Collection RTBF. The Fuping Eleven, Ceramic Unica

erkenningsnummer : P209149

KUNSTLETTER[s] Tijdschrift Verschijnt 5x per jaar Afgiftekantoor 9000 Gent X Jaargang 8 DECEMBER 2009

Op bezoek bij

Siegfried De Buck Expeditie KUNSTWERK[t]

Kunststad Eindhoven Gesprekken met kunstenaars

Jan De Vliegher Oproep

Canvascollectie/Collection RTBF Blikvangers Extra

The Fuping Eleven, Ceramic Unica

2 Beeld cover: Matchbox, Geysell Capetillo, Frutus de la tierra III, 1999. Collectie SMAK. Foto: Dirk Pauwels

Inhoud

Canvascollectie/La collection RTBF Atelierbezoek Blikvangers Extra: The Fuping Eleven, Ceramic Unica Expo: Michel François Expo: Elizabeth Peyton Blikvangers Gesprekken met kunstenaars: Jan De Vliegher Catalogus Kunst&Zwalm Kunstlabo Expeditie Kunstwerk[t]: Kunststad Eindhoven Opgetekend: InVitroArt Opgetekend: Truc Troc Wedstrijd: Win jij NOOIT? Op bezoek bij: Siegfried De Buck Boeken Amateurkunsten in beeld gebracht Wedstrijd: POPFOLIO Wedstrijden Zoekertjes Agenda

3 4 5 6 8 10 14 18 18 19 24 25 25 26 30 32 34 35 36 38

Tijdschrift voor beeldend talent Verschijnt 5x per jaar Afgiftekantoor 9000 Gent X jaargang 8 / december 2009 Colofon Werkten mee aan dit nummer: Claude Blondeel, Isolde De Buck, André De Nys, Ward Desloovere, Petja Gekiere, Hilde Van Canneyt, Bea Vansteelandt. Coördinatie: Ward Desloovere.

Abonneren op KUNSTLETTER[s] ? Een abonnement kost € 10 (5 nummers). Daarnaast bestaat er een groepsabonnement: € 30. Meer info: KUNSTWERK[t], tel. 09/235.2270 / [email protected] of op www.kunstwerkt.be Ons rekeningnummer: 001-3538770-92

KUNSTWERK[t] Algemeen beleid: Bea Vansteelandt, 09/235.22.77 / [email protected] Projecten, expocircuit, lessenpakketten: Annemie Vingerhoets, 09/235.22.73 / [email protected] Uitleendienst, documentatiecentrum: Chantal Steenhaut, 09/235.22.70 / [email protected] Vorming: Petja Gekiere, 09/235.22.74 / [email protected] Pers, promotie en administratie: Katrien Boogaerts, 09/235.22.75 / [email protected] Redactie: Ward Desloovere, 09/235.22.72 / [email protected]

Verantwoordelijke uitgever Hilde De Leeuw, Bijlokekaai 7c, B-9000 Gent.

Raad van Beheer Hilde De Leeuw, Luc Verbeke, Roger De Moerloose, Marcel Quintijn, Alain Delmotte, Peggy Saey, Philippe Vanderschaeghe, Marleen D’Joos, Bob Vanden Eynde, Stefaan Gunst, Sophie Martens.

Te winnen: 5 exemplaren van catalogus van Kunst&Zwalm 2009. Meer info op blz. 18 5 exemplaren van kunstdoos “Nooit”. Meer info op blz. 25

3

CANVAS COLLECTIE/ COLLECTION RTBF In 2010 vindt de tweede editie van de Canvascollectie plaats. Een nog iets ambitieuzere versie wordt het, want ditmaal is er een samenwerking tussen de Vlaamse en Franstalige beeldende kunstensector en VRT/RTBF. Het project krijgt dan ook de dubbele naam ‘De Canvascollectie/La Collection RTBF’. Je kunt inschrijven in een provincie naar keuze. Als de locatie van je keuze al volzet zou zijn, zie je dat onmiddellijk bij inschrijving en dien je een andere locatie te kiezen. Je mag deelnemen met maximum 3 hedendaagse werken. Er worden max. 400 werken geselecteerd voor een tentoonstelling in het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten van 6 mei tot 6 juni 2010. De Canvascollectie is ook opnieuw een tv-programma. Alle info, inschrijvingsformulier en reglement: www.canvas.be/canvascollectie

PRESELECTIES Brussel en Brabant: 6 of 7 februari: WIELS 13 of 14 februari: Atelier 340 (In beide locaties zijn de selectiecommissies drietalig (nl/fr/eng).) Vlaanderen: 27 en 28 februari: M HKA (Antwerpen) 13 en 14 maart: MuZEE (West-Vlaanderen) 20 en 21 maart: SMAK (Oost-Vlaanderen) 17 en 18 april: Z33 (Limburg) Wallonië: 27 en 28 maart: 3 en 4 april: 10 en 11 april: 24 en 25 april:

MAC’s-Hornu (Henegouwen) Centre Culturel de Bastogne (Luxemburg) 251 Nord/MAMAC (Luik) Maison de la Culture de Namur (Namen)

KUNSTLABO Je kansen op selectie in de Canvascollectie vergroten? Het kan, via de Kunstlabo’s die KUNSTWERK[t] naar aanleiding van de Canvascollectie organiseert. Welke werken toon je? En hoe stel je je werk voor? Tijdens het Kunstlabo vind je een antwoord op je vragen. Meer info op blz. 18

4 Atelierbezoek Siegfried Philip De Buck Aguirre zaterdag 27 februari 2010 zondag 31 januari 2010

Ring “Twin Peaks”, 2009. Goud en plexi. © www.argus-photo.be - Didier Verriest

Siegfried De Buck wordt op 24 augustus 2009 zestig jaar. Ter gelegenheid daarvan presenteert Designmuseum Gent een overzichtstentoonstelling van zijn werk. En organiseren wij een bezoek aan het atelier van deze juweelontwerper en zilversmid. Siegfried De Buck speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de Belgische edelsmeedkunst. Hij verliest hij zich niet in decoratieve elementen, maar beperkt zich tot de essentie. Elk van zijn ontwerpen heeft een verhaal in zich. Zijn voortdurende drang naar vernieuwing en zijn gevoel voor materialen leiden tot bijzondere experimenten waarbij hij edele en niet-edele materialen, zoals zwarte rubber, olifantenhaar, plexiglas en staal versmelt tot unicums. Hoe een concept ontstaat, is niet altijd duidelijk, ook niet voor de ontwerper zelf. “Ik werk nogal chaotisch, neem overal dingen op, zoek de essentie en stockeer het in mijn brein tot ik het nodig heb”, aldus Siegfried De Buck. Meer info: www.siegfrieddebuck.be Wanneer: zaterdag 27 februari om 14u Waar: atelier van Siegfried De Buck in Gent Prijs: € 8 Interesse in dit bezoek? Inschrijven vooraf is noodzakelijk. Neem contact op met KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7C, 9000 Gent, tel 09/235.22.73 of mail naar [email protected]

MEER WETEN? Kunsthistorica Isolde De Buck hoorde haar vader uit over zijn inspiraties, liefde voor vorm en geloof in het unieke: op blz. 26

De kunstenaar Philip Aguirre y Otegui is een Belg van Baskische origine. We bezoeken zijn atelier in Antwerpen. Philip Aguirre is in de eerste plaats beeldhouwer van de menselijke figuur. Volgens de kunstenaar draagt echte schoonheid ook de wreedheid van het leven in zich en kan kunst louterend werken. Zijn werken getuigen dan ook van een sterke sociale en ecologische bekommernis. Hij verbleef regelmatig in Senegal en raakte geïnteresseerd in de problematiek van de bootvluchtelingen. De boot, te zien tijdens Beaufort 08 in Nieuwpoort, was een getuigenis van deze reis. Belangrijk was ook zijn verblijf in Argentinië waar hij geconfronteerd werd met de uitbuiting in de Boliviaanse koper- en zilvermijnen. Aguirre verwerkt in zijn beelden ook alledaagse voorwerpen. Zijn vluchtelingen dragen kalebassen, bedrukte blikken dozen met zich mee. De kunstenaar werkt zijn beelden uit in brons, plaaster en klei. Een unieke kans om kennis te maken met de zuivere ingetogen vormentaal van Philip Aguirre. Meer info: www.philipaguirre.be Wanneer: zondag 31 januari 2010 om 11u Waar: atelier van Philip Aguirre in Antwerpen Prijs: € 8 Interesse in dit bezoek? Inschrijven vooraf is noodzakelijk. Neem contact op met KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7C, 9000 Gent, tel 09/235.22.73 of mail naar [email protected]

5 Blikvangers Extra The Fuping Eleven, Ceramic Unica

The Fuping Eleven, Ceramic Unica wordt een bijzondere tentoonstelling: 11 Belgische kunstenaars brengen aan de hand van speciaal gecreëerde objecten verslag uit over de indrukken en ervaringen die ze opdeden in de Chinese stad Fuping, een waar mekka voor de keramiekkunstenaar. Fuping ligt in de provincie Shaanxi in China, gelegen nabij Xi’an, bekend van het beroemde terracotta-leger. De streek ademt al eeuwen keramiek: tegels en bouwstenen, dakpannen en vaten, potten en beelden. In Fuping wordt sedert enkele jaren een internationaal keramiekmuseum uitgebouwd, het zogenaamde FLICAM-project (FuLe International Ceramic Art Museum). Keramisten worden er uitgenodigd voor een werkperiode: ter plekke maken ze nieuw werk dat nadien in het museum terecht komt. Zo trokken twaalf Belgische kunstenaars in de zomer van 2008 voor zes weken naar China om er gedurende een maand te werken in de Fuping Pottery Art Village. De Belgische selectie bestond uit Tjok Dessauvage, Mieke Everaet, Marieke Pauwels, Patrick Piccarelle, Rik Vandewege, Piet Stockmans, Johan Van Geert, Emile Desmet, Gerda Steegmans, Stefan Serneels, Nathalie Doyen en Bruno Vermeiren. “The Fuping Eleven, Ceramic Unica” brengt deze Belgische kunstenaars opnieuw samen voor een tentoonstelling waar ze hun opgedane indrukken met het Belgische publiek kunnen delen. Projectcoördinator en keramist Hugo Meert vroeg de kunstenaars speciaal voor de tentoonstelling twee “objets rares” te tonen. “De tentoonstelling is een logisch vervolg op hun werkperiode in China”, legt hij uit. “Maar ik vond het belangrijk een expositie op te bouwen die via een enigszins vernieuwende invalshoek de aandacht vestigt op hedendaags keramiek. Vandaar het opzet om een collectie uit klei gevormde objecten bijeen te brengen die als unica te bekijken zijn. Ik vroeg elke deelnemer voor de tentoonstelling twee objecten te vervaardigen: één die hij/zij als uitzonderlijk mooi aanduidt en het andere als uitzonderlijk lelijk. Zo zijn ze specifiek op zoek gegaan naar een gevatte tegenstelling van ideëen zoals mooi-lelijk, opmerkelijk-onopvallend, pervers-puriteins, enz. Het object kan een opmerkelijke vorm zijn of een deel van een vorm (dus niet noodzakelijk direct herkenbaar), uit de natuur of cultuur uit China.” Het resultaat kan je van 12 februari tot 7 maart 2010 gaan bekijken in het Oude Postgebouw van Halle.

Ontwerp Piet Stockmans

Foto: Lydia De Bock

6

Expo In deze rubriek maakt VRT-journalist Claude Blondeel je warm voor opmerkelijke exposities in binnen- of buitenland. Je kunt zijn bijdragen ook beluisteren op Radio 1 en Klara. Golden Cage, 2008, Art Unlimited, Bale, Gal Carlier Gebauer Gal X. Hufkens

Michel François Plans d’Evasion (Ontsnappingsroutes) De Belgische kunstenaar Michel François maakt sinds het begin van de jaren tachtig foto’s, video’s, objecten en installaties. Op een poëtische manier gaat hij op zoek naar de relatie tussen object, lichaam en realiteit. Hij nam onder meer deel aan Documenta 9 van Kassel (1992, Jan Hoet) en aan de Biënnale van Venetië (1999). Zijn tentoonstelling “Plans d’Evasion” (Ontsnappingsroutes) in het SMAK is de eerste retrospectieve van de kunstenaar in België en toont werk van 1984 tot nu.

Clusters

De laatste vijfentwintig jaar heeft Michel François (1956) een uitgebreid oeuvre opgebouwd dat georganiseerd is in verschillende thematische clusters. Een sculptuur of verschillende variaties van eenzelfde sculptuur kunnen deel uitmaken van verschillende clusters. De onderliggende gedachte is de variabele betekenis van elke sculptuur naargelang de confrontatie met andere sculpturen. De expo is opgebouwd als een labyrint en heet “Plans d ‘Evasion”: zoals in de Griekse mythe van Ariadne (Minotaurus, Theseus) moet je de draad volgen om uit het labyrint te kunnen ontsnappen.

Plans d’Evasion, Ontsnappingsroutes, Vluchtplannen

De titel verwijst naar een roman van de Argentijnse schrijver, Bioy Casares, een goede vriend van Luis Borges. Het is een expo vol ontsnappingsmogelijkheden over wat een sculptuur kan zijn. De hele eerste verdieping van het SMAK is tot een ingenieuze ontsnappingsroute omgebouwd. Want de tentoonstelling zélf is sculpturaal en de zalen zijn een partituur waarop Michel François zijn beelden componeert.

7

Pas Tomber. Foto: Dirk Pauwels, S.M.A.K.

Deja Vu, 2004, affiches, journal, encre de chine, Musée des Beaux Arts, Tourcoing

Psycho Jardin, 2006, Art Unlimited, Bale, Gal Carlier Gebauer Gal X. Hufkens

Psycho Jardin

In vrije val

Een eerbetoon aan het vluchten.

Kwetsbare beeldhouwwerken.

Een mooi voorbeeld van het universum van Michel François is het begin van de expo: via een houten staketsel beland je in een grote ruimte met wit zand. De vierkanten ruimte is omgebakend met omgedraaide, lege flessen, zoals wij dat in onze volkstuintjes doen. Michel François noemt dit zijn “psycho jardin”: er staat een boom met gouden chips blaadjes, een witte sliert in neon komt naar beneden dwarrelen. Vooraan staat een zwarte adelaar die in Chinese inkt bevroren is. Een adelaar is een teken van macht (States, Napoleon…). Hier is de adelaar een symbool van kwetsbaarheid, want naarmate de tijd verstrijkt gaat de macht van adelaar smelten, en verglijdt de kracht van het beeldhouwwerk.

Voor de installatie “Golden Cage” vertrekt François van een foto uit “Le Monde”: een paar omgedraaide schoenen, de zolen zijn vervangen door de hoeven van een koe: het is het schoeisel van de vluchtelingen die de Mexicaans- Amerikaanse grens proberen over te steken en met deze truc de grenswachters op een dwaalspoor willen brengen. De sporen leiden naar een gouden kooi, de vierkante openingen van de kooi hebben een A4 formaat, want dat is het formaat van de administratie die de vluchteling uiteindelijk zal ketenen.

“Val niet” is een bevel dat terugkomt in het menselijk bestaan: eerst als kind, nadien als ouderling. De installatie “Pas Tomber” toont dit order heel letterlijk: Michel François heeft “PAS TOMBER” in het vel van de muren van het SMAK gekrast, de gevallen brokstukken heeft hij op de vloer laten liggen. Het plafond is versierd met honderden hangende paardenbloemen: als je er op blaast, zijn ze weg (ook hier weer dat efemere, het verdwijnen). En de ruiten van de zaal heeft hij met een hamer bewerkt: zij zijn gebarsten in duizenden splinters en tonen de weg naar een nieuwe ontsnappingsroute. In een volgende zaal heb je de video (loop) van een stoel die eindeloos aan het vallen is.

In één zaal staat een grote sculptuur, maar als je te dicht bij komt, laat staan aanraakt, valt die uit elkaar: het beeldhouwwerk bestaat namelijk uit tientallen staafjes die met elkaar verbonden zijn en elkaar vast houden met magneten bollen. Neem je er eentje weg, en de boel klettert tegen de grond. Van “tomber” gesproken! Michel François : Plans D’Evasion (Ontsnappingsroutes) SMAK Citadelpark – Gent. Tot 10 januari www.smak.be

8 1/

Elizabeth Peyton: Live Forever Het Bonnefantenmuseum in Maastricht presenteert het eerste retrospectief overzicht van Elizabeth Peyton: negentig werken op hout, linnen en papier van een eigentijdse heldin uit New York. 2/

3/

4/

1/ Portret van Elizabeth Peyton. Foto Harry Heuts. 2/ Democrats are more beautiful (after Jonathan Horowitz), 2001. Oil on board 25,4 x 20,3 cm, Collection Laura and Satfford Broumand. 3/ David Hockney, Powis Terrace Bedroom, 1998. © Elizabeth Peyton. 4/ Roseland 1997 Oil on board 12 x 9 in 30.5 x 22.9 cm Emanuel Hoffmann Foundation, permanent loan to the Öffentliche Kunstsammlung, Basel. © Elizabeth Peyton.

9 5/

Een “onbekende” schilder in het Bonnefanten?

Eigenlijk niet, want de eerste standplaats van “Live Forever” was het prestigieuze New Museum in New York. De schilderijen van Elizabeth Peyton vinden meestal onmiddellijk hun weg naar privécollecties, want het is het soort schilderkunst dat je absoluut in huis wil hebben. De werken zijn amper een A4 groot en zien er heel mooi en charmant uit. Het is dan ook een prachtig zicht als je het Bonnefanten binnen komt: grote zalen, witte muren en daarop fraaie, charmante eigentijdse miniatuurschilderingen.

