Reactie TCA op budget en kosten
Churchill Avenue qua kosten binnen bereik Samenvatting TCA kan de kostenramingen en het opgestelde overzicht van de provincie Zuid-Holland niet onderschrijven. Wij vinden dat er geen eerlijke vergelijking is gemaakt op 2 hoofdpunten: 1 - Ons team is het niet eens met 9 kostenonderdelen zoals de provincie deze geraamd heeft. Deze staan (deels) genoemd in de toegevoegde bijlage van de nota voorkeursalternatief (NVA). Deze bijlage is gepubliceerd zonder afstemming en goedkeuring van ons team. Een aantal van deze onderdelen betreffen ontwerpoptimalisaties, en een aantal een verschil van mening over de gehanteerde eenheidsprijs. 2 - Wij vinden dat er in het totaaloverzicht van de nota voorkeursalternatief geen eerlijke vergelijking wordt gemaakt qua apparaatskosten en onzekerheidsmarge tussen Zoeken naar Balans en Churchill Avenue. Bij Zoeken naar Balans worden de kosten die het Rijk moet maken of garant voor staat niet weergegeven. Dit is ook belastinggeld van de burger, waar ook inzicht in gegeven behoort te worden.
1 - Verschil kostenonderdelen Ons team heeft op 5 en 12 april tweemaal inzage gehad in de kostenramingen die de provincie heeft opgesteld. Dit heeft geleid tot een tweetal reactienota's die ons team gegeven heeft aan de provincie. Een aantal opmerkingen zijn verwerkt en/of beantwoord door de provincie. Er bleven 9 resterende punten over waar het team en de provincie niet uitkwamen. Bij veruit de meeste kostenpunten is voor TCA een hard gegeven dat dit onnodige kosten zijn of maatgevende kostenoptimalisaties.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Overzicht kostenoptimalisaties volgens TCA
ZNB
CA
Knoop Leiden-west noordoostelijke lusafrit Eenheidsprijs tunnel Eenheidsprijs tunneltechnische installaties Sloop vastgoed langs tracé in Leiden Optimalisatie ontwerp toe- en afritten A44 Toepassing vluchtstrook in tunnel Optimalisatie inpassing aansluiting Valkenburg II Garage Rhijnhofweg / inrichting Rhijnhofweg Kosten verbreding A4
0 0 0 0 0 0 - 11 -4 - 20
- 16 - 20 - 20 -6 -6 - 25 - 11 -4 - 20
Totaal aan besparingen
- 35
- 128
Toelichting op de verschilpunten
De provincie heeft aan TCA meegedeeld dat het opheffen van de noordoostelijke afrit bij de knoop Leiden-west ontwerptechnisch en verkeerskundig mogelijk is, en een kostenbesparing oplevert van 16 miljoen euro. De besparing wordt vooral veroorzaakt doordat de basculebrug van de A44 over de Oude Rijn niet aangepast hoeft te worden. De optimalisatie bespaart tevens het ruimtebeslag in de hoek van de vastgoedontwikkeling van de Universiteit Leiden / Biosciencepark (noord-oostkant van de knoop). Op zijn minst is deze besparing van 16 miljoen een faseringsmogelijkheid, omdat de knoop altijd later nog kan worden uitgebreid wanneer dit noodzakelijk blijkt te zijn.
Eenheidsprijs tunnel en tunneltechnische installaties. Naar onze mening is de tunnel van de Churchill Avenue op een te algemene wijze geraamd op basis van maar één doorsnede. Ons team heeft een onderbouwing ontvangen van de tunnelprijzen, en merkt op dat de berekende bedragen voor de tunneldoorsnede van Zoeken naar Balans alsook die van Churchill Avenue niet als zodanig waren toegepast. Ten opzichte van de kostenraming van een jaar geleden is de m2 prijs ook hoger geworden, terwijl daar geen gerede aanleiding voor is (met opname van een middentunnelkanaal zou dit eigenlijk lager behoren te zijn). De onderbouwing zelf vindt ons team onvoldoende, waarbij enkele onderdelen te duur en andere onderdelen te goedkoop zijn geraamd. De uiteindelijke m2 prijs wordt toegepast over de gehele lengte van de tunnel, terwijl dit per type doorsnede berekend zou moeten worden. Daarnaast kan de bodemopbouw een maatgevende rol spelen in de kostenbeoordeling en is deze niet beschouwd in de huidige ramingsystematiek.
