Calvijn Business School geopend

CVOpen 3 Jaargang 7 April 2007

Calvijn Business School geopend

• Afscheidsinterview met Chris van Houwelingen • Nieuwe Wet Medezeggenschap op Scholen • Regionale arrangementen: vrijheid - blijheid?

Colofon

In dit nummer

1

Personeelstekort dreigt vanaf 2010

2

Calvijn Business School geopend

4

Beter contact met basisscholen

5

Littooij: Goede start van nieuw kabinet

6

Meer uren les op CVO-scholen

8

Medezeggenschap in een nieuw jasje

9

Parlementair onderzoek verbaast het onderwijsveld

10

‘Bewaar de eenheid binnen CVO’

12

De week van Joop Leenders

14

Regionale arrangementen in het vmbo

16

De stelling: Weg met de klassen en leerjaren?

Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam

17

De (CVO)pen aan een gast: Jelle Kaldewaij

Eindredactie

18

Nieuws van de scholen

22

De buitenlandse docent: Anne-Marie Schröder

hAAi, Rotterdam

23

Personalia

Beeld

24

De hobby van Jos Crezée

CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO). Het verschijnt vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan alle 2.200 medewerkers van CVO en aan relaties. Uitgever Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) Goudsesingel 14a, 3011 KA Rotterdam Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam Tel. (010 ) 217 13 99 Fax (010 ) 411 42 78 E-mail [email protected] Internet www.cvo.nl Redactie Robert van Atten, Albert Bosma, Lennaert van der Hoeven, Ron van Rossum, Ad van Schelven en Anja de Zeeuw. Redactieadres Verenigingsbureau CVO, t.a.v. redactie CVOpen,

Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda Ontwerp

Joop Reyngoud, Fotopersbureau Cor Vos, Rick Keus, Lennaert van der Hoeven, Sabine Joosten, J.P.M. Nahon/ Inspectie van het onderwijs, Cees Kuiper/Rotterdams Dagblad, Fotobureau Roel Dijkstra, studio Bajo Coverfoto Joyce van Belkom Druk Quantes, Rijswijk

2

10

12

22

Aan dit nummer werkten mee: Arie Boom (CSG Calvijn), Albert Bosma (Accent Praktijkonderwijs), Karin van Breugel (tekst van breugel), Lennaert van der Hoeven (PENTA college CSG), Jelle Kaldewaij, De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Kees den Ouden (bureau CVO), Ad van Schelven (CSG Calvijn), Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw) e.a.

Actueel

Personeelstekort dreigt vanaf 2010 Over vier jaar wordt het weer moeilijk om personeel te vinden voor het voortgezet onderwijs. De situatie in Rotterdam zal echter naar verwachting niet slechter zijn dan in de rest van Nederland. Dat blijkt uit het onderzoek Onderwijs Arbeidsmarkt­ramingen In Rotterdam krijgen studenten aan de duale opleiding Samenscholing.nu een laptop cadeau.

Rotterdam dat in opdracht van de gemeente Rotterdam is opgesteld door het bureau Ecorys.

Op dit moment lijkt het mee te vallen met de

Meeste onbevoegden

spanning op de arbeidsmarkt in het

Al jarenlang blijkt dat het voor de scholen in

Langer werken CVO houdt al enige jaren rekening met een

voortgezet onderwijs. Maar tussen 2010 en

Rotterdam en de overige grote steden extra

dreigend personeelstekort. Het heeft vorig

2012 gaat de situatie veranderen. Dan wordt

moeilijk is om personeel aan te trekken.

jaar – samen met de Hogeschool Rotterdam

het lastig voor de scholen om voldoende

Dit verschijnsel is terug te voeren op

en de twee andere grote schoolbesturen –

onderwijzend en leidinggevend personeel

enerzijds het duurdere wonen in de grote

een start gemaakt met het project

aan te trekken. Alleen voor het onderwijs­

stad en de slechtere bereikbaarheid.

Samenscholing.nu. Hierbij worden aan­

ondersteunend personeel zijn ook op de

Anderzijds wordt aangenomen dat leer­

komende leraren deels op de scholen zelf

lange termijn geen problemen te verwachten.

krachten ook geneigd zijn de problematiek

opgeleid in een aangepaste praktijkgerichte

van de grote stad te ontvluchten en te kiezen

opleiding. Gerichte faciliteiten zoals een gratis

Onvoldoende ‘groene instroom’

voor de meer ‘rustige’ regio. Volgens het

laptop bevorderen dat deze aankomende

Het probleem wordt vooral veroorzaakt

onderzoek wordt dit verschijnsel echter

collega’s ook na hun studie werkzaam

doordat een groot aantal mensen het

minder. De situatie in Rotterdam lijkt de

blijven bij een Rotterdamse vo-school.

