Chinese Kruidengeneeskunde
Chinese Kruidengeneeskunde Westers gezien bestond er in de middeleeuwen wel verband tussen de diverse toegediende kruiden. Er was sprake van een traditioneel systeem wat echter door de inquisitie en de westerse wetenschap werd uitgebannen.Nu bestaat de westerse kruidengeneeskunde uit een grote hoeveelheid kruiden zonder verband, dit pilletje hiervoor en dat pilletje daarvoor. Hetzelfde beeld ontwikkeld zich in Zuid-Afrika en Amerika, medicijnmannen zijn een uitstervend beroep.
Heden ten dagen zijn er nog drie traditionele systemen: ·
Chinese traditionele geneeskunde
·
Ayurveda (India)
·
Unami (Arabie)
Een mengvorm is de Tibetaanse geneeskunst, mede door zijn geografische ligging.
Een van de oudste, op filosofie gebaseerde visies, is de plaatsing van de mens (ren) tussen hemel (tian) en aarde (di). Kruiden zijn producten van de aarde, ontstaan onder invloed van de hemel, vandaar ook goed voor de mens, van eigen vlees en bloed. Dat de mens leeft, beweegt en ademt komt door de ren qi, welke weer beïnvloed wordt door de tian qi ( astrologie, het weer, cyclische veranderingen, orgaanklok). Bij de kruidengeneeskunde is de qi vooral afhankelijk van de seizoenen. Belangrijk is het tijdstip van de oogst, het seizoen waarin, de plaats van het groeien (schaarse bodemgesteldheid etc). De chinese prefereren “oude” kruiden, de tijd bewijst dat de conserveringsmethode goed was, terwijl het westen alles voorziet van een vervaldatum, tot dat tijdstip staan we garant, later niet meer. Di qi is afhankelijk van de plaats en de manier van groeien. Chinese antibiotica ontstaat pas als de plant zichzelf heeft moeten verdedigen tegen aanvallen. Di qi omvat ook het juiste microklimaat (goede Ginseng komt uit de bergen, met schrale grond, guur weer zodat een plant die daar kan overleven wel kracht moet hebben). De qi geeft dus een directe toepassing van de simula-regel van de homeopathie, kruiden die groeien op een koude plaats dienen voor “koude” klachten, op een vochtige plaats voor “vocht” klachten. Zo groeit Aloe Vera in de woestijn, is dus goed in staat vocht vast te houden. Westers stoppen we dit kruid dus in vochtinbrengende creme’s , terwijl voor de Clematis als tuinadvies geldt dat je hem moet plaatsen aan de noordkant met zijn voetjes in het vocht. Chinees gezien wordt de Clematis gebruikt bij reumatische klachten. Kruidengeneeskunde begint dus met kijken, bestudeer de isotoop want dit leidt al snel naar een differentiatie in gebruik.
file:///C|/Documents and Settings/Eigenaar/Mijn documenten/Chinese Kruidengeneeskunde.htm (1 van 6) [8-9-2002 13:24:37]
Chinese Kruidengeneeskunde
Westerse farmacologie
= wat zit erin, wat is het werkzame bestanddeel
Chinese kruiden
= wat doet het, wat brengt dit aan ren qi teweeg.
“Wat doet het” staat beschreven in - de leer van de vier bewegingen (dit zijn er dus 6) ·
Stijgende beweging
·
Dalende beweging
·
Centrifugale beweging = vlottend, brengt qi van binnen naar buiten
·
Zinkende beweging = energie op het centrum gaan richten
Later kwamen er twee bewegingen bij: ·
Glijdende beweging
·
Hinderende beweging = adstringeren, stopt qi beweging
- De vier naturen (zijn er dus 5) ·
Heet
·
Warm
·
(neutraal)
·
Koel
·
Koud
Gebruik koud om hitte te verdrijven Chinese voeding is neutraal, aangevuld met warme of koele spijzen naar gelang de seizoenen, gebruik je in een dieet hete of koude dan creer je pathologie.
-
De vijf smaken
·
zuur (adstringeert)
·
zoet (tonificieert)
·
Zout (lost harde massa’s op)
·
Bitter (doet bewegen) file:///C|/Documents and Settings/Eigenaar/Mijn documenten/Chinese Kruidengeneeskunde.htm (2 van 6) [8-9-2002 13:24:37]
Chinese Kruidengeneeskunde
·
Kruidig (lost stagnatie op)
Hierbij gaat het niet om de subjectieve smaak, maar om de hoedanigheid van het kruid.
De Chinezen kennen twee verschijningsvormen van kruiden, Caò (dingen zoals ze voorkomen in de natuur) en Yaò (dingen zoals je ze in de apotheek ziet, de geprepareerde kruiden). Yaò heeft een doel, de bereidingswijze ·
ontlokt een bepaalde actie
·
ontgiften
·
conserveert het kruid
Yaò heeft een eigen actie, deze bepaald de kwaliteit, niet de afkomst, zo kunnen Stephania en Sinomenium (verschillende Caò) na hun Yaò (bereiding) dezelfde werking hebben.
