kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2015-12-29 pagina 1/9
Commissieplan 2016 Normsubcommissie 390 020 06, Microbiologische parameters
COMMISSIEPLAN 2016
NORMSUBCOMMISSIE
390 020 06, Microbiologische parameters
NEN Milieu & Maatschappij Postbus 5059 2600 GB Delft
DATUM
2015-12-24
Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 303 F (015) 2 690 204
[email protected] www.nen.nl Nederlands Normalisatie-instituut
1 Algemene gegevens 1.1 Commissie 390 020 06, Microbiologische parameters 1.2 Werkgebied Normalisatie van methoden voor microbiologisch onderzoek van water en slib. Taakomschrijving: het opstellen en actualiseren van nationale normen en het verzorgen van inbreng in Europese en internationale normalisatie van methoden voor microbiologisch onderzoek van water en slib. Tevens wordt voor horizontale onderwerpen inbreng geleverd op de methoden voor microbiologisch onderzoek van de voedselketen. 1.3 Belang Voor de volksgezondheid zijn de betrouwbaarheid en vergelijkbaarheid van resultaten van microbiologische analyses van groot belang voor wet- en regelgeving, handhaving en het bedrijfsleven. Genormaliseerde microbiologische methoden zijn daarvoor onontbeerlijk. Zo wordt bijvoorbeeld in de Regeling legionellapreventie in drinkwater gerefereerd aan NEN 6265:2007, Water Detectie en telling van Legionella, voor de eisen aan de wijze van monsterneming en analyse. Een ander voorbeeld is de Europese zwemwaterrichtlijn waar voor de bepaling van E. coli en intestinale enterococcen wordt verwezen naar, respectievelijk deel 1 & 3 van ISO 9308, Water quality - Detection and enumeration of Escherichia coli and coliform bacteria, en deel 1 & 2 van ISO 7899, Water quality Detection and enumeration of intestinal enterococci. Tevens staan in de Drinkwaterregeling en het Besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden verwijzingen naar de verschillende NEN-(ISO-)normen voor de benodigde microbiologische analysemethoden. Overzicht van richtlijnen en besluiten die vooral van belang zijn: Onderwerp
Richtlijn/besluit
Kwaliteit zout/zoet water
Kaderrichtlijn Water (KRW)
Besluit kwaliteitseisen en monitoring 2009
Regeling monitoring KRW
Drinkwaterwet (2011), Drinkwaterbesluit, Drinkwaterregeling
Regeling legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater
Europese zwemwaterrichtlijn
Wet en Besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden
Drinkwater Zwemwater
Grondwater
Besluit kwaliteitseisen en monitoring 2009 gebaseerd op KRW en grondwaterrichtlijn
COMMISSIEPLAN 2016
DATUM
PAGINA
390 020 06, Microbiologische parameters
2015-12-24
3/10
2 Commissiestructuur en relaties 2.1 Nationale structuur en relaties Commissie
Naam
390
Beleidscommissie Milieu
390 020
Milieukwaliteit
390 020 06
Microbiologische parameters
370 009 (samenwerkingsverband)
Microbiologie van de voedselketen
2.2 Internationale relaties Commissie
Naam
Binding
CEN/TC 230