onderwijs vanwege (pre)pensioen gaat

komende jaren zeker niet negatief af te

Daarnaast heeft het managementteam van

verlaten. Op dit moment is sprake van

wijken van de rest van het land of de grote

CVO besloten om gerichter het bestand van

vergrijzing: circa 70% van de management­

steden Amsterdam, Den Haag en Utrecht.

toekomstige uitstromers te inventariseren.

functies en 40% van de onderwijsfuncties

Wel opvallend is dat Rotterdam momenteel

Het is immers denkbaar dat de globale

wordt vervuld door mensen van 50 jaar

de meeste onbevoegde leerkrachten telt.

cijfers uit het onderzoek moeten worden

en ouder. Deze percentages worden de

Maar liefst 21% van de leerkrachten in het

aangevuld met cijfers per vak. Nu al is

komende jaren hoger.

Rotterdamse voortgezet onderwijs verzorgt

sprake van een beperkt aantal tekortvakken.

Tegenover deze ‘grijze uitstroom’ staat

de lessen zonder te beschikken over de

In deze vakken zou dan extra instroom

onvoldoende ‘groene instroom’. Het aantal

juiste bevoegdheid. Voor de rest van

moeten plaatsvinden. Daarnaast wil CVO

afgestudeerden van de lerarenopleiding is

Nederland ligt dat cijfer op ‘slechts’ 12%.

met gericht seniorenbeleid bevorderen dat het personeel langer aan de slag blijft. Dit is

niet toereikend en neemt zelfs af. Uit cijfers van de Lerarenopleiding Rotterdam blijkt

een voorbeeld van hoe CVO met toekomst­

bovendien dat ongeveer een kwart van de

gericht personeelsbeleid een aantrekkelijke

afgestudeerden uiteindelijk terechtkomt in

werkgever wil blijven op de regionale

een baan buiten het onderwijs.

arbeidsmarkt. (KdO)







C VOpen

April 2007

Opleiding voor het ondernemerschap op Zuid De Calvijn Business School is op 15 februari officieel geopend. Deze nieuwe vorm van onderwijs is in de loop van het vorige cursusjaar op de rails gezet. Volgens de Kamer van Koophandel bestaat er onder schoolverlaters veel belangstelling voor het starten van een eigen bedrijf – deze opleiding speelt daar gericht op in. De Business School is ondergebracht bij de vestiging Maarten Luther.

Calvijn Business School geopend In augustus 2006 startte daar de eerste groep havo-4-leerlingen.

Ook mensen van buiten de school werd gevraagd mee te denken

In januari begon ook een vmbo-3-klas aan de opleiding.

en te werken, en zij gaven daaraan met plezier gehoor.

Het idee achter de Business School is om havo- en vmbo-leerlingen

Vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en van de scholen voor

die interesse hebben in het zakenleven of die de ambitie hebben

hbo en mbo praatten mee. Ook Lionel Martijn, portefeuillehouder

een eigen bedrijf te beginnen, goed voor te bereiden op hun

sociale en economische zaken van de deelgemeente Charlois,

vervolgopleiding. De leerlingen doen weliswaar een regulier

stimuleerde en ondersteunde het project.

eindexamen, maar tijdens de opleiding ligt het accent waar

Het begin: solliciteren…

mogelijk op economische aspecten. Het uitgangspunt is learning by doing. Dat betekent dat er niet

Leerlingen komen niet zomaar in aanmerking voor een plaats in

alleen binnen de school gewerkt wordt, maar ook daarbuiten.

de Business School. Zij moeten echt gemotiveerd zijn en wat

Dit laatste gebeurt door in de praktijk kennis te maken met het

betreft de havo kiezen voor het profiel Economie & Maatschappij.

bedrijfsleven, zich te oriënteren op het vervolgonderwijs en een

De leerlingen wordt gevraagd een sollicitatiebrief te schrijven.

mini-onderneming op te zetten.

Daarna volgt een intakegesprek. Bij een positief resultaat laat de

Het programma is praktijkgerichter dan het standaard Economie

school hen toe tot de opleiding.

