Cursus Eerste hulp Checklists
Inhoudstafel Checklists: hoe gebruiken? ...........................................................................................3 De vier stappen in eerste hulp ......................................................................................4 Benadering van bewusteloos slachtoffer dat normaal ademt ..................................................5 Benadering van slachtoffer met verslikking .......................................................................6 Benadering van bewusteloos slachtoffer dat niet normaal ademt ............................................7 Gebruik van de Automatische Externe Defibrillator .............................................................8 Gebruik van het zakmasker ..........................................................................................9 Benadering van slachtoffer met ernstige bloeding ............................................................ 10 Benadering van slachtoffer met huidwonde (geen of weinig water beschikbaar) ....................... 11 Benadering van slachtoffer met huidwonde .................................................................... 12 Benadering van slachtoffer met wonde met vreemd voorwerp ............................................. 13 Benadering van slachtoffer met ernstige brandwonde ........................................................ 14 Benadering van slachtoffer met letsels aan botten, spieren en gewrichten .............................. 15 Benadering van slachtoffer met een hoofdletsel .............................................................. 16 Benadering van slachtoffer met mogelijk wervelletsel ....................................................... 17 Benadering van slachtoffer met vergiftiging .................................................................... 18 Benadering van slachtoffer met pijn op de borstkas .......................................................... 19 Benadering van slachtoffer met beroerte ....................................................................... 20 Colofon ................................................................................................................ 21
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
2
Checklists: hoe gebruiken? De checklists kunnen jou als lesgever op verschillende manieren van dienst zijn:
Je kan ze gebruiken bij het voorbereiden van je lessen. Puntje voor puntje staan de verschillende elementen van een goede benadering van een slachtoffer erin beschreven. De checklists bieden een gestructureerde en kernachtige samenvatting van de leerinhoud. Je kan de checklists ook gebruiken om zelf de juiste technieken nog eens in te oefenen. Wil je een goede demonstratie kunnen geven, dan is het immers nodig dat je alle technieken perfect onder de knie hebt. Tijdens je les kunnen de checklists ook hun nut bewijzen. Als lesgever heb je zo een lijstje dat je kan overlopen bij de nabespreking van een oefening van de cursist. De cursisten zelf kunnen ook een checklist gebruiken, bijvoorbeeld bij het actief opzoeken van een techniek of om elkaar te evalueren. Ten slotte kunnen de checklists je leidraad bij de evaluatie zijn.
Alle situaties die je in deze bundel met checklists vindt (met uitzondering van de ademhalings- en hartstilstand) kunnen door een ongevallensimulant worden uitgebeeld. Soms zijn aanpassingen nodig. Zoals steeds zijn duidelijke afspraken met de ongevallensimulant essentieel voor een goed verloop van de oefening.
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
3
De vier stappen in eerste hulp Naam cursist: …………………………………………………………………………………………… Deze checklist kan bij iedere situatie gebruikt worden om na te gaan of de cursist de vier stappen in eerste hulp onder de knie heeft.
Zorgt voor de veiligheid Beoordeelt de toestand van het slachtoffer Alarmeert de hulpdiensten Verleent verdere eerste hulp Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
4
Benadering van bewusteloos slachtoffer dat normaal ademt Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Vraagt luid: “gaat het ?” en schudt zachtjes aan de schouders Roept om hulp Draait het slachtoffer op de rug Kantelt hoofd en tilt de kin omhoog Kijkt, luistert en voelt maximaal 10 seconden Legt het slachtoffer in stabiele zijligging
Verwijdert de bril van het slachtoffer Zorgt ervoor dat beide benen gestrekt zijn legt de dichtstbijzijnde arm van het slachtoffer in een rechte hoek met het lichaam Buigt de onderarm naar boven en legt de handpalm naar boven Brengt de andere arm over de borstkas heen en drukt de handrug tegen de wang Neemt de knie van het verst liggende been vast en trekt het op (voet blijft op de grond staan) Trekt het gebogen been naar zich toe en blijft ondertussen de handrug tegen de wang
drukken
Rolt het slachtoffer naar zich toe Legt het bovenste been zo dat heup en knie allebei een rechte hoek vormen Kantelt het hoofd achterover met de mond naar de grond gericht Controleert elke minuut de ademhaling Alarmeert: laat 112 alarmeren, of doet dit zelf (met GSM) indien alleen Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
5
Benadering van slachtoffer met verslikking Naam cursist: …………………………………………………………………………………………… De cursist mag de technieken voor verslikking enkel tonen, niet uitvoeren!
