Chart Navigator. Waar is de rode lap...? Door Nico P.R. Bakker

TA: Chart Navigator

week 41/ 2010

Chart Navigator Inhoud Chart Navigator: • Intermarket P. 2 • AEX® Hoofdfondsen P. 4 • TA Vraagbaak P. 12 • Top Selectie P. 13 • Selectie Midkap P. 14 Kennis, kennis en kennis..... In de komende periode staan diverse bijeenkomsten op de rol inzake kennisoverdracht, gratis tips, ‘ontmoet de coach’ etc. Op de eerste plaats zijn dat de Turbo en TA Seminars, waarin ik uiteen zet met veel actuele voorbeelden wanneer het Turbo Tijd is. Op de tweede plaats zijn dat de Marketindex webinar en workshops. Ik zal daar de praktische toepassingen van dit intraday handelsplatvorm toelichten. Voorts mag ik op 18 november in het PSV stadion spreken in het kader van ‘De vloer’ seminars. En vergeet vooral ‘De slimste belegger’ niet, waarbij ik u met Tweets zal coachen. Kijk verder op www. markets.rbs.nl voor info en inschrijvingen. Ik ontmoet u vast ergens in het land.....

Door Nico P.R. Bakker

Waar is de rode lap......? Ik hou niet van stierenvechten, maar nu wil ik toch wel graag met een rode lap de arena in om de stieren op te zwiepen, op te jagen en een goeie zet te geven. Links en rechts zie je dappere pogingen om te ontsnappen, maar niet alle bulls gaan mee. Bestudeer de grafieken waarin de cruciale kantelpunten en navigatieniveaus worden weergegeven. De Eurodollar- en goudstieren stomen maar door, die zijn niet te stoppen, lijkt het. Toch verwacht ik binnenkort een afkoelingsperiode. Lees erover in de intermarket sectie. In de Top Selectie bespreek ik drie fondsen die tegen zware weerstanden aanlopen die waarschijnlijk gebroken gaan worden. Het wordt Turbo Tijd voor Boeing, Dell en Sony. Ook wordt het Turbo Tijd voor de Midkappers Aalberts en Draka. Ook bij deze fondsen staan de stieren te trappelen om uit te breken. Ook even een blik op de Midkapbarometer, de AMX index. Al wekenlang staan de bulls tegen weerstanden te beuken. Hoe kun je op een grafiek zien hoe sterk een weerstand is? Als een koers terugvalt, is er steun te verwachten op een specifiek niveau. Maar hoe sterk is de steun? In de TA vraagbaak zal ik in het kort omschrijven en laten zien wat de spelregels zijn om de kracht van steun en weerstand in een grafiek af te kunnen lezen. Het wordt spannend op de aandelenmarkten, spelers bereiden zich voor op een eindejaarsrally. Bestudeer dan ook secuur de bijgewerkte plaatjes, lees de analyses en commentaren en zorg er voor dat u goed beslagen ten ijs komt.

Nico P.R. Bakker Extra Service Wilt u een Technische Conditie van een Turbo Titel aanvragen? Heeft u een interessante vraag voor de TA-vraagbaak? Stuur dan een email naar [email protected]. Heeft u opmerkingen, vragen, suggesties, aanvullingen, wilt u reageren? Doe dit dan door een email te sturen naar [email protected].

Chart Navigator - Intermarket

week 41/2010

AEX® index - Bovenkant weerstandzone bereikt, nu nog de uitbraak Het is de bulls gelukt om de bovenkant van de beruchte 341-343 weerstandzone te bereiken. Maar lukt het hen ook om definitief door te breken? In de eerste week van mei is een kwakkelfase gestart, waarin de AEX gevangen wordt gehouden tussen een 308-306 steunzone en een 341-343 weerstandzone. Ondanks dit zijwaartse geschuivel is de ondertoon positief, zo blijkt uit het verloop van de gemiddelde lijn en de RSI die boven de 50-lijn noteert. Het lijkt dus een kwestie van tijd wanneer de stieren de weerstandbalk definitief zullen verpulveren. Ze zijn al aardig op weg. De positieve ondertoon zwelt aan, tref voorbereidingen voor een uitbraak.....

S&P 500® index - Bulls stomen op naar 1220 De barometer aan de andere kant van de plas staat er goed bij. Al een flink aantal weken worden er witte candles geproduceerd boven een gestaag oplopende gemiddelde lijn. De RSI kruipt verder weg van de 50lijn, dus met de stijgingstendens zit het wel goed. Eerste serieuze weerstand komt rond 1220 de markt binnen. Daar ligt een recente top, dus daar verwacht ik wel wat haperingen. Aansluitend is een correctie toegestaan tot circa 1131, gelijk aan het recente breakoutniveau. Bodemvorming aldaar is dan een sterk bullish signaal. Nu eerst bezien waar de spelers willen toppen. Koopconditie houdt goed aan. Portefeuilles handhaven richting 1220 is technisch gezien verantwoord.

