Kwaliteitsbevordering in de kinesitherapie juni 2012 pro-q-kine katern
✔
Checklists
In 2011-2012 gaat Pro-Q-Kine voor de volgende doelstellingen: het verder oprichten en ondersteunen van LOKK’s, het ontwikkelen van PE-online, het opleiden van moderatoren en kwaliteitsverantwoordelijken en inhoudelijke ondersteuning bieden via vormingen en peer reviews. Dit alles zal het project meer concreet maken voor de kinesitherapeut op het werkterrein.
VOORWOORD
PROJECT
Als beroepsgroep blijven kiezen voor kwaliteit is logisch Als wij in 2013 een permanent systeem van kwaliteitsverbetering wensen te implementeren, zullen we goed moeten nadenken en toetsen onder welke voorwaarden wij hierin meestappen. Alle partners in de gezondheidszorg vinden dat kwaliteit van zorg voor de hand liggend is. De patiënt vraagt en heeft recht op de meest efficiënte en effectieve zorg. De voorschrijvers verwachten dat de kinesitherapeut als professional kwalitatieve zorg verleent. De overheid, die de financiële middelen ter beschikking stelt, en de verzekeringsinstellingen die samen met de kinesitherapeuten toekijken of de middelen goed besteed worden, wensen dat kwaliteit transparanter wordt en dat er instrumenten voor kwaliteitsverbetering ontwikkeld en gebruikt worden. Vermits kwaliteit en kwaliteitsbevordering inherent zijn aan de zorgverlening mogen we mijn inziens deze uitdaging niet uit de weg gaan. Laten we samen werken aan een positieve invulling van deze opportuniteit!
“Alle partners in de gezondheidszorg vinden dat kwaliteit van zorg voor de hand liggend is.”
Fons De Schutter Coördinator Kwaliteitsbevordering in de kinesitherapie © Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotocopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
Krijgt kwa de kinesit karakter? Het proefproject kwaliteitsbevordering in de kinesitherapie heeft in elk geval zijn antwoorden en de structurele en inhoudelijke invulling klaar. Geformuleerde doelstellingen in het contract met het RIZIV “Het systeem van kwaliteitsbevordering voor kinesitherapeuten wordt bottom up gestuurd en gedragen door kringen en LOKK’s (lokale kwaliteitsgroepen van kinesitherapeuten) en topdown ondersteund op logistiek en wetenschappelijk vlak. De resultaten van het project zijn bedoeld om naast de aanlevering van structuren en instrumenten m.b.t. kwaliteitspromotie ook de gelegenheid te bieden tot het geven van inhoud aan het systeem van kwaliteitspromotie in de kinesitherapie voor brede toepassing in het werkveld. Een eindrapport zal voorstellen bevatten om bij de kinesitherapeuten een bijhorend kwaliteitsbevorderend systeem te implementeren dat voorziet in registratie, opvolging, evaluatie en waardering.” In de proeffase houden we ons aan deze doelstellingen en testen we alle vooropgestelde elementen uit. Registratie gebeurt via het PE-onlinesysteem. Onze ervaring met het systeem is positief en waar nodig wordt dit instrument aangevuld met nieuwe toepassingen, verbeteringen en vereenvoudigingen.
Fons De Schutter
aliteitsbevordering in therapie een permanent ?
Komt er een vergoeding voor de kinesitherapeuten die deelnemen aan de kwaliteitsbevordering en voldoen aan de criteria? Wat is de mening over kwaliteit in de kinesitherapie van de overheid, van het RIZIV en van de verzekeringsinstellingen? Vragen die in 2012 beantwoord moeten worden.
Mogelijke toepassingen van het systeem in de toekomst Kennis- en competentiemanagement ➥ Navormingsactiviteiten worden aangeboden via een activiteitenkalender, nadat zowel de organisator als de vorming werden gescreend en valabel bevonden. Na de vorming evalueren de deelnemers de activiteit en pas dan komen de navormingseenheden in hun persoonlijk portfolio terecht. ➥ LOKK-activiteiten worden na registratie van de LOKK en screening van de aangeboden activiteit aanvaard. De deelnemende kinesitherapeut evalueert de LOKK-activiteit die pas dan in het portfolio wordt geregistreerd. Peer reviews worden aangeboden via een LOKK en na ➥ screening goedgekeurd. De deelnemers worden op hun competentie rond het thema van de peer review getest zowel vóór als drie maand na de activiteit (zelfevaluatie). Ook de activiteit zelf wordt geëvalueerd. De navormingseenheden komen in het portfolio na het invullen van alle vragenlijsten. Organisatie van de zorg en van de praktijk ➥ Via checklists evalueert de kinesitherapeut de organisatie van de zorg en van de praktijk. Zelfreflectie blijkt de eerste incentive. ➥ Aansluitend kunnen LOKK’s georganiseerd worden (intercollegiaal overleg). Kwaliteit van de zorg
➥ Via een vragenlijst (zelfevaluatie) peilt de kinesitherapeut naar de kwaliteit van het eigen kinesitherapeutisch handelen.
