CP-richtlijn: Uitwerking van aanbeveling 4.2

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2

CP-richtlijn: Spierkrachttraining bij CP

Aanbeveling 4.2.: Wat is het effect van krachttraining op ROM, spiertonus en kracht?

Juli 2012 Project Knowledgebrokers: Werkgroepleden: Corina Luijten (Revant Revalidatiecentrum) Ingrid Meulendijks (Sophia Revalidatie) Jeanine Gussinklo (Roessingh Revalidatiecentrum) Monique van Beneden (St. Maartenskliniek) Inhoudsdeskundige Eugène Rameckers (Adelante)

Disclaimer: De producten in de CPinBox zijn slechts hulpmiddelen en ideeen ontwikkeld door professionals van de deelnemende centra ter ondersteuning van de implementatie van aanbevelingen uit de richtlijn in het kader van het project Richtlijn CP in praktijk 2010-2012. De producten zelf zijn niet gebaseerd op bewezen effectiviteit of andere evidentie.

i

Implementatiekaart


CP-richtlijn: Uitwerking van aanbeveling 4.2 4. Behandeling van kinderen met spastische cerebrale parese op functieniveau 4.2. Wat is het effect van krachttraining op ROM, spiertonus en kracht?

Aanbeveling De werkgroep is van mening dat functionele krachttraining bij een spastische parese onderdeel moet zijn van de behandeling. Een belangrijk aspect is dat het trainingsniveau steeds aangepast wordt aan het nieuwe krachtniveau, dat er geoefend wordt onder functionele condities en dat de kinderen gestimuleerd worden het behaalde optimale niveau te handhaven.

i

Implementatiekaart


Inhoudsopgave Inhoudsopgave ................................................................................................. - 3 -- 33Algemene principes krachttraining bij CP ......................................................... - 4 -- 44Bijlagen: Ideeën voor spierkracht oefeningen ................................................... - 8 -- 88Bijlage 1: Op- en afstappen........................................................................... - 9 -- 99-

11 13 Bijlage 3: Opstaan van de grond ............................................................... - 13 -- 13 15 Bijlage 4: Opstaan van een stoel/bankje ................................................... - 15 -- 15 17Bijlage 5: Tweehandig dragen................................................................... - 17 -- 17 19Bijlage 6: Registratie spierkrachttraining ................................................... - 19 -- 19 10Nawoord.................................................................................................... - 27 -- 27 27Bijlage 2: Zijwaarts open afstappen ........................................................ - 11 -- 11 -

i

Implementatiekaart


Algemene principes krachttraining bij CP

4.2 Kracht Algemeen • • • • •

• • •

Hulpvraag of activiteit in kaart brengen Bepalen of kracht inderdaad de zwakste schakel is Bepalen of het doel realistisch is en SMART te formuleren is Kracht bepalen, nulmeting Kracht trainen volgens FITT factoren PRE o Wanneer mogelijk in de activiteit van de hulpvraag trainen (functioneel) o Anders in de deelactiviteit of o Afgeleide activiteit Kracht integreren in de activiteit van de hulpvraag Training steeds aanpassen aan het nieuwe krachtsniveau Evaluatie

Specifiek •

• •

•

•

Krachtniveau vaststellen: o Kracht ernstig tekort: het kind kan de (deel)activiteit minder dan 5 keer correct uitvoeren o Kracht tekort: het kind kan de (deel)activiteit 5-10 keer correct uitvoeren o Kracht matig: het kind kan de (deel)activiteit 10-20 keer correct uitvoeren o Kracht voldoende: het kind kan de (deel)activiteit meer dan 20 keer correct uitvoeren. Kracht trainen: trainen volgens FITT factoren en trainen PRE vanaf 7 jaar PRE, Progressive Resistance Exercise o Kerneigenschappen PRE: o Om spieren te versterken, moeten deze spieren o herhaaldelijk en met de juiste o trainingsbelasting en o progressief met overload belast worden. o Bron: American College of Sports Medicine (ACSM) o NSCA: National Strength and Conditioning Association) FITT-factoren o Frequentie: 3x per week o Intensiteit: 8-15 herhalingen (60-85% van 1RM), 3 sets, 1 dag rust ertussen o Tijd: 5-10 min warming-up o 15-30 min training o 10 min cooling down o Duur: 12-20 wk bij PRE training met een opbouwperiode van 2 wk (= beginniveau) o Type: soort spieractiviteit, welke spiergroepen, etc. N.b. training is ook mogelijk met lagere intensiteit/ load en hogere frequentie, indien PRE op bovenstaande wijze niet mogelijk is.

