LEÓN Parador van León Plaza de San Marcos, 7 % 987 237 300 ) 987 233 458 Parador van Villafranca del Bierzo Avenida Calvo Sotelo % 987 540 175 ) 987 540 010 PALENCIA Parador van Cervera del Pisuerga Carretera de Resoba, km 2 % 979 870 075 ) 979 870 105 SALAMANCA Parador van Salamanca Teso de la Feria, 2 % 923 192 082 ) 923 192 087 Parador van Ciudad Rodrigo Plaza del Castillo, 1 % 923 460 150 ) 923 460 404
SORIA Parador van Soria Parque del Castillo % 975 240 800 ) 975 240 803 VALLADOLID Parador van Tordesillas Carretera de Salamanca % 983 770 051 ) 983 771 013 ZAMORA Parador van Zamora Plaza de Viriato, 5 % 980 514 497 ) 980 530 063 Parador van Benavente Paseo de Ramón y Cajal % 980 630 300 ) 980 630 303 Parador van Puebla de Sanabria Avenida Lago de Sanabria, 8 % 980 620 001 ) 980 620 351
Página 1
ADIF % 902 432 343 Internationaal telefoonnummer % 902 243 402 www.adif.es VLIEGVELDEN Informatie internationale vluchten % 902 243 402 AENA % 902 404 704 www.aena.es
BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS
SPAANSE BUREAUS VOOR TOERISME IN HET BUITENLAND BELGIË. Brussel Office Espagnol du Tourisme Rue Royale 97, 5º 1000 BRUXELLES % 322/ 280 19 26 ) 322/ 230 21 47 www.spain.info/be e-mail:
[email protected] NEDERLAND. Den Haag Spaans Bureau Voor Vreemdelingenverkeer Laan Van Meerdervoort, 8ª 2517 AJ DEN HAAG % 3170/ 346 59 00 ) 3170/ 364 98 59 www.spain.info/nl e-mail:
[email protected] AMBASSADES IN MADRID
Alarmnummer % 112 Medische spoedgevallen % 061 Guardia Civil % 062 Rijkspolitie % 091 Gemeentepolitie % 092 Verkeersinformatie % 900 123 505 www.dgt.es Gemeentelijk informatienummer % 010 Postkantoor % 902 197 197 www.correos.es
België Paseo de la Castellana, 18 % 915 776 300 ) 914 318 166 Nederland Avenida Comandante Franco, 32 % 913 537 500 ) 913 537 565
VERVOER Busstations Ávila % 920 220 154 Burgos % 947 288 855 León % 987 211 000 Palencia % 979 743 222 Salamanca % 923 236 717
Spanje
Segovia % 921 427 705 Soria % 975 225 160 Valladolid % 983 236 308 Zamora % 980 521 281
EUROPESE GEMEENSCHAP Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
H
Castilla y León
BURGOS Parador van Lerma Plaza Mayor, 1 % 947 170 685 ) 947 170 685
SEGOVIA Parador van Segovia Carretera de Valladolid-La Lastrilla % 921 443 737 ) 921 437 362
10:38
Castilla y León
ÁVILA Parador van Ávila Marqués Canales de Chozas, 2 % 920 211 340 ) 920 226 166 Parador van Gredos Carretera Barraco-Béjar, km 43 Navarredonda de Gredos % 920 348 048 ) 920 348 205
30/9/09
Spanje
HOL-CASTILLA LEON-Cubierta.qxd:Maquetación 1
Ávila Burgos León Palencia Salamanca Segovia Soria Valladolid Zamora
Pradairo 1029
LUGO
Londen
Na rc ea
2417
Miravalles 1969
N-VI
Catoute
N-120
N-VI
Río
AP-71
1848
Teleno
1778
Manzaneda
A-52
2127 d Se r
a e
Río
Peña Negra
2124 Lago de Sanabria
Er
ia
N-525 Río
BRAGANÇA
Mirandela
S PA N J E
N-630
San Vitero
Alcañices Sta. Luz 910
Emb. de Ricobayo
Miranda do Douro 983
Fermoselle
785
Emb. de Aldeadávila
Alfaraz Pereña de Masueco la Ribera Emb. de Almendra Vilvestre Ledesma
Melilla
El Cubo de Tierra del Vino
Foto’s: Fotografisch archief Turespaña
Druk: AGSM S. A. D.L. AB-505-2009 NIPO: 704-09-348-6 Gedrukt in Spanje
Opmaak: P&L MARÍN
DO
La Fregeneda
Río
Vitigudino
PARQUE NATURAL ARRIBES DEL DUERO
Villar de Peralonso
Lumbrales
To
Sando
Santa Ma de Torme N-620 Alba d Torme Retortillo A-62 Vecinos Buenavista Vald Hu eb SanctiLas Veguillas ra Fr Ye Spiritus Vilar lte Tamames Linares s Alh Formoso Morasverdes PARQUE NATURAL de Riofrío Endrinal QUILAMAS El Cabaco San Miguel GuijueloS Ciudad Rodrigo Peña de de Valero N-630 Francia 1732 C SIERRA El Bodón a La Alberca Miranda D E B É J A t a G Casares de Sotoserrano del Castañar Béjar e las Hurdes d Candelario Río
Berzosa 826
La Fuente de San Esteban
Mezas 1265
r a e r S i
Valverde del Fresno Moraleja1
1367 Jañona
Villanueva de la Sierra
PARQUE NATURAL LAS BATUECAS- PARQUE NATURAL LA COVATILLA PEÑA DE FRANCIA DE CANDELARIO Los Llan N-630
Pozuelos de Zarzón
Hervás
del Torm
A-66 N-110
Plasencia
Jaraiz de la Vera
CÁCERES 87 km
3e Editie
La Ve Zarapicos
SALAMANCA
Río
Vertaling: Marianne Moester Blom
Fuen Calzada de Valdunciel
Agueda
Tekst: Javier Tomé
Uitgave: © Turespaña Secretaría de Estado de Turismo Ministerio de Industria, Turismo y Comercio
RÍO
Corrales La d
N-630
UR O
Ceuta
Tolweg Tolvrije snelweg en Autoweg Nationale weg Eersterangsweg Tweederangsweg B-weg Spoorweg Hogesnelheidslijn Werelderfgoed Parador Herberg Golfbaan Camping Jachthaven Kuuroord Skioord Vliegveld Nationaal park Natuurpark Route van Santiago
ZAMO
Pereruela
Cibanal
885
Middellandse Zee
N-631
Emb. de Villalcampo
Bermillo de Sayago
Cast
724
Carbajales de Alba Villalcampo
Lagun de Villa
V de
Granja de Moreruela
1012
N-122
or
Macedo de Cavaleiros
P O R T U G A L
Madrid
A-52
Tera
Trabazos
1318
Villafranca del Bierzo. León
999
Lissabon
A-66
Corraes 1262
Chaves
Castilla y León
N-
2185
Peña Trevinca
Sab
50 52 54 60
N-120
N-536
Sil
o
Frankrijk
AP-66
D E
Emb. de Belesar
N-630
Emb. de Barrios de Luna
2117
A-6
1291
Golf van Biskaje
de Luna
Becerreá de Luna Als het al mogelijk is om de Mirantes Murias de Portomarín Páramo Burbia Fabero de Luna complexe werkelijkheid van Het gebied ligt voornamelijk Paredes del Sil Sarriá Santibañez I E R Zhet O Toreno Castilla y León in een definitie teE L Brond bekken Folgoso van de rivier de de Ordás Chantada Villaqui Herrería San Fiz de Seo San Miguel de la Ribera omvatten, is dat Duero, het grootste de Incio de las Dueñas Monforte dan Carrizo de San Miguel Villafranca de Lemos Bembibre del Camino ongetwijfeld “monumentaal”. van Spanje, en la Ribera del Bierzo rivierbekken Ponferrada Benavides Want alles aan de geografische bevindt Ezich in een de Órbigo Onzonil A Pobra T Santa Colomba Luíntra en culturele aspecten van deze bevoorrechte positie vanwege Valdevim Astorga N Hospital O Barco de Trives de Somoza O Freixido de Órbigo OURENSE M belangrijke verbindingen strategisch in het noordwesten de Destriana Manzaneda Encinedo M A R A G AT E R I A O Bolo Baños van dehet Schiereiland gelegen met deL Ahoofdstad vanLahet land Villamañán Bañeza Molgas A Veiga Truchas Castrocontrigo Vilar de Barrio CABEZAisDEbuitensporig. i r a e La en C br met de streken Gemeenschap aan de ra Justel MANZANEDA PARQUE NATURAL LAGO DE SANABRIA San Martín Het uitgebreide Ascala Oceaan. Castilla y Palacios Gudiñaaan de Castañeda Atlantische Xinzo de Sanabria Laza nuances is vooral te danken aan León is gelegen in het de Limia Cualedro Mombuey Puebla Benavente A Mezquita Padornelo denoordelijk Sanabria deBaltar buitengewone afmetingen deel van de Spaanse Santa Cristina Villardeciervos VALLE Verín Portelo D E LenT wordt E R A de la Polvorosa Centrale Hoogvlakte van deze streek, die een vijfde Figueruela San Vicente Tábara Arriba deel van hetFeces gehele Spaanse op denatuurlijke begrensd dewijze la Cabeza Peña Nofre
46 48
Braña 21
Peña Ubiña
O Corgo
Guntín de Pallarés
N-525
Parijs
1890
S
Verenigd Koninkrijk
Dublin
1712
L E Ó N
DE STREEK
Palas de Rei
N-540
Ierland
Portugal
Atlantische Oceaan
Meira
Rábade
big
8 8 11 14 17 20 23 26 29 32 35 36 38 40 42 44
Inleiding
Baamonde
Río
1
OVIEDO 14 km
grondgebied beslaat. De totaleMieres Cangas Pola de Narcea C oppervlakte van y León O Castilla de Lena R D C I L L E 2 Marentes is 94.193 km , de meest PAJARES-VALGRAN uitgestrekte streekLEITARIEGOS van de Degaña EuropeseVillablino Unie. Babia Sena Vi Caldas
Grandas de Salime
Ór
Inleiding Wandeling door de provinciehoofdsteden Ávila Burgos León Palencia Salamanca Segovia Soria Valladolid Zamora Genieten van Castilla y León Ávila. Het Gredosgebergte Burgos. Hart van Castilië León. De Route van Santiago Palencia. De Romaanse kunst Salamanca. Het berggebied Segovia. De koninklijke buitenverblijven Soria. Het land van El Cid Valladolid. Wijngaarden en kloosters Zamora. Meer van Sanabria Vrijetijd en vermaak Nuttige gegevens
O MIÑ
Na via
D
Rí o
U
Río
O
RÍ O
H
A CORUÑA 84 km
N
PONTEVEDRA 102 km
I
Jarandilla de la Vera
door de Cordillera Cantábrica in het noorden, Sistema Ibérico in het oosten, Sistema Central in het zuiden en Montes GalaicoLeoneses in het westen. De Duero, de grootste bron van elektrische energie van het land, daalt woest stromend af uit het hart van het Sistema Ibérica, op meer dan 2.000 meter hoogte. De rivier loopt als een as door deze streek en begint in de valleien steeds kalmer te stromen. Hier vormt zich een netwerk aan hoofd- en zijrivieren die in de grote Duero uitkomen en dat drie soorten landschappen heeft doen ontstaan: de woeste vlakte, het open veld en de vruchtbare laagvlakte. De verschillende landschappen hebben gezorgd voor een zeer gevarieerde natuur. De meest voorkomende boomsoort is de steeneik die goed bestand is tegen zowel de kou als de warmte. In alle provincies zijn steeneiken te vinden, op heuvels en in bossen.
Rivier de Carrión. Palencia
Ook groeien er kastanjebomen in de koelere en meer vruchtbare gebieden, vooral in de noordoostelijke gewesten van León. En tenslotte kan de reiziger in de bossen van het Gredosgebergte talrijke exemplaren van de zo geliefde grove dennen bewonderen. Dankzij de grote oppervlakte beschikt Castilla y León over een enorm gevarieerde fauna. De meest woeste zone herbergt diersoorten zoals de wolf en de bruine beer die gedoemd leken te verdwijnen maar tegenwoordig beschermd worden door maatregelen die het voortbestaan beogen van zoogdieren die in alle tijden door de mens achtervolgd zijn. De emblematische berggeit is te zien in de bergen van Gredos en in de Cordillera Cantábrica vindt men herten, wilde zwijnen en auerhanen. En onder de vogels zijn noemenswaardig de keizersarend, de vale gieren van de Kloof van de Lobosrivier en de ooievaars die overwinteren in Villafáfila.
Berlanga de Duero. Soria
Sierra de Gredos. Ávila
De natuurlijke grenzen van de Gemeenschap, deze imposante onregelmatig gevormde bergketens, hebben gezorgd voor gevarieerde en bekoorlijke landschappen. Op de hoge bergtoppen vormt de eeuwige sneeuw een prachtige aanblik, terwijl de lager liggende zones bestaan uit vruchtbare bomenmassa’s met rivieren die hier leven brengen.
DE GESCHIEDENIS Rond de Duero en diens zijrivieren vestigde een aantal stammen, waarvan de geschiedenis in de loop der tijden verloren is gegaan, in deze eeuwenoude Gemeenschap de eerste nederzettingen. Na onderwerping door de Romeinse legertroepen, bracht de pax romana deze streek beschaving en vooruitgang. Zo ontstonden hier bruggen en wegen, thermen en afvoersystemen, aquaducten en nieuwe stedelijke nederzettingen. De komst van de Westgoten introduceerde weer andere elementen in het landschap. Tenslotte bouwden de christenen de eerste kerken die aan de vlakke horizon van Castilië van verre te zien waren.
Het karakteristieke continentale klimaat van Castilla y León, met lange strenge winters die een contrast vormen met de gematigde zomers, heeft veel te maken met de levendigheid van deze streek. De diepe valleien vertonen naar gelang de tijd van het jaar een kleurschakering van diepgroen tot warmgoud, ofschoon de dalen altijd beschermd worden door zacht glooiende heuvels met kastelen die lijken te waken over de mensen en de voorschrijdende tijd.
Na opeenvolgende invasies van de Arabieren raakten de oevers van de Duero verarmd en ontvolkt. Maar het dal overleefde en vanaf de IXe eeuw werden hier steden als 3
heeft gespeeld bij de vorming van Spanje als natie. Het was een periode van oneindige rijkdom, uit de Nieuwe Wereld meegebracht in karvelen met de Spaanse vlag in top, die op alle bekende zeeën te zien waren. Alle vooruitgang en welvaart die in de daarop volgende eeuwen bereikt werd ging echter weer verloren toen het rijk “waar de zon nooit onder ging” langzaam begon af te brokkelen. In die tijd ontstond het fenomeen van de emigratie, de zoektocht naar nieuwe kansen, die vrijwel nog tot in onze dagen voortduurt.
Huis met de Schelpen. Salamanca
Zamora en Burgos gesticht. In de eeuw daarop werd dankzij de stimulerende kracht van graaf Fernán González een begin gemaakt met een gezamenlijke onderneming die de naam Castilië kreeg. Dit was de tijd van de Herovering van Spanje op de Moren die een nieuwe impuls kreeg door de definitieve vereniging van Castilla en León in 1230. Vanaf die tijd zou het machtigste koninkrijk van het Iberisch Schiereiland zijn eigen cultuur en identiteit gaan vormen.
In de XXe eeuw werd met de terugkeer naar de democratische samenleving in 1983 een Autonomiestatuut afgevaardigd dat de streek Castilla y León als een territoriale eenheid bevestigde, zoals eerder vermeld de meest uitgestrekte van Europa, met ongeveer tweeënhalf miljoen inwoners. De Gemeenschap bestaat uit negen provincies: Ávila, Burgos, León, Palencia, Salamanca, Segovia, Soria, Valladolid en Zamora. Hoewel de hoofdsteden en dorpen op zich een geheel eigen karakter vertonen, zijn zij verbonden door een gemeenschappelijk verleden met een rijke
In León werd de eerste ooit in het Westen gehouden democratische volksvertegenwoordiging bijeen geroepen en in Valladolid traden Isabel en Fernando in het huwelijk, het Katholieke Koningspaar dat een cruciale rol 4
geschiedenis en oude tradities. Kunst, cultuur en toeristische attracties vormen een drieluik dat de fascinerende persoonlijkheid van Castilla y León goed weergeeft. Een legendarische streek die opnieuw in staat is gebleken over het eigen lot te beslissen.
DE AARD VAN DE STREEK Eerder werd gerefereerd aan de enorme uitgestrektheid van deze Gemeenschap; hetzelfde kan gezegd worden van de historische en culturele monumenten. Er worden hier nog steeds opnieuw overblijfselen uit de Romeinse tijd ontdekt. Ook is Castilla y León altijd een van de initiatiefnemers geweest van de Route van Santiago die, de sterren van de Melkweg volgend, rechtstreeks naar
het graf van de Apostel Sint Jakob leidt in Santiago de Compostela. Of, uitgedrukt in de taal van weleer, deze Route bereikte het finis terrae, het laatste toentertijd bekende stukje land. Met dit fantastische staaltje van ingenieurswerk waarmee in het middeleeuwse Spanje begonnen werd en waarbij men steeds rekening hield met het welzijn van de pelgrims, werden wegen gerepareerd, bruggen, ziekenhuizen en herbergen gebouwd, hetgeen een buitengewone stimulans betekende voor de handel en de ontmoetingen tussen de verschillende volkeren. En vanzelfsprekend werden er schitterende kerken gebouwd die een bewijs vormen van de eeuwigheidswaarde van de religieuze beleving. Kasteel van Peñafiel. Valladolid
Langs de Route van Santiago verschenen werkelijk schitterende bouwwerken in Romaanse stijl zoals bijvoorbeeld de kerk van San Martín de Frómista in Palencia, de basiliek van San Isidoro van León en het bijzondere klooster van Santo Domingo de Silos in Burgos. Of de route van plattelandskerken door het noorden van de provincie Palencia, een zeer interessante zone op kunst- en toeristisch gebied. Het hoogtepunt van de gotische bouwkunst vond plaats in de periode van bloei van het rijk, toen Castilla y León synoniem was met Spanje en viceversa. De mooiste voorbeelden van deze stijl vindt men in de kathedralen van León en Burgos. De sobere kathedraal van León met diens kalme uitstraling heeft een aantal gebrandschilderde ramen die de bezoeker de
Turégano. Segovia
magische indruk geven zich in het middelpunt van het licht te bevinden. Anderzijds is de met fijn bewerkte stenen gebouwde kathedraal van Burgos zo rijkelijk versierd dat deze aan de Renaissance doet denken. Een latere bouwstijl produceerde werken in een verder ontwikkelde gotische stijl, gangbaar onder Isabella II van Castilië. Van deze Isabellastijl zijn voorbeelden te zien in Valladolid zoals het College van San Gregorio en in Burgos het Kartuizerklooster van Miraflores, die van een tot de verbeelding sprekende schoonheid zijn. De Castiliaanse bouwkunst met Arabische componenten, de gotische mudejarstijl, geniet in deze streek een lange traditie: het klooster van Santa Clara in Tordesillas en talrijke vestingen met als altijd levendig hoogtepunt de Alcázar van Segovia.
