CO2-footprint Movares 2011
Opdrachtgever
Ondertekenaar
Movares Nederland B.V. drs ir J.M. van den Elzen
Movares Nederland B.V. Ir. F. Gebraad Kenmerk CO-FG-120001519 - Versie 1.1
Utrecht, 30 oktober 2012 vrijgegeven 2012, Movares Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Movares Nederland B.V.
Samenvatting
In 2011 is de scope 1 en scope 2 CO2-footprint van Movares 1.333 ton CO2. Ten opzichte van het referentiejaar 2009 is dit een afname van circa 40% (940 ton CO2). Vanwege het uitgevoerde CO2-reductieprogramma heeft Movares in 2010 en 2011 een uitstoot vermeden van 991 ton CO2. Vanaf 2010 is de scope 1 en scope 2 CO2footprint gecompenseerd en is Movares CO2-neutraal. Tabel 1: Directe (scope 1) en indirecte (scope 2) CO2- emissies van Movares. 2009
2010
2011
CO2-emissies
ton CO2
ton CO2/fte
ton CO2
ton CO2/fte
ton CO2
ton CO2/fte
Scope 1 (S1)
704
0,56
941
0,51
669
0,53
Scope 2 (S1)
1.569
1,25
1.581
1,26
664
0,53
Totaal
2.273
1,81
2.222
1,78
1.333
1,06
Het brandstofverbruik door lease- en huurauto’s zorgt voor bijna 70% van de CO2uitstoot. De CO2-footprint wordt voornamelijk bepaald door mobiliteitsemissies en dan met name de inzet van auto’s. Tabel 2: Totale CO2-emissies Movares 2011. Scope
ton CO2
% CO2-footprint
ton CO2/fte
kg CO2/m2 BVO
Aardgas
1
27
2%
0,02
0,8
Stadsverwarming
2
80
6%
0,06
2,4 2,4
Gebouwgebonden emissies
Elektriciteit
2
78
6%
0,06
1&2
185
14%
0,15
5,6
Mobiliteitsemissies
Scope
ton CO2
% CO2-footprint
ton CO2/fte
kg CO2/m2 BVO
Lease- en poolauto’s
1
642
48%
0,54
-
Huurauto’s
2
258
19%
0,22
-
Privéauto’s
2
201
15%
0,17
Vliegverkeer
2
47
4%
0,04
-
1&2
1.148
86%
0,97
-
Totaal gebouwgebonden emissies
Totale mobiliteitsemissies
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
1/17
Inhoudsopgave Samenvatting
1
Wijzigingsblad
3
1
Inleiding
4
2
Afbakening
5
3
Methodiek, activiteitendata en emissiefactoren 3.1 Inleiding 3.2 Activiteitendata 3.2.1. Elektriciteitsverbruik 3.2.2. Warmte 3.2.3. Inzet auto’s 3.2.4. Zakelijk vliegverkeer 3.3 Emissiefactoren 3.4 Onzekerheid
7 7 7 7 7 7 8 8 8
4
CO2-footprint 2011 (scope 1 en 2) 4.1 Correctie CO2-footprint 2009 en 2010 4.2 Totale emissies 2011 4.3 Directe emissies 4.4 Indirecte emissies 4.5 Mobiliteitsemissies 4.6 Gebouwgebonden emissies
9 9 9 10 11 11 13
5
CO2-reductie 5.1 Doelstellingen (scope 1 en 2) periode 2010-2011 5.2 CO2-reductiemaatregelen periode 2010-2011 5.3 CO2-compensatie 5.4 CO2-reductie vanaf 2012 5.4.1. Reductie gebouwgebonden emissies 5.4.2. Reductie mobiliteitsemissies 5.4.3. Substitutie 5.4.4. Doelstellingen samengevat 5.4.5. Onzekerheid gebouwgebonden energieverbruik
14 14 14 15 15 15 15 16 16 16
Colofon
17
Bijlage I
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
2/17
Wijzigingsblad
Versie 0.1
Datum 24 juli 2012
Auteur Frans Gebraad
0.2
20 augustus 2012
Frans Gebraad
0.3
21 september 2012
Frans Gebraad
1.0
24 september 2012
Frans Gebraad
1.1
30 oktober 2012
Frans Gebraad
Frans Gebraad
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
Wijzigingen Initiële versie ter beoordeling door Carel Deckers. Reviewcommentaar verwerkt van Carel Deckers. Versie ter beoordeling door Caspar Wansing en Carla Molenaar. Goedgekeurd door Carla Molenaar. Versie voor vrijgave door Johan van den Elzen. Vrijgegeven door Johan van den Elzen. Versie voor externe verificatie. Tekst over de onzekerheid van de activiteitendata aangepast en correctie elektriciteitsverbruik regionale vestigingen doorgevoerd n.a.v. de verificatie door SGS. Broeikasgas emissieverklaring van SGS toegevoegd in bijlage I.
