Color Space Lab - Photoshop
Deel 1: Kennismaking
Lab is een kleurmodel net zoals RGB en CYMK dat zijn. Lab wordt in fotobewerkingsprogramma’s als Photoshop® gebruikt om kleuren om te zetten van de ene kleurruimte naar de andere. Maar er is meer.
Het werken in Lab biedt ook, soms ongekende, mogelijkheden voor bewerking van kleuren en contrast, retoucheren, het maken van selecties die anders onmogelijk of in ieder geval zeer tijdrovend zouden zijn en het gebruik van unieke overvloei technieken. Een uitgebreide beschrijving van het hoe, wat en waarom is te vinden in het boek “Photoshop Lab Color: The Canyon Conundrum and Other Adventures in the Most Powerful Colorspace” van Dan Margulis.
Voor de echte kennismaking begint een waarschuwing vooraf. Wil je eigen foto’s gebruiken om de bewerkingen die volgen uit te proberen gebruik dan foto’s die: a. geen heel heldere of sterk verzadigde kleuren bevatten b. geen kleurzweem bevatten c. niet eerder verscherpt zijn Het basisrecept Het basisrecept voor kleurbewerking in Lab is eenvoudig: 1. open de foto op de gebruikelijke manier 2. zet de foto om naar Lab 3. gebruik curves 4. verscherp eventueel 5. zet de foto terug naar het RGB profiel dat je normaal gebruikt 6. sla de foto op
Een voorbeeld
Je kunt de foto downloaden door erop te klikken met de rechter muisknop en te kiezen voor "Doel opslaan als". Stap 1 Open de foto op de gebruikelijke manier. Stap 2 Zet de foto om naar Lab: Edit > Convert to profile (Bewerk > Omzetten in profiel) Het volgende venster verschijnt:
Wat onder source space staat kan afwijken. De rest moet exact overgenomen worden. Zorg vooral dat het vakje bij Use Dither leeg is. Stap 3 Gebruik curven in een aanpassingslaag. Er zijn diverse manieren om die laag te maken: Layer > New Adjustment Layer > Curves (Laag > Nieuwe aanpassingslaag > Curven) is daar één van. In het volgende scherm kun je op OK klikken. Je komt daarmee dan in nieuw scherm.
Klik op de grijsschaal onder in beeld om de balk van licht naar donker te laten verlopen. ALT+klik op het rooster om een 10 x 10 raster te krijgen. Dit is daar het gevolg van.
Door op de lijn te klikken markeer je een punt dat je met ingedrukte muisknop kunt verslepen. Verwijderen van een aangemaakt punt kan door er op te klikken met ingedrukte CTRL-toets. Achter Channel: kun je drie curven selecteren: Lightness, a en b. Samen dus Lab.
Wijzig de curven zoals in onderstaande figuren. Dit heet steiler maken van de curven. Zorg daarbij dat de lijnen in a en b precies door het middelpunt blijft lopen anders veroorzaak je een kleurzweem.
Wat heb je gedaan? Met de lightness curve het contrast iets aangepast. Met de a_curve kleuren die groene en magenta teinten bevatten versterkt. Met de b_curve kleuren met blauwe en gele teinten versterkt. Kleuren met blauw en geel wat sterker dan die met groen en magenta. De laatste curve loopt steiler. Stap 4 Verscherpen. Dit doe je in het Lightness kanaal (dat geen kleurinformatie bevat) van de backgroundlayer. Zorg dus eerst dat je de achtergrondlaag geselecteerd hebt door er op te klikken. Klik vervolgens op de tab channels. Klik op het woord Lightness in het kanalenmenu dat hiermee geselecteerd wordt.
Zorg dat de oogjes voor de kanalen allemaal zichtbaar zijn. Anders zie je een zwart/wit beeld. Kies Filter > Sharpen > Unsharp Mask (Filter > Verscherpen > Onscherp masker). Je kunt de volgende waarden gebruiken.
Stap 5 Terug naar RGB: Edit > Convert to Profile (Bewerk > Omzetten in profiel)
In het volgende scherm kies je voor Flatten.
Stap 6 Bevalt het resultaat sla het dan op. Het resultaat zal er ongeveer als volgt uitzien.
