Community involvement at the Centrale Werkplaatsen, Leuven : a changing process throughout the development process!

Thematic Week l Community involvementl in valuing and managing monuments and sites l 24 January 2014, Raymond Lemaire international Centre for Conservation

Community involvement at the ‘Centrale Werkplaatsen’, Leuven : a changing process throughout the development process! Challenges of integrating protected monuments from a former brownfield in a new multifunctional area l Urban development Agency Leuven l Tania Vandenbroucke l [email protected] l www.agsl.be


Context _ Kessel‐Lo, a sub municipality of Leuven  Working within an urban – historical – context – a daily challenge for the city of Leuven

Challenges of integrating protected monuments from a former brownfield in a new multifunctional area l Urban development Agency Leuven l Tania Vandenbroucke l [email protected] l www.agsl.be

Kwaliteitskamer26november2012lCentraleWerkplaatsenlWorkinprogress...

Eenhelevoorgeschiedenis,enkele‘snapshots’ DevoormaligeCentraleWerkplaatsenzijneenindrukwekkendrelictvandeindustriëlerevolutie inhetLeuvense,envormdetevens gedurendeeenheleperiodehetkloppendehartvanKesselͲLo.

2


3


5


7


9


CentraleWerkplaatsen,1993

HuidigehoekDiestesteenweg–Werkhuizenstraatlvoormaligesite(wijk:Blauwput)

10


Eenreconversievanlangeadem…

11


Luchtfoto2003

12


Community involvement: a changing process throughout the development process! Provocative statement ‐ CONTRADICTION in development strategy? “The site wishes to become the new city centre of Kessel‐Lo but does not actively involve citizens/communities”  A lot of public functions are planned, such as art academy, music academy, integration centre, library, youth centre, community centre!  A process of changing ‘tools’ to involve the local community o Changes throughout the need of the community  1th: informing everybody what is going to happen  2nd: questioning why it is taking so long, trying to argument why, defending the projects that are going to be developed  3rd: new citizens, more actively involved! Also within a changing (policy/social) context  from top‐down to buttom‐up initiatives  Working towards co‐production!! (as a mutual learning process) Challenges of integrating protected monuments from a former brownfield in a new multifunctional area l Urban development Agency Leuven l Tania Vandenbroucke l [email protected] l www.agsl.be


o Example of ‘Central Park 3010’ o Example of trying to involve ‘local knowledge/local involvement’ in the hallen 4/5 on the site (clustering private creative industries)



Communicatie&participatie Nieuwsbrieven

februari2004ljuni2004lseptember2004lnovember2004ljuni2005lapril2006lseptember2006ldecember2006lfebruari2007ljuni 2007[startmatexi]lmeiͲjuni2008[openbaardomein]laugustus2010ljanuari2012

Huidigopzet:jaarlijksenieuwsbrief(inhoudelijketoelichtingspecifiekedeelprojecten&standvanzakenoverige deelprojecten)

50


51

Activiteitenverslag_TVDB_2011

CommunicatielMozaïek(kopvanKesselͲlo)

1.2 ClusterG1:Matexi(&woonerven) 1.2.1Algemeen HetprojectbehelstdebouwvaneenappartementsgebouwlangsdeSmidsestraat,eenlangsbouw langsdeDiestsesteenweg,3woonervenenmaximum3.400m²nietͲwoonfuncties,debijbehorende autobergplaatsenenaanlegvandebijbehorendeinfrastructuur.Hierbijwordenintotaal169 wooneenhedengerealiseerd. HetAGSLheefthiervoorin2006eensamenwerkingsovereenkomstafgeslotenmetdeNVMatexi, BVBAVBMͲArchitectenenBVBAWITArchitectenvennootschapinzakehetontwerpende ontwikkelingvaneendeelvandevoormaligeCentraleWerkplaatsente3010Leuventoteen multifunctionelewoonwijk. HetAGSLvolgtvoornamelijkdeverkoopgrondenopgekoppeldaandegerealiseerde woningen/appartementen.Dezegrondenbetreffenzoweldevasteprijswoningenalsde marktconformewoningen.Immers,hetgrondaandeelwordtrechtstreeksaandekopersverkocht(zie vastgoedtransacties;Atelierstraat(blokE),Paswerkerij(blokB),Koperslagerij(blokD)enlocomotievenstraat). In2007werdvoordegeheleprojectzoneeenopstalrechtverleendaannv.Matexi.Hieraanistevens eenopstalvergoedinggekoppeld.Dezejaarlijksevergoedingisgekoppeldaanhetaantalverkochte woningeninhetvoorafgaandejaar.Tevenswerdenafsprakengemaaktrondhetgebruikvande werfweg.HiervoorontvangthetAGSLtevenseenjaarlijksevergoeding. Totophedenwerdenreedsvolgendeonderdelengerealiseerd:blokA,BlokBenBlokE.Samengoed voor105woningenen7commerciëleruimten.In2010werdvanstartgegaanmetderealisatievan BlokD,goedvoor31woningen.

