De gemeente Cuijk, gesitueerd zo’n 20 kilometer ten zuiden van Nijmegen, heeft iets minder dan 25.000 inwoners. Naast het dorp Cuijk bestaat de gemeente uit zes kerkdorpen: Beers, Haps, Katwijk, Linden, St. Agatha en Vianen. Half februari, tijdens carnaval, zal het dorp voor vier dagen van naam veranderen. De Cuijkenaren heten dan Nölers, afgeleid van het Brabantse woord ‘nuilen’ dat zoiets als ‘zeuren’ betekent. Fieldmanager bezocht import-nöler Nico Jonker, hoofd buitendienst ruimtelijk beheer bij de gemeente Cuijk. Bijna 61 is hij nu. Nog een kleine drie maanden zal hij in Cuijk werkzaam zijn, op 3 mei wacht de VUT. Jonker: “En dat voelt prima!” Auteur: Joris van Meel
Cuijk is boeiend tot op de laatste dag! Op bezoek bij sportveldbeheerder Nico Jonker Op zoek naar een interessante gemeente voor een artikel in Fieldmanager kwam ik terecht bij Jan Selten op het gemeentehuis te Cuijk. Zonder twijfel liet hij mij weten dat Nico Jonker de man was die ik moest hebben. Over drie maanden neemt hij namelijk afscheid van de gemeente om van zijn welverdiende rust te gaan genieten. En dús was het tijd voor een jubileuminterview. Aldus geschiedde en eind januari zaten wij op zijn kantoor aan de rand van Cuijk tegenover elkaar. Lood om oud ijzer Wonend in Opmeer (Noord-Holland) kwam Nico Jonker na zijn middelbare schooltijd terecht in de bloembollen. De liefde zorgde er echter voor dat hij ‘moest’ vertrekken naar de andere kant van het land. Op zijn 21ste trok Jonker namelijk richting het Brabantse Vianen, waar zijn eerste vrouw vandaan kwam. Omdat er in Cuijk geen
60
bloemen en bollen waren, moest de NoordHollander op zoek naar iets anders, en zo kwam hij terecht bij de plantsoenendienst van de gemeente Cuijk. Om wat hogerop te geraken, moest hij ’s avonds en in het weekend studeren voor onder meer de opleiding tuintechnicus bij het PBNA. Het studeren had nut, Jonker werd voorman en al heel snel daarna hoofd van de plantsoenendienst. Toen in 2000 de plantsoenendienst en de technische dienst werden samengevoegd, mocht Jonker plaatsnemen op de stoel van het hoofd buitendienst Ruimtelijk Beheer. Over de benamingen van de functies en afdelingen maakt Jonker zich niet zo druk. Jonker: ”Al die namen veranderen elke keer weer. Vroeger heetten we Gemeentewerken, toen kregen we de naam Beheer & Onderhoud en nu heten we Ruimtelijk Beheer. Ik zou niet raar staan te kijken als we binnenkort weer terug bij af zijn en Gemeentewerken worden genoemd. Het is alle-
maal lood om oud ijzer.” Cuijkse kwartiertjes Het was in het begin wel even wennen voor Jonker. Waar in het westen iedereen op tijd kwam voor zijn afspraak, liet dat in Brabant af en toe wel te wensen over. Jonker: “Ik maakte er een gewoonte van dan maar in mijn auto te stappen en weg te rijden, en dan wisten ze wel dat ze de volgende keer wel op tijd moesten komen. De laatste jaren zie ik die Cuijkse en Beerse kwartiertjes met de komst van mensen van buiten Cuijk ook wel afnemen. Ik vind wel dat de gemoedelijkheid van hier ook wat heeft!” Jonker heeft in de tijd dat hij in Cuijk werkzaam is geweest één keer gesolliciteerd bij een andere gemeente, te weten Heerlen in Zuid-Limburg. Jonker: “Alles was eigenlijk rond, maar de gemeente Cuijk wilde me zo graag houden dat ze me met geld en goede woorden hebben
www.fieldmanager.nl
Interview