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 Bovenste extremiteiten Krachtraining bij bovenste extremiteiten is vaak complexer dan bij de onderste extremiteiten. Bij uitvoering van een taak met de bovenste extremiteiten, heb je vaker te maken met meerdere factoren, zoals cognitie, visus, samenwerking tussen beiden handen. Zie ook de uitwerking van aanbeveling 6.1.4: Wat is de meerwaarde van functionele therapie/ taakgericht oefenen ter verbetering van de handvaardigheid. Onderste extremiteiten Literatuur Rameckers EEA, Verschuren O, Bergsma N, Comuth A, Dekkers H, Hensen M, Dallmeijer AJ. Krachttraining gericht op de onderste extremiteiten bij kinderen met cerebrale parese. Wat weten we en wat kunnen we? Een bespreking van de reviews en aanbevelingen voor training. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie april 2012 Scholtes VA, Dallmeijer AJ, Rameckers EAA, Verschuren O, Tempelaars E, Hensen M, Becher JG. Lower limb strength training in children with cerebral palsy--a randomized controlled trial protocol for functional strength training based on progressive resistance exercise principles. BMC Pediatr. 2008 Oct 8;8:41. Scholtes VA, Becher JG, Comuth A, Dekkers H, Van Dijk L, Dallmeijer AJ. Effectiveness of functional progressive resistance exercise strength training on muscle strength and mobility in children with cerebral palsy: a randomized controlled trial. Dev Med Child Neurol. 2010 Jun;52(6):e107-13. Toepassing bij jonge kinderen Op aangepaste wijze is ook bij kinderen, jonger dan 7 jaar, spierkrachttraining mogelijk, maar bij deze leeftijdsgroep is geen onderzoek verricht. Het principe dat er genoeg herhalingen moeten zijn, zodat er spiervermoeidheid optreedt, blijft bestaan. Mogelijk activiteiten zijn bv. staan/zitten, hurken en rechtop gaan staan (iets van de grond pakken er hoog ergens op leggen), traplopen. Toepasbaarheid bij verschillende GMFCS-niveau’s Spierkrachttraining is mogelijk bij alle GMFCS-niveau’s, maar in de praktijk zal meestal sprake zijn van hulpvragen, waarbij spierkracht de zwakste schakel is, bij kinderen in GMFCS-niveau I, II en III. De praktische uitvoerbaarheid is bij hen ook het beste mogelijk, i.v.m. selectiviteit van bewegen. Na een operatie of botulinisatie is tevens vaak spierkrachttraining geïndiceerd. Zie bovengenoemde artikelen voor meer informatie over opbouwschema’s (ook na botulinisatie of chirurgie), zoals design strength training PRE (Scholtes et al) bij het Popeye-onderzoek. Criteria om met extra gewicht, zoals bijvoorbeeld een verzwaringsvest, te oefenen In het Popeye programma wordt informatie gegeven over trainingsprincipes behorend bij progressieve krachttraining (PRE). Deze vorm van krachttraining omvat progressieve weerstandsoefeningen ontworpen om de individuele mogelijkheden te vergroten, door het voortdurend laten toenemen van weerstand. Voor meer informatie zie artikel: Feigenbaum, A.D. , Kraemer, W. & Cahill, B. e. al. Youth resistance training: Position Statement paper and literature review. Strength & conditioning 18, 62-75 (2002)

Bij spierkrachttraining zijn verschillende aspecten van belang: herhaaldelijke training en met de juiste belasting (gewicht). Dit om kracht op te bouwen, te versterken en te behouden. De training is progressief (want spieren worden sterker) en wordt dus steeds in krachtsniveau aangepast. Dit kan op verschillende manieren, namelijk middels gebruik van lichaamsgewicht (zwaartekracht), middels het gebruik van trainingsapparatuur (bijvoorbeeld legpress, evt. gecombineerd met computeranimatie) en door middel van een verzwaringsvestje (zie foto’s ).