Kijkt of de situatie veilig is Vraagt aan het slachtoffer “heb je je verslikt ?” Indien het slachtoffer antwoordt:
Moedigt aan om te hoesten Blijft het slachtoffer controleren tot hij opnieuw normaal ademt Indien het slachtoffer niet antwoordt, hoest of ademt:
Roept om hulp Toont 5 slagen op de rug (slachtoffer goed naar voor gebogen) Toont 5 buikstoten (vuist op het bovenste deel van de buik) Geeft daarna afwisselend 5 slagen op de rug en 5 buikstoten Als het slachtoffer bewusteloos wordt of is:
Alarmeert: laat 112 alarmeren, of doet dit zelf indien alleen Geeft op pop: 30 hartmassages aan 100 – 120 / minuut Drukt de borstkas 5 à 6 cm in Doet twee beademingspogingen Kijkt in de mond bij het kantelen van het hoofd en omhoog tillen van de kin Verwijdert een vreemd voorwerp dat zichtbaar is Schakelt vlot over naar hartmassage Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
6
Benadering van bewusteloos slachtoffer dat niet normaal ademt Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Schudt zachtjes aan de schouders en vraagt luid “gaat het ?” Roept om hulp Draait het slachtoffer op de rug Maakt de luchtweg vrij (kantelt hoofd naar achteren en tilt de kin omhoog) Controleert de ademhaling (kijkt, luistert en voelt maximaal 10 seconden) Alarmeert: laat 112 alarmeren, of doet dit zelf (met GSM) indien alleen Laat een AED halen (als er één in de directe omgeving aanwezig is), of doet dit zelf Plaatst de hiel van de hand in het midden van de borstkas Plaatst de hiel van de andere hand er bovenop Haakt de vingers in elkaar en heft ze omhoog Houdt de schouders loodrecht boven de borstkas Drukt met gestrekte armen het borstbeen 5 à 6 cm loodrecht naar beneden Laat elke keer de borstkas weer volledig naar boven komen Laat de handen niet loskomen of verschuiven van het borstbeen Geeft 30 hartmassages aan een tempo van 100 – 120 / minuut Kantelt het hoofd en tilt de kin omhoog Knijpt met de duim en de wijsvinger de neus dicht Ademt normaal in en plaatst de mond volledig over de mond van het slachtoffer Blaast gedurende 1 seconde rustig in en kijkt of de borstkas omhoog komt Richt het hoofd op en kijkt of de borstkas opnieuw naar beneden gaat Geeft op dezelfde manier een tweede beademing De beademingen duren in totaal niet langer dan 5 sec Wisselt vlot af tussen de hartmassages en de mond-op-mondbeademingen Wisselt vlot af met de andere hulpverlener na 2 minuten (of meldt dit) Voert de reanimatie verder uit met een AED, zodra er een beschikbaar is
Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
7
Gebruik van de Automatische Externe Defibrillator Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Maakt de borstkas vrij Opent het toestel Schakelt indien nodig de aan/uit knop in Volgt de aanwijzingen van de adviesstem:
Blijft verder reanimeren indien er hulp aanwezig is om de AED aan te sluiten Opent de verpakking en kleeft de elektroden op de borstkas zoals aangegeven Zorgt dat er tijdens de ritmeanalyse niemand het slachtoffer aanraakt Zegt luidop dat iedereen afstand moet houden Maakt een duidelijk handgebaar (beide handen) Als het toestel aangeeft dat een elektrische schok noodzakelijk is:
Zorgt dat er niemand in contact komt met het slachtoffer Maakt een duidelijk handgebaar (één hand) Drukt op de schokknop als dat gevraagd wordt Vestigt tijdens drukken op de schokknop de aandacht op slachtoffer en omstaanders Hervat onmiddellijk de reanimatie wanneer het toestel aangeeft om verder te reanimeren Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
8
Gebruik van het zakmasker Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Neemt het zakmasker uit de verpakking Duwt het zakmasker open (met aanzetstuk naar buiten) Plaatst indien nodig een filter op het zakmasker Plaatst het zakmasker op het gezicht van het slachtoffer:
Plaatst het smalle deel over de neus Plaatst het brede deel tussen de onderlip en de kin Houdt een hand op het voorhoofd Drukt met de wijsvinger en de duim het masker vast op het gezicht Kantelt het hoofd voorzichtig achterover Tilt de kin omhoog Legt de duim op het zakmasker en drukt daarmee het masker op de kin Blaast de lucht gelijkmatig in en kijkt of de borstkas naar boven komt Wisselt vlot van de hartmassages naar de beademing met het zakmasker Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