Maar wie is die Elizabeth Peyton ?

Zij werd geboren in Connecticut in 1965. Midden jaren tachtig studeert ze aan de School of Visual Arts in New York. Zij komt terecht in een kunstmilieu dat gedomineerd wordt door conceptuele strategieën en postmodernistische ironie. Kunstenaars als Jeff Koons en Cindy Sherman vieren hoogtij en de figuratieve schilderkunst wordt failliet verklaard. Maar Peyton blijft schilderen. In 1993 ontmoet zij Gavin Brown, die nog altijd haar galeriehouder is: een ontmoeting die volgens haar vergelijkbaar is met die tussen de Beatles en hun manager Brian Epstein. Omdat Brown nog niet over een eigen galerie beschikt, besluiten zij een kamer te huren in het New Yorkse Chelsea Hotel.

Van Napoleon naar Sid Vicious

Gedurende twee weken zien enkele critici Peytons houtskooltekeningen, met als opmerkelijke onderwerpen: Napoleon, Queen Elizabeth en Marie Antoinette. Een doorslaand succes is het nog niet, maar Peyton is de “talk of the town” in het New Yorkse kunstcircuit. In de volgende tentoonstelling in de Gavin Brown Gallery verschuift zij haar thematiek naar rocksterren zoals Kurt Cobain, Sid Vicious, Keith Richards en haar idolen Frida Kahlo, Susan Sonntag en Eugène Delacroix.

Portretten

Peyton is een portrettist van het heden, een schilder “pur sang”. Al jaren tekent of schildert zij dingen die fysiek of geestelijk in haar nabijheid verkeren. Haar portretten zijn puur persoonlijk, zij raakt haar onderwerpen aan met een enkele, lichte verftoets, waardoor zij enige afstand creëert. De schilderijen zijn met grote, losse penseeltrekken uitgevoerd in sterk verdunde olieverf op hardboard paneeltjes van A4-formaat.

6/

Polaroid

Portret en achtergrond lopen in elkaar over en zijn alle twee even belangrijk. Het lijkt - net als bij de polaroidfoto - of de afbeelding nog in een tussenstadium verkeert, nog moet doorkomen, oplichten en drogen. De levendige kleuren maken Peytons zelfgekozen intimi ronduit mooi, en dat in een tijd waarin “schoonheid” in de kunst als een voorgoed uigerangeerde kwaliteit werd beschouwd. Sommige critici kwalificeren het werk van Elizabeth Peyton als sentimentele kitsch en dat zij daarbij de lieveling van de collectioneurs is, wordt haar ook kwalijk genomen. Men verwijt haar dat ze een celebrity artist is, maar dat werd van Andy Warhol ook gezegd. Het mooie is dat Elizabeth Peyton de schilderkunst hanteert om aan de vluchtigheid en het verval te ontsnappen. Vandaar de titel: “Live Forever”. Elizabeth Peyton: Live Forever Bonnefantenmuseum Maastricht Tot 21 maart. www.bonnefanten.nl

[Claude Blondeel]

5/ Pete (Pete Doherty) 2005 Watercolor on paper 14 x 10 in 35.6 x 25.4 cm. Private Collection © Elizabeth Peyton. 6/ Keith (From Gimme Shelter) 2004. Oil on board 10 x 12 in 25.4 x 20.5 cm, Solomon R. Guggenheim Museum, New York. © Elizabeth Peyton

10 Blikvangers CHARLOTTE MUTSAERS

Charlotte Mutsaers, La Belle et la Bête, 1983.

Al meer dan dertig jaar verschijnen foto’s in kranten en tijdschriften van Charlotte Mutsaers en haar onafscheidelijke fox-terriërs. Ze heeft duidelijk iets met honden. Meer nog, zij heeft iets met dieren. Nu eens schrijft ze een boek over het kreeftenbevrijdingsfront, dan weer gaan haar verhalen over vissen en hazen, of zomaar over een paard dat heel graag eens op de schoot van een vrouw zou willen zitten. “Net in de tijd dat ik nogal leed onder de uitputtende tweeslachtigheid schrijven of schilderen, kreeg ik een droom: de volgende dag wist ik precies wat me te doen stond.” Het zijn de woorden van Charlotte Mutsaers die terug te vinden zijn in haar tentoonstelling in Oostende. Ze had gedroomd over inktvissen. Zou ze die beestjes nu schilderen of zou ze hun inkt gebruiken om erover te schrijven? Het werd een combinatie van de twee: schilderijen met tekst. Intussen zijn we pakweg twintig jaar verder en de knoop is intussen doorgehakt. De letters hebben het gewonnen van het kleur. Hoe ze tot die beslissing kwam, vinden we in de tentoonstelling: “De inktvis heeft een prachtig afweermiddel, een manier om de belagers op afstand te houden: de inktwolk, waardoor het dier onzichtbaar wordt. Tenminste, dat denkt de inktvis.” In de Venetiaanse gaanderijen kan je uitgebreid kennismaken met deze intrigerende Charlotte. Aan de hand van documenten, foto’s en knipsels kom je korter bij haar ziel, bij de dingen die haar pad hebben gekruist en bij haar familiale leven. Na het biografische luik kom je terecht bij haar schilderijen, grafiek en een leuke vitrinekast, waarin haar inspiratiebronnen worden uitgestald. De beeldende kunst oogt eerder naïef, soms haast kinderlijk van opzet. Deze manier van werken heeft onmiskenbaar een ontwapenend effect op de kijker. Zeker ook het vermelden waard is de verdeling van de exporuimte in “kamers”. De combinatie van schilderijen,

teksten en sterk uitvergrote fotografie resulteert in een thematische presentatie met een zeldzame perfectie. Pluim voor de curator! Het thema “La Belle et la Bête” toont een reeks zelfportretten van de kunstenares en haar hondje. Wie is wie? Wie is la bête? Deze schilderijen stellen vragen bij de onevenwichtige relatie tussen mens en dier. De piëta’s moeten we voor één keer eens niet catalogeren als religieus werk. Hier wordt de kijker geconfronteerd met de gedachte: wie zou er eigenlijk niet willen sterven in de omarming van zijn bloedeigen moeder? En dan zijn er nog de talrijke hazen. Zij staan symbool voor levenslust, steeds alert en bang, maar tegelijkertijd ook bandeloos en teder. Het zijn onmiskenbaar ook zelfportretten van Mutsaers. En tot slot mogen we natuurlijk de onvergetelijke verzameling inktvissen niet vergeten. Als het beeldend werk eerder anekdotisch en luchtig mag bestempeld worden, dan moeten we het literair oeuvre met een meer filosofische benadering tegemoet treden. De thema’s zijn in beide disciplines meestal geënt op persoonlijke ervaringen, maar de schrijverijen hebben een veel diepere zeggingskracht. Dit meestal vrolijk ogende oeuvre is immers nooit helemaal vrijblijvend. Mutsaers is een geëngageerd kunstenares, en daar moeten we niet alleen haar sympathie voor dierenactivisten onder begrijpen. Ook haar bezorgdheid voor cultureel erfgoed haalt regelmatig de pers. In de voetsporen van L.P. Boon mag Charlotte Mutsaers zonder schroom de nieuwe tedere anarchist genoemd worden. Samen met deze warmhartige tentoonstelling verschijnt een verzorgde en rijk geïllustreerde catalogus. Het is een boeiend schrijversprentenboek om urenlang in rond te dwalen en heerlijk goed gezind van te worden. Charlotte Mutsaers - Aangespoeld met pen en penseel Venetiaanse gaanderijen - hoek Zeedijk / Parijsstraat – Oostende Tot 31 januari 2010 Maandag tot zaterdag: 14u – 17u, Zondag: 10u – 12u en 14u – 17u. www.oostende.be/cultuur

Charlotte Mutsaers, Being boiled Hurts, 2005.

11 ZAO WOU-KI

KAMERS VOL KUNST

Zao Wou-Ki is 88 en nog steeds prominent aanwezig in de hedendaagse kunstscène. Na zijn studies kalligrafie en traditionele Chinese schilderkunst in zijn geboorteland, verhuist hij in 1948 naar Parijs. Zijn contacten met Giacometti, Hartung, en zijn goede vriend Jean-Michel Folon maken van de Chinese kunstenaar een zoon van twee culturen. Vooral onder invloed van Paul Klee komt hij tot nieuwe artistieke inzichten. Hij groeit uit tot één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de lyrische abstractie. Zijn schilderijen behouden wel een verwantschap met de natuur. De bomen en heuvels van de picturale Chinese traditie maken echter plaats voor wervelstormen, trillingen, golven en vloeiende magmastromen, lucht en wind, de adem van het leven, de alchemie van de kleuren. Het zijn stuk voor stuk innerlijke landschappen in een oneindig subtiel koloriet, een harmonie van leegte en volheid. Zijn werk is poëzie, ritme en muziek tegelijkertijd. Gestimuleerd door zijn vriend Henri Michaux keert Zao Wou-Ki ook regelmatig terug naar zijn basisopleiding: de Chinese inkttekening. En hierin wordt hij onevenaarbaar. Met een twintigtal inkttekeningen en een tiental aquarellen in kleur krijgt de bezoeker van het Folon Museum een reis aangeboden door de emotionele wereld van Zao Wou-Ki van de jaren zestig tot vandaag.

“Constcamers” werden ze vroeger genoemd: kamers boordevol kunst. Het zijn als het ware musea in het klein. Dé specialist van het genre was Willem van Haecht (1593-1637). Van zijn hand bleven slechts drie werken bewaard. Ze behoren tot het allerbeste binnen dit genre. Voor het eerst worden deze unieke stukken samen getoond in een exclusieve tentoonstelling in Antwerpen. De geschilderde interieurs, gevuld met schilderijen en andere kunstvoorwerpen zijn nu eens een lofzang op de schilderkunst, dan weer een uitbeelding van een ideale fictieve kunstverzameling. Soms komen ook min of meer realistische inventarissen van bestaande collecties voor. De tableaus werden gemaakt voor prominente verzamelaars die met hun kunstbezit wilden pronken. De kunstkamers van Van Haecht zitten vol met verhalende en symbolische elementen die verwijzen naar het rijke artistieke en intellectuele Antwerpse leven in de 17e eeuw. De wereld van Rubens is in deze voorstellingen goed vertegenwoordigd. Na de presentatie in Antwerpen zal de mini-tentoonstelling te zien zijn in het Mauritshuis in Den Haag van 25 maart tot en met 27 juni 2010.

Zao Wou-Ki Fondation Folon Drève de la Ramée 6A - Terhulpen Van 11 oktober 2009 tot 17 januari 2010 Dinsdag tot zondag: 10u – 18u www.fondationfolon.be

Kamers vol kunst in 17e-eeuws Antwerpen Rubenshuis, Wapper 9-11, Antwerpen Tot 28 februari 2010 Dinsdag tot zondag: 10u – 17 u. www.rubenshuis.be

Willem van Haecht, De kunstkamer van Cornelis van der Geest. © Rubenshuis.

Zao Wou-Ki, Zonder titel (2005) - Indische inkt op rijstpapier

12 4 x Mu.ZEE Deze winter pakt Mu.ZEE (het voormalige PMMK) uit met een kunstproject in vier segmenten: 1. Het kleurboek van Jef Geys In september hebben alle leerlingen van het zesde jaar basisonderwijs te Oostende een kleurboek van Jef Geys ontvangen. Het project wil vragen oproepen. Hoe kijken kinderen naar zichzelf en naar de wereld? Welke invloed hebben beelden op hun denken? Hoe wordt het denken gekleurd door beelden en vormen? Het kleurboek van Jef Geys ( uit de jaren zestig) is nu in een nieuwe versie, “Kempens Informatieblad - editie Oostende”, uitgegeven. Het bestaat uit zeven themabladen: de wereld, het lichaam, het mannelijke, de droom, de kunstgeschiedenis, de dingen en het huis. Mu.Zee toont de originele panelen van het kleurboek van toen samen met de observaties, invullingen en interpretaties van de leerlingen uit Oostende. 2. Daan van Golden De tentoonstelling “Golden Years” van de Nederlandse kunstenaar Daan van Golden brengt een verzameling van beelden vanaf zijn geboortejaar 1936 tot zijn zeventigste verjaardag in 2006. “De gouden jaren” is een uitdrukking die verwijst naar een ideale tijd van bloei en welvaart, of gewoonweg de tijd waarin we het geluk hadden te leven. De beelden komen uit kranten, ze maken vaak deel uit van ons collectief geheugen.

Jef Geys

3. Luc Claus – collectiepresentatie Bij Luc Claus (1930 - 2006) staat verfijnde eenvoud voorop. Samen met zijn vriend Dan Van Severen deelde hij de zoektocht naar de essentie. De lijnen die naar de mens refereren bij Claus, staan naast de geometrische component bij Van Severen. Schetsboeken, reistekeningen en een verzameling postkaarten van Luc Claus worden in dialoog getoond met werken uit de collectie en bruiklenen van onder meer James Ensor, Luis Van Lint, Marc Mendelson, Philip Guston en Bruce Nauman. 4. Fotograferen met Cézanne Het boek “Fotograferen met Cézanne” van Jean Leering heeft een unieke invalshoek om de schilderkunst van de impressionistische kunstenaar Paul Cézanne (1839-1906) dichter bij de hedendaagse kijker te brengen. Het bevat een visueel onderzoek naar de motieven van Cézanne en zijn manier van uitbeelden. De bibliotheek van Mu.Zee bouwde er een tentoonstelling rond. “4 x Mu.ZEE” Romestraat 11 - Oostende Tot 31 januari 2010 Dinsdag - zondag: 10u tot 18 u. www.muzee.be

Uit het foto-archief van Daan Van Golden.

13 FRIDA KAHLO

EDITH DEKYNDT

Op haar zesde krijgt ze kinderverlamming, waardoor haar rechterbeen dunner blijft dan het andere. De Mexicaanse Frida Kahlo (1907-1954) wil graag geneeskunde gaan studeren, maar ook nu weer beslist het noodlot er anders over. Een tram doorboort haar schoolbus als ze achttien is. Een versplinterd bekken kluistert haar jarenlang aan het ziekenbed. Maar Kahlo is een vechter. De lange revalidatie brengt haar ertoe om te gaan tekenen en schilderen. Veel meer dan tweehonderd schilderijen zijn er van haar niet terug te vinden. Maar wat ze creëert, maakt een diepe indruk in de hele artistieke wereld. Breton bestempelde haar werk ooit als “een strik rond een bom”. Haar pakkende beelden weerspiegelen haar ervaringen en visioenen. Net als Vincent Van Gogh groeit ze uit tot een artistiek icoon die in extreme zelfconfrontatie een diepe bron van creativiteit ontdekt. Met het penseel gaat Kahlo de pijn haast voelbaar te lijf. Haar verzet en de wil om te overleven weerspiegelen zich in haar vele zelfportretten. De zeer herkenbare schriftuur refereert naar de Mexicaanse volkskunst, maar ook de invloed van het Europese surrealisme is nooit ver weg. Haar androgyne identiteit toont tegelijk een innemend vrouwelijke en geëngageerd mannelijke uitstraling. Haar zichtbaar snorretje en de zware aan elkaar gegroeide wenkbrauwen accentueren haar mannelijke trekken. En tegelijkertijd toont ze zich als een geëmancipeerde vrouw, passioneel, sensueel en kwetsbaar. Haar sympathie voor het communisme steekt ze nooit onder stoelen of banken. Terwijl ze jarenlang haar levenspad deelt met de revolutieprekende Diego Rivera, knoopt ze tussendoor nog even een kortstondige relatie aan met Trotski. Bij haar dood vindt men een onvoltooid portret van Stalin op haar schildersezel. Haar kist wordt gedrapeerd met een rode vlag. De expo in Bozar toont schilderijen, aquarellen en tekeningen, aangevuld met een selectie onuitgegeven facsimile’s van brieven en foto’s. De tentoonstelling toont de onuitputtelijke creativiteit van een respect afdwingende kunstenares, maar schetst daarnaast ook een uitgebreid beeld van de culturele scène van Mexico in de eerste helft van de 20e eeuw.

Geïnjecteerde zwarte inkt verspreidt zich langzaam in een visfilet. Melk wordt ingespoten in een pels en ingevroren. En dan volgt de observatie. Op zijn minst vreemd, voor velen misschien zelfs absurd. Maar het is de wereld van Edith Dekyndt. De materialen die de kunstenares gebruikt, ondergaan onder haar handen een transformatie. Niet alleen de tastbare structuur van haar studieobject kan wijzigen, ook de kenmerken van de omgevende ruimte rond het object veranderen soms. Haar kunst situeert zich niet zozeer in het eindresultaat. De nadruk ligt hoofdzakelijk op het evolutieproces. Gefascineerd door de grens tussen wat zichtbaar en onzichtbaar is, werkt Dekyndt met controversiële elementen als stof, vochtigheid, luchtverplaatsingen, magnetische golven en statische elektriciteit. Ze tracht grip te krijgen op het oncontroleerbare, het ongrijpbare en het vluchtige. Haar ganse oeuvre staat in het teken van het al dan niet waarnemen van evolutie. Edith Dekyndt ontpopte zich tot één van de meest gerenommeerde Waalse kunstenaars. De recente aankoop van drie van haar werken door het New-Yorkse MOMA vormt hiervan een levendig bewijs. De titel van haar tentoonstelling, “De golven van Love”, verwijst naar de ontdekking van de Engelse geofysicus A.E.H. Love (1863 – 1940) die een wiskundig model uitdacht voor welbepaalde golven van het aardoppervlak die de naam “Lovegolven” meekregen. Gefascineerd door natuurfenomenen als aardtrillingen en ondergrondse aardgolven, verwerkt Edith Dekyndt deze aspecten op heel eigen manier in haar werk en gaat zo bovendien een zeer boeiende dialoog aan met het industriële verleden van de oude koolmijnen van Grand-Hornu. Golven van Love MAC’s – Museum voor Hedendaagse Kunst Rue Sainte-Louise 82 – Hornu Tot 24 januari 2010 Dinsdag tot zondag : 10u – 18u www.mac-s.be

Frida Kahlo Paleis voor Schone Kunsten Ravensteinstraat – Brussel Van 16 januari 2010 tot 18 april 2010 Dinsdag tot zondag : 10u – 18u Donderdag : 10u – 21u www.bozar.be

Edith Dekyndt,Golven van Love, videoprojectie, 2009. Frida Kahlo, Self-Portrait with Small Monkey, 1945, Museo Dolores Olmedo, Xochimilco.