NIKKEI 225 index - Stilte aan het front Het wil vooralsnog niet erg vlotten met de bulls, ze krijgen geen voet aan de grond. Charttechnisch gezien is dit logisch, want de index bevindt zich immers onder een licht dalende sleepkabel. Bovendien beweegt de RSI onder de 50-lijn. Dit zijn indicaties die duiden op een dalende trendfase, of op z’n minst een negatieve ondertoon. Op 8796 ligt een vangnetje voor de bulls, op 10252 ligt een zware barrière. Dit zijn vooralsnog de kantelpunten die van belang zijn. Momenteel beweegt de koers zijwaarts, dus de kantelpunten kruipen binnenkort wel naar elkaar toe. Wachten dus. Hou het kruit droog, wacht op een duidelijk signaal van beer of stier......

De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

2

Chart Navigator - Intermarket

week 41/2010

EURODOLLAR - Eurostieren passeren de trendkanaallijn Er is een mooie uptrend in ontwikkeling die zowel met subjectieve als objectieve argumenten onderbouwd kan worden. Zo is er een proces van hogere toppen en hogere bodems gaande, koersvorming binnen een stijgend trendkanaal, een RSI ruim boven de 50-lijn en een beweging boven de sleepkabel. Echter, de trendkanaallijn is geraakt en zelfs licht overschreden. Het wordt dus hoog tijd voor topvorming met aansluitend wat corrigerende bewegingen. Bodemvorming op of boven de trendlijn zal dan de uptrend weer valideren. Korte termijn winsten veiligstellen, offensieve short posities aangaan, anders wachten op hogere bodemvorming.

BRENT OIL - Positief sentiment zwelt aan Ik heb eerder gemeld dat het de bulls is gelukt om door de 82,50 weerstand te breken en daarmee de deur te openen naar fors hogere niveaus. De uptrend krijgt een stevige impuls, de stieren kunnen doorstomen naar krap 89,00. Daarna zal er ongetwijfeld een correctie volgen, waarna er een hogere bodem boven de driehoek gevormd moet worden om de uptrendfase te valideren. Dit voor later, nu eerst de stieren volgen in hun breakoutbeweging. Zolang er witte candles verschijnen, zijn ze goed bezig. Bullish getinte posities aanhouden en op zwakke momenten uitbouwen voor een opleving naar krap 89,00. Even oppassen als er een zwarte candle verschijnt.

GOLD- Spanningsmeter bijna op rood De technische conditie van GOLD is nog steeds ijzersterk. Zolang het proces van van hogere toppen en hogere bodems in stand wordt gehouden, hebben de bulls een dominante positie. Maar het wordt tijd voor wat corrigerende bewegingen. De koers raakt immers bijna de trendkanaallijn en de RSI betreedt bijna het OB gebied. De koers raakt wat oververhit, wat ongedaan gemaakt kan worden door een correctie naar circa 1265. Opnieuw een hogere bodem zou vervolgens een hervatting van de uptrend behelsen. Nu wachten op het startschot, lees zwarte candle, voor een correctie. Koopconditie houdt aan, wacht op een zwarte candle om winsten af te romen.


3

Chart Navigator - AEX® Hoofdfondsen

week 41/2010

AEGON - Stieren gaan het wel korte proberen Omschrijving of een headline bij de onderliggende. Er vooralsnog niet veel inconde De verandert middellange termijn technische technische vangoed dit fonds. De ditie ziet er conditie nog steeds uit, zij het vlakke dat er aanvan dat op sleepkabel korte termijnindiceert een correctie een trendis.geen sprake is, dezich bereidheid nemelijk De index bevindt immers om overtuigend richting kiezen is er tegen de bovenkant vantehet stijgende niet. Bull en bear houden elkaar wat dat trendkanaal. Dit impliceert topvorming en betreft in evenwicht, is sprake vannaar een weerstand rond 315.er Een stap terug wapenstilstand. even niet anders, niveaus rond 272Het zouisinteressant zijn. het is wachten op eendeovertuigende Daarmee wordt immers brede omuitbraak bovenafgerond. of onder de kantelpunten. keerformatie Bodemvorming Enerzijds 4,64/90 anderzijds 3,96bullzijn op of boven 272 en is een zeer sterk de hetstieren veld. zullen aansluitend ish bakens signaal.inDe De stieren gaan inzetten het welrichting proberen, zo de weg omhoog 350 en blijkt uit het Er verloop van immers de RSI,een die nieubijna zelfs hoger. start dan de passeert. we 50-lijn middellange termijn uptrend. Kleine dicht bij dus Wacht bewegingen, op bodemvorming voorhuis, additioniet teveelposities. aankopen houveilig de nele long Kortedoen, winsten posities stellen. maar klein. Omschrijving of eenhoudt korte de headline derace onderliggende. AHOLD - Kritieke steungrens bulls inbijde De middellange Ondanks het feit termijn dat de technische koers bovenconde ditie ziet er nog gemiddelde steeds goed zij het voortschrijdende lijn uit, vertoeft, is dat op korte trend termijn aande opwaartse nieteen echtcorrectie sterk. nemelijk De index bevindt zich immers De bullsis. tonen sterke vermoeidheidstegen de bovenkant van het stijgende verschijnselen. Ze doen een flinke stap trendkanaal. topvorming en terug richtingDit deimpliceert gemiddelde lijn en laten weerstand rond 315. Een stap terug naar daamee een lagere top achter, hetgeen een niveaus rondvan 272de zouuptrend interessant zijn. Ze verzwakking indiceert. Daarmee wordt immers de brede omzijn inmiddels aanbeland bij de 9,50 kritieke keerformatie afgerond. Bodemvorming steungrens. Houden ze hier stand? De witte op of boven 272 is een zeer sterk bullcandle van deze week doet vermoeden dat ish signaal. De stieren zullen aansluitend ze zullen overleven. Het 9,50 niveau is in de weg omhoog inzetten richting 350 en ieder geval een cruciaal kantelpunt. zelfs hoger. Er start dan immers een nieuwe middellange termijn uptrend. Een offensief steunscenario dient zich aan. Speculatief ingestelde beleggers doen Wacht op bodemvorming voor additioaankopen voor een opleving naar ruim nele long posities. Korte winsten veilig 10,00. stellen.Onder 9,50 natuurlijk ‘exit long’.