➥ Via een patiëntenbevraging wordt gepeild naar de patiëntentevredenheid voor een bepaalde kinesitherapeut.
➥ Toetsen van kwaliteitsindicatoren, zorgpaden, richtlijnen goede praktijkvoering door de kwaliteitsraad.
➥ Aansluitend kunnen LOKK’s georganiseerd worden (intercollegiaal overleg). Informatisering en automatisering
➥ PE-online is het digitaal beheerssysteem dat via de vooropgestelde normering registreert en vergelijking mogelijk maakt.
➥ Elke kinesitherapeut die aan het systeem deelneemt, beheert zijn eigen kwaliteitsportfolio. Ook andere elementen kunnen indien mogelijk toegevoegd worden: ➥ Het gebruik van gelabelde software, inclusief een elektronisch kinesitherapeutisch dossier met aansluitende communicatiemogelijkheden wordt vooropgesteld. ➥ E-learning moet ook voor kinesitherapeuten uitgewerkt worden. Voorgestelde beheersstructuren In consensus met het RIZIV en de verzekeringsinstellingen stellen Axxon en de stuurgroep Pro-Q-Kine volgende beheersstructuren voor: Binnen het RIZIV bestaan een aantal commissies die de organisatie van de kinesitherapie in België beheren. De overeenkomstencommissie, de technische raad voor kinesitherapie en de profielencommissie hebben elk hun eigen opdracht. Het is de bedoeling om de werking van deze commissies te optimaliseren en deels af te stemmen op kwaliteitsbevordering. Een kwaliteitsraad houdt zich specifiek bezig met aspecten van kwaliteitsbevordering in de kinesitherapie. De samenstelling van deze werkgroep kan deels bestaan uit een vaste kern, aangevuld met specifieke deelnemers, afhankelijk van de opdracht. De verschillende actoren die participeren in deze raad zijn de kinesitherapeuten, de vertegenwoordigers van de verzekeringsinstellingen en de wetenschappers (Universiteit, Hogeschool). De deelname van wetenschappers neemt een onontbeerlijke plaats in. pro-q-kine juni 2012 axxon 3
PROJECT
Een directe opvolging van de overheid en de VI’s is aangewezen. Volgende taken behoren tot de mogelijkheden: Relevantie van het kwaliteitsbevorderend systeem toetsen. Inhoudelijke en methodologische thema’s uitwerken. De 4 pijlers van kwaliteitsbevordering bewaken. Voorstellen van kwaliteitsindicatoren, zorgpaden en richtlijnen.
Fons De Schutter
Kinesitherapeuten die hun kwaliteit transparant maken en inspanningen leveren om de kwaliteit te verbeteren moeten daarvoor gewaardeerd worden.
Overleg tussen kinesitherapeuten uit het werkveld en de onderwijsinstellingen geeft volgende aanvullingen: De werking van deze werkgroep moet zeer goed op voorhand vastgelegd worden. De werkgroep heeft een adviserende rol. De werkgroep formuleert de doelstellingen, denktank kwaliteit. Een eerste taak voor de werkgroep: aan welke voorwaarden moet een kinesitherapeut beantwoorden om aan de norm ‘kwaliteitsvol werken’ te voldoen? De kwaliteitsraad legt de criteria waaraan een kinesitherapeut moet voldoen vast en bepaalt de normen voor opleiders en opleidingen. Buiten het RIZIV: Pro-Q-Kine De inhoudelijke beoordeling en validatie van de opleidingen kan gebeuren buiten de bestaande RIZIV-structuren door de kinesitherapeuten en onderwijsinstellingen. Pro-Q-Kine krijgt een rechtspersoonlijkheid en wordt beheerd door een beheerscomité dat samengesteld wordt uit vertegenwoordigers van de beroepsgroep en de erkende onderwijsinstel-
lingen. Op operationeel en evaluatieniveau van de opleidingen, opleiders, …, moet de wetenschappelijke ondersteuning bestendigd worden. Pro-Q-Kine is onafhankelijk van de bestaande beroepsvereniging(en). De uitwerking van het systeem bestaat uit drie pijlers: De organisatie (operationeel luik, samengesteld uit practici uit het beroepsveld en wetenschappers). Dit behelst o.a. de organisatie van de LOKK’s, van de navormingen, de opleiding van de moderatoren. De validatie van de aangeboden en gevolgde opleidingen (samengesteld uit practici uit het beroepsveld en wetenschappers). De registratie (De overeengekomen registratienorm (RIZIV) in de praktijk brengen (PE-online). Deze drie pijlers moeten onafhankelijk van elkaar georganiseerd worden. De efficiëntie en operationaliteit zullen nochtans op elkaar moeten afgestemd worden. Afstemming tussen de RIZIV-structuren met haar kwaliteitsraad en Pro-Q-Kine (beheerscomité) is dan ook essentieel.