3/17
1
Inleiding
Als betrokken organisatie verbindt Movares zich aan duurzaamheid. Dit betekent doordacht handelen met respect voor de aarde, het water, de lucht en alle energiebronnen, in ons belang en in het belang van de generaties na ons. Zelf schoner werken is daar een onderdeel van. Sinds 2009 berekent Movares haar scope 1 en scope 2 CO2-footprint. Deze footprint is gebaseerd op de richtlijn NEN-ISO 14064-1 § 7.3 waarbij de scope-indeling voor directe en indirecte emissies van de CO2-Prestatieladder is toegepast. Dit rapport over de CO2-footprint van Movares voor het jaar 2011, is als volgt opgebouwd: o hoofdstuk 2 beschrijft de organisatorische en operationele grenzen van de CO2-footprint, o hoofdstuk 3 beschrijft de methodiek voor de berekening van de CO2emissies en op welke gegevens de berekening is gebaseerd, o hoofdstuk 4 beschrijft de scope 1 en scope 2 CO2-emissies onderverdeeld naar gebouwgebonden en mobiliteitsemissies, o hoofdstuk 5 gaat in op de CO2-reductiedoelstellingen en –maatregelen.
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
4/17
2
Afbakening
Deze scope 1 en scope 2 CO2-footprint is van toepassing op Movares Nederland B.V.. Het organogram van Movares Nederland B.V. is weergegeven in onderstaand figuur.
Movares Nederland B.V.
Divisies
Infra Rail
Zuidwest
Noordoost
Regio’s
Noordwest
Mobiliteit & Ruimte
Zuidoost
Loxia InTraffic
Infraflex
Dochters en deelnemingen
Saferail
ITC Utrecht
Diverse samenwerkingsverbanden / VOF’s
Railcert
Figuur 1: Organogram Movares Nederland B.V..
Het referentiejaar voor de CO2-footprint van Movares is 2009. Movares heeft ervoor gekozen om alleen energiestromen en CO2-emissies in kaart te brengen voor bedrijven en deelnemingen waarbij Movares de volledige bevoegdheid heeft om beleid te introduceren en te implementeren1. Tabel 3 geeft een overzicht van de bedrijven en de locaties die opgenomen zijn in de emissie-inventaris. Tabel 3: Overzicht van bedrijven en locaties die zijn opgenomen in de inventarisatie. BVO (m2)
BEDRIJVEN
LOCATIE (KANTOREN)
FTE (2011)
Movares Nederland B.V.,
o Kantoor Daalse Kwint in Utrecht
649,9
15.839
Utrecht
o Kantoor Smakkelaarsburcht in Utrecht
470,6
14.745
o Regiokantoor Zwolle
10,5
461
o Regiokantoor Rotterdam
14,2
553
o Regiokantoor Eindhoven
22,3
593
o Regiokantoor Arnhem
8,1
395
o Regiokantoor Amsterdam
10,3
450
o Kantoor Daalse Kwint in Utrecht
Onderdeel cijfers Movares
ICT Utrecht B.V., Utrecht
hoofdkantoren
De grondslag van de consolidatie is “Operational control” conform “The Greenhouse Gas Protocol. A Corporate Accounting and Reporting Standard” (World Business Council for Sustainable Development). 1
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
5/17
Tabel 4 geeft een overzicht van deelnemingen die in 2011 actief waren. Over deelnemingen heeft Movares geen operationele zeggenschap. Alle GHG-emissies (gebouwgebonden en mobiliteit) van alleen die Movares medewerkers die gehuisvest zijn bij Movares zijn (impliciet) opgenomen in de emissie-inventaris. Tabel 4: Overzicht van deelnemingen die zijn opgenomen in de inventarisatie. DEELNEMING
VESTIGINGSPLAATS
DEELNAME MOVARES
Utrecht
50%
Vof Stationseiland
Amersfoort