KLM--Omschrijving of een korte headline bij de onderliggende. AIR FRANCE KLM Weerstandzone in zicht “...De De middellange stieren ruiken termijn namelijk technische de 11,83 conditie ziet trigger dieermoet nog worden steeds genomen goed uit, om zij het de dat op weg naar korte boven termijn open een te zetten. correctie De koers aannemelijk is. bevindt zich De al index boven bevindt de zich sleepkabel immers tegen en de de RSIbovenkant bevestigtvan de het masserende stijgende trendkanaal. Dit bewegingen vanimpliceert de bulls.topvorming Het lijkt dan en weerstand ook een kwestie rond 315. van tijd Eenwanneer stap terug de bulls naar niveaus er van door rond gaan”, 272 zouzointeressant schreef ikzijn. vorige Daarmee wordt immers de brede omweek. keerformatie De 11,83 weerstand afgerond. Bodemvorming is inmiddels op of boven 272 uitgenomen, de isweg een zeer omhoog sterk naar bullish signaal. de 12,95-13,08 De stieren weerstandzone zullen aansluitend kan de weg vervolgd. worden omhoog inzetten Daar zalrichting de RSI 350 op OB en zelfs hoger. terrein komen, Er start dusdan danimmers verwacht eeniknieuwel we middellange termijn uptrend. topvorming. Koopconditie Wacht op bodemvorming valide en versterkt. voor additioIn de nele long buurt van posities. 13,00 winsten Korte winsten gedeeltelijk veilig stellen. veilig stellen.


4


week 41/2010

AKZO NOBEL - Rustig vaarwater De stieren respecteren de inmiddels beruchte 46-47 weerstandzone. Al bijna een jaar ligt deze weerstandzone als balk boven de markt. Ik verwacht niet dat de stieren er direct doorheen kunnen breken. Mocht dit wel het geval zijn, dan krijgt de huidige zwakke uptrendfase een enorme impuls. Aan de onderkant ligt 40,70 als eerste steungrens. Best wel veel ruimte voor corrigerende bewegingen. De beren zijn inmiddels op weg naar de sleepkabel. Het wachten is nu op bodemvorming als voorbereiding voor hernieuwde aanvallen richting 46-47. Hou het kruit droog, wacht maar op een duidelijk signaal.

ARCELOR MITTAL - Wanneer breken de stieren nu eens uit? Al weken lang zit de koers gevangen in een bandbreedte met enerzijds 21,00 tot 22,00 als steunbalk en 25,82-26,18 als weerstandzone. Fractioneel boven deze zone ligt de sleepkabel die vooralsnog een uitbraak van de stier tegenhoudt. De RSI kronkelt nog tegen de 50-lijn, hetgeen de bulls ook niet zal helpen. Kortom, de stieren willen wel, maar ze mogen nog niet. Wanneer wel? De vorming van een redelijk lange witte candle in de richting van de 25,82 is een minimale voorwaarde. Zie dat maar als warming-up. Boven 25,82 de eerste aankopen doen, boven 26,18 bijkopen, onder 21,33 portefeuilles beschermen.

ASML - Mooie opleving, trendlijn zwaar onder vuur Mijn eerdere commentaar was negatief getint. Logisch, want alle ingrediënten wezen in de richting van de beer. De huidige opleving van ruim 19,00 naar ruim 23,00 is dan ook een mooie opleving, maar nog wel binnen het dalende kanaal. De scherpe randjes van het negatieve scenario vervagen echter. Er wordt namelijk een poging ondernomen om boven de sleepkabel te komen en de RSI prikt door de 50-lijn heen. Toch wel een verbetering van de ondertoon. Volgende week graag een witte candle boven de sleepkabel als bevestiging! Speculatieve koopconditie dient zich aan. Na meer bevestiging is het weer Turbo Tijd LONG.