[André De Nys]

14 Gesprekken met kunstenaars Jan De Vliegher

De Brugse schilder Jan De Vliegher legt gewone dingen en gebeurtenissen uit zijn eigen omgeving vast op foto, zet die om in een compositie en van daaruit in een schilderkunstig beeld. “Ik zie schilderkunst als topsport, waarbij je honderd procent controle uitoefent over wat je doet en waarbij je heel scherp staat. Je moet ook eens uit de bocht kunnen gaan, maar wel berekend.”

15 Als je gevraagd wordt naar wat je doet in het leven, hoe stel jij jezelf dan voor? JDV: Allereerst zeg ik dat ik kunstschilder ben en dat ik figuratieve schilderijen maak. Vervolgens vraag ik of ze weten wat figuratieve schilderijen zijn. Als ze dat niet weten, breng ik aan dat dat grote schilderijen zijn van ongeveer twee op drie meter, zoals de muur waar ze op kijken en tracht ik hen uit te leggen dat ik daar bvb. een interieur of een stilleven op aanbreng. Tot slot vertel ik dan dat er een complexe theorie achter schuilt, maar dat ik die nu niet zal uitleggen. (lacht) Je reist veel om foto’s te nemen voor je thema’s. JDV: Ja, en dat zijn echt werkreizen. Dat is geconcentreerd afzien, zeker in Italië, waar je ook nog eens die loden zon op je knikker voelt en je toch bij de les moet blijven. Ik sta al snel een kwartier lang stil bij dezelfde façade om de juiste hoek te kiezen. Je moet

prepareer, droogt redelijk snel en daardoor moet je in één ruk doorschilderen om de lagen fris en nat in nat te kunnen schilderen. De Italianen noemen dat alla prima. Want de dag erna is dat anders al helemaal niet meer zo prima (lacht). Willem De Kooning kleefde bvb. kranten of plastic op z’n doek om er de dag nadien toch nog vloeiend aan te kunnen werken. Maar het heeft ook te maken met de sfeer van het moment? JDV: Uiteraard, ik streef ernaar om de inspiratie en de energie van het moment in één ruk op het doek te krijgen. Ik wil daarom ook geen beslommeringen rond mijn werk. Ik heb een tijd geleden eindelijk eens een agenda gekocht en je zult zien dat wanneer we daar even in bladeren, er veel lege dagen tussen staan. Dat zijn de dagen dat ik mij met mijn atelierwerk bezighoud. Als er bijvoorbeeld toch iets tussenkomt, zoals mijn zoontje ’s middags naar

school brengen, dan zal ik pas beginnen schilderen nadat dat van de baan is.

ook weten dat ik niet op reis vertrek als ik er artistiek niets kan uithalen. Schotland lijkt mij bijvoorbeeld een plaats waarnaar ik niet onmiddellijk op reis zal gaan omdat ik me die landschappen nog niet direct zie schilderen. Italië daarentegen spreekt mij dan wel weer aan. Als ik ernaar vertrek, heb ik op voorhand ook echt een idee van de plaatsen die ik wil zien en vastleggen. Ik nam daar deze zomer in het totaal ongeveer 6000 foto’s. Negentig procent daarvan zijn uiteindelijk wel toevalligheden opgebouwd rond die uitgekozen plaatsen. Uit die duizenden foto’s distilleer ik dan ongeveer dertig magnifieke beelden. Dat schept natuurlijk het probleem van de keuze tussen reekswerk en een individueel werk. Persoonlijk werk ik liefst met het laatste. Die reeksen staan eigenlijk allemaal open en rond ik nooit helemaal af. Ik stap erin en eruit naargelang ik er zin of inspiratie voor heb. Vaak hangt het er ook van af of ik genoeg fotomateriaal voorhanden heb om eraan door te werken. Je zei me eens dat je een schilderij per dag maakt. JDV: Ik maak er niet letterlijk één per dag, want anders zou ik 365 schilderijen verzameld hebben in een jaar. Maar ik werk wel altijd een schilderij af binnen een dag. Dat heeft onder andere te maken met technische beperkingen. De olieverf die ik zelf nogal fluïde

Je zei me ook eens dat je de dag nadien een werk durft te vernietigen? JDV: Het gebeurt zeer zelden dat ik er op één dag niet uitkom of ik al dan niet tevreden ben van een werk. Dat komt meestal omdat ik mezelf dan een experiment opleg, omdat ik vastzit in een bepaalde schilderstijl. Na verloop van tijd weet je waar je goed in bent en waar je eigen stijl ligt, maar er zijn dagen dat het zo niet werkt. Dan wil ik toch weer vrijer gaan schilderen en begin ik aan iets compleet anders. Op die manier overschrijd ik dan vaak een grens, waardoor ik niet meer helemaal tevreden ben over het resultaat. Is het niet goed om als schilder af en toe een heel andere weg in te slaan? JDV: Soms. Er moet een noodzaak toe zijn. Meestal zet je als kunstenaar kleine stappen. Je evolueert. Een totaal andere weg inslaan, plots een ander geloof aanhangen zeg maar, doe je niet als je jezelf bent. Je gaat nooit echt fluitend naar je atelier. Want je kan het niet ontkennen: het blijft een gevecht, je weet nooit op voorhand waar je zult belanden. En als je een week geen zin hebt om te schilderen, ga je dan toch driftig op je doek af? JDV: Nee, als ik geen zin heb, laat ik dat even los. Dat gebeurt enkel wanneer ik oververmoeid ben, omdat ik bijvoorbeeld ’s nachts te lang opzoekwerk gedaan heb in mijn fotoarchief. Het is dus deugdzaam om jezelf enige discipline op te leggen.

16 Hou je de kunstmarkt in het oog? JDV: Nee, daar houd ik mij zo ver mogelijk vandaan. Ik weet dat mijn werk naar waarde geschat wordt, maar daar houdt het mee op. Ik verwacht ook niet dat mijn werk gesmaakt wordt bij het grote publiek. Dat is ook helemaal niet realistisch. Voor veel mensen is mijn werk al te abstract. Zelfs veel van mijn leerlingen houden mijn werk al voor bekeken. Doet roem jou iets als persoon? JDV: Ik blijf toch liever achter de schermen. Het idee om kunstenaar om de kunstenaar te zijn, ligt mij niet echt. Ik word er veel over aangesproken dat ik een vrij normaal leven leid, maar ik vind dat dan ook maar de gewoonste zaak van de wereld. Ik hou van de mediaschuwheid van sommige kunstenaars. Neem nu Cy Twombly. Hij is aanwezig in alle grote collecties, maar hij schuwt alle publiciteit. Ik wil evenmin mijn persoon uitspelen.

Zijn er naast Twombly, nog kunstenaars die je inspireren? JDV: Natuurlijk, veel. Sowieso Willem De Kooning, maar ook Imi Knoebel, Gunther Forg of vroeg klassieke schilders als Lorenzo Monaco en Simone Martini om er maar een paar te noemen. Recentelijk is daar ook de jonge Katherine Bernhardt bijgekomen. Zij legt een ongelooflijke punch in haar werk. Het is net dat heilig vuur dat me inspireert. Wil jij met het picturale de inhoud overstijgen? JDV: Wat is de inhoud? Voor de formalisten is de inhoud de vorm. Voor hen komt alle kunstbeleving voort uit de vorm alleen. Voor mij is inhoud zeker geen verhaal of een literair element alleen. Het

expressieve karakter of de emotionele impact van een werk, is belangrijk, en dat kan zich aftekenen in het spel van de kleuren of zuiver in de esthetische beleving. Het gaat mij om de visuele schoonheid. En de essentie daarbij is vitaliteit. Door de eeuwen heen zie je bij de grote meesters die kiem. Zij kunnen door hun toetswerk of kleurgebruik het leven evoceren. Het tableau komt als het ware tot leven, net zoals bij muzikanten die een toets kunnen aanraken waardoor je haren komen recht te staan. Bij de vroeg Italiaanse schilders zie je bijvoorbeeld de nadruk van het bladgoud als zonlicht dat de warmte creëert. Zie je schilderkunst als een troost? JDV: Ik zie kunst eerder, zoals Gerhard Richter, als de hoogste vorm van hoop. Of het mij troost biedt, daar heb ik nog nooit bij stilgestaan. Iedereen kent het gevoel wel van het zich verlicht voelen wanneer je een schitterende expositie verlaat. Bij Wolfgang

Laib in Parijs kreeg ik een aantal jaren geleden bijvoorbeeld zo’n piekervaring. Deze kunstenaar verzamelt het stuifmeel van bloemen en strooit het met een zeef uit over de grond in een grote witte kamer waardoor het een tapijt wordt dat als het ware over de grond zweeft. Het werk was zo buitengewoon mooi dat het mij een intens gevoel van geluk gaf. En schilders die tristesse uitbeelden, voel je je daar tot aangetrokken? JDV: Ik ga die schilderkunst eerder uit de weg. Niet om een of andere reden, maar ik voel me daar gewoonweg niet goed bij. Ik beleef alles heel sterk, dus ga ik alles wat pijnlijk is uit de weg. Het lijkt mij masochistisch om je daar ook in onder te dompelen.

17 Ik zoek niet naar een “Sturm und Drang”-gevoel om alles van me af te schilderen. Ik schilder onder impuls van de euforie die het leven me geeft. Schilderen is uiteindelijk ook een rationeel denkproces. Echt diep gaan en je gevoelens beleven zonder stelselmatigheid, zoals bij expressionisme, vervalt al snel in iets animaals. Hoe vaak gebeurt het niet dat iemand in een roes denkt een ongelooflijk werk te hebben gemaakt en achteraf inziet dat het helemaal niets voorstelt? Ik zie schilderkunst meer als topsport waarbij je honderd procent controle uitoefent over wat je doet en waarbij je heel scherp staat. Je moet ook eens uit de bocht kunnen gaan, maar wel berekend. Vind je het van belang dat je schilderijen als hedendaags aanzien worden? JDV: Jazeker, al blijft het moeilijk om revoluties te ontketenen binnen de schilderkunst. Het is moeilijk om het persoonlijke pad te

bekritiseert. Na verloop van tijd ontwikkel je een bepaalde kunstesthetische kennis waardoor je persoonlijker een kunstenaar taxeert, los van de hype die errond ontwikkeld wordt. Wat zijn je grootste sterktes en zwaktes als schilder? JDV: Mijn trefzekerheid en vakkennis stellen me gerust. Ik weet ook wanneer een schilderij goed is, omdat ik de systemen ken en ze ook kan ontwijken, manipuleren of ontkrachten. Ook daardoor kan ik makkelijk ‘uit de band springen’, kijken hoe ver ik kan gaan. Een bepaalde luiheid is wel mijn grootste zwakte. Op dit moment zit ik drie à vier dagen per week in mijn atelier. Ik verdien wat ik nodig heb om mijn materialen te kopen en ik ben blij dat ik elke dag kan opstaan om te schilderen. Die vrijheid is onbetaalbaar. Je lijkt me niet echt belang te hechten aan titels. Vind je dat titels een meerwaarde geven aan je werk? JDV: In mijn werk vind ik dat niet onmiddellijk nodig. Ik prefereer het abstracte boven het verhaal, zodat het beeld versterkt op de voorgrond komt. Ook bijschriften of uitleg vind ik daarbij hoogst overbodig. De mooiste titels blijven voor mij “untitled” met daaraan een nummer verbonden. Maar vaak geef ik mijn werken een eenvoudige beschrijvingstitel bij die nummering mee om het de galerijen makkelijker te maken en alles te ordenen. Mijn expo’s hebben de laatste jaren wel titels, maar ik houd het dan vaak bij “recent paintings”. Het hoort allemaal een beetje sec te blijven. Vind je dat je schilderijen beter uitkomen in groep of apart? JDV: Dat is niet onmiddellijk van belang voor mij. Een werk moet op de eerste plaats op zich kunnen staan en sterk genoeg zijn. De plaats in de ruimte vind ik wel belangrijk, dus ik vraag altijd een plattegrond van de ruimte waar ik exposeer. Je moet echt wel even doordenken waar je wat hangt. Wat ik daarbij nog altijd als een probleem ondervind, is hoe ik de essentie kan vinden van wat ik toon. Doe ik dat door een reeks op te hangen of door alles door elkaar te hangen? Wat vind je zelf je hoogtepunt? JDV: Zeer dikwijls mijn laatste schilderij. Dat vind ik meestal het beste dat ik gemaakt heb. Daarbij heb ik veelal het gevoel dat ik op mijn hoogtepunt zit en dan probeer ik nog een stap verder te gaan. Elke keer opnieuw zoek ik de uitdaging van die grens. Stap voor stap… zoals iedereen de weg van het leven zelf zou moeten bewandelen. Bedankt voor het interview, Jan! [Hilde Van Canneyt]

blijven bewandelen en tegelijkertijd een evenwicht te vinden met originaliteit, want je werk moet wel herkenbaar zijn. Kan je mij verduidelijken waar die hedendaagsheid ligt in je klassieke thema’s? JDV: Op de manier waarop ik het beeld compositorisch uiteenrafel in combinatie met een vrije en brede schildertechniek. Heel de erfenis van de abstracte schilderkunst spreekt uit mijn doeken. Schilderkunst is een belevingswereld waarbij je voor jezelf intuïtief een kwaliteitscriterium volgt en dan hoop je zoveel mogelijk ontdekkingen te doen. Verder voel ik me een klassiek geschoold schilder die uit het oogpunt van formele en expressieve criteria

Jan De Vliegher stelt tentoon: Art Brussels, april 2010 In Galerie Zwart Huis (Zeedijk 635)te Knokke, juli en augustus 2010 Monografie Jan De Vliegher 2004 – 2009, verschenen bij Uitgeverij Snoeck, Gent / Zwart Huis, Knokke (zie bespreking KUNSTLETTER[s] nov. 2009) Meer info: www.jandevliegher.be | www.galeriezwarthuis.be

18 Catalogus Kunst & Zwalm Deze zomer vond de 7e editie van Kunst&Zwalm plaats. Dit tentoonstellingstraject in de Oostvlaamse Zwalmstreek heeft inmiddels een stevige reputatie opgebouwd. En ook de editie 2009 was een schot in de roos. Zopas verscheen de catalogus bij het kunstevenement.

Kunstlabo Bereid je voor op de Canvascollectie

Hasselt 23 januari / Oostende 6 maart Door middel van een boek een accuraat beeld geven van Kunst&Zwalm: het is een moeilijke onderneming. Het landschap en de natuur spelen immers een prominente rol in dit tentoonstellingsproject. In de inleiding bij de catalogus situeert kunsthistoricus Wim Van Mulders de plaats die Kunst&Zwalm inneemt in de evolutie die kunstinterventies in het landschap sinds de jaren ’70 hebben doorgemaakt. En hij besluit: “Wie zo dicht bij en met de natuur werkt, vraagt onwillekeurig naar het verborgene, de oorsprong. (…) Net als filosofen zoeken kunstenaars verklaringen voor het verborgene en datgene waar alles op berust. Hun voornaamste streven is het onechte of het betere leven in deze cultuur onderzoekend te decoderen.” De catalogus biedt een mooi overzicht van de thema’s en de werken die in deze editie aan bod kwamen. Skvozniak, de smokkelmachine van Luc Ewen, de paravent van Rik Moens, de desoriënterende observatiehut van Stefaan Dheedene of het veelbesproken zinkende huis van Feipel en Bechameil: het zijn maar enkele markante interventies die je via deze catalogus kan (her)ontdekken. [WDS]

TE WINNEN: 5 exemplaren van de catalogus Kunst&Zwalm 2009

Je doet mee aan de Canvascollectie? Welke werken toon je? En hoe stel je je werk voor? Tijdens het Kunstlabo vind je een antwoord op je vragen. Samen met een professioneel kunstenaar worden je werken besproken met aandacht voor het beeldend proces, je onderwerp en materiaalkeuze. Het is belangrijk om tijdens de Canvascollectie een presentatie te geven van je werk waarin je visie en beeldtaal duidelijk spreekt. Je leert m.a.w. een verantwoorde selectie te maken uit je eigen werken. Verder krijg je tips om je eigen werk beknopt toe te lichten aan de Canvasselectiecommissie. Er wordt telkens gedurende een uur gewerkt in groepjes van 4 deelnemers en één professioneel kunstenaar/docent. Een aanrader voor wie goed voorbereid naar de Canvascollectie wil trekken. Meebrengen: eigen werk (zoveel mogelijk, eventueel aangevuld met foto’s zodat je een goed overzicht van je werk kan voorleggen), portfolio. Prijs: € 8 TIP: Je kan zeker ook deelnemen aan deze kunstlabo’s als je in een andere provincie deelneemt aan de Canvascollectie. Waar: Z33, Hasselt (in de Kapittelzaal) Wanneer: 23 januari 2010 van 9u30 tot 12u30 De tentoonstelling (un)balanced van Frederic Geurts is vrij te bezoeken vanaf 11u of vanaf 14 u met een gids.