50%
Vof De Ruijterkade
Amersfoort
50%
Vof Watergraaf
Utrecht
40%
Vof Mott Movares
Utrecht
50%
Vof Combinatie Movares – Tauw Eindhoven Randweg
Utrecht
50%
Vof M/FB/Haltes HKE
Utrecht
50%
Vof Movares / DHV Saal C
Utrecht
57%
Amersfoort
31%
Vof MVS Geo Solutions
Houten
50%
Vof DHV / Movares, diensten Zuidas Dok
Utrecht
50%
Vof Euralis
Utrecht
50%
Vof Holland Railconsult - DHV
Vof Brede AAA
Movares heeft haar energiestromen en scope 1 en scope 2 CO2-emissies van haar bedrijfsvoering in kaart gebracht en gekwantificeerd volgens de definities uit het Handboek CO2-Prestatieladder. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de energiestromen en CO2-emissies. Tabel 5: Inventarisatie scope 1 en 2 emissieactiviteiten
Categorie Gebouwen2
Mobiliteit
Emissieactiviteiten Warmte o aardgas o stadsverwarming Elektriciteit Zakelijk vervoer o lease- en poolauto’s o huurauto’s o privéauto’s van medewerkers Vliegen
Scope Scope 1 Scope 2 Scope 2 Scope 1 Scope 2 Scope 2
2
CO2-emissies vanwege de koeling van de hoofdkantoren in Utrecht zijn geen onderdeel meer van de scope 1 en scope 2 CO2-footprint omdat deze emissies verwaarloosbaar zijn (minder dan 60 kg per jaar).
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
6/17
3
Methodiek, activiteitendata en emissiefactoren
3.1
Inleiding
Voor de berekening van de scope 1 en scope 2 CO2-emissies heeft Movares protocollen opgesteld en opgenomen in het milieumanagementsysteem. In deze protocollen zijn de volgende onderwerpen beschreven: o scope en belang van de emissiebronnen/activiteiten; o methodiek, emissiefactoren en activiteitendata; o onzekerheid en kwaliteit (waaronder verbeterpunten t.a.v. van de huidige methodiek, historie en toekomstige ontwikkelingen). Sinds het referentiejaar zijn diverse verbeteringen doorgevoerd om nauwkeurigheid van de CO2-footprint te verhogen en de administratieve processen te vereenvoudigen.
3.2
Activiteitendata
Elektriciteitsverbruik Het elektriciteitsverbruik in de hoofdkantoren in Utrecht en de regionale vestiging in Rotterdam, is toegankelijk via een data-portal op internet van de netwerkbeheerder. Het elektriciteitsverbruik in de regionale vestiging in Arnhem is gebaseerd op het handmatig registreren van meterstanden. Het elektriciteitsverbruik in de regionale vestigingen in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle is ingeschat op basis van het gemiddelde gebruik in de regionale vestigingen in Arnhem en Rotterdam. 3.2.1.
Warmte Het verbruik van stadsverwarming in de hoofdkantoren in Utrecht, is gebaseerd op facturen. Het verbruik van stadsverwarming in de regionale vestigingen in Arnhem en Rotterdam is ingeschat op basis van het gemiddelde verbruik in de hoofdkantoren in Utrecht. 3.2.2.
Het verbruik van aardgas in de regionale vestigingen in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle is gebaseerd op een gemiddeld kengetal. Inzet auto’s Brandstofverbruik vanwege de inzet van lease-, pool- en huurauto’s is gebaseerd op brandstofoverzichten van de leverancier (inclusief smeermiddelen). Brandstofverbruik van lease- en huurauto’s als gevolg van privégebruik, is gecorrigeerd op basis van ritregistraties. 3.2.3.