5


week 41/2010

BAM - Sterke opmars van de stieren kan opdrogen Er zijn inmiddels zeven witte candles op rij gevormd, wat een prachtige prestatie is van de bulls. Echter, de huidige opleving moet mijns inziens worden gezien als een herstelbeweging binnen de downtrend. De koers beweegt immers onder de sleepkabel, die rond 5,00 de markt binnenkomt. De RSI heeft inmiddels de OB-lijn gekruist en dat impliceert topvorming. Het wachten is nu op een zwarte candle om daarmee topvorming in te luiden, met aansluitend een gezonde correctiebeweging. Koopconditie tegen de trend in houdt nog even stand. Al winst verzilverd? Dan wachten op een nieuw signaal. Nog geen winst genomen? Dan wachten op de zwarte candle. BOSKALIS - Uptrendfase wordt sterker Langzaam maar zeker vergroten de bulls hun grip op dit fonds. Na bodemvorming op de sleepkabel rond 27,50 kruipen ze schoorvoetend omhoog in een poging de uptrend nieuw leven in te blazen. Een opleving naar 32 tot 34 sluit ik niet uit. De RSI heeft inmiddels de 50-lijn gekruist en bevestigt hiermee de toenemende trendmatigheid. Al met al een positief getint plaatje dat pas wordt verstoord bij de vorming van een zwarte candle. Maar eens bezien wanneer dat het geval is. Vooralsnog zie ik geen beren op de weg. Koopconditie houdt aan met 27,50 als kritiek kantelpunt. Kopen op zwakte blijft vooralsnog de aangewezen strategie.

CORIO - Stieren razen maar door “In theorie behoort een verdere stijging naar krap 51,00 tot de mogelijkheden. Dan vermoed ik dat de RSI het OB gebied bereikt, hetgeen topvorming en een correctie kan inluiden. Zover is het nog niet, eerst de bulls maar eens volgen met hun opmars”, zo schreef ik onlangs. Welnu, de 51,00 is ruim gehaald, en de RSI betreedt thans het OB terrein. De kans dat er nu een zwarte candle wordt gevormd, neemt toe. Een rondje winstnemingen zal dan voor neerwaartse druk zorgen. Even gas terugnemen om later in de tijd de uptrendfase weer nieuw leven in te blazen. Kijk uit naar de zwarte candle, verzilver dan de winst en wacht vervolgens op een hogere bodem.


6


week 41/2010

DSM - Positieve ondertoon zwelt verder aan Langzaam maar zeker vergroten de stieren hun grip op dit fonds. Zij stuwen de koers naar hogere niveaus, houden een proces van hogere toppen en hogere bodems in stand, trekken daarmee de sleepkabel omhoog en verstevigen daarmee de trendmatigheid. Aan de onderkant heb ik 35,25 toegevoegd als eerste steungrens, de trend draait pas bij koersvorming onder 32,00. Aan de bovenkant ligt 38,18 als weerstandje, op ruim 40,00 ligt een zwaardere horde. Maar eens bezien of de bulls de 40,00 passage kunnen bereiken. Koopconditie houdt aan. Koopposities handhaven tot circa 40,00.

FUGRO - Grillige uptrend nog intact De stieren verstevigen hun grip op dit fonds. Recent is het proces van hogere toppen en hogere bodems hervat. Ook bevindt de koers zich ruim boven de opkrullende sleepkabel en kruipt de RSI verder weg van de 50-lijn. Stuk voor stuk indicaties die wijzen in de richting van de bulls. Zij kunnen doorstomen naar de ruim 52 weerstand en kantelpunt. Aan de onderkant heb ik 42,98 toegevoegd als eerste kantelpunt. De sleepkabel komt daar ook de markt binnen, dus een mogelijke correctie moet daar worden opgevangen. Actieve beleggers opereren aan de koopkant en mogen dit blijven doen zolang de koers boven 42,98 noteert. Winst nemen bij 52,00.....

HEINEKEN - Bulls haperen in de uptrend Recent zijn de bulls uit de consolidatiefase tussen 33,50 steun en 37,50 weerstand gebroken, maar daarna vielen ze stil. De uitbraak had een mooie impuls moeten zijn, maar dat hebben de stieren niet opgepikt. Goed, stilstand in de uptrend met ruime kantelpunten, te weten 33,50 steun en krap 39,00 weerstand. De RSI staat op neutraal terrein en dat bevestigt de stilstand van bull en bear. Het wachten is op een nieuw signaal, waaruit blijkt wie als eerste in beweging komt. De lichte opleving deze week is interessant, maar te mager om de trein goed in beweging te krijgen. Een zijlijnpositie is gerechtvaardigt. Het beeld is te neutraal en te vlak om duidelijk te kiezen.


7


week 41/2010

ING GROEP - Zware weerstandzone rond 7,90-7,94 is gebroken! Het heeft lang geduurd, maar het is eindelijk gelukt om de zware weerstandzone op 7,90/94 te slechten. Dat wil zeggen, deze week is de breakoutbeweging ingezet als eerste ontsnappingspoging. De RSI staat hierdoor al weer dicht bij de OB lijn, dus een forse uitbraak ligt niet in het verschiet. Er zal ongetwijfeld een reactie volgen, waarbij 7,94 als nieuwe steun getest gaat worden. Bodemvorming aldaar, of iets lager op de sleepkabel zal de nieuwe uptrendfase valideren. Dan kan een serie hogere toppen en hogere bodems worden gestart. Speculatieve aankopen (Turbo Tijd!) hebben het goed gedaan. Bijkopen op zwakke momenten is aantrekkelijk. KPN - De 11,50 passage is een lastige horde Vanaf de 9,80-10,30 steunzone is de koers opgeveerd en is het de bulls gelukt om de gemiddelde lijn te bereiken en zelfs licht te overschrijden. Maar hoe nu verder? Op 11,50 ligt een kantelpunt wat overtuigend uitgenomen moet worden om daadwerkelijk een uptrend te starten. Maar de koers blijft hangen tegen de 11,50 grens, waardoor het beeld vertroebelt. De koers gaat consolideren en kronkelen rond de sleepkabel, in afwachting van een nieuwe significante beweging. Afwachten dus. De bulls drukken niet door, zij haperen rond de 11,50. Hou de posities dan ook maar klein. Bij overtuigende koersvorming boven 11,50 weer aankopen doen.