weten te overtuigen. Daar heb ik geen moment spijt van gehad! Voordat ik er erg in had, zat ik hier veertig jaar.” Groeigemeente In elke gemeente zit het sportveldbeheer volgens Jonker anders in elkaar. Zo ook in Cuijk, dat altijd een enorme groeigemeente is geweest. Jonker: “Iedere sportveldbeheerder maakt er zijn eigen ding van. Toen ik hier veertig jaar geleden kwam, woonden hier iets meer dan 10.000 inwoners. Nu zitten we bijna op de 25.000.” Toen veel plannen gerealiseerd waren en het enigszins rustig leek te worden in Cuijk kreeg Jonker aan het einde van de vorige eeuw te maken met de gemeentelijke herindeling, waardoor Haps en Beers tot de gemeente toetraden. Deze twee dorpjes stonden nou niet bepaald te springen om deel uit te gaan maken van de gemeente Cuijk, waardoor Jonker er een hoop energie in moest steken. Keukja Cuijk is tegen de Maas aangebouwd, en dankt zijn naam daar ook aan. Cuijk is namelijk afgeleid van het Keltische woord 'Keukja', wat 'kromming' of 'bocht' betekent, en wat duidt op de bocht in de Maas ter hoogte van Cuijk. Deze kromming zorgt er ook voor dat de velden in de gemeente op verschillende ondergronden zijn
www.fieldmanager.nl
gebouwd. Waar de velden in het dorp Cuijk een ondergrond van Maasklei hebben, hebben de velden in het hoger gelegen Vianen een ondergrond van zand. Elk dorp in de gemeente heeft de beschikking over één eigen buitensportaccommodatie. Zo zijn in Cuijk de voetbalvelden van hoofdklasser JVC en zesdeklasser SIOL, de velden van hockeyclub Civicum en de velden van honken softbalvereniging de Bullfighters allemaal bij elkaar te vinden. De clubs zorgen zelf voor het onderhoud van het dode materiaal, zoals de speelveldafscheidingen, de kleedkamers en de ballenvangers. Uitbesteding Sinds vorig jaar is het levende sportgebeuren voor drie jaar in zijn geheel uitbesteed aan de firma Engelen uit Uden. Dit geldt echter niet voor de tennisaccommodaties, die al geprivatiseerd waren. Waar de clubs in Cuijk tot 2005 alle werkzaamheden behalve het maaien zelf afhandelden, gebeurt dat nu door één grote firma. De rol van het Hoofd Ruimtelijk Beheer is er dan ook vooral een van controle. Jonker: “De beregening gebeurt in de kerndorpen al jaren door de clubs zelf, en dat gaat hartstikke goed. In Cuijk hebben we een grotere machine, en die wordt dan ook door onze mensen bestuurd.” Om er voor te zorgen dat de bemesting goed geregeld is, worden de velden om de vijf jaar bemonsterd. Op basis
daarvan wordt de kunstmest samengesteld, die door de firma Engelen over de velden wordt gestrooid. Om ervoor te zorgen dat problemen met de velden direct opgelost kunnen worden, kunnen de clubs niet alleen contact opnemen met de aannemer, maar ook met Nico Jonker zelf. Hij komt regelmatig bij alle verenigingen en weet precies wanneer de vrijwilligers aan het werk zijn. Voor de clubs is het na de uitbesteding erg duidelijk bij wie zij met hun vragen moeten zijn: er is één firma en die doet al het werk. Kwaliteitsverlies Nico Jonker stelt dat het mooier is als je het gras zelf maait dan wanneer je het laat maaien. Jonker: “Je houdt dan namelijk rekening met het weer en gaat niet maaien wanneer het regent. Zo’n grote firma, die wel 800 velden op een jaar maait, kan niet blijven wachten tot het droog is. Je bent ingeroosterd op een dinsdag en dan jouw gras ook gemaaid, of het nu regent of niet. Daarnaast begint zo’n firma al vroeg in de ochtend met maaien, wanneer de dauw nog op het gras ligt. De kwaliteit gaat dan in mijn ogen absoluut naar beneden!” De kosten maken echter dat de gemeente Cuijk ervoor heeft gekozen het onderhoud in zijn geheel uit te besteden. Jonker: “Die machines die je moet aanschaffen, zijn zo ongelooflijk duur. Als je die maar een paar dagen per jaar gebruikt, is dat zonde van je geld.