Inzet van privéauto’s van medewerkers is bepaald op basis van gedeclareerde kilometers en verbruikt brandstoftype.
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
7/17
Zakelijk vliegverkeer Aantal vluchten en vluchtafstanden worden geleverd door de reisagent waarbij Movares alle tickets boekt. De reisagent baseert de vluchtafstanden op een internationale database. 3.2.4.
3.3
Emissiefactoren
CO2-emissies zijn berekend met de door het Handboek CO2-Prestatieladder voorgeschreven conversiefactoren. De in de hoofdkantoren in Utrecht en regionale vestiging in Rotterdam verbruikte elektriciteit is opgewekt met windmolens in Nederland. De in de andere regionale vestigingen verbruikte elektriciteit is van het type “grijze stroom”. De stadsverwarming in Utrecht is afkomstig van een STEG-centrale. De bron van de stadsverwarming in Arnhem en Rotterdam is niet bekend. Aangenomen wordt dat deze eveneens afkomstig is van een STEG-centrale. Brandstof- en smeermiddelenverbruik voor lease-, pool- en huurauto’s is beschikbaar in volume-eenheden. Voor inzet van privéauto’s wordt gerekend met de conversiefactor voor gemiddeld verbruik per brandstoftype.
3.4
Onzekerheid
De onzekerheid van de grootte van de CO2-emissies wordt bepaald door de onnauwkeurigheid van de activiteitendata en de CO2-conversiefactoren. De activiteitendata zijn vrijwel volledig gebaseerd op facturen van leveranciers die wettelijke verplichtingen hebben voor de onzekerheden van hun meters. De onnauwkeurigheid van de conversiefactoren is niet bekend.
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
8/17
4
CO2-footprint 2011 (scope 1 en 2)
4.1
Correctie CO2-footprint 2009 en 2010
Vanwege de implementatie van versie 2.0 van het Handboek CO2-Prestatieladder is inzichtelijk gemaakt wat de CO2-emissies zijn vanwege inzet van auto’s in projecten. Daardoor is eveneens inzichtelijk geworden wat het privégebruik van lease- en huurauto’s is. Privégebruik van lease- en huurauto’s maakt geen onderdeel uit van de scope 1 en scope 2 CO2-footprint van Movares. Het privégebruik van auto’s in 2010 en 2011 is berekend op basis van de ritregistratie in de administratie van Movares. Het privégebruik voor het referentiejaar 2009 is ingeschat op basis van het privégebruik in 2010 en 2011. Tabel 6: Privégebruik van lease- en huurauto’s in 2009, 2010 en 2011. Privégebruik
2011
2010
2009
Leaseauto’s
21%
20%
20%
Huurauto’s
4%
5%
4%
Correctie van privégebruik van lease- en huurauto’s levert de volgend bijgestelde scope 1 en scope 2 CO2-footprints op van 2010 en het referentiejaar 2009. Tabel 7: Voor privégebruik van lease- en huurauto’s gecorrigeerde CO2-emissies in 2010 en het referentiejaar 2009. Voor privégebruik gecorrigeerde CO2-emissies
2009
2010
Leaseauto’s
673
614
Huurauto’s
123
181
Scope 1
704
641
Scope 2
1.569
1.581
CO2-footprint
2.273
2.222
4.2
Totale emissies 2011
De totale scope 1 en 2 CO2-emissies van Movares waren in 2011 1.333 ton CO2. Daarbij zijn de directe en indirecte emissies vrijwel even groot. Ten opzichte van het referentiejaar 2009 is de CO2-footprint afgenomen met 940 ton (circa 40%). Tabel 8: Directe (scope 1) en indirecte (scope 2) emissies van Movares. 2009 CO2-emissies
2010
ton CO2
ton CO2/fte
Scope 1
704
Scope 2
1.569
Totaal
2.273
2011
ton CO2
ton CO2/fte
ton CO2
ton CO2/fte
0,56
941
0,51
669
0,53
1,25
1.581
1,26
664
0,53
1,81
2.222
1,77
1.333
1,06
In 2011 waren de gebouwgebonden emissies 185 ton CO2. Deze emissies vormen 14% van de totale scope 1 en 2 emissies. In het referentiejaar 2009 vormden gebouwgebonden emissies 56% van de totale emissies. Deze verschuiving wordt
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
9/17
voornamelijk veroorzaakt door de overstap van groene stroom naar elektriciteit die opgewekt is door windmolens in Nederland. Tabel 9: Directe (scope 1) en indirecte (scope 2) gebouwgebonden emissies van Movares. 2009
2010
2011
CO2-emissies
ton CO2
