Checklist Inventarisatie risico’s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen
Psychosociale risico’s regelmatig in kaart brengen is belangrijk voor het mentale welzijn van een onderneming. U kan uw eigen psychosociale risico’s in kaart brengen door onderstaande checklist in te vullen. Op basis van de resultaten hiervan, stelt u een prioriteitenlijst op met actiepunten. Door deze actiepunten aan te pakken schakelt u risico’s uit of krijgt u ze onder controle en verhoogt u ongetwijfeld het welzijn van uw medewerkers. Het inventariseren van de risico’s inzake psychosociale belasting kan zowel op het niveau van de organisatie als op het niveau van het individu gebeuren. De actiepunten dient u op te nemen in het GlobaalPreventiePlan (5-jarenplan). De concrete maatregelen die u in het komende jaar wenst uit te voeren, dient u op te nemen in het JaarActiePlan. Na het uitvoeren van de door u gekozen actiepunten, evalueert u de genomen maatregelen en stuurt u bij waar nodig. De checklist is in verschillende hoofdstukken opgesplitst, zodat alle thema’s betreffende psychosociale belasting worden bevraagd en geïnventariseerd. Ook wordt er nagegaan of uw onderneming al met risico’s werd geconfronteerd en of hier in het verleden reeds aandacht aan besteed werd in uw beleid. Voor de inventarisatie van de risico’s op psychosociale belasting, het vastleggen en uitvoeren van actieplannen en -maatregelen zijn observaties op de werkvloer, het betrekken van medewerkers en samenwerking met de preventieadviseur psychosociale aspecten erg belangrijke factoren. Thema’s checklist: Respectvol gedrag op het werk Alcohol, medicatie en andere drugs op het werk Stress op het werk Agressie en schokkende gebeurtenissen op het werk Gevolgen voor het werk: ziekteverzuim, verloop,… 1
Kleurlegende:
OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting
1 De
wettelijk verplichte documenten vindt u in uw Welzijnsmap terug. Deze items zijn in de checklist gemarkeerd met ‘*’.
1/8
Checklist Inventarisatie risico’s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen
Respectvol gedrag op het werk Ja
Nee
Zijn er al signalen geweest van conflicten op het werk?
Zijn er al signalen geweest van pesterijen op het werk?
Zijn er al signalen geweest van ongewenst seksueel gedrag op het werk?
Zijn er al signalen geweest van geweld op het werk?
Is er algemeen een goede sfeer in de onderneming? Worden problemen gemakkelijk besproken? Krijgen medewerkers in hun werk steun van werkgever en collega’s ? Is er mogelijkheid tot overleg of inspraak voor medewerkers? Worden medewerkers aangesproken op ongepast gedrag? Weten medewerkers waar ze terecht kunnen als ze zich slachtoffer voelen van pesterijen, ongewenst seksueel gedrag of geweld op het werk ? Staan de contactgegevens van de vertrouwenspersoon, de preventieadviseur psychosociale aspecten en de dienst Toezicht Welzijn op het Werk in het arbeidsreglement vermeld ?* Zijn er procedures en regels uitgewerkt voor situaties van pesterijen, ongewenst seksueel gedrag of geweld op het werk?* Is er een register voor feiten van pesterijen, geweld en ongewenst seksueel gedrag gepleegd door derden (bv. klanten, bezoekers, …)?*
2/8
Checklist Inventarisatie risico’s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen
Alcohol, medicatie en andere drugs op het werk Ja
Nee
Is er alcohol aanwezig of beschikbaar op het werk?
Is er medicatie aanwezig of beschikbaar op het werk?
Is er ooit aanwezigheid van of dealen van illegale drugs vastgesteld?
