Colofon Gildekrant ‘de Braamstruik’ Verschijnt 6 x per jaar
Uitgave: Amateurwijnmakers Gilde ‘de Braamstruik’ Groningen
Redactie: Marijke de Boer, Jannie Otten Peter Eek Pauline Eek Inleveren kopij: Op schijf in word bij Marijke Inhoud Of per e-mail r.j.de.boer()home.nl Of op papier bij een van de redactieleden 4. van de voorzitter 5. wat geweest is 9. cursus wijnmaken voor Website beginners www.wijngildebraamstruik.nl 10.cursus keuren en proeven 15. keurmeesters groep 16. activiteiten commissie 18. ledenlijst
ACTIVITEITEN KALENDER 2008 -2009 April Mei 18-24 mei 18 mei 19 mei 20 mei 21 mei 22 mei 23 mei 24 mei Juni
Interne wijnkeuring wit Appelwijn avond HKW Schiermonnikoog Stad Groningen Lauwersmeer + opening Pieterburen en Verhildersum Fietstocht NW Groningen Fietstocht langs leden+ barbecue Afsluiting Barbecue bij Piet Schuurman 1
HET AMATEUR WIJNMAKERSGILDE ‘DE BRAAMSTRUIK’ GRONINGEN opgericht in 1990 Doel van het Gilde: uitwisselen van ervaringen, informeren d.m.v. lezingen, het houden van wijnkeuringen, het proeven van elkaars zelf gemaakte wijn en ..gezelligheid Bijeenkomsten:
Waar: in het Wijnlokaal aan de Pop Dijkemaweg 63 in Groningen (in Oosterhoogebrug t.o. Het Noorderpoort college) Wanneer: iedere 1ste donderdagavond van de maand, aanvang 20.00 uur Geen gildeavonden in de maanden juli en augustus
Het verenigingsjaar loopt van 1 augustus tot en met 31 juli Contributie:
Leden € 25,- , leden met partners € 40,Betaling contributie voor 1 oktober Rabo 1405.79.257 t.n.v. A.W.G. de Braamstruik Leek Opzegging lidmaatschap voor 1 juli schriftelijk bij de secretaris
Website: www.wijngildebraamstruik.nl Webmaster Alie Mulder e-mail: r.j.de.boer()home.nl BESTUUR Voorzitter Lilian Steyvers Rijksweg 21 9731 AB Groningen tel 050-490249 liliansteyvers()planet.nl Penningmeester Lineke van Baarsen Hoofdstraat 89 9356TA Tolbert tel 0594 519712 Lvb89()planet.nl secretaris Mieke Blaauw Briljantstraat 131 9743 NE Groningen tel 050 5718118 mieke_blaauw()hotmail.com Algemeen lid Jan Bos Beijumerweg 4 9731EB Groningen tel 050 542 28 66 bosuil3()telfort.nl Betty Weert Stationsweg 6 9921 PV Stedum tel 0596 551858 b.weert()wanadoo.nl
KEURMEESTERS (zie voor adressen in de ledenlijst achterin het krantje) Betty Weert (coördinatie) tel 0596 551 858 Johannes Nijmeijer tel 050 306 1 309 Jan en Ina Bos tel 050 542 28 66 Jannie Otten tel 050 306 14 08 Tiny en Johan Wiersma tel 0595 426 248 CURSUSSEN Betty Weert Marijke de Boer
tel 0596 551 858 tel 050 571 48 11
ACTIVITEITEN COMMISSIE: Jans Jager en Tiny Wiersma. HET BESTELLEN van gist, pectoenzymen, hevel, enzovoort, enzovoort .. kan bij Ina Bos, tel 050 542 28 66
Het Gilde is aangesloten bij de landelijke FAWGB (Federatie van Amateur Wijn- / likeurmakers- en Bierbrouwers Gilden)
2
Nederlands grootst gesorteerde postorderbedrijf om zelf: Wijn, bier, kaas en gedistilleerd te maken Voor de wijn- en biermaker een ongekend groot assortiment: Van gistingsflessen, hevels, stoppen, kurkapparaten tot complete pakketten. Voor de likeurmakers (onze specialiteit): Distilleerkolommen, koelers, slangen, laboratorium en meetapparatuur Keuze uit meer dan 250 soorten essences en kruiden. Tevens likeurpakketten zonder te stoken. Voor de kaasmaker een uitgebreide keuze. Tenslotte onze belangrijkste producten:
• • •
Deskundig advies Kwaliteitsartikelen Lage prijzen
Bezoek ons op www.vanrein.nl Mail:
[email protected]