ton CO2/fte
ton CO2
ton CO2/fte
ton CO2
ton CO2/fte
Aardgas (S1)
31
0,02
27
0,02
27
0,02
Stadsverwarming (S2)
104
0,08
104
0,08
80
0,07
Elektriciteit (S2)
1.127
0,90
1.070
0,86
78
0,06
Totaal
1.262
1,01
1.201
0,96
185
0,16
In 2011 waren de mobiliteitsemissies 1.148 ton CO2 en vormen daarmee 86% van de totale scope 1 en 2 emissies (zie tabel 10). De mobiliteitsemissies worden voornamelijk veroorzaakt door de inzet van auto’s. Privégebruik van lease- en huurauto’s wordt niet meegenomen in de scope 1 en 2 emissies van Movares. Privégebruik van leaseauto’s is circa 20% en voor huurauto’s is dit circa 5%. Tabel 10: Directe (scope 1) en indirecte (scope 2) mobiliteitsemissies van Movares. 2009 CO2-emissies
2010
2011
ton CO2
ton CO2/fte
ton CO2
ton CO2/fte
ton CO2
ton CO2/fte
Lease- en poolauto’s (S1)
673
0,54
614
0,49
642
0,54
Huurauto’s (S2)
123
0,10
181
0,14
258
0,22
Privéauto’s (S2)
171
0,14
166
0,13
201
0,17
44
0,04
60
0,05
47
0,04
1.011
0,81
1.021
0,82
1.148
0,97
Vliegverkeer (S2) Totaal
4.3
Directe emissies
Directe emissies van broeikasgassen worden binnen Movares veroorzaakt door: o verbruik van aardgas voor de verwarming van de regionale vestigingen in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle en o verbruik van brandstof (benzine, diesel en LPG) en smeermiddelen door de inzet van lease- en poolauto’s. De emissies vanwege aardgasverbruik zijn vanaf 2010 stabiel omdat verhuizingen3 van regionale vestigingen zijn afgerond en de emissies worden berekend op basis van een kengetal voor gemiddeld verbruik. De emissies vanwege de inzet van leaseauto’s waren in 2011 642 ton CO2. Ten opzichte van het referentiejaar 2009 is dit een afname van 5%.
3
Behalve de regionale vestiging in Zwolle, zijn de overige regionale vestigingen van Movares verhuisd naar andere locaties.
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
10/17
4.4
Indirecte emissies
De indirecte emissies van broeikasgassen worden binnen Movares veroorzaakt door: o verbruik van elektriciteit in de kantoorgebouwen; o verbruik van stadsverwarming in de hoofdkantoren in Utrecht en in de regionale vestigingen in Arnhem en Rotterdam; o de inzet van huurauto’s en privéauto’s van medewerkers en o zakelijk vliegverkeer. Emissies vanwege het verbruik van elektriciteit waren in 2011 78 ton CO2. Ten opzichte van het referentiejaar 2009 is dit een afname van 1.049 ton (-93%). 55% van de emissies wordt veroorzaakt door verbruik van elektriciteit in de hoofdkantoren in Utrecht. Het aandeel van de emissies vanwege verbruik in de regionale vestigingen (45%) is relatief hoog omdat in de vestigingen in Amsterdam, Arnhem, Eindhoven en Zwolle “grijze stroom” wordt verbruikt. De enorme daling van de emissies vanwege elektriciteitsverbruik wordt voornamelijk veroorzaakt door de overstap van “groene stroom” naar elektriciteit die opgewekt wordt door windmolens in Nederland. In absolute zin is het verbruik van elektriciteit door Movares ten opzichte van het referentiejaar 2009 afgenomen met circa 750.000 kWh. Dat is een afname van 20%. De emissies vanwege het verbruik van stadsverwarming waren in 2011 80 ton CO2. In dat jaar was het aantal gewogen graaddagen circa 12% lager ten opzichte van het langjarig gemiddelde (van 1970 t/m 2011). Het energieverbruik ten opzichte van het aantal gewogen graaddagen is in de hoofdkantoren in Utrecht gedaald (zie tabel 11). Dit is het gevolg van het doorvoeren van reductiemaatregelen zoals het later inschakelen en eerder uitschakelen van de verwarmingsinstallaties. Tabel 11: Verbruik van stadsverwarming in de hoofdkantoren in Utrecht, uitgedrukt in GJ per gewogen graaddag per jaar. Verbruik stadsverwarming per gewogen graaddag (GJ/graaddag) Kantoor
2009
2010
2011
Daalse Kwint
2,00
1,49
1,49
Smakkelaarsburcht
1,21
1,14
1,10
In 2011 waren de emissies vanwege de inzet van huur- en privéauto’s 459 ton CO2. Ten opzichte van het referentiejaar is dit een toename van 56%.