Ons team komt uit op een kostenverschil van 39,7 miljoen euro. Dit aanzienlijke verschil ontstaat door een lagere eenheidsprijs voor zowel de tunnel (2000 i.p.v. 2100 euro) als tunneltechnische installaties (400 i.pv. 500 euro). Ons team vindt het heel belangrijk dat de kosten van de tunnels correct bepaald worden (bij zowel Churchill Avenue als Zoeken naar Balans). Vooral omdat dit bij de CA de helft van de totale kostenraming beslaat, en dus zeer maatgevend is. TCA acht een nader onderzoek naar dit kostenaspect zeer gewenst.
Vastgoedkosten in Leiden. Ons team is het niet eens met de geraamde kosten voor de sloop van 9 woningen aan de Churchilllaan (kopwoningen Gasthuiswijk, de tunnel blijft minstens 10 meter van de woningen af), de al reeds vernieuwde en verplaatste sportkantines en kleedkamers bij de sportvelden van Boshuizen en de aanpassingskosten voor het bedrijfsverzamelgebouw bij de Haagse Schouwweg. Naar ons inzicht kunnen deze objecten behouden blijven. Het betreft in totaal circa 6 miljoen euro.
Inpassingen bij A44 / knoop Leiden-West. Bij de Churchill Avenue zijn er teveel kosten geraamd voor aanpassingen aan de A44. Een aantal aanpassingen aan kunstwerken (viaduct over N206, viaduct Niels Bohrweg) zijn niet nodig bij een geoptimaliseerd ontwerp. Daarnaast is er een te hoog bedrag geraamd voor aanpassingen aan de in- en uitvoegstroken, welke niet allemaal noodzakelijk zijn. De inpassing blijft conform de ontwerprichtlijnen zoals Rijkswaterstaat deze voorschrijft. Het betreft in totaal circa 6 miljoen euro.
Ons team volgt het advies van Tunnel Safety Consults op, die stelt dat een vluchtstrook na het weefvak niet noodzakelijk is. Daarnaast bleek uit de QRA analyse van TNO dat de vluchtstrook niet noodzakelijk was om binnen het groepsrisiconorm voor de tunnelveiligheid te blijven. Het niet toepassen van de vluchtstroken in de tunnel levert op basis van de kostenraming van de provincie een besparing van 25 miljoen euro.
Aansluiting Valkenburg II en ontsluiting Nieuw Rhijngeest. Ons team is van mening dat op het tracégedeelte bij Valkenburg geen verhoogde ligging van de N206 noodzakelijk is en geen sloop van 3 woningen, door de aansluiting Torenvlietslaan 250 meter westelijker te situeren. Hierdoor ligt de aansluiting voor Valkenburg ook buiten het archeologische monument bij De Woerd. Tevens hoeven er geen zware geluidsmaatregelen getroffen te worden voor de woonwijk 't Duyfrak. Daarnaast is TCA het niet eens met de vastgoedkosten van een garage langs de Rhijnhofweg in Oegstgeest. Dit object kan behouden blijven doordat de ontsluiting van Nieuw-Rhijngeest door TCA anders is ontworpen dan de provincie, terwijl ons ontwerp wel gebruikt wordt in de verkeersberekeningen. Beide punten gelden voor zowel Zoeken naar Balans als Churchill Avenue en kunnen een besparing opleveren van 15 miljoen euro.
