Rotterdam, 25 september 2012

Rotterdam, 25 september 2012.

Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A.S. Mosch (Leefbaar Rotterdam) over bevoordeling commercieel leegstandsbeheerbedrijf.

Aan de Gemeenteraad. Op 17 augustus 2012 stelde het raadslid A.S. Mosch (Leefbaar Rotterdam) ons college schriftelijke vervolgvragen over bevoordeling commercieel leegstandsbeheerbedrijf. Inleidend wordt gesteld: “Diverse ondernemers hebben zich bij Leefbaar Rotterdam gemeld inzake de in hun ogen dubieuze bevoordeling van het commerciële bedrijf ‘Livable’ door u en Stadsontwikkeling (het voormalige OBR). Livable is een bedrijf gespecialiseerd in het in bruikleen geven van leegstaand vastgoed aan maatschappelijk betrokken studenten. Naar aanleiding van gesprekken met deze bedrijven, hebben wij in juni jl. schriftelijke vragen gesteld die u onlangs heeft beantwoord. Uw beantwoording roept echter nieuwe vragen op. Uw lezing inzake het gesprek tussen een leegstandbeheerder, Stadsontwikkeling en een leegstandsbeheerder ‘in disguise’ wordt bestreden en veel andere vragen leiden niet tot bevredigende antwoorden. Daardoor blijft er mist hangen rond een commercieel bedrijf, dat nog niets gepresteerd heeft, maar waarvoor alle deuren open lijken te gaan, terwijl ervaren bedrijven het nakijken hebben. Zoals door u bevestigd vond er op 6 juni 2011 een gesprek plaats tussen een leegstandbeheerder, Stadsontwikkeling en In Petto. Volgens uw lezing heeft de eigenaar van In Petto tijdens het gesprek gemeld dat hij “in overleg was met een tijdelijk vastgoedbeheerder om dit idee (combineren leegstandsbeheer, wonen voor studenten en vrijwilligerswerk) te realiseren (in de markt gezet als Livable)”. Uit stukken van de Kamer van Koophandel blijkt dat juist de eigenaar van In Petto per 1 juni 2011 gestart is met Livable.” Hieronder volgen de vragen en onze beantwoording: Vraag 1: Klopt het dat de eigenaar van In Petto in gesprek was met zichzelf? Antwoord: Nee, de eigenaar van In Petto was in gesprek met een andere leegstandsbeheerder waarmee hij later (inschrijving Kamer van Koophandel 09-06-2011) Livable heeft opgericht. Vraag 2: Gezien de start per 1 juni 2011 van Livable, nog voor het bewuste gesprek, wat was in uw ogen dan de meerwaarde van het gesprek voor de andere leegstandsbeheerder aan tafel?