4.5
Mobiliteitsemissies
De scope 1 en scope 2 mobiliteitsemissies worden voornamelijk veroorzaakt door de inzet van auto’s. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de ontwikkeling van deze emissies vanaf het referentiejaar 2009.
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
11/17
Tabel 12: Ontwikkeling mobiliteitsemissies vanaf het referentiejaar 2009 t/m 2011 uitgedrukt in ton CO2 per jaar. Mobiliteitsemissies (ton CO2)
2009
2010
2011
2011-2009
Lease- en poolauto’s (S1)
673
614
642
-31
Huurauto’s (S2)
123
181
258
135
Privéauto’s (S2)
171
166
201
30
44
60
47
3
1.011
1.021
1.148
137
Vliegverkeer (S2) Totale mobiliteitsemissies
Tabel 13 geeft het aandeel aan van de verschillende emissiebronnen in de totale scope 1 en scope 2 mobiliteitsemissies van Movares. Het aandeel van de lease-, pool- en huurauto’s is stabiel en ligt net onder de 80%. Tabel 13: Aandeel van de verschillende emissiebronnen in de totale mobiliteitsemissies vanaf het referentiejaar 2009 t/m 2011. Mobiliteitsemissies
2009
2010
2011
Lease- en poolauto’s (S1)
67%
60%
56%
Huurauto’s (S2)
12%
18%
22%
79%
78%
78%
17%
16%
18%
4%
6%
4%
Totaal lease-, pool- en huurauto’s Privéauto’s (S2) Vliegverkeer (S2)
Tabel 14 geeft een overzicht van de soort inzet van lease-, pool- en huurauto’s verdeeld naar “exploitatie en onderhoud” en “projecten’ voor de jaren 2010 en 2011. Voor het referentiejaar 2009 is deze verdeling niet bekend. Tabel 14: Verdeling inzet lease-, pool- en huurauto’s naar soort gebruik. Lease- en poolauto’s (S1)
Huurauto’s (S2)
Soort gebruik
2010
2011
2010
2011
Exploitatie en onderhoud
30%
23%
19%
15%
Projecten
70%
77%
81%
85%
In 2010 waren de emissies vanwege inzet van auto’s in projecten in totaal 743 ton CO2 (zie tabel 15). In 2011 waren deze emissies 914 ton CO2. Ondanks de uitgevoerde CO2-reductiemaatregelen is dit een toename van de emissies van 23%. Deze toename illustreert de invloed die de projectenportefeuille heeft op de omvang van deze emissies. Tabel 15: Emissies (ton CO2/jaar) vanwege de inzet van auto’s in projecten in 2010 en 2011. Emissies in projecten (ton CO2/jaar)
2010
2011
2011-2010
Lease- en poolauto's (S1)
430
494
64
Huurauto's (S2)
147
219
72
Privéauto's (S2)
166
201
35
Totaal
743
914
171
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
12/17
4.6
Gebouwgebonden emissies
In 2011 vormen de gebouwgebonden emissies 14% van de totale scope 1 en scope 2 CO2-footprint van Movares. In het referentiejaar 2009 was dit aandeel 51% van de totale CO2-footprint. De verdeling van deze emissies per vestiging van Movares is weergegeven in onderstaande tabel. Tabel 16 : Gebouwgebonden CO2-emissies per vestiging van Movares in 2011. Totaal Warmte (ton CO2)
Elektriciteit (ton CO2)
ton CO2
%
kg CO2/m2 BVO
Daalse Kwint
44,9
27,2
72,1
39%
4,6
Smakkelaarsburcht
33,2
15,8
49
26%
3,3
8,2
8,3
13,5