Oefening Download het volgende bestand.
Pas de volgende curven toe:
Zie je het verschil met de vorige a en b curven? Enig idee wat dat betekent? Verscherpen hoeft in dit geval niet.
Origineel
Resultaat
Color Space Lab - Photoshop Deel 2: Beetje theorie RGB RGB is een kleurmodel dat in de een of andere variant gebruikt wordt door camera's en monitoren. Bekende varianten zijn AdobeRGB en sRGB. Het maakt gebruik van de primaire kleuren Rood, Groen en Blauw. Andere kleuren ontstaan door menging van kleuren, waarbij de verschillende kleuren worden opgeteld. Dit heet additieve kleurmenging. De waarde van elke kleur afzonderlijk wordt aangegeven met een getal van 0 t/m 255. De waarden van de primaire kleuren zijn dan: - Rood (255,0,0) - Groen (0,255,0) - Blauw (0,0,255)
Door menging van steeds 2 kleuren ontstaan dan de secundaire kleuren: - Geel is rood + groen (255,255,0) - Magenta is rood + blauw (255,0,255) - Cyaan is groen + blauw (0,255,255)
Afbeelding 1. Kleuren en mengkleuren RGB Wit wordt verkregen door menging van de drie primaire kleuren en heeft dus de waarde (255,255,255).
Zwart ontstaat door gebrek aan enige kleur en is daarom (0,0,0). Een grijswaarde ontstaat door de drie primaire kleuren in gelijke delen te mengen. Zo is 50% grijs (128,128,128).
CMYK Het CMYK kleurmodel wordt in verschillende varianten in de drukwereld gebruikt. Ook (professionele) fotoprinters gebruiken het. Het principe is dat drukinkten (transparante lakken) met de kleuren Cyaan, Magenta en Geel (Yellow) in verschillende verhoudingen worden aangebracht op een witte achtergrond. De inkten absorberen ieder een bepaald deel van het witte licht. Die kleur wordt dus als het ware van wit afgetrokken. De naam subtractieve kleurmenging komt hier uit voort. Omdat met alleen Cyaan, Magenta en Geel geen mooie zwarte tint verkregen kan worden wordt ook nog een zwarte inkt (black) toegevoegd. De waarde van elke kleur wordt aangegeven in een percentage inkt. Rood is dan ongeveer (1%,96%,100%,1%). De percentages zijn afhankelijk van de gebruikte variant.
De primaire kleuren bij subtractieve kleurmenging zijn dus Cyaan, Magenta en Geel. - Cyaan absorbeert rood licht; de RGB waarde is daarom (0,255,255). Cyaan en rood zijn tegenovergestelde of complementaire kleuren. - Magenta absorbeert groen licht. De RGB kleurwaarde is (255,0,225). Magenta en groen zijn dus weer complementair. - Geel absorbeert blauw licht en heeft de RGB kleurwaarde (0,0,255). Geel en blauw zijn complementair.
Wanneer 2 inkten over elkaar heen worden gedrukt dan zie je de complementaire kleur van de niet gebruikte inkt. Ga dit voor jezelf na.
Afbeelding 2.A Kleuren en mengkleuren in CMYK zoals ze op de monitor worden afgebeeld. Afbeelding 2.B Kleuren en mengkleuren in CYMK zoals ze op papier afgedrukt.
De zuivere RGB kleuren kunnen op papier niet worden nagebootst. Ze vallen buiten het kleurbereik (gamut) van drukinkten in het CMYK kleurmodel. Het Geel komt er het beste vanaf maar heeft nu nog maar (247,234,32) als RGB waarde.
In de volgende afbeelding zijn de kleuren in een kleurenwiel getekend. Complementaire kleuren liggen daarbij tegenover elkaar.
Afbeelding 3. Kleurenwiel
Het begrip complementaire kleuren heeft ook een handige toepassing. Meer blauw in een afbeelding kun je bijvoorbeeld krijgen door de complementaire kleur geel te verlagen. En andersom natuurlijk.
Vraag: stel je werkt in CMYK hoe kun je dan meer groen krijgen?
Lab Informatie over de verschillende kleuren ligt opgeslagen in kanalen. Deze zijn zichtbaar te maken door op het tabblad channels te klikken.