Postorder
Zuiderdiep 447B, 7876 BB Valthermond Tel: 0599-661737 Fax: 0599-662570
3
Van de voorzitter,
Bijna voorjaar! De appelbomen zijn allemaal gesnoeid, de gespitte moestuin ligt er uitnodigend bij en de kas heeft op zonnige dagen al een heerlijke temperatuur. Kortom, het buitenleven kan weer beginnen. Het is bij ons ook hoog tijd om voorjaarschoonmaak te houden in de vele gistingsflessen die al veel te lang staan te pruttelen. We hebben nog een paar leuke gildeavonden te gaan dit voorjaar. Natuurlijk is er de vertrouwde interne wijnkeuring in april en in mei gaan we appelwijnen van diverse gildeleden keuren. In juni sluiten we ons gildeseizoen weer af met onze vertrouwde bbq. Dit jaar vindt de bbq plaats bij Piet Schuurmans, ik verheug me er nu al weer op. De voorbereidingen voor het Hemelvaart Kampeer Weekeinde zijn in een vergevorderd stadium, de laatste puntjes worden momenteel op de i gezet. Als opwarmer kunnen gildeleden zich opgeven voor de stadswandeling in Groningen op 16 april. Deze gildekrant wordt ook verspreid onder de deelnemers aan het HKW, vandaar dat er meerdere artikelen zijn geschreven over de verschillende cursussen en andere activiteiten die wij als gilde organiseren. Wij hopen dat de deelnemers aan het HKW zo een goede indruk krijgen van ons gilde. De gildekrant wordt samen met diverse folders in een zelfgemaakte en zelfbedrukte tas uitgedeeld aan de deelnemers van het HKW. Hulde voor de vlijtige naaisters die de 55 tasjes in elkaar hebben gezet! Dat moet een hele klus geweest zijn! In het bestuur beginnen de eerste ideeën voor het volgende seizoen alweer vastere vorm aan te nemen. Daar over de volgende keer meer.
Tot dan!
Lilian
4
WAT GEWEEST IS
5 febr. Karel Kok over druiven. • Zij hebben de gewoonte, als ze over een bepaalde wijn spreken, dit te doen alsof ze het over een levend wezen hebben, zoals ; Een voorzichtige wijn, tamelijk schroomvallig en ontwijkend, maar heel voorzichtig. Of: Een goedgehumeurde wijn, welwillend en opgewektmisschien wel wat obsceen, maar niettemin goedgehumeurd.* Aldus Karel Kok over de alleswetende en welbespraakte KEURMEESTERS. Karel Kok heeft deze avond verschillende knuppels in ons hoenderhok gegooid. Hij heeft een kleine wijngaard op het noorden, met weinig zon, en is al dertig jaar bezig om druivenrassen uit te proberen. Zijn stokken krijgen 3 a 4 jaar de tijd om zich te bewijzen, doen ze dat niet dan gaat rigoureus de bijl erin. Van de 25 rassen hebben maar een paar soorten de toets der kritiek doorstaan. Ze moeten zo weinig mogelijk last van schimmels hebben, ( 100% resistente rassen bestaan niet) goed groeien, een goede zuurgraad hebben en worden ze RIJP! Dan het allerbelangrijkste, kun je van die druiven een LEKKERE wijn maken, want daar gaat het ons om nietwaar? Volgens Karel Kok is de Nederlandse commerciële wijn maar zozo! Uitgezonderd de wijn van de Apostelhoeve in Maastricht. De witte hybride druiven kun je maar beter omzagen en vervangen door klassieke rassen zoals de Merzling, de Solaris en de Witte van der Laan. De laatste is een heel oude druif en groeide al in het oude Egypte, dus al voor de jaartelling werd er Witte van de Laan gedronken. Wat is nu een hybride wijnstok? In 1860 sloeg in heel Europa de druifluis toe en binnen 20 jaar waren bijna alle wijnstokken verwoest. Deze beruchte druifluis kwam uit Amerika maar daar groeit een wilde druivensoort die ongevoelig is voor de druifluis. Dit ras is gekruist met de Europese rassen. Zo zijn de hybriden ontstaan. De Europese rassen worden geënt op een Amerikaanse onderstam. (Tip van Karel Kok, koop de stokken in Duitsland. Goedkoper en je bent er zeker van dat je niet een rode krijgt als je een witte bestelt.) De meest favoriete witte druif is de Muller Thurgau. De Zwitserse professor Muller heeft in Duitsland veel geexperimenteerd met kruisingen en heel toevallig toen de heer Muller allang
