t r aj ec t H 3
Deze wandeltocht brengt je naar het mooie Linsmeau in de vallei van de Kleine Gete, tussen de dorpen Pellaines (gemeente Lincent) en Hampteau. Linsmeau heeft haar landelijke karakter behouden. Bewonder het architecturale erfgoed met de typische plaatselijke tufkrijtsteen, geniet van het omliggende weidelandschap. Veel wandelplezier!
Het is belangrijk nog even mee te geven dat veel van de gebouwen die we hierna bespreken, in privébezit zijn. Wij vragen u de privacy van de bewoners te respecteren.
gemeente hélécine
| H 3 | wandeling la Colombe
wa n de l i ng l a
colombe
Vertrekpunt: Het museum Armand Pellegrin (rue du Moulin, 15 - Opheylissem). Maak een reis door de tijd en bezoek dit museum dat in 1930 werd opgericht door Armand Pellegrin, onderwijzer in het dorp. De verzamelingen hebben voornamelijk aandacht voor de plaatselijke folklore en de regionale geschiedenis. Doorheen de zes zalen van het museum ontdek je de volgende thema’s: de oude beroepen, het bewerken van vlas, een oude school, het vroegere café annex winkel, de oude keuken, rites en verschillende fases in het leven of ook de dynastie, wapens en het vaderland. Origineel is hier dat het museum een indrukwekkende verzameling 75 | 75
koekendozen heeft, meer dan dozen uit verschillende landen die hier per thema uitgestald zijn. Ook het verkeersbureau ligt hier; in de bar kun je een glaasje drinken en het lekkere bier van de abdij van Heylissem proeven. 2000
t r aj ec t H 3 Het museum ligt in een van de twee schoolgebouwen die hier in de 19 de eeuw werden
wa n de l i ng l a
colombe bulsterhout en de stenen omlijstingen van de ramen.
gebouwd. De ruimten zijn typisch voor een schoolgebouw uit die tijd (1874) dat ook het gemeentehuis was. Een gebouw met een verdieping waar de publieke zaal lag en de woonvertrekken van de onderwijzer; een lange lage en lichte ruimte als klaslokaal. In 1927 werd een derde school (Rue du Moulin 12) gesticht, die vandaag nog steeds geopend is. Deze school bevindt zich net tegenover de andere en werd geopend om tegemoet te komen aan het stijgende aantal leerlingen. Neem de weg die hier in de jaren 1770 werd aangelegd om Hannuit met Tienen te verbinden. Als commercieel kruispunt droeg deze weg bij tot de ontwikkeling van de dorpen Opheylissem en Hampteau. Rechts strekt zich een landschap uit met rijen bomen. In 1962 bouwde de laatste privéeigenaar van de abdij, de familie d’Oultremont, hier een klassiek kasteel. Wandel de Rue du Brasseur uit en bewonder al meteen een eerste kapel gewijd aan OnzeLieve-Vrouw van Fatima.
Links bemerk je de uitzonderlijke OnzeLieve-Vrouwkapel (Rue J. Schepers 8). Aan de oever van de Kleine Gete doorkruist de wandelweg een drassige weide. Een dichte bomenrij volgt de loop van de rivier door het landschap. Steek de brug over de Kleine Gete over en sla links af naar Libertange. Langs de belangrijkste wegen van het dorp staan oude vierkantshoeven of U-vormige boerderijen. Sta even stil bij de boerderij op nummer 3 aan de Rue de la Ghète met haar mooie 19 de-eeuwse langwerpige schuur. Aan het eind van de Rue C. Vandervorst staat de vroegere boerderij van de abdij van Heylissem uit de 18 de eeuw.
De neogotische kapel combineert elegant baksteen en Gobertangesteen. De originele kozijnen versierd met smeedijzer zorgen voor dat tikkeltje extra charme. Volg de Chemin de LIbertange en vervolgens de Chemin d’Orple-Grand. Geniet van de mooie omgeving, afwisselend bos en weide naar de Kleine Gete toe. De lange vallei waardoor de rivier stroomt zorgt voor een bijzonder landschap. Weidegras groeit er welig; af en toe zie je een populier.
In het centrum van het gehucht staat de Sint-Nicolaasfontein, het water loopt naar het noorden, naar de Kleine Gete toe. In de fontein staat ook een nis met de beeltenis van de heilige. Zet je tocht verder langs de Rue J. Schepers , waar je een mooi en goed onderhouden 19 deeeuws woongebouw ontdekt. De voorgevel is verfraaid met mooie details, zoals het
gemeente hélécine
| H 3 | wandeling la Colombe
Volg de hoofdweg. Onderweg kom je wat kapelletjes of nisjes tegen, getuigen van de vrome toewijding van weleer. De kasteelboerderij in tufkrijtsteen wordt ook Chantinnes genoemd, naar de eigenaars die hier eeuwenlang hebben gewoond. In 1868 werd met de bouw van de neoromaanse kerk begonnen. Deze kerk is gewijd aan de heiligen Bartholomeüs en Hubertus. Sla nu links af naar Linsmeau. Langs de Kleine Gete zijn populieren aangeplant die landschap ten zuidwesten van het dorp kleuren. Ga naar het kleine marktplein Tijdens het ancien régime behoorden de dorpen, die vandaag de gemeente vormen, tot verschillende leenheerlijk heden. De naam
van Linsmeau.