Waag je kans via een mailtje naar: [email protected] of briefje naar KUNSTLETTER[s], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent.

Waar: Mu.Zee, Oostende Wanneer: 6 maart 2010 van 10 tot 13u.

Voorstelling catalogus

Interesse in KUNSTLABO? Inschrijven vooraf is noodzakelijk. Neem contact op met KUNSTWERK[t], Bijlokekaai 7C, 9000 Gent, tel 09/235.22.71 of mail naar [email protected]

De catalogus wordt op 18 december 2009 voorgesteld in Netwerk / centrum voor Hedendaagse kunst, Houtkaai z/n 9300 Aalst tijdens het event “Tranche de Vie”.

Jan Van Munster, Brainwave, 1997.

Expeditie kunstwerk[t] Kunststad Eindhoven

Net over de grens ligt Eindhoven: thuisbasis van Philips en PSV, maar vooral een stad met een rijke culturele geschiedenis en een stevige reputatie op het vlak van design. Onze reporter bezocht er voor u enkele opmerkelijke bezienswaardigheden.

Centrum kunstlicht in de kunst Historiek In 1891 kocht Gerard Philips een oud fabriekspand in Eindhoven. Het eerste gloeilampenfabriekje van Philips was een feit. Gerard startte heel bescheiden, met een productiecapaciteit van 500 lampen per dag. Rond de eeuwwisseling was dit al opgelopen tot meer dan 10.000 lampen per dag en in 1908 moest de productie wegens plaatsgebrek verhuizen naar een grotere locatie. In de jaren dertig betrok de afdeling neonverlichting het oude fabriekje. Tien jaar later werd er de fabricage van TL-lampen geïnstalleerd. Uiteindelijk groeide Philips uit tot de grootste lichtproducent ter wereld. In een deel van het oude fabrieksgebouw wordt vandaag een beeld geschetst van de fabricage van kooldraadlampen aan het einde van de 19e eeuw. In de aanpalende zalen kan men de evolutie volgen van de mechanisatie in de 20e eeuw. Een ander deel van het oorspronkelijke fabrieksgebouw werd in 2001 omgetoverd tot een kunstencentrum waarin het kunstlicht een centrale plaats kreeg. Het industriële karakter van toen (de buizen, leidingen en het typische fabrieksdak) werden zo veel mogelijk behouden en accentueren vandaag de verbinding tussen hedendaagse kunst en industriële archeologie. Johan Jansen was jarenlang verlichtingsdeskundige bij Philips. Hij was geboeid door hoe kunstenaars lichteffecten verwerkten in hun schilderijen en tekeningen. Met veel

19 passie en met financiële ondersteuning van Philips, kocht hij reproducties van schilderijen en grafiek uit de 17e en 18e eeuw die licht “verbeelden”. Volgens hem was het mogelijk om van een kunstwerk af te lezen welke vormen van kunstlicht er vroeger gebruikt werden, gaande van de kaars, over olielamp tot gloeilamp. Zijn verzameling werd de basis voor talrijke tentoonstellingen die de ganse wereld rondreisden. Met de opbrengst van zijn presentaties kon hij nieuwe en originele kunstwerken aankopen van hedendaagse kunstenaars. Zijn collectie groeide uit tot 600 lichtkunstobjecten die vandaag deel uitmaken van het vaste depot van het “Centrum kunstlicht in de kunst”. Het museum in Eindhoven is enig in zijn soort. Er zijn drie gelegenheidstentoonstellingen per jaar, naast de permanente presentatie lichtkunst. De audiogids biedt interessante achtergrondinformatie bij tientallen kunstwerken. Bovendien heeft het museum een bibliotheek en een archief met betrekking tot lichtkunst. Deze documentatie is toegankelijk na afspraak gedurende de openingstijden van het secretariaat. Vaste collectie Steeds meer hedendaagse kunstenaars maken gebruik van licht. Na gloeilampen en neonlicht is het vandaag vooral de ledverlichting die aan bod komt. Het maken van een lichtobject wordt echter technisch steeds moeilijker. Maar licht heeft een magische aantrekkingskracht en welke kunstenaar houdt nu niet van uitdagingen? De van oorsprong Hongaarse kunstenaar Nicolas Schöffer (1912-1991) versmelt de artistieke mogelijkheden van licht met wetenschappelijke elementen. Op een metalen frame werden geperforeerde plaatjes gemonteerd. De ganse installatie draait om haar as en via subtiele filtering van lichtbundels bewegen er rode en blauwe schaduwen op de muur in steeds wisselende ongrijpbare effecten. Een symbiose van licht, tijd en beweging in de ruimte. “Augenscheinlich” is de titel van een lichtsculptuur van de Litouwse kunstenares Levulé (1976). Op een golvende kunststofplaat monteerde ze honderden leds die een tekst vormen in brailleschrift. In het Duits schreef ze een natuurkundige verhandeling over licht. Voor ziende mensen die geen brailleschrift kunnen lezen, blijft de inhoud een geheim. Blinden kunnen de lichtpuntjes voelen en de tekst wel ontcijferen. Maar omdat sommigen nooit hebben kunnen zien zal voor hen de boodschap abstract of zelfs onbegrijpelijk overkomen. Zowel de fysische ervaring van licht, alsook de kennis over het begrip licht spelen in dit werk een belangrijke rol. Zowel de blinden als de zienden kunnen elk slechts een deel van het kunstobject verwerken. Voor beiden moet het beeld compleet gemaakt worden door de eigen verbeelding. Johan Van Zutphen (1921-2005) toont in de vaste collectie een kubus met reflecterende lijnen. Op een eerste kubus in plexiglas werden concentrische cirkels geschilderd. Daaromheen werd een tweede transparante kubus gemonteerd met dezelfde schildering. Doordat het geheel draait om zijn as ontstaat het moiré effect. De twee cirkelpatronen schuiven vanuit de blik van de toeschouwer over elkaar heen en er ontstaat een boeiend gevlamd lijnenspel die de illusie

20 geeft van een werkelijkheid die er niet is. “Brainwave ‘97”, zo noemde Jan Van Munster (1939) zijn lichtsculptuur. Eén van de belangrijkste thema’s in zijn oeuvre is energie als wetenschappelijk waarneembaar verschijnsel. Maar Van Munster is ook gefascineerd door de ongrijpbare levensenergie die de mens voort stuwt. Dit alles tracht hij te verbeelden door gebruik te maken van tegenstellingen, waarmee hij spanningsvelden oproept. Licht op zich is immers een bron van energie en tegelijkertijd de basis voor tegenstellingen (donker/licht – aan/uit – warm/koud – plus/min …). Daartegenover staat zijn golvende neon-licht-lijn, die een afgeleide is van een EEG-scan van zijn eigen hersenactiviteit. Ze toont een “hersengolf”, de elektrische energie van de hersenen van de kunstenaar. Van hieruit vertrekkende staat de lijn als het ware voor de creatieve energie van Van Munster. De lengte van de neonbuis is exact even lang als het lichaam van de kunstenaar. Dit maakt het werk uiterst persoonlijk. De voorzijde van de neonbuis is zwart geschilderd, zodat de “energie” van de kunstenaar niet terug op hem zelf afstraalt, maar op zijn omgeving. Gelegenheidstentoonstelling Het Gentse SMAK bezit een aanzienlijke verzameling lichtkunstwerken. Deze winter is die collectie in Eindhoven te zien. De tentoonstelling kreeg de titel “Change of the Century”. Verandering moet geïnterpreteerd worden als evolutie die het kunstlicht teweeg bracht in de samenleving. De introductie van de gloeilamp en al wat daarop volgde, drukte immers een niet te schatten stempel op de leefwereld in de 20e eeuw. Plots bleef het veel meer uren licht per dag, ons werkritme veranderde en de 24 uren-economie deed zijn intrede. Ook de invloed van kunstlicht op de kunst werd onvermijdelijk en evident. Zoals verf voor de schilder en klei voor de beeldhouwer, gaat de kunstenaar vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw ook het licht gebruiken als beeldend materiaal. In de periode 1966-1968 trekken een aantal grote internationale lichtkunsttentoonstellingen de aandacht. Eén van de voortrekkers is de kunstenaar Dan Flavin. Hij combineert TL-lampen met recyclagematerialen. Ook de Italiaanse stroming Arte Povera is in Eindhoven vertegenwoordigd met werk van Mario Merz en Gilberto Zorio. De meest recente kunstwerken in de tentoonstelling laten een mix zien van gebruikte lichtbronnen en media, zoals ondermeer in het werk van Frank Theys en Stefaan Dheedene. Andere kunstenaars waarvan lichtsculpturen te zien zijn : Bruce Nauman, Pier Paolo Calzolari, Capetillo, Leo Copers en Christian Boltanski. In Eindhoven werden de kunstwerken opgesteld in complete duisternis met een minimum aan bijkomende verlichting. Zelfs de nooduitgang-bewijzering werd aangepast. Elk kunstwerk wordt een lichtbaken in de donkere ruimte. Op die manier ontstaat een verhaallijn die de werken onderling verbindt, een evoluerend beeld van de 20e eeuw, dat mogelijk binnenkort met het verbod op de gloeilamp misschien ten einde komt. Op weg naar de volgende “change”. Centrum Kunstlicht in de Kunst Emmasingel 31 - Eindhoven – NL > Auto : veel betalende parkeermogelijkheden in de nabije omgeving > Trein : vijf minuten lopen vanaf NS-station Eindhoven “Change of the Century” loopt tot 14 maart 2010 Dinsdag tot zondag : 12-16u. Vrijdag : ook 19-21u. www.kunstlichtkunst.nl

Geysell Capetillo, Frutus de la tierra III, 1999. Collectie SMAK . Foto: Dirk Pauwels

Joris Van der Horst, Fire and light, 1994.

Nicolas Schöffer, Lux10, 1959.

Levulé, Augenscheinlich, 2005.

21 Expeditie kunstwerk[t] Het Nederlands Steendrukmuseum

Toen zijn moeder hem vroeg om even snel een boodschappenlijstje uit te schrijven had zoonlief Alois Senefelder (1771-1834) niets anders bij de hand dan een vloertegel en wat vetkrijtjes. Hij kribbelde op de steen, maar toen hij later de opdracht kreeg om de vloer terug proper te maken, had hij een groot probleem. Zelfs met zuren kreeg hij de klus niet geklaard. De boodschappen bleken onuitwisbaar, maar de kalkzandsteen werd aangetast. Het verhaal situeert zich omstreeks 1798. Het steendrukprocédé was uitgevonden. Niet veel later groeide de fenomenale vondst uit tot een revolutie in de drukwereld. Er kon nu immers in onbeperkte oplage beeldmateriaal afgedrukt worden. Het principe is simpel. Men tekent met vetkrijt op een vlakgeslepen kalksteen. Met salpeterzuur en Arabische gom wordt de steen poreus gemaakt zodat hij waterabsorberend wordt. Teveel zuur vernietigt de tekening. Te weinig gom resulteert in gebrek aan watervasthoudendheid. Daarna wordt de steen met water bevochtigd. Eventjes uitwaaieren zodat het water de tijd krijgt om in de steen te dringen. Met een rol wordt de drukinkt aangebracht, die zich alleen hecht aan het getekende vette deel. Het waterige oppervlak stoot de inkt af. Een afdruk op papier wordt nu een koud kunstje. Voor veelkleurendruk zijn er evenveel stenen nodig als er kleuren te vinden zijn op de finale afdruk. Steendruk groeide uit tot een snelle, eenvoudige en goedkope druktechniek voor speelkaarten, boekillustraties, landkaarten, muziekpartituren, postkaarten, enz. De laatste steendrukpersen verdwenen omstreeks 1960 uit de drukkerijen. Het drukprocedé wordt echter vandaag nog steeds gebruikt in de vorm van offset, waarbij de steen vervangen werd door een aluminiumplaat. Het steendrukmuseum in Valkenswaard is uniek in zijn soort. De bezoeker vindt er zowel de historische, technische als artistieke kanten van de lithografie. De collectie werd grotendeels opgebouwd met stukken uit de privéverzameling van de huidige eigenaar van de Eindhovense drukkerij Vrijdag. Naast een getrouwe replica van de eerste houten pers van Senefelder, worden er ook een tiental steendrukpersen getoond die twee eeuwen evolutie in beeld brengen. De persen worden vandaag nog regelmatig gebruikt in workshops en demo’s. TIP: Zowel kunstenaars als geïnteresseerden (individueel of in klein groepsverband) kunnen na afspraak een workshop steendrukken volgen en werken op een van de persen in het museumatelier. Meer info hierover vind je op de website. Het Nederlands Steendrukmuseum Oranje Nassaustraat 8C - Valkenswaard ( bij Eindhoven ) - NL Dinsdag tot zondag : 13 u – 17 u www.steendrukmuseum.nl

22 Expeditie kunstwerk[t] Lissitzky + 1/

El Lissitzky (1890-1941) is één van de toonaangevende kunstenaars in de Russische avant-garde aan het begin van de twintigste eeuw. Met zijn joodse afkomst en zijn grenzeloze ambities is het voor hem haast onmogelijk om in Rusland te studeren. In Duitsland lukt dat wel. Lissitzky verhuist naar Darmstadt en volgt er architectuurstudies. Tijdens de Eerste Wereldoorlog komt hij in Moskou terecht. Voor Lissitzky lijkt de revolutie een bevrijding. Eindelijk kan hij gaan en staan waar hij wil. Hij keert terug naar zijn geboortestreek Vitebsk, wat nu Wit-Rusland is. Chagall is daar aangesteld als “Commissaris voor Kunstzaken” en hij heeft net de kunstacademie gereorganiseerd. De nieuwe volksscholen staan nu open voor iedereen: kinderen, arbeiders, matrozen en soldaten. Lissitzky gaat aan het werk onder Chagall. Hij geeft les, ontwerpt propagandamateriaal en maakt joodse boekillustraties. Niet veel later komt Malevitsj hen vervoegen. Samen met Lissitzky vormt hij een nieuw kunstenaarscollectief dat de naam UNOVIS krijgt. Lissitzky wordt als snel bekeerd tot het dynamische suprematisme van zijn nieuwe vriend. Malevitsj kreeg van Lenin een niet mis te verstane boodschap mee toen hij naar Vitebsk vertrok: “Doe wat je wilt daar, maar zorg ervoor dat alles tijdelijk is.” Het politiek verlangen om te experimenteren voedde de artistieke cultuur van die tijd. En zo ontwikkelt zich de geometrische kunst. Malevitsj schilderde al in 1913 zijn “Zwarte Vierkant”, maar vanaf nu is er ook politieke steun voor dit soort nieuwe kunst. Het nieuwe bewind wil resoluut afrekenen met de smaak en de stijl van het oude regime. In 1921 aanvaardt Lissitzky een baan als cultureel ambassadeur van de Sovjet-Unie. Hij reist door het Westen in dienst van de staat, om de nieuwe sovjetcultuur te promoten. Hij organiseert de eerste Russische kunsttentoonstelling in Berlijn. Lissitzky is geweldig goed in het leggen van contacten. Hij werkt met Arp, met Schwitters, met Van Doesburg en vele anderen. De man uit Vitebsk wordt de verbindende schakel tussen het Constructivisme, De Stijl en het Bauhaus. Al die tijd blijft hij wel een artistieke duizendpoot. Hij is schilder, graficus, schrijver, fotograaf en ontwerper van meubels, boekomslagen en posters. Hij creëert geen statische, afgeronde werken. Hij schildert flitsende bewegingen. Net als de futuristen draagt hij vitaliteit en dynamiek hoog in het vaandel. In het verlengde van zijn studies tekent hij ook architectuurplannen, hij schrijft er boeken over, bouwt maquettes, maar nooit komt het tot concrete realisaties. Dat is trouwens niet zijn bedoeling. In één van zijn vele publicaties schrijft hij: “Ik ga dit niet bouwen, jij doet het! Over naar jou. Gebruik de materialen die gij wilt, je kunt koper gebruiken als het rood moet zijn, je kunt verschillende dingen doen ...” En deze filosofie verkondigt Lissitzky niet alleen met betrekking tot zijn architectuurplannen, maar ze geldt ook voor al zijn ontwerptekeningen en schilderijen. 2/

1/ 2/ 3/ 4/ 5/ 6/

Lissitzky, Suprematisch verhaal van twee vierkanten, 1922 Een blik in de tentoonstelling Doodgravers, naar Lissitzky, 2009 Doodgravers, ontwerp Lissitzky, 1923 De omroeper, naar Lissitzky uit 1926, 2009 De nieuwe mens, ontwerp Lissitzky, 1923

