Colon en rectum : anatomie

Colon en rectum : anatomie

Colontumor

Colonadenocarcinoma : APO


Rectumtumor

CRC = Belangrijk Gezondheidsprobleem Derde meest frequente tumor in Westen (11%) Tweede doodsoorzaak van kanker in Westen Incidentie : België 8,000 Vlaanderen 5,000 Europa 400,000 Wereld 1,000,000

Mortaliteit : Vlaanderen 2,000

Colontumor : Preventie

Preventie : Screening

Screening : • • • • •

Nut? Waarom? Wie? Hoe? Wanneer?

Colon- en rectumcarcinoma : Incidentie in Vlaanderen

CRC mortaliteit en tumorstadium

Opportuniteit : Lange Preklinische Fase

Adenoma-carcinoma sequens

Adenoma – Carcinoma Sequens

Screening kan CRC mortaliteit verminderen door detectie van vroege tumoren en verwijderen van precancereuse letsels (1,2)

(1) : Winawer, NEJM, 1993 (2) Ries, LAG, 2007

Historiek Screening Europa

2 december 2003 : European Code against cancer and EU council recommendation :

“Men and Women from 50 years of age should participate in colorectal screening. This should be within programmes with built-in quality assurance procedures” “Fecal occult blood testing is actually the only recommended screening strategy”

9 mei 2007 : Brussels Declaration :

“ Europe against Colorectal Cancer”

3 februari 2011 :

Screening Nationaal

Screening Opportunistisch

Screening Regionaal

Screening Piloot Programma

>40 % doelgroep in EU :screening aangeboden

Vlaams Bevolkingsonderzoek naar Dikkedarmkanker

https://www.bevolkingsonderzoek.be/dikkedarmkanker

Wie Screenen ?

Wie screenen ? Personen met normaal risico : bevolkingsscreening : 56-75 j, iFOBT / 2 jaar en Coloscopie bij + iFOBT Personen met duidelijk verhoogd risico (fam.) : Coloscopie Personen met Erfelijk Syndroom : DNA-test + Coloscopie

WIE ? : DOELGROEP AARD RISICO NORMAAL >50 JAAR

LIFETIME RISK of CRC (%)

SCREENING METHODE

4-6

FOBT / 2 JAAR FOBT + COLO

20

COLO

10-20

COLO

≈ 100

GENETISCHE TEST COLO

80

GENETISCHE TEST COLO

MATIG VERHOOGD CU/CROHN FAM. RISICO HOOG RISICO FAP / AFAP LYNCH

Screening NIET bedoeld voor : • • • • • • •

Alarmsymptomen colonCA of poliepen vastgesteld < 10 j : negatieve colo Lynch – (A)FAP 2 eerstegraadsverwanten met colontumor 1 eerstegraadsverwant met colontumor voor 60 j CU – M. Crohn

Risico op ColonCA en Familiale Anamnese

Incidentie ColonCA en Familiale Belasting

CRC in Genetische syndromen

Screening : Guidelines

Hoe Screenen ? Welke test?

iFOBT = Beste Screeningsmethode  1 staal – kwantitatief – automatiseerbaar

 Gevoeligheid : 65 % (- 90 %)  Specifieke test : 99 % (Ab voor Humaan Hb)  2,5 maal meer colonCA en 3,5 maal meer

gevorderde poliepen gevonden  Meer VROEGE tumoren : minder invasieve chirurgie, betere overleving  Opkomst : (Ned) 60-62 %(i)- 47-50 % (g)

Welke Screeningstest ? methode

SENS Gevorderd Adenoma

SENS tumor

PPV Gevorderd Adenoma

PPV tumor

Complic. zonder colo

Complic. incl. colo

opkomst

COLO

>90

97

6,7

0,8

0,1

g FOBT

12

20

41

10

0

0,006

47

i FOBT

27

65

40

8

0

0,017

60

SIGMOIDO

55

60

79

6

0,002

0,026

30

Gezondheidsraad Nederland, 2009/13, tabel 4, p.78.

20-25?

Opbrengst van coloscopie bij screening, symptomen en na pos. iFOBT 75

DIAGNOSE

COLO SCREENING (n=52.346) (1-4)

COLO SYMPTOMEN (n=4.623) (5)

COLO NA POS. iFOBT75 (n=9.136) (6,7)

TUMOR

0,8

6,1

8,2

GEVORDERD ADENOOM

6,7

7,4

43,4

(1) Betes et al. Am J. GE, 2003; 98(12):2648-52. (3) Segnan, Gastroenterology 2007;132(7):2304-12. (5) Terhaar sive Droste, World J GE 2009;15(9):1085-92. (7) Hol, Br. J Cancer 2009;100:1103-10.

(2) Regula NEJM,2006 355(18):1863-72. (4) Hüppe, Z. Gastroenterol.2008;45:1-8. (6) van Rossum LG, Gastroenterology 2008;135(1):82-90.