61
Interview
Sportparken in de gemeente Cuijk Cuijk Haps Beers St. Agatha Vianen
Sportpark ‘de Berkte’ Sportpark ‘de Calbroek’ Sportpark ‘de Groenendijkse Kampen’ Sportpark ‘Veldzicht’ Sportpark ‘Vianen’
Je moet als gemeente toch beseffen dat je alles betaalt uit gemeenschapsgelden en sport toch al heel veel kost.” Biljartlakens Dat het gehele proces door de gemeente Cuijk werd uitbesteed, was even wennen voor de clubs. Maar nu ze eenmaal gewend zijn aan de manier van werken en het kwaliteitsverlies hoor je ze volgens Jonker niet meer. Jonker: “We zitten hier niet alleen om er een prachtig voetbalveld van te maken, maar het gaat er ook om dat er goed op de velden gevoetbald kan worden. Dat kan ook op iets mindere velden. Het hoeft niet altijd 100% te zijn.” De ervaren Jonker meldt wel dat er een ondergrens wordt gehanteerd. Hij vraagt zich af of een veld wel 100% in orde móet zijn. Jonker: “Ik zie heel vaak betaald voetbal op bijna kaal gespeelde velden, en die jongens voetballen altijd. We zijn in Nederland natuurlijk wel een beetje verwend. In Duitsland wordt bijvoorbeeld nog heel vaak en zelfs competitie gevoetbald op half verharde velden, terwijl
wij zonodig op biljartlakens moeten spelen. We moeten niet zo zeuren! Het veld moet groen zijn, maar ook niet altijd. En het moet ook niet uitmaken of je bij hoofdklasser JVC of zesdeklasser SIOL gaat kijken. Goed is goed! Zulke leveran-
ciers van graszaden die wel eens bij mij aankloppen en die geweldig hun best doen om het spul te verkopen, zijn bij mij aan het verkeerde adres. Ik heb regelmatig aan leveranciers te kennen gegeven dat ik het prima vond dat één van mijn velden met hun zaad werd ingezaaid. Wanneer de leveranciers dan konden zeggen welk veld dat geweest was, mochten zij ook het zaad voor de andere velden leveren. Maar geen enkele leverancier heeft het ooit aangedurfd.” Kunstgras In 2006 werd bekend dat het Cuijkse buitensportcomplex over twintig jaar verplaatst zal worden naar een locatie langs de A73, waar geen huizen mogen worden gebouwd. Tot die tijd zullen de Cuijkse sportclubs hun wedstrijden dus op hun huidige sportpark moeten blijven spelen. Omdat hoofdklasser JVC veel aanloop van jongeren heeft, en daarom op korte termijn capaciteitsproblemen verwacht, wordt er op dit moment gekeken naar een manier om de bespelingcapaciteit te vergroten. Na ons gesprek heeft Jonker toevallig een afspraak op het gemeentehuis om voor de eerste keer te kijken naar de (on)mogelijkheden van kunstgras voetbalvelden. Jonker: “Ik denk dat een kunstgrasveld een uitstekende vervanging is van het huidige trainingsveld. Je kunt dag en nacht voetballen op kunst-
62
www.fieldmanager.nl
Voetbalclubs uit de gemeente Cuijk met ledenaantallen Club Klasse Leden t/m 18 jr HBV (Beers) 4e zondag 106 JVC (Cuijk) Hoofdkl. zondag 451 VCA (St. Agatha) 5e zondag 47 SIOL (Katwijk) 6e zondag 91 Hapse Boys (Haps) 5e zondag 205 Vianen Vooruit 6e zondag 162
www.fieldmanager.nl
Leden 19 t/m 55 jr 154 255 105 159 200 146
Leden >55 jr 19 127 35 26 50 106