Afbeelding 4. Channel tab
Een voor een zijn de kanalen afzonderlijk te bekijken. Vergeet niet om even op het bovenste kanaal te klikken als je weer met de gehele afbeelding wil werken. Laten we eens kijken naar de RGB en CMYK kanalen en daar dan ook de Lab kanalen bij betrekken.
Afbeelding 5. De 10 kanalen van RGB, CYMK en Lab.
Een foto van een appel en een banaan gekozen vanwege de eenvoud aan kleuren. Hoe de kanalen te lezen? De zwarting van de RGB kanalen hangt samen met hoeveel licht van een kleur de afbeelding bevat. Hoe lichter hoe meer kleur. De zwarting van de CMYK kanalen hangt af van de hoeveelheid inkt die van de kleur
nodig is. Hoe zwarter hoe meer inkt. Er is dan ook een relatie zichtbaar tussen de onder elkaar liggende (complementaire) kanalen van RGB en CYMK.
Het Rood kanaal is licht vanwege de grote hoeveelheid rood in de foto. De complementaire kleur Cyaan komt dus weinig voor en daar is dan ook weinig inkt van nodig. Reden waarom het Cyaan kanaal licht is.
Het appeltje bevat weinig groen. Het is daarom donker in het Groen kanaal. De complementaire kleur is dus veel aanwezig. Heeft veel inkt nodig en is dan ook donker in het Magenta kanaal. De banaan bevat wel redelijk veel groen en is dus zowel in het Groene als Magenta kanaal donker.
Blauw is al helemaal niet te zien. Noch in het appeltje, noch in de banaan. Om die reden zijn beide donker in het Blauw en in het Geel kanaal.
Vraag: Heb je enig idee waarom een gele banaan Blauw bevat?
Zowel de RGB als de CMYK kanalen bevatten naast informatie over de hoeveelheid kleur, de kleurverzadiging, ook informatie over het contrast, de grijstonen oftewel de helderheid van de kleuren. Zo niet in Lab. In Lab is de informatie over contrast gescheiden van de informatie over de kleur. Het Lightness kanaal van Lab is het eenvoudigste Lab kanaal. Het bevat het contrast (grijswaarden) van de afbeelding. Om technische redenen is het L kanaal iets lichter dan een zwart-wit afbeelding die je krijgt door Image >Mode >Grayscale (Afbeelding > Modus > Grijswaarden).
Het A en B kanaal bevatten alleen kleurinformatie. Welke kleuren dat zijn is uit de afbeelding niet meteen te begrijpen. Het A kanaal bevat informatie over de kleuren Groen en Magenta. Indien het A kanaal donkerder is als 50% grijs betreft het de kleur Groen. Hoe donkerder hoe meer groen. Alles wat lichter is dan 50% grijs heeft betrekking op Magenta. Hoe lichter hoe meer Magenta.
Het B kanaal bevat informatie over de kleuren Blauw en Geel. Alle blauw is donkerder dan 50% grijs, alle Geel lichter.
De foto is zo gekozen dat er geen blauw en geen groen als kleurschakering in voorkomt. Alles in de beide kanalen is daarom dan ook lichter dan 50% grijs.
De appel en de banaan bevatten beide Magenta. De appel meer dan de banaan. In het A kanaal is de appel is dan ook lichter dan de banaan maar beide zijn ze lichter dan 50% grijs.
Beide vruchten bevatten ook Geel. De banaan echter meer dan de appel. De banaan is in het B kanaal lichter dan de appel en beide zijn ze lichter dan 50% grijs.
De cijfers De mogelijke waarden van L lopen van 0 (zwart), via 54 (50% grijs) naar 100 (wit). De waarden in het A en B kanaal lopen van -127 tot +127. De negatieve getallen zijn de koude kleuren. Groen in de A en Blauw in de B. De positieve getallen stellen de warme kleuren voor. Magenta in de A en Geel in de B.
De waarde 0 betekent in beide kanalen het ontbreken van kleur. Wanneer zowel A als B 0 zijn is er sprake van een grijstint waarvan de waarde bepaald wordt door de waarde van L.