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 Hoe deze vorm spierkrachttraining toegepast moet worden wordt beschreven aan de hand van trainingsvolumes. Voor meer informatie verwijzen we door naar het volgende artikel: Scholtes, V.A.B, et al. Popeye Protocol for strength training in children with cerebral palsy. (maart 2008).

Verzwaringsvest (met soft lood):

Binnenkant

Voorkant

Achterkant

Andere variaties voor verzwaring zijn ook mogelijk, bijv. verzwaard buiktasje of compact rugzakje.

Tabel 1: Niveau van training bij HM training: Piramidemodel.

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 Tabel 2: Meten in functionele context:

i

Implementatiekaart


Bijlagen: Ideeën voor spierkracht oefeningen In de volgende bijlage zijn ideeën voor spierkrachtoefeningen opgenomen. Deze geven een aanzet tot mogelijke functionele oefeningen die gebruikt kunnen worden bij spierkrachttraining. Doelgroep: Kinderen met CP, GMFCS-niveau I en II. GMFCS-niveau III met aanpassingen. Ook geschikt voor andere diagnose-groepen. Leeftijd: Vanaf 7 jaar (in literatuur wordt aangegeven dat spierkrachttraining volgens principes van PRE veilig uitgevoerd kan worden bij kinderen vanaf 7 jaar). Waarschijnlijk is spierkrachttraining met lagere intensiteit / load ook veilig mogelijk bij jongere kinderen (criterium: instrueerbaarheid & motivatie).

Bijlage 1: Op- en afstappen Bijlage 2: Zijwaarts open afstappen Bijlage 3: Opstaan van de grond Bijlage 4: Opstaan vanaf een stoel / bankje Bijlage 5: Tweehandig dragen Bijlage 6: Registratie spierkrachttraining

i

Implementatiekaart


Bijlage 1: Op- en afstappen

! #

$ %

&

" $

$

'

(

)

*

+

, -

'

)

( .

! !

/ )1

3 !

1

0 )2 $ ,

%

) )

)1

$

)&

$

$

) +

) )# $ ,4

) ) ) ,4 * ,4

!

/ 1 1

2 3 $ 1 &

)2 )

% '% $ &

3

%

( " "

'%

(

$ $

'5,6

" (

$ )

% )

$

$ ) ) )

'7 ) 7 (

%

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 !

$ !

7

$

& %$

'

(

,4

)0

869 ! 2 : $ % & $ * 7 )7

?

%

( ,4

)

%

) $

,6

%$%$ $

=

' "

/

;

<

>

)

? !

' '

( ()

!

&

•

3*AB!

? $

@

'

(

CC

DD

)

) &

$

$

)

i

Implementatiekaart


Bijlage 2: Zijwaarts open afstappen !

*

= $ !

#

*

$ %

"

)

= $

)

+

, -

'

)

( .

! /

)

! @ @

)

+

) ) ) ,4 * ,4

3

2 3 $ 1

) )

$ ) )# $ ,4

$ $

)

% )2 )

'5,6E

" ()

$ % ") -9

) '% $

$

(

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 &

'7 )

%

)

$ ) ) )

$

() ! ! ' " 7

$

2 : $ @ @

$ (,4

' (,4

)

) ,6E )

)

) %

8-9

) $

'% $

(

! & %$

* $ 7 )7 $ = ? !

?

%

%$/ ;

%

)

$

< >

) ' '

( ()

! &

= $ 3*AB!

? $

) CC

DD

)

)

i

Implementatiekaart


Bijlage 3: Opstaan van de grond !

) ) @

) )

! #

$ %

)

+ /

) )

*

*

.

&

3

)F

) ) ) $

$

% '

(

$

$

% )

)

)

+

" G9

G9 )#

" $ %$ $

3

"

69

'4 $

!

& %$

1 *

(

)

) $

) )

) $

$% H

=

$

$

! 7

)

$

%

>

/

%

) )

i

Implementatiekaart


?

1 !

)

' ()

!

&

3*AB!

? $

•

.