PHILIPS - Opwaartse druk boven de sleepkabel Het blijft spannend rond de sleepkabel, die zijn werk als dynamische trendlijn uitstekend uitvoert. Elke dreun van de beer wordt opgevangen door de gemiddelde lijn, waardoor de bulls dus in de race blijven. Zij ondernemen zelfs pogingen om de koers richting het noorden te drukken. Ze zorgen voor wat opwaartse druk boven de sleepkabel. Boven 24,46, een recente top, zijn ze weer los en komt de 27,00 tot 28,00 weerstandzone in beeld. Het moge duidelijk zijn dat bij koersvorming onder afgerond 21,00 de beren de regie overnemen. Posities handhaven en op zwakke momenten uitbreiden, mits 21,00 als steun blijft liggen.


8


week 41/2010

RANDSTAD - Vervolg uptrend Tweemaal een mooie witte candle boven de sleepkabel is voldoende bevestiging om het predikaat ‘Vervolg Uptrend’ af te geven. De bulls zijn inmiddels opgestoomd naar de recente top op 36,42, daarna is er het voornemen om 42,00 op te zoeken. Althans, dit lijkt mij een logische route, die ook wordt onderschreven door het verloop van de indicatoren. De stieren zijn aan zet, zij krijgen ruim de gelegenheid de uptrendfase te vervolgen. Het koersverloop is nog wat grillig, dus wat rare sprongen sluit ik niet uit. Hoe het ook zij, de toon is gezet. Kopen op zwakte, meeliften naar 42,00, koopposities handhaven, dit zijn zo wat overwegingen. REED ELSEVIER - Stap terug in uptrend De stieren houden stand op het turbulente Damrak, maar moeten wel een stapje terug doen. Ze zakken terug richting de sleepkabel, die hen wel in de race moet houden. Dat zal dan binnenkort een hogere bodem op de gemiddelde lijn rond 8,90 opleveren, wat voor de bulls het signaal moet zijn om de uptrend nieuw leven in te blazen. Kortom, een gematigd positief plaatje met momenteel 8,90 als cruciaal steunniveau en kantelpunt. Aan de bovenkant heeft mijn marktlens een weerstand op 9,93 toegevoegd. Posities handhaven of enige winst verzilveren. Nog even geen additionele aankopen doen.

ROYAL DUTCH SHELL - Moeizame uptrend Als ik de chart bekijk door mijn marktlens dan zie ik een moeizaam plaatje. Ik zie geen mooie serie hogere toppen en hogere bodems, maar wel koersvorming boven de sleepkabel en een RSI boven de 50-lijn. De ondertoon is dus wel positief, maar het komt niet over bij de bulls. Ze schuiven schoorvoetend heen en weer zonder overtuigend richting te kiezen. Zolang echter de koers boven de gemiddelde lijn bweegt, hebben zij de meeste troeven in handen. Noteer 22,76 als eerste kantelpunt aan de bovenkant. Boven 22,76 schuifelen de koopjesjagers verder. Links en rechts wat stukjes opnemen kan geen kwaad. Boven 22,76 verwacht ik meer actie van de stier. Dan bijkopen.


9


week 41/2010

SBM OFFSHORE - Stieren kiezen het ruime sop “Boven 13,65 start objectief gezien een positieve trendfase”, zo luidde recent mijn commentaar. Inmiddels zijn de stieren de weg richting het noorden goed ingeslagen, de breakoutbeweging is in volle gang. De RSI heeft de OB zone nog niet bereikt, dus een verdere koerstijging sluit ik niet uit. Na een breakout volgt veelal een pullback om de uitbraak te testen. Dus een stap terug om 13,65 op te zoeken wordt de volgende stap. Als er een zwarte weekcandle wordt neergezet, is dat het startschot voor de pullback. Koopconditie is gestart en blijft valide zolang de koers boven 13,65 noteert. Pas wel op voor de pullback.....

TNT - Bulls verslappen De twijfelachtige en ook enigszins wankele positie van de stieren houdt aan. De koers beweegt onder de voortschrijdende gemiddelde lijn, terwijl de RSI rap wegzakt onder de 50-lijn. Objectief gezien is er dus sprake van een dalende trend. Nu ligt er op 18,90 nog een klein vangnetje. Wellicht dat de koers opveert vanaf dit niveau. Maar koersvorming onder 18,90 valideert de downtrend, charttechnisch nemen de beren dan het stokje over. Het wordt erop of eronder voor de bulls! Hou het kruit maar droog. Wellicht dat er binnenkort een steunscenario zich aandient. Of wordt het een uitbraak scenario?