Ik gebruik de volgende notatie: (40L,-15A,+45B). Een matig lichte kleur die minder Groen (-15A) dan Geel(+45B) bevat. Een geelachtig groen dat je bijvoorbeeld in gras kunt aantreffen.
Waarschuwing: Lab bevat kleuren die in CMYK en RGB betekenis hebben maar ook kleuren die wel voorstelbaar zijn maar niet op papier of op een beeldscherm zijn af te beelden. En nog erger de kleurruimte Lab kan ook kleuren aanroepen die onbestaanbaar zijn, zogenaamde imaginaire kleuren. Wat bijvoorbeeld te denken van (0L,+120A,+100B). Een rood helderder dan welke laser dan ook dat zo zwart als de nacht is. Vrees niet in de loop van het verhaal valt alles hoop ik op zijn plek.
Nog 2 voorbeelden maar dan in beeld.
In de eerste tutorial kwam afbeelding 6.A voor. In 6.B is het B kanaal uitgeschakeld. Geel en blauw en alle kleuren die geel en blauw nodig hebben zijn daarom niet meer mogelijk. In het overblijvende A kanaal komen alleen Magenta en groen voor. In 6.C is het A kanaal uitgeschakeld. Magenta en groen zijn daarmee onmogelijk geworden maar ook de mengkleuren rood,oranje en cyaan.
Vraag: In afbeelding 6.D is net zo als in het 6.B het B kanaal uitgeschakeld. Enig idee wat er met 6.B gedaan is om (met één toetsencombinatie) tot afbeelding 6.D te komen?
Color Space Lab - Photoshop Deel 3: Aanpassing recept Het basisrecept.
Het basisrecept voor kleurbewerking in Lab luidt: 1. open de foto op de gebruikelijke manier 2. zet de foto om naar Lab 3. gebruik curves waarbij de steilheid van de curve in het a en b kanaal gelijk is 4. verscherp eventueel 5. zet de foto terug naar het RGB profiel dat je normaal gebruikt 6. sla de foto op.
Met het basisrecept is de volgende foto bewerkt.
Afbeelding 1.
Over de afbeelding ligt een lichte mistige zweem. Met Lab kun je die snel en eenvoudig verwijderen. Dit zal ook lukken in RGB maar kost waarschijnlijk meer moeite en/of tijd. Het voordeel van Lab is dat bij aanpassing van contrast en scherpte de kleuren niet veranderen en bij aanpassing van de kleuren het contrast gelijk blijft.
De gebruikte curven staan afgebeeld in figuur 1.
De toegepaste verscherping is Filter > Sharpen > Unsharp Mask (Filter > Verscherpen > Onscherp masker): Amount 31%, Radius 17 pixels en Treshold 8 pixels.
Het resultaat van dit alles is te zien in afbeelding 2.
Variatie 1
De steilheid van de curves in het a en b kanaal kan ook verschillend zijn. In natuuropnamen met veel natuurlijke groen tinten (A negatief en B positief) kan het goed zijn geel minder te versterken als groen.
. Afbeelding 3.
De gebruikte curven staan afgebeeld in figuur 2.
De curve in het a kanaal is veel steiler dan die in het b kanaal. Het gras rechts onder in de foto is veranderd van (48L,-10A,+30B) in (48L,-25A,+36B). Het verschil in het a kanaal is 15 eenheden, in het b kanaal slechts 6 eenheden.
Het L kanaal is niet gewijzigd en de afbeelding is ook niet verscherpt. Het resultaat van deze variant op het recept is te zien in afbeelding 4.
Variatie 2
Het omgekeerde komt ook voor. In portretten van blanke personen met licht tot donkerblond haar is het resultaat vaak beter als de curve van het b kanaal wat steiler is dan die van het a-kanaal.
Oefening Sla de afbeelding http://www.allvisions.nl/fotovisie/handleidingen/labcolor-31.jpg op en pas er de curve uit figuur 2 op toe. Verander nu de curven zodat de de curve van het a kanaal 1 hokje steiler wordt en die van het b kanaal 3 hokjes steiler wordt. Oftewel verwissel de steilheden van de a en b kanalen uit figuur 2.
Welke kleuren bevallen je beter?