Collegiale Kerk van Santa María. Aranda de Duero. Burgos
Santa María del Azogue. Benavente. Zamora
De invloed van de Italiaanse Renaissance bereikte Spanje in de vorm van de platereske stijl, die prachtig is weergegeven in het gebouw van de Universiteit van Salamanca en het klooster van San Marcos in León. In deze tijd was ook de beste literatuur van de Gouden Eeuw nauw verbonden met deze plaatsen, met als illustratief voorbeeld de schelmenroman El Lazarillo de Tormes.
Samenvattend is het niet overdreven te beweren dat de Gemeenschap een samenvatting geeft van tweeduizend jaar christelijke cultuur. De aard van de streek wordt gevormd door een indrukwekkend kunstzinnig en cultureel erfgoed waaraan nog steeds nieuwe namen en werken worden toegevoegd. De invloed die van het prachtige landschap uitgaat is terug te vinden in het werk van Miguel Delibes en van de groep die bekend staat als de “School van León”. De onderzoeker en folklorist Joaquín Díaz volhardt in zijn strijd tot het behoud van de volkstradities. En met betrekking tot de beeldende kunst kan als meest representatieve schilder genoemd worden José Vela Zanetti; één van zijn beste muurschilderingen is te zien in het gebouw van de Verenigde Naties in New York.
Na de verhuizing van het Hof naar Madrid, in 1561, verloor Castilla y León grotendeels zijn vooraanstaande positie. Desalniettemin werden er toch nog enkele schitterende hoogtepunten bereikt zoals het barokke Plaza Mayor van Salamanca en een belangrijke stroming in de beeldhouwkunst met als bekendste vertegenwoordiger Gregorio Fernández. Het paleis van La Granja is te danken aan de Bourbondynastie, het laatste provinciale bouwwerk van artistiek belang.
Castilla y León is kortom een gigantisch museum, een meesterwerk vervaardigd door een veelzijdige natuur en een eeuwenlange glorierijke geschiedenis. 7
as
MA DR ID Humill adero Ave nida de P or tu gal
DE
Les quin
Pe d
LA
RA ST RO Fr an cis co Peregrin o G al le go
Re ye sC ató ro lic os La ga sc a P De lá y nie l
Call
RON
e
DA
Ca
MA
DR ID
2
9
es pín
Va ll
s
re
lT or
de
lle
Ca
de
do
on
oh rg Bu
Vi l ta pi os
an rm
l
He
de
lís
So
Te so
EO
PA S
lle
H
lle Ca
To m do an rn
Ca
os
de
Sa
nto
é
ej
o
los
e
lle
Cond
Án
res
Te la
Co
nd
e
Dom
ingo
Don
DE
L
ge
go
Dom in
San to
és
Fe
é
s Jo
de
A
ER
ET
RR
CA
IDA
ra
rete
Car
N
Río
r
ue
cq
Bé
r
ta
Atrio de Puerta de San Isidro la Malaventura
rza
Za
Ca
la
es
m
an
r To
steb
o
é Ti
Calle
de
La Sola na Call e Vil lare Cuc al ade ro Mar qu
co
Rí
Puerta del Puente
2 ja
s
s Va
San Esteban San E
Ermita de San Segundo
Ada
olá
andil
Nic
8
Soledad
Ramón
DE
Ma
DE
rqu
és
a os
eñ
rd
El C
Tra del Pvesía uente
Molino de la Losa
Ped ro
Núñez
Lopez
3
n eba Est mingo Do
Ca
Mercado de Ganados
San
Leale s
NI DA
AV E
Ajate s
VIEJA
4
0
Puente Romano
100
200
AÑO 2005
1
1 De Vier Zuilen
8 Klooster van de Heilige Theresia
2 Middeleeuwse stadsmuur
9 Klooster van Nuestra Señora de Gracia
3 Puerta del Alcázar
10 Klooster van Sint Jozef
4 Kathedraal
11 Klooster van La Encarnación
5 Basiliek van San Vicente De Vier Zuilen
6 7
10
5
lle
Las Mor
ada s
de
Pas a
je P rad o
Santander
esil
San c
las
ho
ho
San c
Tor d
Pra do
11
le al
Alvorens echter het middeleeuwse stadsgedeelte te bezoeken dient de bezoeker eigenlijk eerst het mooiste uitzicht op Ávila te bewonderen vanaf een bevoorrecht punt, de heuvel bekend als De Vier Zuilen (1), gelegen op ongeveer twee kilometer afstand van de stad, aan de weg naar Salamanca. Het meest karakteristieke element van Ávila is de beroemde middeleeuwse stadsmuur (2), de best behouden gebleven stadswallen van
Iets verderop rijst de Kathedraal (4) trots op, verrassend vanwege de gelijkenis met een militaire vesting. De voorgevel bestaat uit een bijna 43 meter hoge kanteelvormige toren met gotische en barokke elementen. In het met grijze en roodachtige steen uitgevoerde interieur valt de harmonieuze dubbele ruimte van de kooromgang op. Daar ligt achter het hoofdaltaar het rijkelijk bewerkte albasten praalgraf van Don Alonso de Madrigal, El Tostado, een meesterwerk van Vasco de la Zarza.
Santa Catalin a
ol Plaza del re Mansión de Iglesia de Santo er ez Ejército los Deanes n Fnánd Tomé el Viejo o Plaza r D e Tea H San tro de los Plaza Iglesia de M de igue Nalvillos CA l San Pedro Italia LL E Est rad a Puerta de Parque de Plaza de SAN Ca San Vicente San Vicente Santa Teresa lle o El Grande S EG de Ca UN lle DO de Plaza Ca l To stilla sta Catedral do Mansión de Cr los Verdugo Vie uz ja Palacio de n mo Portillo del los Águila o A leman D óni Mariscal ia Calle La Encarnación er toria G Vic Santo Tomé Plaza Plaza el Nuevo Fuente el Sol Va de tín de ra Teniente rio ar lR Plaza At n M Arévalo Palacio ey Episcopal Mosén Rubí San Martín Sa Convento de de Plaza de Plaza del Mosén Rubí Ayuntamiento Santiago es ita Mercado Chico vit Plaza qu a z n Iglesia de C Pedro Dávila Me Iglesia de Be z San Juan abal de Santiago ler pe os Plazuela de Ló Ca Palacio de He sim San Juan Palacio de r i ná ro Sa Benavites los Dávila nd Santa María ez Diputación ncho de la Cabeza Dá as Puerta Sa Ramón y Cajal Provincial vila s ed del Rastro n p J ela e im Torreón de Plaza ena B C hu láz los Guzmanes Plaza Corral Concepción ac v q ue Puerta de Campanas Arenal Co z Mansión de Parque del Carmen Tre los Poletinos del Rastro sT aza s San to D om Plaza de Az ing pu o Teso del Carmen ru la Santa Plaza Puerta de de Santa Teresa illo San Calle E m Poc p Palacio de edra Nicolás d a Núñez Vela
Palencia
C
In de volkspoëzie wordt Ávila gedefinieerd als “tierra de cantos y de santos” – streek van gezangen en heiligen. Het ongeveer 53.000 inwoners tellende stadje ligt op 1.131 meter boven de zeespiegel, waardoor het de hoogst gelegen provinciehoofdstad van Spanje is. Dankzij een zorgvuldig bewaard gebleven stadscentrum en talrijke monumenten is dit kleine vredige stadje in 1985 tot Werelderfgoed verklaard.
ÁVILA
AVE N
Ávila
Europa. Rond het jaar 1090 werd begonnen met de constructie van deze massieve stenen wal die 2,5 kilometer lang is, zes toegangspoorten en drie kleinere doorgangen telt, ongeveer 2.500 kantelen en 88 torens. De bekendste is de Cimorrotoren die de gigantische abscis van de kathedraal van Ávila vormt. De reiziger kan de bovenkant van de muur bereiken via de poorten van El Alcázar (3), Los Leales en El Carmen.
lla rri Pa
Wandeling door de provinciehoofdsteden
Iglesia de San Andrés Plaza de Pad re B albin San Andrés o
Toeristenbureau
6 Koninklijk Klooster van Sint Thomas
Parkeerterrein
7 Museum voor Oosterse Kunst
Parador 9
300 m
Burgos
Stadsmuur
Plaza de Santa Teresa
In het Kathedraalmuseum bevindt zich een prachtige zilveren monstrans, vervaardigd door Juan de Arfe, die bij processies wordt meegedragen.
uit de Spaanse geschiedenis, noemenswaardig. In het zomerpaleis van koningin Isabella is het bekoorlijke Museum voor Oosterse Kunst (7) gevestigd.
Buiten de stadsmuren staat de Basiliek van San Vicente (5), te bereiken via de gelijknamige poort. Dit is het belangrijkste Romaanse bouwwerk van Ávila, gemakkelijk te herkennen aan de klokketoren. De in de XIIe eeuw gebouwde kerk herbergt het schitterende praalgraf van Sint Vincent en diens zusters, versierd met taferelen uit het leven van deze martelaren.
De stad Ávila is nauw verbonden met de Heilige Theresia van Jesus, één van de grote kerkgeleerden. Het Klooster van de Heilige Theresia (8) werd gebouwd in 1636 op de plaats van het geboortehuis van de mystica. Naast een kerk met barokke en neoklassieke elementen zijn ook de moestuin en een museum met herinneringen aan de Heilige Theresia de moeite waard. De sporen van deze Teresa de Cepeda zijn nog duidelijk waar te nemen op de kerkelijke en culturele route die langs verscheidene bouwwerken leidt: het Klooster van Nuestra Señora de Gracia (9), het Klooster van Sint Jozef (10) en het Klooster van La Encarnación (11).
Eveneens buiten de muren bevindt zich het Koninklijk Klooster van Sint Thomas (6), een voortreffelijk voorbeeld van de gotische Isabellastijl, gebouwd in de XVe eeuw onder auspiciën van het Katholieke Koningspaar. Naast de drie rijkelijk gedecoreerde kloostergangen is ook het graf van Carrara-marmer van prins Don Juan, enige mannelijke nakomeling van het belangrijkste koningspaar
Koninklijk klooster van Sint Thomas
10
De hoofdstad van de provincie Burgos (ongeveer 162.000 inwoners) die een fundamentele verbinding vormt op de Route van Santiago kan bogen op een eeuwenoude geschiedenis. De oorsprong van de stad gaat terug tot halverwege de IXe eeuw en gedurende de Middeleeuwen was Burgos de hoofdstad van Castilië, totdat na de verovering van Granada Valladolid werd uitgeroepen tot nieuwe hoofdstad. Het is de moeite waard om een wandeling te maken langs de vele statige gebouwen en te genieten van het zuivere licht van Burgos. De reiziger bereikt het oude centrum via de Boog van de Maagd Maria (1), een poort die gedurende de XIVe eeuw in de stadswallen gemaakt werd en versierd is met standbeelden van plaatselijk befaamde personen. Hiertegenover staat de Kathedraal (2), door
Uitzicht op de stad
Teófilo Gautier gedefinieerd als “zo verfijnd als een vrouwelijk sieraad", die op de Werelderfgoedlijst is geplaatst. Het is het belangrijkste monument van de stad en naar afmetingen de drie na grootste kathedraal van Spanje. Het is een bouwwerk in gotische stijl en de eerste steen werd in 1221 geplaatst door Ferdinand III. Vooral noemenswaardig zijn de Sarmentaldeur, de schitterende kapel van El Condestable met het graf van deze Castiliaanse Opperrijksmaarschalk, de Gouden Trap, een werk van Diego Siloé, de prachtige koepel en het befaamde Kathedraalmuseum. Achter de kathedraal bevindt zich de Sint Nicolaaskerk (3) met een prachtig altaarstuk van gekleurde steen. En in de Kasteelwijk, aan de voet van de oude militaire vesting, bevindt zich de Sint Stefanuskerk (4) uit 1280, waar het zeer interessante Altaarmuseum is gevestigd.
as tor Sa nz P
Moneda
Pu eb la
Almirante Bonifaz
San
Laín
z
del R ey
Palom a
Go nzá le
Hue rto
Calle
6
CA
Ayuntamiento El Espolón
D
I OL
D
LA
L VA
Plaza San Fernando
L
RA
n
zó
Ar
9
ÓN NZ LA R A A
lan
DE
RC
UE
AP AT
ER
SI
Futuro Museo de la Evolución Humana
se
LLE
2
Plaza E del Cid
LL
Plaza Mayor
V
DE
A ID EN AV
O IT
CA
Esteban
Pozo Seco
Seminario
Fernán
San
Mirador
Plaza Fernando III
4
DE
Plaza de la Libertad
o
Calle
Castillo
5
d le To
AÑO 2005
AvIglesia de Gil San Lorenzo
A
RI
Hospital de San Juan
n Gra tro Tea
s aza Cor Arco de San Esteban
s
no
la el
Monasterio de San Juan
Iglesia de San Lesmes
es Lesm
San
nos tela Hor n a Los u n J Sa
SANTANDER
200 m
Esteban
100
Iglesia de San Gil
Corr alón
Convento de las Bernardas
Plaza de España
San
ncisco
Arrabal
N
Trinidad
AVENIDA CID CAMPEADOR
Calle San Fra
BURGOS
0
Calle Azorín
en
rg
Bu
1
PABLO
7
no
LA
Gim e
de
o
rri
lle
se
Pa
8
o
de
lE
m
Ca
pe
cin
ad
o
Ba
DE
res
Pa se
o
E
D
C. Lavado
Barrant es Ap ari cio y Ru iz
la
ME R
CE
D
Plaza Santa María
Isla
3
SAN
A a ID Calle Caler EN Puente de AV da Santa María iran eM Plaza Iglesia de Call o de Vega Santa Águeda res Iglesia de rog CA Antigua Alhonda la Merced el P mpo d a L da C Águe LE l lle Santa z de Ca Ca Ronda Mar tíne s lle o Cubo Iglesia de San Cosme Eduard Paseo de los y San Damián d pción Ci Calle la Conce Hospital Plaza l San Juan de Dios e d Instituto del Cardenal Luis Hospital de Martín Santos López de Mendoza la Concepción cia Paseo Ca M en de lle l AD la de Va Isla Plaza de lC R ID arm da Castilla ni en e E Av L L A Río AVEN C IDA DE PALENCIA
Solar del Cid González Fernán
Arco de Fernán González
In de omgeving van Burgos bevinden zich twee religieuze bouwwerken die een bezoek meer dan waard zijn. In het westen staat het Koninklijk Klooster Huelgas Reales (8), gebouwd door Alfons VIII in 1187 op een buitengoed. Het voornamelijk als pantheon dienstdoende klooster heeft een gotische galerij versierd met motieven in mudejarstijl. In de kapel van Sint Jakob bevindt zich een houten beeld van de Apostel met een beweegbare arm waarmee edelen tot ridder geslagen werden. In het Museum van Kostbare Stoffen bevindt zich, naast andere stukken uit die tijd, de historische vaandel die in Las Navas de Tolosa buitgemaakt werd op de Arabieren.
Kartuizerklooster van Miraflores
1 Boog van de Maagd Maria
Op weg naar de rivier komt men langs het Huis met het Koord (5), het meest opmerkelijke civiele bouwwerk van de stad. Hier ontving het Katholieke Koningspaar in 1497 Columbus na terugkomst van zijn tweede reis naar Amerika. Aan de overkant van de Sint Pietersbrug (6), op de andere oever van de rivier de Arlanzón, staat het Huis van Miranda en het Huis van Angulo. Beide gebouwen herbergen het Museum van Burgos (7) met een belangrijke archeologische en kunstcollectie.
2 Kathedraal 3 Sint Nicolaaskerk 4 Sint Stefanuskerk. Altaarmuseum 5 Huis met het Koord 6 Sint Pietersbrug 7 Museum van Burgos 8 Koninklijk Klooster Huelgas Reales 9 Kartuizerklooster van Miraflores Toeristenbureau Parkeerterrein Ziekenhuis
12
In het oosten van de stad staat het Kartuizerklooster van Miraflores (9), gebouwd tussen 1454 en 1488. De kerk herbergt het schitterende graf van koning Juan II, koningin Isabella van Portugal en prins Don Alfonso, broer van Isabella van Castilië, en een spectaculair veelkleurig altaarstuk van de hand van Gil de Siloé. Volgens de overlevering werd dit verguld met het eerste goud uit Amerika dat Spanje bereikt had.