Registratienummer dienst: BS12/00749 Behandelaar: S. van der Veer, 010-2672129

raadsvergadering van: raadsstuk

dd-mm-jjjj pagina 1

Antwoord: Met het bedrijf waaraan u waarschijnlijk refereert, Ad Hoc Beheer, is een oriënterend gesprek gevoerd over het binden van studenten aan de stad door het ontwikkelen van studentenwoningen in gebieden waar veel nieuwe bedrijvigheid ontstaat (Studenten maken de Stad), de rol die Ad Hoc daarin mogelijk zou kunnen spelen en de voordelen die het hen zou kunnen bieden. Vraag 3: Waarom bevreemdt het u niet dat de eigenaar van In Petto zich voorafgaand aan het gesprek heeft voorgesteld als eigenaar van In Petto terwijl hij al gestart is met Livable en daarmee als concurrent van de andere partij opereert? Licht uw antwoord toe. Antwoord: Livable was ten tijde van het gesprek met Ad Hoc Beheer nog niet opgericht. Daarnaast was het gesprek niet gefocust op leegstandsbeheer, maar op het binden van studenten aan de stad door het ontwikkelen van studentenwoningen in gebieden waar veel nieuwe bedrijvigheid ontstaat (Studenten maken de Stad), de rol die Ad Hoc daarin mogelijk zou kunnen spelen en de voordelen die het hen zou kunnen bieden. Vraag 4: Is het in dit licht niet veel aannemelijker dat de eigenaar van In Petto (zich) helemaal niet bekend is (heeft) gemaakt als mogelijke concurrent of samenwerkingspartner en dat de andere leegstandsbeheerder op bezoek bij de gemeente juist wel bedrijfsgevoelige informatie heeft verstrekt in de hoop tot samenwerking met de gemeente te komen? Licht uw antwoord toe. Antwoord: Nee, de eigenaar van In Petto heeft wel degelijk zijn ondernemersplan bekend gemaakt en Ad Hoc Beheer heeft geen bedrijfsgevoelige informatie verstrekt. Vraag 5: Waarom heeft Stadsontwikkeling de andere leegstandsbeheerder überhaupt uitgenodigd, gezien de innige banden met In Petto/Livable? Antwoord: Stadsontwikkeling wilde de mogelijkheid verkennen om samen te werken met Ad Hoc Beheer aan het binden van studenten aan de stad door de ontwikkeling van studentenwoningen in gebieden waar veel nieuwe bedrijvigheid ontstaat. Inleidend op vraag 6 wordt gesteld: “U spreekt van een later goed opgebouwde samenwerking met de andere leegstandsbeheerder bij het Talentship van Rotterdam Carrièrestad.” Vraag 6: Welke concrete afspraken zijn er sindsdien gemaakt met deze partij? Antwoord: Met Ad Hoc Beheer is afgesproken dat zij als partner deelnemen aan het Rotterdam Carrièrestad Talentship, een traineeprogramma dat beoogt om afgestudeerde hbo’ers en wo’ers door het doen van verschillende opdrachten bij Rotterdamse bedrijven aan Rotterdam te binden. Met Ad Hoc Beheer is afgesproken dat zij voor de deelnemers van dit traineeprogramma die niet in Rotterdam wonen een woning in Rotterdam zoeken. Inleidend op vraag 7 wordt gesteld: “Ondanks de eerdere vragen is het mij niet duidelijk wat Livable nu zo interessant maakt ten opzichte van al langer rondlopende ondernemers in deze markt. De opmerking dat door aan Livable gegeven opdrachten meer studenten in Rotterdam zijn gaan wonen lijkt Registratienummer dienst: BS12/00749 Behandelaar: S. van der Veer, 010-2672129


dd-mm-jjjj pagina 2

me een open deur. Ook de andere leegstandsbeheerders hebben een focus op studenten. Livable is hierin niet uniek. Waren de opdrachten aan deze partijen verleend, dan waren de resultaten niet anders geweest.” Vraag 7: Bent u met mij van mening dat andere leegstandsbeheerders hoogstwaarschijnlijk zelfde resultaten zullen behalen? Antwoord: Ten aanzien van het aantrekken van studenten mogelijk wel, ten aanzien van het doen van vrijwilligerswerk in Rotterdam niet. De corporaties zijn echter zelf verantwoordelijk voor de keuze van hun leegstandbeheerder(s). Vraag 8: Wat maakt Livable voor u zo'n belangrijke en interessante partner, in tegenstelling tot andere leegstandbeheerders? Antwoord: De gemeente Rotterdam staat open voor alle partners, waaronder leegstandbeheerders, in de stad die ons kunnen helpen met het realiseren van de doelstellingen van Rotterdam Carrièrestad, dat wordt getrokken door Stadsontwikkeling Economie. Naast Livable werken we ook samen met Ad Hoc Beheer. De meerwaarde van Ad Hoc Beheer is dat zij een groot en divers aanbod van woningen hebben waardoor deelnemers aan het Rotterdam Carrièrestad Talentship niet alleen in Rotterdam gaan werken, maar ook gaan wonen. De meerwaarde van Livable is dat er door de opdrachten die zij van woningcorporaties hebben gekregen meer studenten in Rotterdam gaan wonen en dat de studenten vrijwilligerswerk gaan doen en daardoor een netwerk en extra binding met Rotterdam ontwikkelen. Het wonen is in eerste instantie tijdelijk, door het verrichten van vrijwilligerswerk verbinden studenten zich duurzamer aan de stad. Inleidend op vraag 9 wordt gesteld: “Het enige verschil met andere partijen lijkt te zitten in het feit dat Livable vrijwilligerswerk koppelt aan leegstandsbeheer. Experts bestempelen deze werkwijze als een juridisch manke constructie; er zou sprake zijn van verkapt loon omdat het werk leidt tot korting op de huursom. Een in leegstaande panden gespecialiseerde advocaat, mr. Paul Groen, stelt in het AD van 7 juli jl., dat het onbegrijpelijk is dat Rotterdam een dergelijk model omarmt. "Door korting te geven in ruil voor arbeid ontstaat een situatie die veel weg heeft van een arbeidsovereenkomst," aldus Groen. Daarnaast kan er middels deze constructie aanspraak gemaakt worden op een huurovereenkomst, wat betekent dat Livablebewoners succesvol bij de rechter aanhangig zouden kunnen maken dat er sprake is van een huurovereenkomst (in plaats van de bedoelde bruikleenovereenkomst). Dit zou betekenen dat deze bewoners huurrechten krijgen en zodoende niet meer hoeven te vertrekken uit hun 'tijdelijke' woning.” Vraag 9: Bent u op de hoogte van de juridische manke constructie in de werkwijze van Livable? Zo ja, waarom omarmt u deze dan toch? Antwoord: De gemeente Rotterdam heeft bij Livable geïnformeerd over hun juridische constructie. Livable heeft aangegeven deze constructie voor de start van het bedrijf juridisch gecheckt te hebben en dat deze constructie juridisch correct is bevonden door hun juridisch adviseur.