TOMTOM - Dolle stieren Dolle stieren in een sterke overgangsfase, zo benoem ik het huidige landschap. De stieren hebben het flink op de heupen, ze razen maar door. Waar zij zullen toppen is lastig aan te geven, daar is het landschap te wijd voor. De rust keert enigszins terug, zodat op 6,09 een eerste kantelpunt verschijnt. De wispelturigheid blijft hoog, dus de betrouwbaarheid van dit kantelpunt acht ik niet zo hoog. Ik hou nog even afstand, zij het dat ik wel een correctiebeweging verwacht als reactie op de forse uitbraak. Niet achter de stieren aanhobbelen. Wacht op een reactie, nu is het geen Turbo Tijd.


10


week 41/2010

UNIBAIL RODAMCO - Beren doen hun werk De koers wordt niet gecorrigeerd voor het super dividend, omdat het een ‘return of capital’ betreft; het aantal aandelen wijzigt niet. Bodemvorming rond 143 levert een dubbele bodemformatie op rond de sleepkabel. Dit impliceert dat de kopers niet zijn verjaagd. Sterker nog, zij krijgen de gelegenheid om de koers weer richting het noorden te drukken. De ondertoon kan aanzwellen, de gematigde uptrendfase kan een nieuwe impuls krijgen. Terug naar 167,00 zou ik zeggen..... Actieve koopjesjagers komen thans in actie, zij gaan de bulls helpen. Onder 143,20 staken zij wel hun acties. UNILEVER - Zwakke technische conditie De koers van Unilever blijft maar hangen onder de sleepkabel en kan als zodanig niet profiteren van het aanzwellende optimisme op het Damrak. De technische conditie blijft hierdoor zwak. Ik heb mijn Turbo Tijd Long suggestie dan ook deze week ingetrokken. Met krap 22,50 als weerstand en een RSI onder de 50-lijn kan de neerwaartse druk worden opgevoerd richting de krap 20,00 steungrens. Al met al een troosteloos plaatje met afgerond 20,00 en 22,50 als kantelpunten. Een zijlijnpositie is gerechtvaardigd. Boven 22,50 is het weer interessant om aankopen te doen. Onder 20,00 gaat een verkoopconditie van start.

WERELDHAVE - Stieren bereiken bijna de top Als ik het landschap overzie, dan constateer ik dat er sprake is van een wispelturig koersverloop. Ritjes boven en onder de gemiddelde lijn wisselen elkaar af. In de afgelopen weken hebben de stieren zich flink laten horen. Zij zijn hard op weg naar de krap 74,00 top. Als zij dit niveau bereiken zal de RSI waarschijnlijk OB gebied betreden en dus topvorming indiceren. Daarna mogen de beren het weer gaan proberen. Koopconditie is valide, dus technisch gezien is het gerechtvaardigd om gedane aankopen vast te houden. In de buurt van de 74,00 top is het wel raadzaam om winsten te verzilveren.


11


week 41/2010

WOLTERS KLUWER - Stieren dreigen met een opwaartse uitbraak De koers beweegt al geruime tijd in een trading-range-achtig plaatje met 14,20 /30 als uiterste steungrens en circa 16,20 als weerstandniveau. De stieren hebben de bovenkant van de bandbreedte bereikt en doen zelfs pogingen om uit te breken. De dreiging is er, maar de feitelijke doorbraak moet nog komen. De kans hierop neemt toe, gezien het verloop van de indicatoren. Komende week dan maar een mooie witte lange candle met slotkoers boven 16,20? Dan zijn de stieren los en kunnen ze een nieuwe stijgende trendfase starten. Vinger aan de pols op 16,20. Daarboven aankopen doen om te profiteren van een breakoutbeweging. Turbo Tijd boven 16,20!

Technische Analyse Vraagbaak: Spelregels, Kennisoverdracht, Inzicht en Praktisch gebruik “Hoe sterk is de steun, hoe zwaar is de weerstand?” Tijdens presentaties en seminars wordt mij regelmatig gevraagd hoe sterk een specifieke steungrens is, of hoe zwaar een bepaalde weerstand is. Welnu, er is een vrij eenvoudige regel om in te schatten hoe significant een steun- of weerstandniveau is en dat is het aantal raakpunten tellen. Daarbij geldt als vuistregel: hoe meer raakpunten er zijn hoe sterker het niveau of kantelpunt. Op zich is dit een logische regel, niet waar? Als de kudde keer op keer vastloopt tegen een weerstand, gaat dat niveau een eigen leven leiden en groeit ook de ‘self fulfilling prophesy’. De volgende keer zal het wel weer een weerstand zijn, zo wordt geredeneerd. Dit gaat met name op bij horizontale weerstanden, zoals in de linker figuur. Bij horizontale steungrenzen geldt natuurlijk hetzelfde motto. Hoe meer raakpunten, hoe lastiger het wordt om uit te breken. Maar als de bulls eenmaal los zijn boven de weerstandbalk, of de beren los onder de steunbalk, dan kan het rap gaan. De spelers ervaren de vrijheid en zullen er veelal in een sneltreinvaart van door gaan. Het aantal raakpunten op een stijgende trendlijn, zoals in de rechter figuur, is één van de maatstaven om een uitspraak te doen over de sterkte van de steunlijn (het omgekeerde geldt uiteraard voor de dalende weerstandlijn). Voor schuine lijnen gelden nog twee maatstaven wat betreft trendlijnsterkte. Dit is de hellingshoek van de lijn, waarbij als uitgangspunt geldt dat hoe vlakker de lijn loopt, hoe sterker de steun- of weerstandfunctie is. Daarnaast is er nog de lengte van de lijn. In het algemeen geldt dat hoe langer de lijn is, hoe steviger de steun of weerstand. In de praktijk wordt nooit naar één specifieke maatstaf gekeken, maar veelal naar een mix van visuele bevindingen.