23 3/

Dat wordt duidelijk aangetoond in de tentoonstelling die momenteel te zien is in het Van Abbemuseum te Eindhoven. Dit museum bezit de grootste verzameling werk van Lissitzky buiten Rusland. In september 2009 startte er een omvangrijk driejarig kunstproject onder de titel “Lissitzky +“. Er komen drie opeenvolgende tentoonstellingen die elk een jaar duren, met telkens een eigen thema. Met dit ambitieus plan zullen de ontwerpen van Lissitzky voor het eerst ook ruimtelijk gepresenteerd worden. In de eerste zaal wordt bijvoorbeeld “Het suprematisch verhaal van twee vierkanten“ in 3D uitgevoerd. De vierkanten werden kubussen. In de rode kubus worden modelontwerpen getoond van figuren. Lissitzky schreef hierbij aanwijzingen voor diegenen die ooit op basis van zijn afbeeldingen, driedimensionale modellen zouden willen maken. Niemand heeft dat echter tot nu toe gedaan. Het Van Abbemuseum nam als eerste het initiatief en plaatst nieuw gemaakte sculpturen (naar het voorbeeld van de ontwerpen van Lissitzky) in de ruimte rond de kubus. In de volgende zalen wordt aandacht besteed aan de grafiek, aan de architectuurontwerpen met maquettes en aan de internationale activiteiten van de kunstenaar. De eerste tentoonstelling loopt tot september 2010 en kreeg als titel “Overwinning op de zon”. Onder dezelfde titel kwam in Rusland zowat een eeuw geleden ook een futuristische opera op de planken. Hierin werd het verhaal verteld over de zon die begraven wordt om plaats te maken voor de ultieme uitvinding: de elektrische verlichting. Voor de eerste uitvoering van de opera ontwierp Malevitsj in 1913 de kostuums en decors. Geïnspireerd door de uitvoering in Vitebsk bedacht Lissitzky dat je met elektriciteit het theaterstuk ook zou kunnen mechaniseren. Hij ontwierp een aantal figuren en een dynamische omgeving waarin deze geplaatst zouden kunnen worden. In de verzameling van het Van Abbemuseum vinden we een map met litho’s van een aantal personages uit de opera. Juist! De figuren uit de rode kubus. Elektriciteit, als basis voor een mechanisch theaterstuk, als een overwinning op de natuur. Zo zag de avant-garde het honderd jaar geleden. Elektriciteit ging een nieuwe soort samenleving ontwikkelen. Niets zou nog zijn zoals vroeger. “Overwinning op de Zon” werd een belangrijke metafoor: de Nieuwe Mens was geboren. En ook die Nieuwe Mens heeft Van Abbe in 3D laten uitvoeren. Deze sculptuur staat bij het grote venster en gaat een dialoog aan met “De Doodgravers”, een acht meter hoge sculptuur die werd ingepland in de vijver achter het museum. De grafdelvers begraven de oude cultuur om op de vrijgekomen grond iets nieuw te laten ontstaan. Naast de kunst van Lissitzky brengt “Overwinning op de zon” ook werk van Malevitsj, Van Doesburg, Chagall, Puni, Popova, Rozanova, Strzeminski en Klucis. De tweede tentoonstelling (september 2010 september 2011) toont Lissitzky samen met werk van een aantal radicale vrouwelijke kunstenaars waarmee hij heeft samengewerkt. Het derde deel (september 2011 - september 2012) richt zich op de dynamische menselijke figuur.

4/

Lissitzky + Overwinning op de zon Van Abbemuseum Bilderdijklaan 10 - Eindhoven Tot 5 september 2010 Dinsdag tot zondag : 11u – 17u www.vanabbemuseum.nl

[André De Nys]

6/

5/

24 Opgetekend InVitroArt Toen galeriehouder Wim Dessers enkele jaren geleden zijn zoveelste presentatie voorbereidde, zag hij plots door het venster dat er buiten tussen de bomen van de Keerbergse bossen nog een schilderij was achtergebleven. Hij werd getroffen door de charmerende confrontatie tussen schilderkunst en de niet voor de hand liggende entourage: de steeds veranderende natuur. Door de lichtinval en de schemering kreeg het schilderij een betoverende uitstraling. Het werd de directe aanleiding voor het ontstaan van een vernieuwend concept: InVitroArt. De galerie Dessers-Beeck in Keerbergen wil haar kunst presenteren in een huiselijke en zo vertrouwd mogelijke sfeer voor de kunstliefhebber. Maar wat de galerie dat tikkeltje méér bezorgt, is het idee dat galeriehouder Wim Dessers uitdokterde en testte: het hermetisch in glas verpakt schilderij. Na wat speurwerk en enkele experimenten, liet hij een patent registreren op zijn uitvinding. Zijn vondst lijkt heel simpel: een glasplaat - een UV filter – een tweede glasplaat – een schilderij op doek – en een derde glasplaat. Dit geheel wordt gevat in een roestvrij inox frame. De ruimte tussen de glasplaten waar het kunstwerk zich bevindt, wordt vacuüm getrokken en het kunstwerk wordt gevrijwaard van vocht, wisselende weersomstandigheden en verkleuring. Doordat de luchtledige ruimte maximaal twaalf centimeter kan bedragen kunnen zelfs twee schilderijen van hetzelfde formaat rug aan rug in het frame geplaatst worden. Wordt de installatie beperkt tot één tableau, dan wordt het achterste glaspaneel meestal dichtgeverfd, zodat tegenlicht doorheen het canvas geen storende factor kan zijn. Dessers wil enkel werken met olieverf of acryl op doek. Werk op papier is immers niet geschikt voor zijn procédé. Vijf jaar proeftijd in de beeldentuin naast de galerie levert een onbetwistbaar bewijs van de duurzaamheid. Een laagje sneeuw op het kader in de winter … de eerste geel-groene lentekleuren van de omringende struiken, het schilderij komt als het ware telkens weer tot leven. Dit vernieuwend concept in de kunstwereld opent alvast perspectieven voor tuinarchitecten. Een nieuwe toekomst ligt open voor schilderkunst op de verkeersrotonde, naast de portiersloge van de bedrijfssite, aan de ingang van het gemeentelijke openluchtzwemdok of zomaar ergens neergepoot midden in een vijver. Galerie Dessers-Beeck Hazendreef 4 – Keerbergen www.galeriedessersbeeck.be

[André De Nys]

25 Opgetekend Truc Troc Na het enorme succes van de vorige edities kan je op 16 en 17 januari 2010 opnieuw in het Paleis voor Schone Kunsten terecht voor Truc Troc. Het principe van deze kunstruil is, ook in deze 6e editie eenvoudig: bij de tentoonstelling wordt de bezoeker verzocht om een voorwerp, dienst, materiaal, reis of ander volwaardig voorstel in te ruilen tegen een kunstwerk. In 1975 werd de eerste Truc Troc-tentoonstelling georganiseerd door kunstenaar Mon De Rijck. Het achterliggende idee: hedendaagse kunst en kunsthandel toegankelijk maken en democratiseren, door iedereen - en niet enkel de rijken – de kans te bieden een hedendaags kunstwerk op de kop te tikken. Na 2 edities verwaterde het initiatief, maar dertig jaar later, in 2004 werd het concept opnieuw opgepikt en vond een nieuwe happening plaats. Een schot in de roos: deze kunstruilbeurs (‘troquer’ betekent ruilen) heeft een enorme reputatie opgebouwd en trok vorig jaar tienduizend bezoekers. Truc Troc (inmiddels “Perrier Truc Troc”) palmt voor deze 6e editie de pas gerenoveerde ‘Circuit Royal’ van het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel in. Hoe werkt het? Je bent geïnteresseerd in een kunstwerk uit de expositie? Plak er een post-it naast met een voorstel tot ruil. De kunstenaar bekijkt ieder bod en kiest of en tegen welke ruil hij zijn kunstwerk van de hand wil doen. Truc Troc 16 en 17 januari 2010 Paleis voor Schone Kunsten, Koningstraat, Brussel (Gratis parking) Meer info: www.tructroc.be

© Eventattutide/ P. Raoult

Wedstrijd Win jij nooit? Dan is dit misschien uw kans. We schenken 5 kunstdozen “Nooit” weg. Een origineel geschenk voor je kinderen of kleinkinderen voor een vakantie vol kunstplezier. “Nooit” is gebaseerd op 10 kunstwerken van hedendaagse Belgische topkunstenaars. Jeugdschrijver Wally De Doncker schreef hierrond een verrassend en ongewoon verhaal. Kinderen vanaf 7 jaar worden daarbij op een speelse manier binnengeleid in de wereld van de hedendaagse kunst. Maar ‘Nooit’ is veel meer dan een verhaal. Het is ook een doe-doos, die kinderen inspireert om zelf beeldend aan de slag te gaan. De doos bevat: - het verhaalboek - een opdrachtenboekje - schetsblok - verrassende werkmaterialen Waag je kans via een mailtje naar: [email protected] of briefje naar KUNSTLETTER[s], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent.

26 Op bezoek bij… Siegfried De Buck Hedendaags juweelontwerper en zilversmid Siegfried De Buck is zestig jaar geworden en kreeg als verjaardagsgeschenk een overzichtstentoonstelling in Designmuseum Gent cadeau. Zijn dochter Isolde grijpt die gelegenheid aan om haar vader uit te horen over zijn liefde voor vormen, materialen en zijn rol in de evolutie van de Belgische edelsmeedkunst. Siegfried De Buck met armband Le Sommet du Monde (pièce unique), 2002. Goud en staal. Foto: Luc Gees (Isel Magazine)

Theekan “TGV” (pièce unique), 1998. Massief zilver, aluminium. Foto: Koen Blanckaert

27 Al jaren ben ik een heel enthousiaste bewonderaar van mijn vaders werk en draag ik zeer graag zijn ontwerpen. Naast juweelontwerper is hij ook zilversmid en maker-bedenker van wandelstokken, bestekken, een beeld en een tafel, …. Ter gelegenheid van zijn zestigste verjaardag loopt er een tentoonstelling in het Designmuseum te Gent en verscheen een boek over oeuvre. Nieuwsgierig vraag ik naar zijn inspiraties, waarom hij bepaalde materialen gebruikt en waarom hij halsstarrig blijft vasthouden aan het unieke en authentieke in een tijd van massaproductie: “Elk stuk heeft zijn eigen verhaal.” Hoe komt een jongen van 17 ertoe om een opleiding als zilversmid te starten? SDB: Een studie als zilversmid is eerder bij toeval gekomen. Aan de kunsthumaniora van Maredsous werd een opleiding als zilversmid gedoceerd door gedreven vakmensen, die het beroep met al zijn specifieke kennis generatie na generatie doorgeven. Na die studiejaren in Namen was het een logische stap om verder te studeren aan de Academie van Straatsburg in Frankrijk. De jaren ‘60 en ‘70 waren boeiende tijden, met een echte revolutie in het ontwerpen van juwelen. Een artikel over ‘Het requiem van het Belgisch zilver‘ in de jaren ‘80 zette me aan het denken. Ik maakte wel juwelen, maar ik had ook een opleiding als zilversmid, met een gedegen technische achtergrond waardoor een doorbraak op verschillende terreinen mogelijkheden bood. Hoe zagen je eerste juwelen eruit? SDB: Die pasten in de stroom van het experiment, zoals dat zich vooral in het buitenland ontwikkelde. Voor wat betreft vormgeving in België waren ze wel pionierswerk. Mijn werkwijze van toen verschilt niet veel van die die ik vandaag hanteer. Materialen worden geplooid, gehamerd of gesoldeerd. In het begin heb ik ook nog met verloren was gewerkt, maar daar ging de vorm soms letterlijk in verloren.

Wandelstok “Wert-Zeichen”, 2007. Massief zilver, walnoothout, Ferrarisleutel met slot. Foto: Koen Blanckaert

Waar haal je de inspiratie voor het creëren van nieuwe vormen? SDB: Veel vormen hebben een symbolische betekenis. Denk maar aan de halsketting met een kruis die zangeres Madonna draagt: die heeft een heel andere betekenis dan die van een kloosterzuster. Maar mijn vormen zijn niet direct terug te leiden, ze hebben op zich geen directe link met een onderwerp. De inspiratie komt voort uit het werken met materialen. Werken, breken en smeden zijn een katalysator om materialen om te zetten naar persoonlijke vormen. Ik was heel blij met de omschrijving van mevrouw Bizot die mijn juwelen omschrijft als “sculptures pour le corps”. Ring en hanger, 1981. Goud en rubber. Foto: Johan Schutte

Zijn er beperkingen aan de keuze van materialen waarmee je werkt? SDB: Nee, absoluut niet. Van in het begin combineerde ik al edele met niet-edele materialen. Zo is plexi in combinatie met goud, zilver of metaal lichtgeleidend en vormversterkend en ook rubber heeft heel veel voordelen. Denk maar aan de elasticiteit en souplesse van het materiaal en door zijn zwarte kleur krijg je een ideaal contrast met goud. Ter gelegenheid van de tentoonstelling in het Designmuseum heb ik een exemplarische ring “Paviljon II” uit mijn oeuvre opnieuw gemaakt. Daarin komt de driehoek zeer sterk uit ten opzichte van de zwarte rubberen cirkel. Misschien wordt er wel met de wenkbrauwen gefronst bij het idee dat edele en niet-edele materialen worden gecombineerd? SDB: Waarde kan je niet afleiden uit het materiaal. Een schilderij leg je toch ook niet op een weegschaal? Waarde leid je af uit de taal Halsketting (pièce unique), 1997. Goud, zilver, parels. Foto: Michèle Francken

28 die het object spreekt, de communicatie die het uitdraagt en zijn niet-grijpbare x-factor. De kunst is het laden van de materie met gedachten. Maar dan moet je ook het materiaal kennen en weten hoe je technische bagage kan gebruiken om een unieke creatie te maken. Vandaag worden meer en meer ontwerpen achter een computer gemaakt. Daar is niets mis mee, maar voor mij werkt het niet. Ik moet het materiaal kunnen voelen en kunnen ombuigen naar mijn vormen en ideeën. Het maken is een cruciaal element in het creatieproces. Wat wil een ring of juweel voor jou vertellen? SDB: Het gaat hem om de ruimte die gecreëerd wordt rondom het lichaam. Elk object heeft een functie in de ruimte waarin het is gesitueerd. Zo heeft een mens een persoonlijk ruimte, beweegt hij zich in zijn directe ruimte zoals bv. een huis of beweegt hij zich verder buiten die persoonlijk levenssfeer naar buiten toe. Iemand kan verliefd worden op een object, omdat het communicatie uitdraagt. Die communicatie wil ik vertalen in alle objecten die ik maak, van ring tot wandelstok of tafelobject. Waar ligt de grens tussen maken en bedenken? SDB: Ik steek veel energie in het bedenken van een juweel of een zilveren object en ik heb dan ook die natuurlijke drang om die zelf te maken. Hiermee wil ik ook fouten of ideeën kunnen corrigeren tijdens het maken. Design is meer het resultaat van een groep mensen, met compromissen waarbij het originele ontwerp soms sterk afwijkt van het resultaat. Ik kan het me permitteren om lang te zoeken naar technische oplossingen voor een sluiting van bv. een halssieraad. Vorm wordt dan functie. Bij mij gaat het bedenken en maken samen zoals een componist zijn eigen stukken muziek speelt. Maar ik geef toe dat het soms wel wat discipline vergt om het te maken. Eenmaal een ring af is heb ik niet meer de behoefte om dat opnieuw te doen. Toch zijn er uitzonderingen en worden bepaalde sterke stukken manueel op een beperkte serie gemaakt. Soms speelt de vraag waarom je niet vaker bepaalde ringen of juwelen op grotere schaal maakt of laat maken. Waarom is dat? SDB: Omdat het unicaat voor mij de enige vorm is om te overleven. Elk stuk heeft zijn eigen verhaal. Voldoening haal ik uit het feit dat mensen kunnen herkennen wat ik heb gemaakt, dat ze voelen dat het om geladen materie gaat. In elk ontwerp zit de ervaring en in mijn oeuvre zie je de uniciteit. Daarom vond ik het ook belangrijk om een boek te maken met een overzicht van mijn ringen. Daarbij worden bepaalde details uitvergroot of wordt er op ingezoomd. Onderzoek en experiment zijn voor mij heel belangrijk. En als het sieraad of object uiteindelijk af is, krijgt diegene die het draagt, koopt of krijgt een uniek en volledig concept. Vergelijk het met de middeleeuwse miniaturenboeken: de energie straalt echt uit die kleine werelden.

Ring “Babel”, 2009. Goud en plexi. © www.argus-photo.be - Didier Verriest

BEZOEK AAN HET ATELIER VAN SIEGFRIED DE BUCK We organiseren op 27 februari 2010 een bezoek aan het atelier van Siegfried De Buck te Gent. Meer info op blz. 4

OVERZICHTSTENTOONSTELLING SIEGFRIED DE BUCK In Designmuseum Gent (Jan Breydelstraat 5) Tot en met zondag 7 februari 2010 Meer info: www.designmuseumgent.be

De ring”Pavilion II” is in een gelimiteerde editie uitgevoerd in massief zilver en rubber, genummerd en voorzien van de meesterstempel, gemaakt ter gelegenheid van de overzichtstentoonstelling. Het boek “Siegfried De Buck Ring ” is uitgegeven op 700 exemplaren, uitgave MER-Luc Derycke. Meer info: www.siegfrieddebuck.be [Isolde De Buck] Isolde De Buck (1972) woont en werkt in Gent. Ze is sinds 1996 actief als kunsthistorica en tentoonstellingscurator en verbonden aan het Kunstplatform Zebrastraat te Gent.

Bestek “Tools for Table”, Prototypes voor Museum Boijmans Van Beuningen (NL), 1998. Massief zilver, inox. Foto: Lieven Herreman

“We zijn geïnteresseerd in uw werk. Neem deel aan de preselecties en wie weet wordt je werk tentoongesteld in Canvascollectie/La Collection RTBF” « Votre travail nous intéresse. Participez aux présélections et, qui sait, votre œuvre sera peut-être exposée dans la Collection RTBF/CanvasCollectie »

30

Boeken Kunstboeken: zinderend leesvoer voor de kunstliefhebber! Vaak leveren ze essentiële informatie bij een expositie of een unieke kijk op het werk van een kunstenaar of stroming, niet zelden zijn ze zélf kunstparels. We plukken enkele opmerkelijke kunstboeken uit de stapel nieuwe uitgaven.

