contraceptie na de bevalling
Na de bevalling is het een ideaal moment om even stil te staan bij uw contraceptie. Afhankelijk van uw keuze om al dan niet borstvoeding te geven is de keuze van de anticonceptie anders. Het is belangrijk dat u weet dat het risico op zwangerschap bestaat tijdens of na de periode van borstvoeding. Borstvoeding is geen betrouwbare en onfeilbare anticonceptiemethode ook al draagt borstvoeding bij tot het stilvallen van de menstruatiecyclus. Iedereen kent trouwens gevallen van broertjes en zusjes die elkaar binnen het jaar opvolgen.
Inhoud
Inleiding
Welke anticonceptiemethode gebruiken 1. Bij borstvoeding...........................................................................4 2. Geen borstvoeding.....................................................................5 Wanneer starten met anticonceptie..........................................................6 De oestrogeenvrije pil..................................................................................7 Het anticonceptiestaafje.............................................................................9 Het spiraal.....................................................................................................10 Het condoom...............................................................................................11 Periodieke onthouding en coïtus interruptus.............................................12 Sterilisatie......................................................................................................13 De gecombineerde hormonale methodes................................................14
WOMN-1036621-0000
Deze brochure geeft u meer informatie over de verschillende contraceptieve opties.
Combinatiepillen.............................................................................14
De vaginale ring..............................................................................14
Contraceptieve patch....................................................................15
Voor vrouwen na de bevalling zijn heel wat anticonceptiemethodes beschikbaar. De keuze van de methode hangt af van het feit of er al dan niet gekozen wordt voor borstvoeding en van de medische situatie op dat ogenblik. Het moment om te starten hangt af van de gekozen anticonceptiemethode.
3
Welke anticonceptiemethode gebruiken? 1. Bij borstvoeding
2. Geen borstvoeding
Bij de vrouw die borstvoeding geeft, moet de contraceptie specifiek aangepast zijn aan de borstvoeding en aan de gezondheid van de baby. Mogelijke anticonceptiemethodes tijdens het geven van borstvoeding zijn de volgende:
Alle methodes die hierboven zijn opgenoemd zijn ook geschikt voor vrouwen die geen borstvoeding geven. Meestal wordt echter een gecombineerde hormonale methode gebruikt zoals:
D e oestrogeenvrije pil
H et anticonceptiestaafje
D e combinatiepil
D e vaginale ring
H et spiraal (koper of hormonaal) H et condoom P eriodieke onthouding en coïtus interruptus D e definitieve methodes: de mannelijke en/of vrouwelijke sterilisatie Gecombineerde hormonale methodes, die de kwaliteit en de hoeveelheid moedermelk beïnvloeden, moeten vermeden worden.
5
Wanneer starten met anticonceptie?
De oestrogeenvrije pil
De terugkeer naar de vruchtbaarheid is niet te voorspellen. Alleen een betrouwbare contraceptie kan een jonge moeder garanderen dat ze niet opnieuw zwanger wordt.
De oestrogeenvrije pil is de enige pil die wordt aanbevolen tijdens de borstvoeding. Zij bevat enkel progestageen en geen oestrogenen. De betrouwbaarheid varieert volgens de gebruikte oestrogeenvrije pil.
De onderstaande grafieken tonen het aanbevolen moment om opnieuw met contraceptie te beginnen.
In België zijn er twee oestrogeenvrije pillen beschikbaar. Het is belangrijk om raad te vragen aan uw arts bij het voorschrijven van deze pil. Er werden namelijk verschillen opgemerkt wat betreft ovulatie-inhibitie en betrouwbaarheid.