3

Activiteitenverslag_TVDB_2012

Communicatie l Mozaïek (duurzame projecten) In de editie van februari 2012 werden de Centrale Werkplaatsen mee opgenomen in het themanummer ‘Duurzame projecten’.

Het artikel behandelt de Centrale Werkplaatsen vanuit diverse aspecten van duurzaamheid. De herontwikkeling van de site springt in het oog omwille van locatie, maar tevens omwille van het hergebruik van de hallen, het compacte wonen (kleine tuinen) ten aanzien van een groot aandeel publieke ruimte (park & pleinen), maar tevens enkele elementen m.b.t. ecologische duurzaamheid worden actief ingezet zoals de berging van regenwater, het opvolgen van energiezuinige maatregelen binnen het privé‐woningbouwproject. Verder wordt er vanuit het creëren van een mix van woningen (privé & sociaal) tevens gewerkt aan de sociale duurzaamheid.

4

Het organiseren van de Centrale Werkplaatsen op zondag was ook de aanleiding om een klein boekje samen te stellen. Dit boekje – in handformaat – behandelde naast de stand van zaken van de verschillende deelprojecten tevens een historische achtergrond van de site, alsook een toelichting rond het gehele proces/traject dat reeds werd afgelegd. Verder werd de gehele site ook gekaderd binnen de deelgemeente Kessel-Lo. (boekje in afzonderlijke bijlage)

Naast de reguliere communicatie die werd gevoerd door de Stad Leuven aan de hand van nieuwsbrief en Mozaïek en bewonersvergaderingen, werden twee initiatieven genomen/ondersteund/gefaciliteerd. 1. Centrale Werkplaatsen op zondag – op 5 mei 2013

In navolging van het concept ‘Vaartkom op zondag’ werd tevens een Centrale Werkplaatsen op zondag in het leven geroepen. Naast het informeren van de huidige stand van zaken de diverse deelprojecten werden tevens verschillende randactiviteiten voorzien. De focus van de Centrale Werkplaatsen op zondag was om een mogelijke toekomstige dynamiek – voor één dag – reeds te creëren. Hierbij werden de betrokken actoren van de verschillende deelprojecten betrokken en gevraagd om een bijdrage te leveren. Zo gingen ‘Open schuur’ en voedselteams aan het werk om een tijdelijke – regionale markt – op te stellen (cfr. kandidatuurstelling tijdens marktverkenning voor de hallen 4/5). Verder verzorgden de mensen van het SPIT vzw - via sociale tewerkstelling – voor een ‘gezond restaurant’ (tevens een idee voor de hallen 4/5 in de toekomst). Maar ook de stedelijke diensten die in de toekomst hun intrek op de site gaan nemen, droegen hun steentje bij. Zo zette de integratiedienst (reeds gelegen in één van de handelsruimten van het Matexi-project/Atelierstraat) een heuse ‘wereldmarkt’ op met lekkernijen, het voorlezen van verhalen, etc. De jeugddienst verzorgde op haar beurt in en rondom hal 9 diverse activiteiten, van knutselworkshops tot ‘on-the-spot’ graffiti spuiten, tot diverse optredens van jongeren. De tekenacademie (toekomstig in ‘De

Werkhuizen’ – project voormalig administratief gebouw) stelde zichzelf voor samen met een voorstelling van verschillende werken van kinderen. De projectontwikkelaar Matexi opende eveneens haar deuren. Zo kon iedereen de kijkwoning bezoeken en de overige woningen van de laatste fase.