& Maatschappijprofiel. Met elkaar een bedrijf starten is leuk,

Een bijzonder aspect van de Business School is dat er een dag

uitdagend en leerzaam. Door praktijkgericht leren is er een goede

(in de havo-groep) of twee dagdelen (in de vmbo-klas) Business

aansluiting met het hbo en mbo. Leergebieden als persoonlijke

Verkenning op het rooster staat. Dat betekent dat er op die

ontwikkeling, marketing, personeelsmanagement en boekhouding

momenten geen ‘gewone’ lessen worden gegeven, maar dat de

worden aangeboden.

leerlingen werken aan een aantal leermodules. Dat zijn met name de momenten waarop het praktische deel van de opleiding

Samenwerking met hbo en mbo

plaatsvindt. Zo zijn de leerlingen in het vmbo begonnen met de

De Calvijn Business School werkt nauw samen met het hbo en

module ‘Communicatie en presentatie’. Andere modules die op

mbo. De mogelijkheid bestaat om al studiepunten te behalen die

het programma staan zijn ‘Verkenning van het ondernemerschap’,

de leerling eventueel later in het propedeusejaar kan inzetten als

‘Marketing en promotie’ en ‘Verantwoord ondernemen’.

hij of zij besluit de opleiding op het hbo of mbo voort te zetten.

De officiële opening

Een stuurgroep, bestaande uit directeur onderwijs Gerrit Elings,

Tijdens de feestelijke officiële opening pleitte Diny Roodvoets,

vmbo-sectorleider Hans Padmos, projectleider Goof Iriks,

algemeen rector van CSG Calvijn, ervoor het ondernemerschap op

vestigingsdirecteur Peter van Olst en de docenten John van der

te nemen in het onderwijsbeleid. Ook voorziet zij een aanpassing

Zee en Mandy van Gelder, zette de eerste plannen op papier.

in de fysieke leeromgeving: de school de uitstraling geven van een







C VOpen

April 2007

Lionel Martijn van de deelgemeente Charlois sprak de genodigden toe en verrichtte de openingshandeling.

onderneming. ‘Wij geloven in het concept en willen er een succes

ondernemers. De stad heeft kwalitatief goede ondernemers nodig.

van maken’, zei de rector.

‘De overheid biedt kansen: Calvijn grijpt ze en creëert ze’, aldus de

Wim Littooij, bestuursvoorzitter van CVO, memoreerde dat

heer Martijn. Een zijdelingse toezegging van de deelgemeente

Rotterdam de aantrekkingskracht heeft van een ondernemende

was, dat zij zoekt naar een winkelpand waar de leerlingen de

metropool. ‘De bevolkingssamenstelling geeft weliswaar zorgen,

ruimte krijgen voor verdere toepassing van hun creativiteit.

maar biedt ook veel mogelijkheden. Rotterdam heeft een jonge

Toen onthulde Lionel Martijn het bord ‘Calvijn Business School’

bevolking. Het onderwijs kan een bijdrage leveren door een zo

boven het lokaal dat het vaste honk is van de havo-4-klas.

aantrekkelijk mogelijk aanbod in de markt te zetten. Leerlingen in

Daarna toostten de aanwezigen met champagne. Vervolgens kon

onze stad hebben behoefte aan een praktische component.’

het vernieuwde lokaal, met eigen internetaansluitingen en een

De bestuursvoorzitter gaf aan dat de Business School precies is

fraai slimboard (digitaal schoolbord) worden bewonderd. Ook de

wat leerlingen op Zuid nodig hebben. Hij overhandigde een

vmbo-afdeling krijgt een eigen lokaal met deze geavanceerde

symbolische cheque voor de nieuwe opleiding.

mogelijkheden.

De leerlingen van de kersverse opleiding presenteerden zich

(AvS)

voortvarend in woord en beeld. In filmfragmenten werd getoond waar zij zich de afgelopen tijd mee bezighielden. Zo namen

Meer informatie: http://maartenluther.calvijn.nl/Page/sp1755/ml1/Index.html

vmbo-leerlingen bijvoorbeeld deel aan een beoordeling van etalages op een bekende winkelboulevard in Rotterdam-Zuid. Naast deze presentatie stelden alle leerlingen uit beide afdelingen

Leerlingen presenteerden zichzelf

zich persoonlijk voor, en vertelden over hun verwachtingen en

Alle leerlingen van de vmbo-afdeling hadden een passende slogan

ambities (zie kader). Leerlingen van de havo-afdeling vertelden dat

voor zichzelf bedacht.

zij in de toekomst een Business Club willen starten, ambassadeur

Lara van Bekhoven: ‘Ik design later uw kleding!’

voor de opleiding willen worden en er op den duur gastlessen

Abigail Watson: ‘Ik ga zorgen voor het beste restaurant in

willen verzorgen.

heel Zuid-Holland.’ Nabil Abdisalam: ‘Mijn naam is het enige wat u hoeft te onthouden.’