5
weer in Zwitserland was, vond men in zijn tuin een geweldige druif die de Muller Thurgau werd genoemd, ook een klassieke druif. Tot slot werden de rode druiven nog behandeld. Halaas worden de meeste klassiek druiven niet rijp genoeg. Er zijn een paar rassen die je wel kunt aanplanten, zoals de triomphe d ‘Álsace een goed en redelijk resistent ras. Je moet wel een hele grote tuin hebben want hij groeit nog sneller dan de Bruidssluier, binnen twee weken zit hij 13 meter verder in de tuin bij de buren of in de top van een boom. De trossen zijn compact met van die kleine groene balletjes ertussen, een heel gepriegel om ze er tussen uit te pulken. De Rondo, ook geschikt voor aanplant, is eigenlijk geen hybride. Het is een oude druif uit de Elzas en in Oostenrijk heet hij San Loran. De Rondo is ooit in Tsjechie gekruist met een Russische druif. Hij heeft een dikke schil en juist daarin zitten de smaak- en geurstoffen. De Regent geeft ook een redelijke wijn maar….zet nooit een Rembrandt in de tuin. Boven de bank in de kamer is natuurlijk wat anders. Door al die experimenten met druiven is Karel Kok een doorgewinterde kenner geworden, die de ‘ kommer en kwel’ van de wijngaardenier ‘aan den lijve’ heeft ondervonden. Hij stuurde ons dan ook naar huis met de volgende woorden: Wie van jullie een commercieel wijnproducent wil worden, kan een pittig en indringend gesprek van mij verwachten. Er werden ook tips gegeven; Karel: Wil je in de winter een wijn opzetten en een hoge temperatuur hebben om de gisting goed op gang te brengen, gooi er dan een elektrische deken overheen, werkt perfect. Van Ina. Wespen zijn dol op sommige druivensoorten. Je moet de wespenkoningin vangen, vroeg in het voorjaar. Maak dus in APRIL een wespenval gevuld met een zoete vloeistof en een beetje AZIJN erbij, dan ben je van de wespen af. Van Lineke. De wijn van de Frankenthalers is een beetje vlak. Wat grapefruitrasp maakt de wijn pittiger. Natuurlijk hebben we heel wat wijn geproefd. Jan had diverse soorten witte wijn meegenomen en van Karel proefden we de rode wijnen. Het was volle bak en heel veel leden hebben dan ook genoten van deze interessante en gezellige avond. *-------* Citaat uit het verhaal De Fijnproever van Roald Dahl
Tiny
5 Maart Commerciële wijnen. Eén van onze leden: Deze wijn is heerlijk vol in de mond, maar als hij weg is, is alles weg. Buurman. Geen wonder toch? Je hebt alles doorgeslikt!
6
Elk jaar maken Jan en Ina een wijnreis, beurtelings naar Frankrijk en Duitsland. Dit jaar zijn ze in het zuidelijke deel van de Elzas geweest en ze hebben 4 Rieslingwijnen meegenomen die ze ons laten proeven. Volgens Karel Meesters – schrijver van een wijn lexicon – leveren de koelere wijnstreken prachtige witte wijnen. Dit komt o.a. door de langzame rijping, de hoge zuurgraad en de krachtige pittige smaak. Een goede Rieslingwijn kun je wel 30 jaar bewaren.
