Nieuwsbrief van de
CCK Caravanclub Jaargang 29, nummer 3
augustus 2012
Verslag ‘Zuid-Duitsland in een notendop’ Gewoonlijk worden de verslagen van buitenlandse reizen - in z’n geheel of in verkorte vorm - in de Chateause opgenomen. Omdat we ons clubblad tegenwooordig niet meer hoeven te laten drukken, is het inkorten van verslagen uit financiële overwegingen niet meer noodzakelijk. Maar ‘digitaal’ geeft nog veel meer mogelijkheden. Voor de deelnemers aan de reis heb ik het verslag deze keer opgemaakt in de vorm van een fotoboek. Ik vind echter dat ook alle overige leden mogen meegenieten van hetgeen wij op deze reis allemaal hebben beleefd. Vandaar dat ik het boek op de volgende pagina’s in z’n geheel weergeef. Het inkorten van een verslag is vaak evenveel werk als het maken van het gehele verslag, omdat het zo moeiljk is om te bepalen wat er in moet blijven en wat er eventueel kan worden verwijderd. Nu is dat niet meer nodig en kan ik alles gewoon voor iedereen publiceren. Ik heb het pdf-bestand nu ook interactief gemaakt waardoor het op het volle scherm wordt weergeven. Het omslaan van de pagina’s gebeurt met de pijltjestoetsen, teruggaan naar een normaal scherm met ‘Esc’.
Veel lees- en kijkplezier, Hans Thoen
Zuid-Duitsland in een notendop
Zuid-Duitsland in een notendop
Bayerischer Wald * Berchtesgadener Land * Allgäu / Oberbayern * Bodensee
31 mei t/m 30 juni 2012
Organisatie en reisbegeleiding: • Paula en Henk Wall • Trix en John Schilders
Deelnemers: • Hetty en Ivo Balvers • Kay en Sjef Curfs • Enny en Huub Gusting • Grietje en Roelof Heringa • Riet en Jan Karreman • Gea en Bert de Koning • Diny en Hans Lamb • Alet en Wim Leseman • Ieka en Ben Remmers • Trix en John Schilders • Anneke en Hans Thoen • Anny en Arnold van de Ven • Hetty en Jacques Vogelaar • Paula en Henk Wall
Verslaggeving en lay-out boek: • Hans Thoen
Bayerischer Wald
Donderdag 31 mei Vandaag is de start van het evenement ‘Zuid-Duitsland in een notendop’ in Eging am See in de buurt van Passau. We komen vlak na de Mittagruhe aan en blijken dan zelfs de laatsten te zijn die arriveren. De meesten zijn al enkele dagen op de camping en Paula en Henk Wall en Rie en Jan Karreman zijn zelfs van het evenement in Tsjechië gekomen. Zelfs Diny en Hans Lamb zijn er al ondanks alle problemen die ze onderweg hebben gehad met de auto. Ze hebben hun auto daarom in Montabaur moeten ruilen voor een leenauto van de S.O.S. Hulpdienst. Nadat we ons allemaal hebben geïnstalleerd is er om half zeven een welkomstdiner in het restaurant van de camping. Maar voordat we kunnen gaan eten worden we eerst toegesproken door onze reisbegeleiders. Henk maant ons eerst zeer dringend om overal op tijd aanwezig te zijn op straffe van ‘weggaan zonder te wachten’. Daarna neemt John het over en geeft ons een overzicht van het programma van deze week. Omdat het aantal deelnemers lager is dan waarmee in de begroting rekening is gehouden moet het programma hier en daar iets worden aangepast. Dit is in het bijzonder het vervallen van de gezamenlijke bustocht(en), wat als consequentie heeft dat er meer zelf moet worden gereden. Op zich is dat natuurlijk geen probleem, alleen is het wat minder gezellig. Dat een lager aantal deelnemers ook positieve gevolgen kan hebben blijkt uit het feit dat we nu niet per equipe een doos ontvangen met daarin twee glazen, maar nu per persoon een doos krijgen. De glazen waren namelijk vorig jaar al besteld bij Joska Glasparadies (dat we morgen gaan bezoeken) en zijn daar gegraveerd met het CCK-logo en het jaartal 2012. Een leuk initiatief van de reisbegeleiders waar we nog jaren lang plezier van zullen hebben en dat bij de andere clubleden zeker jaloezie zal geven. Het eten is prima verzorgd met soep vooraf (wel wat veel vermicelli), een hoofdgerecht van een Wiener of Bavaria schnitzel (met ham en kaas) en een lekker toetje.
Vrijdag 1 juni Om half twaalf worden we verwacht bij het ‘Joska Glasparadies’ in Bodenmais. Joska is de grootste Glashütte van het Bayerischen Wald met diverse vestigingen, waarvan Bodenmais de grootste is. We worden verwelkomd door een van de medewerkers die ons een korte uitleg geeft over het bedrijf en de glasverwerking waarna we aansluitend worden doorgeloodst naar een kleine glasblazerij waar een tweetal glasblazers laten zien hoe vazen worden gemaakt. Daarna gaan we naar de belangrijkste activiteit van het gebeuren; een winkel van enorme afmetingen waar echt alles van glas te koop is. In de aangrenzende grafeerwerkplaats is ook nog een graveur bezig om afbeeldingen te graveren op een mooie bokaal. Op zich allemaal leuk, maar wel erg commercieel. De leiding heeft voor ons in het nabijgelegen restaurant tafels gereserveerd voor een warme lunch. We mogen allemaal met ons dienblad langs de vitrines om een gerecht naar keus uit te zoeken dat door Henk gezamenlijk bij de kassa wordt afgerekend. De drankjes zijn helaas voor eigen rekening, maar je kunt nu eenmaal niet alles hebben. Na de lunch gaat iedereen weer op eigen gelegenheid terug naar de camping, eventueel via de aanbevolen groene routes van de kaart die we gisteren bij aankomst hebben gekregen.
