Uitstroommethodiek
COLOFON
INHOUD
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Deze brochure werd samengesteld door het commissariaat Akabe.
Verantwoordelijk Uitgever SCOUTS en GIDSEN VLAANDEREN vzw Pieter Michiels Lange Kievitstraat 74 2018 Antwerpen © mei 2009 www.scoutsengidsenvlaanderen.be
-2-
Visie van commissariaat Akabe…….p 4 Oei, Magda of Magda Niet?……………p 4 Hoe afbouwen?………………………………p 5 Afscheid nemen in stijl………………….p 5 Alternatieve vrijetijdsbesteding.……p 6 Akabetak Baden Powell Eeklo……….p 8
1
Visie van commissariaat Akabe
Het commissariaat Akabe erkent het bestaan van volwassenwerkingen in sommige Akabegroepen, maar wil dit niet aanmoedigen. De akabe-werkingen zijn een deel van scouting. Scouts en Gidsen Vlaanderen is duidelijk en uitsluitend een jeugdbeweging, en daar staan wij ook achter. Kinderen en jongeren komen dus op de eerste plaats. Een volwassenwerking heeft geen plaats binnen deze jeugdbeweging. Daarom biedt het commissariaat Akabe de Uitstroommethodiek aan om te helpen je volwassenwerking af te bouwen.
2
Oei, Magda of Magda Niet?
Wil dit zeggen dat wij vanuit Scouts en Gidsen Vlaanderen actie gaan ondernemen om jullie te verplichten jullie volwassenwerkingen af te bouwen? Dit al zeker niet! De basis van elke Scouts en Gidsengroep is hun eigen autonomie. Als groep beslis je nog altijd zelf hoe jullie je concrete werking vorm willen geven. Geef je activiteiten op zaterdag of op zondag, om de twee weken of wekelijks,…? Ook jullie takindeling bepalen jullie zelf, evenals de maximum leeftijd binnen jullie groep. Waarom dan onze visie en deze brochure? Om jullie een kader mee te geven van wat volgens ons de ‘best denkbare situatie’ is om aan scouting te doen, met alle speelvelden, basispijlers en groeikaders die wij de essentie vinden van ons scouts en gidsenbestaan…
Misschien heeft je groep al jarenlang een stevig draaiende volwassenwerking en is er geen haar op je hoofd dat er aan denkt om die af te bouwen? Of waren jullie er net over bezig om een 22+-werking op te starten omdat er in jullie omgeving geen alternatief is voor jullie leden? Graag geven we jullie volgende bedenkingen mee om eens over na te denken: -
Iemand van 40 jaar met een mentale leeftijd van 6 jaar, heeft die niet gewoon de levenservaring van iemand van 40 jaar?
-
Is dit dan nog wel een jeugdwerking?
-
Is er voldoende plaats in jullie groep voor de jonge garde, of stropt jullie volwassenwerking alles op? -3-
-
Moeten we met Akabe niet eerder overheden alert maken voor het feit dat volwassenen met een handicap weinig vrijetijdsmogelijkheden hebben in plaats van dit binnen onze eigen werking te willen oplossen?
…
3
Hoe afbouwen?
Stel dat jullie uiteindelijk beslissen om jullie volwassenwerking af te bouwen, geven we hier graag enkele tips mee over hoe dit aan te pakken. Natuurlijk worden beslissingen die zo ingrijpend zijn voor jullie groepswerking niet zonder nadenken genomen. Je kan best met de groepsraad kijken waar jullie uiteindelijk naartoe willen, en met welke tussenstappen jullie dat doel willen bereiken. Stel dat jullie nu een volwassenwerking hebben tot 60 jaar en je wil de maximum leeftijd van je leden het jaar erop op 25 brengen, betekent dit dat je op een jaar tijd een leeftijdsverschil van 35 jaar overbrugt. Best wel stevig, nietwaar!? Het lijkt ons beter om dit dan te spreiden en er een lange termijnplanning van te maken.
4
Afscheid nemen in stijl
Afscheid nemen is nooit leuk, of je leden nu 24 of 42 jaar zijn. Zeker als je ineens te horen krijgt dat je net je laatste activiteit bij Akabe hebt gehad. Om zulke drama’s te vermijden, hebben wij een aantal praktische tips en ideeën bedacht die jullie naar eigen goeddunken kunnen toepassen: -
Wijs je leden en hun ouders voldoende op voorhand op het nakende afscheid. Liefst al op de dag dat ze zich inschrijven. Zo kan je er bij de overgang naar de oudste tak nog eens duidelijk op wijzen bij ouders en leden.