Preventie van colontumor en levensstijl

Colontumor : risicofactoren

ORGANISATIE van SCREENING  POLITIEKE WIL  ADMINISTRATIEVE CAPACITEIT  SAMENWERKING MET PROFESSIONALS

A PREVENTIVE MIND AIM : Reducing suffering and costs



Politieke wil a preventive mind suggesties voor Uw gezondheid

SP a VLD CD&V BLOK NVA GROEN

Screenen van Patienten en Aanverwanten Sporten Aanbevolen Vlaanderen Leren Diëten Cholesterolarm, Diabetesdieet & Vermageren Becel, Look en Olijfolie in de Keuken Niet Veel Alcohol -ten eten



Vlaams Bevolkingsonderzoek naar Dikkedarmkanker • • • •

Oktober 2013 56 – 74 jaar (evt. later 50 – 55 jaar?) iFOBT / 2 jaar iFOBT +  COLOSCOPIE

Vlaams Bevolkingsonderzoek naar Dikkedarmkanker • In 2013 :

66 – 68 – 70 – 72 – 74 jaar

• In 2014 :

66 – 68 – 70 – 72 – 74 jaar 56 – 58 – 60 – 62 – 64 jaar

• Eind 2015 : volledige doelgroep bereikt

groep “2013” : 2° iFOBT

Kwaliteitsbewaking bij COLOSCOPIE

Sedatie CO2 Insufflatie

 150 maal vluggere absorptie  Bij perforatie: veiliger (luchtembool)  Patient – COMFORT


Prognose vermijden sterfte door colontumor in Nederland

Colontumor : Preventie en Diagnostiek

Colontumor : Diagnostiek

Klacht Onderzoek Diagnose Staging

ALARM - Klacht

Colontumor : Alarmklachten • RBPA of Melena • Verandering van stoelgangspatroon • Fijnere stoelgang dan voorheen • Obstipatie of gevoel van onvolledge lediging na

defecatie; tenesmen • Algemeen abdominaal ongemak, bijv. Abdominale krampen, opgezet abd. gevoel • Vermagering zonder goede reden • Slepende vermoeidheid, bleekheid • Frequent braken

Onderzoek

Colontumor : Staging

Klinisch onderzoek : • Bleekheid • Abdominale massa • Obstructietekens : klangor, abd.

Distensie • PPA: rectale massa

Technisch Onderzoek

Colontumor : Staging Bloedname : anemie, ferriprivie, leverfie, nierfie, CEA Echo abdomen Coloscopie met biopsie : K-RAS, N-RAS, B-RAF… CT thorax-abdomen : standaard NMR lever : aanvullend indien levermeta’s resecabel lijken op CT en PET-CT • PET-CT : aanvullend indien potentieel resecabele metastasen, ter uitsluiting van andere metastasen • EUS rectaal : lokale staging van rectumtumor • NMR rectaal : CRM, T4? Lokale staging rectumtumor • • • • •

Echografie abdomen

Sigmoidtumor

Levermetastase

Coloscopie

Kwaliteitsbewaking bij COLOSCOPIE

Sedatie CO2 Insufflatie

 150 maal vluggere absorptie  Bij perforatie: veiliger (luchtembool)  Patient – COMFORT

Colontumor

Acute linker colonobstructie : rol van colon-stent 1.

2.

Bridge to Surgery minder definitief stoma (OR = 0.66) gedaalde mortaliteit (OR = 0.84) Definitieve R/ in palliatieve setting MOC Cave: anti-VEGF-Ab

Colonstent

Very few kids dream of being a gastronaut

APO : Pathologie




Differentiatiegraad (Grading) : Goed – Matig - Weinig

Levermetastase

Levermetastase

Levermetastase

CT-SCAN Thorax - abdomen

Levermetastasen

EUS rectum

Lokale Staging Rectumtumor = Echo-endoscopie (EUS)

NMR

NMR : levermetastasen

NMR : staging (T3 CRM- en T4)

PET - CT

PET

PET-CT

Staging

Colontumor : Staging 1. Ziekte beperkt tot primaire tumor? Zo ja : primaire tumor resecabel? 2. Zo

metastasen: beperkt tot de lever (of long?) Zo ja : resecabel? 3. Zo

niet resecabele lever- (of long-) metastasen : beperkt tot abdomen? Zo ja : kandidaat voor debulking en HIPEC?

Colontumor : Staging TNM Primary Tumor (T) TX – primary tumor cannot be assessed T0 – no evidence of primary tumor Tis – carcinoma in situ: intraepithelial or invasion of lamina propria T1 – tumor invades submucosa T2 – tumor invades muscularis propria T3 – tumor invades through muscularis propria into subserosa or into nonperitonealized pericolic or perirectal tissues T4 – tumor directly invades other organs or structures and/or perforates visceral peritoneum Regional Lymph Nodes (N) NX – regional lymph nodes cannot be assessed N0 – no regional lymph node metastasis N1 – metastasis in one to three regional lymph nodes N2 – metastasis in four or more regional lymph nodes Distant Metastases (M) MX – distant metastasis cannot be assessed M0 – no distant metastasis M1 – distant metastasis

Colontumor : T - Staging




Klacht Onderzoek Diagnose Staging

 MOC

D/  Staging  MOC Chirurg

GE

Dietist

Psycholoog

Patholoog

ONCOPATIENT

Radioloog Oncoloog

HA

Dioverpleging

Radio therapeut

Colontumor : MOC • Lokaal? • Meta’s?

- Lever? - Long? * Resecabel? * Potentieel resecabel? * Niet-resecabel?

R/ levermetastasen • Resecabel?  heelkunde (+/- chemo?)

Simultaan/liver first? : Simultaan zo mogelijk +/- RFA? • Potentieel resecabel  chemo + herevaluatie • Niet-resecabel  - Chemo-embolis.?:PFS – OS

- SIRT : PFS – OS - SBRT : OS?

R/ rectumtumor

• ≤ T2 N0

 R/heelkunde

• ≥ T3 en/of N+  R/preop RCT

+ heelkunde

Colon en rectum : anatomie

Recommend Documents