Heylissem
Wandel voorbij de boerderij van Neuve Cense en steek opnieuw de Kleine Gete over. Links ga je naar het dorp Pellaines, een deelgemeente van Lincent in de provincie Luik . 77 | 77
bijvoorbeeld is die van een oude plaatselijke leenheer, Alexandre d’Heylissem, die in een tekst uit 1164 wordt vermeld. Van alle heerlijkheden was die van Linsmeau de machtigste, ze bezat uitgestrekte domeinen.
t r aj ec t H 3 Het dorp onderscheidt zich van de andere omdat hier heel wat tufkrijtsteen wordt gebruikt, een warme en lichte steen die eeuwenlang werd ontgonnen. Deze steen wordt zowel in religieuze monumenten als in bescheiden woningen gebruikt. Zo krijgt het dorp een typisch uitzicht. De tufkrijtsteen wordt al sinds de Romeinen gebruikt en dat
voorkomen, wordt de steen vaak gecombineerd met andere materialen zoals baksteen of silex. Vanaf het midden van de 19 de eeuw wordt tufkrijt steeds
vaker vervangen door baksteen dat veel resistenter is. Omwille van de uitstekende isolerende eigenschappen wordt tufkrijt hier nog gebruikt voor het bouwen van broodovens. Midden op het kleine dorpsplein staat de Onze-LieveVrouwkapel van La Colombe, die in 1327 door landsheer Jean de Racour werd gebouwd en aan
tot het eind van de jaren 1950 . Hij wordt voornamelijk ontgonnen in Linsmeau en het naburige dorp Lincent in de provincie Luik , vandaar de benaming ˝ steen van Linsmeau ˝ of ˝ steen van Lincent ˝. De steengroeven zijn klein. Ze zijn ongeveer 10 meter diep en worden snel gedempt zodat de grond zich opnieuw kan herstellen. De tufkrijtsteen is een zachte en brokkelige gele kalksteen met een vleugje grijs. Hij is heel gemakkelijk te bewerken. Tufkrijt is poreus en erg gevoelig voor erosie en vervuiling. Om deze breekbaarheid te
het begin van de 18 de eeuw opnieuw werd opgebouwd. De toegangspoort en de ramen zijn een mooi voorbeeld van de klassieke stijl in de 18 de eeuw. De kerk en omgeving zijn geklasseerd. Wat weg van het parcours, achter in de vallei van de Kleine Gete , ligt het SintPieterskerkje, het belangrijkste
gemeente hélécine
| H 3 | wandeling la Colombe
wa n de l i ng l a
colombe religieuze bouwwerk van het dorp. Rondom ligt een omheind kerkhof. Harmonieuze 18 de-
eeuwse ruimtes vervolledigen de stevige 12 de-eeuwse romaanse toren in tufkrijt. Het gebouw herbergt een gotisch gewelf en interessant meubilair. Rond het kasteel van Linsmeau naast de kerk ligt een park waardoor de Kleine Gete stroomt. Dit oude versterkte kasteel uit de 14 de eeuw is het bewijs dat in de middeleeuwen in Linsmeau een machtige
tufkrijten huizen zien er nagenoeg allemaal hetzelfde uit: lage ruimten, traditioneel, uit de 18 de en
19 de eeuw. Het traditionele
huis op nummer 25, dat dateert van 1797, en de oude hoeve op nummer 52 , die dateert van 1864 , zijn twee mooie voorbeelden van de architectuur in dit dorp. Het laatste gebouw is een van de enige bouwwerken in tufkrijt dat zijn witte muurkalk heeft behouden. Wandel de Kapel van de
heerlijkheid lag. Het kasteel, dat voornamelijk is opgetrokken uit plaatselijk tufkrijt, heeft verschillende restauraties ondergaan maar heeft zijn middeleeuwse uitzicht behouden. Vanaf het dorpsplein zijn er twee mogelijkheden: Kortere variant: Wandel rechtuit naar de Rue du Centre , parallel met de rivier waar de meeste dorpshuizen liggen. Dit zijn vooral boerderijtjes of landelijke woningen die haaks op de wegen zijn gebouwd. De
79 | 79
Drie Zusters voorbij naar de Rue Haute Pierrée , een naam die verwijst naar de oude en intussen gedempte steengroeve. De tufkrijtsteen wordt vooral hier gewonnen, tussen Linsmeau en Hampteau, in het dorpje waar je voorbij wandelt. Loop rechts de Rue Georges Dupont door, daar zie je een kapel (1908) gewijd aan de Heilige Antonius van Padua (1195-1231). Hij werd
t r aj ec t H 3 geboren in Portugal , de heiligenverering strekte zich van daar uit over heel Europa . Daar tegenover bemerk je een belangrijke vierkantshoeve, de oude Schoonaertsboederij (Rue Georges Dupont 5). Deze hoeve is een van de enige voorbeelden van vierkantshoeven die de gemeente rijk is. De gebouwen werden in de 20 ste echter grotendeels gerenoveerd. Het torentje op het woongebouw bereikt een opmerkelijke hoogte. De toren is al van ver te zien en wordt vaak verward met een kerktoren.