-
Wensactiviteit: Vraag aan de afscheidnemende leden welke activiteit ze absoluut nog willen doen voor ze moeten stoppen en zorg dat deze activiteiten zeker in je jaarplanning zitten.
-4-
-
Na de wensactiviteit kan je de akabeër in kwestie interviewen. Dit interview kan dan het in groepsblaadje verschijnen. Ook kan je met je groep het ‘grote akabevriendenboekje’ maken, waar alle leden die door de jaren heen moeten stoppen een speciale plaats krijgen (leukste activiteit, totem, lekkerste kampmaaltijd,…). Ook het interview van de wensactiviteit en een tekening, foto,… kunnen daar een plaatsje krijgen.
-
Sterjaar: Maak van het plafond van je leidingslokaal, jinlokaal,… een sterrenhemel. Op het einde van het jaar mag je als afscheidnemend lid je naam op een ster schrijven. Misschien kan je aan de leden in kwestie ook eentje meegeven voor thuis met een leuke afscheids/bedankingsboodschap op?
-
Dit is natuurlijk ook de perfecte gelegenheid om een stevig feestje te bouwen met je leden!
-
Een klassieker, maar blijft altijd scoren: een fotocollage van de Akabeër in kwestie doorheen zijn/haar scoutscarrière.
-
Je kan jaarlijks een sterrendag organiseren voor alle leden die in de loop van de tijd zijn gestopt.
5
Alternatieve vrijetijdsbesteding
Het vrijetijdsaanbod voor volwassenen met een handicap is niet breed gezaaid in Vlaanderen. Toch is er soms meer mogelijk dan je zou denken. Hier geven we je enerzijds enkele tips over hoe je dit kan bespreken met leden en hun ouders, en anderzijds geven we jullie de adressen van landelijke en provinciale vrijetijdswerkingen voor volwassenen mee. Wat er op lokaal, gemeentelijk vlak allemaal mogelijk is, zal je zelf bij je gemeente moeten bevragen…
Tips: -
Ga samen met je leden op zoek naar welke hobby’s ze leuk vinden
-
Organiseer een info-avond voor ouders van stoppende leden (en de leden zelf) zoals een vrijetijdsbeurs
-
Inclusie: Vele organisaties hebben niet op hun uithangbord staan dat ze openstaan voor mensen met een handicap, maar als je hen dit vraagt is er misschien wel veel mogelijk!? -5-
Overzicht: West-Vlaanderen: - vzw Vrijetijdsondersteuningscentrum Opstap www.vocopstap.be - werkgroep Vorming en Aktie www.wvavzw.be - vzw Mediaclub – De Stroom www.destroom.be/page.php - vzw Oranje www.oranje.be Oost-Vlaanderen: - vzw Appelsien www.appelsien.be - vzw Oranje www.oranje.be - vzw Kompas www.vzwkompas.be Antwerpen: - Vzw Voluntas www.voluntas.be - vzw Ludentia www.ludentia.be Limburg: - vzw De Regenboog www.regenboogvzw.be Vlaams Brabant: - vzw ’t Kruispunt www.kruispunt.be - Nationale Federatie voor Gehandicaptenzorg Gewestelijk Brabant www.fsmb.be - vzw Het Balanske www.balanske.be
Alle provincies: - VFG www.vfg.be - Katholieke vereniging Gehandicapten www.kvg.be
-6-
6
Akabetak Baden Powell Eeklo
Akabe in Eeklo anno 2002: een groep van 15 leden, de ledenstop bereikt. Wachtlijst telt 3 jonge kinderen, die door de ledenstop niet kunnen aansluiten. Gemiddelde leeftijd Eekloos akabelid: 22 jaar. Oudste lid: 47 jaar. Jongste lid: 12 jaar. Akabe in Eeklo anno 2006: een groep van 14 leden en niemand op wachtlijst. Gemiddelde leeftijd: 16 jaar. Het verschil? De invoer van een leeftijdslimiet van 21 jaar vanaf het werkjaar 2003-2004.