De wijngaarden liggen op de zuidhellingen van de Vogezen en je hebt daar 2 wijngebieden, dat van de Lage Rijn en van de Hoge Rijn. Dit is de meest zuidelijke streek en levert de beste wijnen. In elke wijnstreek is een ( klein) gebied dat van oudsher is bestempeld als die van de Grand Cru. Zowel de wijngaarden als de wijnen moeten aan zeer hoge eisen voldoen. Zo moet er tussen de rijen stokken een bepaalde afstand zijn. Er mag niet geploegd worden, daardoor loopt het regenwater meteen weg en worden de wortels gedwongen om zich dwars door het gesteente diep in de grond te boren. Deze extreem lange wortels nemen tegelijk met het water ook de mineralen op die bijdragen tot een karakteristieke smaak. Ook mogen er maar 3 trossen aan één stok hangen. Elk jaar wordt de wijn weer streng gekeurd door de AOC – appellation d’origine controlée- en afhankelijk van het resultaat wordt al of niet het predikaat Grand Cru verleend. Dit wil niet zeggen dat er verder geen uitstekende wijnen zouden zijn, die zijn er zeker. Maar de gebieden die heel vroeger aangewezen zijn als Grand Cru zijn dat 7
nu nog steeds en een wijn uit een streek een paar kilometer verder op die minstens even goed, zoniet beter is, kan dus nooit een Grand Cru worden. Jan en Ina hebben de wijn gekocht in de gemeente Orschwihr bestaande uit verschillende dorpjes. Hier ligt een klein wijngebied van ongeveer 9 vierkante kilometer en in dit gebied groeien de klassieke Riesling druiven zoals o.a. de Silvaner, Pinot Blanc ( Weissburgunder), Pinot Gris ( Grauburgunder), Pinot Noir ( Blauburgunder) en de Muscat d’Alsace. De bodem bestaat uit leem, kalk en zand. Wij hebben wijnen geproefd van twee wijnhuizen. MATERNE HAEGELIN & ses filles De heer Haegelin heeft 4 dochters die alle vier in het familiebedrijf werken en ze hebben een wijngaard van 18 hectare verspreid over verschillende dorpjes. VALENTIN ZUSSLIN Dit is al een oud wijnhuis (1691) en ze bezitten 13 hectare aan wijngaarden. Sinds 1997 zijn ze biologisch-dynamisch geworden. Hun gebied wordt begraasd door schapen wat natuurlijke mest oplevert en ze zoeken zelf kruiden om hun druivenstokken te beschermen. Drie generaties Zuslinn zijn werkzaam op het bedrijf. Grootvader Valentin placht te zeggen: ‘Ik produceer geen wijn, ik begeleid alleen maar het natuurlijke proces van most naar wijn.’ Daarna gingen we proeven. 1. Materne Haegelin Bollenberg. 2. Zusslin. Bollenberg 2006 3. Materne Haegelin Riesling Lippelsberg 2006 4. Materne Haegelin Spiegel 2007 Dit is een Grand Cru. De wijnen waren heerlijk en er werd bijna niets weggegooid. Moest de echtgenoot rijden dan dronk de echtgenote een dubbele portie. Heerlijk toch! Deze wijnen kun je ook bestellen. Hier volgen de adressen. WWW.Valentin-Zusslin.com WWW.haegelin-materne.fr Het was weer een interessante en leerzame avond. Dat iedereen hier naar uitkeek was duidelijk, het was werkelijk bomvol. Ina en Jan hartelijk dank voor deze gezellige avond. Tiny
8
Een cursus wijnmaken voor beginners, iets voor u? Vanmiddag heb ik voor de derde keer mijn wijn overgeheveld. De zuurgraad gemeten op 6,5 en de densimeter gaf 1085 aan. Fijn dat de cijfers goed zijn, maar nog beter is de smaak: een goudgele witte wijn, kruidig; kaneel/nootmuskaat, een vleugje appel en citroen, tikkeltje eikenhout. Onvoorstelbaar dat dit mijn wijn is! Al twee keer heb ik mijn wijn extra benadrukt. Dat komt omdat deze 12 liter gemaakt is met het sap van onze eigen witte druif. Een half jaar geleden is dit idee ontstaan, al mijmerend over wat te doen met de grote hoeveelheid rijpe druiven aan de zuidzijde van ons huis. Nu is het zover dat dit vocht al driekwart jaar op fles, van zeer troebel naar al aardig helder ook nog goed blijkt te smaken! Kijk daar wordt je lyrisch van, dronken van geluk? Misschien wat overdreven, maar het is wel een spannende en leuke ervaring. Het hevelen is nog steeds een drama! Wat een geknoei.. op de cursus gaat het altijd goed: aanzuigen en overhevelen daarna loopt het vocht zonder probleem in de lager geplaatste fles. Maar thuis: komen er luchtbellen bij, halverwege stopt het overlopen en de laatste paar liter zijn niet bereikbaar omdat anders alle rommel ook mee komt, ook mis je wel eens de opening. De vierkante meter om de flessen heen zijn nat van het gemorste vocht en dan heb ik het nog niet eens over de lucht die dit geeft. De buren zullen wel denken…
