Coachen “You get the best effort from others not by lighting a fire beneath them, but by building a fire within.” Afke van de Wouw Sportpsycholoog Bewegingswetenschapper Fysiotherapeut
Mentale Sportbegeleiding Eigenschappen van een coach • • • • • • • •
Betrouwbaar Kennis Loyaal Verwachtingen Vernieuwend Leiderschap Vaardigheid om beste uit team en spelers te halen Communicatief
‘Elke groep is net een bolderkar. De
coach moet niet zelf blijven trekken, maar er voor zorgen dat de goede mensen voor de wagen lopen.’ Foppe de Haan
Mentale Sportbegeleiding Fasen van teamontwikkeling
Mentale Sportbegeleiding Forming • Oriëntatie – Kennismaking – Pas ik in het team? – Onderlinge relaties gevormd en getest
• Wat is het doel?
Mentale Sportbegeleiding Storming • Vechten om een plekje – Conflicten – Open kritiek geven
• Rebelleren – Groep kan moeite met controle hebben – Groep kan in opstand komen tegen leider
Mentale Sportbegeleiding Norming • Communicatie • Normen en waarden in de groep worden bepaald • Rollen en bijbehorende taken worden duidelijk • Acceptatie van die rol • Samenwerking om gemeenschappelijk doel te bereiken
‘Concreet kom het erop neer dat ieder lid van het team weet wat er van hem wordt verwacht en daar vervolgens ook naar handelt.’ Roelant Oltmans
Mentale Sportbegeleiding Performing • Iedere unieke bijdrage van speler wordt gewaardeerd • Onderling vertrouwen • Alle processen en ontwikkelingen zijn duidelijk en gestabiliseerd • Goede samenwerking om gezamenlijk doel te verwezenlijken • Klaar voor presteren
‘Het is altijd prettig om samen te werken als er vertrouwen is. Misschien dat je het niet altijd met elkaar eens bent, dat gebeurt natuurlijk ook. Zeker als je dag in dag uit grenzen probeert te verleggen. Maar uiteindelijk gaat het erom dat de visie, de doelstellingen en ambitie voor iedereen duidelijk zijn voor iedereen die in de zaal staat’ Peter Blangé
Mentale Sportbegeleiding Adjourning • • • •
Voldoening Waardering De groep gaat uit elkaar Afscheid nemen
Zelfvertrouwen Ervaringen met de taak Indirecte ervaringen met de taak
Keuze activiteiten Verwachting omtrent eigen effectiviteit
Hoeveelheid inspanning
Verbale overtuiging Emotionele spanning
Doorzetten volhouden
Prestatie
‘Omdat we snel resultaat willen zien, zijn veel trainers geneigd spelers in de aanloop naar het seizoen vooral feedback te geven over wat ze fout doen. Wij benadrukken vooral ook wat ze goed doen.’ Fred Rutten ‘Ik had, zeker in mijn beginjaren, de gewoonte om speelsters vast te pinnen op hun zwakke punten en daarop eindeloos te blijven trainen. Je kunt beter iemands kwaliteiten verder proberen uit te bouwen. Daarin zit veel meer rek en daaraan heeft het team uiteindelijk veel meer.’ Marc Lammers
Praktijkvoorbeelden • Van self-efficacy naar self-confidence • Voorbereiding finale Champions League Barcelona tegen Manchester United
Mentale Sportbegeleiding
Mentale Sportbegeleiding Communicatie • • •
7% woorden 38% tonaliteit 55% Fysiologie
Woorden… • Zenuwstelsel kan geen ontkenning vasthouden • Woordgebruik • Duidelijke coaching in handelen • De kaart is niet het gebied
‘Het gaat om duidelijke taal spreken.
Tijdens het coachen van spelers moet men het niet meer hebben over ‘initiatief nemen’ of ‘anticiperen’ , want dat zegt de speler niets. Je kunt vervolgens spelers niet verantwoordelijk maken voor ‘anticiperen’. Die abstracte zaken kun je concreet maken in handelingen. Wat dóet een speler die jij initiatiefrijk noemt?’ Leon Vlemmings
Mensen onthouden • 10% horen • 35% zien • 55% zien en horen • 70% zelf zeggen • 90% zelf zeggen en doen
"Probably my best quality as a coach is that I ask a lot of challenging questions and let the person come up with the answer." Phil Dixon