Weken na de bevalling (borstvoeding)
Weken na de bevalling (geen borstvoeding) Combinatiepil Vaginale ring
Oestrogeenvrije pil
Contraceptieve patch
Anticonceptiestaafje
Oestrogeenvrije pil Anticonceptiestaafje
Spiraaltje
Spiraal
Condoom
Condoom
Sterilisatie
3
weken
6
6
weken
6
maanden
Sterilisatie
3
weken
6
weken
6
Hoe de oestrogeenvrije pil gebruiken? De oestrogeenvrije pil moet continu worden ingenomen. Er is dus geen stopweek zoals bij de gecombineerde pil, vaginale ring of contraceptieve patch. Wie mag de oestrogeenvrije pil gebruiken? Elke vrouw in de vruchtbare periode, ongeacht haar leeftijd, die:
borstvoeding geeft (de oestrogeenvrije pil heeft geen effect op de hoeveelheid of de samenstelling van de moedermelk)
geen pil met oestrogeen wil of mag gebruiken
een voorkeur heeft voor deze anticonceptiemethode
maanden
7
Wanneer mag je met de oestrogeenvrije pil starten? Na de bevalling kan je onmiddellijk, zelfs voor de menstruatie is teruggekeerd, met de oestrogeenvrije pil starten. Als je langer wacht dan 21 dagen na de bevalling moet je eerst de mogelijkheid op een zwangerschap uitsluiten en moet je een condoom gebruiken in de eerste week van het gebruik van deze pil. Voordelen • Enige anticonceptiepil aangeraden tijdens borstvoeding • Betrouwbaar op voorwaarde dat de instructies uit de bijsluiter nageleefd worden • Mogen onmiddellijk na de bevalling gestart worden Nadeel • Soms een onvoorspelbaar bloedingspatroon
De drie contraceptieve effecten van de oestrogeenvrije pil R emming van de ovulatie. Deze remming hangt af van de gebruikte oestrogeenvrije pil. Vraag uw arts om raad wanneer hij de oestrogeenvrije pil voorschrijft. orming van een slijmprop ter hoogte V van de baarmoederhals. Dit verhindert de doorgang van het sperma. ermindering van de dikte van het V endometrium (de binnenste laag van de baarmoeder) wat de innesteling van een bevruchte eicel verhindert.
Het anticonceptiestaafje Het anticonceptiestaafje is een klein soepel staafje dat door de arts onderhuids in de arm wordt ingebracht. Het staafje bevat slechts één actief bestanddeel, namelijk een progestageen. Elke dag wordt een kleine hoeveelheid progestageen vrijgezet. Het staafje moet na maximum 3 jaar worden vervangen.
Voordeel • Kan niet vergeten worden Nadeel • Soms een onvoorspelbaar bloedingspatroon
9
Het condoom
Het spiraal Bij de intra-uteriene contraceptie methode wordt een spiraaltje in de baarmoeder ingebracht. Het spiraaltje is een betrouwbare methode. Het inbrengen van een spiraaltje gebeurt, liefst tijdens de menstruatie, door een arts. Er bestaan twee soorten spiraaltjes: Het koperhoudend spiraaltje: De werking van dit spiraaltje berust op de aanwezigheid van een vreemd lichaam in de baarmoeder waardoor de bevruchte eicel zich niet kan innestelen. Daarnaast heeft het koper een zaaddodend effect. Het hormoonspiraal:
Het baarmoederslijm wordt ook dunner wat ongunstig is voor de innesteling van een bevruchte eicel.
Voordeel • Spiraaltjes zijn heel doeltreffend Nadeel • Bij een koperspiraaltje: soms overvloedige menstruaties • Hormonaal spiraaltje: hoofdpijn, acné en stemmingswisselingen
Het condoom is als contraceptie niet de meest betrouwbare methode, maar is wel het enige voorbehoedsmiddel dat je ook beschermt tegen seksueel overdraagbare aandoeningen en AIDS. De meest veilige methode om zwangerschap én seksueel overdraagbare aandoeningen te voorkomen is de combinatie van een condoom met een andere contraceptiemethode zoals de pil, de vaginale ring, de pleister,…
Zet voortdurend een kleine hoeveelheid progestageen in de baarmoeder vrij. Dit zorgt voor de vorming van een slijmprop ter hoogte van de baarmoederhals die de doorgang van het sperma verhindert.