Dit is heel frustrerend, op de cursus lijkt het heel eenvoudig, maar in de praktijk valt het vies tegen! Gelukkig lijkt de smaak van deze wijn op dit moment uitstekend! 9
Uiteindelijk blijft het spannend omdat we nog niet aan bottelen toe zijn. De wijn zal eerst moeten overzomeren, dan pas is het zover om met de nieuwe druiventrossen in het zicht te proeven wat dit is geworden. Ik ben heel benieuwd. Naast deze wijn van eigen druif, staat er ook een 25 liter fles met appelwijn, een 20 liter met vlierbessen en rode druivensap, aldi appel en druivensap en nog een 5 liter met div. vruchten. Ik heb geen tuin, alleen een gevel, geen vruchten die over zijn, dus moet het van aanbiedingen in vruchtensappen hebben. Dit is op zich al een kunst: Een maand geleden waren de vruchtensappen van een zeer bekend merk in de aanbieding bij een grote kruidenier. Ik wilde de smaak rode druif/appel. In het schap stonden hiervan 5 pakken. Nadat ik deze in mijn winkelkarretje had gezet ging ik op zoek naar iemand die mij aan meer pakken zou kunnen helpen. Na de vraag en het wachten op antwoord, liep ik teleurgesteld terug, helaas, geen nieuwe voorraad. Iets met een vrachtwagen die niet was gekomen… Bij de afdeling sappen aangekomen bemerkte ik dat het gat wat ik had geslagen alweer was opgevuld, gelukkig! Toch meer in voorraad dan gedacht?! Op zoek naar mijn kar om de pakken in te zetten. Kar weg? Heen en weer lopend werd ik opgemerkt door de vakkenvuller ter plekke. ‘Zoekt u wat, mevrouw?’ Ja mijn kar! Samen verder zoeken, kar niet te vinden natuurlijk. In mijn hand de 5 pakken rode druif/appel. Wel toevallig die extra 5 pakken, of… Heel langzaam begon het mij te dagen. Ik bedankte de ijverige vakkenvuller en ben zonder kar naar de kassa gelopen. De pakken afgerekend en op de fiets naar de volgende winkel van dezelfde keten. Daar hadden ze maar 2 pakken van hetzelfde type. Eerlijk meld ik hier, dat ik in nog 4 winkels ben geweest om uiteindelijk 12 liter van hetzelfde te kunnen scoren. Of je nu op het platteland je fruit moet oogsten en verwerken, of in de stad je sapjes bij elkaar moet scharrelen, het blijft een avontuur om de basis voor het maken van wijn te bemachtigen. Dat is pas het begin, waarna het opzetten, hevelen, meten en wachten volgt, dit maakt het nog spannender. Daar kan geen andere hobby tegenop. Zonder de begeleiding van de dames van de cursus wijnmaken voor beginners was ik niet zover gekomen. Die begeleiding is noodzakelijk geweest om de goede handelingen te verrichten, al mis ik nog de souplesse. Oefening baart kunst, dus ik trek de kurk nog maar eens van een fles, gekocht bij de grootgrutter in afwachting van de nazomer en het sein meester! Wat voor u zo’n spannende cursus? Ik vind het een aanrader! Mirjam Pruiksma Aspirant wijnmaker i.a. (in afwachting)
10
Cursus keuren en proeven Afgelopen seinzoen heeft de Braamstruik een cursus Wijn keuren en proeven georganiseerd. Hieronder een impressie. Les 1: keuren in het algemeen: voorbereidingen en handelingen Om wijn te kunnen beoordelen. Moet je je smaak- en reukvermogen trainen en smaken en geuren in je geheugen opslaan om ze later te kunnen herkenen We krijgen 5 vloeistoffen te proeven nl. zwak zoet, zuur, zout en bitter en puur water. De kunst is om die te herkennen; dat valt nog lang niet mee. Daarna doen we een soortgelijk testje om water met verschillende hoeveelheden zoet, zuur en bitter te proeven en te onderscheiden. We proeven eigenlijk wijn zonder (fruit)smaak en alcohol. Lekker is anders, geef mij maar gewoon een wijntje! Tenslotte mogen we, aan de hand van een officieel keuringsformulier van de FAWG, échte wijn keuren: 4 soorten witte wijn. We vinden het nog best moeilijk, dat proeven en keuren, maar vinden dat we toch echt wel iets aan het leren zijn. Bij het afscheid krijgen we van Betty de raad mee toch vooral overal aan te ruiken en zo een soort database van geuren op te bouwen in ons geheugen.
