Kaderplan Trajectgroep Hartenlustmavo Bloemendaal door: Fred Raps / Christel Duivesteijn datum: 25 september 2012 De Hartenlustschool - kenmerken Op de Hartenlustschool wordt klassikaal frontaal les gegeven. Ruimte voor differentiatie is mogelijk in het eerste uur, het zogenaamde “I-uur”, waarin leerlingen aan een zelfgekozen vak werken. De begeleiding van leerlingen wordt in de eerste plaats uitgevoerd door een persoonlijk mentor. Dit is een docent die door de leerling (vanaf leerjaar 2) wordt gekozen en een coachende rol heeft in de studie- en persoonlijke begeleiding. Door de frontale lesstijl en de persoonlijke begeleiding wordt aan de leerling veel structuur geboden. Magister wordt gebruikt om huiswerk, cijfers, opdrachten en nieuws over school voor de leerling inzichtelijk te maken. Voor de docenten wordt de studiehouding en andere relevante informatie genoteerd. De Hartenlustschool wil volgend schooljaar beginnen met Leefstijl. Dit zal bijdragen aan de sociale vaardigheidsontwikkeling van de leerlingen en het pedagogisch klimaat in de school.
De Hartenlustleerling - kenmerken Van leerlingen wordt een conformerende houding in de klas verwacht. Zij passen zich aan aan het gezamenlijke lestempo en dienen zich te houden aan gedragsregels, die in een ouder- leerlingovereenkomst zijn opgesteld. Deze overeenkomst wordt door alle betrokkenen ondertekend. Dit betekent voor leerlingen dat zij dienen te beschikken over vaardigheden als concentratie, luisteren, stilzitten, alertheid en een respectvolle houding kunnen aannemen jegens docenten en klasgenoten. Leerlingen dienen hun schoolspullen mee te hebben en maken hun huiswerk thuis. Toetsen worden op tijd opgegeven en op een afgesproken lesuur afgenomen. Er heerst dus een duidelijke en consequent gehanteerde structuur. Dit geeft leerlingen voorspelbaarheid in het plannen en duidelijkheid in gedragsregels. Om leerlingen te helpen om in deze structuur te blijven, kunnen middelen als een Gedragskaart en Handelingsplan worden ingezet. De interactie tussen docent en leerling is een belangrijke factor voor het geven en ontvangen van goed onderwijs. Van de leerling wordt dan ook goede communicatieve vaardigheden verwacht. Deze vaardigheden worden getraind in onder meer het vak drama. De leermotivatie van leerlingen wordt op peil gehouden door het gevarieerde aanbod van lesstof, de sociale schoolsfeer en de relatie met docenten. Grenzen. Wanneer de relatie tussen de docent en een leerling verslechtert, wanneer een daling van leermotivatie ontstaat (de lesstof is te moeilijk of te makkelijk) of belemmeringen optreden door een leer- en ontwikkelingsstoornis (PDD-NOS, ADHD) kan ongewenst gedrag tijdens een les en/of in de pauzes ontstaan. Hierdoor kan het voorkomen dat de leerling veelvuldig uit de les wordt gestuurd. Bij stagnerend ongewenst gedrag en /of studieresultaten , dus wanneer een leerling zich onvoldoende kan conformeren, ontstaat speciale aandacht door de docent, de klassendocent en de (persoonlijke) mentor. Als deze mentor onvoldoende tijd, ervaring, kennis en mogelijkheden ter beschikking heeft, kan de leerling bij de TG worden aangemeld. De zorgcoördinator is dan verantwoordelijk voor het (laten) bieden van de adequate begeleiding als antwoord op specifieke onderwijsbehoeften van de leerling.