Situatie in Eeklo Akabe in Eeklo wordt georganiseerd als een tak binnen de scoutsgroep Scouts en Gidsen Baden-Powell Eeklo. De ledenstop ligt al enkele jaren op 15 leden. Want doordat onze scoutsgroep geen overvloed aan leiding heeft, moet onze akabetak het rooien met slechts 4 leiding. Doordeweeks komen zo’n 10 akabeëers naar een scoutsactiviteit. In Eeklo vatten we Akabe op als een tak naast de andere takken. Dit houdt dus ook voor hen elke zaterdag een activiteit in tussen 14u en 17u, enkele weekendjes en een zomerkamp van 7 dagen als kers op een werkjaar. Onze leden bestaan uit een bonte mengeling van kinderen en jongeren met een mentale beperking, soms ook met een fysieke beperking en met één iemand in een rolstoel. In ons district Gent-Noord zijn we de enige akabetak. De nabije akabewerkingen situeren zich in Brugge (20km), Drongen (20km) en Gent (20km).
Vaststelling Sinds de opstart van onze akabe in 1975 is bij ons weten nooit de vraag aan de orde geweest om een leeftijdslimiet in te voeren. Leden kwamen en gingen. Maar in 2002 merkten we op dat onze wachtlijst aangroeide met jongere kinderen en dat er voor hen niet direct andere vrijetijdsactiviteiten in de streek voorhanden waren. Enkelen merkten op dat onze akabetak zich ook wat van onze scoutsgroep aan het vervreemden was. Een akabetak met vooral oudere leden maakten de activiteiten ook minder ‘jeugdig’. Gaan bowlen of nog maar eens in de zetels zitten en vertellen over de voorbije week in plaats van bijvoorbeeld een actief bosspel te spelen. Zo gaan we elke krokusvakantie met de hele scoutsgroep op een groepsweekend, inclusief de akabe natuurlijk. Meer en meer begonnen de andere leden, van kapoen tot giver, ze echter niet als één van hen te beschouwen. Volwassenen van 30 à 40 jaar of ouder nog als speelkameraadjes zien tijdens een groepsspel, vergt dan ook de nodige inspanning. Sommige leden waren er bijvoorbeeld al bij sinds de opstart van onze akabewerking, nu toch ook bijna 40 jaar geleden. De groepsraad besloot om de plaats van de akabetak binnen onze scoutsgroep te herbekijken. -7-
Redenering De groepsraad maakte de volgende redenering: onze akabetak moet een deel van een ‘jeugd’-beweging te blijven. Er zijn heel wat andere organisaties in de streek die vrijetijdsinitiatieven ontplooien voor mensen met een beperking. Ondertussen zijn wij met onze akabewerking als jeugdbeweging met wekelijkse werking voor jongere kinderen met een beperking eerder uniek in de streek, getuige de wachtlijst. Ook al hadden we toen niet genoeg leiding om een tweede akabetak op te richten voor de oudere leden, we vonden ook dat er voor zoiets geen plaats was in een jeugdbeweging. We kozen ervoor om een leeftijdsgrens op te leggen van 21 jaar. Tot die leeftijd zijn kinderen met een beperking namelijk nog schoolplichtig, zoals andere leden op hun 18de de keuze maken of ze stoppen met scouting of in leiding gaan. Heel wat andere organisaties richten zich met hun werking juist op volwassenen ouder dan 21 jaar.
Hoe We besloten deze stap geleidelijk te nemen. In september 2002, voorafgaand aan het begin van het nieuwe scoutsjaar, werden de ouders met een brief uitgenodigd op een infoavond om daar toelichting te krijgen bij de op stapel staande maatregel. Zo’n avond heeft het voordeel dat je alle ouders dezelfde info kan geven en dat iedereen hetzelfde gehoord heeft. We deelden hen mee dat hun zonen / dochters ouder dan 21 jaar aan hun laatste jaar in akabe Eeklo zouden beginnen. Om de ouders niet in de kou te laten staan, had de akabeleiding enkele alternatieven voorbereid. Zo wees men op de mogelijkheden van Oranje1 of andere organisaties die een vrijetijdswerking in de streek hadden voor mensen met een beperking, zonder dat er echt sprake was van een doorverwijzing. Onze groep had toen het voordeel dat een leider een cumul deed door als akabeleider ook als Oranje-monitor actief te zijn. Hij lichtte dan ook de werking van Oranje wat toe, hun activiteiten en wie voor welke activiteit de contactpersoon daar was. Onze beslissing kon rekenen op heel wat begrip van ouders. Al waren niet alle ouders er volledig mee akkoord. Hun kind kwam immers bij de Eeklose akabe toen er daar nog geen sprake was van een leeftijdsgrens.
1
Vzw Oranje is een organisatie voor personen met een handicap en hun omgeving, ongeacht de aard of de ernst van de handicap. De vrijetijdsdienst van Oranje organiseert verschillende vrijetijdsprojecten in het Meetjesland. Deze projecten staan steeds open voor kinderen/volwassenen met of zonder handicap. Deze werkingen kunnen enkel georganiseerd worden door de inzet van vele vrijwilligers.