Werd uw onderneming al geconfronteerd met problemen door gebruik van alcohol, medicatie of illegale drugs? bv. verhoogd (kort) ziekteverzuim, onaangepast gedrag, conflicten, arbeidsongevallen, slechte uitvoering van taken, …
Is er een beleidsverklaring inzake alcohol-, medicatie- en druggebruik op het werk opgemaakt? * Zijn er op het werk afspraken in verband met alcohol-, medicatie- en druggebruik? Zijn er op het werk procedures in verband met (gevolgen van) alcohol-, medicatie- en druggebruik (vb. wat bij acuut of chronisch misbruik)? Zijn medewerkers op de hoogte van de risico’s van gebruik van alcohol, medicatie of illegale drugs voor de veiligheid en gezondheid ? Kennen medewerkers uw afspraken rond gebruik van alcohol, medicatie of illegale drugs ? Worden medewerkers met problemen naar aanleiding van gebruik van alcohol, medicatie of illegale drugs in de onderneming indien nodig doorverwezen voor hulpverlening, naar bv. arbeidsgeneesheer ?
3/8
Checklist Inventarisatie risico’s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen
Stress op het werk Ja
Nee
Moeten medewerkers geregeld teveel of te snel werken ?
Is het werk soms emotioneel zwaar of liggen medewerkers er soms van wakker ?
Vereist het werk veel concentratie of aandacht ?
Zijn er omgevingsfactoren die stresserend kunnen werken? bv. werkmiddelen, lawaai, temperatuur, verlichting, verluchting, … Worden er regelmatig overuren gepresteerd ?
Zorgt de onderneming ervoor dat de werkdruk niet te zwaar wordt voor medewerkers? Is er aandacht voor zo weinig mogelijk belasting bij afwijkende werkregelingen (nacht- of ploegenwerk, overuren, onderbroken uurroosters, …)? Kunnen medewerkers beslissingen nemen? Biedt de job voldoende afwisseling? Kunnen medewerkers het werk zelf indelen ? Zijn er voldoende ontplooiingsmogelijkheden voor medewerkers (bv. opleiding ed)?
4/8
Checklist Inventarisatie risico’s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen
Agressie en schokkende gebeurtenissen op het werk
Ja
Nee
Bestaat er voor de medewerkers een verhoogd risico op agressie door derden (schelden, bedreigingen, vandalisme, fysiek geweld, …) ? Zijn er al agressie-incidenten geweest ?
Hebben er zich al schokkende gebeurtenissen voorgedaan ? bv. (getuige zijn van) een ernstig ongeval, valse beschuldigingen, …
Werd reeds een risicoanalyse uitgevoerd op basis van registraties van ongewenst gedrag (o.m. geweld) door derden? Werden afspraken gemaakt in uw organisatie om risico’s op agressie te beperken ? Is er aandacht voor opvang na ingrijpende gebeurtenissen ? Wordt psychosociale ondersteuning voorzien na incidenten van geweld door derden?
5/8
Checklist Inventarisatie risico’s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen
Gevolgen voor het werk: Ziekteverzuim, verloop, …
Ja
Nee
Is er een opvallend personeelsverloop onder uw medewerkers?
Is er sprake is van een opvallend ziekteverzuim?
Zijn er afspraken over ziektemelding? Kennen en volgen medewerkers de afspraken inzake ziekteverzuim? Wordt er aandacht besteed aan de nodige opvolging van de medewerker tijdens en na ziekte?
6/8
Checklist Inventarisatie risico’s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen
Conclusie
Er is (geen) melding van specifieke incidenten op vlak van psychosociale belasting.
Volgende risicoverhogende factoren op psychosociaal vlak worden vastgesteld door de werkgever:
Volgende risicoverlagende factoren worden vastgesteld door de werkgever:
Concrete acties in het globaal Preventieplan en het Jaaractieplan richten zich op …
Globaal preventieplan
Doel/Thema
Periode 20.. – 20..*
Acties
Timing
7/8
Checklist Inventarisatie risico’s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen
Jaaractieplan psychosociale aspecten: prioritaire actiepunten * Jaar: 20..
Doel/Thema
Acties
Timing
Door wie?
8/8