De hand van de meester. Het getijdenboek van katherina van kleef Het absolute hoogtepunt van NoordNederlandse boekverluchting en een middeleeuws topmanuscript is het Getijdenboek van Katherina van Kleef. Getijdenboeken waren de populairste gebedenboeken van de late middeleeuwen. De inhoud van dit type boek is gebaseerd op het brevier, dat in kloosters werd gebruikt voor het koorgebed. Geestelijken lazen de teksten op vaste uren, de zogenaamde “getijden” (vespers en metten, bijvoorbeeld). Deze vorm werd in vereenvoudigde versie overgenomen in getijdenboeken. De illustraties die de teksten sierden, hadden een duidelijke functie: de gelovige helpen zich in te leven in heilige personen en gebeurtenissen. Maar een getijdenboek was niet alleen een gebedenboek, het was ook een statussymbool. Het Getijdenboek van Katherina van Kleef werd rond 1440 verlucht met spectaculaire miniaturen en margeversieringen in glinsterend goud en sprankelende kleuren door een enorm getalenteerd kunstenaar die anoniem is gebleven. Het getijdenboek wordt dan ook genoemd naar Katherina van Kleef, hertogin van Gelre die de opdracht gaf. (Om geen misverstand te laten verstaan over wie eigenares was van het boek, liet ze zich op de allereerste afbeelding in het manuscript afbeelden). Het Getijdenboek is niet ongeschonden, maar toch in goede staat bewaard gebleven. In de 19e eeuw werd het door een slinkse handelaar in 2 delen gesplitst en terug ingebonden om de 2 delen als zelfstandige werken te verkopen. Na veel omzwervingen kon het boek pas in 1970 opnieuw als 1 werk worden getoond. De reeks illustraties in dit Getijdenboek is veel uitgebreider dan in andere Noordnederlandse getijdenboeken, wat de Meester van Katharina van Kleef voor een complexe taak moet gesteld hebben. Maar wat een prestatie heeft hij neergezet: prachtige kleuren, speelse versieringen. Een pure demonstratie van vakkennis en verbeeldingskracht. Het boek “De Hand van de Meester” trekt je met zijn vele prachtige illustraties en toegankelijk geschreven teksten vlot mee in de wereld van het getijdenboek. En het platendeel is een pareltje: ruim 40 bladzijden uit dit grandioze manuscript zijn op ware grootte afgebeeld en voorzien van een heldere toelichting die je aandacht leiden naar mooie details in de miniaturen of randversieringen. Een prachtig boek om letterlijk uitgebreid onder de loupe te nemen! 160 blz, € 24,90, Uitgeverij Ludion]

PADDY BEDFORD CROSSING FRONTIERS Paddy Bedford (ca. 1922 - 2007) wordt aanzien als een van de belangrijkste, hedendaagse Australische kunstenaars. Als Aboriginal staat hij in een 40.000 jaar oude kunsttraditie, maar hij ontwikkelde daaruit een eigen karakteristieke, unieke stijl. Aboriginal schilderijen hebben tegelijkertijd een geografische en heilig mythologische betekenis. Elk topografisch kenmerk (een rots, een heuvel,…) is een spoor van de Oerwezens die het land hebben geschapen. Mythe en topografie zijn sterk verweven in die Droomsporen en dat weerspiegelt zich in de kunst. Ook in Bedfords schilderijen vind je bijvoorbeeld de wegen en rivieren van het landschap waar hij in rondtrok en die verwijzen naar de Droomtijd-verhalen van zijn familie. Een belangrijk doel in zijn werk is het doorgeven van kennis over zijn land, over de heilige vertellingen die aan het land verbonden zijn en de verhalen over het dagelijks leven op de veehouderijen, waar hij werkte. Zijn schilderijen ogen sober, maar zijn door opvallend kleurgebruik, levendige toets en nauwkeurige plaatsing van de elementen grafisch heel sterk en evenwichtig. Zijn benadering van schilderen wordt ook wel vergeleken met het spel van een jazzmuzikant: hij maakt nieuwe arrangementen en varieert, maar het grondthema, de basisvertelling is steeds dezelfde. Het boek “Paddy Bedford crossing frontiers” toont werk uit 1998-2006, een periode waarin hij een sterk oeuvre bijeenschilderde. Zijn werk wordt in 3 essays geschetst tegen de achtergrond en de traditie van de Aboriginalcultuur en -kunst. [96 blz, € 20, Uitgeverij Snoeck]

THE STATE OF THINGS BRUSSELS/BEIJING Europalia dompelt ons sinds dit najaar onder in een echt Chinees cultuurbad: muziek, fotografie, theeceremonies en uiteraard beeldende kunst: tientallen evenementen die je in staat stellen de talrijke Chinese cultuuruitingen te ontdekken. Zo kan je ook nog tot 10 januari 2010 in BOZAR terecht voor “The State of Things - Brussels/Beijing”. Met deze tentoonstelling maken Luc Tuymans en Ai Weiwei (die o.a. het Olympische stadion “het Vogelnest” in Peking ontwierp) een stand van zaken op over kunst in België en China. “There is a very limited cultural communication between the two nations and they do not share much common ground in what they are producing”, schrijft Ai Wei Wei in de catalogus bij de tentoonstelling. Voor de meeste Westerlingen is China nog steeds artistiek terra incognita of het beeld over de hedendaagse Chinese kunstscene is clichématig: China? Is dat niet vooral een imitator van het Westen? De expositie stelt de zogenaamd dominante positie van het Westen in vraag, zowel economisch als

31 artistiek. Azië als continent en China in het bijzonder zijn in volle expansie en Chinese kunst neemt een aanzienlijke positie in op de hedendaagse kunstmarkt. Tuymans en Ai Wei Wei kozen hun kunstenaars met de bedoeling hun werken te confronteren rond thema’s als de verhouding tussen kunst en economie, kunstenaar en kunstmarkt en kunst als spiegel van de samenleving en de tijdsgeest. Het heel diverse beeldende werk (schilderijen, video, installaties) van de deelnemende kunstenaars wordt in deze mooi verzorgde catalogus overzichtelijk voorgesteld en becommentarieerd (weliswaar eentalig in het Engels). Het is een uitnodiging om op zoek te gaan naar wat kunstenaars uit 2 heel verschillende culturen met elkaar verbindt. [256 blz, € 45, Uitgeverij Lannoo]

LUC CLAUS Welkom in het unieke universum van kunstenaar Luc Claus. Het werk van deze drie jaar geleden overleden kunstenaar is een goed bewaard geheim, al neemt het in de Belgische kunst een bijzondere plaats in. Op enkele vroege schilderijen na, wijdde Claus zich uitsluitend aan de teken- en etskunst. En hij verkende zijn medium ten gronde, wat een eigenzinnig en consequent oeuvre heeft opgeleverd. Zijn voorkeur ging uit naar handgeschept papier, grafiet, naar houtskool en Chinese inkt. Hij gebruikte potlood, pen, graveerstift en was enorm bedreven in de droge naaldtechniek. De wereld van Luc Claus is er een in zwart-wit, maar dan met veel nuances. Zijn tekeningen zijn puur grafisch: niet verhalend of illustratief. Vaak lijken ze werktekeningen voor beeldhouwwerken. Hoewel hij soms met symbolen werkt, zijn de vormen heel concreet. “De T-vorm die regelmatig in zijn tekeningen opduikt, is afkomstig uit de vorm van het houtwerk in de ramen van zijn atelier. Filosofische symbolen moet men in dit werk niet zoeken”, aldus dichter Willem M. Roggeman. Zijn werk vertrekt volledig vanuit innerlijke drijfveren, een interne noodzaak. “Voor mij primeert het plastische”, liet de kunstenaar optekenen. “Of ik iets maak in vreugde of pijn gaat niemand aan”. Eenzaamheid en anonimiteit zijn termen die vaak rond zijn werk worden gebruikt. “Dit werk drukt een gevoel uit dat een mengeling is van een wezenloze onrust en een ondernemende stouthartigheid”, schrijft Wim Van Mulders in een bijdrage in deze prachtige uitgave. Nog tot 31 januari 2010 kan je in Mu.ZEE te Oostende een overzichtstentoonstelling van Luc Claus bezoeken. Een tip voor wie dit werk wil (her-)ontdekken. [208 blz, € 49,50, Uitgeverij Ludion]

UIT HET GEHEUGEN De mens is al eeuwenlang op zoek naar de werking van het geheugen. Om voor de hand liggende redenen: een leven zonder geheugen is een miserabel bestaan. Zonder geheugen, zonder herinneringen leven we slechts in het heden, zonder samenhang in onze

ideeën, zielloos. De tentoonstelling “Uit het geheugen” in het Dr. Guislainmuseum te Gent gaat over die fascinatie voor het geheugen in de wereld van kunst en wetenschap. In de expositie wordt aan de hand van tal van foto’s, filmfragmenten, prenten en schilderijen getoond wat wetenschappers en kunstenaars hebben ondernomen om het geheugen te begrijpen en in kaart te brengen. Het tentoonstellingsparcours loopt langs 5 kabinetten waarin een antwoord gezocht wordt op vragen als: waarom vergeten we? Wat is heimwee? Zijn herinneringen (on)feilbaar en wat is ‘collectief geheugen’? De lijvige catalogus bij de expositie vult aan met tal van bijzondere bijdragen van o.a. Christine Van Broeckhoven, Mark Ruyters en Bernard Dewulf. Over hoe kunstenaars het herinneren en vergeten verbeelden. En over wat er gebeurt als ons geheugen ons in de steek laat. En welke vervangmiddelen de mens zoekt om het falende geheugen te stutten. Surrogaten (verzamelingen, internet,…) die lang niet feilloos zijn. Gelukkig is dat niet uitsluitend negatief: “We kunnen niet alles bewaren en is er ook iets onontbeerlijk en moois aan vergeten of verliezen. Dit laat ruimte voor nieuwe ontdekkingen, wisselwerkingen en impressies en maakt de zoektocht voor kunstenaars en wetenschappers naar een drager voor herinneringen telkens een uitdaging”, schreef Isolde De Buck in de vorige KUNSTLETTER[s] naar aanleiding van de tentoonstelling. Die loopt nog tot 2 mei 2010. [192 blz, € 29,95, Uitgeverij Lannoo]

PAUL VAN BIERVLIET Architectuur staat centraal in het werk van Paul Van Biervliet. Deze Antwerpse schilder legt op een eerder afstandelijke, zakelijke manier stads- en industrielandschappen vast. In die landschappen, overwegend in grijswaarden geschilderd, is de mens afwezig. Het resultaat van de menselijke activiteit is wel zichtbaar: rokende fabrieksschoorstenen, opengezette ramen of goederenwagons op een zijspoor gerangeerd. Ook licht is nooit volop aanwezig, maar wordt slechts gesuggereerd: indirect weggestopt achter een gebouw, in de weerspiegeling van water of van achter het bladerdek. Dat Van Biervliet graag rond een aantal thema’s werkt, komt ook tot uiting in de monografie die zijn oeuvre in kaart brengt. Het werk is er verdeeld in hoofdstukken “Stad”, “Spoorwegen” “Industrie” en “(Berg-) landschappen”. “Dit is werk waarin de toeschouwer het isolement hervindt”, aldus Inge Braeckman in de inleiding. “de gejaagdheid van leven en gedachten achterlaat, en de stilte van de wereld hoort.” [112 blz, € 32, Uitgeverij Snoeck] [Ward Desloovere]

32 Amateurkunsten in beeld gebracht Enthousiast! Creatief! Sociaal! Het zijn termen die de grote meerderheid van de Vlamingen associeert met ‘amateurkunsten’. Dat leren we uit ‘Amateurkunsten in beeld gebracht’, het onderzoeksrapport dat het Forum voor Amateurkunsten op 1 december voorstelde tijdens een colloquium in het Brusselse conservatorium. Vorig jaar gaf het Forum voor Amateurkunsten aan het UGent en de VUB de opdracht een grote bevraging op te zetten naar de amateurkunstbeoefening in Vlaanderen. Zowel het aantal beoefenaars binnen de verschillende disciplines, de houding ten aanzien van de amateurkunsten, als het profiel van de amateurkunstenaar werden op deze manier in kaart gebracht. We zetten hier enkele van de opmerkelijkste resultaten op een rijtje, Wie zijn ze? Wat doen ze? 37 procent van de Vlamingen, van 14 jaar en ouder, beoefent minstens één creatieve hobby. Slechts een minderheid van de Vlamingen (29,2%) beoefende nooit een creatieve hobby. De beoefening van amateurkunst is duidelijk leeftijdsgebonden. De gemiddelde leeftijd van amateurkunstenaars ligt rond de 35 jaar. Wat beeldende kunst betreft is dat iets hoger: 41 jaar. Verder is actieve kunstbeoefening geslachtsgebonden: 32 % van de vrouwen beoefent op regelmatige basis een culturele hobby, terwijl dit voor de mannen slechts voor 23 % geldt. Wat KUNSTWERK[t] betreft: bijna dubbel zoveel vrouwen als mannen zijn abonnee.

Welke kunstbeoefening? Wanneer de beoefening wordt uitgesplitst per discipline, krijg je volgend plaatje: % Schrijven 23,9 Muziek 20,6 Zang 6,1 Beeldexpressie 16,8 Beeldende Kunst 16 Dans 10,7 Theater 2,9 Welke beeldende kunst? Uitgesplitst per subdiscipline: Tekenen 5,6 Textiele kunsten 3,4 Schilderen 2,8 Grafiek 1,4 Papierbewerking 1,3 Keramiek 0,6 Kalligrafie 0,6 Edelsmeedkunst 0,3 Hoe kwam men in contact met de beeldende kunst? Een vierde van de KUNSTWERK[t]-ondervraagden geeft aan dat hij of zij op eigen houtje in contact kwam met beeldende kunst. Vrienden en kennissen vormen voor beeldende kunstenaars de belangrijkste personen waardoor men in contact kwam met beeldende kunst (48%). Ouders (27%) komen op de tweede plaats. Opvallend is het hoge percentage dat in contact kwam met beeldende kunst via een specifieke leerkracht op school (26,9%). Drijfveren Op de vraag waarom ze amateurkunsten beoefenen, antwoordt meer dan 90% van de beoefenaars dat ze dit doen om zich te ontspannen. Ongeveer 84 % geeft aan dat ze nieuwe dingen leren en/of zichzelf ontplooien. Bijna 75% van de beoefenaars zegt creatief bezig te zijn om met vrienden samen te zijn, voor de gezelligheid en/of om nieuwe mensen te ontmoeten. Zo’n 40 % stelt dat ze het doen omdat het goed staat bij vrienden en kennissen of omdat mensen opkijken naar iemand die dat kan. Tijdsbesteding Gemiddeld besteden amateurkunstenaars 7,6 uren per week aan

33

hun hobby. Opvallend is dat dit bij de beeldende kunsten bijna het dubbele is! De KUNSTWERK[t]-ondervraagden zijn gemiddeld 14,5 uren per week met beeldende kunst bezig. Vorming en opleiding binnen de discipline. Meer dan een derde van de KUNSTWERK[t]-ondervraagden volgde de laatste 6 maanden voorafgaand aan de bevraging een opleiding aan het Deeltijds Kunstonderwijs (DKO). Ongeveer 40 % heeft dat vroeger gedaan, terwijl ongeveer een vijfde nooit aan het DKO opleiding volgde. Wat het opleidingsaanbod buiten het DKO betreft constateren we dat iets meer dan een derde (36,6 %) recent een alternatieve opleiding volgde, zo’n 40% deed dat vroeger al, terwijl iets meer dan een vijfde dat nooit volgde. Zowel het DKO als de alternatieve kunstopleiding worden positief geëvalueerd. Perceptie van de Vlaming over amateurkunsten Het merendeel van de respondenten in het bevolkingsonderzoek verbindt het woord amateurkunsten met ‘enthousiasme’ (67,5%) en ‘creativiteit’ (67,3%). Dit is een positieve perceptie. Ziezo, met dit overzichtje, hebben we jullie een eerste zicht willen geven op een aantal van de opmerkelijkste vaststellingen uit het onderzoek. Wie meer wil weten, kan het volledige rapport nalezen op www.amateurkunsten.be/onderzoek. Of je kan het boek ‘Amateurkunsten in beeld gebracht’ bestellen bij het Forum voor amateurkunsten: [email protected] of 09/235 40 00 [Bea Vansteelandt]

fe

Festival van de

v fest van a ama k kun

2 mei 2010 gent

fest fe van v ama a kun

k

festival van de amateurkunsten

festival van de amateurkunsten

www.festivalvandeamateurkunsten.be

34 Wedstrijd POPFOLIO

POWERED BY

Poppunt, Creatief Schrijven, Centrum voor Beeldexpressie en KUNSTWERK[t] organiseren voor de tweede keer POPFOLIO - Muziek/Multimedia/Contest Poppunt, Creatief Schrijven, Centrum voor Beeldexpressie en KUNSTWERK[t] gaan op zoek naar een creatief team dat perfect matcht met de muzikale ambities van 8 straffe muzikale projecten. Want met goede muziek alleen steken ze er nog moeilijk boven uit. Een creatief team achter de hand hebben komt dan goed van pas. Popfolio zoekt straffe fotografen, tekstschrijvers, cineasten en grafisch vormgevers die de geselecteerde bands een zetje gaan geven met een beeldvorming die er bij past: strakke vormgeving, professionele foto’s, intrigerende bio’s of blogs, en een high end videoclip – een volledige portfolio quoi! Naast de ervaring valt er voor het creatieve team ook wat te rapen: een stevige prijzenpot en interessante professionele opdrachten voor wie de jury het best presteren vond. KUNSTWERK[t] schrijft in het kader van het Popfolio-project een wedstrijd uit voor het ontwerpen van de awards waarmee de winnende creatieve teams naar huis gaan. Check de bands en de projecten online inschrijven kan tot en met 17 januari. www.popfolio.be