Water analysis
P
CEN/TC 275/WG 6
Food analysis - Horizontal methods - Microbiology of the food chain
P (via 370 009)
CEN/TC 308/WG 4
Characterization and management of sludge - Analytical methods
P
CEN/TC 444/WG 4
Environmental characterization - Biological characterization
P
ISO/TC 34/SC 9
Food products - Microbiology
P (via 370 009)
ISO/TC 147/SC 4
Water quality - Microbiological methods
P
3 Commissiesamenstelling en stakeholdercategorieën Persoon*
Werkgever/belanghebbende**
Rol
Stakeholder-categorie***
Mevr. K.A. Mooijman (Kirsten)
RIVM (cZ&O)
Voorzitter
7
Dhr. F.A.M. de Bok (Frank)
(Eurofins) KBBL Wijhe
Lid
4
Dhr. D.W. Bosboom (Dick)
Aqualab Zuid
Lid
4
Dhr. P. Bruinsel (Patrick)
Biobeheer/Klimacare
Lid
4
Mevr. C. van Eijk - van der Toorn (Corina)
Bioconsult Inspection & Testing
Agendalid
4
Mevr. E.J.A. van Harmelen - Vrins (Esther)
Bioconsult Inspection & Testing
Lid
4
Mevr. G.G. Hazelaar (Erica)
Bureau de Wit
Lid
4
Dhr. R. Hennep (Ruud)
Biobeheer/Klimacare
Agendalid
4
Dhr. R. Italiaander (Ronald)
KWR
Lid
7
Dhr. J. Stelling-Freyee (Jeroen)
Gebr. Kemper GmbH + Co. KG
Lid
4
Dhr. S. in 't Veld (Simon)
Vitens
Lid
1
Mevr. C.F.J.A.H. Verberne (Carmen)
AQUON/ILOW
Agendalid
1
Mevr. E.W. Vissers (Liesbeth)
Aqualab Zuid
Agendalid
4
Mevr. C. de Vries (Cary)
Het Waterlaboratorium
Lid
1
Dhr. G. Wübbels (Gerhard)
Waterlaboratorium Noord
Lid
1
Mevr. L.E. Mout (Laura)
NEN
Secretaris
Dhr. J.R. Pieterse (Jeroen) NEN Projectassistent * Samenstelling per 24 december 2015. ** Voor deze normsubcommissie komt de kolom 'belanghebbende' overeen met de kolom 'werkgever', deze kolommen zijn samengevoegd. *** Categorisatie van leden: 1 = directe gebruikers, 4 = uitvoerende/toepassende/dienstverlenende organisatie, 7 = onderzoeks-/kennisinstelling. De volgende categorieën zijn niet vertegenwoordigd in de normsubcommissie, maar volgen het werk indirect of hebben deze verantwoordelijkheid aan één van de commissieleden gegeven: Categorie 2 (Voorwaardenscheppende organisaties/opdrachtgevers): Ministerie van Infrastructuur en Milieu en Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport worden vertegenwoordigd door het RIVM. Categorie 3 (Adviserende organisaties) is vergelijkbaar met categorie 4.
COMMISSIEPLAN 2016
DATUM
PAGINA
390 020 06, Microbiologische parameters
2015-12-24
4/10
Categorie 6 (Producenten/leveranciers van aanhangende producten/diensten) volgt het commissiewerk via het samenwerkingsverband met de normcommissie Microbiologie van de voedselketen. Categorie 8 en 9 (Controlerende en wetgevende instanties): zie categorie 2 en de inspectiediensten.
Laatste review belanghebbende partijen in normsubcommissie: 2014 Eerstvolgende review belanghebbende partijen in normsubcommissie: 2016
4 Publicaties Een lijst met gepubliceerde normen die onder de verantwoordelijkheid van de normsubcommissie Microbiologische parameters zijn gepubliceerd, is op verzoek bij NEN verkrijgbaar.