10
11
De periodieke onthouding en coïtus interruptus
Sterilisatie
De periodieke onthouding is gebaseerd op de vruchtbaarheidscyclus van de vrouw. Deze methode bestaat erin dat het koppel alleen seksuele betrekkingen heeft op de dagen waarop de vrouw niet vruchtbaar is. Er wordt soms geprobeerd om de betrouwbaarheid te verhogen door bijvoorbeeld de temperatuursmethode toe te passen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het feit dat de temperatuur van het lichaam met 0,2 tot 0,4°C verhoogt tijdens de ovulatie en gedurende de 3 dagen volgend op de ovulatie. Aangezien deze berekeningen weinig nauwkeurig zijn, is periodieke onthouding geen betrouwbare methode.
Als je zeker weet dat je geen kinderen meer wilt, is sterilisatie een mogelijke optie. Dit kan zowel bij de man als bij de vrouw worden uitgevoerd. Een sterilisatie is in principe een definitieve ingreep. Soms is een hersteloperatie mogelijk, maar deze is niet altijd even succesvol. In het algemeen raadt men een sterilisatie vlak na de bevalling af en pleit men voor een periode van bedenktijd alvorens deze definitieve methode toe te passen.
De coïtus interruptus is de ejaculatie buiten de vagina. Dit vraagt een perfecte controle van de man over de ejaculatie. Bovendien kan dit seksueel contact toch leiden tot een bevruchting, door de aanwezigheid van zaadcellen in het voorvocht. Zelfs wanneer er geëjaculeerd wordt thv. de schaamstreek (buiten de vagina) is een bevruchting nog steeds mogelijk. Bovendien blijft coïtus interruptus een frustrerende methode, zowel voor de vrouw als voor de man.
Bij mannelijke sterilisatie of vasectomie worden beide zaadleiders onderbroken. Bij de vrouwelijke sterilisatie worden de eileiders afgesloten zodat de eicel en de zaadcellen niet meer met elkaar in contact kunnen komen.
Voordeel • De methode is zeer betrouwbaar. Nadeel • Meestal onomkeerbaar.
12
13
De gecombineerde hormonale methodes
Contraceptieve patch
Deze methodes worden afgeraden tijdens de borstvoeding omdat ze oestrogeen bevatten. Ze kunnen slechts gebruikt worden aan het einde van de borstvoedingsperiode of als er geen borstvoeding gegeven wordt.
Dit is een pleister van 4,5 x 4,5 cm die op de huid geplakt moet worden en wekelijks moet worden vervangen. De patch bevat dezelfde hormonen als de contraceptieve combinatiepil, nl. een oestrogeen en een progestageen. Elke pleister geeft een week (7 dagen) lang zijn actieve stoffen vrij die via de huid rechtstreeks in de bloedbaan terecht komen. Er wordt 3 weken na elkaar elke week een nieuwe pleister op een andere plaats gekleefd (niet op de borsten!). Na 3 weken volgt een week zonder pleister. In deze week volgt de menstruatie.
Combinatiepillen Bevatten twee vrouwelijke hormonen: een oestrogeen en een progestageen. Er bestaan verschillende types combinatiepillen. Het verschil wordt bepaald door de hoeveelheid oestrogeen en progestageen per tablet en door het aantal fasen.
De anticonceptie ring
14
Dat is een soepele ring die de vrouw makkelijk zelf in de vagina inbrengt. De ring zet continu een zeer lage dosis oestrogeen en progestageen vrij. Deze hormonen komen via de vaginawand rechtstreeks in de bloedbaan terecht en dienen niet eerst via de lever te gaan. Dit verklaart de lage dosis oestrogeen bij de vaginale ring, namelijk 15 microgram. Je hoeft slechts één keer per maand aan je anticonceptie te denken: de ring blijft namelijk gedurende 3 weken in de vagina, gevolgd door een ringvrije week. Na deze ringvrije week wordt een nieuwe ring ingebracht. De vaginale ring is zeker zo betrouwbaar als de combinatiepillen. Er is namelijk minder kans op vergeten.
De combinatiemethodes Voordeel • Zijn zeer betrouwbaar • Geven een voorspelbaar bloedingspatroon Nadeel • Ze worden afgeraden in de borstvoedingsperiode omdat ze oestrogeen bevatten.
15
WOMN-1036621-0000
MSD Belgium BVBA Lynx Binnenhof 5 1200 Brussel
[email protected] www.voeljevrij.be