9%
36,4
1
7,4
8,4
5%
21,3
Eindhoven
10,8
10,8
17,8
12%
36,4
Rotterdam
1,4
0,3
1,5
1%
3,1
Zwolle
8,4
8,4
13,9
9%
36,4
Totaal
107,9
78,1
176,2
100%
5,6
Vestiging
Amsterdam Arnhem
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
13/17
5
CO2-reductie
5.1
Doelstellingen (scope 1 en 2) periode 2010-2011
De doelstellingen voor scope 1 en 2 voor de periode 2010-2011 waren de volgende: o CO2-neutraal vanaf eind 2010; o eind 2011 een CO2-reductie van minimaal 145 ton; o eind 2011 minimaal 578 ton minder CO2-uitstoot vanwege substitutie. Voor de periode 2010-2011 had Movares het doel om in minimaal 725 ton CO2uitstoot te vermijden. Het resultaat is dat er 991 ton CO2 minder is uitgestoten. De doelstelling is daarmee ruimschoots gehaald. Tabel 17: Overzicht vermeden CO2-uitstoot vanwege reductie- en substitutiemaatregelen in de periode 2010-2011. Scope 1 en 2 CO2-footprint (ton CO2)
2009
2010
2011
2.273
2.222
1.333
Vermeden CO2-uitsoot 2010 (ton CO2)
51
Vermeden CO2-uitstoot 2011 (ton CO2)
940
Totaal vermeden CO2-uitstoot (ton CO2)
991
5.2
CO2-reductiemaatregelen periode 2010-2011
In de periode 2010-2011 heeft Movares diverse maatregelen doorgevoerd om het verbruik van elektriciteit, brandstof en stadsverwarming te verminderen. Verminderd elektriciteitsverbruik vanwege verlichting is gerealiseerd door: o aanwezigheidsdetectie in toiletten in de hoofdkantoren in Utrecht en o het verminderen van verlichting in de hoofdkantoren in Utrecht. Verminderd elektriciteitsverbruik vanwege ICT is gerealiseerd door: o vervangen van CRT monitoren door TFT monitoren, o toepassen van een cube-opstelling in een ICT-serverruimte, o vervanging van een koelinstallatie van een ICT-serverruimte en o vervanging van het datastoragesysteem. De volgende voorgenomen maatregelen om elektriciteitsverbruik vanwege ICT te verminderen zijn niet doorgevoerd: o automatisch uitschakelen van pc’s, o het verhogen van de koeltemperatuur in ICT-serverruimten en o het vervangen van pc’s door thin clients. Om het brandstofverbruik vanwege inzet van auto’s te verminderen zijn de volgende maatregelen doorgevoerd: o bij het aflopen van het contract, leaseauto’s vervangen door een auto met energielabel A of B,
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
14/17
o o
inzet van huurauto’s met energielabel A of B, medewerkers die een leaseauto krijgen toegewezen zijn verplicht de cursus “het nieuwe rijden” te volgen.
Om het verbruik van stadsverwarming te verminderen is doorgevoerd dat de warminginstallaties in de hoofdkantoren in Utrecht later ingeschakeld en eerder uitgeschakeld worden. Om CO2-emissies te vermijden is elektriciteit ingekocht die opgewekt is met windmolens in Nederland.
5.3
CO2-compensatie
Vanaf 2010 compenseert Movares haar volledige scope 1 en scope 2 CO2-footprint en heeft daardoor een CO2-neutrale bedrijfsvoering.