Huis met het Koord
Kathedraalmuseum
13
o
de
Al
ma
os Rí lo s
at
Pa
bl
Ju
an
o
Bl
an
ca
de
a Vac
Ca
be
Plaza Serradores Ca ñ
Vi ct or
eo
Sa
n
4
de
M
za
lle
o
Plaza Puerta del Obispo
n
Ca
lle
ov er
a
en
n
Sa
rri
rch
Vi rg
Sa
Ba
Ar ve ja l
Fe Alfons rnando I o El J usticie CARR ro ERAS Santa Marina
Murallas
isp
la
Ca
Babia
Palomer a Perales San AVEN Lore IDA D nzo E LOS CUBO S Card Plaza enal Hospital de San Alvito Nuestra Señora Regla Land azuri Pablo
ll
Ob
de
lle
Bermudo lll
lipe
lle
Ca
Lama
El Torr ejón
Fe
Anch
Ca
Aza
Calle
Pa so
bech
ería
Dám Meri aso no
ía
ad
Ab
3
La
sC
nu eva
7
1
2
Matasiete Mulh Puert a acín Sol
Ma
a
Pela y
Plaza Regla
Sa l
o
Flórez
de rias s Mu rede Pa ifa Tar
S Gu an isá n
Iglesia de Ser Santa Marina rano s
lle
oB ad illo rian oD Ber omí San rue ngu to n ta ez Tirs Sa o Iglesia de Plaza Descalz San Martín os Platerí s Santo Martino as lla i Plaza de r S a acramen V San Salvador de Murallas to Puerta de Torres Omaña Cerva Plaza Plaza ntes Palat del Rey Av la Reina Misericordia Riaño Caño Luna en Santa Ana Plaza San ida Casa de las Ca El C id Isidoro rb Carnicerías aj Jardines Plaza de al as del Cid Regid Conde Luna Ra Plaza Don ores Ruiz de Sa mó lazar Gutierre n Palacio del Plaza Santa Conde Luna Cascalería y María del Camino Call Plaza San e de Iglesia de la Marcelo la Ca Rúa Virgen del Camino jal Iglesia de Puer ta San Marcelo Ayuntamiento Moneda Convento de ISL A Plaza Santo la Concepción E DR PA L Domingo DE AV EN IDA de la In Avenida Murallas depend s o encia Sa a arc nt Museo run M d a e V Convento de an Etnográfico a S e San Francisco quin No ad Joa ni Ví a an Gr Alfonso Plaza V Gil y Plaza de la Cortes Carrasc Inmaculada o Leonesas 0 100 200m
Plaza del Vizconde Plaza Puerta Castillo
Plaza Espolón
Burgo Nu evo
icio
Plata
Gen Lafu eral ente
VII
Legión
O II
RDOÑ
N
Calle del
Lope
Fajeros
Hosp
Vega
AVEN IDADA O
co
na
ue
lb Va
Agustín
cis an nF Sa
Julio Campo
de
La T orre
Re
dez nán Fer dórniga Ca
5
s ca
er
6
iro
Kathedraal
Plaza de San Lorenzo
m Ra
Een korte wandeling brengt de reiziger naar een waar sieraad van de stad, de Kathedraal (4), bekend als de pulchra leonina; het is één van de mooiste
LEÓN rios Los Oso
Het emblematische en reeds meer dan tweeduizend jaar oude León (ongeveer 140.000 inwoners) waar de eeuwenoude geschiedenis is af te lezen aan de prachtige stenen bouwwerken, is voortgekomen uit een legerkamp opgezet door de Romeinse Legio VII tussen de rivieren Torío en Bernesga. In de Middeleeuwen was León hoofdstad van het Koninkrijk, hetgeen de reiziger op zijn wandeling nog op talrijke plaatsen in de stad zal kunnen merken.
Gonzá
o r sc a ci iz an lam Fr Vil de
León
Het Plaza Mayor (1) bevindt zich in het hart van deze stad waar op harmonieuze wijze nieuwe elementen met oude verenigd zijn. Hier werden vroeger allerlei volksevenementen gehouden. Aan het plein staat de Oude Consistorie (2), een paleis met een langgerekte gevel dat eeuwenlang heeft dienstgedaan als “observatiepost van het stadsleven”. In de omgeving, bij het Plein van Sint Maarten (3), staat een aantal voornaam uitziende huizen en kerken met geliefde heiligenbeelden.
Ca
de lez ués egre q l ar ntea de M o M
io
Av SAN PEDRO en id Sa a n de G ui Jo lle sé rm o M a Ca ría lle Fe de rn án Ca de nt ar z ra na s
Anton
8
AÑO 2005
bouwwerken in Spaanse gotische stijl. In het jaar 1255 werd begonnen met de constructie van de huidige kathedraal, op de plaats van een zeer oude Romaanse kerk die op zijn beurt op de voormalige Romeinse thermen gebouwd was. De bijzondere faam is mede te danken aan de bijna 1.800 vierkante meter gebrandschilderde ramen, door Miguel de Unamuno gedefinieerd als “een wonder van licht en steen”. Het Kathedraalmuseum is één van
1 Plaza Mayor 2 Oude Consistorie 3 Plein van Sint Maarten 4 Kathedraal 5 Huis van Botines 6 Paleis van de familie Guzmán 7 Basiliek van San Isidoro 8 Hostal San Marcos. Parador Toeristenbureau Parkeerterrein Parador
15
Palencia
San Isidoro. Koninklijk Pantheon
de meest complete in zijn soort met een collectie die stukken uit de prehistorie tot en met het neoclassicisme omvat. Plaza Mayor
Via de Calle Ancha bereikt men het Huis van Botines (5), een modernistisch bouwwerk door de geniale Antonio Gaudí. Aan de overkant staat het Paleis van de familie Guzmán (6), zetel van Gedeputeerde Staten, dat een prachtige voorgevel heeft en een binnenplaats in platereske stijl. Iets verderop bevindt zich de Basiliek van San Isidoro (7), gebouwd tegen één van de muren van de middeleeuwse stadswallen. Het gewelven van het koninklijk pantheon, waar 23 koningen van León hun laatste rustplaats vonden, zijn versierd met buitengewone muurschilderingen uit de XIIe eeuw, reden waarom deze bekend staat als de Sixtijnse Kapel van de Romaanse kunst. In het Museum van San Isidoro is een uitgelezen verzameling handschriften te bewonderen. Aan de andere kant van de
stad staat het Hostal de San Marcos (8), een voormalig klooster en toevluchtsoord voor pelgrims. Het werd gebouwd in de XVIe-XVIIe eeuw in platereske stijl. Hoewel hier tegenwoordig een luxueuze Parador gevestigd is, was dit gebouw vroeger een strenge gevangenis waar Francisco de Quevedo gevangen heeft gezeten. In de kloostergang van de kerk is het Museum van León gevestigd, met kunstschatten zoals de Cristo de Carrizo, een klein ivoren kruis uit de XIe eeuw.
De oude hoofdstad van Palencia (ongeveer 80.000 inwoners) bevindt zich aan het hoofd van de uitgestrekte vlaktes van het gewest Tierra de Campos. De rivier de Carrión loopt met een boog om de stad heen. Het monumentale beeld Cristo del Otero (1) -Christus op de Heuvel- is een rank symbool van de moderne tijd in een stad met een belangrijk historisch verleden, een stad die eveneens een prominente plaats inneemt in het mozaiek dat het huidige Castilla y León vormt. De maatschappelijke ontwikkeling die Palencia de laatste tijd heeft doorgemaakt is terug te vinden in de Calle Mayor die van noord naar zuid dwars door de stad loopt en die goed weergeeft wat zich hier in het dagelijks leven
Kathedraal
Aan de Avenida de los Reyes Leoneses bevindt zich het MUSAC, het Museum voor Hedendaagse Kunst van Castilla y León, gewijd aan avantgardistische en experimentele kunstuitingen. 16
afspeelt. Halverwege deze hoofdstraat bevindt zich het Plaza Mayor (2) met luchtige zuilengalerijen en statige huizen voorzien van wapenschilden waar zich een monument gewijd aan de plaatselijke beeldhouwer Alonso Berruguete bevindt. Eveneens staan hier het Gemeentehuis (3) en de Kerk van Sint Franciscus (4), een oud franciscaans klooster uit de XIIIe eeuw. Iets verderop verschijnt de tot de verbeelding sprekende Kathedraal (5) van Palencia, die als bijnaam “de onbekende schoonheid” draagt, rustend op een XIe-eeuws Romaans bouwwerk. De huidige gotische constructie werd gebouwd naar voorbeeld van de nabijgelegen kathedraal van Burgos. De strenge buitenkant wordt slechts verluchtigd aan het hoofdeinde met waterspuwers
2 Plaza Mayor 3 Gemeentehuis 4 Kerk van Sint Franciscus 5 Kathedraal 6 Bisschoppelijk Museum 7 Kerk van Sint Michaël
Toeristenbureau Parkeerterrein
18
BA CU
Calle Maldo nado tólico
Alfonso X El Sabio
s
s
Carrión
a
DE
L
arz
uela
tra d
ador
CASTIL
SA LÓ
N
corn
e M a Pri riano eto
Jardines Salón de Isabel II
EO
Co lón
Man
Es
erd
Riz
Va lv
Plaza Mayor en Gemeentehuis
AV E
LA Puente Hierro
NID AR A RE GE PÚ NT BL INA ICA
en siertorentjes. Vooral de toegangsdeur van de Bisschop is de moeite waard, versierd met beelden van de Maagd Maria en andere heiligen en profeten. Het platereske altaarstuk uit de XVIe eeuw dat van grote historische waarde is, bevat beelden van Jan van Vlaanderen en een Kruisweg van Juan de Valmaseda. In het klooster bevindt zich het Kathedraalmuseum met werken van El Greco en Zurbarán.
1 Cristo del Otero
Calle Juan Bravo
DE
A
AVE NID
Los Cho pos
L
PA S
Sa Do nc n ho
Doc Cajator l
la co
Az de
Card Almaenal raz
Río
J Be acint nav o ent e
erón
Ign
arcos
Puente Mayor
Las Cantiga
s Ca
L Tin os tes
AÑO 2005
7
Reye
AVENID Iglesia A MANU San Lázaro Plaza EL RIVER A s San Lázaro o g r Bu Call e Convento de la Santa Clara oa Pue bla ng Be
Rinconada de San Miguel Plaza San Miguel Antig ua DE
200 m
100
ez rtín
ac
io
Ma
Soldados
tín Cal d
e
Vale n
Call
San M
May or Plaza del Puente
M ay or Plaza Isabel Ge n e la Católica A ral mor
ISA
Bec Marq erro ués a Aldaib de Pan adera s Call e Em ped rad a
0
Plaza Cordón
Fe Pr lipe Ju iet an o Jim Ra én món ez
ANTIGUA FL ORIDA Alon so F de Mernánd e a z r id Obisp o Balle Nicolás stero s
Dato
a
ardo
rac
Edu
Ur ña
Do
rid oS an Ma r tín Man flor ido
rm
ónig
Can
an
os
Ma d
s
sú
AVENIDA
Pas are
Eras de l Bosque
DE
AVENIDA
Calle
Je
N
4 3 2
AL
Aven ida
o
de
z
Plaza de la Inmaculada
Plaza Abilio Calderón
lle Ca
a
5
L
Be rru gu et e
yo
íre
s
Vacceo s Plaza Casado del Alisal
DE
Pe la
m
es
Plaza Andrés Moro
Ra
ico
Plaza Europa
llan
lle
a
Plaza Habana Bue nos Aire s
lle Va C.
Ca
r Te
Plaza Cervantes
z de én en
a
He
Ca lle M
nt
Sa
6
Agustinas Canónigas
io ton An aura M
Convento de la Piedad Niñ Plaza San de C os Pablo oro Iglesia Santa Marina
Plaza León
ót
inas
los
CA Lo SADO pe de Ve g
ita
R SANTANDE
Florida Blanca
Saldaña Anastas ia Santa maría
Iglesia San Pablo
G
Enc
s
TO
Ca lle
Las
le Triga
NIE
Ca m po s los
ÓN
Calle
de
AVEN IDA
AVENIDA SIM
lo s
les Rob
Acacia s
Abe
Avenida
1
PALENCIA
de
s
los
tos
Los
Jardinillos de la Estación
da
mo
Ála
lle
s
Macho
ni
Ca
o Olm
Victorio
Los
ero Ot
Plaza Bernal
Av e
s nco Fra Plaza z e Lóp San Juanillo nta Infa alina t Ca los
lle Ca
Pizarro Calle Francisco
ís Par
las
l de
de
nso
Alo
lle Ca
eo Pas Paseo
Pelayo
Don
Niet ver van de Kathedraal bevindt zich in het Bisschoppelijk Paleis het Bisschoppelijk Museum (6) waar collecties uit de kerken van het bisdom te zien zijn. In dezelfde karakteristieke wijk
van El Mercado staat ook de Kerk van Sint Michaël (7) van Romaanse oorsprong in ogivale gotische stijl. Volgens de volksoverlevering trad hier El Cid in het huwelijk met Doña Jimena. De toren met kantelen is een waar symbool van de stad, evenals de imposante Cristo del Otero, gebouwd op een heuvel ten noorden van Palencia. Dit 20 meter hoge monument, in 1930 gemaakt door Victorio Macho, lijkt de bezoeker vriendelijk met open armen te ontvangen, hetgeen een ware beginselverklaring is van de gastvrije hoofdstad van Palencia.
Sint Pauluskerk
19
y Fra
Vitigudino
is Lu
al
an
afr
Az
Recto r
Tova r
s
rp u
Co
el
ad
nd
Sorias
Ama rillo
Pinto
Pozo
Calle
s
rtire
Má
Rúa Mayor
Ancha
rdo
Cu e
sta
Sierpes
Enca rnac ión
do
Toro
EL ITA S
.S áe z
RM
Pr of
CA
Ro
LAS
DE
iba
Arr
PAS EO
VIC EN TE
Teja
rcía
era
es
Balm
La
Pa
lma
nG
Sa
San Narciso
Salamanca kan er onder meer op bogen twee kathedralen te bezitten. De Nieuwe Kathedraal (7) werd gebouwd door Juan Gil de Hontañón vanwege de onvolkomenheden van het oude bouwwerk; in 1733 werd de constructie voltooid. De belangrijkste stijl is laatgotisch, hoewel er ook talrijke elementen
Toeristenbureau Parkeerterrein Ziekenhuis 21
S
o
Mazas
1 Plaza Mayor 2 Gemeentehuis 3 Huis met de Schelpen 4 La Clerecía 5 Universiteit 6 Museum van Salamanca. Escuelas Menores 7 Nieuwe Kathedraal 8 Oude Kathedraal 9 Casa Lis. Museum voor Art Nouveau en Art Deco 10 Kerk van Sint Stefanus 11 Klooster van Las Dueñas
het Casa Álvarez Abarca het Museum van Salamanca (6), met een belangrijke schilderijenverzameling.
LEJA
ing Dom anto yo S Arro lo San Pab
Libreros
N
ero Luc
Vía
Ga
CANA
Gran
lo Pab San
ia añ mp Co
do Pra
SAN
DE
eira
San Vicente
oto
s itu
rP Isca
DE
O
p ír ti S nc Sa
Vía
ra mo Za
Rascón
PASEO
SE
Gran
Calle
Crespo
Domingo de S
PA
Padilleros
Condes
Uitzicht op de stad
De Calle Libreros voert naar de Universiteit (5) die Salamanca wereldfaam heeft bezorgd. De universiteit werd gesticht door Alfons X de Wijze in 1254; de voorgevel is een prachtig voorbeeld van de plaatselijke platereske stijl, met een bekend medaillon waarop het Katholieke Koningspaar is afgebeeld. Op de binnenplaats bevindt zich een standbeeld van Fray Luis de León, één van de vele vooraanstaande figuren die aan deze instelling verbonden zijn geweest. In de Escuelas Menores bevindt zich de beroemde "Hemel van Salamanca" die de koepel van de Universiteitsbibliotheek placht te versieren. Iets verderop herbergt
SALAMANCA
D
Een wandeling door Salamanca dient bij voorkeur te beginnen op het Plaza Mayor (1), het belangrijkste plein van Spanje vanwege de afmetingen en de bijzondere vormgeving. Het werd tussen 1729 en 1755 gebouwd door de gebroeders Churriguera. Aan de oostzijde staat het Koninklijk Paviljoen, versierd met een borstbeeld van Filips V. De goudkleurige steensoort van gebouwen zoals het Gemeentehuis (2) verkrijgt bij zonsondergang een onvergetelijk fraaie gloed.
a ad an Gr
Blijk gevend van een diepgaand inzicht heeft iemand Salamanca (ongeveer 157.900 inwoners) ooit “de gouden stad” genoemd. Inderdaad is de prachtige stad aan de Tormes van doorslaggevend belang geweest voor de ontwikkeling van de Spaanse volksaard. De UNESCO verklaarde de stad tot Werelderfgoed vanwege de talrijke kunstschatten en ook werd Salamanca met recht uitgeroepen tot “Europese Culturele Stad van het Jaar 2002”.
Plaza M. Hernández Valdés del Oeste nal Bo nero o t a Nie Gr s Ro ria tu nd a As Av en Padilla ida Plaza de Plaza de Casa de Plaza de la las Carmelitas de Santa Santa Plaza de n Eulalia Constitución Lucena Teresa Santa có Vil Rector ar lam Iglesia del Teresa Al Plaza de ay Plaza Plaza de Sancti Spiritus se en or los Bandos Broc del la Reina Plaza de Sancti Spiritus Hospital Especias Liceo la Fuente Santísima Cu e Correhuela sta N Trinidad en Plaza de Plaza de San Sa uev Convento de del Carm nB a d Cristóbal la Libertad ern e las Ursulas Casa de ard Jarrín Asadería o Obispo Capilla de la las Muertes 2 Vera Cruz 1 Casa de Campo de las Plaza Unamuno Varil San Francisco o lo Iglesia de del Ángel ril nz Palacio de G Ramó Ba San Martín Monterrey n y Ca Plaza Plaza San ja l Colegio Mayor Plaza del del Pedro Cojos San Justo Justo Arzobispo Corrillo Iglesia de Iglesia de Bretón Fonseca los Capuchinos la Purísima Santa Clara Miñagustín Esp Cue sta S Palacio de ejo Caldereros an B las 3 la Salina Torre del M Iglesia-Convento ar Cer Clavero qu van de las Claras Palacio de es tes 4 a Orellana Plaza de Santo Tomás Colón Palacio de al AlmCantuariense ua n a g arz Abrantes ti Plaza del Rab n a Calle del Ro La Botánico sario aA 11 Cr Rú La Fé Palacio de Anaya Colegio de uz Plac 10 Calatrava Plaza entin Travies Plaza de a os Concilio Palacio de Anaya 5 6 de Trento Plaza de Congresos Escuelas la Palma 7 Ferrer Menores Plata 8 Huerto de Latina Tavira Calixto Y Melibea BÉ RA ESPE Plaza Puerta RECTOR O San Pablo Plaza de 9 PASE la Merced Veracruz Jardín de la Merced ES Iglesia de Plaza EN del Puente Santiago GAÑO SAN GREGORIO Verraco Ibérico 100 300 m 0 200 Puente de Río Puente Romano AÑO 2005 Sánchez Fabrés Tormes de
Salamanca
Via de Rúa Mayor bereikt de reiziger het Huis met de Schelpen (3), het monument dat de karakteristieke burgerlijke bouwkunst van Salamanca heel goed weergeeft. De originele naam is te danken aan het symbool van de pelgrims, de schelp waarmee de muur is versierd. Aan de overkant bevindt zich La Clerecía (4). Dit bouwwerk wordt beschouwd als een meesterwerk in barokstijl waarvan de werkzaamheden meer dan honderd jaar in beslag hebben genomen.