5 Werkprogramma, doelstellingen en geplande activiteiten 5.1 Focus 2016 In 2016 wordt de focus op het actualiseren van nationale normen doorgezet, zodat deze aansluiten bij de huidige praktijk in laboratoria. Hierbij wordt nadrukkelijk de relatie met internationale normen meegenomen; ook wordt zo veel mogelijk getracht om nieuwe technieken op te nemen bij de herziening van de huidige normen. In 2014 is geïnventariseerd voor welke 'niet-conventionele technieken' normen ontwikkeld kunnen worden op zowel nationaal als internationaal niveau. Onder 'niet-conventionele technieken' worden bijvoorbeeld moleculaire technieken of screeningsmethoden verstaan. Bij dergelijke methoden zijn de resultaten sneller beschikbaar en de methoden zijn minder arbeidsintensief. In 2015 is, op nationaal niveau, een start gemaakt met de ontwikkeling van een Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR) voor de kwaliteitsborging van moleculairbiologisch onderzoek. Voor het andere actuele nationale normontwikkelingstraject (bepaling van het gehalte aan adenosinetrifosfaat) wordt in 2016 aanvullend onderzoek gedaan; de resultaten hiervan worden vervolgens verwerkt in de concept ontwerpversie. Het volledige werkprogramma op nationaal en internationaal niveau is weergegeven in bijlage A; hierin staan ook de te verwachten periodieke herzieningen op internationaal niveau weergegeven. In 2016 zal de subcommissie ook besluiten hoe door te gaan met het nieuwe internationale onderwerp dat een Nederlandse projectleider mogelijk wil voorstellen bij ISO: RT-PCR for detection of Escherichia coli (presence/absence test). Tevens wordt bepaald hoe aanvullende financiering geworven kan worden op nationaal niveau voor dit onderwerp voor de komende jaren. 5.2 Meerjarenfocus Veel van de huidige analysemethoden, zowel nationaal als internationaal, zijn gebaseerd op het kweken van organismen op een voedingsbodem. Deze conventionele technieken voldoen goed, maar zijn arbeidsintensief en belangrijker, het resultaat laat enige dagen op zich wachten. Langzamerhand doen methoden gebaseerd op moleculaire technieken hun intrede waarmee zeer selectief en snel watermonsters zijn te onderzoeken. Hiernaast worden snelle screeningsmethoden geïntroduceerd. Deze methoden, gebaseerd op moleculaire technieken of sensoren, maken het mogelijk om 'in situ' een voorselectie van potentieel besmette watermonsters te selecteren die nader onderzocht moeten worden in het laboratorium. De nieuwe technieken worden waar mogelijk al wel versleuteld in de huidige methoden, dit gebeurt vaak bij de herziening van de norm. Deze kunnen dan, mits gevalideerd, worden toegepast. Veel nationale regels komen voort uit Europese wetgeving. Hierdoor is het essentieel om de Europese normalisatie-activiteiten met veel aandacht te volgen. De focus van de subcommissie zal dan ook steeds verder verschuiven van nationale naar internationale en Europese normalisatie, waarbij het aantal nationale normen verder afneemt en wordt vervangen door internationale normen. Tot slot heeft de commissie de ambitie om daar waar horizontale normalisatie tussen voedingsmiddelen- en watermicrobiologie gerealiseerd kan worden, dit te stimuleren.
COMMISSIEPLAN 2016
DATUM
PAGINA
390 020 06, Microbiologische parameters
2015-12-24
5/10
5.3 Nationaal werk Zie bijlage A. 5.4 Europees (CEN) werk Zie bijlage A. 5.5 Internationaal (ISO) werk Zie bijlage A. 5.6 Overige afspraken NEN voert het secretariaat van de subcommissie. Normcommissie 390 020 'Milieukwaliteit' benoemt de leden van de subcommissie. De leden brengen deskundigheid in namens een organisatie of op persoonlijke titel. Voor het draagvlak van de normen is een goede terugkoppeling met de achterban van groot belang. Informatieoverdracht vindt plaats via verslag, documentenstroom, rapporteur (bijvoorbeeld voorzitter/deskundige) of NEN-consultant, door de subcommissie vast te stellen. De secretaris van de subcommissie informeert de normcommissie over de activiteiten van de subcommissie via een beknopt (schriftelijk) verslag. De subcommissie heeft een vergaderfrequentie van ongeveer 2 keer per jaar een halve dag. Voor afspraken met betrekking tot taken en verantwoordelijkheden voor de subcommissie wordt verwezen naar het overzicht in bijlage B. Voor afspraken met betrekking tot taken en verantwoordelijkheden voor het secretariaat wordt verwezen naar het overzicht in bijlage C.