Les 2: het gistingsproces. Er zijn 2 soorten gisting: wilde en geleide gisting (wij geven de voorkeur aan de laatste!) Gist heeft voeding nodig om zijn werk goed te kunnen doen en tenslotte wordt het gistingsproces beïnvloed door de (omgevings)temperatuur. Betty heeft proefflesjes waarin goede en slechte geuren zitten. Het lijkt heel simpel, maar vergt nogal wat concentratie en oefening om de diverse luchtjes 11
te herkennen. We nemen de setjes daarom per toerbeurt mee naar huis om te oefenen. Er zijn flessen rode wijn meegebracht door cursisten en die worden beoordeeld. Les 3: zoet en zuur De vruchten die wij in de wijn verwerken bevatten suiker en zuur; beide moet je meten en vervolgens aan de hand van de resultaten en het gewenste alcoholpercentage suiker toevoegen. Er bestaan heel wat soorten suikers en zuur en daar moet je ook één en ander van weten. De verhouding tussen zoet, zuur en alcohol bepaalt de kwaliteit van de wijn De luchtjes gaan nog eens rond en natuurlijk staan er weer een paar flessen wijn ter keuring klaar. Les 4: wijn en chemie: sulfiet, enzymen, gistvoeding en tannine Al deze stoffen spelen een rol bij het tot stand komen van de wijn. Het is belangrijk er op de juiste wijze en in de juiste hoeveelheden mee om te gaan. Sulfiet: noodzakelijk voor ontsmetting – houdbaarheid van de wijn, altijd met mate i.v.m. gezondheid Enzymen: beïnvloeden chemische processen, zijn katalysator Gistvoeding: heeft de gist naast suiker nodig om zijn werk te kunnen doen. Tannine: voor betere helderheid, houdbaarheid, kleur en smaak; bevordert het rijpingsproces en bindt tevens ijzer en eiwit (helderheid). Gewapend met deze wijsheid trekken we nog een paar flessen wijn open ter keuring en letten daarbij extra op kleur en helderheid.
Les 5: problemen en fouten bij het wijnmaken: gebreken en ziektes Zoals de meesten van ons inmiddels uit ervaring weten, kan er van alles misgaan bij het maken van wijn. De wijn kan een gebrek hebben: er zit dan een vreemd smaakje aan de wijn als gevolg van een teveel of te weinig aan 12
bepaalde stoffen tijdens het ontstaan; dat kan meestal met een trucje wel weer verholpen worden, mits tijdig ingegrepen wordt. Erger is het als de wijn een ziekte onder de leden heeft, meestal een infectie met een bacterie; hier is gewoonlijk niets meer aan te doen. Jammer van alle moeite dus. Daarom geldt: voorkómen is beter dan genezen en hygiënisch werken helpt daarbij een hoop! Les 6: klaren en bottelen. Deze les is pas na de deadline voor deze gildekrant. Tijdens de cursus hebben we veel geleerd. Soms is het best wel chemisch, maar voor wie dat te technisch vindt, is er genoeg praktische kennis op te doen. En natuurlijk hebben we ook weer veel van elkaar geleerd. Iny Cornet.