9
Benadering van slachtoffer met ernstige bloeding Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Vraagt het slachtoffer om op de wonde te drukken Helpt het slachtoffer te gaan liggen Alarmeert: laat 112 alarmeren, of doet dit zelf indien alleen Vraagt en gebruikt wegwerphandschoenen Drukt nu zelf op de wonde en blijft drukken (via zuivere doek, drukverband of andere
zwachtels)
Wanneer drukverband wordt aangelegd:
Raakt de binnenzijde van het kompres niet aan Legt het kompres op de wonde Legt het verband aan met voldoende druk op de wonde (Vermeldt) handen wassen na de verzorging Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
10
Benadering van slachtoffer met huidwonde (geen of weinig water beschikbaar) Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Trekt wegwerphandschoenen aan Stelpt een eventuele bloeding door op de wonde te drukken Reinigt de wonde met een waterig niet-kleurend ontsmettingsmiddel Dept eventueel met een kompres op de wonde Neemt regelmatig een nieuw kompres Gebruikt voldoende ontsmettingsmiddel Ontsmet de wonde nogmaals met een zuiver kompres Droogt de omgeving van de wonde af Dekt de wonde af (bijvoorbeeld kompres of wondpleister) Ontsmet de handen met handalcohol na het verlenen van eerste hulp Verwijst het slachtoffer indien nodig door naar een gespecialiseerde hulpverlener Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
11
Benadering van slachtoffer met huidwonde Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Trekt wegwerphandschoenen aan Stelpt een eventuele bloeding door op de wonde te (laten) drukken Spoelt de wonde met lauw stromend water van de kraan Blijft spoelen tot er geen vuil meer in de wonde zit Wrijft niet in de wonde om het vuil eruit te halen Droogt na het spoelen de omgeving van de wonde af (zonder de wonde zelf aan te raken) Dekt de wonde na het reinigen af (bijvoorbeeld met kompres of wondpleister) Wast de handen na het verlenen van de eerste hulp Verwijst het slachtoffer indien nodig door naar een gespecialiseerde hulpverlener Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
12
Benadering van slachtoffer met wonde met vreemd voorwerp Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Trekt wegwerphandschoenen aan Laat het voorwerp steeds ter plaatse Zorgt dat het voorwerp onbeweeglijk blijft:
Legt steriele kompressen aan de beide kanten van het voorwerp Vult aan de beide zijden het hoogteverschil op (kompressen, twee zwachtels,…) Legt hierover een verband aan (mag niet op het voorwerp drukken) Wast de handen na het verlenen van de eerste hulp Verwijst het slachtoffer door naar gespecialiseerde hulp Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
13
Benadering van slachtoffer met ernstige brandwonde Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Koelt de brandwonde zo snel mogelijk af met koel of lauw leidingwater Richt de waterstraal boven de brandwonde en laat het water over de brandwonde vloeien Gebruikt geen ijskoud water Beschermt het slachtoffer na afkoelen tegen wind en regen Legt geen ijs op de brandwonde Blijft de brandwonde spoelen tot de pijn verlicht is Verwijdert kledij en sieraden als ze niet aan de huid vastkleven Prikt eventuele blaren niet open Alarmeert 112 Legt na het koelen een nat wondverband aan Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
14
Benadering van slachtoffer met letsels aan botten, spieren en gewrichten Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Stelpt zo nodig ernstige bloedingen Koelt met ijs of koelzakje (niet bij open breuk) Koelt maximaal 20 minuten of vermeldt dit Laat het slachtoffer zelf de arm of het hand ondersteunen Geeft advies aan het slachtoffer om beweging of steunen op het lidmaat te vermijden Zet ledematen die een abnormale stand vertonen niet recht Dekt een open breuk af Alarmeert: laat 112 alarmeren, doet dit zelf of verwijst door naar een arts Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
15
Benadering van slachtoffer met een hoofdletsel Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
De benadering gebeurt bij een bewust slachtoffer.