Zaterdag 2 juni ‘Um zehn Uhr am Altes Rathausplatz’, dat is de opdracht voor vandaag. Om 10 uur precies staat onze gids Jürgen op ons te wachten. Ja, die Duitsers zijn erg pünktlich, daar hoef je niet op te wachten. Na zich aan ons te hebben voorgesteld geeft hij ons eerst een stukje geschiedenis over Passau. Over het feit dat Passau vroeger geen eigen burgemeester mocht hebben, over de heersers uit vroeger jaren, de oorlogen, maar ook over de overstromingen waarvan Passau nog tot op de dag van vandaag last heeft als de drie rivieren, de Inn, de Donau en de Ilz, weer eens buiten hun oevers treden. Er wordt ook stilgestaan bij het raadsel van het jaartal op de buitenmuur van de Veste Oberhaus aan de overkant van de Donau. Wat betekent nu die rare 8? Na enige discussie komt Jürgen met de oplossing; de acht is van onderen niet gesloten en daarom is het maar een halve acht, een vier dus. De oplossing is dus: 1499. Omdat er straks in het Rathaus een trouwerij zal plaatsvinden is de raadzaal open en dat geeft ons mooi de gelegenheid ook van binnen een kijkje te nemen. Jürgen geeft ons uitleg over alle bijzondere taferelen aan de wanden en op het plafond. Gelukkig is hij geen man van jaartallen, zodat we die niet hoeven te onthouden. Hij is meer van de mooie verhalen er om heen en dat zegt meer dan een droge opsomming van jaartallen en feiten. Na het Rathaus wandelen we door allerlei smalle straatjes omhoog en weer omlaag naar de oever van de Inn. Hier is duidelijk het verschil met de Donau te zien. De Inn stroomt veel wilder (en dan is hij nu nog erg rustig volgens Jürgen) en heeft een wittere kleur. Dat komt door het vele smelt- en regenwater, terwijl de Donau meer zand en modder meevoert. Op het ‘Dreiflüsseneck’ waar de drie rivieren samenkomen is dat mooi te zien; het wit van de Inn, het bruin van de Donau en het grijzige van de Ilz. We gaan weer verder door de smalle straatjes tot aan het Residenzplatz. Hier staat een mooie fontein met een unieke bijzonderheid. De fontein is omringd door engeltjes, maar een van die engeltjes draagt een Tiroler mutsje. Het enige engeltje met Tiroler muts in de wereld, zelfs in Oostenrijk hebben ze er geen.
Lees verder op de volgende pagina...
...vervolg van zaterdag 2 juni
Door de Zengergasse lopen we naar het Domplatz, naar de hoofdingang van de Dom. Daar moet Jürgen helaas afscheid van ons nemen omdat zijn tijd er op zit en we kaartjes hebben voor het orgelconcert van 12 uur. De Dom van Passau heeft het grootste Domorgel ter wereld met maar liefst 17974 orgelpijpen en 208 registers. Wie vroeg komt heeft de beste plaatsen. Daarom zijn we al ruim op tijd binnen en hebben alle tijd om het interieur te bewonderen. De prachtige taferelen, de preekstoel en het altaar. Maar vooral zien we overal orgelpijpen, die allemaal samen worden bespeeld vanaf één klavier. Om 12 uur precies begint het concert dat bestaat uit werken van Bruhns, Walther, Bach, Dubois en Schreiber. Prachtig! Maar ook hier zijn de Duitsers stipt, want om exact half een is het concert voorbij. Geen toegift deze keer, tijd is tijd. Na afloop van het concert gaat iedereen de stad in en daarna weer op eigen gelegenheid terug naar de camping.
Dinsdag 5 juni Bezoek aan Knaus Caravans Om half elf zijn we allemaal weer netjes op tijd aanwezig in Jandelsbrunn waar we de fabriek van Knaus gaan bezoeken. Na enige tijd in het halletje te hebben staan wachten mogen we een – te kleine – wachtruimte in. Geen koffie bij Knaus, daar doen ze blijkbaar niet aan. Zoals ook het verder gedeelte van het bezoek nogal klantonvriendelijk overkomt. Onze tweede rondleider is verhinderd zodat we het met maar één dame moeten doen. Deze dame heeft bovendien ook nog een nogal zachte stem en spreekt Duits met een Bayerisch dialect. Al met al geen goed uitgangspunt voor een informatieve rondleiding. Ook het maken van foto’s is ten strengste verboden zodat we het voor deze dag moeten doen met wat algemene foto’s die van buiten de poort genomen zijn. In een rap tempo worden we door de fabriek geloodst. Eerst door de camperproductie, daarna door de meubelfabricage en als laatste door de caravanhal. Best interessant als je de tijd krijgt om het allemaal goed te bekijken, maar helaas, als we iets te lang bij het samenstellen van een dak blijven kijken komt onze Knaus-dame gepikeerd terug gehold om ons zeer dringend te manen om toch vooral bij de groep te blijven die weer snel verder moet. Na afloop van de rondleiding krijgen we in een soort vergaderruimte eindelijk iets te drinken, met daarbij zelfs ook nog een brezel. Als slot van ons bezoek krijgen we daar ook nog een presentatie van de jaarcijfers van het bedrijf. Maar helaas is dat meer een praatje voor de aandeelhoudersvergadering dan een promotie van hun producten aan mogelijke klanten. Al met al een gemiste kans, die ook nog eens wordt versterkt door de weigering op een vraag of het key-koord als aandenken mag worden meegenomen. NEIN, aan presentjes, ook daar doen ze bij Knaus niet aan. Helaas! Gelukkig hebben we in het verleden diverse keren rondleidingen gehad bij Chateau Caravans zodat de meesten al wel wisten hoe een caravan wordt gebouwd. Alleen campers, dat is nieuw, maar in grote lijnen toch ook weer hetzelfde. ‘s Middags om vier uur is er gezamenlijk happy hour op het veldje bij de reisleiding. Er wordt nog onder het genot van een hapje en een – zelf meegebracht – drankje nagepraat over de eerste dagen van onze reis.