Hoe meer weerstandpunten, hoe moeilijker de uitbraak


Hoe meer steunpunten, hoe sterker de trendlijn

12

Chart Navigator - Top Selectie

week 41/2010

BOEING - Uptrend krijgt nieuwe impuls Deze week lijkt er een einde te komen aan een wekenlange kwakkelperiode, waarin de koers nauwelijks van zijn plaats kwam. Met het plaatsen van een witte candle boven de 70,00 weerstand, wordt er ruimte gecreeerd voor een verdere koersstijging naar de recente 76,00 top. Wat veel belangrijker is, is het gegeven dat door de recente uitbraak de langere termijn opwaartse trend een nieuwe impuls krijgt. De tendens om te stijgen zal aanzwellen, de technische conditie zal verstevigen. Niet eerder dan onder afgerond 59,50 zal het landschap aanzienlijk wijzigen. Koopconditie krijgt een nieuwe impuls. In twee fasen aankopen doen. Eerst tot aan 76,00, daarboven additionele aankopen.

DELL - Nog even en de stieren zijn los Als de grafiek niet bedriegt, dan wijzigt de technische conditie van Dell binnenkort aanzienlijk. Er worden reeds vijf witte weekcandles neergezet, de sleepkabel wordt heel voorzichtig gepasseerd en de RSI beweegt inmiddels ruim boven de 50lijn. Nog even en de 14,28 weerstand wordt geslecht. Dat is het signaal voor de bulls om een nieuwe uptrendfase te starten. Er zal dan een breakout beweging worden ingezet tot wellicht 17,50, daarna een pullback en hogere bodem boven de sleepkabel en hupsakee, gaan! Voor koopjesjagers is het een uitdagend plaatje. Boven 14,28 gaat er een koopconditie van start.

SONY CORP.- Stieren dreigen met een ontsnapping In het kader van kantelpuntanalyses ziet de grafiek van Sony er alleraardigst uit, met 32,40 als cruciaal draaipunt. Er is een zeer lichte tendens tot stijgen aanwezig gezien de oplopende bodems, de RSI boven de 50-lijn en koersvorming fractioneel boven de sleepkabel. Het probleem zit echter aan de bovenkant van het speelveld. De 32,40 weerstand, gelijk aan een recente top, moet worden geslecht om de deur naar boven helemaal open te gooien. Dan kan er een interessante stijgende trendfase van start gaan. Nu het kruit nog even drooghouden maar noteer 32,40 op uw actielijstje. Boven dit niveau gaat een sterke koopconditie van start.


13

Chart Navigator - Selectie Midkap

week 41/2010

AALBERTS- Sterke uptrendfase nog steeds actief De koers van Aalberts heeft zich de laatste tijd nauwelijks iets aangetrokken van de heftige turbulentie op het Damrak. Recent was er een countertrendbeweging zichtbaar, maar die is keurig opgevangen door de stijgende trendlijn en de sleepkabel. Deze lijnen geven thans aan dat 10,85 een cruciaal steunniveau is. De strijd speelt zich echter af aan de bovenkant van de markt. De 12,50 grens is geslecht, nu zetten de stieren hun tanden in de 12,96 weerstand. Een duidelijke slotkoers boven 12,96 impliceert een vervolg van de uptrend richting 15,00 tot 16,00. Blijf zitten waar je zit, doe maar additionele aankopen bij koersvorming boven 12,96.

DRAKA- Belangrijke weerstand in het vizier In tijd van slechts vijf weken is de koers omhoog gedrukt van circa 10,00 naar krap 15,00. Een geweldige prestatie, die de toon voor de komende periode wel heeft gezet. De gemiddelde lijn is namelijk opwaarts gekruist en de 15,45 weerstand is vrijwel gehaald. Samen met een RSI op OB terrein ziet het er naar uit dat 15,45 niet in één keer uitgenomen kan worden. Een extra aanloopje is toegestaan, waarbij de koers niet meer mag terugvallen onder de sleepkabel. Boven 15,45 zijn de stieren natuurlijk helemaal los. Korte termijn winsten veilgstellen, wachten op een hogere bodem, dan weer aankopen doen. Ook meedoen als 15,45 als weerstand sneuvelt.