Timing en conclusies De overeenkomst (en financiering) stopt eind 2012. De beleidsmakers hebben een signaal gegeven dat kwaliteitspromotie structureel kan voortgezet worden vanaf 2013. Deze voortzetting is noodzakelijk om de geloofwaardigheid en het engagement van de kinesitherapeuten die nu al participeren te bewaren. De professionele inzet en de expertise van de mensen die binnen het huidige systeem werken en die dit ook willen blijven doen, zal kunnen bestendigd worden. Ook de wetenschappelijke ondersteuning moet bestendigd worden en er moet duidelijk waarde worden gehecht aan de inspanningen van individuele kinesitherapeuten om kwaliteitsvol te werken. Een financiële stimulans moet mogelijk zijn. De nodige ondersteunende structuren zullen uitgewerkt worden waarbij, mits aanpassing van bevoegdheden of werkmethodes, de bestaande organen binnen het RIZIV zullen ingezet worden. Kinesitherapeuten die hun kwaliteit transparant maken en inspanningen leveren om de kwaliteit te verbeteren moeten daarvoor gewaardeerd worden. Dit kan o.a. door registratie in een kwaliteitsregister (labeling), door financiële stimuli te voorzien of andere vormen van appreciatie uit te werken.
4 axxon pro-q-kine juni 2012
CHECKLISTS
Peter Bruynooghe
Digitale kwaliteitstoetsing via praktijkchecklist en checklist kinesitherapeutisch dossier Via uw portfolio in PE-online zijn er twee digitale hulpmiddelen ter beschikking waarmee u de kwaliteit binnen uw praktijk kunt meten. Via de praktijkchecklist kunt u een geheel van processen binnen uw praktijk inventariseren. De checklist van het kinesitherapeutisch dossier registreert het klinisch redeneren en uw methodisch handelen tijdens de kinesitherapeutische behandeling. De digitale ‘Praktijkchecklist’ Deze praktijkchecklist vult u zelf online in en is bedoeld als leidraad bij een goede praktijkvoering om uw dienstverlening te optimaliseren.
De vragenlijst checkt of 35 elementen gaande van infrastructuur over veiligheid, communicatie tot de wettelijke – en beroepsverplichtingen, … al dan niet aanwezig zijn in uw praktijk. ✔ 5 vragen hebben betrekking op de infrastructuur. ✔ 7 vragen belichten veiligheidsaspecten, waaronder de jaarlijkse controle van de elektrotoestellen. Het is raadzaam om een inventaris op te maken van alle aanwezige elektrotoestellen evenals een lijst van alle oefenmateriaal. Via deze (uitleen) lijst kunt u nagaan welke patiënt welk oefenmateriaal heeft meegenomen voor zijn thuisoefenprogramma. Na afloop van de behandeling kunt u de patiënt erop wijzen om het oefenmateriaal terug in te leveren. ✔ 11 vragen gaan over de communicatie, de profilering van uw praktijk. De tarievenlijst en het bericht van al of niet conventionering zijn verplicht zichtbaar aangebracht in uw praktijk. Het is ook wenselijk om een suggestieblad, klachtenformulier of complimentenkaart ter beschikking te stellen. Wanneer een patiënt het nodig acht, kan hij hiervan gebruikmaken en na invulling achterlaten in een daarvoor bestemde bus. U kunt rekening houden met eventuele klachten en/of suggesties en in uw praktijk aanpassingen doorvoeren. ✔ Aangaande de wettelijke verplichtingen zijn er 4 vragen, waaronder de verplichte inning van het remgeld bij 70% van uw patiëntenbestand en de aangifte van de oppervlakte van de wachtzaal waarin muziek wordt afgespeeld aan de ‘Billijke vergoeding’. In het kader van de digitalisering van de patipro-q-kine juni 2012 axxon 5
7 vragen belichten veiligheidsaspecten, waaronder de jaarlijkse controle van de elektrotoestellen. Het is raadzaam om een inventaris op te maken van alle aanwezige elektrotoestellen evenals een lijst van alle oefenmateriaal. Via deze (uitleen)lijst kunt u nagaan welke patiënt welk oefenmateriaal heeft meegenomen voor zijn thuisoefenprogramma. Na afloop van de behandeling CHECKLISTS kunt u de patiënt erop wijzen om het oefenmateriaal terug in te leveren. •
• 11 vragen gaan over de communicatie, de profilering van uw praktijk.