6 Lidmaatschappen van werkgroepen 6.1 Lidmaatschappen van Europese werkgroepen Aangezien alle internationale normen in mondiale werkgroepen worden ontwikkeld, zijn er geen Nederlandse experts betrokken bij de Europese werkgroepen. NEN is als “observer” lid bij de werkgroepen voor het geval er nieuwe ontwikkelingen zijn, waardoor betrokkenheid van Nederlandse experts wel noodzakelijk blijkt te zijn. 6.2 Lidmaatschappen van mondiale werkgroepen Werkgroepnummer
Werkgroepnaam
Naam expert
ISO/TC 147/SC 4/WG 2
Coliforms (E. coli and other coliforms)
Dhr. In 't Veld, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
ISO/TC 147/SC 4/WG 10
Legionella
Dhr. In 't Veld
ISO/TC 147/SC 4/WG 12 (= ISO/TC 34/SC 9/JWG 5)
Analytical quality control of microbiological methods
Dhr. In 't Veld, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
ISO/TC 147/SC 4/WG 14
Campylobacter
Dhr. In 't Veld, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
ISO/TC 147/SC 4/WG 17
Legionella by PCR
Dhr. In 't Veld, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
ISO/TC 147/SC 4/WG 20
Enumeration
Dhr. In 't Veld, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
ISO/TC 147/SC 4/WG 21
Validation
Dhr. In 't Veld, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
ISO/TC 147/SC 4/WG 22
Quality control of membrane filters
Dhr. In 't Veld, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
ISO/TC 147/SC 4/WG 23
Pseudomonas aeruginosa
Dhr. In 't Veld, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
(convenor),
dhr. Bruin, mevr. De Vries, dhr. Wübbels
COMMISSIEPLAN 2016
DATUM
PAGINA
390 020 06, Microbiologische parameters
2015-12-24
6/10
7 Evaluatie en voortgangsrapportage Evaluatie over voorgaand jaar Een evaluatie van de activiteiten van het commissieplan van het voorgaande jaar is terug te vinden in de jaarrapportage. Deze wordt op verzoek aan de commissieleden verspreid. De rapportage bevat een aantal onderdelen: Ontwikkelingen binnen diverse deelgebieden van NEN Milieu & Maatschappij. Vetgedrukt staan de aanvullingen ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Lijst van gepubliceerde normontwerpen en normen per deelgebied. Werkprogramma Milieu: status van normen waar actief aan wordt gewerkt. Per half jaar worden aanvullingen op de vorige stand van zaken gegeven en nieuwe onderwerpen toegelicht van alle commissies, vallend onder de Beleidscommissie Milieu (390). Het betreft vooral de belangrijkste ontwikkelingen. Meer informatie over een specifieke NEN-commissie is op verzoek bij NEN verkrijgbaar. Voortgangsrapportage lopende jaar De voortgang van de activiteiten van het commissieplan van het lopende jaar is terug te vinden in de halfjaarrapportage, die eenzelfde opzet heeft als de jaarrapportage. Meer informatie over een specifieke NEN-commissie is op verzoek bij NEN verkrijgbaar.