dd-mm-jjjj pagina 3

Vraag 10: Bevoordeelt u Livable sec op basis van een werkwijze die juridisch mank is? Antwoord: Livable heeft deze constructie voor de start van het bedrijf juridisch gecheckt en deze constructie is juridisch correct bevonden. De meerwaarde van Livable is dat er door de opdrachten die zij van woningcorporaties hebben gekregen meer studenten in Rotterdam gaan wonen en dat de studenten vrijwilligerswerk gaan doen en daardoor een netwerk en extra binding met Rotterdam ontwikkelen. Het wonen is in eerste instantie tijdelijk, door het verrichten van vrijwilligerswerk verbinden studenten zich duurzamer aan de stad. Inleidend op vraag 11 wordt gesteld: “U meldt ook dat u Livable probeert te koppelen aan uw eigen vastgoedportefeuille, terwijl het beheer van die portefeuille is aanbesteed. Bij die aanbesteding heeft u echter de juridische mogelijkheid opengelaten om met andere dan de drie geselecteerde leegstandbeheerders contracten aan te kunnen gaan als deze echt een toegevoegde waarde biedt ten opzichte van de geselecteerde partners.” Vraag 11: Welke toegevoegde waarde biedt Livable? Antwoord: De economische meerwaarde van Livable is dat zij bijdragen aan het realiseren van de doelstelling van het programma Rotterdam Carrièrestad, dat wordt getrokken door Stadsontwikkeling Economie. Doordat Livable opdrachten van woningcorporaties heeft gekregen gaan er meer studenten in Rotterdam wonen en doordat deze studenten vrijwilligerswerk gaan doen ontwikkelen zij een netwerk en extra binding met Rotterdam. Het wonen is in eerste instantie tijdelijk, door het verrichten van vrijwilligerswerk verbinden studenten zich duurzamer aan de stad. Vraag12: Waarom kunnen de drie geselecteerde leegstandbeheerders deze toegevoegde waarde niet leveren? Antwoord: Stadsontwikkeling Vastgoed heeft het beheer van leegstand in 2010 aanbesteed voor een periode van 3+1 jaar. Bij deze aanbesteding zijn over deze vorm van maatschappelijke meerwaarde geen eisen gesteld. De leegstandsbeheerders zijn derhalve destijds niet gevraagd of zij deze meerwaarde kunnen leveren. Mogelijk kunnen zij deze meerwaarde wel leveren, maar binnen Stadsontwikkeling heeft nog geen besluitvorming plaats gevonden over de condities waaronder dat zou kunnen. Vraag 13: Wat vinden deze partijen van het feit dat u Livable ook het leegstandbeheer van de gemeentelijke vastgoedportefeuille wilt aanbieden? Antwoord: Stadsontwikkeling Vastgoed heeft geen overeenstemming bereikt met Livable. De geselecteerde leegstandsbeheerders zijn hier derhalve ook niet over geïnformeerd. Vraag 14: Om welke twee redenen bent u tot nu toe nog niet tot overeenstemming gekomen?