Toezegging van winkelpand

Hasret Demir: ‘Zoals jullie allemaal hebben gehoord, draait het

Lionel Martijn van de deelgemeente Charlois begon zijn toespraak

hier allemaal om de Business School. Dat is wel logisch, want

met de aanstekelijke woorden ‘Jongeren zijn hot!’ Hij benadrukte

deze studie is echt cool.’

dat de wereldwijde contacten die jongeren erop nahouden van

Jeanette Esajas: ‘Ik doe de Business School omdat ik later een

essentieel belang zijn. De economische kansenzones die in

succesvol bedrijf wil opstarten.’

Rotterdam bestaan, zorgen voor flinke subsidies aan startende







C VOpen

April 2007

Calvijn rondt pilot horizontale verantwoording af ‘Nuttig en zinvol’. Dat vond CSG Calvijn van de pilot ‘horizontale verantwoording’ waar de school aan deelnam. Verspreid over Nederland deden tien scholen voor voortgezet onderwijs mee om goede voorbeelden te vormen voor de andere 690 vo-scholen. Calvijn behoorde tot deze voorlopers. Het concrete resultaat op Calvijn is onder andere een ‘maatjesproject’ voor het basisonderwijs.

Beter contact met basisscholen

Ervaringen van Calvijn

Van scholen voor voortgezet onderwijs wordt steeds meer verwacht dat zij aan hun omgeving duidelijk maken welke

Calvijn kende (en kent) binnen de horizontale verantwoording een

kwaliteiten zij leveren en ontwikkelen. Die omgeving is breed

belangrijke plaats toe aan de ontwikkeling van integrale kwaliteits­

en omvat ook collega-scholen, maatschappelijke organisaties,

zorg. Hoe dit in de praktijk werkte, blijkt uit de volgende voorbeelden. - In het voorjaar van 2006 is een onderwijskring primair onderwijs

bedrijfsleven en gemeentelijke instanties. Deze betrokkenen worden ook wel stakeholders genoemd. Het hele proces staat

samengesteld, bestaand uit zes vertegenwoordigers van basis-

bekend als ‘horizontale verantwoording’.

scholen in Rotterdam en Barendrecht waarvan veel leerlingen

Scholen ontwikkelden in het verleden ook beleid om te communi-

naar Calvijn doorstromen. De vragen die in deze onderwijskring op

ceren met hun maatschappelijke omgeving en daar verantwoording

tafel lagen waren: wat kan Calvijn verbeteren in het contact met de

aan af te leggen. Een nieuw aspect is de systematische aanpak

basisschool en wat kan de school van de basisscholen verwachten?

voor deze verantwoording. De horizontale verantwoording wordt

Het resultaat van het overleg was de start van een zogeheten

gezien als een vanzelfsprekende taak van de school.

‘maatjesproject’, waarbij een docent van een basisschool gekoppeld wordt aan een zorgcoördinator van elke vestiging van Calvijn. Dit

Toolkit

versterkt de samenwerking op het gebied van leerlingbegeleiding. - Calvijn is initiatiefnemer van de stichting ‘Pot met goud op Zuid’.

Om praktische ervaring op te doen voerden de onafhankelijke onderzoeksbureaus Sardes en Oberon een pilotproject uit, in

In mei 2006 kwamen de ambassadeurs van de stichting bijeen om

opdracht van het ministerie van OCW. Dit pilotproject liep van

te praten over de vraag of zij bereid waren samen met het bestuur

februari tot november 2006. Het doel was goede voorbeelden op

fondsen te werven voor de uitvoering van de activiteiten.

het terrein van horizontale verantwoording te verkrijgen. Op basis

De centrale vraag was: hoe kan de ‘Pot met Goud’ er samen met

van deze voorbeelden wordt een toolkit ontwikkeld met werkwijzen

de maatschappelijke organisaties voor zorgen dat jongeren die

en instrumenten die ook andere scholen kunnen gebruiken.

actief willen zijn in de samenleving ook werkelijk activiteiten

De toolkit omvat materialen die door de scholen zelf ontwikkeld en

kunnen uitvoeren in diverse organisaties? Er zijn afspraken

gebruikt zijn in het kader van het pilotproject. Deze tools kunnen

gemaakt om de netwerken van de deelnemers actief te benaderen.

verschillende vormen hebben, zoals een opzet voor een tevredenheidsonderzoek of reglementen op het gebied van ouder- en

In een eindverslag heeft Calvijn het proces en de concrete

leerlingenraden. Ook beschrijvingen van werkwijzen of processen

resultaten van de pilot vermeld. Calvijn concludeert dat de

behoren tot de tools.