Voorbeeld van een cursusavond proeven en keuren.. In de cursus “wijn proeven” zijn we al een heel eind gevorderd in het cursusboek van Ton Lauret. Op 19 maart hielden we ons bezig met fouten, gebreken en ziekten in de wijn. Wat er allemaal mis kan gaan in het proces en wat een keur aan meestal vieze geurtjes en smaakjes dat oplevert, daar weten we allemaal van en daar worden we niet vrolijk van. We bespraken wat er allemaal bedacht en uitgeprobeerd is om die vieze smaakjes en geurtjes te verhullen. Helaas ontstaat er dan meestal weer een andere onvolkomenheid. Het schijnt vooral lonend te zijn voor de commerciële wijnmakers om met die chemie van smaakverbetering bezig te zijn en de klant te bedotten. Een troost is dat een fout nog niet hoeft te betekenen dat de wijn ongeschikt is voor consumptie, smaken verschillen: ieder haar/zijn voorkeur. Wij, als amateurs, kunnen veelal lering trekken uit de miskleunen en moeten er vooral achter zien te komen waar in het proces van het maken van de wijn iets mis is gegaan. Schroom niet om bij twijfel je wijn, ook al is het bocht, ter keuring bij het gilde in te brengen, we kunnen het er dan in eerlijk overleg samen over eens worden waar de fout gemaakt is. En het bocht kan pas dan de gootsteen in. Zonde van de moeite? Nee de moeite is het leergeld. Je wordt niet blij van de geur van paard, karton, urine of schimmel in de wijn. Andere hobby dan maar? Het gros van de fouten is terug te vinden in de eigen slordigheden. Ik kwam al lezend en luisterend tot een lijstje van aandachtspunten: • Gebruik schoon gereedschap, liefst van roestvrij staal, en schone vaten van glas of kunststof van levensmiddelenkwaliteit.
13
• Gebruik goed rijp fruit, zorg dat het schoon is en ontdoe het van stelen en blad en pit. • Vertrouw niet alleen op tabellen voor suiker en zuur in het fruit, meet voor de gisting het zuurgehalte en de dichtheid van de most. • Laat enzymen voor afbraak van pectine, zetmeel en celwand hun werk goed doen (24 uur) alvorens de gisten aan het werk mogen gaan. • Zorg voor de gisten die je het gewenste alcoholpercentage kunnen leveren. • Gistende most houdt niet van abrupte veranderingen, wees voorzichtig met toevoegen van ingrediënten als suiker en verse most. • Houd het milieu in de gaten: stabiele omgevingstemperatuur, lichtinval en schone lucht. Vooral de temperatuur kan, zowel hoog als laag, kommer of heil veroorzaken. • Met sulfiet is niets mis, het beschermt tegen ongewenste bacteriën en draagt bij aan een goede ontwikkeling van geur en smaak, mits het met mate wordt gebruikt. • Hevel tijdig zodat dode gist de smaak niet negatief beïnvloedt. In een logboek kun je gedurende het hele proces deze aandachtspunten noteren. Wat kan er dan nog mis gaan? Vol goede moed verder. Net als de voorgaande cursusavonden moesten we zuren proeven en benoemen. En ook weer reukproeven doen aan goede en slechte geurtjes. Mijn geur- en smaakpapillen zaten er dit keer ver naast. We beoordeelden drie wijnen van medecursisten aan de hand van het keuringsformulier. Daarin waren we redelijk eensgezind, we hadden onderling geen grote verschillen in de totaalscore per wijn. Al met al een nuttige avond om tot beter inzicht in het eigen handelen te komen en tot een objectievere beoordeling van ingebrachte wijnen. John Krop.