dd-mm-jjjj pagina 4

Antwoord: Stadsontwikkeling Vastgoed heeft: 1. nog geen geschikt pand gevonden en; 2. nog geen overeenstemming bereikt met Livable over de voorwaarden. Inleidend op vraag 15 wordt gesteld: “De sector economie van Stadsontwikkeling heeft Livable al wel een opdracht gegeven. Het gaat om de uitwerking van het concept 'Studenten maken de stad' en betreft een bedrag van € 12.990.” Vraag 15: Is bij het verstrekken van deze opdracht dezelfde ambtenaar betrokken die het eerder genoemde gesprek bij Stadsontwikkeling arrangeerde? Antwoord: Ja. De teammanager van deze ambtenaar is akkoord gegaan met de verstrekking van deze opdracht en heeft de opdrachtbrief ondertekend. Vraag 16: Gaat het hier puur om advieswerk? Zo nee, wat nog meer? Antwoord: Nee, het gaat om het verkennen van de kansen voor de het ontwikkelen van twee businesscases. Vraag 17: Waarom is Livable hiervoor uitverkoren en niet een leegstandbeheerder met ruimere ervaring op dit vlak? Graag een toelichting. Antwoord: De businesscases hadden geen betrekking op leegstandsbeheer, maar op het ontwikkelen van gebiedsgerichte of thematische concepten waardoor meer studenten in Rotterdam gaan wonen. Livable heeft de opdracht gekregen vanwege haar kennis en ervaring met de ontwikkeling van op studenten gerichte concepten. Vraag 18: Is het uw verwachting dat uit de uitkomsten van deze opdracht meer opdrachten voor Livable in het verschiet liggen? Graag een toelichting. Antwoord: Nee, niet van de gemeente Rotterdam. Deze verkenningen van de kansen voor het ontwikkelen van twee businesscases zijn afgerond. Inleidend op vraag 19 wordt gesteld: “Ook als het gaat om de promotie van Livable door de wethouder arbeidsmarkt, hoger onderwijs, innovatie en participatie wijst u op nietszeggende cijfers die het succes van Livable aan zouden moeten tonen, terwijl het zeer aannemelijk is dat iedere leegstandsbeheerder tot dezelfde resultaten zou zijn gekomen. Daarbij had Livable geen bezit en teert het op opdrachten van Rotterdamse woningcorporaties. Opdrachten die voorbij gaan aan bestaande leegstandbeheerders.” Vraag 19: Beveelt u Livable ook aan als 'preferred partner' bij uw andere partners, zoals corporaties? Licht uw antwoord toe.