Welke verschijningsvormen zijn er (hoe krijg je het op de toonbank) ·
decoction, gekookt (chinees = to make soup)
·
Infusie, getrokken (= thee)
· Jiï, in alcohol. Dit is geen trekken in alcohol, een tinctuur, maar bewaren in alcohol, waarbij de alcohol een toegevoegde waarde heeft. ·
Wàn, pil (eigenlijk schijfje). Een soort bal waarvan aan stukje afgenomen wordt.
·
Piàn, samengeperste poeder
·
San, losse poeder (gemalen kruiden)
·
Pleister
· Granulaat, een decoctie gesprayd over een drager van zetmeel of suiker waardoor de korrels gemakkelijker te doseren, mengen en in te nemen zijn. Dit is dus een moderne methode, die tegemoet komt aan mensen die niet uren in de keuken door willen brengen om een decoctie te maken.
Gedurende vele eeuwen beschikten de acupunctuur en de kruidentherapie over een afzonderlijk therapeutisch raamwerk. Niettemin is het gecombineerd gebruik van acupunctuur en kruiden een veel voorkomende praktijk. Tijdens de laatste eeuwen werden herhaaldelijk pogingen tot samenvoegen van de twee therapeutische gebieden ondernomen. Zo werd een nieuwe categorie eigenschappen opgenomen die een primaire link zou leggen naar de acupunctuur theorie, namelijk de meridiaangerichtheid (meridiaan tropisme). Hiervoor werden de diverse kwaliteiten van alle kruiden bekeken om na te gaan welke
file:///C|/Documents and Settings/Eigenaar/Mijn documenten/Chinese Kruidengeneeskunde.htm (3 van 6) [8-9-2002 13:24:37]
Chinese Kruidengeneeskunde
meridiaansystemen en daarmee verbonden orgaanfuncties er door werden beïnvloed.
Dit alles tesamen heeft geleid tot de volgende hedendaagse indeling van de chinese kruiden: 1 Kruiden die de oppervlakte vrijmaken a.
Warme kruiden die de oppervlakte vrijmaken
b.
Koude kruiden die de oppervlakte vrijmaken
2 Kruiden die neerwaarts draineren
3
4
a.
Purgerende kruiden
b.
Bevochtigende en laxerende kruiden
c.
Vocht purgerende kruiden
Kruiden die hitte klaren a.
Hitte klaren en vuur onderdrukken
b.
Hitte klaren en zicht verhelderen
c.
Hitte klaren en bloed koelen
d.
Hitte klaren en damp verdrogen
e.
Hitte klaren en toxines elimineren
f.
Hitte klaren en zomerhitte verwijderen
Kruiden die water reguleren en vocht draineren a.
Kruiden die de vochthuishouding reguleren
b.
Kruiden die het urineren bevorderen en gemakkelijker maken
c.
Kruiden die damp verdrijven bij geelzucht
5
Kruiden die wind en vocht verdrijven
6
Kruiden die het inwendige verwarmen en koude verdrijven
file:///C|/Documents and Settings/Eigenaar/Mijn documenten/Chinese Kruidengeneeskunde.htm (4 van 6) [8-9-2002 13:24:37]
Chinese Kruidengeneeskunde
7
Aromatische kruiden die vocht oplossen
8
Kruiden die de qi reguleren
9
Kruiden die het bloed reguleren
10
a.
Kruiden die het bloed vitaliseren
b.
Kruiden die bloedingen stoppen
Kruiden die tonifiëren a.
Kruiden die qi tonifiëren
b.
Kruiden die yang tonifiëren
c.
Kruiden die bloed tonifiëren
d.
Kruiden die yin tonifiëren
11
Kruiden die adstringeren
12
Kruiden die de geest kalmeren a. b.
Kruiden die de shen kalmeren en ankeren Kruiden die het hart voeden en de shen kalmeren
13
Kruiden die de openingen verhelderen
14
Kruiden die de lever kalmeren en wind afzwakken
15
Kruiden die slijm oplossen en hoest bedaren a.
Kruiden die heet slijm oplossen
b.
Kruiden die koud slijm oplossen
c.
Kruiden die hoest bedaren en astma verlichten
file:///C|/Documents and Settings/Eigenaar/Mijn documenten/Chinese Kruidengeneeskunde.htm (5 van 6) [8-9-2002 13:24:37]
Chinese Kruidengeneeskunde
16 Kruiden die voedselstagnatie oplossen
17
Kruiden die parasieten verdrijven
18
Kruiden die braken opwekken
19
Kruiden voor uitwendig gebruik.
Voor de indeling van de diverse kruiden zoals bekend in de chinese Materia Medica verwijs ik naar de goed verkrijgbare boeken over chinese kruiden. Ik hoop dat ik een tipje van de waas van geheimzinnigheid die over de chinese kruiden hangt heb kunnen oplichten. Niet zozeer de chinese kruiden zijn “anders”, maar hun toepassing is anders dan wij in het westen gewend zijn.
file:///C|/Documents and Settings/Eigenaar/Mijn documenten/Chinese Kruidengeneeskunde.htm (6 van 6) [8-9-2002 13:24:37]