Puerta de Zamora Plaza Iglesia de Campillo San Marcos José Jáuregui Arco Plaza de San Mateo San Juan de Sahagún s Reye os Vázquez lic Cató Coronado
Segovia
Plaza Mayor
in renaissancestijl te zien zijn, vooral in de wanddecoraties. De toren werd in 1705 door de gebroeders Churriguera gebouwd, hoewel deze later gerestaureerd moest worden als gevolg van de schade aangericht door de aardbeving van Lissabon in 1755.
Kathedraal (8). Het meest karakteristieke element van buiten af bezien is de Torre del Gallo, een prachtig koepelgewelf met Byzantijnse invloeden. In het Kathedraalmuseum zijn uitstekende werken van Francisco Gallego en Jan van Vlaanderen tentoongesteld.
Aangezien beide kathedralen met elkaar in verbinding staan, wordt de wandeling vervolgd met een bezoek aan de Oude
Achter de kathedralen bevindt zich het Museum voor Art Nouveau en Art Deco, gevestigd in een mooi modernistisch gebouw uit 1905, het Casa Lis (9). De collectie bestaat uit meubels, porseleinen voorwerpen en een boeiende verzameling speelgoed.
Universiteit
Rondom het Plaza del Concilio de Trento staan twee kloosters die een bezoek waard zijn. De Kerk van Sint Stefanus (10) heeft een bijzondere voorgevel, beschermd door een triomfboog, die op een reusachtig altaarstuk lijkt. Anderzijds vertoont het Klooster van Las Dueñas (11) een prachtige combinatie van elementen in gotische, mudejar- en platereske stijl. 22
In een dichterlijke ontboezeming wordt Segovia (ongeveer 55.500 inwoners) vergeleken met een stenen schip, afgemeerd in de zee van korenvelden van Castilië. In 1985 werd deze stad tot Werelderfgoed verklaard. Toegangspoort en symbool van de stad is het Aquaduct (1), één van de best behouden gebleven monumenten uit de tijd van het Romeinse Keizerrijk. Het werd aan het einde van de eerste eeuw na Christus gebouwd met het doel water naar het hoger gelegen gedeelte van de stad te brengen. Deze 728 meter lange “stenen streng” met 166 bogen is gebouwd met een uit Guadarrama afkomstige steensoort, zonder gebruik van mortel of andere verbindingen. Een wandeling langs het Aquaduct leidt tot de ontdekking dat het bouwwerk
Gedeeltelijk panorama met de Kathedraal en de Alcázar
over drie onmiskenbare kwaliteiten beschikt: eenvoud, elegantie en grandeur. Het beste uitgangspunt voor een bezoek is het Plaza del Azoguejo (2) met iets verderop het Huis met de Punten (3), een herenhuis waarvan de gevel is versierd met motieven in een puntige diamantvorm waarnaar de naam verwijst. Het Plaza de Medina del Campo, een prachtig harmonieus plein, herbergt twee noemenswaardige monumenten: de Toren van de familie Lozoya (4), een opmerkelijk fraai bouwwerk, en de Kerk van Sint Maarten (5) met op de bogen en kapitelen mozarabische elementen. Iets verderop bevindt zich het Plaza Mayor (6), het levendige centrum van het ommuurde stadsgedeelte. Links verrijst trots de Kathedraal (7). Deze werd gebouwd in de XVIe eeuw nadat
Pa se
DE
Escuderos
s
M
Á
N
Ob
isp
o
lás
Iglesia de San Miguel s Fruto San Facundo Sa SaJn n ude Plaza Doctor Ag ría Is us Torreón Arias Laguna ab Vie tín el ja Dávila R Ildef Convento del o od ns Plaza Conde C Pa r o Corpus Christi ígu all Sa s Alpuente e e P n eo z as eo d Museo Capilla de Va e lo lS Nª Sª Concepción le s T aló nt i Plaza del n ín los Seminario Plaza de Medina Seminario del Campo Conciliar segui Gandá Obispo
7
6
la
A Dá rias vila
Ca lle
nc
o av
le
Escultor
de
los
Si
Z
ÁLE
NZ
Iglesia de San Millán
E AV
NI
DA
de voormalige kathedraal door een brand verwoest was. Dit laatste in Spanje gebouwde gotische bouwwerk staat in volksmond bekend als “de dame onder de kathedralen”. De deur van San Frutos verschaft toegang tot een geheel van drie schepen, een kruisbeuk en een abscis met kooromgang. Naast de verscheidene kapellen verdient ook het altaarstuk van De Piëta, een uit 1571 daterend werk van Juan de Juni, een bijzondere vermelding. In het Kathedraalmuseum kunnen rijk bewerkte voorwerpen
1 Aquaduct 2 Plaza del Azoguejo 3 Huis met de Punten 4 Toren van de familie Lozoya 5 Kerk van Sint Maarten 6 Plaza Mayor 7 Kathedraal 8 Alcázar
Toeristenbureau Parkeerterrein
24
lez
San Roq ue
o
ng GO
Calle
e
Call
2
Gonzá
C
mi
IEL
Do
QU s
rero
Bar
men DA del Car E DR LA r Z Docto o E h D Sanc ÁN N Iglesia de R San Clemente FE
tas arre
1 n Ferná
nto
EZE
Sa
AÑO 2005
Cervant
co
n
illá M
Pu
EO
en
te
n Sa
Sa
PAS
Calle
es
Plaza del Doctor Gila Bajada
Plaza de Medina del Campo
3
Alhóndiga
San F rancis
pir itu
4
Br
al
S
C
O
ti-S
5
Gra Esp bador inos a
an
Y
200
Piedad
Teniente Ochoa
do cia en lta Lic Pera
Ju
O
Calle
100
Z
ico
Ayuntamiento
ta
H
0
U
o Iglesia de Iglesia de de San Quirce San Nicolás l San B Iglesia de artolo m é La laTTrinidad rin ida d
an Inf
S
N
G
se
nN
co
Río
Palacio Episcopal
E
Velasco
Pa
Ar
le
al
E
C
D
LO
l de
eo ot er San G
TA
O
D Doctor
Sa
a
ES
és qu ar
ar
ro
CU
Plaza del Socorro
NG
o
Iglesia de San Esteban os Plaza d ra San Esteban pa
De
MI
ag
Calle
m sa
M
uz m
or
Muralla
Sa
nti
sc al za s
De
Al
c So
Casa del Sol Museo Provincial
r ta d e
uz Cr
Cla
SEGOVIA O DO
la
II
CAMINO
Iglesia de San Andrés Plaza de la Merced
NT
Pue
oiz Da
Juan
s
re mo
SA
Muralla
de
n Do
Paseo San Plaza de la Reina Ca Ju Victoria Eugenia lle an C P V a as Casa de lle elard e d e o la Química Plaza jardín e Mauricio Fromkes
chin o
Cruz
Cap u
8
Herrería
PA S E O o S an Ju an de la
Academia de Artillería
Kerk van Sint Maarten
van edelsmeedkunst en een verzameling Brusselse tapijten bewonderd worden.
dit bouwwerk teruggaat tot aan de periode waarin Segovia herbevolkt werd, is deze burcht wederopbouwd in 1862 na een verwoestende brand. In één van de zalen is het Wapenmuseum gevestigd, met talrijke herinneringen uit het militaire verleden van de vesting.
Bovenop de rotsen in het uiterste westelijke deel van de stad staat het silhouet van de Alcázar (8) scherp afgetekend. Ofschoon de oorsprong van Plaza Mayor
25
Sá en z LO G RO ÑO Ná jera
olo
nia
DE CTRA de uerta P Calle a
Alb ar
A
Pe r
ed
1
ES
A ST
H
Ca
9 10
3
de
lle
Ca
ba
Ca
4
s ro
lle
Alférez Provisional
a
lle
Ca
Cortes
Alberc
Reales
Ap
Plaza Tirso San Martín de Molina Aula Magna de Tirso de Molina Jo La sé zo DE Sa TÍN Do Po nz US Parque de ctr Ol AG al ina la Arboleda ive e O R P ros S I tas OB Ruinas de Pos Plaza San Nicolás Ramón Ayllón Convento de s Monjas Carmelitas Aguirre La e Plaza Call lle Ca Santa Catalina CA LLE Calle Zapatería EL CO LLA DO SOROVE GA Plaza Mayor Casa de la Ciudad Ayuntamiento Parque Palacio de El Castillo Alcántara
5
Calle
Calle
ALFO
Plaza del Olvido
Fueros de Soria Bodas
Santa
ICIO
lix to
ja Aduana Vie
III
R
Iglesia de San Francisco
Calle
MARQUES DE VADILLO Plaza Mariano Granados
Nic
Calle
SP
oria de S
Parque de Santa Clara San ta Clara
rge e Jo riqu n Ma Francisco
Soto
Antolín de Soria
l aba
NSO V
olás
Ca lle Pas Cle eo me de Nu la nte e st Flo ra rida Se ñor ad e
Casas
FERIAL
l Espolón
6
Mirón
o Mate
s tudio
Paseo de
7
Palacio de los Ríos y Salcedo Plaza San Clemente
HO
Es Los
Sagunto
lle
Calle
Calle Numancia
LL
2
Ca
Santa María
BE AN Mesta ES
Paseo San
MÉ O TO SANT
A EJER Plaza Condes LE T CAL de Lérida O T I N
Plaza de Toros CA
Calle
o
Car Calle
ñazor
del
Ba
Viernes de Toros ete l ul m ar M
Calata
de
Rota
de
Garray
las
lle
Ca
8
Via een wirwar aan middeleeuws aandoende straatjes bereikt de reiziger de Calle Caballeros. Hier staat tegenover de beelden die de gevel van het Provinciehuis (4) versieren de Kerk van San Juan de Rabanera (5), die de beste Romaanse grondbeginselen in zich verenigt: aan de buitenzijde grandeur en binnen soberheid.
las
Fray Melchor nta García Navarro Plaza de Las Heras Bá rba s ra riza Ped
Sa
AVEN IDA MARIANO VICÉN
Stadspanorama
eo
ria Avenida Duques de So
Een wandeling door de rustige hoofdstad begint bij de Concatedral van Sint Pieter (1) dichtbij de alom aanwezige Duero gelegen. Deze kathedraal werd tegen het einde van de XIIe eeuw gebouwd en van het oorspronkelijk bouwwerk is een deel van de schitterende kloostergang bewaard gebleven. Binnen zijn iconografische kapitelen en waardevolle altaarstukken te zien, in het bijzonder het Vlaamse drieluik De Kruisiging.
SORIA
Pa s
s ría lF na rde o Ca Francisc del Río
Ondanks een kleinschalige en ontspannen uitstraling biedt Soria (ongeveer 37.600 inwoners) een aantrekkelijk scala aan verrassingen. Deze aan de oevers van de Duero gelegen stad is bekoorlijk vanwege een aangename mengeling van cultuur en natuur.
In het oudste deel van het centrum bevindt zich de Kerk van Santo Domingo (2), die volgens kenners de meest harmonieuze kerkgevel van de XIIe eeuw bezit. Aan de gelijknamige straat staat het voorname Paleis van de graven van Gómara (3), het mooiste voorbeeld van de civiele bouwkunst van Soria.
Parque Iglesia del Mirón El Mirón
CU E
Soria
Paseo
vo ue rn
San de la Mar tín Cue sta
Paseo Santiago Iglesia de Nuestra Señora del Espino
0
N 50
100 m
AÑO 2005
1 Kathedraalkerk van Sint Pieter
Verder in westelijke richting bereikt men de Alameda de Cervantes (6), een wandelpark waar zich de Kapel van La Soledad (7) bevindt. Eén van de zijkapellen herbergt de Cristo del Humilladero, een schitterend beeld toegeschreven aan Juan de Juni.
2 Kerk van Santo Domingo
In de omgeving staat het Museum van Numantia (8) waar verscheidene archeologische vondsten afkomstig uit Tiermes en Numantia tentoongesteld worden.
3 Paleis van de graven van Gómara 4 Provinciehuis 5 Kerk van San Juan de Rabanera 6 Alameda de Cervantes 7 Kapel van La Soledad
Het laatste deel van de wandeling voert door het aan de overkant van de rivier liggende gedeelte van Soria, waartoe men de Duero via een middeleeuwse brug oversteekt. Daar bevinden zich de overblijfselen van het Klooster van San Juan de Duero (9),
8 Museum van Numantia 9 Klooster van San Juan de Duero 10 Kapel van San Saturio Toeristenbureau Parkeerterrein Parador 27
Valladolid De moderne stad Valladolid (ongeveer 350.000 inwoners) herbergt enkele van de beste Spaans-Vlaamse kunstwerken. Het in documenten uit de periode van de Herovering genoemde Belad Valed beschikt over een belangrijk monumentaal erfgoed, verspreid over de stad die aan het hoofd van de Gemeenschap staat.
Kerk van San Juan de Rabanera
gesticht door de monniken van San Juan de Acre. De verstrengelde bogen van de kloostergang die een meesterhand doen vermoeden bieden één van de beste voorbeelden van de invloed van islamitische kunstvormen op de
Romaanse stijl. Verder langs de oever van de rivier bereikt men de Kapel van San Saturio (10), beschermheilige van de stad. Deze kleine barokke kerk, uitgehouwen in de rotsen, is een waar wonder van romantiek en originaliteit.
Klooster van San Juan de Duero
Kerk van Santo Domingo
28
Het beginpunt van de stadswandeling is het buitengewone Nationale Beeldenmuseum (1), tegenwoordig gevestigd in het Paleis van Villena gedurende de verbouwing van het College van Sint Gregorius, waar het museum voorheen was gezeteld, een uniek voorbeeld van de gotische stijl uit de tijd van het Katholieke Koningspaar. In de vertrekken zijn fraaie houten veelkleurige beelden tentoongesteld, werken van in deze streek zo mythische personages als Alonso Berruguete en Gregorio Fernández.
Iets verderop staat het Klooster van Sint Paulus (2) met een prachtige voorgevel en daarnaast het Paleis van de familie Pimentel (3), huidige zetel van Gedeputeerde Staten. Vlakbij bevindt zich ook het Woonhuis-museum van Zorrilla (4), een herinnering aan deze romantische schrijver uit Valladolid. Op weg naar het drukke stadscentrum komt de reiziger langs het Paleis van Fabio Nelli (5), een bouwwerk met classicistische kenmerken, dat het Museum van Valladolid herbergt met een collectie van werktuigen, munten, schilderijen en keramiek. Aan de gelijknamige straat staat het Klooster van San Benito el Real (6), gebouwd op de plaats waar voorheen de vesting van koning Jan I stond. De kerk heeft een sober voorportaal, voltooid door Gil de Hontañón in 1569.
Plaza Mayor en Gemeentehuis
Pisu erga
a
VALLADOLID len
Paz
Plaza Alba de Tormes ESA GO ND OM Palacio AR Gondomar
ER
Plaza Palacio de Carranza los Benavente Plaza Convento de San Quirze La Trinidad Plaza Plaza de Coso Plaza de San Pablo Convento Viejo Santa Brígida Santa Catalina Convento de la Concepción Parque de Convento las Moreras Santa Isabel Palacio de los Valverde Plaza de Encarnació n San Miguel
. SA
o
M de ar l D qu ue és ro
Ba
e II
Feli p
lga
s
de
il
oca rr
lle
Ferr
ue
sH
La
lio
Si
s Lucia aldo s
la
Via
Ja r
ez G
Pér
CALLE DE LABRADORES
Cadena
Muro
zo
Ca
Luis
E. del Norte
Panaderos
Gama
o
O
ay
M
E
di
Do
n
ne
ón
M
San
al
do
cho
na
do
nda
z
Ara
G
Ló pe
tiag o
de
San
de
tos
cole
S
tes
ro nt Ce ión Un cipe ín Pr z e nt ro ce de Vi scu E
an
s
Re
N
10 College van Santa Cruz
1 College van Sint Gregorius. Nationaal Beeldenmuseum
re Pé
rv Ce
C.
C.
Do
de
A
sio
a
ra Ace
14
ca
ictori e la V
Molina
San
10
Ni
al er a Gó me z
9
15
Pas de Leo Arco adril lo
a de l
ría
Val
Pla te
8
7
Duqu
a Marí
PASEO DE ISAB EL LA CATOLIC A San Lorenzo Jorge Guillén
11
eria Libr
Río
os urg eB
12
al d
13
6
Re
4
de lle ano Ca Sab
Hurtado
g Ma
2
3
5
Antonio Lorenzo
da
g min Fle a IA cho ER tor L c O L o r D CI cto AN Chancilleria o H D C Palacio de r Convento de cto a los Vivero las Descalzas Do gelin r o Reales Hospital Me rad s Clinico lP oré de s yF o a z t e n r s e Sa Puente Pa Hu Paraíso Ramó Plaza de Francisco jal n y Ca Huelgas los Arces Regueral San Teatro San Juan Iglesia de Reales Quintí Calderón dov n al la Magdalena M Plaza del Macias Plaza Rosaleda am Pó Casa Poniente Portugalete Francisco lvo br Museo Colón ril Ayuntamiento C r Sabadell a la C ár Tintes or ce on l do N a ari l Rene do Fr úñez a Ferr la a ay en a n de Reg Plaza Pasió Plaza ard doz Plaza L. n Verbena Plaza de C n Arc titució Santa Ana San los Vadillos e Colegio Me Cons de Santa Cruz Juan Convento L C eón Santa Ana all Mon Museo e tero del Calv de Ciencias o Naturales Santu Puente Isabel Doctr ario Fidel inos La Católica nta Santuario o Sa Plaza Claudio Moyan Plaza Nacional C. de España Man Tenerías ar teria Plaza de la Plaza Miguel Isc Ve Cruz Verde Plaza ga de Zorrilla de Madrid Ju TUD rias t A ú an e r ELA ust L e ri r P Ind L de a I Plaza H Calle Aci Ju R s Fe Gre Circular belas ni R are rn go Ruiz O en Pedro eral án ri de lm Z Gen de o n Co Gasca ró Campo e lle a z Salm E Ca Nicolás Grande lin a a p u a D rac Gu Pa Ur Niña Nogal n unció Pa s A se Plaza o Loza de Colón de Filipinos los 100 0 200 300 m Convento de Agustinos AÑO 2005 Filipinos
1
Sim
DA
Convento de DILSanta Teresa LA SAN TA T
RO N
P
AV
l be Plaza de ira San Nicolás M Pozo
Le ch Pe eras lot a
CA
LAM
AN
a C. Olm
Puente Mayor
2 Klooster van Sint Paulus
11 Kerk van Santa María la Antigua
3 Paleis van de familie Pimentel
12 Kerk van Las Angustias
4 Woonhuis-museum van Zorrilla
13 Aartsbisschoppelijk Paleis
5 Paleis van Fabio Nelli. Museum van Valladolid
14 Oosters Museum
Na een bezoek aan het rechthoekige Plaza Mayor (7) vervolgt de stadswandeling in de richting van de Kathedraal (8). De constructie hiervan werd in 1580 door Juan de Herrera begonnen op de overblijfselen van een Collegiale kerk, waarvan nog een Romaanse toren behouden is gebleven, hoewel het voorgenomen werk nooit helemaal uitgevoerd werd. In het interieur kan men een schitterend maniëristisch altaarstuk van Juan de Juni bewonderen. Het Bisschoppelijk Museum stelt verscheidene religieuze voorwerpen ten toon, waaronder de noemenswaardige in processies meegedragen monstrans uit 1590, toegeschreven aan Juan de Arfe.