Woensdag 5 juni ‘Om elf uur bij steiger 11 aan de Donaukade in Passau’, dat is de boodschap voor vandaag. We gaan een boottocht maken op de Donau. Met de MS Passau gaan we stroomafwaarts tot aan de Schlögener Schlinge – een scherpe bocht in de Donau - en daarna stroomopwaarts weer terug naar Passau. Zoals gebruikelijk zijn we allemaal weer ruim op tijd aanwezig en schepen we ons in. Na vertrek blijven we eerst allemaal gezellig beneden omdat we weten dat kort daarop de ware maaltijd zal worden geserveerd. Van tevoren hebben we kunnen kiezen uit Schweineschnitzel of Schweinebraten. Na het eten gaan de meesten naar boven omdat we zo meteen bij de sluis van Jochenstein zullen aankomen. Dit is een sluizencomplex, met stuw en een elektriciteitscentrale, waar we elf meter zullen zakken om onze weg weer te kunnen vervolgen. Dat schutten duurt niet lang zodat we snel weer verder kunnen. Bij de Schlögener keren we eerst en leggen daarna ongeveer een kwartier aan voordat we aan de terugweg beginnen. Bij Jochenstein herhaalt de procedure van het schutten zich, alleen gaat het nu 11 meter omhoog, en verder gaan we weer. Omdat het stroomopwaarts varen veel langer duurt dan de heenweg, en omdat het weer nogal wisselvallig is, blijven de meesten nu beneden en brengen de tijd door met ijs eten en gezellig kletsen. Als we Passau weer naderen komen velen toch uit hun stoel en gaan naar boven. Vanaf de boot hebben we namelijk een mooi gezicht op het Dreiflüsseneck waar de Donau, de Inn en de Ilz samenkomen. Een kwartiertje later meren we weer af aan steiger 11 en gaat iedereen op eigen gelegenheid terug naar de camping.
Berchtesgadener Land
Vrijdag 8 juni We verkassen vandaag naar camping Mühlleiten in Schönau am Königsee, vlakbij Berchtesgaden. Paula had gisteren al doorgebeld dat er onderweg nogal wat wegopbrekingen waren en dat we daarom niet teveel op onze navigatiesystemen moesten vertrouwen. Maar als ervaren caravanners zijn we wel wat gewend zodat iedereen – weliswaar via andere wegen – toch in de middag op onze nieuwe camping arriveert. Het is drukkend heet en het kost daarom nogal wat zweetdruppeltjes om alles weer op z’n plaats te zetten en op te bouwen. Uit de verte naderen donkere wolken die niet al teveel goeds voorspellen en enige tijd later barst de bui dan ook los. Heel veel regen en zelfs ook wat forse hagelstenen kletteren op ons neer. Maar gelukkig duurt dat niet al te lang en wordt het weer droog. Maar goed ook, want we gaan eten in het tegenover de camping gelegen restaurant en dan is droog lopen toch wel prettig. Er is voor ons een driegangenmenu samengesteld bestaande uit soep met daarin sliertjes pannenkoek (!), een hoofdgerecht van speenvarken (ook lekker) en een (smul)toetje. En alles weer prima verzorgt. Tijdens het eten geven Henk en John ons weer een overzicht van de activiteiten in de komende week, met daarbij wel de aantekening dat een en ander kan verschuiven omdat de weersverwachtingen niet gunstig zijn en ze daarom de beste dagen willen kiezen voor onze activiteiten, zodat we het minste last hebben van de regen.
Zondag 10 juni Vandaag is het weer een vrije dag. Een dag om te luieren en te rusten want het weer is erg slecht. Regen, regen en nog eens regen. Maar de Paula, Trix, John en Henk hebben toch nog een Happy Hour voor ons geregeld. Hoe doen we dat als het regent? Nou eenvoudig; op de camping is een overdekte gezelligheidsruimte en die is voor deze gelegenheid geconfisqueerd, Happy Hour is immers toch ook gezelligheid. Toch? Vandaar dat alle hapjes en (zelf meegebrachte) drankjes op de tafels staan uitgestald en het toch nog een gezellig uurtje is.
Maandag 11 juni We gaan naar het Salzbergwerk Berchtesgaden, een zoutmijn op een paar kilometer van de camping. Na binnenkomst wordt ons allemaal een dikke overall uitgereikt. Dat sommige voor geen meter passen mag de pret niet drukken, we zijn in ieder geval beschermd tegen vlekken op onze eigen kleding. Eerst gaan we met een treintje een paar honderd meter de berg in waar we van onze gids de eerste uitleg krijgen over het ontstaan van de mijn al meer dan 500 jaar geleden. Bij de ingang hebben we ook allemaal een audioapparaat ontvangen waar we de uitleg ook in het Nederlands kunnen volgen. Alleen is de tekst van dit apparaat absoluut niet synchroon met dat wat de gids zegt, zodat ik het verder maar bij het Duits houd. Twee verhalen door elkaar, dat is niet prettig. Na deze eerste uitleg gaan we allemaal ‘rutchen’, dat wil zeggen in groepjes van vier op een soort glijbaan van hout naar beneden glijden. Dat sommige oma’s niet helemaal met hun kleinkinderen mee groeien blijkt wel uit de vele kreten van “eng en dat durf ik niet”. De oma’s hebben blijkbaar meer angst voor een glijbaan dan hun kleinkinderen. Nadat we allemaal veilig beneden zijn aangekomen gaat het verder door de gangen waar wordt uitgelegd hoe het zout wordt gewonnen. Namelijk door het omlaag pompen van water, waarna het zout zich daarin oplost, om het vervolgens weer op te pompen en te drogen. Via de Salzkathedrale en de Schatzkammer komen we bij een ondergronds meer van zout water, ja écht zout is dat. Met een boot varen we over dit meer naar de andere oever terwijl we tijdens deze overtocht worden verrast met een spectaculaire lasershow. Prachtig! Na het varen nog een keer ‘rutchen’ naar een nog lager niveau en daarna weer met het treintje terug naar de uitgang en natuurlijk de shop! Bij de ingang staan grote plaketten met daarop de mededeling dat er ‘om veiligheidsredenen’ absoluut niet mag worden gefotografeerd. Aangezien ik me absoluut niet kan indenken dat fotograferen in een zoutmijn onveilig kan zijn, maar volgens mij meer te maken heeft met de commercie van de bedrijfsfotograaf (tijdens de rondleiding worden er namelijk foto’s gemaakt die bij de uitgang kunnen worden gekocht) heb ik me deze keer niets van het verbod aangetrokken en gewoon foto’s gemaakt. Weliswaar zonder flits, wat de kwaliteit helaas niet ten goede komt, maar illegale foto’s zijn altijd nog beter dan geen foto’s en geven wel een indruk van wat we hebben gezien en gehoord.
Dinsdag 12 juni
Woensdag 13 juni
Vandaag is het weer een vrije dag. Velen gebruiken de dag voor een bezoek aan Salzburg. Sommigen gaan met de auto en anderen met de bus. Tot de grens hebben ze vrij vervoer op hun Berchtesgaden-Königssee Gästekarte, maar vanaf de Oostenrijkse grens moet er betaald worden.