COMMISSIEPLAN 2016
DATUM
PAGINA
390 020 06, Microbiologische parameters
2015-12-24
7/10
Bijlage A: Werkprogramma en geplande activiteiten Norm
Titel
Type werkzaamheden
Water - Bepaling van het gehalte aan adenosinetrifosfaat (ATP)
2016: afwachten op de resultaten van het aanvullende onderzoek en deze verwerken in de concept ontwerpversie
Water - Algemene principes bij kwaliteitsborging van moleculairbiologisch onderzoek van water
2016: commentaar leveren op de ontwerpversie
Nationaal (NEN) Ontw. NEN 7393 Projectleider: Dick Bosboom en Ronald Italiaander
Ontw. NPR 7394 Projectleider: Gerhard Wübbels
Europees (CEN) FprEN ISO 14189:2014 voor UAP
Water - Telling van Clostridium perfringens - Methode met Bepalen of ISO-norm moet membraanfiltratie worden overgenomen als EN ISO-norm
Internationaal (ISO) ISO 6461-1:1996
Water quality - Detection and enumeration of the spores of Input leveren in het kader van sulfite-reducing anaerobes (clostridia) - Part 1: Method by de periodieke herziening enrichment in a liquid medium (Systematic Review)
ISO/NP 7704 (parallel met CEN)
Water quality - Requirements for evaluation of membrane filters used for direct enumeration by microbiological culture methods
Input leveren op het uitvoeren van de herziening 2016: Committee Draft (CD)stemming
ISO 7899-1:1998
Water quality - Detection and enumeration of intestinal enterococci - Part 1: Miniaturized method (Most Probable Number) for surface and waste water
Input leveren in het kader van de periodieke herziening
ISO 7899-2:2000
Water quality - Detection and enumeration of intestinal enterococci - Part 2: Membrane filtration method
Input leveren in het kader van de periodieke herziening
ISO/NP 8199 (parallel met CEN)
Water quality - General guidance on the enumeration of micro-organisms by culture
Input leveren op het uitvoeren van de herziening 2015/2016: CD-stemming
ISO 9308-1:2014
Water quality - Detection and enumeration of Escherichia coli and coliform bacteria - Part 1: Membrane filtration method for waters with low bacterial background flora
2016: input leveren op het voorstel voor een amendement (wijzigingsblad)
ISO 9308-3:1998
Water quality - Detection and enumeration of Escherichia Input leveren in het kader van coli and coliform bacteria - Part 3: Miniaturized method de periodieke herziening (Most Probable Number) for the detection and enumeration of E. coli in surface and waste water
ISO 10705-2:2000
Water quality - Detection and enumeration of bacteriophages - Part 2: Enumeration of somatic coliphages
Input leveren in het kader van de periodieke herziening
ISO/CD 11731 (parallel met CEN)
Water quality - Enumeration of Legionella
Input leveren op het uitvoeren van de herziening (inclusief projectleider en secretaris van bijbehorende werkgroep (ISO/TC 147/SC 4/WG 10)) 2015/2016: Draft International Standard (DIS)-stemming
Projectleider: Simon in ’t Veld Secretaris: Laura Mout
ISO/TS 12869:2012 Water quality - Detection and quantification of Legionella spp. and/or Legionella pneumophila by concentration and genic amplification by quantitative polymerase chain reaction (qPCR) ISO/CD 13843 (parallel met CEN)
Input leveren op het uitvoeren van de herziening 2016: New Work Item Proposal (NWIP)-stemming
Water quality - Requirements for establishing performance Input leveren op het uitvoeren characteristics of quantitative microbiological methods van de herziening 2016: DIS-stemming
COMMISSIEPLAN 2016
DATUM
PAGINA
390 020 06, Microbiologische parameters
2015-12-24
8/10
Norm
Titel
Type werkzaamheden
ISO 16266:2006
Water quality - Detection and enumeration of Input leveren op het uitvoeren Pseudomonas aeruginosa - Method by membrane filtration van de herziening 2016: NWIP-stemming
ISO/NWIP 16266
Water quality - Detection and enumeration of Toevoegen van een nieuw deel Pseudomonas aeruginosa - Part 2: Most probable number aan ISO 16266 method 2016: NWIP-stemming