College van Santa Cruz (10), één van de eerste bouwwerken uit de Spaanse Renaissance. In de barokke boekenkasten van de bibliotheek worden ongeveer 13.000 tussen de XVIe en XIXe eeuw gedrukte boeken bewaard. Weer terug in de omgeving van de kathedraal is bij de Kerk van Santa María la Antigua (11) een verrassende Romaanse toren te zien die boven alles uitsteekt. Iets verder staat de Kerk van Las Angustias (12) waar zich de Maagd met de Messen bevindt, een beeld van meester Juan de Juni. Hier eindigt de route langs de belangrijkste monumenten van Valladolid, hoewel de stad ook nog andere interessante bezienswaardigheden biedt zoals bijvoorbeeld het Aartsbisschoppelijk Paleis (13), het Oosters Museum (14), het Huis van Cervantes (15), het Museum voor Wetenschappen, het Museum voor Spaanse Hedendaagse Kunst ...
Tegenover de kathedraal bevindt zich de barokke voorgevel van de Universiteit (9), door de gebroeders Tomé versierd met diverse academische symbolen en allegorieën. In de omgeving staat het buitengewone Universiteit
Kerk van Santa María la Antigua
15 Huis van Cervantes
6 Klooster van San Benito el Real. Museum voor Spaanse Hedendaagse Kunst 7 Plaza Mayor
Toeristenbureau
8 Kathedraal
Parkeerterrein
9 Universiteit
Ziekenhuis
30
31
t en Pu
Remedios
la Concha
tín
An nta Sa
Sa nc ho
IV
DE
A ND
Plata
uidos
Buscarr
5
3
CA
ST
IL
LO
Casa del Cid Puerta Óptima
Iglesia de San Claudio día
io Med
Horta
Murallas
Plaza Maestro Haedo CALLE SAN ANDRÉS Ayuntamiento Plaza Viejo Plaza Viriato COS Santa Eulalia AN FR Plaza Mayor
az
1
AS
Re in a Hospital de la Encarnación
XII
E
4
TR
a
ca m po O de or iá n
as m Da
Mar
n Sa Martí n
LA DE AVENIDA
o de Pase
B
r
Ca
Iglesia de Riego San Santiago del Burgo Palacio de Iglesia de San Vicente los Momos Plaza Zorrilla Ayuntamiento Calle
Plaza Leña
Balborr
GA
n
Sa
s
ro
Plaza Cuartel Viejo Sote lo
IA
7 8
e nic
R
Alfonso
VE
a ajad
D
A
E
nto
S LO Iglesia de Palacio de los Condes la Magdalena DE de Alba de Aliste A Iglesia de Iglesia de RU San Isidoro ía S Convento de Nuestra San Cipriano IO Iglesia de R TA Parque ater Señora del Tránsito LOS NO Plaza Zap Santa María del Castillo Santa Lucía de la Horta DE Plaza e Call A San Julián RU Plaza Mercado AVEN Plaza de Arias IDA D Zumacal E MEN Plaza de Antonio Gonzalo VIGO QUE del Águila DE CALL
2
E
ID
F
ital
z
A
V
N
E
LA
Hosp
ra
Arroyo
ing lem
rF
cto
Do
Al
ma
lle
C.
ica
y rre lde Va es n o Pis
Sa
Ca lle
po
Obis e Call
o
pir
m
Sa
RO
Nieto
A
RI
FE LA
Fl
del gen Vir
Plaza Puebla
E D A LA RI EB AB PU AN S
FRONTERA
CUESTA MORAN A
Manuel Yermo
Imperial a
n sa
Plaza de Mayo
Plaza de la Luna
Ca
de
Su
ta ne Pla trella Es
Stadspanorama
In het interieur is vooral de Romaanse essentie bijzonder, hoewel er ook elementen in laatgotische stijl uit een latere periode zijn aangebracht. Op het priesterkoor zijn vooral bijzonder het traliewerk en het buitengewone koorgestoelte van Jan van Brussel. De kloostergang herbergt het Kathedraalmuseum, waar een belangrijke collectie Vlaamse
nta
Om in contact te kunnen komen met de geest van het verleden begint de reiziger een wandeling bij het Verraderspoortje (1), een toegang in de stadswallen die de geschiedenis van deze stad in
Vrijwel aan de overkant staat de Kathedraal (3), in Romaanse stijl, daterend uit de dertiende eeuw. De indrukwekkende originaliteit komt voort uit het karakteristieke koepelgewelf het meest bekende architectonische element.
CAL LE
De periode van grote luister ligt in een ver verleden voor Zamora (ongeveer 64.800 inwoners), maar uit die gouden tijd zijn nog zoveel kerken en andere resten overgebleven dat de huidige stad als een waar museum van de Romaanse bouwkunst beschouwd kan worden. Dit centrum voor landbouw en handel is een periode van mystieke berusting te boven gekomen en ontwikkelt zich nu net als de rest van de Gemeenschap in het ritme van de huidige tijd. De legendarische weerstand van de stad ten opzichte van tegenslagen heeft niet voor niets aanleiding gegeven tot het gezegde dat “Zamora niet in een uur veroverd werd”.
Sa
Zamora
Call e
ZAMORA de frontlinie hebben getekend. Naast de uitwaaierende stenen muur bevindt zich het Park van het Kasteel (2) met aan de zijkant de overblijfselen van het oorspronkelijk Arabische kasteel waarvan de belangrijkste toren, de toegangspoort en de gracht behouden zijn gebleven.
A NID
6
E AV
N
DUERO
RÍO
0
100 AÑO 2005
Aceñas de Olivares
1 Verraderspoortje
tapijten uit de vijftiende en zestiende eeuw tentoongesteld wordt.
2 Park van het Kasteel 3 Kathedraal 4 Kerk van San Ildefonso
Op weg naar het stadscentrum komt de bezoeker langs een aantal kerken. De Kerk van San Ildefonso (4) is een oorspronkelijk uit de XIIe eeuw daterende kerk, overdekt met gotische kruisgewelven, die van La Magdalena uit de twaalfde eeuw heeft een rijkelijk versierde voorgevel en een fraaie Romaanse graftombe. In het Palacio del Cordón (5)
5 Palacio del Cordón. Museum van Zamora 6 Stenen Brug 7 Paasweekmuseum 8 Kerk van Santa María la Nueva
Toeristenbureau Parkeerterrein Parador
33
200 m
Genieten van Castilla y León
Stenen brug
van diepgelovigen waarin prachtige beeldengroepen meegedragen worden die men ook kan bewonderen in het Paasweekmuseum (7). De daarnaast gelegen Kerk van Santa María la Nueva (8) was in 1158 getuige van het bloedige “oproer van de forel”. In deze stad is de voor het Zamora van de oneindige horizonten zo kenmerkende samensmelting van traditie en moderne tijden duidelijk voelbaar.
is het Museum van Zamora gevestigd, met een interessante archeologische collectie met onder meer de bijzondere Schat van Arrebalde. De Stenen Brug (6) verbindt de oevers van de eeuwig verderstromende Duero, met 16 mooie karakteristieke bogen, een waar ikoon van de stad. De van internationaal toeristisch belang verklaarde Paasweek van Zamora wordt gekenmerkt door de talrijke sobere processies
Kathedraal
Kerk van Santa María la Nueva
van deze streek, biedt aan zijn oevers een afwisselend landschap. Van de hoge bergen aan de bovenloop van deze rivier tot aan de transparante horizonten van La Ribera, waar het water lijkt op “een in land omgetoverde zee”.
Deze streek biedt de bezoeker een rustig soort toerisme, prachtige landschappen en een bijzondere gastronomie. Naast prachtige religieuze bouwwerken uit het verleden, die licht en sfeer op onnavolgbare wijze hebben weten te vangen, biedt de Gemeenschap ook talrijke attracties op natuurgebied. Woeste bergen komen hier voor in combinatie met poëtische vlaktes hetgeen zorgt voor een reliëf met zeer bekoorlijke vormen.
En tenslotte de Zilverroute, één van de ruggegraten van het Spanje van de Romeinen. Oorspronkelijk liep deze route van de Romeinse stad Mérida naar Astorga in León. Het historische belang dankt deze weg aan de uiterst gunstige ligging.
In de loop der tijden hebben reizigers drie traditionele routes gevolgd in deze streek.
Drie routes door prachtige legendarische gebieden die in hun verschillende facetten elk een geheel eigen levensfilosofie vertonen.
De Route van Santiago, metafoor van het leven zelf, beperkt zich niet tot een simpele spirituele pelgrimsroute doch heeft ervoor gezorgd dat langs deze weg de contouren van de christelijke Middeleeuwen ontstonden. De eeuwenoude Sterrenweg mag met trots aanvoeren een ware voorloper van de vereniging van de Europese volkeren te zijn geweest.
Om volop van Castilla y León te kunnen genieten, zijn er negen toeristische routes uitgezet die vanuit de hoofdsteden door elk van de provincies van deze historische landstreek lopen. De reiziger komt zo langs de belangrijkste regionale middelpunten, befaamd vanwege hun tradities en kunstbezit, waarbij behalve aan de cultuur ook aandacht besteed wordt aan de natuur.
“Vadertje” Duero, de rivier die van grote invloed is geweest op de geografische ontwikkeling 34
35
Ávila. Het Gredosgebergte De N-403 voert ons vanuit de stad Ávila in noordelijke richting naar het gewest La Moraña, een fundamenteel middelpunt van de Castiliaanse Romaanse mudejarbouwstijl. In de plaatsen Órbita en Espinosa de los Caballeros zijn mooie kerken te zien, evenals in Arévalo met de kerk van La Lugareja die weliswaar onvoltooid is, maar desondanks zeer de moeite waard.
Los Galayos. Guisando
Arévalo, aan het hoofd van La Moraña, is een traditioneel krijgshaftig stadje dat tot Kunsthistorisch Monument is verklaard. De belangrijkste toren van het kasteel, indrukwekkend en in de vorm van een halve cirkel, duidt op een Moorse oorsprong. Hier heeft Isabel van Castilië enige tijd gewoond. Op het Plaza del Arrabal bevindt zich de kerk van Santo Domingo de Silos, waar de gotiek van de schepen een contrast vormt met de bakstenen abscis in mudejarstijl. Tenslotte is de kerk van Sint Maarten op het Plaza de la Villa het praalstuk van Arévalo, dankzij het fraaie contrast tussen verschillende na elkaar toegepaste stijlen.
Arévalo
El Barco de Ávila
De C-605 brengt ons naar Madrigal de las Altas Torres, de voormalige Hofstad. Hier werd koningin Isabel van Castilië in 1451 geboren in het paleis van Jan II, tegenwoordig het klooster van Nuestra Señora de Gracia. De naam van dit stadje verwijst naar de 75 meter hoge toren van de kerk van Sint Nicolaas van Bari.
Hoyos del Espino. Via het zogeheten Plataforma de Hoyos klimt de weg naar het Grote Meer, de majesteitelijke bergtop Almanzor (2.592 m) en naar de Vijf Meren. Een indrukwekkend landschap, gevormd door massieve rotspartijen, bekoorlijke bergtoppen en granieten vlaktes.
Een andere aanbevolen route loopt in zuidelijke richting naar het Gredosgebergte, de stenen ruggegraat van Castilië. Via de C-502 die midden door de bergketen loopt, komen wij langs de bergpas van Menga met een uitkijkpunt dat de toerist een prachtig panorama biedt. Alvorens Navarredonda de Gredos te bereiken, ziet men in de hoogte de eerste Parador de Turismo die in Spanje geopend werd, het voormalige jachtpaviljoen van koning Alfons XIII.
Na de afdaling langs de rivier de Tormes, bereikten wij El Barco de Ávila, vanwaar men een prachtig uitzicht heeft op Gredos. In het stadje zijn delen van de oude stadsmuur en het kasteel van Valdecorneja bewaard gebleven, alsmede een vesting uit de XVe eeuw die ooit aan de hertogen van Alva toebehoorde.
Om het hart van het bergmassief te bereiken dienen wij af te slaan bij de C-500 richting
Weer een andere route leidt naar de zuidelijke hellingen van het Gredosmassief. Via de C-502 bereikt men na de bergpas van
36 año 2005
El Pico Arenas de San Pedro, de meest opmerkelijke plaats van deze streek. Hier dient men een bezoek te brengen aan het heiligdom van San Pedro de Alcántara, de laatste rustplaats van de patroon van Extremadura. Het Museum van de Koninklijke Kapel herbergt een bijzondere verzameling liturgische voorwerpen van edelsmeedkunst.
Burgos. Hart van Castilië Als men Burgos verlaat via de N-I richting Madrid, rijdt men een gewest vol monumenten en archeologische overblijfselen binnen. Het belangrijke kunstbezit van Lerma, een voornaam uitziend stadje, is af te lezen aan het imposante Hertogelijk Paleis, waarvan de constructie in 1605 begonnen was door Francisco de Mora, tegenwoordig een Parador de Turismo. Het belangrijkste kerkelijke bouwwerk is de collegiale kerk van Sint Pieter, met een bekoorlijk uitzicht op de rivier de Arlanza. Hoewel de buitenzijde een sobere uitstraling heeft, staat in het interieur een waardevol beeld van de biddende aartsbisschop Cristóbal de Rojas, gemaakt door Juan de Arfe.
año 2005
naar Aranda de Duero. Eén van de mooiste bouwwerken van deze hoofdstad van het gewest Ribera de Burgos is de kerk van Santa María. De zuidelijke gevel is uitgevoerd als een grandioos altaarstuk met taferelen in reliëf van de Aanbidding van de Driekoningen. Met betrekking tot de burgerlijke bouwkunst is vooral het paleis van Colmenares één van de mooiste van alle statige huizen van deze plaats, die anderzijds ook befaamd is vanwege de voortreffelijke wijn.
Na een korte tussenstop in Gumiel de Hizán voor een bezoek aan de kerk van Maria Hemelvaart vervolgt de weg
Via de N-122 slaan wij af richting La Vid, met een beroemd gelijknamig klooster, en bereiken vervolgens via de C-111 in noordelijke richting Peñaranda de Duero. Dit kleine stadje ligt aan de voet van het oude kasteel, gebouwd in de tijd van de Herovering. Het paleis van Avellaneda is een gebouw in renaissancestijl waarvan de hoofdingang versierd is met krijgers en wapenschilden. Behalve de kerk van Santa Ana wordt ook een bezoek aanbevolen aan het interessante Farmaciemuseum gevestigd in apotheek Ximeno. In de omgeving ligt iets van de weg af de stad Clunia met een Romeins amfitheater, graven en talrijke archeologische overblijfselen. Hier waren ooit de Arewakken gevestigd. Het oosten van de provincie Burgos biedt een aantal enclaves die tesamen een aanbevelenswaardige route vormen. Vanuit Lerma rijden wij door naar Covarrubias, een stadje dat zijn naam dankt aan de roodgekleurde grotten die hier in de omgeving te vinden
zijn. In de collegiale kerk van San Cosme y San Damián bevindt zich het graf van Fernán González, de eerste graaf van Castilië. Het museum bevat een belangrijke beeldencollectie, verrijkt met het Drieluik van de Driekoningen toegeschreven aan Gil de Siloé. In het zuidoosten staat het klooster van Santo Domingo de Silos, het universele sieraad van de Romaanse kunst dat tot een spiritueel en kunstzinnig pelgrimsoord is geworden. Het werd verwoest door de Arabieren en wederopgebouwd door Santo Domingo, wiens stoffelijke resten begraven liggen in een graf dat in de rotsen is uitgehouwen. De indrukwekkende Romaanse XIe- en XIIe-eeuwse kloostergang heeft prachtige gebeeldhouwde reliëfs en kapitelen met zeer verscheidene taferelen. Het klooster wordt geleid door benedictijner monniken die missen in het gregoriaans houden; de bibliotheek beschikt over een belangrijke boekencollectie en het bouwwerk herbergt eveneens een XVIIIe-eeuwse apotheek. Hertogelijk Paleis. Lerma
Farmaciemuseum. Peñaranda de Duero
Klooster van Santo Domingo de Silos
38
Villafranca del Bierzo is de laatste belangrijke plaats op de Route van Santiago in de provincie León. Aan de toegang
León. De Route van Santiago In de voetstappen van de pelgrims die deze zelfde route eeuwenlang hebben gevolgd, verlaat de reiziger de hoofdstad van León via de N-120 en rijdt door tot Hospital de Órbigo. Twee monolieten aan de uiteinden van de Romeinse brug herinneren eraan dat hier ooit een ridderduel heeft plaatsgevonden.
año 2005
De N-VI voert door de Bierzostreek. Na het mijnstadje Bembibre bereiken wij San Miguel de las Dueñas, een plaats die tot ontwikkeling is gekomen dankzij het gelijknamige klooster. Dichtbij ligt Ponferrada; de groei van deze stad is nauw verbonden met de ridderorde der tempeliers. Aan de oever van de rivier de Sil verrijst het kasteel dat recent gerestaureerd is. In het historisch stadsgedeelte is vooral de Klokketoren de moeite waard, het enige overblijfsel van de oude stadswallen.
Iets verderop ligt Astorga, het “Astúrica Augusta” van het Romeinse Keizerrijk. Van het harmonieuze monumentale geheel dat doet herinneren aan een glansrijk verleden is vooral de Kathedraal zeer de moeite waard. Het interieur herbergt een hoofdaltaarstuk van Gaspar Becerra en ook de preekstoel en het koorgestoelte zijn bijzonder. Van de ongeveer vijftig voorwerpen die in het Bisschoppelijk Museum zijn tentoongesteld verdient het vergulde zilveren kistje van San Genadio een bijzondere vermelding. In het Bisschoppelijk Paleis, een neogotisch bouwwerk ontworpen door Antonio Gaudí, bevindt zich het Museo de los Caminos, met herinneringen aan de Route van Santiago.