Vandaag gaan we het Kehlsteinhaus bezoeken. Het Kehlsteinhaus – ook wel het Adelaarsnest genoemd - is door Martin Bormann gebouwd als geschenk aan Adolf Hitler ter gelegenheid van zijn 50ste verjaardag. “Ik zal een huis voor je bouwen van waar je op iedereen kunt neerkijken”, had hij tegen Hitler gezegd.
Om vijf uur moeten we allemaal weer terug zijn want dan is er een Super-Happy-Hour. Naast de gebruikelijke knabbeltjes en snackjes zijn er nu ook allerlei hapjes die door het tegenover de camping gelegen restaurant worden aangeleverd. Er is zo veel dat er vanavond niet hoeft te worden gekookt. Wel moeten we weer onder het afdak want het regent behoorlijk hard.
Het eerste deel van de route naar het Kehlsteinhaus gaat met de eigen auto via een 24 % steile weg. Vandaar mogen we niet meer verder rijden en moeten we met een pendelbus die ons via een smalle weg nog weer 800 meter hoger brengt. Nu moeten we door een 124 meter lange tunnel naar de liften lopen. Deze liften, die met messing zijn bekleed dat zo mooi is gepoetst dat we ons in de wanden en het plafond kunnen spiegelen, gaan we in 42 seconden nog weer 124 meter ophoog en komen midden in het huis uit. We zijn nu in totaal op 1834 meter hoogte aangekomen. Omdat de bombardementen in de Tweede Wereldoorlog zijn mislukt is het huis nog steeds in zijn oorspronkelijke staat en is er nu een restaurant in gevestigd. Maar de inrichting van die tijd is nog steeds duidelijk te herkennen. Vanaf het terras hebben we een prachtig uitzicht op de omgeving en kunnen we wat foto’s maken. Het is buiten echter bitter koud, zodat we al snel weer naar binnen gaan voor een warme kop koffie. De terugweg gaat weer op dezelfde omslachtige manier. Lift – tunnel – bus – en weer met de eigen auto 24 % omlaag naar Berchtensgaden.
Lees verder op de volgende pagina...
...vervolg van woensdag 13 juni
Op 500 meter afstand van de camping blijkt een vis kwekerij te zijn gevestigd. En daar moeten we dus gebruik van maken. Dus heeft de reisleiding er om vijf uur een rondleiding voor ons geregeld, met aansluitend een etentje in het restaurant. (Helaas deze keer voor eigen rekening). De visbassins bestaan uit twee gedeelten; de eerste zijn de bassins voor de bezoekers. Hierin zit dus niet de kweekvis maar worden er allerlei vissen ten behoeve van de bezoekers gehouden. Daar zijn ook andere soorten bij tot zelfs de steur aan toe. Ongelooflijk hoe iemand eindeloos kan praten over vissen en hoe ze moeten worden gekweekt. We hebben bijna een uur – in de regen – naar zijn verhaal staan luisteren. Maar daarna mogen we naar het restaurant voor een heerlijke vismaaltijd. Al met al toch een leuk extraatje dat niet in het programma stond.
Donderdag 14 juni We zijn dan wel in in Schönau aan de Königssee, maar we hebben het meer nog niet gezien. Dat gaan we vandaag goedmaken. Om tien uur is het dus weer verzamelen bij de steigers van de boten. De Königssee is een deel van het Nationalpark Berchtesgaden en daardoor verboden voor alle soorten boten. Alleen de boten van de Schiffahrt Königssee mogen er varen omdat deze al sinds 1909 elektrisch worden aangedreven. Je hoort deze boten dan ook absoluut niet. Na het vertrek geeft een van de bemanningsleden ons allerlei informatie over het gebied en de bezienswaardigheden waar we langskomen. Halverwege onze tocht naar St. Bartholomä wordt er een trompet uit een bergruimte onder het trapje gehaald om ons de echo te laten horen die van de rotswanden terugkaatst. Na ongeveer vijf kwartier komen we in St. Bartholomä. Dat is een schiereiland in de Königssee waar in 1134 het eerste kerkje werd gesticht door het Augustiner-Chorherrenkloster uit Berchensgaden. Het kerkje werd genoemd St. Bartholomäus, de boerenheilige, vandaar de naam van het schiereiland. In het voormalige jachtslot is nu een restaurant gevestigd waar we ons de koffie goed hebben laten smaken. De terugweg is op eigen gelegenheid, ieder kwartier is er een afvaart van de boot. Lees verder op de volgende pagina...
...vervolg van donderdag 14 juni
De reisbegeleiders hebben voor ons een combi-ticket gekocht die niet alleen geldig is voor de boot maar ook voor de kabelbaan naar de Jenner. De Jenner is een 1874 meter hoger Alpentop waarvandaan je een prachtig uitzicht hebt over de omgeving en de Königssee. De rit naar boven duurt maar liefst 30 minuten maar is alleszins de moeite waard want het uitzicht is inderdaad adembenemend. Het is boven helaas wel een beetje koud en ook nevelig waardoor echt scherpe foto’s moeilijk zijn te maken. De slimmeriken hebben de tocht naar boven uitgesteld tot morgen in de hoop dat het dan beter weer is. En achteraf hebben ze gelijk gehad.
Allgäu / Oberbayern
Zaterdag 16 juni
Zondag 17 juni
Het is vandaag weer een ‘reisdag’. We gaan verhuizen van de Königssee naar een ander meer, de Oberer Lechsee. Om precies te zijn naar Camping Via Claudia in Lechbruck am See. Het is warm vandaag, zo rond de 30 graden. Tijdens de rit valt het nog wel mee met de airco aan of de ramen open, maar bij aankomst valt de warmte op ons. Zeker als de voortenten moeten worden opgebouwd. Maar… we hoeven niet meer te rijden dus een pilsje is meer dan welkom en gaat er sissend in.
Het is dubbel feest vandaag. Het is vaderdag en Diny is vandaag jarig.
Onder het motto ’Een reisdag is geen kookdag’ heeft de reisleiding weer een dinertje georganiseerd in het restaurant van de camping. Met daarbij natuurlijk een drankje. De bediening is een beetje chagrijnig, maar het eten maakt dat weer goed. Vooral het gegrild vlees wekt veel hilariteit. Het blijkt namelijk een complete varkenspoot te zijn met kluif en al. Na het eten kunnen we nog heerlijk buiten zitten, want het is de eerste zwoele avond met nog steeds een lekkere temperatuur.