doelstellingen van vrijwel alle onderdelen van de pilot zijn gehaald

De pilotscholen hebben overigens gewerkt aan hun eigen plannen

en dat wordt doorgegaan op de ingeslagen weg. De pilot is nuttig

rondom horizontale verantwoording. Zij kregen hierbij de nodige

en zinvol geweest en het proces paste in de ontwikkeling van

vrijheid, omdat er nu eenmaal verschillen zijn tussen scholen

integrale kwaliteitszorg.

onderling. Tijdens enkele bijeenkomsten wisselden de pilotscholen

(AvS)

ervaringen uit. Meer informatie: http://horizontaleverantwoording.kennisnet.nl







C VOpen

April 2007

Littooij

Goede start van nieuw kabinet Wim P. Littooij is voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving.

Sinds kort hebben we nieuwe bewindslieden

Maatregelen op andere beleidsgebieden

Gelukkig wordt ook in onderwijs een extra

op Onderwijs. Marja van Bijsterveldt heeft

sporen goed met de integrale aanpak. Zo ziet

investering gedaan die oploopt tot 1 miljard

voortgezet onderwijs in de portefeuille en

dit kabinet het integratievraagstuk meer als

in 2011. Dat is in elk geval een goed signaal.

ik hoop de kennismaking met haar snel te

maatschappelijke uitdaging dan als justitieel

Een deel van dit miljard heeft overigens al

vernieuwen. Voor deze column heb ik me

vraagstuk. Terecht wordt daarbij veel

een bestemming gekregen, zoals een

geconcentreerd op het regeerakkoord en ik

aandacht gegeven aan bestrijding van

extra investering in het hoger onderwijs

moet zeggen: we zijn het beroerder gewend.

taalachterstand, onder meer door uitbreiding

en de gratis schoolboeken in het voortgezet

Op deze plaats heb ik u geregeld deelgenoot

van de zo belangrijke voor- en vroegschoolse

onderwijs. Daarnaast komt er een ‘breed

gemaakt van mijn streven om via het

educatie (vve). In dit plaatje passen ook

samengestelde commissie’ die gaat

Onderwijsplatform G4 de problematiek van

initiatieven voor een betere jeugdzorg en

meepraten over een actieplan ‘tot verminde-

de grote steden op de agenda van de

meer opvoedingsondersteuning.

ring van de werkdruk en verhoging van de

landelijke politiek te krijgen. Vorig jaar waren

kwaliteit in het onderwijs’. Hier ligt een mooie

we teleurgesteld omdat wij de minister-

Wil het kabinet alle ambities waarmaken,

taak voor onze nieuwe brancheorganisatie de

president niet konden motiveren om ons

dan is een extra inzet van het onderwijs

VO-raad.

manifest ‘Investeren in jongeren in de grote

onontkoombaar. Immers het onderwijs moet

Misschien dat de VO-raad dan gelijk nog

steden’ in ontvangst te nemen. In het nieuwe

extra energie gaan steken in zaken als

even kan praten over een ander voornemen

regeerakkoord echter komen we veel van

taal­achterstand, schooluitval, integratie en

van het nieuwe kabinet: alle jongeren in

ons gedachtegoed tegen. En daarmee kan

sociale cohesie en ook in stages en perspec-

het voortgezet onderwijs moeten een

het nieuwe kabinet al voor de start rekenen

tief op werk. Het onderwijs vervult deze taken

maatschappelijke stage volgen van drie

op waardering van onze kant.

natuurlijk al, maar dat gebeurde de laatste

maanden. Ik ben een groot voorstander van

jaren in de grote stad onder steeds slechtere

maatschappelijke stages, en ik zie de laatste

De nieuwe regering beschrijft helder dat er

condities – denk aan de problemen van de

jaren op dat gebied heel leuke initiatieven op

achterstandswijken zijn waar de problemen

gewichtenregeling in het primair onderwijs.

onze scholen. Maar het is niet realistisch

cumuleren. Er wordt actie ondernomen zodat

deze nog jonge initiatieven nu integraal door

die wijken ‘het been weer kunnen bijtrekken’.

De scholen moeten deze taken overigens

te voeren in het hele voortgezet onderwijs.