Ook de inrichting van het tijdelijke buurtpark kreeg haar officieel startschot op die dag! De initiatiefnemers organiseerden – met ondersteuning van de stadsdiensten – een eerste participatiemoment. Zo werden via het planten van ballonnen diverse voorstellen m.b.t. de inrichting van het tijdelijke buurtpark gedaan (zie ook hieronder bij 2.)

Aanleg tijdelijk buurtpark met middelen van ‘Kom op voor je wijk’ (initiatief van de Stad Leuven om burgers actief te betrekken bij hun buurt, door aan de burgers zelf middelen ter beschikking te stellen; projecten worden 2-jaarlijks via een jury geselecteerd) op de site van Appartementen West. De stedelijke diensten ondersteunen – waar nodig – de initiatiefnemers, waardoor er naar een ‘co-productie’ toe wordt gewerkt waarbij lokale initiatieven (mogelijk opgevolgd/ondersteund door de dienst gebiedsgerichte werking van de Stad Leuven) een ruimte krijgen om buurtbetrokkenheid te creëren. (actie naar aanleiding van aanbeveling kwaliteitskamer november 2012) Op deze manier kan er reeds een dynamiek op gang gebracht worden in de wijk in afwachting van het definitieve park op de site van de Centrale Werkplaatsen. Deze strategie wordt als testcase genomen om na te gaan of dit een mogelijkheid biedt om om te gaan met ‘slow urbanism’ in grootschalige stadsontwikkelingsprojecten. (ook toegepast op de site van de Vaartkom!) Het AGSL heeft in deze case de voorbereidende werken gefinancierd (inzaaien van gras en wilde bloemenmengsels)

2. Aanleg tijdelijk Buurtpark ‘Central Park 3010’ met middelen van Kom voor je wijk – start mei 2013 Reeds einde 2011 namen een aantal bewoners van de site van de Centrale Werkplaatsen (stadswoningen Matexi) contact op met AGSL met de vraag naar de mogelijkheid om een tijdelijk inrichting van een bepaald gedeelte op de site te realiseren. Vanuit het algemene projectbeheer werd voorgesteld om een andere zone – met name de laatste ontwikkelingszone van de site – Appartementen-West – hiervoor in aanmerking te nemen. Van zodra het einde van de saneringswerken een feit was, lag de opportuniteit voor het grijpen om hier voluit op in te zetten! In februari 2012 dienden de initiatiefnemers van dit oorspronkelijke idee dan ook een aanvraag in bij ‘Kom voor je wijk’ (een initiatief van de dienst sociale zaken van de stad Leuven). Via een projectomschrijving en met voldoende draagkracht van de buurtbewoners konden de initiatiefnemers rekenen op een aanzienlijk bedrag voor de inrichting van het buurtpark. Doelstellingen zijn o.a. om een sociale dynamiek (sociale innovatie) op gang te brengen, betrokkenheid van de buurt te creëren, een draagvlak voor het stadsvernieuwingsproject dat nog gedurende een hele periode zal lopen (min. 6 à 8 jaar) te creëren, het ondersteunen van een bottom-up initiatief waarbij de stadsdiensten eveneens een actieve bijdrage leveren (coproductie), inzetten als strategie om om te gaan met 'slow urbanism'.

Samenwerking initiatiefnemers/stedelijke diensten & AGSL – ‘co-productie’ van stedelijkheid  Vooroverleg stedelijke diensten & initiatiefnemers  Overleg i.k.v. jurering ‘Kom op voor je wijk’  voorbereidende werken door de dienst Groenbeheer van de stad Leuven

Verschillende stedelijke diensten werkten samen aan de voorbereiding van het tijdelijke buurtpark. De dienst groenbeheer nam hier de trekkende rol op zich en sculpteerde het terrein in nauw overleg met de initiatiefnemers en het AGSL.

Voor het verdere onderhoud van het buurtpark worden onderlinge afspraken gemaakt. Zo zorgt de dienst groenbeheer voor het afmaaien, maar helpen de buurtbewoners bij het wieden van onkruid tussen de veldbloemen. Buurtdynamiek – proces inrichting zorgt voor een dynamiek in de buurt Diverse overlegmomenten georganiseerd door de initiatiefnemers; opdeling in werkgroepen, verantwoordelijkheden, etc.