Kathedraal van Astorga
40
tot dit kleurrijke stadje staat de alom geroemde Sint Jakobskerk, een Romaans bouwwerk uit de XIIe eeuw. De pelgrims die ziek waren en niet verder konden reizen verdienden toch een volle aflaat door neer te knielen voor de Deur der Vergiffenis van deze kerk. In de omgeving kan een bezoek worden gebracht aan de opmerkelijke open mijn van Las Médulas, waaruit de Romeinen grote hoeveelheden goud hebben verkregen en die in 1987 door de Unesco tot Werelderfgoed is uitgeroepen.
Natuurliefhebbers wordt aangeraden een excursie maken naar het noorden van de provincie, op zoek naar de eeuwige strijd tussen water en steen die geleverd wordt in het Nationaal Park Picos de Europa. Men verlaat daartoe León via de C-621 die langs verscheidene dorpen loopt en uiteindelijk de Alto de Tarna (1.490 m) bereikt. Via een prachtige route met valleien, meren en zogenaamde “circos” - door bergen omgeven halfronde vlaktes - bereiken wij Posada de Valdeón, aan het hoofd van het paradijselijke gelijknamige dal. Als laatste doel van het uitstapje kan men een wandeling maken op het Pad langs de Caresrivier, een indrukwekkende ervaring midden door de “goddelijke kloof”, langs honderden meters hoge bergwanden met een haast onwerkelijk uitzicht.
Posada de Valdeón
41
mijlpaal van de Romaanse bouwkunst langs de Route van Santiago.
Palencia. De Romaanse bouwkunst In het noorden van de provincie Palencia zijn talrijke voorbeelden te zien van de beste Romaanse bouwstijl, vaak verband houdende met de mythische Route van Santiago. Als de reiziger de tijd neemt om eens rustig door deze streek te rijden, zal hij vrijwel in elk dorpje ware architectonische kunstwerken ontdekken.
año 2005
Wij verlaten Palencia via de C-615 in noordelijke richting en rijden door tot Carrión de los Condes, een stadje dat een fundamentele rol heeft gespeeld op de oude routes van Santiago. Deze plaats is duidelijk van middeleeuwse oorsprong. In het centrum staat het klooster van Santa Clara, gesticht in de XIIIe eeuw, met daarnaast een kerk en een museum. Ook de moeite waard zijn de Romaanse kerken van Santa María del Camino en van Sint Jakob. Deze laatste heeft een prachtige fries in het kerkportaal met een Christusfiguur als Pantokratoor en beelden van de twaalf apostelen.
bezoeken, voormalig toevluchtsoord voor pelgrims, met een elegante kloostergalerij, een werk van Juan de Badajoz. Vanuit Carrión, in zuidoostelijke richting, bereikt men Villalcázar de Sirga, een levendige reconstructie van het verleden. De kerk van Santa María la Blanca behoorde ooit toe aan de Tempelorde. Iets verderop ligt Frómista, een oud onafhankelijk stadje dat niet tot feodale heren of kloosterordes toebehoorde, waar het wonder van het geloof nauw verweven was met de rede. De kerk van Sint Maarten, van een perfecte harmonie en schoonheid, is een
Buiten het stadje, dichtbij de middeleeuwse brug, dient men het klooster van San Zoilo te 42
In het noorden ligt Herrera de Pisuerga, met overblijfselen van de stadswallen en verscheidene herenhuizen met wapenschilden. En langs dezelfde weg bereikt men Aguilar de Campóo, één van hoogtepunten op de route langs de Romaanse bouwkunst van Palencia. Een goed voorbeeld van het historische belang van deze plaats is het klooster van Santa María, één van de oudste cisterciënzer gebouwen van Spanje. De collegiale kerk van Sint Michaël, in gotische stijl uit de XIVe eeuw, heeft een interessant parochiemuseum. En naast de ruïnes van het oude kasteel staat de kapel van de Heilige Cecilia met een fraaie sierlijke toren. In de zone rond Aguilar de Campóo en Herrera de Pisuerga zijn de meeste bouwwerken in Romaanse stijl te vinden van de hele provincie. Meer dan vijftig kerken, klooster en kapelletjes staan het dal van Ojeda en de gewesten in het noorden. Enkele noemenswaardige stadjes zijn Olleros de Pisuerga met de opmerkelijke rotskerk en Santa María de Mave. Vanaf dit punt kunnen wij naar het westen rijden, door het natuurgebied
van Fuentes Carrionas en Fuente Cobre, een landschap met vele stuwmeren en waterrijke zones. Na de mijnstad Guardo en weer terug op de C-615 bereiken wij Saldaña, een stadje met een mooie Romeinse brug en een oud plein van onschatbare kunsthistorische waarde. Ter afsluiting van de route maken wij een haast verplichte halte in Pedrosa de la Vega, met een oude Romeinse villa voorzien van fraaie mozaïeken, om te genieten van een laatste duik in het verleden op deze route door het Romaanse Palencia.
Kerk van Sint Maarten. Frómista
Aguilar de Campóo
Villalcázar de Sirga
Salamanca. Het berggebied De route door de verschillende bergstreken van de provincie Salamanca biedt de reiziger indrukwekkende landschappen en goed bewaard gebleven voorbeelden van volksbouwkunst en monumenten. We verlaten de hoofdstad via de C-512 richting Vecinos en van daaruit naar Tamames, El Cabaco en La Alberca. Na El Cabaco gepasseerd te zijn klimt de weg slingerend omhoog door dichte kastanjebossen. Dit aantrekkelijke landschap is het Natuurpark van Batuercas Sierra de Francia, met als hoogste punt Peña de Francia (1.732 m). Op de top staat een bouwwerk dat dateert uit 1434, het heiligdom van de Maagd van de Peña de Francia, waar gebeden wordt voor een beeld van een zwarte Maagd met Kind. Tijdens de afdaling ligt op iets minder dan tien kilometer afstand La Alberca, een waar openluchtmuseum van volksbouwkunst. De kerk van
La Asunción, gebouwd in de XVIIIe eeuw, herbergt een beeld
van de Bezwete Christus toegeschreven aan Juan de Juni. Iets meer naar het zuiden staat, midden in het Dal van Las Batuecas, het heiligdom van Sint Jozef, een klooster van de besloten orde van de ongeschoeide karmelietessen. De volgende halte op de route is Miranda de Castañar, een vestingstadje met enkele voorname huizen met wapenschilden die een herinnering vormen aan het adellijke verleden. Behalve de parochiekerk is ook de stierenarena uit de XVIe eeuw interessant, voorzien van de traditionele stenen ontsnappingsmuurtjes. Wij rijden nu naar het Gebergte van Béjar, een gewest dat in het zuidoosten van de provincie ligt. De hoofdstad Béjar toont een compleet scala aan karakteristieke bouwkunst
Candelario
in de bergen. Van de vele bezienswaardigheden zijn vooral een vermelding waard het Hertogelijk Paleis, een belangrijk civiel bouwwerk van halverwege de XVIe eeuw. De bekendste kerk is die van Santa María la Mayor, daterend uit de tijd van de herbevolking (XIIIe eeuw). Bij het verlaten van deze plaats wordt aanbevolen even te stoppen bij El Bosque, een mooie tuin in Italiaanse stijl met een paleisje en verscheidene fonteinen.
verrijst op een heuvel het kasteel, gebouwd door Hendrik II, met als functie de stad te bewaken en te verdedigen. Tegenwoordig is in deze mythische vesting een moderne Parador de Turismo gevestigd met uitzicht op de rivier de Águeda. Het meest relevante gebouw is de Kathedraal van Santa María, begonnen in 1165 en pas afgebouwd halverwege de XVIe eeuw. Behalve de Deur van de Ketenen met een gotisch fries van beeldreliëfs is ook het koorgestoelte, versierd door Rodrigo Alemán met een serie burleske, zelfs profane taferelen, zeer de moeite waard. In het Bisschoppelijk Museum is een tentoonstelling te zien van edelsmeedkunst en gewijde ornamenten.
Deze route eindigt in Candelario, een stadje met de mooiste verzameling bergwoningen. Achter het Gemeentehuis uit eind XIXe eeuw staat de kerk van La Asunción met een prachtig hoofdaltaarstuk en in de hoofdkapel een plafond in mudejarstijl.
Parador de Turismo. Ciudad Rodrigo
Een andere plaats die de reiziger eigenlijk zou moeten bezoeken is Ciudad Rodrigo, te bereiken via de N-620. In het hooggelegen deel van de stad 45
año 2005
Segovia. De koninklijke buitenverblijven Als wij de hoofdstad verlaten via de N-110 richting Soria bereiken wij Torrecaballeros, met de parochiekerk als een uitgelezen voorbeeld van de Romaanse bouwstijl. Hetzelfde geldt voor Sotosalbos, het volgende plaatsje op de route. De kerk van Sint Michaël heeft een bijzondere zuilengalerij en een klein museum. Op nog geen twee kilometer afstand van Collado Hermoso liggen temidden van weelderig groen de ruïnes van het klooster van Nuestra Señora de la Sierra. Via de Stadsboog komen wij Pedraza binnen, bekend vanwege het plezierig extravagante Plaza Mayor. In de toren van het kasteel was het atelier van schilder Ignacio Zuloaga gevestigd en tegenwoordig is dit een aan zijn werk gewijd museum. De volgende interessante plaats is Sepúlveda met de bijzondere kerk van El Salvador, met één
van de oudste arcades van Spanje (1093). Ongeveer zeven kilometer verderop bevindt zich één van de mooiste groene zones van de Gemeenschap, het Natuurpark van Las Hoces del Duratón, koninkrijk van de vale gieren. Achter een kleine brug uit de XVIIIe eeuw ligt de bekoorlijke kapel van San Frutos del Duratón, de patroonheilige van Segovia. De route vervolgt in westelijke richting naar Turégano, met een prachtig kasteel. Vanuit deze plaats rijden we door naar Cuéllar, de twee na grootste stad van de provincie en middelpunt van de Romaanse mudejarstijl. Het kasteel is een middeleeuws bouwwerk van groot kunsthistorisch belang, een waar juweel in een plaats met ook talrijke belangrijke kerken: Sint Maarten, Sint Andreas, Sint Stephanus ... Via de N-601 rijden wij weer terug naar de hoofdstad, maar maken nog even een uitstapje naar Coca. De geboorteplaats van de Romeinse keizer
año 2005
Natuurpark Hoces del Duratón
Theodosius is vooral befaamd vanwege het kasteel. Om dit buitengewone voorbeeld van militaire bouwkunst in gotische mudejarstijl loopt een diepe gracht en het is een echte vesting. Weer terug op de hoofdweg kunnen wij in Carbonero el Mayor het wellicht mooiste altaarstuk van de hele provincie bewonderen. Vanuit deze plaats voert de route direkt terug naar de Stad van het Aquaduct. Een andere eveneens interessante route loopt door het zuiden van de provincie. Op nog geen 11 kilometer van Segovia, via de CL-601, staat midden in een prachtig natuurgebied het Koninklijk Paleis van La Granja de San Ildefonso. Het werd in 1721 gebouwd op het terrein van een oud logement. Koning Filips V probeerde hier een residentie te
Kasteel van Coca
creëren in de stijl van Versailles. In de collegiale kerk bevindt zich het graf van deze vorst, in gezelschap van zijn echtgenote Isabella van Farnese. Een bezoek aan het paleis voert door schitterende zalen die met allerlei kunstvoorwerpen ingericht zijn. Ook is er een museum gewijd aan een uitgebreide tapijtenverzameling. De excursie is pas compleet na een bezoek aan de Koninklijke Glasfabriek, een industrieel gebouw met een permanente tentoonstelling over de kunst van de glasvervaardiging. Tenslotte wordt aanbevolen een wandeling te maken door de tuinen die aangelegd zijn in Franse stijl, met talrijke fonteinen en beelden die voor een kleurrijk geheel zorgen.
Koninklijk Paleis. La Granja de San Ildefonso
Werk van Vlaamse schilder. Berlanga de Duero
año 2005
Soria. Het land van El Cid De excursie begint vanuit de hoofdstad van Soria via de N-122 richting El Burgo de Osma, een stad waarop de vestiging van de bisschoppelijke zetel een duidelijk stempel heeft gedrukt. Het oude centrum ligt rond de gotische Kathedraal uit 1232. Later zijn er delen aangebouwd in renaissancestijl en in 1739 een ranke toren, waardoor deze kathedraal een uitstekend voorbeeld werd van de zuiver religieuze bouwkunst. In het interieur bevindt zich een mooi altaarstuk van Juan de Juni
en het graf van de stichter, Pedro de Osma. In de sacristie is een waar juweel te bewonderen: het handschrift van de Toelichting op het Boek der Openbaring door Beato de Liébana. Na de sfeer geproefd te hebben van de talrijke zuilengalerijen in deze plaats, zetten wij de route voort richting San Esteban de Gormaz. Een kort bezoek wordt aanbevolen aan de twee interessante bouwwerken: de kerk van Sint Michaël en de kerk van Nuestra Señora del Rivero,
Plaza Mayor. Medinaceli
Burgo de Osma
beide Romaans met zuilengangen. Weer terug op de route brengt een lokale weg ons naar Gormaz, waar zich de meest indrukwekkende vesting van Soria bevindt: een grandioos Arabisch kasteel met 28 torens, beschouwd als het meest omvangrijke kasteel van Europa. Gedurende de Herovering werd het door koning Alfons VI geschonken aan de mytische veldheer Cid Campeador.
Michaël, nog een markant monument waar de aandacht vooral uitgaat naar de met mysterieuze hoofden versierde kapitelen. Wij rijden nu weer terug naar de C-116 richting Almazán. De Romaanse kerk heeft een originele koepel in kaliefstijl. Aan het Plaza Mayor staat het paleis van de graven van Altamira, dat ooit eigendom was van de familie Hurtado de Mendoza, met een schitterende voorgevel in renaissancestijl. Via de N-111 in zuidelijke richting bereiken wij Medinaceli, een plaats met een eeuwenoude geschiedenis. Uit het voormalige Romeinse Ocilis dateert een triomfboog, gebouwd tussen de eerste en derde eeuw na Christus. Vanuit deze plaats, op het einde van de route, wordt aangeraden een bezoek te brengen aan het cisterciënzer klooster van Santa María de Huerta, één van de zuiverste voorbeelden van de gotische bouwkunst in Castilla y León.
Verder via de C-116 slaan wij rechtsaf naar Berlanga de Duero. Het belangrijkste bouwwerk is de door bomen omringde collegiale kerk van Santa María del Mercado met talrijke beelden, graven en altaarstukken. In de omgeving, op een heuvel niet ver van het dorp Casillas, vinden wij de mozarabische kapel van San Baudelio, een uniek bouwwerk uit het preromaanse Spanje. In het op nog geen vier kilometer verderop gelegen Caltojar staat de kerk van Sint 49
Isabellastijl met in één van de kapellen een uitmuntend altaarstuk van Juan de Juni gewijd aan de Maagd Maria.
een plateresk altaarstuk, alsmede het Mudejar Themapark, met miniaturen van monumenten in mudejarstijl die zich in deze streek bevinden.
Valladolid. Wijngaarden en kloosters De reis door de provincie Valladolid biedt verscheidene mogelijkheden via de mooiste gewestelijke toeristische routes. Wij verlaten de hoofdstad in oostelijke richting via de N-122 en rijden dwars door wijngaarden die wijn produceren met de herkomstaanduiding Ribera del Duero door tot aan Peñafiel, gelegen aan de voet van een imposant kasteel in de vorm van een schip, waar tegenwoordig het Provinciaal Wijnmuseum is gevestigd. Het meest representatieve bouwwerk is de Sint Pauluskerk, in 1324 gesticht door prins Don Juan Manuel. Dankzij de verschillende karakteristieke elementen, waaronder de grafkapel van de gelijknamige familie, is deze kerk emblematisch voor de gotische mudejarstijl van deze provincie.
De volgende bestemming in deze streek van wijn en vestingen is Medina del Campo, met als beste symbool het kasteel van La Mota, een goed voorbeeld van een vijftiende-eeuws artilleriekasteel van mortel en baksteen. Het Museo de las Ferias herbergt een schitterend reliëf van Juan de Juni, De Piëta. In een hoek van het Plaza Mayor bevindt zich het Testamentair Paleis waar in 1504 Isabella van Castilië haar testament liet opmaken en later ook gestorven is; op het plein staat een standbeeld van deze koningin. Op de A-6 in noordelijke richting wordt aanbevolen te stoppen in Rueda, beroemd vanwege de wijnsoorten, die samengebracht zijn in de herkomstaanduiding “Rueda”. Dezelfde weg voert naar Tordesillas, een stad met een ver teruggaand verleden. Twee jaar nadat Columbus voor het eerst Amerikaans grondgebied betrad verdeelden hier Portugezen en Castilianen de heerschappij over een enorm wereldrijk. In deze plaats staat een waar juweel: het mudejarpaleis gebouwd in opdracht van Alfons XI, tegenwoordig het Koninklijk
Een wat langere route voert via de N-601 naar het zuiden via Portillo en Íscar, beide gedomineerd door een kasteel. Verder via de C-112 bereiken wij Olmedo, aan het hoofd van de route langs de mudejarbouwkunst van de provincie. Bijzondere vermelding verdienen de kerk van Santa María del Castillo en de Sint Michaëlkerk, met een barok en 50
In de kerk van Sint Jakob kan men een verfijnd drieluik in Churriguerastijl bewonderen. In de kerk van Santa Cruz is het Paasweekmuseum gevestigd.
año 2005
Kasteel van La Mota. Medina del Campo
Klooster van Santa Clara, met het indrukwekkende vakwerkplafond van het priesterkoor. Eveneens noemenswaardig zijn de Patio del Vergel, het Arabische Badhuis en de vijftiende-eeuwse katholieke kerk met de grafkapel van de familie Saldaña. Ook zijn hier persoonlijke voorwerpen van koningin Johanna de Waanzinnige te zien.