Ik ben erg blij dat het kabinet de problemen

zeker niet als enige oppakken, maar in

Hier schieten de partijen door in hun goede

in samenhang wil benaderen. Dus naast een

samenwerking met andere partijen zoals de

bedoelingen en in hun bemoeizucht met het

forse investering in de woningbouw worden

jeugdzorg. In feite biedt het nieuwe beleid

onderwijs. Een periode van drie maanden

er ook maatregelen aangekondigd op het

goede mogelijkheden om het aanbod van de

lijkt bovendien erg lang voor partijen die

gebied van bevolkingsopbouw, onderwijs,

zogeheten brede scholen in Rotterdam

straks bij de parlementaire enquête klagen

veiligheid en werkgelegenheid. Het zijn

verder uit te breiden. Ik vind het heel

dat het kennisniveau van scholieren zo hard

voorlopig woorden, de daden moeten nog

belangrijk dat onze CVO-scholen, zeker in

achteruitgaat.

komen, maar de visie spreekt me in elk geval

het vmbo, volop meedoen met deze

ten zeerste aan.

ontwikkeling.







C VOpen

April 2007

Leerlingen mee laten komen op een ouderavond en dat meetellen als onderwijstijd. Bij werkweken 24 uur per dag als onderwijstijd rekenen. Zó moet de verplichte onderwijstijd in het voortgezet onderwijs níet opgekrikt worden, vindt de Onderwijsinspectie. Hoe dan wel? Een aantal voorbeelden uit CVO-kring.

Meer uren les op CVO-scholen Uit recente onderzoeken blijkt dat veel scholen de wettelijke

Wat de gerealiseerde onderwijstijd betreft noemt Johan de uitval

urennormen niet halen van 1.040 klokuren in de onderbouw,

van lessen een duidelijk knelpunt. In de onderbouw worden

1.000 in de voorexamenklassen in de bovenbouw, en 700 in de

afwezige collega’s zoveel mogelijk vervangen door andere

examenklassen. De ‘onderwijstijd’ (‘een in schooltijd verzorgd

collega’s. In de bovenbouw is invallen onder andere door de

begeleid onderwijsprogramma’) is soms meer dan 60 uur te

clusterstructuur van de tweede fase een stuk lastiger. Bij langdurige

kort, concludeerde de inspectie. Ook CVO-scholen kregen op dit

afwezigheid is een oplossing lang niet altijd direct voorhanden.

punt kritiek. Welke maatregelen hebben zij zoal genomen of Leerlingen op het Farelcollege krijgen te maken met een kortere

gaan zij nemen?

aanloop van het schooljaar, meldt rector Dirk Wakker. De vestiging Maarten Luther van CSG Calvijn heeft onlangs een

‘We gebruiken één dag als opstartdag – de maandag – en

van de vier rapportvergaderingen schriftelijk gehouden.

beginnen dinsdag met de lessen. Ook maken we de afsluiting van

Docenten zetten hun op- en aanmerkingen over een leerling voor

het schooljaar korter, we zullen dus langer doorgaan met

de mentor op papier. Deze besprak vervolgens met de coördinator

lesgeven. De afsluitende periode vullen we meer dan in het

en de teamleider de cijfers op het leerlingrapport. Volgens vestigings­

verleden met een combinatie van lessen en toetsen.’ Dirk noemt

directeur Peter van Olst is dit voor herhaling vatbaar, al zullen er

als tweede maatregel het comprimeren van de rapportvergade­

ook plenaire rapportvergaderingen plaats blijven vinden, maar dan

ringen. ‘De overgangsver­gaderingen gaan in de onderwijsteams

bijvoorbeeld twee in plaats van vier.

plaatsvinden. Een voordeel daarvan is dat er tijd gewonnen wordt.’

Op Maarten Luther zijn in periode 3 en 4 extra uren – biologie,

Een derde actie is dat de school meer huiswerkbegeleiding

Engels en Nederlands – op het rooster gezet voor de 3-havo- en

aanbiedt in een aantal groepen. Het Farelcollege wil hiervoor

3-atheneumklassen, om de geprogrammeerde onderwijstijd te

duale studenten inzetten. Ook kunnen hogerejaars leerlingen zich

verhogen. Cursussen en vergaderingen starten voortaan pas om

aanmelden om huiswerkbegeleiding te geven. Het Farelcollege is

half vier of vier uur, in plaats van meteen na de middag. En als

van plan op zijn website de onderwijstijd te verantwoorden voor

lessen uitvallen wegens ziekte van een docent, wordt een docent

ouders en andere stakeholders. ‘Daarop komt onder de knop

die een ‘X-uur’ heeft voor opvang ingezet; hij of zij vindt dan in de

“Onderwijstijd” een berekening per klas’, vertelt Dirk.

mediatheek werkmateriaal voor het bewuste vak. Zo wordt de Op het Comenius College maken de unitdirecteuren zelf een

gerealiseerde onderwijstijd verhoogd.

keuze uit een scala van mogelijkheden, vertelt onderwijsdirecteur Op Melanchthon Schiebroek bestaat het voornemen om het aantal