ëntendossiers en gegevensoverdracht via e-health of Vitalink wordt het belangrijk om jaarlijks een aangifte te doen van de patiëntenbestanden aan de privacycommissie.
✔
✔ De beroepsverplichtingen worden getoetst aan de hand van 6 vragen. Het is raadzaam om de deontologische gedragscode voor de kinesitherapeut, opgemaakt door de Nationale Raad voor Kinesitherapie, te consulteren op www.pqk.be. ✔ De praktijktool wordt afgesloten met de al dan niet aanwezigheid van 2 verplichte documenten: een verklaring op erewoord en de visitatie van uw diploma door de FOD Volksgezondheid. Deze praktijkchecklist is een persoonlijk instrument. Wanneer bepaalde elementen uit de checklist momenteel nog niet aanwezig of ingevuld zijn, is het aan u om dit in de toekomst verder aan te vullen en uit te werken. Het invullen van ‘Praktijkchecklist’ neemt slechts 15 minuten in beslag. Log snel in op PE-online en vul deze praktijktool in!
6 axxon pro-q-kine juni 2012
✔
Checklist bij het ‘Kinesitherapeutisch Dossier’ Het kinesitherapeutisch dossier is een handig werkinstrument voor een vlotte en efficiënte praktijkvoering. Gezien het in de kinesitherapie vaak om complexe problemen gaat, is het noodzakelijk dat er strategieën worden toegepast voor het oplossen van het probleem. De opeenvolgende stappen liggen vervat in het klinisch redeneren dat te definiëren is als een planmatig handelingsproces. Tijdens dit handelingsproces analyseert de kinesitherapeut - in samenspraak met de patiënt - het gezondheidsprobleem en de daaraan gerelateerde contextuele factoren. Doel is om een adequaat behandelplan op te stellen dat het gezondheidsprobleem vermindert of opheft. Het klinisch redeneren omvat dus het proces van het koppelen van relevante kennis, ervaring in het oplossen van problemen en reflectie op het eigen handelen. Zodoende zal de kinesitherapeut beredeneren welke stappen hij moet nemen voor het kinesitherapeutisch handelen gebaseerd op inzicht. De structuur van het kinesitherapeutisch dossier is afgestemd op het klinisch redeneren. Bij deze template worden 30 elementen uit het kinesitherapeutisch dossier getoetst onder de ‘Structuurindicator’. Het gaat
✔
worden. Het kan onder bepaalde voorwaarden door de patiënt geraadpleegd worden. Bepaalde gegevens moeten dan ook verplicht in dat dossier worden genoteerd. Daarnaast zijn er nog een aantal elementen aangaande de anamnese, het kinesitherapeutisch onderzoek, het behandelingsplan, de behandeling, de resultaten en/ of evaluaties en de afsluiting van de behandeling. Met deze template kunt u zelf nagaan of u met uw kinesitherapeutisch dossier goed zit. Peter Bruynooghe • 4 vragen handelen over de aanmelding van de patiënt, de verwijzing en het medisch voorschrift. 3 antwoorden op deze vragen zijn wel verplicht aanwezig
✔
in uw dossier! • 2 vragen handelen over de anamnese, de hulpvraag. • 1 vraag handelt over de verplichte aanwezigheid van het kinesitherapeutisch vooral om de verplichte elementen van het dossier die ✔ De kinesitherapeutische diagnose met de functioneringsproonderzoek, meer bepaald hetvolgens functieonderzoek. de nomenclatuur van kinesitherapeutische de kinesitherapie wettelijk diagnose dienen aan- met de blemen en de indicatie voor kinesitherapie komen aan bod in • De functioneringsproblemen en de wezig te zijn. Volgens art. 9 van de wet op de patiëntenrechten 2 vragen. indicatie voor kinesitherapie komen aan bod in 2 vragen. is de kinesitherapeut verplicht een patiëntendossier bij te de✔ Het behandelingsplan, de verwachtingen van de • Hetook behandelingsplan, waaronder verwachtingen van waaronder de patiënt, het houden, dat op een veilige manier bewaard