Voor de vaders wordt er een gezamenlijk ontbijt georganiseerd klaargemaakt door hun eigen dames. Paula en Trix zorgen voor een gekookt eitje en een glaasje sinaasappelsap. Na afloop van het ontbijt wordt er voor de tweede keer ‘Lang zal ze leven’ gezongen voor Diny, waarna zij voor ons twee traktaties heeft, eerst een cakeje en daarna ook nog een bonbon. Daarna gaat iedereen genieten van de zondagsrust en maken sommigen een tochtje op de fiets rond het meer.
Maandag 18 juni We moeten vroeg op. Om half negen staat er een bus op ons te wachten voor de enige bustocht van deze reis. Deze tocht zal ons naar de Zugspitze, Garmisch Gartenkirchen en de Wieskirche brengen. Zoals gewoonlijk is iedereen weer ruim op tijd aanwezig zodat we snel kunnen vertrekken. We hebben een al wat oudere chauffeur die ons zeer rustig rijdend naar ons eerste stop bij de waterval van de Lech brengt. De waterval niet erg spectaculair en meer een stuw voor de opwekking van elektriciteit. We rijden dan ook weer snel verder en komen na enige tijd aan de Oostenrijkse grens. We zullen de Zugspitze namelijk beklimmen vanaf de Oostenrijkse kant. Die kant is eenvoudiger voor ons, maar ook voor de bus. Met een enorme gondel waarin 50 personen tegelijk overbruggen we met een snelheid 10 meter per seconde in 10 minuten de 1725 meter naar boven. Daarna nog een paar trappen op voordat we de top op een hoogte van 2962 meter bereiken. Met deze hoogte is de Zugspitze dan wel de hoogste berg van Duitsland, maar zeker niet van Oostenrijk. Vanaf het terras hebben we namelijk een adembenemend uitzicht over de vele tientallen bergen van meer dan 2000 meter en soms wel 3000 meter hoogte aan de Oostenrijkse kant. De Zugspitze staat namelijk precies op de grens van de twee landen zodat je aan de ene kant in Duitsland en de andere in Oostenrijk bent. De telefoons piepen dan ook herhaaldelijk bij het wisselen van provider.
...vervolg van maandag 18 juni
Om twaalf uur worden we in het Panorama Restaurant verwacht voor de lunch. Nou, dat is geen eenvoudige lunch maar meer een 3-sterren diner met maar liefst drie gangen. Super, en dat in een prachtige ambiance en opgediend door twee leuke serveersters. Echt toppie daar op het toppie van die berg.
Na deze lunch (diner!) gaan we weer met de gondel naar beneden en vervolgen onze reis naar Garmisch Partenkirchen. We kunnen kiezen voor Garmisch of Partenkirchen dat allebei een centrum hebben. Na overleg met de chauffeur wordt het Partenkirchen waar het volgens hem rustiger is, maar de huizen mooier zijn. Dat klopt helemaal. De huizen zijn mooi en het is er rustig. Zelfs zo rustig dat er niets te beleven is. De enige attractie is de opheffingsuitverkoop van Schlecker met 50% korting op alles. Maar daarvoor komen we niet helemaal naar ZuidDuitsland. Toch?
Om half vier gaan we weer snel verder naar Wies waar de mooie Wieskirche staat. Dit is een prachtige bedevaartkerk in rococostijl. Ze werd gebouwd in de late jaren 1740. In 1738 werden tranen gezien op een oud houten beeld van de Gegeselde Verlosser. Dit mirakel leidde tot een toevloed van bedevaarders. In 1740 werd een kleine kapel gebouwd om het beeld te huisvesten, maar al snel bleek dat het gebouw te klein was in verhouding met het aantal pelgrims dat het aantrok en werd de grote kerk gebouwd. De bedevaartkerk staat sinds 1983 op de lijst van Werelderfgoed en werd tussen 1985 en 1991 grondig gerestaureerd.
Na dit korte bezoek rijden we terug naar de camping waar we om vijf uur weer arriveren na een enerverende trip.
Dinsdag 19 juni De dag begint heel onstuimig. Het is nog maar net middernacht geweest of er barst een geweldig onweer los. Het water komt als een ware zondvloed uit de hemel. Voor sommige voortenten schijnt deze waterhoos teveel te zijn want als we ’s morgens wakker worden blijken er een paar in elkaar te zijn gezakt. Bert gaat daarom op stap om bij een dealer in de buurt nieuwe stokken te kopen. Als Hans Lamb dat ’s middags ook probeert blijkt het niet meer te lukken. “Ik heb ze vanmorgen al verkocht aan de een of andere Nederlander”, zegt de handelaar. De man blijkt dus duidelijk niet over een erg grote voorraad te beschikken. Daarom heeft Hans maar wat geknutseld om toch nog droog te kunnen zitten, wat achteraf wel nodig blijkt te zijn want er komt nog veel meer regen. Om vier uur is het ‘happy-hour-jeu-de-boules’. In het moderne vakjargon zouden ze dat ‘multitasking’ noemen, twee dingen tegelijk doen. Achteraf blijkt dat wel mee te vallen, want terwijl de ene helft zich vermaakt met de ballen doet de andere helft dat met de hapjes. Vandaar dat het boulen wordt ingekort tot maar één spelletje, anders zouden alle hapjes op zijn. Ook dit ‘happy-hour-jeu-de-boules’-uurtje moet vroegtijdig worden afgebroken, want het begint weer te spetteren. Even later gaat het gespetter over in regen en daarna weer in eenzelfde gigantische onweersbui als vannacht. De hoeveelheid water is echter wel wat minder zodat er geen verdere schade aan de tenten ontstaat. Maar het is wel een mooi gezicht al die bliksemflitsen boven het meer.
Woensdag 20 juni
Donderdag 21 juni
Om vier uur in de middag worden we verwacht bij de aanlegsteiger van het vlot. We gaan namelijk met een heus vlot varen over de Lech. Afgelopen zondag is er een nieuw vlot ingewijd dat het oude krakkemikkelige vlot vervangt. Hiermee is de kans op zinken kleiner geworden en dat blijkt maar goed ook. Aanvankelijk spettert het een klein beetje, maar zodra we de trossen hebben losgegooid gaan de hemelsluizen weer open en varen we binnen no-time in een enorme wolkbreuk midden op het meer. Het is op het dek bijna net zo nat als onder de kiel. Als het daarna ook nog begint te onweren vindt de schipper het te gevaarlijk worden en keert hij om. Er was ons muziek beloofd en ook een hapje en een drankje, echter de muziek bestond uit kletterende regendruppels, het drankje hebben we nooit gezien en het hapje bestaande uit twee worstjes en een brezel werd ons doorweekt geserveerd. Helaas, dit tripje is dus letterlijk in het water gevallen, maar… morgen om twaalf uur mogen we in de herkansing, maar dan wel zonder worstjes, want die hebben we al gehad. We zullen zien.