Rueda
Wij rijden verder naar het noorden en arriveren in Medina de Rioseco, de voormalige “stad van de admiraals”. Dit monumentale middelpunt van het gewest Tierra de Campos herbergt verscheidene weelderig versierde kerken, zoals de kerk van de Heilige Maagd Maria van Mediavilla, alsmede de grafkapel van de familie Benavente, een schitterend voorbeeld van renaissancekunst in gotische
Kerk van Santa Maria. Olmedo
51
Zamora. Meer van Sanabria Ten oosten van de hoofdstad van Zamora ligt, op nog geen 33 kilometer afstand via de N-122, Toro. Dit wat afgelegen stadje met een boeiende geschiedenis heeft een interessant centrum waar de bezoeker onvermijdelijk uitkomt bij het meest karakteristieke monument, de Romaanse collegiale kerk van Santa María la Mayor uit de twaalfde eeuw met een schitterende gotische voorgevel en een Byzantijns aandoende koepel. In de sacristie wordt als meest gekoesterde kunstschat een Vlaams paneel uit 1520 bewaard, De Maagd met de Vlieg genaamd.
wij de afslag naar Salinas de Villafáfila, een ware oase midden in het landschap van Tierra de Campos. Weer terug op de N-630 rijden we nog steeds in noordelijke richting naar Benavente, “de gravenstad”. Na een bezoek aan enkele kerken eindigt de excursie langs de monumenten bij de Slakkentoren, het enig overgebleven deel van het kasteel van de graven van Benavente. Sinds vele jaren is in deze herinnering aan het verleden de Parador de Turismo gevestigd.
De hier geselecteerde toeristische route voert echter naar het noorden van de provincie, dus vanuit de hoofdstad dient men de N-630 te nemen. Na Granja de Moreruela , waar zich het klooster van Santa María de Moreruela bevindt, het eerste van de cisterciënzer orde in deze streek, nemen
Vanuit Benavente rijden wij via de C-525 naar het westen en bereiken Valle del Tera, met als interessante bezienswaardigheid de kerk van Santa Marta de Tera, een Romaans bouwwerk uit de XIIe eeuw. Enkele kilometers verderop ligt Mombuey, met een bescheiden kerk die evenwel een opmerkelijk kunstzinnig element vertoont: een originele toren van groenige zandsteen met rondingen in de constructie. Halverwege is het hoofd van een os te zien, een duidelijke verwijzing naar de naam van de plaats.
Meer van Sanabria
Toren van Santa Maria. Mombuey
Klooster. Granja de Moreruela
Rivier de Duero. Toro
año 2005
De volgende halte op de route is Puebla de Sanabria met de indrukwekkende vesting, een prototype van de middeleeuwse verdedigingswerken. Het stadje telt een aantal oude adellijke huizen en met wapenschilden versierde herenhuizen, zoals bijvoorbeeld het Gemeentehuis uit de XVe eeuw dat aan het Plaza Mayor staat. De route eindigt bij het Natuurpark Lago de Sanabria, een onvergelijkelijk mooie omgeving met talrijke goed bewaard gebleven tradities. Berglandschappen zoals Peña Trevinca, Peña Negra en de bergen van La Cabrera omgeven een waterrijk gebied dat meer dan tienduizend jaar geleden is ontstaan, het grootste uit de ijstijd daterende meer van Spanje met een afmeting van 3,5 km lengte en 2 km breedte. 53
Midden in dit prachtige natuurgebied ligt het dorpje San Martín de Castañeda, dat zijn bestaan te danken heeft aan het gelijknamige klooster. Van de oude bouwwerken is de Romaanse kerk behouden gebleven, een levendig cultureel middelpunt. In de gerestaureerde vertrekken voor de monniken is het Bezoekerscentrum van het Natuurpark gevestigd, met een permanente tentoonstelling over de ecosystemen van de vallei van Sanabria.
Vrijetijd en vermaak
stierengevechten, een dier dat een rol speelt bij veel volksfeesten, en muziekconcoursen met traditionele instrumenten. Een ander hoogtepunt is de tocht naar de kapel van San Juan de Monte, op Pinkstermaandag in Miranda de Ebro.
Beurzen en volksfeesten De culturele activiteiten in de Gemeenschap hebben de laatste tijd een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt. In de provinciehoofdsteden vinden regelmatig bijzondere thematische tentoonstellingen plaats, die een aanvulling vormen op de attracties gevormd door de lange lijst met festiviteiten die elk jaar in de verschillende dorpen gehouden worden. Een kennismaking met deze volksfeesten zal de reiziger in aanraking brengen met tradities die al heel lang van generatie op generatie overgegaan zijn.
León biedt gedurende de maand oktober, ter gelegenheid van het feest van San Froilán, een ceremonie met een oude plaatselijke traditie: Las Cantaderas, waarbij voor de kathedraal gezongen en gedanst wordt. De Bedevaart van Santo Toribio die half april in Palencia gehouden wordt, is een ander voorbeeld van dergelijke eeuwenoude opmerkelijke tradities. Vanuit de aan deze heilige gewijde kapel werpen de gemeentelijke autoriteiten de deelnemers zakjes met brood en kaas toe, ter herinnering aan een in de Middeleeuwen geschied wonder. In de maand augustus vindt de Internationale Afdaling van de Pisuerga plaats, waaraan kanovaarders uit de hele wereld deelnemen.
Wij beginnen in Ávila. Naast de muziekuitvoeringen van de Zomerfeesten worden er in het laatste kwartaal van het jaar theatervoorstellingen en klassieke muziekconcerten gehouden in de Kathedraal. Op het gebied van traditionele volksfeesten wordt half september in Candeleda de bedevaart van Nuestra Señora de Chilla gehouden, befaamd vanwege de volksdansen in karakteristieke streekklederdracht.
De levendige sfeer van de universiteitsstad Salamanca vindt men terug in het Carnaval, waar de feestvreugde gepaard gaat met wat serieuzere plechtigheden. Soortgelijke feesten worden ook gehouden in La Alberca ter
De Feesten van Sint Pieter en Sint Paulus in Burgos eind juni gaan gepaard met een serie 54
gelegenheid van Maria Hemelvaart. La Loa is hier bijvoorbeeld een wonderlijk mysteriespel waarin personages als De Duivel en De Cavalier optreden.
Castilië komt hier tot uitdrukking in de Paasweek, met 29 kunstzinnig opgemaakte beeldengroepen die in processie meegedragen worden.
In Segovia wordt gewoonlijk in de maand juni het bekende Marionettenfestival of Titirimundi gehouden. Eerder in het jaar, op 5 februari, wordt in het dorpje Zamarramala het feest van Las Águedas gehouden. Eén van de belangrijkste onderdelen van het feest is de “dag van de vrouwen”, waarbij het vrouwelijk deel van de bevolking de macht in het dorp overneemt.
Ook in Zamora is de Paasweek een belangrijke viering en worden er in de processies ware juwelen onder de voor Castilië karakteristieke beeldengroepen door de gelovigen gedragen. Een iets vrolijker feest is La fuente del vino, een volksfeest dat op 28 augustus gevierd wordt in Toro op het Plaza Mayor en waarbij de geliefde plaatselijke rode wijn rijkelijk vloeit.
Het in Soria gelegen San Pedro Manrique viert de nacht van Sint Jan op geheel eigen wijze. Hier wordt het Keltiberische ritueel van de Paso del fuego gehouden, waarbij de deelnemers blootsvoets met iemand op hun schouders door het vuur lopen. Ook noemenswaardig zijn de Jornadas de la Matanza in Burgo de Osma, culinaire en culturele bijeenkomsten die gehouden worden in februari en maart.
Sport Voor sportbeoefening biedt deze streek een aantal verschillende mogelijkheden, die vrijwel allemaal te maken hebben met de natuur. Wintersporten kunnen beoefend worden in de befaamde skioorden La Lunada, Valle de Riaza/La Pinilla, Leitariegos Valle del Sol, Valdegrande-Pajares en Sierra de Béjar en San Isidro.
Valladolid, als hofdstad van de Gemeenschap, biedt het gehele jaar door een uitstekend cultureel programma. Ten eerste de Internationale Filmweek, een prestigieus evenement vanwege de kwalitatief hoogwaardige films die hier vertoond worden. De diepgaande geloofsbeleving in
Golfterrein
55
Alle beschikken over faciliteiten die een gerieflijk en aangenaam verblijf waarborgen.
Gastronomie In Castilla y León kan men genieten van een culinaire traditie die te maken heeft met het grenzeloze karakter van de streek. Het gastronomisch aanbod is gevarieerd en appetijtelijk, dankzij de meesterlijke wijze waarop de plaatselijke ingrediënten bewerkt worden. Jammer genoeg blijft de faam van deze keuken nog te vaak beperkt tot de beroemde braadgerechten, hoewel men hier natuurlijk de eeuwenoude ambachtelijke kunst van het braden in de oven tot in de perfectie beheerst, van zuiglam of lechazo tot speenvarken, dat hier tostón genoemd wordt.
In de zomer biedt Castilla y León de mogelijkheid te genieten van de stuwmeren en lagunes die volmaakt zijn voor recreatie in de openlucht. Hier kan men allerlei soorten watersporten beoefenen in een landschap dat bijna paradijselijk van aard is. In de omgeving van deze waterrijke gebieden zijn talrijke campings en andere gerieflijke betaalbare soorten van accommodatie te vinden. De bergen van Castilla y León vormen een ideale plek voor het maken van bergwandelingen, mountainbiketochten, paardrijden, rafting of het wat gewaagdere bergbeklimmen. De fraaie woeste natuur vormt een bron van recreatiemogelijkheden.
De kookkunst van Castilla y León blijft echter duidelijk niet beperkt tot dergelijke uitgelezen gerechten. Ook kan men hier genieten van het heerlijke kalfvlees van Ávila en Zamora, de uitstekende kaas van laatstgenoemde provincie, de bijzonder smakelijke hamsoorten van Guijuelo (Salamanca) en niet te vergeten de worstsoorten, een hoofdstuk apart in de regionale gastronomie. Bekende naamsaanduidingen zijn de chorizoworst van Cantimpalo (Segovia), de eenvoudige maar overheerlijke bloedworst van Burgos en botillo berciano (León), reeds bekend in de tijd van de
De streek biedt vele mogelijkheden voor jagen en vissen in de prachtige wildreservaten en talrijke viswaters. In de Gemeenschap bevinden zich ook goede golfbanen en faciliteiten voor plaatselijke sporten zoals bijvoorbeeld het juego de bolos en voor het beoefenen van voetbal en basketbal, handbal en rugby waar belangrijke triomfen zijn behaald.
56
Romeinen. Bij de ingewikkelde toebereiding van dit gerecht komt ook een dosis kunst kijken. Tenslotte verdient wild, dat in dit gebied rijkelijk voorkomt, een bijzondere vermelding. De gestoofde kwartels van Valladolid, de patrijzen van Segovia en de jonge duiven van Zamora zijn enkele van de meest geliefde gerechten. De regionale keuken is in belangrijke mate gebaseerd op peulvruchten. Een karakteristiek gerecht van Maragatería is bijvoorbeeld bereid met kikkererwten uit Fuentesaúco (Zamora). Daarnaast zijn er de linzen uit La Armuña (Salamanca), de alubias van Barco de Ávila, de aardappelen uit Burgos en de grote witte bonen uit Segovia. Een ander hoofdstuk vormen de visgerechten. Hier vindt men een
Specialiteiten uit de Segoviaanse keuken
voor deze streek karakteristieke vissoort zoals de forel. Alleen al gebakken in olijfolie vormt dit gerecht één van de beste voorbeelden van wat Álvaro Cunqueiro definieerde als “de christelijke keuken van het Westen”. Inderdaad is voor het bereiden van levensmiddelen met een dergelijke geheel eigen aard veel liefde, toewijding en talent vereist. Dit komt ook tot uitdrukking in de talrijke bijzondere nagerechten, zoals de befaamde mantecados van Astorga, de rosquillas ciegas van Palencia, de nicanores van Boñar (León), de bollo maimón van Salamanca en de yemas de Santa Teresa van Ávila. Uiteraard dient elk menu vergezeld te gaan van bij voorkeur een beroemde regionale wijn, dit gezonde onderdeel van het menu
dat de laatste jaren een welverdiende plaats op de internationale markten aan het veroveren is. De buitengewone wijn van Ribera del Duero, de roséwijn van Cigales, de witte wijn van Rueda, de rode wijn van Toro en de befaamde wijnen van El Bierzo zijn enkele van de beste voorbeelden van wijnsoorten die, gekoeld en zuiver gedronken, uitstekend kunnen wedijveren met soortgelijke wijnen uit andere delen van Europa.
kerstliedjes niet vergeten worden. Een ander soort melodieën is verbonden met de religieuze liturgieën, zoals de danzas, die op de maat van herdersfluit en tamboerijn door de jongemannen gedanst worden voor het beeld van de plaatselijke patroonheilige. Een buitengewoon ritueel, vol innerlijke emotie voor degenen die dit soort dansen reeds sinds mensenheugenis uitvoeren. Een geestige volkstraditie wordt gevormd door de rondas de enamorados, waarbij de jonge mannen door de straten van hun dorp liederen voor hun geliefden lopen te zingen begeleid door muziek van gitaren en mandolines. Zij reciteren coplas die uitstekend de gevoelens en tradities van de mensen hier weergeven.
Folklore en volkskunst De folklore van deze streek is op dezelfde wijze ontstaan als de bevolking van de hoogvlakte, want de verbazingwekkend veelzijdige uitingen daarvan zijn te danken aan de talrijke invloeden van verschillende volkeren en culturen die hier samengekomen zijn. Uit de volkstradities komt met een enorme esthetische waarde de liefde naar voren voor de eigen verworvenheden: de muziek, de gewoonten en niet te vergeten de gezamenlijke geschiedenis.
Iets dergelijks geldt ook voor de volkskunst die eveneens vele schakeringen vertoont en een geheel eigen charme heeft, want hoewel er steeds minder handgemaakte kunst vervaardigd wordt, hebben de industriële productietechnieken toch nog traditionele elementen weten te behouden. Zo konden verscheidene families ook in de huidige tijd het traditionele werk voortzetten dat door hun voorouders eeuwen geleden was begonnen.
Het is een folklore die verweven is in plechtigheden en tradities, dagelijkse bezigheden en ceremoniën in dorpen en steden, zoals bijvoorbeeld de coplas die in de Kersttijd gezongen worden, een vrolijke feestelijke rondgang waarbij ook de meer bekende
Rondom het Gredosmassief van Ávila zijn er nog steeds werkplaatsen te vinden waar 58
Volkskunstmarkt op de Calle Mayor. Palencia
of de befaamde paardrijlaarzen. Zeer kenmerkend is de edelsmeedkunst van deze streek, voornamelijk bestaande uit ringen en oorbellen van zilverfiligraanwerk. Het mooiste borduurwerk vindt men op de trajes de vistas van La Alberca: met juwelen en edelsmeedkunst versierde klederdracht die ter gelegenheid van de volksfeesten gedragen wordt.
opmerkelijk houtsnijwerk, bewerkt leer, vlechtwerk en keramiek gemaakt wordt. Ook de pottenbakkunst van Aranda de Duero is vermeldenswaardig. In de hoofdstad Burgos kan men elegante klassieke Castiliaanse meubelen vinden. De traditionele weverijen van Val de San Lorenzo, niet ver van Astorga, vervaardigen karakteristieke dekens en kleden. Deze behoren ook tot de meest geliefde produkten van Palencia: de robuuste zuiver wollen dekens.
In Segovia vindt men op verscheidene plaatsen in de provincie tapijtfabrieken en keramiek. Soria produceert houten meubelen en smeedijzeren voorwerpen. De werkplaatsen in Valladolid zijn daarentegen meer gespecialiseerd in keramiek en mandenvlechtwerk, en in de provincie Zamora zijn er de keramiek van Pereruela en Moreros en het borduurwerk van Carbajales.
De provincie waar onmiskenbaar de grootste verscheidenheid geboden wordt is Salamanca. In de hoofdstad kan men volkskunst vinden die te maken heeft met de veefokkerijen van het gewest Campo Charro, zoals bijvoorbeeld leren rijzadels 59
NUTTIGE GEGEVENS Internationaal netnummer % 34 TOERISTISCHE INFORMATIE TURESPAÑA www.spain.info TOERISTISCHE INFORMATIE OVER CASTILLA Y LEÓN % 902 203 030 www.turismocastillayleon.com FEDERACIÓN DE CENTROS DE INICIATIVAS TURÍSTICOS DE CASTILLA Y LEÓN / FECITCAL Pasión 5-7, 4ºA. 47001 Valladolid % 983 357 899 ) 983 357 999
TOERISTENBUREAUS Ávila San Segundo, 17 05001 Ávila % 920 211 387 Burgos Plaza Alonso Martínez, 7 09003 Burgos % 947 203 125 León Plaza de Regla, 3 24003 León % 987 237 082 Palencia Calle Mayor, 105 34001 Palencia % 979 740 068
Salamanca Casa de las Conchas Rúa Mayor 37002 Salamanca % 923 268 571 Segovia Plaza Mayor, 10 40001 Segovia % 921 460 334 Soria Medinaceli, 2 % 975 212 052 Valladolid Pabellón de Cristal Acera de Recoletos 47004 Valladolid % 983 219 310 Zamora Avda. Principe Asturias, 1 49014 Zamora % 980 531 845 Madrid Oficina de Promoción Turística de Castilla y León Alcalá 79 28009 Madrid % 915 780 324
PARADORES DE TURISMO Reserveringscentrale Requena, 3. 28013 Madrid % 902 547 979 ) 902 525 432 www.parador.es
ÁVILA Parador van Ávila Marqués Canales de Chozas, 2 % 920 211 340 ) 920 226 166 Parador van Gredos Carretera Barraco-Béjar, km 43 Navarredonda de Gredos % 920 348 048 ) 920 348 205 BURGOS Parador van Lerma Plaza Mayor, 1 % 947 170 685 ) 947 170 685 LEÓN Parador van León Plaza de San Marcos, 7 % 987 237 300 ) 987 233 458 Parador van Villafranca del Bierzo Avenida Calvo Sotelo % 987 540 175 ) 987 540 010 PALENCIA Parador van Cervera del Pisuerga Carretera de Resoba, km 2 % 979 870 075 ) 979 870 105 SALAMANCA Parador van Salamanca Teso de la Feria, 2 % 923 192 082 ) 923 192 087 Parador van Ciudad Rodrigo Plaza del Castillo, 1 % 923 460 150 ) 923 460 404
SEGOVIA Parador van Segovia Carretera de Valladolid-La Lastrilla % 921 443 737 ) 921 437 362 SORIA Parador van Soria Parque del Castillo % 975 240 800 ) 975 240 803 VALLADOLID Parador van Tordesillas Carretera de Salamanca % 983 770 051 ) 983 771 013 ZAMORA Parador van Zamora Plaza de Viriato, 5 % 980 514 497 ) 980 530 063 Parador van Benavente Paseo de Ramón y Cajal % 980 630 300 ) 980 630 303 Parador van Puebla de Sanabria Avenida Lago de Sanabria, 8 % 980 620 001 ) 980 620 351
VERVOER Busstations Ávila % 920 220 154 Burgos % 947 288 855 León % 987 211 000 Palencia % 979 743 222 Salamanca % 923 236 717
VLIEGVELDEN Informatie internationale vluchten % 902 243 402 AENA % 902 404 704 www.aena.es
BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS Alarmnummer % 112 Medische spoedgevallen % 061 Guardia Civil % 062 Rijkspolitie % 091 Gemeentepolitie % 092 Verkeersinformatie % 900 123 505 www.dgt.es Gemeentelijk informatienummer % 010 Postkantoor % 902 197 197 www.correos.es
BELGIË. Brussel Office Espagnol du Tourisme Rue Royale 97, 5º 1000 BRUXELLES % 322/ 280 19 26 ) 322/ 230 21 47 www.spain.info/be e-mail:
[email protected]
Castilla y León
ADIF % 902 432 343 Internationaal telefoonnummer % 902 243 402 www.adif.es
SPAANSE BUREAUS VOOR TOERISME IN HET BUITENLAND
Spanje
Segovia % 921 427 705 Soria % 975 225 160 Valladolid % 983 236 308 Zamora % 980 521 281
NEDERLAND. Den Haag Spaans Bureau Voor Vreemdelingenverkeer Laan Van Meerdervoort, 8ª 2517 AJ DEN HAAG % 3170/ 346 59 00 ) 3170/ 364 98 59 www.spain.info/nl e-mail:
[email protected] AMBASSADES IN MADRID België Paseo de la Castellana, 18 % 915 776 300 ) 914 318 166 Nederland Avenida Comandante Franco, 32 % 913 537 500 ) 913 537 565
EUROPESE GEMEENSCHAP Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
H
HOL-CASTILLA LEON-Cubierta.qxd:Maquetación 1
D
SANTANDER 26 km
PANES 10 km
CANGAS DE ONÍS 13 km
Puentenansa
Pola de P. N. PICOS DE EUROPA Laviana Campo s de Europa N-625 P i c o 2519 Naranjo 2648 de Caso de Bulnes Posada Cabañaquinta Tarna Fuente Dé de Valdeón 1490 R A C A N T Á B
IRÚN 3 km
Na rc ea
Puente Viesgo
Río
ón al N
L E Ó N
Arga
la
Es
D E
Río
S
Va l
Río
de
ra
du
ey
S
Cea
erga
JACA 50 km
Ega
Pisu
Río
Sab or
Río
P O R T U G A L
a
m
L
ra
ar
d
u
A
a
Zapardiel
T
R
Río
TALAVERA DE LA REINA 42 km TOLEDO 60 km ARANJUEZ 30 km
TARANCÓN 17 km
ALCAÑIZ 99 km
CÁCERES 87 km
3e Editie
a Jiloc
llo
Ga
Gedrukt in Spanje Opmaak: P&L MARÍN
a sm
D.L. AB-505-2009 NIPO: 704-09-348-6
Adaja
Druk: AGSM S. A.