14
Keurmeestergroep van de Braamstruik Het was voorjaar 1999, vier leden van de Braamstruik staken de koppen bij elkaar en wilden verder gaan dan alleen de kennis over het bereidingsproces van wijnmaken. Meer achtergrond, meer theorie, meer kennis van het proeven en een goede foutenanalyse kunnen maken waren de wensen van de betrokken personen. Groningen stond nog niet echt op de kaart bij de federatie. Als er al activiteit was van de federatie dan was het altijd een lange reis naar het zuidelijke Brabant of Limburg. Verrijking moest er komen. Dus werd er contact gezocht met Jan van Schaik, destijds de goeroe van de federatie FAWBG, super keurmeester en schrijver van diverse vruchtenwijnmaakboeken. Hij woont in Zeeland en was de enige met een bevoegdheid om keurmeestercursussen te verzorgen en om examens af te nemen. Oproep voor het volgen van een landelijke cursus strandde bij de meeste belangstellenden met bezwaar op de reisafstand. Inventarisatie in het Noorden leverde een groep op van 15 personen uit Friesland, Flevoland, Gelderland en Groningen. Het initiatief lag bij de Groningers en dus werd gekozen voor standplaats Groningen en wel bij de Braamstruik. Nu nog de docenten. Op advies van Jan van Schaik werd Simon du Prie benaderd, keurmeester bij de Fryske Wynmakkers en had al een brede naamsbekendheid en reputatie opgebouwd o.a. bij de Open Friese wijnkeuringen. Simon verzorgde de cursus op geheel eigen wijze, in theorie en praktijk, op 6 maandelijkse zaterdagen en tussendoor werd er in kleine kring geoefend en gerepeteerd met als slot een examen afgenomen door Jan van Schaik. Zo ontstond de eerste keurmeestergroep in het Noorden. Vijf jaren later was er wederom een generatiebelangstelling bij de Braamstruik voor een keurmeestercursus. Is een herhaalde opzet mogelijk? Nee, ditmaal was er meer landelijke belangstelling. Er is gekozen voor kleinschalige opzet in drie regio's met uiteindelijk een afname van een centraal examen in Geldermalsem. Zo kwam er een uitbreiding van het keurmeesterkorps van de Braamstruik met 5 personen. De belangrijkste activiteiten van de groep zijn het verzorgen van interne cursussen, het keuren bij interne keuringen en het keuren bij de jaarlijkse federatiekeuring. Daarnaast komt de keurmeestergroep maandelijks bij elkaar om de bekwaamheid te oefenen. Regelmatig worden er wijnen aangeboden aan de groep met het verzoek hier een analyse op los te laten vanwege het vermoeden van een afwijking, een ernstige afwijking of een procesfout. Het zijn de klapstukken van gezellige thema-avonden en dat is dan ook de enige reden dat deze bijeenkomsten wel eens besloten wordt met een wrange nasmaak. 15
Op initiatief van de noordelijke groep is inmiddels de klassenindeling van wijnen bij federatiekeuringen vereenvoudigd en leidt niet meer tot aanhoudend geëmmer over de juiste klassen enzovoort. Opgemerkt moet worden dat de interesse voor commerciële wijnen groter wordt en het keuren van druivenwijnen steeds meer aandacht vraagt bij de keurmeesters. Johannes Nijmeijer
Nieuws van de activiteiten kommissie. Stadswandeling zaterdag 18 april. Deze wandeling is anders dan die voor het HKW. Dat zit zo: bij nader inzien blijkt dat er zoveel over de stad te vertellen valt, dat je met gemak twee of meer rondleidingen kunt geven. Jans en ik hebben besloten om de ‘hofjes’ er uit te gooien en andere markante punten van Groningen in de route op te nemen. Het volgend jaar organiseren we een hofjes wandeling door de stad, er zijn er heel wat en er valt nog meer over te vertellen. WEET U waar het puin van de vroegere stadswallen is gebleven? Groningen heeft naar men zegt: de mooiste pisbak van Europa. Wel eens gezien? De Haagse schilder H.W.Mesdag (van Panorama Mesdag) is in Groningen geboren. Waar? Wie was de grootste snob van Groningen? Wist u dat er hele gevels van het ene naar het andere huis verplaatst zijn? Nieuwsgierig? Ga dan mee met de stadswandeling. Om 9.30 u en kopje koffie bij Alie, daarna met de P&R bus naar het station waar de rondleiding begint. Onderweg drinken we ergens koffie en de wandeling eindigt op de Grote Markt, waar we weer op de bus stappen en soep met broodjes eten op de Braamstruik. Koffie,soep en broodjes gratis. Opgave bij Jans of Tiny tot 14 april. Tot ziens op de achttiende! Jans en Tiny.
16
17