Eerst is het om half elf gezamenlijk koffiedrinken omdat Huub vandaag jarig is. Hij gaat dus trakteren. Daarvoor heeft hij een grote berg koeken gekocht van verschillende soort en afmetingen zodat iedereen er wel wat lekkers van zijn gading bij vindt. Huub, nogmaals gefeliciteerd en bedankt! Lees verder op de volgende pagina…
...vervolg van donderdag 21 juni
Na deze koffie trekken we allemaal richting het vlot om de verwaterde tocht van gisterenmiddag te hervatten. Nu is het allemaal veel beter; het is stralend weer, het humeur is veel beter, de drankjes zijn er, de muziek is er, alleen de worstjes zijn er niet, die hebben we gisteren al gehad. We steken van wal, of hoe dat met een vlot ook heet en varen stroomopwaarts de Lech op. Al snel blijkt dat je voor zo’n groot vlot geen buitenboordmotortje moet gebruiken. Het kleine arme krachteloze ding kan het vlot niet tegen de stroom in krijgen waardoor we minutenlang op precies dezelfde plaats blijven hangen. Er zit geen millimeter voorwaartse beweging meer in en de schipper besluit uiteindelijk maar om te keren en terug te gaan naar het grote stuwmeer. Daar hebben we veel minder last van de sterke stroming. We blijven een uurtje op het meer rondvaren onder het genot van een drankje en deze keer ook de muziek. Een van de bemanningsleden kan een beetje accordeon spelen en zelfs de ‘Tulpen uit Amsterdam’ komen voorbij. Aan alles komt een eind, dus ook aan deze vlottocht die niet zo vlotjes is verlopen en na een uur en drie kwartier (het andere kwartier hebben we gisteren gehad) meren we met enige moeite weer aan. We hebben namelijk een nieuwe schipper die het nog moet leren, maar de tweede poging lukt, hoewel ook met enige moeite. Omdat de weersverwachtingen niet zo goed zijn is de namiddag-barbecue uitgesteld tot volgende week. Die houden we dus nog tegoed.
Bodensee
Zaterdag 23 juni
Zondag 24 juni
Vandaag is de laatste verplaatsing van deze reis. We gaan nu naar het Gern Campinghof in Salem bij de Bodensee. Niet vlak aan het meer, want daar willen ze ons als groep in deze tijd van het jaar niet hebben. We staan dus ongeveer 10 kilometer van het meer af.
Het programma blijft verrassen. Aanvankelijk staat daarin dat het een vrije dag is met als tip een bezoek aan het voormalige klooster en slot Salem. Nu blijkt deze tip te zijn omgezet in een vast programmapunt omdat onze reisbegeleiders, door creatief en zuinig te zijn, nog voldoende geld in kas hebben om dit uit de ‘pot’ te financieren. Dus gaan we (bijna) allemaal op de fiets naar het klooster. Dat is slechts op enkele kilometers van de camping, dus met de fiets goed te doen.
De reis is bijna voor iedereen voorspoedig voorlopen. Alleen Alet heeft pech gehad en dat nog wel op nog geen kilometer van de camping. Om de tijd tot 15:00 uur vol te maken wilden ze in het dorp nog even een ijsje eten. Daarbij struikelde ze over zo’n gemeen klein stoepje en kwam plat op haar gezicht terecht. Gezicht, armen en benen waren beschadigd en haar bril stuk. Gelukkig kunnen we het aan de goede handen van Enny overlaten om haar weer op te kalefateren, waarna de pijn weer snel minder wordt. Ze heeft er echter nog wel lange tijd last van gehad. De creatieve maaltijd die in het programma staat aangekondigd blijkt te zijn vervangen door een maaltijd op het terras van de camping. Het blijkt toch makkelijker om daar met z’n allen te eten dan met het bord op schoot bij de caravans. Het menu is meer Hollands dan Duits, namelijk kip met patat en salade. Het smaakt evenwel heel erg goed, vooral de kippetjes zijn lekker krokant gegrild door een plaatselijke kippenboer. Heerlijk toch!
We worden rondgeleid door Frau Sachmann - geen voornaam deze keer, een rondleidster is daar blijkbaar een voorname dame – die ons eerst vertelt over de geschiedenis van het klooster. Het werd in 1134 gesticht door de Cisterciënzers die het in 1802 vanwege de secularisatie (het onteigenen van bezit van de kerk door ‘wereldlijke’ vorsten) weer moesten verlaten. In die bijna 700 jaar hebben de monniken het klooster tot grote bloei gebracht. Vanaf 1802 is het klooster in bezit geweest van de Markgraven van Baden en in 2009 ging het over naar de deelstaat Baden-Württemberg. We beginnen onze rondleiding in het voormalige klooster waar we op de benedenverdiepingen uitleg krijgen over het kloosterleven en het verhaal over de grote brand in 1697 toen bijna het hele klooster in vlammen opging. Als herinnering daaraan is er in het complex een van de grootste brandweermusea van Europa gevestigd. Lees verder op de volgende pagina...
...vervolg van zondag 24 juni
Na de benedenverdieping te hebben bekeken gaan we naar boven naar de bibliotheek. Die is nog volledig in tact en er staan kasten met duizenden boeken. Nog weer hoger zijn de vertrekken van de abt. Het is hier alles pracht en praal met zelfs een eigen trap helemaal naar beneden naar de wijnkelders. Vandaar ook dat dit gedeelte van het gebouw is afgeschermd door een smeedijzeren hek waarvan onze Frau Sachmann gelukkig de sleutel heeft. Zoals ook van diverse andere deuren en hekken. Af en toe lijkt ze meer een cipier dan een rondleidster. Na het klooster gaan we de kerk bekijken die nog stamt uit 1285 en die van de brand gespaard is gebleven. Ook daar krijgen we weer de nodige uitleg. Verder gaat het weer, via de vleugel tussen de gebouwen waar de monniken vroeger hun brevier lazen, naar de zomerrefter. Daar werden de maaltijden op religieuze wijze genuttigd, vandaar ook de preekstoel. Heel bijzonder zijn de ‘majolica’ kachel uit 1733 en de afbeeldingen van het ‘ora et labora’, het ‘bid en werk’. Na nog een blik te hebben geworpen op het internaat dat nog steeds in gebruik is voor kinderen uit welgestelde families – Prins Charles van Engeland heeft hier ook gewoond – beëindigen we de rondleiding en gaan de meesten naar het plaatselijke café voor de koffie met…
Maandag 25 juni
Dinsdag 26 juni
Vrije dag. Door de meeste mensen wordt deze vrije dag ingezet als wasdag. De wasmachines en droogtrommels maken dan ook overuren. ’s Middags is er de barbecue die de vorige week was uitgesteld. Dat uitstellen blijkt een goede zet te zijn geweest want nu is het een prachtige namiddag met veel zon. Omdat we op deze camping allemaal bij elkaar staan op één veld is dat voor iedereen veel gemakkelijker. Geen gesleep en gesjouw met tafels en stoelen, alles kan nagenoeg voor de eigen caravan worden opgesteld. Gezelligheid troef dus.