grasvelden en ze liggen er altijd goed bij, terwijl de trainingsvelden nu alweer zwart zijn. Of je op kunstgrasvelden ook wedstrijden moet laten spelen, vraag ik me af. Maar als grote clubs gaan overstappen op kunstgras is het zo gebeurd. Dan zullen kleinere clubs volgen.” Herstructurering Mede door het vertrek van Nico Jonker is in Cuijk besloten de organisatie van het ruimtelijk beheer helemaal te veranderen. De lege plek die Jonker achterlaat, zal vervuld gaan worden door twee of zelfs drie personen. Eén persoon zal toezicht houden op de buitendienst, terwijl het beleid in zijn geheel op het gemeentehuis gaat plaatshebben. Waar op dit moment nog twintig personen werkzaam zijn in de buitendienst zal dit langzaamaan op natuurlijke wijze verminderen tot een kern van zo’n acht personen. Om deze herstructurering glad te laten verlopen, is ervoor gekozen alles wat gemakkelijk uitbesteed kan worden, ook uit te besteden. Dit geldt ook voor de sportvelden. Jonker constateert dat deze uitbesteding wel wat ten koste gaat van de kwaliteit van de velden, maar dat de kostenaspecten als belangrijker worden gezien. Na bijna veertig dienstjaren bij de gemeente vindt Jonker het mooi geweest. Drie jaar geleden verloor hij zijn vrouw, nu is het tijd om iets anders te gaan doen dan alleen maar werken. De bijna-pensionado,
63
Interview
Bindende bestanddelen en Velden Bindende bestanddelen zijstrook (in %) 1 10 2 10 3 12 4 10 5 11 6 17 7 13 8 15 9 21 10 18 11 17 12 15
dichtheid Groenemdijkse Kampen, Cuijk Bindende Dichtheid Dichtheid bestanddelen cornerhoek middencirkel middenstrook (in %) 9 1.27 1.46 10 1.33 1.65 12 1.30 1.39 10 1.31 1.53 12 1.23 1.50 15 1.21 1.22 1.20 13 1.10 1.09 18 1.25 1.35 16 1.31 1.52 17 1.17 1.22 12 1.22 1.20
Bemesting Sportvelden gemeente Cuijk Dologran Topmix Sport 18+9+8+2.5+28 55-19 MgO Strooiperiode Velden Eind maart Mei Augustus Gr. K. 1 0 180 320 180 Gr. K. 2 0 200 320 200 Gr. K. 3 0 180 320 180 Gr. K. 4 0 200 320 200 Gr. K. 5 0 180 320 180 Gr. K. 6 0 180 320 180 Honkbalveld 100 180 320 180 9 0 180 320 180 10 0 200 320 200 11 0 180 320 180 12 0 180 320 180 13 0 180 320 180 14 0 180 320 180 15 0 200 320 200 16 0 180 320 180 17 0 180 320 180 Calbroek Hfd 0 180 320 180 b-veld 0 180 320 180 Tr.veld 100 200 320 200 De Berkte 1 0 200 320 200 2 0 180 320 180 3 200 180 320 180 4 50 200 340 200
die inmiddels hertrouwd is, zit nog vol plannen: het huis van zijn vrouw moet worden verbouwd, waarna Jonker bij haar zal intrekken. Wanneer dat eindelijk gebeurd is, zal Jonker weer wat meer tijd hebben om op zijn racefiets te springen, te badmintonnen of te tennissen. Hij is in ieder geval niet bang in een zwart gat terecht te
www.fieldmanager.nl
Eind sept. 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 160 180
komen. Jonker: “Ik werd toevallig vandaag nog gebeld door een gemeente die zich gedwongen door een zieke werknemer aan mij vroeg haar buitendienst te gaan leiden. Maar dat gaan we nou even niet doen…”
Wanneer u van mening bent dat uw gemeente of uw sportveldbeheerder een keer centraal moet staan in Fieldmanager kunt u contact opnemen met Niels Wiertz, bladmanager Fieldmanager. Hij is bereikbaar via telefoonnummer 024-3602454, maar u kunt hem ook mailen:
[email protected]
65