Het doel van de Trajectbegeleiding op de Hartenlustmavo Bloemendaal is: Handelingsbekwaam maken van docenten om beter te kunnen werken met leerlingen met speciale onderwijsbehoeften, zoals bijvoorbeeld: de behoefte aan individueel werken i.p.v. in klassenverband; de behoefte om, als het emotioneel te heftig wordt, de klas uit te mogen; de behoefte om een tijdje geoorloofd “te laat” op school te komen etc.; Er wordt onderzocht hoe en in hoeverre de docent in een lessituatie, of, in bredere zin, de schoolorganisatie rekening kan houden met de speciale onderwijsbehoeften van de desbetreffende leerling. Ook wordt bekeken hoe en in hoeverre de leerling het gedrag beter kan aanpassen aan wat de Hartenlustschool van hem/haar verwacht. Coaching van TG-leerlingen met externaliserend gedrag. (preventieve) training van mentoren op het gebied van bepaalde gedrags- of leerstoornissen, zoals hoe ga ik om met een leerling met NLD? Wat kan ik doen als ik vier ADHD’ers in één klas heb? Coaching van mentoren bij handelingsonbekwaam zijn in de omgang van leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. Professionalisering van het gehele team op het gebied van leer- en gedragsproblematiek. Onderhouden van contact met ouders van TG-leerlingen. Waaronder het houden van een intakegesprek, het opstellen en doorspreken van een handelingsplan en het op de hoogte houden en blijven van de ontwikkelingen van de leerling op school en thuis. Beschrijving van de huidige situatie Wanneer een leerling extra begeleiding nodig heeft, meldt de persoonlijke mentor of klassenmentor hem aan bij het Zorgteam, dat bestaat uit twee counselors en de Zorgcoördinator. Zij hebben wekelijks overleg. Zij nemen tijdelijk de begeleiding over, of coachen de mentor. Ook nemen zij contact op met de ouders. Soms wordt er naar externe instanties doorverwezen. De counselors en Zorgcoördinator nemen deel aan het ZAT-overleg, dat in principe 4x per jaar plaatsvindt. De faalangstreductiefunctionaris geeft training aan hiervoor in aanmerking komende leerlingen, de dyslexiecoach screent en begeleidt leerlingen met (mogelijk) dyslexie. Een kindercoach i.o. geeft kortdurende therapie in school aan hiervoor toegewezen leerlingen. Door deze structuur kan de Hartenlustmavo het aantal vroegtijdige schoolverlaters klein houden. Er is sprake van een korte-lijnen communicatiestructuur en met name de persoonlijk mentor kan in een vroeg stadium problemen bij leerlingen signaleren. Indien er sprake is van vroegtijdige schooluitval dan heeft dat vaak een van de volgende oorzaken (of combinatie van) : Gebrek aan leermotivatie; Handelingsonbekwaamheid van docenten; Geen VMBO-t niveau; Problemen in de relatie met docenten en andere leerlingen; Handelingsonbekwaamheid van (persoonlijke) mentoren, teamleiders en directie. In zulke situaties is elke werknemer van Hartenlust onvoldoende in staat gebleken om de oorzaken adequaat aan te kunnen pakken. De TGB-er zou dan een oplossing kunnen bieden.
Hoe kan Trajectbegeleiding helpen bij bovenstaande situatie? Docenten verwachten een conformistische groep leerlingen. Wanneer een leerling hier qua gedrag buiten valt, kan het voorkomen dat een docent handelingsverlegen wordt en, naast een Gedragskaart, extra tools nodig heeft om met de leerling om te kunnen blijven gaan. Er bestaat de neiging om de leerling uit de les te verwijderen en soms ook helemaal uit het vak te verwijderen. De
TGB’er kan ‘persoonlijke onderwijsondersteuning bieden, door bijv. klassenbezoek en adviezen aan de docent, maar ook de leerling begeleiden in een TG, waarbij aan gedragsverbetering wordt gewerkt. Zowel klassenmentoren als persoonlijk mentoren hebben soms behoefte aan ondersteuning bij het begeleiden van hun zorgleerlingen, met name in het vroegtijdig signaleren van problemen, het hebben van de juiste expertise, het hanteren van goede gesprekstechnieken met de leerling of met de ouders én het opstellen van Handelingsplannen. Hierin kan een TGB’er een belangrijke steun bieden. De TGB’er begeleidt dan het hele traject van de gedragsproblematiek, dat gevolgen heeft voor onderwijs (coaching docent), thuis (coaching ouders) en het kind (coaching kind), de drie pijlers van het Passend Onderwijs. Verder kan de TGB’er het team als geheel ondersteunen indien er behoefte is aan kennis over gedrag van leerlingen en klassenmanagement. Hoe ziet De Hartenlustmavo de Trajectgroep in relatie met de huidige zorgstructuur? Voordat de trajectgroep start wordt er een werkplan gemaakt voor de trajectgroep door de TGB’er en de zorgcoördinator. Hierin staan de werkwijze, de verantwoording en de communicatielijnen beschreven. Ook staat er beschreven welke formulieren worden gebruikt en welke procedures er worden gevolgd. In grote lijnen zal het er zo uit gaan zien. De Zorgcoördinator is verantwoordelijk voor de zorg die op de Hartenlustmavo wordt geboden. De zorgcoördinator bekijkt dan in samenwerking met de TGB’er en de schoolcounselors wie het beste zorg kan bieden: wanneer de problemen van de leerling externaliserend gedrag tot gevolg hebben, en hij/zij niet goed meer kan functioneren in het leer- en sociale proces (klas, schoolplein, huiswerk, toetsen) wordt er gekozen voor de TGB. De TGB houdt zich voornamelijk bezig met het gedrag van de leerling en coacht hierbij de leerling, ouders, een specifieke docent en soms het team. De TGB’er neemt deel, indien nodig, aan het IZO (Intern Zat Overleg met teamleiders erbij) ongeveer eens in de zes weken, het ZAT ongeveer 4 keer per jaar. Indien uit het wekelijks contact tussen de zorgcoördinator, de counselors en de TGB’er blijkt dat een leerling doorverwezen dient te worden naar de TGB’er, dan neemt deze een coachende rol in voor de TG-leerling, de ouders en de persoonlijke mentor van de leerling. Dit gebeurt altijd via een planmatige aanpak. De TGB’er coacht tevens docenten in het omgaan met TG-leerlingen en werkt aan herstel van contact tussen leerling en docent(en). Er vindt een wekelijkse terugkoppeling plaats naar de counselors en zorgcoördinator. Hierin speelt Magister een grote rol. De TGB’er zorgt voor expertisevergroting over gedrag(-sstoornissen) bij het docententeam tijdens de vergadermiddag (studiemiddagen). Locatie Trajectgroep. Een ruimte binnen de school met tenminste een grote werktafel, een computer en een planbord. Taakomschrijving TGB’er. De trajectgroep begeleider is regisseur van de trajectgroep leerlingen en schrijft de handelingsplannen. Hij/zij geeft een preventieve training aan mentoren waardoor deze leren adequaat te signaleren en/of communiceren. De TGB’er coacht docenten en mentoren in geval van handelingsonbekwaamheid en informeert het team in de teamvergadering. De TGB’er geeft op afroep een training over een specifieke leer-/gedragsstoornis. De TGB’er op De Hartenlustmavo is iemand die te hulp schiet bij onderwijsbehoeften waarbij de docent zich handelingsonbekwaam voelt. Dit kan zijn op het gebied van gedrag of op het gebied van een ziektebeeld. De TGB’er coacht docenten en geeft handelingssuggesties en tips.