dd-mm-jjjj pagina 5

Antwoord: Livable heeft één keer een presentatie gegeven bij een door de gemeente Rotterdam georganiseerde bijeenkomst met vier woningcorporaties over de ontwikkeling van studentenwoningen op 20 september 2011. De gemeente Rotterdam heeft Livable niet aanbevolen als preferred supplier. Vraag 20: Kunt u uitleggen waarom voor een nieuwkomer op gebied van leegstandsbeheer alle deuren opengaan, inclusief die van de corporaties, terwijl de ervaren partijen buiten de deur worden gehouden? Antwoord: De gemeente Rotterdam werkt samen met alle partners in de stad die een bijdrage kunnen leveren aan realisatie van de doelstellingen van Rotterdam Carrièrestad. De corporaties zijn zelf verantwoordelijk voor de keuze van hun leegstandbeheerders. Inleidend op vraag 21 wordt gesteld: “Ook uw beantwoording van de vragen inzake de link met Zadkine Contract Activiteiten is teleurstellend. De Zadkine Contract Activiteiten BV is volledig in handen van Zadkine, waar u een flinke subsidierelatie mee heeft. Uit uw antwoorden maak ik op dat Zadkine Contract Activiteiten de verhuur verzorgt aan Livable. Op haar website geeft Zadkine Contract Activiteiten aan dat haar primaire taak zich toespitst op het aanbieden, verkopen en (doen) uitvoeren van opleidingen en cursussen voor bedrijven en particulieren. Over mogelijkheden tot het huren van vastgoed wordt met geen woord gerept. Via u en uw 'Arminiusmanifest' komen alle lijntjes bij elkaar.” Vraag 21: Kunt u garanderen dat de huur / verhuur van Livable bij / door Zadkine Contract Activiteiten op geen enkele wijze gefinancierd wordt middels door u aan Zadkine verstrekte subsidies? Antwoord: Ja, dat kunnen wij garanderen. Inleidend op vraag 22 wordt gesteld: “In Petto en Zadkine trokken eerder gezamenlijk op bij de ontwikkeling van het studentenkwartier aan de Dordtselaan. In mijn ogen is dit project niet bepaald het toonbeeld van een geslaagd initiatief. Alleen de afgelopen maand is al een van de 'studenten' opgepakt voor de handel in verdovende middelen en kreeg een van de bewoners een complete kast in haar tuin te verwerken vanuit een bovengelegen studentenpand. Bewoners zijn uiterst sceptisch over dit project, ervaren veel overlast en vragen zich af of de studenten daadwerkelijk een studie volgen.” Vraag 22: Kunt u inzichtelijk maken hoeveel bewoners van het studentenkwartier daadwerkelijk als student in geschreven staan op universiteiten of hoge scholen? Antwoord: In het Studentenkwartier Dordtselaan wonen 103 studenten (mbo, hbo en wo). In 2011 is besloten te focussen op hbo en wo-studenten bij nieuwe instroom. Naar aanleiding van de genoemde klachten heeft de coördinator Dordtselaan o.a. voorgesteld aan de Stuurgroep Studentenkwartier Dordtselaan om de studenten strenger te controleren op bewijs van inschrijving. Dit voorstel wordt op 26 september a.s. in de Stuurgroep Studentenkwartier Dordtselaan besproken.



dd-mm-jjjj pagina 6

Vraag 23: Bent u bekend met de diverse klachten van omwonenden inzake de studenten? Zo nee, hoe kan het dat deze mensen wel bij mij terecht kunnen en niet bij u? Antwoord: Ja, deze zijn bekend bij de coördinator van het Studentenkwartier Dordtselaan van de gemeente Rotterdam en besproken met de betreffende bewoners, de deelgemeenten Feijenoord en Charlois en de Stichting tot behoud van leefbaarheid Dordtselaan, Tarwewijk en Bloemhof. De bewoner die een kast naar beneden heeft gegooid is door vastgoedeigenaar Woonstad uit zijn pand verwijderd. Er is sprake van een aantal incidenten waar een aantal bewoners last van heeft gehad, er is geen sprake van structurele overlast. De coördinator Studentenkwartier Dordtselaan heeft betrokken bewoners zijn excuses aangeboden. Daarnaast heeft hij een voorstel gemaakt over de aanscherping van de selectie van studenten voor het Studentenkwartier Dordtselaan, de gedragsregels en de sancties bij overtreding daarvan. Deze voorstellen worden in de Stuurgroep Studentenkwartier Dordtselaan van 26 september a.s. besproken. In Petto en Zadkine Contract zijn niet meer betrokken bij het Studentenkwartier Dordtselaan, zij hebben in 2009 het trekkerschap aan de gemeente Rotterdam overgedragen. Inleidend op vraag 24 wordt gesteld: “Bij uw eerdere beantwoording gaf u aan geen reden te zien de casus Livable nader te onderzoeken.” Vraag 24: Heeft u deze mening nog steeds? Licht uw antwoord toe! Antwoord: Wij zien geen reden voor verder onderzoek. Wij hopen dat meer Rotterdamse ondernemers met soortgelijke, innovatieve en maatschappelijk betrokken projecten komen. Wij werken graag samen met alle ondernemers die een bijdrage willen leveren aan realisatie van de doelstellingen van Rotterdam Carrièrestad en zullen hun initiatieven binnen onze mogelijkheden ondersteunen. Burgemeester en Wethouders van Rotterdam, De secretaris,

De burgemeester,

Ph. F. M. Raets

A. Aboutaleb



dd-mm-jjjj pagina 7

Rotterdam, 25 september 2012

Recommend Documents