ONTWERP JIJ DE POPFOLIO AWARD? Voor het project Popfolio zijn we opnieuw op zoek naar een beeldhouwwerkje, sculptuur of object dat als award uitgereikt zal worden aan de vijf winnaars van het project. Op 2 mei 2010 kan jouw ontwerp tijdens de Popfolio Awards in Vooruit te Gent in de schijnwerpers staan. De invulling van het kunstwerk is vrij. Van het winnende ontwerp moeten 5 reproducties gemaakt kunnen worden, 1 groter voor de eindwinnaars en 4 kleinere voor de winnaars in de verschillende categorieën. Over de kunstenaar en zijn ontwerp zal een artikel verschijnen in het tijdschrift KUNSTLETTER[s]. Heb jij altijd al een award willen ontwerpen? En heb je zin om de uitdaging aan te gaan? Dien dan vóór 1 maart 2010 een voorstel in bij KUNSTWERK[t] met het ontwerp van jouw award en een kostenraming. Een jury zal zich beraden over de verschillende kandidaten en een winnaar selecteren. KUNSTWERK[t] voorziet een financiële ondersteuning van maximum €1500 voor de realisatie van de 5 reproducties van het kunstwerk. De winnaar van deze award-contest ontvangt bovendien Fnac-bonnen ter waarde van €200! Info en voorwaarden op www.kunstwerkt.be (doorklikken naar “Wedstrijden”)

MUZIEK / MULTIMEDIA / CONTEST

INFO & PRIJZEN OP WWW.POPFOLIO.BE

35 Wedstrijden NATIONALE PRIJS VOOR SCHILDERKUNST VAN DE STAD IEPER, LOUISE DEHEM Het Stadsbestuur Ieper organiseert samen met de Stedelijke Cultuurraad en de Provincie West-Vlaanderen de 7e editie van deze wedstrijd. Deelname: Alle kunstenaars actief in de schilderkunst, geboren in België voor 1990 kunnen deelnemen. Deelname kan door het indienen van een dossier met een inschrijvingsformulier, Curriculum Vitae van de kunstenaar, foto’s en beschrijving van maximaal 3 werken per kunstenaar. Deelname kost €10. De eerste selectie gebeurt op basis van het dossier. Het dossier dient men in bij het CC Ieper, SintNiklaasstraat 4, 8900 Ieper. Inschrijven kan tot 8 januari 2010. Prijzen: De laureaat ontvangt € 3000, de tweede prijs, prijs van de Provincie, bedraagt € 1500, de derde prijs, prijs van het CultuurCentrum en de prijs voor de beste Ieperse inzending, prijs van de Stedelijke Cultuurraad, bedragen elk € 750. De laureaat mag krijgt daarnaast de kans om binnen de programmatie van het CC Ieper een tentoonstelling samen te stellen in het eerste of tweede seizoen na de uitreiking van de prijs. De prijsuitreiking is gepland op vrijdag 5 februari 2010. De tentoonstelling van de geselecteerde werken zal plaats vinden in CC Ieper-Lakenhallen van 6 tot 28 februari 2010. Meer info, het volledige reglement en het inschrijvingsformulier: www.acci.be

KUNST OP OPENBARE PLAATSEN: FONTEINHOF (Zele) Het gemeentebestuur van Zele schrijft een wedstrijd uit voor het plaatsen van een kunstwerk. Het kunstwerk wordt geplaatst op het Fonteinhof (voor het gemeentehuis van Zele). De winnaar ontvangt een geldprijs van EUR 24.000 voor het ontwerp en realisatie van het kunstwerk. Deelnemers aan de wedstrijd kunnen hun ontwerp indienen tot en met 15 januari 2010 . Het reglement kan worden gedownload via : www.zele.be Meer info: Het kunstwerk dient een relatie aan te knopen met de locatie (bvb. met het geheu-

gen van de plek, met de omliggende gebouwen, met de functies en praktijken waarvoor deze plek gebruikt wordt, enz.). Het kunstwerk dient te bestaan uit duurzame materialen. Het ontwerp en dossier moet worden ingediend op de gemeentelijke cultuurdienst, Markt 50 – 9240 Zele, dit ten laatste op vrijdag 15/01/2010. Dit dossier bevat: Het ontwerp bestaat uit schetsen en/of maquette. Elke vorm van ontwerp moet duidelijk het vooraanzicht, zijaanzicht en achteraanzicht weergeven. Het kunstwerk wordt beschreven in een begeleidende tekst van max. 5 pagina’s A4-formaat. Deze beschrijvende tekst omvat: de filosofie achter het kunstwerk en achter de voorgestelde integratie, materiaalkeuze met gedetailleerde beschrijving van de materialen, de afmetingen, alle andere gegevens die kunnen bijdragen om een duidelijk zicht te krijgen op het ontwerp. Ten laatste op 05/02/2010 selecteert de jury maximaal 5 deelnemers die mogen deelnemen aan de 2e selectieronde van de wedstrijd. Deze deelnemers dienen hun ontwerp persoonlijk te komen toelichten en eventueel op aanvraag van de jury het ontwerp verder uit te werken (bvb een maquette).

MAURITS NAESSENSPRIJS VOOR SCHILDERKUNST MEISE De Prijzen van Meise 2010 omvatten de Maurits Naessensprijs voor schilderkunst, de Jules Van Campenhoutprijs voor poëzie, de Ward Ruyslinckprijs voor kortverhaal en het Jeanne Struelensjuweel voor toneel. De Maurits Naessensprijs is een nationale schilderwedstrijd, tweejaarlijks georganiseerd door gemeentebestuur en kunstkring Meise. De wedstrijd staat open voor iedereen, vanaf 16 jaar, wonende of verblijvende in België. Inschrijven kan tot 1 februari 2010. Meer info: Dienst cultuur Meise, Brusselsesteenweg 44, 1860 Meise, 02/272 00 29, [email protected]

VIERJAARLIJKSE PRIJS VOOR BEELDENDE KUNST (Provincie West-Vlaanderen) In 2010 schrijft de Provincie West-Vlaanderen voor de derde maal de Vierjaarlijkse Prijs voor Beeldende Kunst uit.

De Prijs is bestemd voor alle hedendaagse plastische uitdrukkingsvormen: tekenkunst, grafiek, schilderkunst, beeldhouwkunst, fotografie, film, video, multimedia, mixed media…. De Prijs zelf bedraagt 2.500 euro, aanvullend kunnen nog premies worden toegekend. De wedstrijd staat open voor West-Vlamingen van geboorte of door domicilie (op 1 januari 2010 moet men minstens 5 jaar wettig gedomicilieerd zijn in de Provincie West-Vlaanderen). De wedstrijd is niet themagebonden maar specifiek bedoeld voor realisaties uit de jongste vier jaar. Deelnemingsformulieren en het reglement kunnen tot uiterlijk 29 januari 2010 gedownload worden van de website of aangevraagd worden op het volgend adres: Provinciehuis Boeverbos, Dienst Cultuur, Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries. Deelnemingsformulieren dienen tegen uiterlijk 12 februari 2010 via de post opgestuurd te worden. Meer info: dienst Cultuur: www.west-vlaanderen.be/beeldendekunst | [email protected] | 050/40 35 49 14e INTERNATIONALE KANTBIËNNALE De 14e Internationale Kantbiënnale heeft als doel het bevorderen en aanmoedigen van de artistieke evolutie van het hedendaagse kanttextiel, het navorsen naar nieuw materiaal, technieken en nieuwe vormen. De jury zal die werken selecteren en bekronen die de identiteiten van de nieuwe kant vertegenwoordigen. Creatiedomein: worden verwacht: hedendaagse kantwerken die creativiteit vooropstellen en een speciaal innovatiekarakter vertonen. Er zijn geen beperkingen inzake afmetingen maar de hoogte van het kantwerk mag de 2,5m niet overschrijden. Deadline: 1 maart 2010 Kandidaturen, dossiers , inschrijvingsformulieren: info bij secretariaat van de vereniging Internationale Kantbiënnale v.z.w, Violetstraat, 6 te Brussel: 02/512.77.09

36 Zoekertjes GEZOCHT: KUNSTENAARS, SCHRIJVERS: RELIGIEUZE SCHEPPINGSVERHALEN Studenten aan de KUL zijn op zoek naar kunstenaars, schrijvers, beeldhouwers, enz. die hun inspiratie over scheppingsverhalen in een kunstwerk willen gieten. De kunstwerken of schrijfsels worden vervolgens in het voorjaar 2010 tentoongesteld in Leuven. Meer info: eglantineke.moller@student. kuleuven.be GEZOCHT: PORTRETKUNSTENAARS In Vlaanderen wonende portretkunstenaars gezocht die hun werk gratis willen plaatsen op www.portretkunst.be. Nodig: beknopt CV, max 10 portretten met beschrijving (titel, afmeting, techniek) en contactgegevens (tel, mail, url). Er kunnen aankondigingen van exposities gedaan worden. De site is nog in opstartfase; opmerkingen welkom! Meer info: [email protected] GEZOCHT: EXPOSANT Davidsfonds, afdeling Oostakker organiseert tijdens het laatste WE van augustus (vr-zazo-ma-di) een kunsttentoonstelling. Voor 2010 zijn we op zoek naar een beeldend kunstenaar (zelfstandig werk / geen wanden beschikbaar). Graag fotomateriaal mailen naar [email protected] TE KOOP: OUDE MANGEL Ev. te gebruiken voor drukpers. Rolbreedte: 53 cm; op vast onderstel, antiek stuk (te vgl. met model Miele 1915). Prijs otk. Meer info: 03/312.42.13 TE KOOP: DRAAISCHIJF Type Shimpo losse pedaal Whisper-T, draait links en rechts, Slechts enkele malen gebruikt. Heel goede kwaliteit. Weg wegens plaatsgebrek. Meer info: [email protected] TE KOOP: POSTKAARTENHOUDER Voor het presenteren van zelfgemaakte wenskaarten of postkaarten, enz hebben wij een staande draaiende kaartendisplay te koop. Prijs: € 50. Meer info: 055/498762 | 09/3608005 | roger. [email protected] TE KOOP: DRAAISCHIJF / POTKACHELTJE Elektrische pottenbakkers draaischijf: 56 cm hoog / 63 cm breed. Prijs o.t.k. Gietijzeren potkacheltje voor hout en kolen: 72 cm hoog / 43 cm breed. Prijs o.t.k.

UW ZOEKERTJE IN KUNSTLETTER[S] ?

Stuur uw zoekertje door via www.kunstwerkt.be of KUNSTWERK[t], Redactie KUNSTLETTER[s], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent. Uiterste inzenddatum voor de volgende editie: 8 januari 2010.

Meer info: Lili Willemsen: 057/360765 | 0479/398282 ARGENTINIAN NAKED MODEL LOOKING FOR WORK Many years of experience in Buenos Aires, Barcelona, and Madrid. Now living in Antwerp. Working at Antwerp Evening Academy and Kunsthumaniora. For groups and individual. Contact: mariano9elfer@gmail. com TE KOOP: WEEFWOL Veel weefwol te koop. Ook zelfgesponnen wol en geverfd met planten. Aan 5 euro/kilo. Meer info: [email protected] TE KOOP: POTTENBAKKERSSCHIJF Pottenbakkersschijf met motor op lichtstroom. Stevige constructie vraagprijs 150 euro. Mail mij en ik zend je foto’s door: maj@ib. gzbj.be TE KOOP: LICHTBAK Lichtbak afkomstig van ziekenhuis. Prijs: 20 euro. Meer info: [email protected] GEZOCHT: SCHILDERS EN TEKENAARS We tekenen en schilderen naar eigen kunnen (er wordt geen les gegeven) van 14 tot 17u. Om de 2 jaar: tentoonstelling. Wij zoeken enkele mensen om zich bij ons aan te sluiten (liefst 50+ / omgeving wetteren) Meer info: 09/369 59 79 | E: [email protected] TE KOOP: STRIP “DE HEL VAN TANGER” Als Dominique zichzelf voorstelt, zegt hij ‘Ik ben een jongen met een verstandelijke beperking.’ Dat is ook zo, maar samen met deze beperking is hij vooral gepassioneerd bezig met het maken van strips. Nu te koop: “De hel van Tanger”: Marcel Vanloock vals beschuldigd van drugssmokkel naar Marokko, werd 5 jaar vastgehouden. Meer info: [email protected] GEZOCHT: MANAGER (M/V) Voor ontwikkeling, begeleiding of opvolging van buitenlandse tentoonstellingen van het werk van Kris Vercruysse (Roeselare). Contact: [email protected] GEZOCHT: VROUWELIJKE KUNSTENAARS UIT SINT-AMANDSBERG Markant Sint-Amandsberg bestaat 40 jaar en viert dit met een kunsthappening op 12,13 en

14 maart 2010. We willen deze tentoonstelling uitsluitend wijden aan vrouwelijke kunstenaars in diverse disciplines van Sint-Amandsberg. Wie zich geroepen voelt kan contact via [email protected] of [email protected] (met vermelding ‘40 jaar Markant’) GEZOCHT: DEELNEMERS KERAMIEKMARKT (Hamme) Op 15 augustus 2010 vindt voor het eerst een keramiekmarkt plaats in Hamme (O-Vl). Wie zin heeft om deel te nemen, kan tot en met 30 januari 2010 een 3-tal foto’s en kleine omschrijving sturen naar karine.bergmans1@ telenet.be GEZOCHT: VROUWELIJK MODEL Vrouwelijk (naakt) model (regio Antwerpen) voor teken- en schetssessies (relatief vlugge houdingswisselingen). Aanvankelijk 2 wekelijkse sessies van 4 uren (afh. van omstandigheden langer en ook wekelijks). Sessies hebben plaats te Antwerpen-stad. Meer info: 0485/355319 | E: leon-art@telenet. be TE KOOP: INSTALLATIE VOOR HET GIETEN VAN BRONS EN HET MAKEN VAN JUWELEN Oorspronkelijke prijs: € 25000. Nieuwe prijs: € 5000. Smeltoven van Manfredi, smeltkapaciteit 5 KG, men kan platin smelten smelttemperatuur tot 1300 graden, vacuum machine van buko, gietbomen tot 25cm hoogte, oven voor de cilinders uit te bakken is van Duitse makelij, capaciteit van 10 cilinders per sessie, ook incluis zijn er 15 cilinders voor het opzetten van de stukken en het nodige handgereedschap. De cilinders bestaan uit aluminium. Hoogte 23cm, doorsnee 12cm, 380W aansluiting op de machines. Meer info: [email protected] GEZOCHT: EXPOSANTEN WZC De Regenboog, een groot woon- en zorgcentrum te Zwijndrecht zoekt exposanten om tentoon te stellen in de nieuwe gebouwen. Meer info: [email protected] | 0477/134924 GEZOCHT: MODEL De kunstacademie van Tielt is dringend op zoek naar een model voor de tekenlessen van de dinsdagnamiddag (13.30-17.00) en eventueel ook donderdag en vrijdagnamid-

37 dag. Bruto 14€/u + verplaatsingsvergoeding. Meer info: 0476/322837 | E: [email protected] GEZOCHT: MODEL Ik ben op zoek naar een vrouwelijk model om een beeld van te maken, graag een ouder, mager iemand. Contact: info@jeroendegrijse. be INTERNET–KUNSTVEILING t.v.v. CAT SHELTER Prachtige schilderijen en originele prenten van illustrator Hans de Beer worden geveild t.v.v. poezenopvang Cat Shelter. Meer info: www.veiling.catshelter.be OPROEP: KUNSTENAARS VOOR ARTIESTENPARCOURS D’ARTISTES (Jette) Op 24 en 25 april 2010: de 5e editie van het Artiestenparcours d’Artistes. Inschrijven vóór 31 december 2009 via www. artiestenparcoursdartistes.be of dienst Vlaamse Gemeenschap van de gemeente Jette, Wemmelsesteenweg 100, 1090 Jette - 02/423.13.73. Ook kunstliefhebbers die tijdens dit weekend in hun huis, atelier, garage, een kunstenaar willen laten tentoonstellen zijn van harte welkom. TE KOOP: PLEXIGLAZEN KOEPELS Plexiglazen koepels (ong. 40 x 40 cm) in verschillende hoogtes (ong. 50 à 60 cm), sommige nagelnieuw. Geschikt om beelden onder te plaatsen.Prijs: € 50-80. Meer info: 056/211605 | E: [email protected]

ATELIERRUIMTES / TENTOONSTELLINGSRUIMTES GEZOCHT: ATELIER (Antwerpen) Ik zoek een atelier in de omgeving van Borgerhout, Antwerpen. Max huurpr: 150 €. Contact: [email protected] TE HUUR: ATELIER (Berchem - Antwerpen) Ruimtes van 50m2 gelegen in omgeving Driekoningstraat /Mechelsesteenweg, te gebruiken als atelier, hobbyruimte, opslagplaats etc. De ruimte is 24u per dag toegankelijk en gelegen op een gelijkvloers. Centrale verwarming - Toilet - Lavabo - Grote ramen aan de straatkant en glasdals aan andere kant. Vraagprijs per maand € 295/ maand. Meer info: [email protected] | 0495/50.20.80