Kijkt of de situatie veilig is Trekt wegwerphandschoenen aan indien hij bloed of ander vocht verliest Controleert bewustzijn Controleert ademhaling Koelt een mogelijke buil Verzorgt een lichte hoofdwonde zoals elke andere wonde Laat bij een ernstige hoofdwonde de huidflap ter plaatse en legt een licht drukkend verband
aan
Houdt rekening met een mogelijk wervelletsel Verwijst het slachtoffer indien nodig door naar een arts Alarmeert indien nodig 112 Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
16
Benadering van slachtoffer met mogelijk wervelletsel Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
De benadering gebeurt bij een bewust slachtoffer.
Kijkt of de situatie veilig is Kalmeert het slachtoffer en vraagt niet te bewegen Alarmeert: laat 112 alarmeren of doet dit zelf indien alleen Immobiliseert het hoofd van het slachtoffer (steunt effectief hoofd en hals): Met de handen:
Knielt achter het hoofd van het slachtoffer Neemt met beide handen het hoofd voorzichtig vast (onderarmen gesteund op bovenbenen) Stabiliseert het hoofd van het slachtoffer tot de komst van de hulpdiensten Immobiliseert niet als het slachtoffer dat niet wil Met de knieën
Knielt achter het hoofd van het slachtoffer Plaatst de knieën rond het hoofd van het slachtoffer Blijft zitten tot de hulpdiensten arriveren Immobiliseert niet als het slachtoffer dat niet wil Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
17
Benadering van slachtoffer met vergiftiging Naam cursist: …………………………………………………………………………………………… De benadering gebeurt bij een bewust slachtoffer.
Kijkt of de situatie veilig is Alarmeert 112 indien (mogelijks) levensbedreigende situatie Kent het nummer van het Antigifcentrum Belt Antigifcentrum en kan volgende informatie geven indien gevraagd: - Leeftijd en geschat gewicht van het slachtoffer - De naam van het product - Wijze waarop het slachtoffer in contact kwam met het product - Hoeveelheid van het (ingenomen) product - Toestand van het slachtoffer Geeft het slachtoffer niets te eten of te drinken, tenzij op advies van het Antigifcentrum of
professionele hulpverleners Opmerkingen:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
18
Benadering van slachtoffer met pijn op de borstkas Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Laat het slachtoffer stoppen met de inspanning waar hij mee bezig was Laat het slachtoffer geen inspanning meer doen Alarmeert 112 (wacht niet meer dan 5 minuten vooraleer te alarmeren) Helpt het slachtoffer een comfortabele houding aan te nemen Laat het slachtoffer zijn medicatie innemen als hij dit wil Vraagt hem de dosis te respecteren Geeft zelf geen medicatie Controleert regelmatig het bewustzijn en de ademhaling Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
19
Benadering van slachtoffer met beroerte Naam cursist: ……………………………………………………………………………………………
Kijkt of de situatie veilig is Controleert het bewustzijn en de ademhaling Alarmeert 112 Voert bij een bewust slachtoffer de FAST-test uit, controleert volgende tekens:
- Lachen of tanden tonen (controle mondhoek) - Ogen toe, armen gestrekt omhoog houden, handpalmen naar boven - Zin nazeggen of antwoorden op een vraag - Vraagt hoe lang de tekens al duren Laat het slachtoffer rusten en geen inspanningen meer doen Laat het slachtoffer in een comfortabele houding zitten Geeft het slachtoffer geen eten of drinken Controleert regelmatig het bewustzijn en de ademhaling Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
20
Colofon Deze publicatie is een uitgave van vzw Vormingsinstituut Rode Kruis-Vlaanderen.
Redactie Rode Kruis-Vlaanderen
Copyright Niets uit deze uitgave mag verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, film, fotokopie, microfilm of welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Rode Kruis-Vlaanderen.
Disclaimer Rode Kruis-Vlaanderen heeft deze publicatie met de grootse zorg samengesteld. Toch dient deze publicatie enkel als hulpmiddel bij het leren van de juiste eerste hulp. Ze vervangt dus niet de tussenkomst van professionele hulp. Bij twijfel raadpleeg je steeds professionele hulp. Rode Kruis-Vlaanderen kan niet aansprakelijk worden gesteld in geval van schade welke voorkomt uit het onjuist gebruik van de informatie en inhoud van deze publicatie.
Correspondentieadres Rode Kruis-Vlaanderen Vorming Motstraat 40 2800 Mechelen Mail je opmerkingen, vragen, aanvullingen naar
[email protected].
Januari 2015
Checklists cursus Eerste hulp
versie 02/01/2015
21