Taakomschrijving counselors en zorgcoördinator De zorgcoördinator verzamelt alle gegevens rondom zorgleerlingen en bepaalt of een leerling in de TG geplaatst moet worden. Counselors hebben wekelijks overleg met de zorgcoördinator en de TGB’er. De counselors ondersteunen de TGB’er in het onderhouden van contacten tussen de TGB’er en leerlingen/docenten. Counselors begeleiden verder de TG-leerlingen met internaliserend gedrag. Counselors ondersteunen tevens docenten en persoonlijk mentoren met het opstellen van handelingsplannen. Counselors ondersteunen de TGB’er in het geven van de preventieve trainingen aan docenten. De counselors zelf geven trainingen aan TGB-leerlingen, die stagneren door een specifieke sociaal emotionele problematiek. Bijvoorbeeld echtscheiding, rouwverwerking of een eetstoornis.
Hoe lopen de communicatielijnen ? De persoonlijk mentor of klassenmentor meldt signalen van problematisch gedrag in Magister en persoonlijk bij het Zorgteam. Het Zorgteam overlegt wekelijks. Een verslag van dit overleg komt in aangepaste vorm bij de docenten (mail of papier). Een counselor gaat in gesprek met de leerling. Hiervan wordt (aangepast) verslag gedaan in Magister, geautoriseerd voor docent en persoonlijk mentor. Ook na een IZO- en het ZAT-overleg wordt zowel via Magister als mondeling de voortgang van de begeleiding uitgewisseld. Een paar keer per jaar is er een leerlingbespreking, waarin de zorgen over leerlingen worden geuit. Ook hierin worden zorgleerlingen verwezen naar het Zorgteam, zowel mondeling als via de klassenmentor. Ook uit de SVL kan zichtbaar worden welke leerlingen extra begeleiding nodig hebben. De zorgcoördinator is er verantwoordelijk voor dat elke leerling de juiste zorg krijgt en dat de communicatielijnen adequaat worden gevolgd. Hij heeft een regisseursfunctie over de inzet van alle partijen die zorg bieden. De zorgcoördinator heeft overleg met de TGB’er om de juiste begeleiding te kunnen bewaken. TGB’er draagt verantwoording af aan de zorgcoördinator of het zorgteam. Indien gewenst kan de TGB’er ondersteuning ontvangen van de TGO’er . Twee tot drie keer per jaar evalueren de TGB en de zorgcoördinator met de TGO. Wijze van rapporten aan het SWV. Tweemaal per jaar worden de bevindingen van de TGB’er via de zorgcoördinator aan het SWV gerapporteerd, zowel de inhoud van de TG als de gemaakte kosten, en wordt het werkplan geëvalueerd. Tijdpad en wenselijke startdatum. Kaderplan is opgestuurd en goedgekeurd voor 1 oktober 2012 Ouders van rec-4 leerlingen dienen dit plan goed te keuren en te ondertekenen. Sollicitatieronde voor een geschikte TGB heeft inmiddels plaatsgevonden. Therry Scheffer is inmiddels aangenomen als TGB’er per 1 oktober 2012 voor 0,2 fte. Werkplan gereed voor 1 november 2012 Start TG per 1 oktober 2012 Financiering
Een kleine school heeft recht op een TGB’er voor 0,5 fte ( = 35.000 euro). De TGB’er wordt voor 3 jaar op projectbasis aangenomen. De TGB’er komt na 3 jaar op de loonlijst, maar SWV blijft financieren. De TGB’er oefent zo in principe geen druk uit op de formatie. De TGB’er wordt aangenomen voor 0,2 fte. Dat betekent 2 dagdelen aanwezigheid. De overige 0,3 fte wordt gekoppeld aan de counselors en zorgcoördinator ten behoeve van overige TG-taken. Dit zal vooral gaan over TG-taken voor leerlingen met internaliserend gedrag zoals boven beschreven.