Río
Uitgave: © Turespaña Secretaría de Estado de Turismo Ministerio de Industria, Turismo y Comercio
Agueda
Foto’s: Fotografisch archief Turespaña
Río
Melilla
Vertaling: Marianne Moester Blom
Ere
Ceuta
Tekst: Javier Tomé
Río
Middellandse Zee
DO
UR
O
S PA N J E
tón
Río
ra
Du
Madrid
ZARAGOZA 45 km
Castilla y León
Lissabon
Río
50 52 54 60
n
Frankrijk Golf van Biskaje
o
46 48
big
Parijs
rrió
Londen
Ca
Verenigd Koninkrijk
Río
Ierland Dublin
Portugal
Atlantische Oceaan
Cangas de Narcea
o
8 8 11 14 17 20 23 26 29 32 35 36 38 40 42 44
Grandas de Salime
Rí
1
Mieres
N-634 Zarautz Deba Oiartzun Barakaldo Arredondo N-121 N-621 1712 Ramales Baamonde AP-8 Hernani Zestoa Peña Selaya de la Victoria Balmaseda Pola C O BILBAO Doneztebe/ Alceda Sagra Eibar A-67 Azpeitia Andoain Pradairo de Lena Rábade Potes R D Durango Santesteban 1029 2046 Llodio I 1890 N-611 L L E Tolosa FRANCIA N-240 Marentes R I C A N-611 Espinosa de Artziniega Bergara Zumarraga N-130 LUGO Peña Prieta PARQUE NATURAL FUENTES CARRIONAS Emb. PAJARES-VALGRANDE los Monteros N-629 Cofiñal Arrasate/ 2536 1178 Braña Caballo Peña Ubiña Y FUENTE COBRE-MONTAÑA PALENTINA del Ebro Isoba SAN ISIDRO Riaño Mondragón O Corgo 2189 LEITARIEGOS Palas Espigüete Amurrio AP-68 Emb. de Lekunberri Orreaga/ Puebla 2417 Degaña Corconte Villalázara San Salvador Emb. N-I 2450 1431 2136 Reinosa Oñati Aitzgorri Boca de Rei Urrúnaga N-138 Roncesvalles Sena de Lillo de Riaño Medina Villamanín de Cantamuda Villarcayo Guntín EtxarriOrduña Babia de Huérgano Emb. de Villablino Legutiano 1544 Caldas Arija BRAÑOSERA de Luna Barruelo Soncillo de Pomar Murgia de Pallarés Irurtzun Vegacervera Juan Benet Aranatz Miravalles Emb. de Emb. Emb. de RÍO Becerreá de Luna N-630 Brañosera de Santullán 1969 Villarias Berberana N-623 Cervera/Ruesga Emb. de de Ullívarri Camporredondo N-135 Boñar Mirantes Barrios AP-15 Altsasu/ Cervera Portomarín ALTO CAMPOO Escalada Páramo 2117 Murias de de Burbia Fabero Ezcároz/ Luna La Vecilla de Luna N-VI A-6 Alsasua Paredes de Pisuerga 1835 Guardo Trespaderne del Sil Catoute Egüés Sarriá Ezkaroze VITORIAEmb. de Salvatierra/ Valdelateja La Robla Cistierna Emb. Aguilar AP-66 Aguilar PAMPLONA-IRUÑA Santibáñez N-540 Santibañez de Belesar Agurain Oña GASTEIZ E L B I E R Z O Toreno Altotero Vegas de Campoo Basconcillos Noáin/Noain de la Peña Miranda de Ordás Folgoso Frías Estella/ Chantada Olleros 1176 Villaquilambre 1059 N-625 del Tozo Herrería San Fiz de Seo San Miguel Lumbier de Ebro Treviño Río Sedano de la Ribera Lizarra N-621 Buenavista Maeztu/Maestu N-232 Pancorbo Amaya de Incio N-I de las Dueñas Monforte N-627 Zambrana Puente la de Valdavia Carrizo de San Miguel Almanza 1373 Humada Poza de la Sal Villafranca de Lemos N-121 Bembibre Reina/Gares La Nuez N-111 978 del Camino la Ribera Gradefes AP-1 Herrera de del Bierzo Haro N-120 Ponferrada 1414 N-VI de Arriba Benavides LEÓN Briviesca EBR Tafalla Pisuerga O Sangüesa/ Saldaña AP-68 de Órbigo N-120 Onzonilla Mansilla Villadiego Río Los Arcos Monasterio Zangoza E Pedrosa Lerín N-611 N-536 de las Mulas AP-71 N-I Santo DomingoLOGROÑO A Pobra Sil T Santa Colomba de Rodilla Luíntra de la Vega Melgar de Valdevimbre Astorga Hospital i e Belorado N-120 Olite de la Calzada A-231 N O Barco de Trives Sotopalacios Lodosa rr Fernamental Santas 1848 de Somoza Sahagún O a Freixido de Órbigo Teleno Andosilla AP-15 OURENSE A-231 N-120 de AP-68 Carrión de M N-630 Martas N-601 Destriana Nájera la Demanda N-120 Villalcázar Manzaneda los Condes N-232 Encinedo L A M A R2185 Arlanzón 957 Villasur Marcilla A G AT E R I A O Bolo Peña Baños 1778 San Millán 1491 BURGOS de Sirga Castrojeriz Caparroso Cervatos de Trevinca VillafríaArlanz de Herreros Ezcaray de la Cogolla La Bañeza Río Villamañán de Molgas Valencia Peña ón Calahorra Manzaneda A-52 la Cueza Sadaba Río Negra Truchas A Veiga 2127 Frómista o Cabia de Don Juan í Sarracín Castrocontrigo Vilar de Barrio CABEZA DE R VALDEZCARAY Emb. de a de La Cabr Pineda de Cisneros Sierr e Alfaro 2124 Arnedillo Villada r a Urquiza Er Justel MANZANEDA PARQUE NATURAL LAGO Ejea de A-66 N-525 i A-1 a la Sierra Lago Arnedo San Lorenzo A-62 DE SANABRIA Villanueva Paredes Cuevas de los Caballeros Frechilla Villalón de Sanabria 2262 San Martín Mahamud Astudillo Palacios VALLE DEL SOL 1456 A Gudiña Villaquejida de Cameros Castejón de Nava San Clemente de Campos Fuentes de Castañeda Xinzo de Sanabria Laza Villahoz Corella Montenegro Valderas Cornago N-622 de Limia Cualedro 1291 N-525 N-111 de Nava Salas Mombuey Covarrubias Yanguas Ayedo Tudela 646 de Cameros Puebla Torquemada Benavente N-610 Río Loma Negra Peña Nofre A Mezquita Padornelo Arla A-52 de los Infantes Laguna N-113 1719 Cervera del SANTA INÉS Río N-610 T I E R R A D E nza de Sanabria Tera Lerma Negra Villarramiel San Pedro 2142 CAMPOS Quintanar Río Alhama Baltar Santa Cristina Villardeciervos V A L L E Verín Santo Domingo Manrique Villanueva N-121 S Cebolla Corraes Portelo PALENCIA Tauste de la Sierra ie N-232 1262 D E L T E R A de la Polvorosa Magaz Valdeavellano de Silos del Campo Baltanás Ampudia Vinuesa rr Rabanera Lagunas Figueruela 1412 Huerta de Tera a 854 San Vicente Tarazona Tábara Valdosa de Villafáfila Magaña del Pinar Covaleda Dueñas Villafruela de Arriba d o Cevico de Villalpando uill Medina Montealegre N-630 Emb. de Feces de la Cabeza q Caleruega del Rey Agreda e l M Navaleno la Torre Cuerda del Pozo 1419 San Vitero BRAGANÇA Se de Rioseco Cubillas de A-6 on Villarrín Granja de 1012 ca N-234 Garray PARQUE NATURAL San Leonardo N-122 Matute Villabrágima yo Santa Marta de Campos Moreruela Chaves Valoria Abejar CAÑON DEL de Yagüe Río A-62 La Horra Gumiel a N-601 1318 Trabazos 882 2313 Castromonte guev RÍO LOBOS s la Buena Alcañices E de Hizán Emb. de Ólvega Tabuenca SORIA Ricobayo Villafuerte Roa N-122 Río Ucero Castronuevo Aranda Peñaranda 724 Almenar Sta. Luz Calatañazor Hinodejo Villanubla 818 VALLADOLID N-234 910 N-111 de Duero de Duero El Burgo de Soria Carbajales N-631 N-122 1375 Ciria Vezdemarbán N-122 PARQUE NATURAL N-122 de Osma de Alba Fuentepinilla Quintanilla Gómara HOCES DEL RÍO RIAZA La Vid Langa Tudela Peñafiel Illueca Simancas Toro A-11 Villalcampo La Almunia de Onésimo Macedo Mirandela de Duero Torrelapaja de Duero Laguna N-122 San Esteban Miranda do Douro Emb. de de Doña Godina Hortezuela de Cavaleiros Rubio ZAMORA 999 Villalcampo Emb. de de Duero Maderuelo de Gormaz Cabrera Viloria Portillo 1313 Linares Tordesillas Almazán 1433 Bermillo del Arroyo Ria Deza Gormaz Rueda za Río Berlanga de Sayago 983 A-1 Corrales Venialbo Pereruela Castronuño A-6 Montejo de Duero Caltojar 785 Monteagudo Alhama N-110 Cibanal Cuéllar Calatayud C La Bóveda eg N-630 PARQUE NATURAL Fermoselle de Tiermes a Hontalbilla de Aragón Alaejos Íscar de Toro HOCES DEL DURATÓN Retortillo Emb. de 1411 El Cubo de Adradas Cariñena Aldeadávila Lastras de de Soria Fuentelapeña A-62 Riaza Medina Olmedo Tierra del Vino Sepúlveda Baraona Paracuellos Cuéllar Santa María 885 Navas Coca N-601 del Campo Alfaraz Pereña de Cantalejo N-620 Cantalojas de Jiloca La Pinilla Emb. de de Huerta de Oro 1299 Masueco la Ribera Fuentesaúco Cerezo de Abajo Almendra Calzada Tolweg Atienza Madrigal de Río Turégano Vilvestre LA PINILLA Rí Arcos Jaraba Castillejo N-110 Medinaceli de Valdunciel o las Altas Torres Nava de 964 Carbonero Pedraza 818 Ledesma Daroca Tolvrije snelweg en Autoweg de Jalón Nuévalos Santa Cruz Hiendelaencina 1310 el Mayor Collado la Asunción Esteras RÍO Sierra Cantalapiedra Milmarcos La Vellés Río 1423 Arévalo Colmenar Nationale weg Vitigudino Ministra Zarapicos Hermoso de Medinaceli Rasueros Santa María de la Sierra La Fregeneda Cabrerizos Sigüenza Buitrago Villar de Sotosalbos Eersterangsweg SALAMANCA Sauca G PARQUE NATURAL Espinosa de los la Real de Nieva Alcolea de Lozoya e A-2 1518 ARRIBES DEL DUERO Peralonso d Tormes Babilafuente Caballeros Cogolludo del Pinar Tweederangsweg Torrecaballeros SEGOVIA Peñaranda a Sando Calamocha Lumbrales rr Rillo Santa Marta Jadraque Algora e Lozoyuela Adanero de Bracamonte Si Encinas B-weg Río de Gallo de Tormes La Fuente de Berzosa San Ildefonso Fuentemilanos Masegoso N-501 N-620 de Abajo 826 Hernansancho Alba de AP-61 San Esteban N o La Granja Spoorweg Monreal Torrelaguna de Tajuña Labajos N-603 Macotera Tormes Retortillo N-403 Río Corduente A-62 del Campo Vecinos Buenavista San Pedro Miraflores E Hogesnelheidslijn TAJO Valdecarros N-211 Hu Villacastín del Arroyo eb SanctiVALDESQUÍ Las Veguillas Mingorria AP-51 N-204 ra C Werelderfgoed El Molar Fresno- Alaraz Ye Brihuega Muñico Spiritus Vilar AP-6 lte Volto NAVACERRADA Trillo Tamames Linares s ya N-234 Alhándiga Poveda N-110 Parador Colmenar Viejo N-320 Emb. de Formoso Diego Valdihuela 1498 Entrepeñas de la Sierra 1531 1728 A San Lorenzo Morasverdes PARQUE NATURAL de Riofrío Endrinal del Carpio Herberg ÁVILA Algete Palomera Guadarrama QUILAMAS de El Escorial GUADALAJARA A-1 R-2 Guijuelo Emb. de M Muñana El Cabaco San Miguel Ciudad Rodrigo Golfbaan Santa Teresa Alcobendas N-320 Peña de de Valero N-630 iela Galapagar A-6 E Navas del A-2 Beteta N-110 ad Horche N Francia 1732 Camping Cespedosa Serrota N-502 Gu Marqués T Alcalá S I E R R A El Bodón Riofrío a El Barraco Piedrahita 2294 Menga La Alberca Miranda D E B É J A R t Jachthaven de Henares Las Rozas S Albarracín Sacedón 1566 a o í R I Navaluenga Cebreros G Casares de Sotoserrano del Castañar Béjar San Felipe Navarredonda Torrejón Guadalv Priego Emb. de Kuuroord El Barco Brunete iar 1839 Pastrana e S Burgohondo El Tiemblo Buendía de Ardoz las Hurdes d Nuevo Candelario de Ávila Hoyos de Gredos Leganés Skioord PARQUE NATURAL Mezas Albalate de 1955 Cañaveras a Picos MADRID Batzán Mondéjar PARQUE NATURAL LA COVATILLA s R-3 r Móstoles 1265 del Espino r o LAS BATUECAS1352 1367 las Nogueras e Casavieja Sotillo de e d Vliegveld Almanzor Laguna Jañona A-5 Arganda S i R-5 PEÑA DE FRANCIA DE CANDELARIO Los Llanos N-320 Getafe A-3 G r Almonacid e Grande 0 20 40 60 Km Navalcarnero Fuenlabrada Almoguera de Zorita la Adrada 2592 S i e r r a d del Tormes Villanueva N-630 Hervás Nationaal park Valverde e A-4 Villar de Guisando h Mombeltrán Pedro Bernardo de la Sierra Driebes rc e del Fresno b Parla Domingo García 1368 Pozuelos Natuurpark Al A-66 Lanzahita Candeleda Arenas de CARTOGRAFÍA: GCAR, S.L. Cardenal Silíceo, 35 Barajas 1180 El Real de o de Zarzón N-110 Ciempozuelos Tel. 914 167 341 - 28002 MADRID - AÑO 2005 Route van Santiago de Melo Altomira Chinchón San Vicente Rí N-403 Tiétar San Pedro R-4 Jarandilla
[email protected] Fuentidueña A-42 CUENCA Colmenar Huete Jaraiz de de la Vera Río Moraleja de Tajo Maqueda de Oreja la Vera Plasencia
Meira
Ór
Inleiding Wandeling door de provinciehoofdsteden Ávila Burgos León Palencia Salamanca Segovia Soria Valladolid Zamora Genieten van Castilla y León Ávila. Het Gredosgebergte Burgos. Hart van Castilië León. De Route van Santiago Palencia. De Romaanse kunst Salamanca. Het berggebied Segovia. De koninklijke buitenverblijven Soria. Het land van El Cid Valladolid. Wijngaarden en kloosters Zamora. Meer van Sanabria Vrijetijd en vermaak Nuttige gegevens
OVIEDO 14 km O
MIÑ
Na via
U
Rí o
O
RÍ O
H
Página 2
A CORUÑA 84 km
N
10:23
PONTEVEDRA 102 km
I
29/9/09