werd gebouwd. Bij de elegante kapel Onze-LieveVrouw van Lourdes (tweede helft van de 19 de eeuw) steek 1900
je de steenweg over en wandel je rechtuit, door het veld. Volg de Voie de Mai in de richting van het plateau van la Bracâte . Boven op het plateau staat een boom, de boom van la Gorlette, een uitstekend oriëntatiepunt in de omgeving. De linde kwam er in de plaats van een oude iep die vroeger de OnzeLieve-Vrouwboom werd genoemd.
Steek de steenweg van Hannuit naar Tienen over en sla links af, het wandelpad Elsenbosch
in. Hier kom je opnieuw uit op het gemeenschappelijke parcours van beide varianten van de wandeling (zie beschrijving verder). Langere variant: Deze variant vertrekt in het centrum van Linsmeau en gaat in de richting van de bebouwde plateaus ten noordoosten van het dorp.
Wandel de Rue du Centre , aan je rechterhand, in. De omheinde gebouwen op nummer 1 zijn de oude schoolgebouwen van de meisjesschool die hier rond
Sla nu links de Chemin du Diable in, een zogezegde kwaadaardige plek waar heksen samenkwamen om sabbat te vieren. Tijdens deze nachtelijke bijeenkomst werd de duivel vereerd... Je komt uit op het kruispunt Quate Vôye: volgens de legende zouden de heksen hier een zwarte kip geofferd hebben. De wandeling loopt verder in de richting van Neerheylissem .
gemeente hélécine
| H 3 | wandeling la Colombe
Je ontdekt de boerderij van Wetsinghen, prachtig gelegen aan de oever van de rivier met rondom uitgestrekte velden. Deze
Brabantse boerderij uit de 19de eeuw heeft een neoklassiek woongebouw met decoratieve elementen zoals smeedijzer aan het balkon en een mooi dak. Rond een geplaveid binnenplein liggen de neotraditionele woongebouwen met hun vakwerk in groen geschilderd cement en hun dak met rode pannen. Wandel rond de boerderij van Wetsinghen. Voor je links de Rue de Flône inslaat, bekijk je nog even het domein van het kasteel van Crimont. Achter dit landhuis ligt een uitgestrekte omheinde boomgaard. Dit was de boomgaard van de vroegere abdij van Heylissem en bijgevolg zowel natuurlijk als historisch gezien heel interessant.
8 0 | 81
Volg het pad Elsenbosch , je komt uit op het gemeenschappelijke deel van de twee varianten van deze wandeling. De twee wandelingen komen hier, aan het pad Elsenbosch , samen. Maak als afronding van je wandeling een tochtje langs het park van het Provinciaal Domein van Hélécine (Rue A. Dewolf 2), het uitzonderlijkste erfgoed van de gemeente. Het domein ligt op de site van de vroegere norbertijnenabdij van Heylissem , die in 1129 werd gesticht door René de Zétrud, haspengouws leenheer. Midden in dit 28 ha grote park heb je heel wat ontspannings mogelijkheden. Het Domein is een culturele en toeristische trekpleister (meer informatie, zie wandeling h1 ).
wa n de l i ng l a
colombe
7,9 - 10,1 km
ru e d e l a v i e i l l e c e n s e
ru e d e f l o n e
c h e m i n du d i a b l e
sentier d’elsenbosch
m usé e a r m a n d pe l l e gr i n ru e du m o u l i n
ru e d e N e e r h e y l i s s e m
vo i e d e m a i ru e du b r a s s e u r ru e G . du p o n t
ru e l l e d e s m a r t y r s
ru e d e l a g h è t e ru e du c e n t r e ru e du centre
ru e d e l i b e r ta n g e ru e c . va n d e rvo r s t
ru e J . s c h e p e r s ru e d e l i b e r ta n g e
c h e m i n d ’ o r p -l e - g r a n d
ru e d e s m ay e u r s
ru e d e j o d o ig n e
gemeente hélécine
| H 3 | wandeling la Colombe
83 | 83