ISO/NP 17995
Water quality - Detection and enumeration of thermotolerant Campylobacter species
Input leveren op het uitvoeren van de herziening 2016: CD-stemming
COMMISSIEPLAN 2016
DATUM
PAGINA
390 020 06, Microbiologische parameters
2015-12-24
9/10
Bijlage B: Taken en verantwoordelijkheden normsubcommissie
De normsubcommissie is verantwoordelijk voor de totstandkoming, de implementatie en de actualisering van methoden voor microbiologisch onderzoek van water en slib. Normcommissie 390 020 'Milieukwaliteit' heeft deze taken gedelegeerd aan de normsubcommissie, maar de normcommissie blijft verantwoordelijk voor de gepubliceerde norm(ontwerp)en. De normsubcommissie is verantwoordelijk voor de Nederlandse inbreng bij Europese en internationale normalisatie op het desbetreffende gebied. Dit betreft het stemmen en leveren van commentaar op stemdocumenten en het vaststellen van de Nederlandse standpunten, die door Nederlandse delegatieleden worden ingebracht bij vergaderingen van internationale commissies (TC), subcommissies (SC), werkgroepen (WG) of taakgroepen (TG). De normsubcommissie geeft aan de compartimentgerichte normcommissies advies over de samenstelling van de Nederlandse delegatie bij vergaderingen van internationale commissies, subcommissies, werkgroepen of taakgroepen. De desbetreffende normcommissies stellen de Nederlandse delegatie vast. De normsubcommissie geeft aan de compartimentgerichte normcommissies technisch advies over voorstellen voor nieuw werk (NWIP) en vijfjaarlijkse toetsing van normen (systematic reviews). De desbetreffende normcommissie is verantwoordelijk voor het uiteindelijke Nederlandse stemadvies, omdat beleidsmatige aspecten een (grote) rol kunnen spelen bij het bepalen van het Nederlandse standpunt hierover. De normsubcommissie is verantwoordelijk voor het afstemmen en promoten van het Nederlandse standpunt met norm(sub)commissies binnen en buiten het werkgebied. De normsubcommissie wisselt intern en extern informatie uit over initiatieven die relevant zijn voor het werkterrein van de normsubcommissie.
COMMISSIEPLAN 2016
DATUM
PAGINA
390 020 06, Microbiologische parameters
2015-12-24
10/10
Bijlage C: Taken en verantwoordelijkheden secretariaat Secretariaatsvoering en ondersteuning standaardisatie-/normalisatieactiviteiten: Organisatie normsubcommissievergaderingen Bijwonen vergadering Opstellen agenda (in samenwerking met de voorzitter) Verslaglegging vergadering Contact onderhouden met normsubcommissieleden Verzorgen documentenstroom Ledenbestand normsubcommissie (administratie en aantrekken nieuwe leden) Bewaken kwaliteitseisen: Redactie van (concept) normen (conform NEN-eisen) Normtechnische adviezen Verwerken werkdocument in NEN-template In overleg met deskundige verwerken van commentaar na openbare kritiekronde Bewaken onderlinge consistentie van samenhangende normen (wetgeving) Communicatie: Intern: binnen NEN Milieu & Maatschappij en tussen NEN Milieu & Maatschappij en NENclusters voor andere vakgebieden Extern: informeren en betrekken van relaties Breed: informeren van belanghebbende partijen Bevorderen gebruik en implementatie van normen Coördinatie op nationaal en internationaal niveau: Onderhouden netwerk op beleidsmatig en uitvoerend niveau, nationaal en internationaal (CEN, ISO) Overleg en terugkoppeling met financiers Coördinatie intern: tussen NEN-Management Center en norm(sub)commissies Coördinatie extern: overleg met andere commissies en belanghebbende partijen Deelname aan CEN- en ISO-werk, Nederlandse inbreng verzorgen door: Commentaar leveren en stemmen Inbrengen van Nederlandse standpunten bij internationale vergaderingen via Nederlandse delegatieleden of door directe deelname Overname van CEN- en ISO-normen Inbrengen van nieuwe Nederlandse initiatieven bij CEN of ISO