TENTOONSTELLEN IN NIEUW RESTAURANT TE LIER Ben jij op zoek naar een locatie waar je je werken kan tentoonstellen en een groter publiek kan bereiken? Nieuw restaurant te Lier (opening februari 2010) zoekt kunstenaars in abstract-figuratief werk. De werken moeten wel passen in het concept van het restaurant. Lage huurprijs. Meer info: [email protected] GEZOCHT: EXPOSITIERUIMTE (Antwerpen-Zuid) Wij zijn op zoek naar een ruime expositieruimte voor een internationale expositie. Wij zijn met 7 schilders en 2 beeldhouwers. Contact: [email protected] | www.sevimlisanat.com GEZOCHT: ATELIER OM TE ZEEFDRUKKEN (Antwerpen) Ik ben op zoek naar een plaats waar ik kan (hand)zeefdrukken. Liefst een atelier om te delen. Nodig: +/-20m², water (voor hoge druk), afvoer, daglicht. Geen milieu schadelijke verf of producten (alles is op water basis). Ideaal zou zijn dicht bij centrum A’pen. Ik wil mijn materiaal gerust delen met andere met interesse in zeefdrukken. Contact: [email protected] TE HUUR: ATELIERRUIMTE (Gent) Ruimte in schildersatelier te huur vanaf december, centrum Gent, prijs: 155euro P/M, alle kosten inbegrepen. Meer info: 0478/60 31 26 | E: [email protected] GEZOCHT: ATELIERPLEK VOOR GRAFISCH ONTWERPSTER (Antwerpen) Ik ben afgestudeerd als grafisch ontwerpster en op zoek naar een plekje in een atelier in Antwerpen. Ik zou graag mijn eigen werkplekje hebben, maar dan wel omringd door andere creatievelingen. Belangrijk: lichte ruimte + (mogelijkheid tot) internetverbinding. Prijs: max. €150. Contact: W: www.evipeeters.be | E: [email protected] GEZOCHT: kamer/atelier/schrijf- en tekenplek/terugtrekplek (Gent) Ik zoek een kamer te huur waar ik in alle rust kan tekenen en schrijven. Geen speciale vereisten, wel graag voldoende licht, verwarming, elektriciteit en water. Graag ook privacy en rust, om in alle stilte te kunnen werken. Prijs: € 100-150/maand. Graag in Gent of ruime omgeving. Contact: 0496/60 51 24 | E: [email protected]

GEZOCHT: ATELIERRUIMTE (Borgerhout) Ik ben op zoek naar een atelierruimte in Borgerhout waar ik kan boetseren. Liefst een plaats die kan verwarmd worden & waar water aanwezig is. Geen probleem met gemeenschappelijke ruimte of ruimte die door meerdere personen gebruikt wordt. Maximumprijs: 150 €/maand. Contact: 0472/728961 | E: demoornancy@ hotmail.com TE HUUR: ATELIER VOOR JUWEELONTWERPER/GOUDSMID (Antwerpen) Compleet ingericht atelier voor juweelontwerper/goudsmid. Pletwals, draad trekken, smelten, etc etc. Ruimte nabij Harmoniepark. 150 euro/maand incl lasten. Gedeeld met 2 juweelontwerpers. Mogelijkheid eigen werktafel mee te nemen. Meer info: [email protected] TE HUUR: ATELIER (Antwerpen) Lange Winkelstraat 46, 2000 Antwerpen, buurt van de Academie, +/- 120 m2, water en toilet aanwezig, gelijkvloers met grote poort, vrij vanaf 1 januari 2010, huurprijs € 400 (incl. water) eigen meter voor elec. Meer info: 0497/57 66 43 | E: peter.taeymans. [email protected] TE HUUR: ATELIERRUIMTES Van 30m² tot 2000m². Te huur tussen 2 en 3€/m² per maand. Lamorinierstraat 161. Contractduur: 3 jaar. Meer info: http://www.vlan.be/ TE HUUR: ETALAGERUIMTE (Hove) In goed gelegen winkelstraat wegens stopzetting eigen handelszaak. Afmetingen: Deel 1: Br 1.24 - L 2.10 - H 2.50 en Deel 2: Br 1.08 - L 1.80 - H 2.50 Prijs overeen te komen. Meer info: 0477/59 34 91 | E: [email protected] TE HUUR: KUNSTATELIER (Dadizele) Tussen Ieper en Kortrijk in Zuid-West-Vlaanderen: een grote, lange ruimte van 5m breed en 21m lang en 4m hoog voor slechts € 240 per maand (inclusief water en electriciteit) met beveiligde deur én poort van 3,5 m hoog en 4 m breed, en dit in een rustige, landelijke omgeving. Kijk op www.lothias.be/#/te_huur/ industrieel (2e foto). Meer info: 0498/747207 | E: bert_anckaert@ hotmail.com

38 GEZOCHT: LEUK, CREATIEF IEMAND OM ATELIER TE DELEN Atelierruimte in Designcenter De winkelhaak, een bedrijvencentrum voor creatievelingen. 1e verdieping; ± 35 m2; prijs ± 358 euro/ maand. Neem een kijkje op www.winkelhaak.be. Contact: 0495/ 22 05 47 | E: [email protected] GEZOCHT: ATELIER IN HET GENTSE Jong kunstenaarscollectief zoekt een betaalbaar atelier in het Gentse, liefste met een poort of een grote deur. Veel luxe hebben we niet nodig, enkel elektriciteit. Contact: 0478/74.13.90 | E: [email protected] TE HUUR: ATELIERRUIMTE (Brussel) Atelierruimte van 250 m² in goede staat. Elektriciteit, water en sanitair zijn aanwezig. Zeer veel lichtinval, géén centrale verwarming. Gelegen in de kantoorwijk vlakbij het Noordstation. Contract op basis van bruikleen, dus opzegtermijn van één maand. Verwachte termijn: 2 jaar.Kostprijs: 350 Euro per maand. Parking mogelijk aan 50 Euro per maand/wagen. Enkel voor atelier, geen luidruchtige installaties. Meer info: Naam, activiteit, aantal personen, GSM naar: [email protected] TE HUUR: EXPORUIMTE VOOR TOEGEPASTE KUNST (Antwerpen) HAAK vzw verhuurt een exporuimte van 380m² voor tentoonstellingen over architectuur, grafische vormgeving, illustratie en multimedia. Gelegen vlakbij het centraal station. Veel natuurlijk daglicht. Hedendaagse architectuur met industriële look. Hoogte: 7m. Meer info: www.winkelhaak.be/sitepages/#/ expo/jouw-evenement-in-onze-expo TE HUUR: ATELIER VOOR ZELFSTANDIG ONTWERPER (Antwerpen) Gelegen vlakbij het centraal station. In het bedrijvencentrum kun je als creatief freelancer terecht voor een eigen of gedeeld atelier, diensten en coaching. Momenteel huisvesten we ongeveer 27 ontwerpbureaus uit verschillende sectoren : architectuur, productontwikkeling, grafische communicatie, … Vanaf 1 oktober hebben we opnieuw ruimte te beschikking vanaf 298€/persoon. Contracten opzegbaar op 3 maanden. Meer info: www.winkelhaak.be

Agenda KONDIG UW ACTIVITEITEN TIJDIG AAN!!! Een tentoonstelling, kunstenroute of andere evenement gepland? We kondigen het graag aan in KUNSTLETTER[s] en op onze website www.kunstwerkt.be. Gelieve voor uw aankondigingen gebruik te maken van het online-formulier op www.kunstwerkt.be (onder “Agenda”). Uiterste inzenddatum voor de volgende editie van KUNSTLETTER[s]: 8 januari 2010. EXPOSITIES / EVENEMENTEN ANTWERPEN Fran Kusters toont spiritueel werk in Galerij Vocar, Breendonkdorp 77 te Puurs. Van 17 december tot 24 januari 2010. Open: woe: 13u30-21u30, do: 13u30-17u, zon: 9u-12u30 en op 24, 25 en 31 december en 1 januari enkel op afspraak. Vooropening op woensdag 16 december om 18u. Meer info: 03/886 61 99 | E: [email protected] Overzichtstentoonstelling van het werk van Rita Reychler: tot 24 december 2009 in Galerie Ludwig Trossaert, Museumstraat 29, Antwerpen. Open: woe tot zat: 14-18u. Meer info: http://www.galeries.nl/boek. asp?boeknr=1386 Galerie Duende toont sterke kunst van kwetsbare mensen. Zes kunstenaars met een beperking tonen beeldende kunst rond het thema “Beeld-Spraak”. T.e.m. 13 februari 2010, open elke zaterdag van 10u30 tot 17u30. Locatie: Sint-Katelijnestraat 3, 2800 Mechelen Meer info: Mia Lettany | 0473 56 44 35 | [email protected] Exposities in Galleria d’Arte Teresa, Tuyaertsstraat 38 te Boom: ° Textielkunst en quilts van Carina Marcon tot 18 februari 2010 . ° Figuratieve teken- en schilderkunst van Thérèse Van Hoof – permanent. Open: elke donderdag van 10u tot 17u en na afspraak. Meer info: [email protected] | 03/844.13.38 | 0485/743038 Jubileumtentoonstelling “20 Jaar Kunst Op Zijde” door Habotai: van 17 april tot 2 mei 2010 in Galerij van het Rivierenhof, Deurne (Antwerpen). Open: 11-17u30 (behalve ma en di). Meer info: [email protected] Drie kunstenaars-leerlingen van Raf Thijs, leraar beeldhouwen aan de Academie voor beeldende kunsten te Brasschaat stellen

tentoon in het voorpark van Hof De Bist, Veltwijcklaan 252 te Ekeren: Peter Kempenaers met bronzen beelden, Vera Kempenaers met vrouwentorso’s in metaal en steen, Mil Millet met arduinen beelden. Tot 30 juni 2010 . Open: elke dag van zonsopgang tot –ondergang. Meer info: [email protected] VLAAMS BRABANT / BRUSSEL Capital Works: A selection of paintings by Chadeeni : nog op 19 en 20 december 2009, van 15 tot 20u in Gallery La Vache, Vlaamsesteenweg 31 te Brussel. Meer info: 0476/94 05 25 | E: chantal@ chadeeni.be | W: www.chadeeni.be Sins & Souvenirs: tentoonstelling van abstracte schilderijen van Monika Macken en keramiek van Els Wenselaers in Galerie K, Dagobertstraat 32 te Leuven. Tot 21 januari 2010. Open: vrij en zat: 13-18u en na afspraak. Meer info: [email protected] | 0473/67 25 38 LIMBURG Julia Popovics stelt tentoon in overdekt Kerstdorp. Op 19 en 20 december, Marktplein 1 te Maseik. Van 11 tot 19u. Meer info: [email protected]

OOST-VLAANDEREN Voorstelling van de catalogus van de jongste editie van Kunst & Zwalm op 18 december 2009 in Netwerk / centrum voor Hedendaagse kunst, Houtkaai z/n 9300 Aalst tijdens het event “Tranche de Vie”. Met bijdragen van René Kockelkorn, een onafhankelijk curator en publicist uit Luxemburg, Thierry Genicot, een onafhankelijk radioauteur en -regisseur en Wim Van Mulders, kunsthistoricus, kunstcriticus en auteur van talloze bijdragen over hedendaagse kunst. Meer info: www.kunstenzwalm.be

Lucien Cornelis stelt schilderijen, tekeningen en grafiek tentoon in Galerie Link, Blekersdijk 39 te Gent. Van 26 december 2009 tot 10 januari 2010. Opening: 26 december om 16u. Open: za en zon of op afspraak. Meer info: 09/223.59.42 Kunsthuis XIII (Dendermondsesteenweg 75b) te Aalst opent met een tentoonstelling van Marco De Vylder, Paul De Coninck, Pierre Van Holsbeeck, Ludo Van Geert, Marc Van De Putte, Jean-Pierre Timmermans, Urbain Schreyen, Waf, JeanPierre Gits, Hugo Sonck en Giulie Degasperi. Tot 12 februari 2010. Open: vrij: 17-21u / zat en zon: 14-18u. Meer info: [email protected] WEST-VLAANDEREN “Back from the past”: Sabine Carlier (beelden) & Brichard (schilderijen) in De lange litanie, Hugo Verrieststraat 91 te Roeselare. Tot 19 december 2009. Open: woe tot zat vanaf 17u,zon vanaf 11u30. Meer info: 051/211102 | E: [email protected]

zat en zon: 14-19u. Meer info: [email protected] | 0497/42 90 30 ANDERE Recente acrylschilderijen van ceedee bij Les Amourettes, Place St- Nicolas 11 te Dinant. Open elke dag: 12-14u en 18-22u, behalve ma. Meer info: www.ceedee.exto.be

WORKSHOPS / CURSUSSEN Zakelijk en ondernemend denken voor kunstenaars Hoe kan je je kunst bekend maken aan een (breed) publiek? Hoeveel mag je kunstwerk kosten? En tellen de uren die je nadenkt over een opdracht ook mee? In deze cursus leer je je inkomsten en uitgaven te inventariseren, je krijgt er uitleg over auteursrecht, contracten en verzekeringen alsook interessante marketingtips die je kunst doet verkopen. Meer info: http://www.syntra-ab.be/opleidingen/Zakelijk-en-ondernemend-denken-voorkunstenaars

Textielreis vilten + shibori: 10-daagse reis naar Eski Datça, Turkije: van 23 mei tot en met 2 juni 2010. Cursus vilten en shibori. VM: cursus, NM: omgeving ontdekken. Esci Datça, in ZW Turkije op het schiereiland Datça, is een rustig kunstenaarsdorpje ver weg van het massatoerisme. Meer info: 03/658.18.06 | E: gerdvandeven@ telenet.be Textiel Workshops (Provence 2010) Van 7 tot 12 juni 2010: Wandpanelen en objecten vilten met Harm Harms: een wandpaneel maken door het hechten van stoffen aan wolvezels e.a. (www.hawar.nl). Van 14 tot 19 juni 2010: Vezels integreren in je viltwerk met Nadine Symons: tussen papier en textiel: allerlei vezeltechnieken om een wandpaneel, sjaal of object te maken (http://www.fiberart-studio.com) 5 dagen vol pension met workshop voor 450 €* p.p. op basis van 2-persoonskamers. Volledig programma en inschrijving via ger@ telenet.be en 03/ 288 87 58 | http://artistiekevakanties.blogspot.com

ZONDER TIJDSAANDUIDING: Lut Lambrecht (papavers en reisimpressies), Jef Van Acker (kleurrijke fantasten) en Edgard Defoort (lijnenspel in marmer en brons) stellen tentoon in de Oude Kerk, Kerkdreef te Vichte: tot 20 december. Open: vrij en zat: 14 tot 18u / zon: 10 tot 12u en 14 tot 18u. Meer info: [email protected] Tentoonstellingen bij van in Kunsthuis Harry Vercaigne, Hoogledestraat 53 te Kortemark: ° Schilderijen van Claudine Verkindere en keramiek van Stefaan Decan: van 7 tot en met 28 februari 2010. ° Keramiek van Marie-Ann Ver Eecke: van 7 maart tot en met 28 maart 2010. ° Schilderijen en beelden van Anja Brugghe: van 11 april tot en met 2 mei 2010. Open: zon: 14-18u. Meer info: www.kunsthuisharry.be Tentoonstellingen in Kunsthuis Artine, Kursaal Oosthelling 6 te Oostende: ° Schilderijen van Tine Lievens en keramiek van Roger Leyn, Maarten Leyn e.a. Open:

Cursussen bij Ideefiks vzw (Antwerpen) ° Airbrush: start 8 en 11 januari van 19.30 tot 22u ° Digitale beeldverwerking: start 9 januari van 10 tot 12u30 ° Maltechnieken: start 9 januari van 14 tot 17 uur ° Portret- en modeltekenen: start 5 januari van 10 tot 12u30 ° Tekenen: start 7 januari van 13u30 tot 16u en van 19u30 tot 22u Meer info: 03/2890056 | E: ideefiks@telenet. be | W: http://users.telenet.be/ideefiks Verguldcursus (Antwerpen Zuid) Een reeks van 8 woensdagvoormiddagen (9u30-13u), beginnend met slagmetaal om te eindigen met bladgoud. Eenvoudig vergulden maar ook hoogglans en polyment vergulden + patineertechnieken. Hoog niveau. Startdatum: 20 januari 2010. Prijs: € 150.00 (materiaal inbegrepen, behalve bladgoud: €30). Meer info: 0475/949283 | E: sonia_warreyn@ hotmail.com | 0475/949283

Tekenen naar levend model Elke don. van 20 tot 22u bij Movement te Gent. Geen les, wel individueel werken met eigen materiaal. Goede modellen, comfort, aangename sfeer, muziek, drank. € 7,5/ avond. Zowel gevorderden als beginners, elke leeftijd. Meer info: 0474/261220 | E: rose.moyar@ skynet.be Eendaagse textiele workshops in Leuven. Maandelijks op een donderdag van 10 tot 16 uur uur in ‘t Stichelke , Kerkstraat 2 A , 3360 Lovenjoel. Op het programma in 2009: o.a. Basic printing / Zeefdrukramen en rubbing plates zelf maken / Zeefdrukken / Gelatin printing / Namaak batik en omgekeerde batik / Zeefdrukken met wateroplosbare pastels / Inlijsten Meer info: www.moniquegilbert.be

Meer tentoonstellingen en cursussen vind je op www.kunstwerkt.be

Bijlokekaai 7C B-9000 GENT T +32 [0]9 235 22 70 www.kunstwerkt.be [email protected]