Vandaag is er een van de hoogtepunten van deze reis; we gaan naar het bloemeneiland Mainau. Mainau is van oorsprong bezit geweest van de groothertog van Baden. In 1932 neemt zijn achterneef Graf Lennart Bernadotte het van hem over. Hij en zijn vrouw Sonja bouwen het eiland uit tot het bloemeneiland zoals het nu is. Momenteel hebben hun zoon Björn en dochter Bettina het beheer over het eiland via de Lennart-Bernadotte Stichting. We verzamelen ons op de pier van Unterüberlingen om met de boot over te steken naar het eiland. Henk en John hebben weer voor combikaartjes gezorgd zodat de entreeprijs niet alleen binnen het budget blijft, maar zelfs daaronder. Voor het verschil weten zij dan wel weer een andere uitgave te verzinnen. Na aankomst op het eiland gaat iedereen zijn eigen weg met de duidelijke opdracht om om kwart over drie weer terug te zijn bij de boot voor de terugtocht. Op het eiland is zoveel te zien dat het niet op deze pagina past. Daarom beperk ik me tot een fotocollage op de andere pagina waar iedereen wel iets van herkenning in zal vinden. Na terugkomst op de camping ontstaan weer spontaan de borrelgroepjes waar alles nog eens uitgebreid wordt besproken.
Woensdag 27 juni Vandaag moeten we helaas afscheid nemen van Hetty en Jacques die vervroegd terug moeten naar Nederland voor een feest in familiekring. Er blijven dus nog maar dertien koppeltjes over. In de loop van de middag horen we dat ze veilig bij Schinderhannes in Hausbay zijn aangekomen. Het eind van hun eerste etappe naar huis. De campingeigenaar heeft is aangeboden om ons mee te nemen voor een tochtje in zijn huifkar. Om kwart voor vier komt hij dus aangereden met zijn oude trekker met daarachter een oude omgebouwde kar. We stappen in en met een kar vol oude… (?) vertrekken we. Onderweg wordt er een enkele keer gestopt voor uitleg over wat we zoal zien. De omgeving, van wie is het land, wat wordt er verbouwd, hoe werkt alles hier, en nog veel meer. Zoals meestal op een kar wordt er met luide stem gezongen. De voormalige schooljuffen nemen hierbij het initiatief want zij kennen alle liedjes uit hun hoofd. Dus zitten we luidkeels te zingen dat we ‘Hoog op de gele wagen’ zaten, terwijl de wagen helemaal niet geel was. Foutje?
Na terugkomst op de camping neemt opa ons mee naar zijn hol diep onder de grond. Daar heeft hij namelijk zijn Schnappsbranderij. Aan een lange tafel wachten we op de dingen die komen gaan. En die gaan komen, nou en of. Vol passie vertelt opa ons over de geheimen van het stoken van ‘Obstlers’, ‘Birnenschnapps’, Kräutenbitters’ en Eierlikörs’. En bij iedere uitleg gaat de fles driftig rond. “Mmm, heerlijk, geef mij er nog maar een” horen we dan telkens. Met ieder glaasje – en opa is niet gierig – gaat het geluidsniveau omhoog. Na enige tijd is het daar ‘diep onder de grond’ lawaaieriger dan daarstraks ‘hoog op de gele wagen’. Vooral het laatste drankje, de Eierlikör, heeft gretig aftrek. Zo zeer zelfs dat Sjef spontaan de tafel af gaat likken als hij iets van het kostbare goedje heeft gemorst. Maar aan alles komt een eind, dus ook aan deze proeverij. En dat is maar goed ook want over een uurtje moeten we al weer aan tafel voor de grillavond. En ook daar hebben we van de leiding nog twee drankjes tegoed.
Om half zeven staan op het terras de tafels alweer gereserveerd voor ons klaar. Het eerste van de twee gratis drankjes wordt ingeschonken en het plezier is daardoor al snel weer op hetzelfde peil als daarstraks onder de grond. Het vlees ligt al op de grill en de frietjes – weer die heerlijke dunne – in het vet. De sla wordt op tafel gezet en daarna is het weer smullen. Met het tweede drankje gaat het geluidsniveau nog weer verder omhoog zodat de andere gasten wel blij zullen zijn als we vertrekken. Teruggekomen op het veld wordt door de meesten de voetbal (Spanje – Portugal 4-2 na penalty’s) genegeerd en wordt er nog tot elf uur in een grote kring nagepraat en natuurlijk… geborreld. Ze kunnen er vandaag blijkbaar geen genoeg van krijgen.
Donderdag 28 juni Het wordt een bloedhete dag vandaag. Bij temperaturen boven de 30 graden is het maar beter om naar het water te gaan. En dat doen we dan gelukkig ook. We gaan namelijk naar de ‘Pfahlbauten’ aan de Bodensee. De Pfahlbauten zijn een reconstructie van de paalwoningen die meer dan 6000 jaar voor onze jaartelling (dus 8000 jaar geleden) zijn gebouwd toen de eerste mensen zich aan de Bodensee vestigden. Van de originele woningen zijn nog wel resten bewaard gebleven maar die liggen diep onder het water. Onze rondleidster – geen naam deze keer – leidt ons rond en geeft ons uitleg over hoe het er in die tijd aan toe moet zijn gegaan. Ze vertelt ons over de leefgewoonten, over het gebruik van de diverse gereedschappen die toen nog werden gemaakt uit botten, steen en later ook van brons, over de ziekten die er toen heersten waardoor het grootste deel van de kinderen vroegtijdig stierf, en nog veel meer. Na afloop van de rondleiding – die overigens maar een half uurtje duurt - kunnen we nog een bezoek brengen aan de tijdelijke expositie waar nog veel meer voorwerpen uit die tijd worden getoond. Na afloop gaan de sportievelingen weer op de fiets terug naar de camping en de overigen met de auto. Om vijf uur is er weer een gebruikelijk CCK-happy-hour waar een grote hoeveelheid hapjes door de leiding wordt aangesleept. Er zit blijkbaar nog steeds geld in de pot.