AMX index- Positieve ondertoon houdt aan Na enige consolidatie buigt de Midkap barometer langzaam maar zeker richting het noorden. Dit impliceert een toenemende opwaartse druk en een groeiende tendens om de koersen naar hogere niveaus te drukken. De barometer beweegt ruim boven een sterk opkrullende sleepkabel, dus met de trendmatigheid zit het wel goed. Nog even en de index tikt de 591 grens aan, gelijk aan een recente top. Wat gaan de stieren doen met deze horde. Wordt 591 direct genomen of wordt het een draaipunt. Dat wordt even een spannend moment, een breek of draai situatie. Koopconditie blijft gehandhaafd. Wel even aanzien wat er rond 591 gaat gebeuren. Een zwarte candle binnenkort zegt genoeg.


14

week 41/2010

Chart Navigator.....achter de schermen Als belegger wilt u weten hoe het beleggingslandschap eruit ziet. U wilt weten, als je het Damrak overziet, hoe de bulls en bears gemutst zijn. U wilt weten waar significante steun- en weerstandpunten liggen, ofwel cruciale navigatieniveaus. Ik noem dit ook wel kantelpunten, potentiële draaipunten in de markt. Vervolgens is het natuurlijk raadzaam om inzicht te hebben in de route die je als belegger kunt afleggen. In mijn wekelijkse nieuwsbrief Chart Navigator omschrijf ik van veel financiële titels de technische conditie, afgeleid van subjectieve en objectieve bevindingen die de weekgrafiek en enkele indicatoren prijsgeven. Ik bekijk de markten en fondsen met een min of meer vaste marktlens, om u als belegger door het financiële landschap te coachen. Naast de informatie in deze nieuwsbrief presenteer ik aanvullende technische bevindingen, tips en suggesties op de website www. rbs.nl/markets. De Chart Navigator vervult ook een rol als vraagbaak. Interessante onderwerpen, uitspraken, patronen, beeldspraken en indicatoren uit de technische analyse passeren de revue.

Wie is Nico Bakker? Ik ben technisch analist met visuele analyse ofwel chart reading als specialisatie, waarbij ik op een eigen specifieke wijze naar markten en koersontwikkelingen kijk. Ik doe veel research op dit gebied, geef trainingen en workshops en besteed veel tijd aan kennisoverdracht. Dit laatste doe ik ook middels columns, commentaren en analyses op bekende beleggings-websites. Daarnaast mag ik regelmatig spreken op seminars en congressen en kunt u mij zien op web-TV en zelfs volgen via Twitter. Ik benader de technische analyse vanuit een ‘visionairs’ oogpunt. Ik probeer het beleggingslandschap in kaart te brengen en actieve beleggers te wijzen op kansen en bedreigingen. Een belegger bepaalt zelf wat hij met mijn informatie doet. Als er dan een mooi rendement gehaald kan worden, is mijn missie geslaagd. Ik speel daarbij niet een rol als trader, maar als coach. In mijn rol als coach staat denken en handelen in termen van waarschijnlijkheden centraal. Anders gezegd, het definiëren van scenario’s is de basis voor een verantwoorde beleggingsbeslissing. Visies herzien als de markt daar aanleiding voor geeft is dan ook een discipline die niet mag ontbreken. Naast marktbeelden schetsen en routes uitzetten, gaat mijn belangstelling ook uit naar de Behavioral Finance, ofwel allerlei psychologische valkuilen en vaardigheden die bij beleggen een rol spelen. Met diverse uitspraken en beeldspraken geef ik in presentaties en workshops aan hoe emotie en discipline als rode draad tussen de oren van beleggers loopt. Ik heb mee mogen helpen de technische analyse in Nederland een gezicht te geven en dat geeft mij veel voldoening. Ik probeer nog steeds op eigen wijze vernieuwingen en andere inzichten over het voetlicht te brengen, in de veronderstelling dat u daar als actieve belegger uw voordeel mee kan doen. Kijk op www.rbs.nl/markets voor Technische Condities, Turbo Tijd suggesties en aanbevelingen en Breaking News, en op twitter.com met naam TheDailyTurbo. Dan verliest u mij geen seconde uit het oog.......

Chart Navigator abonnement Bent u na het lezen van deze Chart Navigator enthousiast en wilt u een gratis abonnement? Ga naar www.rbs.nl/ markets en klik in de carrousel op ‘Turbo tijd met Nico Bakker”. In de rechter kantlijn ziet u vervolgens een link naar de Chart Navigator Nieuwsbrief.


15

Disclaimer Dit marketing document is niet opgesteld in overeenstemming met de juridische vereisten opgenomen in Europese Richtlijn 2004/39/EC die van toepassing zijn op de promotie van onafhankelijke research. Juridische beperkingen op grond van deze richtlijn zijn derhalve voorafgaand aan de distributie van dit document niet van toepassing op RBS indien handelend in de financiële instrumenten genoemd in dit document. Dit document is opgesteld en uitgebracht door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. (BTAC) en verspreid door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en hij is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin BTAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgt en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de technische analyses genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door BTAC/Nico Bakker gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de technische analyses van BTAC. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de technische analyses van of namens BTAC of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analyses van BTAC of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. © The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze brochure is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de hier genoemde indices behoren toe aan de relevante Index Sponsoren. De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van effecten, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van effecten gegeven.

Meer informatie? Ga snel naar www.rbs.nl/markets of bel 0900-MARKETS (0900-6275387; lokaal tarief)

Chart Navigator. Waar is de rode lap...? Door Nico P.R. Bakker

Recommend Documents