Opzetten van een face-book-pagina door de initiatiefnemers http://www.facebook.com/groups/centralpark3010

1e werkmoment – buurt – zomer 2013 Voorbereidingen door de dienst groenbeheer van de stad Leuven

Participatie met de buurt – inrichting 1e fase

Het eerste participatie moment werd georganiseerd door de initiatiefnemers zelf. Zo werd er voornamelijk ingezet op het plaatsen van ‘meubilair’ en een aantal speelse ‘kunstelementen’ (cfr. bomen). Het idee van tijdelijkheid wordt meegenomen bij de inrichting. Er wordt steeds met recuperatiemateriaal gewerkt. De stad waakt weliswaar over de veiligheid van de gebruikte inrichtingselementen. 2e werkmoment & officiële inhuldiging van het tijdelijke buurpark ‘Central Park 3010’

De initiatiefnemers plannen een gestage inrichting van het buurtpark. Zo werd tijdens dit tweede inrichtingsmoment een pluktuin aangelegd en een aankondigingsbord geplaatst. Naast een algemene communicatie rond het gehele opzet is er ook ruimte

voorzien voor de aankondiging van activiteiten georganiseerd voor de buurt door de buurt, met mogelijke ondersteuning van de dienst gebiedsgerichte werking van de stad Leuven. Zo zal er in 2014 voornamelijk ingezet worden op het samenbrengen van verschillende buurtcomités die actief zijn rond de Centrale Werkplaatsen. De ruimte van het tijdelijke buurtpark kan als een gezamenlijke ontmoetingsplaats dienen.

3. Naast het tijdelijk buurtpark - onderzoek naar ander tijdelijk gebruik In 2014 wensen we tevens verder in te zetten op mogelijk tijdelijk gebruik, bijvoorbeeld binnen de hallen 4/5 op de site. Gezien het dossier van de dringende instandhoudingswerken werd ingediend, en hier tevens ingrepen in gepland zijn die een tijdelijk gebruik van de hallen zouden mogelijk maken, kan deze kans gegrepen worden. De intentie zou zijn om de mogelijke toekomstige functies een soort ‘test-ruimte’ te geven, of nog, na te gaan wat er leeft binnen de buurt, maar zeker ook daarbuiten om een gedeelte ‘duurzame stedelijke economie’ (mogelijk richting ‘creatieve-maakindustrie’) aan te trekken. In de loop van 2014 zal uitgemaakt worden of hierop kan ingezet worden, en of hier middelen voor te vinden zijn om een dergelijk tijdelijk gebruik te faciliteren.


PHYSICAL PLANS (working out a masterplan that covers ‘urban regeneration’ VERSUS ‘creating urbanity’ (involves people as full participants for a ‘successful’ regeneration) 1. Historically  duality between ‘a physical enclave’ (producing jobs for the neighbourhood) & generating urban growth (urbanisation of the small community) for over a century! 2. Redevelopment plan (strategy/masterplan)  Sanitation of the site as a parallel process with the redevelopment of the site


Former CENTRAL WORKING PLACES_history & sanitation

execution of the soil sanitation project (BSP) research phase - obligation of sanitation

sanitation of the groundwater & removing of polluted spots & removing layers of ashes

exploratory soil research descriptionary soil research soil sanitation project

1868

1992

1996

1999

1868

1992

1996

1999

initiation & exploration phase - anticipating opportunity for development exploration through Research by Design

research phase revision of the first Research by Design protection of different halls on the site (hall 9, hall 4/5 and ‘weegbrug’ (to weigh locomotives)

2001

2003 2004

2003 2004

2007

2012

2024

2012

2024

development the site l masterplan & projects acquisition of the site l reselling pieces of the site l leasehold l leasing agreements l making partnerships with private and public actors looking for financing & subsidies starting design processes for different projects

New CENTRAL WORKING PLACES_ & planning & developping

execution phase building permits, tender,following up construction sites, etc.