•

!

)

CC

DD

)

i

Implementatiekaart


Bijlage 4: Opstaan van een stoel/bankje +

1

) !

#

$ %

)

+

*

! 'J

.

! ,)

I

)F

$ )#

) ) ) ,4 * $ ,4

,4

( %

$

1

)

4)

%

) ) ) ) '

( -) K)

% )2

'3*AB!

() )

$

%

%

% )

6)

% $

2

• • •

. .

• • •

= * *

• • •

& ! &

%

'

%

%)(

1 L

.

"

#$

"

i

Implementatiekaart


"

" 3

&

% L )

$

%$

) %

L

)

!

$ % )-

7

$

L

) $

)-

%

)

$

& %$

@ @ ? & %$ ! ? %

?

= 1 *

!

: ) "

$

%

>

)

% )

i

Implementatiekaart


Bijlage 5: Tweehandig dragen

@$ 1

+

@$ 1

) )

1

$ $

1 & $ : +:

+) )

%

$ $ $ )

+: '

*

@

.

. 1

) !* @ ) % %

$ %

L

:

$

% $

$ & • 3 $ • 3 • @ • @ • 2 % • 1 : • # +

M

$

0

(

L

)

%

) )

)

) %

) N

O

$

%

%

) )

$

)

$

•

)@ $

%

) ) )

, * $

M $ $ $ $ P ,6

$

% >9 P6 Q

, *

)

$

%

) ) ) >9 P6 Q

P ,6

$ ) , *

)

)

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 .

%

%

% #

3

%

)

? • • ! 7

$

? !

O

L $

• •

% '

• • • • •

=$ ? !

= •

?

'

%

( )

(

>

) $

1

•

&

$

%

$

)

•

%

$

)

•

3*AB!

N %

1 $

& %$

&

0 $

%

()

'

$

)

3*AB! %

$ %

% $

) $

)

% $

)

i

Implementatiekaart


Bijlage 6: Registratie spierkrachttraining

7 3

)

3*AB! ! : + 1

& ' ' & ' ' & ' '

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 )

#

&

R)) R) R) R)

$

$ =

,

4 ?

-

*

%$

)

?

)

%$

) R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R) %$ $ R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

- 20 -

i

Implementatiekaart


$

R)) R) R) R)

?

?

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

$

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

&

R)) R) R) R)

- 21 -

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 R)) R) R) R)

?

?

R)) R) R) R)

&

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

&

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

- 22 -

i

Implementatiekaart


&

?

?

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

&

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

- 23 -

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 &

R)) R) R) R)

?

?

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

&

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

&

R)) R) R) R)

- 24 -

i

Implementatiekaart


?

?

R)) R) R) R)

R)) R) R) R) ' &

(

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

- 25 -

i

Implementatiekaart


?

?

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

R)) R) R) R)

- 26 -

i

Implementatiekaart

Project Knowledgebrokers – juli 2012 Werkgroep aanbeveling 4.2 Nawoord: We willen alle kinderen en hun ouders die mee hebben geholpen aan het tot stand komen van dit product, zeer hartelijk bedanken voor hun medewerking. De foto’s laten illustratief zien ‘hoe’ bepaalde oefeningen uitgevoerd kunnen worden. Het maakt het uitvoeren van krachttraining makkelijker en overzichtelijker. In ons product hebben we ervoor gekozen om vijf veel voorkomende vaardigheden uit te werken. Er zijn natuurlijk veel meer vaardigheden te bedenken, waarbij kracht een belangrijk onderdeel vormt. Dit product mag dan ook door andere centra worden gebruikt en worden aangevuld. Voor vragen, opmerkingen en/of aanvullingen staan wij dan ook open. Deze kun je mailen naar: Corina Luijten (Revant Revalidatiecentrum): [email protected] Eugène Rameckers (Adelante): [email protected] Ingrid Meulendijks (Sophia Revalidatie): [email protected] Jeanine Gussinklo (Roessingh Revalidatiecentrum): [email protected] Monique van Beneden (Sint Maartenskliniek): [email protected]

Met vriendelijke groet, De werkgroep.

CP-richtlijn: Uitwerking van aanbeveling 4.2

Recommend Documents