Kosten verbreding A4 Leidschendam – Leiden. De provincie had aangegeven dat deze kosten geraamd waren voor volledige vernieuwing van de A4. Dit is naar de mening van ons team niet noodzakelijk, er kan gewoon volstaan worden met het aanleggen van twee rijstroken in de middenberm in de beschikbare ruimtereservering. Deze is langs 90% van het wegvak voldoende breed. Ons team heeft deze totale kosten geraamd op ongeveer 22 miljoen euro. Deze besparing kan ook toegepast worden bij Zoeken naar Balans.
2. Eerlijke vergelijking eindtotalen kosten en financieringen Ons team was in de veronderstelling dat in het eindoverzicht van de kosten en financieringen een eerlijke vergelijking gemaakt zou worden. Dit eindovericht is nooit met ons team besproken (alleen mondeling enkele losse posten), en wij alleen bekend waren met het kostenramingsbedrag, was de uitgebrachte nota voorkeursalternatief voor ons het eerste moment. Ons team had wel haar eigen eindoverzichten gecommuniceerd met de provincie, maar daar was geen reactie op ontvangen of deze correct was of niet. Pas met de nota voorkeursalternatief kreeg TCA het gehele overzicht. Voor de RijnlandRoute is inmiddels een bedrag van meer dan 931 miljoen euro beschikbaar (alle genoemde bedragen excl. BTW). Ons team was echter tot na publicatie van de nota Voorkeursalternatief niet bekend met het feit dat de provincie een extra bijdrage voor knoop LeidenWest ging uittrekken van 35 miljoen euro. In onderstaand overzicht is het eindtotaal van de financiering zoals nu bekend is bij TCA. Beschikbaar budget RijnlandRoute Rijk Provincie Regio Extra bijdrage coalitieakkoord Middelen ontsluiting biosciencepark Extra bijdrage provincie knoop-west Bijdrage bedrijfsleven 2x2 RLR Totaal Extra bijdragen bij CA Vst/Wsn
445 247 74 100 30 35 5 936 6
In de nota voorkeursalternatief wordt geen eerlijke vergelijking gemaakt tussen Zoeken naar Balans en Churchill Avenue. Reden hiervan is dat er een verschil zit in de apparaatkosten (toeslag van 5,5% op de investeringskosten) en de onzekerheidsmarge (toeslag van 20% op de investeringskosten). De provincie rekent bij ZNB alleen de kosten mee die zijzelf moet maken hiervoor binnen het project. De onderdelen die Rijkswaterstaat moet aanpassen (wijzigingen aan A4 en A44) zijn niet opgenomen in het overzicht. Bij Zoeken naar Balans moet er (veel) meer aangepast worden aan de Rijkswegen A4 en A44 dan bij Churchill Avenue. Ons team is van mening dat als het Rijk bij Zoeken naar Balans meer kosten moet maken dan bij Churchill Avenue, dat dit ook gepresenteerd moet worden in het eindoverzicht, ook al komen deze kosten of garantstelling niet voor rekening van provincie. Dit is tenslotte ook geld van de betastingbetaler. De provincie rekent wel een volledige onzekerheidsmarge bij Churchill Avenue in haar overzicht, maar niet bij Zoeken naar Balans. Het Rijk dekt hiermee een deel van de onzekerheidsmarge. In onderstaand overzicht heeft TCA de extra kosten van het Rijk bepaald op basis van de bekende gegevens uit het nota voorkeursalternatief, en op basis van gegevens die bij ons bekend waren, zoals de kosten van de verbreding A4 en de percentages apparaatkosten en onzekerheidsmarge.