Former CENTRAL WORKING PLACES_history & sanitation ACTORS l NMBS-Holding l consulting firm: TUCRAIL n.v. l bodemdeskundigen: Bodemkundige dienst België l Esher l OVAM l l contractors: THV Créelle-Ghent Dredging nv, T.V. Heijmans Infra & Heijmans Milieutechniek bv , Aclagro l laboratoria l partners: City of Leuven & Urban development Agency of Leuven (AGSL)

execution of the soil sanitation project (BSP) research phase - obligation of sanitation

sanitation of the groundwater & removing of polluted spots & removing layers of ashes

exploratory soil research descriptionary soil research soil sanitation project

1868

1992

1996

1999

1868

1992

1996

1999

initiation & exploration phase - anticipating opportunity for development exploration through Research by Design

research phase revision of the first Research by Design protection of different halls on the site (hall 9, hall 4/5 and ‘weegbrug’ (to weigh locomotives)

2001

2003 2004

2003 2004

2007

2012

2024

2012

2024

development the site l masterplan & projects acquisition of the site l reselling pieces of the site l leasehold l leasing agreements l making partnerships with private and public actors looking for financing & subsidies starting design processes for different projects execution phase building permits, tender,following up construction sites, etc.

ACTORS l City of Leuven & Urban Development Agency of Leuven (AGSL) l consulting firms/designers: Projecteam stadsontwerp o.l.v. Marcel Smets, THV Vectris-Groep Infrabo, Wit-architecten & Bogdan&Van Broeck-architecten, MAATWERK_architecten, Architectenbureau Jan Maenhout, ir.arch. Karel Van den hende l Nero-architecten l commissioning company: Matexi n.v., VMSW, SWAL, Dijledal, City of Leuven l contractors: o.a. Van Roey, Van Geel, DSV, Marcel Nijs l supporting offices: Macabo, Ecorem, Cenergie, TEC Terra Engineering, ...l cooperation with higher governemental level: domestic policy (city renewel) (federal), Department of Cultural heritage of Flanders, Stedenfonds



1868

1992

1996

1999

1868

1992

1996

1999

2001

2003 2004

2003 2004


2007

2012

2024

2012

2024


leuven

1868

1868

1992

1996

1999

1938

2001

2003 2004

2012

2024

1992: project development plan of the whole railway-area within de CIty of Leuven Central Working spaces as one of the big projects within the entire research area

1868

1992

1996

1999

2003 2004

2007

2012

2024

2003: Revision of the first ‘research by design’ integrating the protected monuments in the development plan

1996: Flemish administration of cultural heritage protects several monuments on the site hall 4/5 hal 9


2006: masterplan for public space - integrating all different architectural projects

2006

1868

1992

1996

1999

2003 2004

2007

City renewal as an opportunity to concretise urban policy reconversion of a brownfield to a new neighbourhood execution of a specific policy concerning ‘affordable housing’ (within the private sector) communcity facilities on the site (library, youth centre, music academy, academy, integration centre) creating new public space & new connections integrating monuments & giving them a central function


2012

2024




Redevelopment plan _ masterplan _ projects_ giving a new meaning to a place with respect for the past! o

o

o

From enclave towoard an integrated part of the city  New connections become possible  Urban network is being ‘completed’ Logic of the place  ‘stamp’ footprint of the old buildings (residential project)  Footprint of an open area – becomes a zone for a parc Collective memory  Railway‐track – becomes ‘path‐way’  Logic of the working places as an efficiënt machine = urbanity machine (rational ‘rowhouses’ – adapted to a contemporary logic – density with a lot of attention to the public domain)


development of different housing projects with private partners (pirvate developper) with social partners (social housing company) densified housing - reference to former plan ‘efficient residential machine’ policy: affordable housing (70/175)

1868

1992

1996

1999

2003 2004


2007

2012

2024

integrating the protected monuments on the site! by giving them a central function = communcity facilties by giving them a new dynamic life with some additions - in relations with the new urban context! design of two squares

1868

1992

1996

1999

2004

2006 2007


2012

2024

HALL 9 l the Youth Centre of Leuven working with the spaciousness of the hall building besides, underneath and against new identity & use of covered inside space box-in-box principle & differentiation in covered open spaces (experience of space)

1868

1992

1996

1999

2004

2006 2007


2012

2024

HALL 5 l pre-study to dermine the heritage values as a starting point to explore what is possible to determine what is urgent to start to dream about a new function

1868

1992

1996

1999

2004


2007

2010

2012

2024

1868

1992

1996

1999

2004


2007

2010

2012

2024

1868

1992

1996

1999

2004


2007

2010

2012

2024

1868

1992

1996

1999

2004


2007

2010

2012

2024

Community involvement at the Centrale Werkplaatsen, Leuven : a changing process throughout the development process!

Recommend Documents