Vrijdag 29 juni Vandaag is het weer een erg warme dag. De temperatuur loopt op tot zo rond de 35 graden. Het geplande tweede gedeelte van het jeu-de-boules-toernooi wordt dan ook afgelast om zonnesteken en andere problemen te voorkomen. In plaats daarvan wordt ieder schaduwplekje benut voor een beetje afkoeling. Wat een verschil met het begin van onze reis toen af en toe de kachel nog moest bijspringen. Om half zeven worden we – netjes gewassen en geschoren en de dames in hun beste kleren – verwacht in het plaatselijke restaurant ‘Apfelblüte’ waar we het afscheidsdiner gaan nuttigen. De leiding heeft deze keer niet zomaar voor een restaurant gekozen, nee, dit restaurant heeft zelfs een vermelding in de Michelingids. Dat dit geen garantie is voor een prettige bediening blijkt wel. De dames zijn een beetje chagrijnig en nukkig. Misschien ook last van de warmte? Het eten is er echter voortreffelijk met alweer een pannenkoekensliertjessoep, een hoofdgerecht dat bestaat uit drie soorten vis of drie soorten vlees en een ijscreatie toe. Tellen kunnen ze echter ook niet zo best, want de drie soorten vis op mijn bord blijken er maar liefst vijf te zijn. Ook het afrekenen van de drankjes geeft bij het vertrek nog wat problemen. Drie en een geeft bij ons een gemiddelde van twee, volgens de dames is drie meer dan twee en dient er dus extra te worden betaald. Toch nog bijna een klein smetje op deze mooie reis. Tijdens het diner doet eerst Henk het woord en blikt terug op onze reis. Hij vertelt hoe het initiatief is ontstaan, later is uitgewerkt, en de afgelopen vier weken is uitgevoerd. Hij bedankt ook iedereen voor zijn positieve instelling tijdens de reis en het plezier dat we hebben beleefd. Na Henk krijgt Ben het woord. Ben heeft namelijk de financiën gecontroleerd en heeft daarin geen onregelmatigheden aangetroffen. Wel heeft hij geconstateerd dat er zelfs nog 120 euro en een paar centen zijn overgebleven en stelt voor om deze te gebruiken als aanbetaling voor een volgende reis. Dit wordt door iedereen met enthousiasme ontvangen, hoewel de leiding er nog over na wil denken. Paula, Trix, Henk en John, gewoon doen joh!, het ging toch prima. Als laatste krijgt Kay het woord en ze bedankt namens ons allen deze zelfde vier mensen voor hun enorme inzet waarmee ze deze reis hebben georganiseerd en uitgevoerd. Als blijk van waardering geeft ze ieder een door ons allen getekende bedankkaart die kan worden gezien als een tegoedbon voor een gedrukt exemplaar van dit verslag. Zodra alles is uitgewerkt krijgen ze het toegezonden. Als laatste neem ik hierbij niet het verbale maar het schriftelijke woord; Lieve reisleiders, uit ervaring weet ik wat er allemaal komt kijken bij het organiseren van een reis als deze. Jullie hebben het voortreffelijk gedaan. De voorbereiding was goed, de uitvoering fantastisch en eventuele probleempjes werden met een kleine aanpassing soepeltjes opgelost. Namens alle deelnemers nogmaals dank hiervoor, en als jullie in de toekomst – zoals Ben al suggereerde – nogmaals een reis gaan maken gaan Anneke en ik zeker weer mee. De aanbetaling is immers al gedaan, of toch niet? Bedankt!
Tot besluit Talloze keren ben ik reeds voor mijn werk in Zuid-Duitsland geweest, maar had het eigenlijk nog nooit écht bezocht. Groothandelsmarkten, munitiedepots en bedrijvencomplexen geven nu eenmaal niet de meest optimale indruk van een streek. Ik was dan ook erg blij dat Paula, Trix, John en Henk het plan hadden opgevat om er dit jaar een reis naar te organiseren. En dan nog wel een reis van maar liefst vier weken, dat naar mijn beste weten nog slechts een keer eerder in de CCK-historie was voorgekomen. Het was dus al om een minuut na middernacht op 1 december 2011 dat ik me via de website voor deze reis heb aangemeld. Dit geeft mijn enthousiasme weer waarmee ik aan de reis wilde deelnemen. Ik wilde echter wel iets terug doen voor de reisbegeleiders en de groep en wat ligt er dan als redacteur van ons clubblad meer voor de hand dan je vrijwillig aan te melden als degene die het verslag zal gaan verzorgen. En wel voor alle vier de weken. Gaandeweg werd ik ook hiervoor steeds enthousiaster en uiteindelijk kwam het idee bij me op om het geheel als een (digitaal) boekwerk te laten verschijnen. Netbook en fotocamera werden dus een deel van mijn dagelijkse uitrusting. Alles werd schriftelijk vastgelegd en al met al heb ik bijna 1000 foto’s gemaakt. Maar hieraan bleek ik nog niet voldoende te hebben want ik heb ook nog gebruik gemaakt van enkele foto’s van Diny, John en Trix, waarvoor mijn hartelijke dank. Thuisgekomen begon het meeste werk; de teksten werden verbeterd, de foto’s werden uitgezocht en alles werd in boekvorm samengesteld, met uiteindelijk het resultaat dat jullie nu in digitale of gedrukte vorm voor jullie zien. Ik hoop dat jullie het mooi vinden. Zoals we op de afscheidsavond aan de reisbegeleiders hebben beloofd, en waar we ook voor hebben gecollecteerd, zijn voor hen speciale exemplaren gedrukt en deze hebben ze inmiddels ontvangen. Mijn taak zit er nu op, ik mag gaan uitrusten. En terwijl ik achterover geleund in een luie stoel zit kan ik al het moois dat we hebben gezien en beleefd weer als een film aan me voorbij laten gaan. Ik wens jullie veel lees- en kijkplezier.
