberekening aansluitsituatie A
V1 dicht: gevoeligheid stijgt factor 17 Cursus Vacuümtechniek
28
Voorbeeldberekening aansluitsituatie A
Cursus Vacuümtechniek
29
Oefening 8.2* = 10 mm3
C = 10-8 l/s Cursus Vacuümtechniek
30
Oefening 8.4
Neem de figuur over en zet er de gegevens in Cursus Vacuümtechniek
31
Oefening 8.5
Neem de figuur over en zet de gegevens er in Cursus Vacuümtechniek
32