Bas Oldemans. ‘Elke unit bepaalt voor zichzelf of ze toetsweken

toetsweken in de voorexamenklassen havo en vwo te verminderen

wil houden of daarin meer lessen wil plannen. Verder hebben we

en in vwo-4 helemaal af te schaffen, vertelt adjunct-directeur

begeleiding gezet op zelfstandige werkuren; daardoor voldoen we

Johan Bolomey. ‘De inspectie gaat ervanuit dat een toetsweek voor

aan de richtlijn dat er op afroep docenten beschikbaar zijn.

een leerling een halve week is, terwijl het in ons rooster een

Ook hebben we een oplossing gezocht voor kleine vacatures die

volledige week is.’ Op Schiebroek gaat verder een commissie Jaar-

moeilijk vervulbaar zijn. Collega’s van een ander vak die tijdelijk

agenda van start. Deze commissie kijkt kritisch naar wat er zoal in

extra uren kunnen of willen geven, is gevraagd dit te doen.

het schooljaar wordt georganiseerd. ‘Er gebeurt heel veel buiten het

De leerlingen worden dan niet naar huis gestuurd, er wordt niet

reguliere rooster om, we zullen moeten schrappen als het kan.’

met de kaasschaaf gewerkt waardoor alle leerlingen minder uren







C VOpen

April 2007

Paasvieringen op PENTA, zoals hier op Blaise Pascal, vinden nu plaats vanaf het vierde uur voorafgaand aan Goede Vrijdag.

van een vak krijgen, maar de leerlingen krijgen in plaats van

20 klokuren. En activiteiten als een sportdag en solidariteitsdag

Engels extra Nederlands of wiskunde. Dat mág, want de lessen­

waaraan niet alle leerlingen deelnemen duren korter of worden

tabel is vrij.’

gehouden in de laatste twee schoolweken.

Het Marnix Gymnasium wil de toetsweken erin houden, blijkt uit

Bij Accent Praktijkonderwijs speelt het probleem van de onder-

de reactie van rector Stytia de Leeuw. ‘We vinden dat die een goed

wijstijd helemaal niet. Volgens Albert Bosma, directeur van de

studieritme bevorderen. Ze afschaffen zou afbreuk doen aan de

vestiging in de Vijverhofstraat, staat de teller zelfs op 1.080

zelfstandigheid van het leren.’ Aan het eind van dit schooljaar gaat

klokuren, 80 meer dan voorgeschreven. ‘Die 80 uren hebben we

het Marnix de afsluitende activiteiten laten plaatsvinden in één

als reserve voor het geval er lesuitval is door ziekte of een

week in plaats van twee. ‘Daar winnen we een week.’

vergadering.’ Het praktijkonderwijs werkt met vaste lesdagen

Verder overweegt de school in leerjaar 3 een extra lesuur aard-

en lestijden: van half negen tot half drie. ‘Dat is makkelijk en

rijkskunde te geven. ‘In klas 3 zit het grootste probleem in onze

overzichtelijk. Ook hebben we geen proefwerkweken en

onderbouw, daar komen we wel wat tekort. Van een éénuursvak

tentamenweken; dat speelt in het praktijkonderwijs niet omdat

willen we een twee-uursvak maken, maar dat kost extra geld.’

onze leerlingen geen eindexamen doen. We werken zo al jaren,

In de bovenbouw worden tussenuren ‘begeleide studie-uren’.

en hoeven ons beleid nu niet te wijzigen.’

Leerlingen kunnen een studiekaart laten aftekenen waaruit blijkt

(AZ)

dat ze onder begeleiding zelfstandig hebben gestudeerd in de mediatheek of bij een docent. ‘In de vierde klas komt sowieso meer contacttijd door de manier waarop we de tweede fase

CVO-brede richtlijnen/afspraken

herzien. We hebben ervoor gekozen om een zogeheten twee­

• De start van het schooljaar kent één introductiedag.

stromensysteem in te voeren. In plaats van één profiel volgen

• De afronding van het schooljaar gebeurt in de laatste

leerlingen in de vierde klas het vakkenpakket van de maatschappij-



of de natuurstroom, dat wil zeggen dat in iedere stroom twee

• Scholingsactiviteiten vinden plaats aan het eind van de middag

profielen zijn opgenomen. We geven de leerlingen op deze manier

schoolweek. met eventueel een doorloop naar de avond.

een bredere basis en ze kunnen hun definitieve keuze uitstellen

• Vergaderingen en besprekingen zijn na schooltijd.

tot de vijfde klas. Door deze keuzes staat de kwaliteit van het

• Maximaal twee schoolbrede studie-/bezinningsdagen per jaar.