moet worden. Het patiënt, het behandelingsdoel en de afspraken en/of aanbebehandelingsdoel en de afspraken en/of aanbevelingen worden getoetst aan kan onder bepaaldede voorwaarden de patiënt geraadpleegd velingen worden getoetst aan de hand van 5 vragen. hand vandoor 5 vragen. worden. Bepaalde gegevens moeten dan ook verplicht in dat ✔ 2 vragen onderzoeken de kinesitherapeutische behandeling. • 2 vragen onderzoeken de kinesitherapeutische behandeling. dossier worden• genoteerd. ✔ Naast de waardering van wordt aan de hand van Naast de waardering van de patiënt wordt aan de hand vande4patiënt vragen gepeild 4 vragen gepeild naar de gerealiseerde behandelingsdoelen naar de gerealiseerde behandelingsdoelen en behandelingsresultaten. Daarnaast zijn er nog een aantal elementen aangaande de anamnese, het kinesitherapeutisch onderzoek, het behandelingsplan, de behandeling, de resultaten en/ of evaluaties en de afsluiting van de behandeling. Met deze template kunt u zelf nagaan of u met uw kinesitherapeutisch dossier goed zit. ✔ 4 vragen handelen over de aanmelding van de patiënt, de verwijzing en het medisch voorschrift. 3 antwoorden op deze vragen zijn wel verplicht aanwezig in uw dossier! ✔ 2 vragen handelen over de anamnese, de hulpvraag. ✔ 1 vraag handelt over de verplichte aanwezigheid van het kinesitherapeutisch onderzoek, meer bepaald het functieonderzoek.
en behandelingsresultaten. ✔ Alles aangaande de afsluiting van de behandeling wordt onderzocht aan de hand van 3 vragen. ✔ Het schriftelijk verslag, tussentijds- en of eindverslag bij Courante, E- of F- pathologie komen aan bod in 2 vragen. ✔ Het geheel wordt afgesloten met 5 vragen die betrekking hebben op art. 9 van de wet op de patiëntenrechten. Deze elementen zijn wel verplicht aanwezig in uw dossier. De niet-aanwezige of niet ingevulde elementen uit het kinesitherapeutisch dossier kunt u op een later tijdstip aanvullen of verder uitwerken. Surf snel naar uw persoonlijk portfolio en selecteer na het invullen van de datum de ‘Checklist Kinesitherapeutisch dossier’. pro-q-kine juni 2012 axxon 7
Pro-Q-kine P 6-7-8 Peter Bruynooghe en Nicole Morre CHECKLISTS
CHECKLISTS
Pro-Q-kine P 6-7-8 Peter Bruynooghe en Nicole Morre
CHECKLISTS
✔ Peter Bruynooghe
Waar vind ik deze twee nieuwe checklists? U vindt deze twee nieuwe vragenlijsten terug in uw persoonlijk PE-online portfolio. Ga naar de hompepage van www.pqk.be en klik op ‘Schrijf u nu in’ als u nog niet over een persoonlijk PE-online portfolio beschikt.
Eens in uw PE-online portfolio, klikt u in het menu bovenaan op ‘Portfolio’ en vervolgens op ‘Toevoegen’. Geef in het volgend scherm de datum van vandaag in en klik op ‘volgende’. U kunt het invullen van de checklist op elk moment onderbreken via de knop ʻOpslaan Selecteer in het afrolmenu van het vak conceptʼ. Via het hoofdmenu –ʻPortfolio – overzichtʼ kunt u de checklist nadien terugvinden ‘categorie’ de ‘checklist praktijk’ of de en verder invullen. ‘checklist kinesitherapeutisch dossier’. U kunt het invullen van de checklist op elk moment onderbreken via de knop ‘Opslaan concept’. Via het hoofdmenu ‘Portfolio overzicht’ kunt u de checklist nadien terugvinden en verder invullen.
In de loop van de maand juli 2012 kunt u via PE-online een anoniem tevredenheidsonderzoek uitvoeren bij uw patiënten. Via deze patiëntenbevraging krijgt u een beeld over de kwaliteit van de door u geleverde kinesitherapeutische zorg. Tegelijkertijd hebt u via een webapplicatie bij PE-online de mogelijkheid om uw kinesitherapeutisch handelen te evalueren in de (groeps)praktijk. Meer info over beide bevragingen volgt in een nieuwsbrief. 8 axxon pro-q-kine juni 2012
