Coachingsgesprek met gebruikers Symposium Perinatale perikelen De Bakermat
Dr. Sabine Van Baelen Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde
Randvoorwaarden • Persoon o
moet er klaar voor zijn
o
moet het zelf echt willen
o
moet in staat zijn de verandering uit te voeren • Schneider et al., 2000
Randvoorwaarden • Zorgverlener o o o o
Vertrouwensrelatie tussen beide partijen Invoelende, ondersteunende maar neutrale houding Kennis over motiverende gespreksvoering Verslaving = chronische ziekte Geen morele veroordeling Geen sterke verwijzing naar eigen verantwoordelijkheid • Volkow et al., 2010
Motiveren van patiënten • Gedragsverandering gebeurt in fasen o
Prochaska en Di Clemente, 1998
• Veranderen is een circulair proces o
Draycott en Dabbs, 1998
• Kortdurende interventies: FRAMES o
Thomas et al., 2007
Motiveren van patiënten • Gedragsverandering gebeurt in fasen
• Veranderen is een circulair proces • Kortdurende interventies: FRAMES
Fasen van gedragsverandering - Circulair • Voorbeschouwing o
“Ooit zal ik minder drinken”
• Beschouwing o
“Ik zou moeten stoppen met drinken nu ik zwanger ben”
• Beslissingsfase o
Beslissing, nog geen concrete verandering
• Actiefase o
Concrete maatregelen, vb. afspraak maken, geen alcohol kopen
• Consolidatie of Herval
Fasen van gedragsverandering Interventies en communicatie van de hulpverlener worden bepaald
o door de fase waarin de persoon zich bevindt o door de mate waarin de persoon klaar is voor gedragsverandering.
Communicatie in fasen • (Voor) beschouwingsfase: Vb.: voor- en nadelen bespreken van veranderen en niet-veranderen
• Beslissing en Actiefase: Vb.: Aanmoedigende houding, met oog voor mogelijk herval, “herval is normaal”
• Consolidatie of Herval Blijvende aanmoediging, herval is geen mislukking
Motiveren van patiënten • Gedragsverandering gebeurt in fasen • Veranderen is een circulair proces
• Kortdurende interventies: FRAMES
Kortdurende interventies • Doel: patiënt motiveren tot gedragsverandering
• Gemakkelijk in te bouwen in een consultatie • Geen éénmalig gebeuren, herhaling • 6 interventies die je kan doen, niet telkens allemaal
Kortdurende interventies: FRAMES • F: Feedback: Individuele feedback over persoonlijke risico’s Vb. Persoonlijk risico van het huidig druggebruik o
Patiënt zelf conclusies laten trekken. Vb. door informatie persoon zelf laten besluiten dat misbruik moet stoppen o
FRAMES • R: Responsability: o
Patiënt is verantwoordelijk voor eigen gedrag en kan keuze maken over eigen gebruik. Persoonlijke controle laten behouden. Vb. “Niemand kan voor jou beslissen”
FRAMES • A: Advice: o o o
Duidelijk informatie geven over risico van persoonlijk middelenmisbruik. Advies geven over positieve gevolgen van stopzetten van middelenmisbruik. Besef van persoonlijk risico én besef van eigen keuze.
FRAMES • M: Menu of options - Keuzemogelijkheden: o
Keuzemogelijkheden vertellen aan de patiënt
o
Zelf een strategie laten kiezen die het meest geschikt is.
o
Dit vergroot het gevoel van controle, de eigen verantwoordelijkheid en de motivatie
FRAMES • E: Empathy: o
Empathische houding van de hulpverlener verbetert de reactie op de interventie. Vb.:”Ik begrijp dat dit heel moeilijk voor je is”
FRAMES • S: Self efficacy: o
Vertrouwen van de persoon verhogen zodat zij geloven dat ze kunnen veranderen.
o
Zelf laten verwoorden wat en hoe ze gaan veranderen. Vb.: “Vertel eens wat je anders kan doen”
Valkuilen voor de zorgverlener • Problemen van de persoon overnemen. Zij heeft een probleem, en mag het niet op andere schouders leggen.
• Afkeer ervaren omdat men levensstijl van de patiënt niet begrijpt.
Valkuilen voor de zorgverlener • “Wie niet horen wil moet voelen” Extreme negatieve of positieve gevoelens bij de hulpverlener
• Niet tijdig stellen van grenzen Hulpverlener wil conflict vermijden, heeft soms zelfs angst voor patiënt. Als men “neen” bedoelt, ook “neen” zeggen. Uitleg geven over de weigering mag, maar het is geen onderhandelen.
Interessante praktijkinstrumenten • www.vad.be • ASSIST, meetinstrument ontwikkeld door WHO • “Wegwijzers naar bijzondere noden – Over kwaliteit van zorg en communicatie”, De Lepeleire en Keirse, acco, 2013