5.4
CO2-reductie vanaf 2012
Reductie gebouwgebonden emissies Movares zal het hoofdkantoor Smakkelaarsburcht afstoten. Het hoofdkantoor Daalse Kwint wordt gerenoveerd en krijgt energielabel A. 5.4.1.
Gebaseerd op het energielabel van de Smakkelaarsburcht (label C)4 levert het afstoten van dit gebouw een vermindering aan CO2-emissies op van 48 ton (40 ton vanwege warmteverbruik en 8 ton vanwege elektriciteitsverbruik) in 2016. In 2015 wordt een vermindering van CO2-emissies verwacht van 24 ton. Vanaf 2014 zal Movares alleen gehuisvest zijn in de gerenoveerde Daalse Kwint. Daarbij zal de bezettingsgraad van het gebouw hoger liggen (circa 70 werkplekken voor 100 medewerkers) en zullen er voornamelijk flexibele werkplekken worden gecreëerd. Pc’s worden vervangen door laptops en keukenapparatuur zal vervangen worden door energiezuinige apparatuur. Op dit moment is nog niet bekend wat de renovatie en de nieuwe inrichting van de Daalse Kwint op zullen leveren in verminderd energieverbruik. Reductie mobiliteitsemissies Het huidige beleid ten aanzien van lease- en huurauto’s wordt vooralsnog voortgezet. Dit houdt in dat leaseauto’s bij het aflopen van het contract, vervangen worden door auto’s met een energielabel A of B. Daarbij is de medewerker die de auto krijgt toegewezen, verplicht de cursus “het nieuwe rijden” te volgen. Voor huurauto’s geldt eveneens dat dit auto’s moeten zijn met energielabel A of B. Bij een gelijk aantal auto’s en vergelijkbare inzet van de auto’s, levert dit beleid naar verwachting de volgende vermindering van CO2-uitstoot op: 5.4.2.
4
Vanwege het doorvoeren van reductiemaatregelen op het gebied van verlichting en verwarming, is het huidige energieverbruik van dit pand lager dan het berekende energieverbruik voor het energielabel.
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
15/17
o o o o
2012: 5 ton; 2013: 26 ton; 2014: 34 ton; 2015: 35 ton.
Substitutie Movares heeft op dit moment geen doelstellingen om CO2-uitstoot te vermijden door substitutie. Daar waar mogelijk wordt elektriciteit ingekocht die opgewekt met windmolens in Nederland. Ten aanzien van de inzet van auto’s wordt nog niet gedacht aan biobrandstoffen. 5.4.3.
Doelstellingen samengevat Onderstaande tabel geeft een overzicht van de voorgenomen CO2reductiemaatregelen en verwachte vermindering van CO2-emissies (ton CO2/jaar). Daar waar mogelijk zullen de maatregelen worden gekwantificeerd. 5.4.4.
Tabel 18: Overzicht CO2-reductiedoelstellingen. CO2-reductiemaatregel
2012
2013
2014
2015
Vervangen leaseauto’s
5
26
34
35
2016
Afstoten Smakkelaarsburcht
?
24
48
Renovatie Daalse Kwint
?
?
?
Herinrichting ICT en keuken
?
?
?
Onzekerheid gebouwgebonden energieverbruik Vanwege het afstoten van het kantoor Smakkelaarsburcht en de renovatie van kantoor Daalse Kwint, is het gebouwgebonden energieverbruik van beide kantoren in Utrecht onzeker. Daarom heeft Movares voor de komende periode vooral kwalitatieve energie reductiedoelstellingen. 5.4.5.
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
16/17
Colofon
Opdrachtgever
Movares Nederland B.V. drs ir J.M. van den Elzen
Uitgave
Movares Nederland B.V.
Daalse kwint Postbus 2855 3500 GW Utrecht Telefoon
030 - 265 47 49
Ondertekenaar
Ir. F. Gebraad Energiemanager
Projectnummer
CD200939
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
17/17
Bijlage I
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
i
CO-FG-120001519 / Proj.nr. CD200939 / vrijgegeven / Versie 1.1 /
ii