-8-
Het laatste jaar voor enkelen van onze leden ging niet onopgemerkt voorbij: meegaan op Flamboree2 betekende voor die oudere akabeleden hun laatste scoutskamp. Een onvergetelijke ervaring. In hun vertrouwd lokaal werd voor de afzwaaiers nadien nog een groot afscheidsfeestje georganiseerd. De adressen werden opgesnord van hun oud-leiding uit hun akabecarrière en van oud-leden. Op vrijdagavond werd er een receptie georganiseerd met de leden, hun ouders, oudleden en oud-leiding van Akabe Eeklo. De dag nadien volgde een laatste zaterdagnamiddagvergadering voor hen, samen met hun oudleiding. En dan keerden ze naar huis als ex-akabeëers… Sommigen onder hen hebben dan hun gading gevonden in de vrijetijdsinitiatieven van Oranje. Een ouder bracht zijn kind voortaan naar een andere akabegroep die nog geen leeftijdslimiet had, ook al betekende dit voortaan elke zaterdag 15 km meer rijden van zijn woonplaats.
Kanttekeningen: We blijven nog steeds achter onze redenering staan, al zijn er ook kanttekeningen te maken. -
Nu kennen we geen grappige situaties meer waarbij ouders van een kapoen een oudere akabeëer aanspreken omdat ze denken dat het om leiding gaat van hun jonge spruit.
-
Het blijft steeds spijtig om een vertrouwd gezicht te moeten zien afscheid nemen van zijn scoutsgroep. Niet gemakkelijk als iemand de voorbije jaren elke zaterdag tussen 14u en 17u naar de scouts kon. Zoiets begint deel uit te maken van zijn leven.
-
Een afweging die nog soms de kop opsteekt binnen onze leidingsploeg: wanneer niemand op de wachtlijst staat, waarom dan de leeftijdsgrens handhaven? Nu van toepassing op onze akabetak.
-
Pijnlijke situatie vorig jaar waar je niet zoveel tegen kon beginnen: een oudere akabeëer die zegt tegen nieuw jong lid: “Ik moet weg, want jij neemt mijn plaats in vanaf volgend jaar”. Ondanks veelvuldig inpraten, hebben we ons als leiding nooit van de indruk kunnen ontdoen dat die gedachte bij hem bleef doorleven.
-
Een eerder kleine akabetak kan het ‘moeilijk’ krijgen als plots een ‘kliekje’ afzwaait: een 21-jarige vertrekt en zijn twee vrienden van respectievelijk 18en 20-jaar stoppen met hem. Plots een ‘gat’ van 3 leden…
2
www.flamboree.be
-9-
-
Sommigen pleitten voor een leeftijdslimiet van 22- of 23-jaar, zodat niet alle zekerheden in hetzelfde jaar wegvallen voor die gastjes. In hetzelfde jaar van school afzwaaien en vanaf dan naar een instelling of beschutte werkplaats trekken (eventueel samengaand met begeleid alleen wonen) én ook nog hun wekelijkse zaterdagactiviteiten moeten missen, vast een grote schok…
-
Nadien zwaait soms nog eens een akabeëer af. Geen sinecure om als leiding dan nog steeds je doorverwijzinginspanning vol te houden.
Uittreksel uit de visietekst van Akabe Eeklo: => Akabe is een jeugdbeweging, daarom een leeftijdsgrens van 21 jaar. Leeftijd: Minimumleeftijd: 6 jaar, omdat men pas vanaf 6 jaar kan aansluiten bij Scouts en Gidsen Vlaanderen. Maximumleeftijd: 21 jaar. Er is gekozen om een leeftijdsgrens in te stellen zodat we een jeugdbeweging kunnen blijven. 21 jaar is als grens gekozen omdat andersvalide kinderen tot die leeftijd schoolplichtig zijn en omdat er in de streek vanaf die leeftijd voldoende jeugdwerkalternatieven worden aangeboden. Als akabeëer ben je aan je laatste scoutsjaar bezig als je 21 jaar wordt in dat scoutsjaar (een scoutsjaar loopt van 1 september tot 31 augustus het jaar daarop). Dus wanneer je je laatste jaar school volgt.
Pieter Nuytinck Scouts en Gidsen Baden-Powell Eeklo e-mail:
[email protected] url: http://www.scoutseeklo.be/akabe
- 10 -
- 11 -
- 12 -