Eindoverzicht kosten en financiering volgens TCA Kosten
ZNB in MER
CA in MER
ZNB optimaal*
CA volgens TCA
investeringskosten verbreding A4 apparaatkosten PZH onzekerheidsmarge PZH
787 42 28 126
897 42 42 179
727 22 26 117
789 22 37 158
Totaal 1
983
1160
892
1006
apparaatkosten Rijk onzekerheidsmarge Rijk
15 31
7 0
14 28
6 0
Totaal 2
46
7
42
6
Eindtotaal kosten (alle overheden)
1029
1167
934
1012
Beschikbaar budget Noodzakelijk budget Rijk voor apparaatkosten en onzekerheid Verschil voor gelijkwaardige vergelijking totale financiering
936 46
942 7
936 42
942 6
Eindtotaal budget
982
988
978
984
Eindbalans tekort / overschot
- 47
- 179
+ 44
- 28
39
36
* bij ZNB optimaal zijn ook de 3 optimalisaties van punt 7, 8 en 9 die TCA heeft aangegeven verwerkt voor een eerlijke vergelijking. Daarmee verschilt de -ZNB optimaal- variant in dit overzicht met die van de provincie met 39 miljoen.
Onze conclusie is dat wanneer de uitgaven of garantstelling van het Rijk worden meegeteld (de middelen ook bij CA worden toegerekend), en de kostenoptimalisaties van Churchill Avenue reëel zijn, dat het verschil tussen Zoeken naar Balans optimaal en Churchill Avenue 72 miljoen bedraagt. Dan heeft de Churchill Avenue nog een ontbrekend budget van 28 miljoen euro. TCA wil aan de politiek verzoeken dat de 9 verschilpunten op de kosten tussen ons team en de provincie goed en nader onderzocht worden. Daar was eind april / begin mei niet meer de tijd voor. Probalistisch bekeken: als 80% van onze aangedragen kostenpunten inderdaad toegepast kunnen worden, en het Rijk bereid is hetzelfde bedrag aan apparaatkosten en onzekerheidsmarge bij te dragen aan de Churchill Avenue, dan is de Churchill Avenue op ongeveer 50 mln na, binnen de beschikbare financiële middelen haalbaar. Ter vergelijking: 50 miljoen is ruimschoots minder dan de onzekerheidsmarge van 160 miljoen die de provincie wil aanhouden. Naar de mening van TCA is de Churchill Avenue dan ook zeker financiëel haalbaar. Met een beperkte faseringskeuze binnen het totale project, of een extra garantie op de dekking van de onzekerheidsmarge door alle overheden tezamen, kan dit laatste gat op de begroting gedekt worden. Bovendien wordt de gewenste grens van 20% onzekerheidsmarge gehaald, zodat tegenvallers gedekt kunnen worden. Eventuele aanbestedingsmeevallers rekenen we niet mee.
Bij het Zoeken naar Balans tracé vragen momenteel 5 gemeenten nog allerlei extra inpassingsmaatregelen en zijn de kosten voor extra geluidsmaatregelen niet meegenomen in de directe bouwkosten (wel in de toeslagen). Het mag duidelijk zijn dat het resterende inpassingsbudget van 25 miljoen volstrekt ontoereikend zal zijn om aan alle wensen tegemoet te komen, zoals een diepere ligging langs de Stevenshof, extra tunnellengte bij Voorschoten of een goede inpassing in de Oostvlietpolder. Bij Churchill Avenue is de RijnlandRoute al voor 3,5 km als tunnel volledig goed ingepast (ondertunneld), op een aantal extra aanvullende maatregelen voor de luchtkwaliteit bij de tunnelmonden na. In de vergelijking met Zoeken naar Balans optimaal biedt Churchill Avenue een 3,5 keer langere tunnel, tegen meerkosten van ongeveer 70 tot 100 miljoen euro. Ten opzichte van de totale investering van ca. 900 miljoen tot een miljard euro, is dit ongeveer 10%. Wij denken dat bij weinig projecten in Nederland gesteld kan worden dat er voor 10% meer geld een 3,5 keer langere tunnel gerealiseerd kan worden. Indien men een 3,5 kilometer lange tunnel wil realiseren op het Zoeken naar Balans tracé (volledige tunnel bij Voorschoten en langs Stevenshof), vallen de totale kosten van Zoeken naar Balans veel hoger uit dan bij Churchill Avenue. Dit is ook duidelijk op te maken uit het MER RijnlandRoute: de N11-west 4 variant is duurder dan de Churchill Avenue.