onderwijs voorop en komen we beter uit met de onderwijstijd.‘

• Mentoraat en decanaat zo organiseren dat het grotendeels kan

Ook op PENTA college CSG wordt niet stilgezeten. Het aantal

• Beleidsrijke werkweek telt mee.

lesuren neemt onder andere toe doordat verschillende activiteiten

• Excursies, sportdag et cetera zijn verplicht voor alle

meetellen in de onderwijstijd.

voor docenten korter duren of verplaatst worden naar lesvrije

leerlingen (tijd registreren en meetellen). • Toetsweken worden anders ingericht (maximaal halve dagen

momenten. De vestigingen roosteren rapportvergaderingen parallel in, zodat er minder lesuitval is. De Paasvieringen vinden

lesuitval). • Lesuitval door ziekte of anderszins wordt voorkomen door in het

plaats vanaf het vierde lesuur op de dag voorafgaand aan Goede Vrijdag. Wie als leerling in mei niet meegaat op een meerdaagse

rooster invalmogelijkheden te creëren.

excursie, krijgt een aangepast lesprogramma van minimaal







C VOpen

April 2007

De medezeggenschap op scholen gaat veranderen. Dit is het gevolg van de nieuwe Wet Medezeggenschap op Scholen (WMS) die op 1 januari van kracht is geworden. Alle betrokkenen bij CVO hebben zich laten informeren over deze nieuwe wet tijdens een speciale voorlichtingsbijeenkomst, georganiseerd door de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR).

Medezeggenschap in een nieuw jasje Een illuster gezelschap verzamelde zich op

Wat verandert er?

woordigd. Ook dit orgaan bestaat – en dat is

dinsdagavond 19 december in de aula van

Op het eerste gezicht verandert er niet veel:

nu nog niet zo – voor de helft uit personeel

Melanchthon aan het Henegouwerplein.

op elke CVO-school komt een medezeggen-

en voor de andere helft uit ouders en

De algemene directies van de CVO-scholen

schapsraad (MR) die – net als nu – advies-

leerlingen. De GMR overlegt met de Raad

waren in ruime mate aanwezig, evenals

recht of instemmingsrecht heeft over een

van Bestuur. De wet regelt verder dat de

vertegenwoordigers van de huidige mede-

groot aantal onderwerpen. De samenstelling

(G)MR recht heeft op relevante informatie,

zeggenschapsraden, vooral personeelsleden,

van deze raden is echter veel scherper

zoals begroting en jaarrekening.

maar ook ouders. De belangstelling van

omschreven. Allereerst moet de raad voor de

leerlingen leek nog niet overweldigend

helft bestaan uit personeelsleden. Voor de

Medezeggenschapsstatuut

maar dat zal onder de nieuwe wet moeten

andere helft zal de raad bestaan uit vertegen­

De nieuwe wet betekent in elk geval dat CVO

veranderen.

woordigers van ouders en leerlingen die in

een Medezeggenschapsstatuut moet maken,

Na de opening door CVO-bestuursvoorzitter

principe een gelijk aandeel hebben (dus elk

waarin een overzicht is opgenomen van het

Wim Littooij en GMR-voorzitter Doet Busaan

een kwart).

aantal MR-en, en waarin nadere regels zijn

was het woord aan Kees Jansen, relatie­

Nieuw is verder dat voor een aantal onder-

vastgelegd. Die gaan bijvoorbeeld over

manager van de Besturenraad. Hij gaf tekst

werpen aparte instemming van één geleding

informatieverstrekking door het bestuur en

en uitleg over de nieuwe wet. Later op de

is vereist. Dat geldt met name voor maat­

over facilitering van de raadsleden.

avond waren er speciale workshops voor

regelen met personele gevolgen, waarin de

Details over verkiezingen, zittingsduur en

ouders, personeelsleden en directies.

personeelsgeleding een zware stem heeft.

dergelijke komen in het nieuwe Medezeg-

Maar bijvoorbeeld voor het leerlingenstatuut

genschapsreglement. Het streven is om

is de stem van de leerlingen extra belangrijk.

deze zaken dit voorjaar te ontwikkelen,

De MR voert overleg met een vertegenwoor-

waarna in het nieuwe schooljaar kan worden

diger van het bevoegd gezag. Bij CVO is dit

gestart in de nieuwe opzet.

doorgaans de algemeen rector van de

De GMR bestaat straks voor de helft uit leerlingen en ouders.

school. Het is overigens mogelijk om onder

GMR-reactie

de MR weer aparte deelraden in te stellen

Doet Busaan, voorzitter van de Gemeen-

bijvoorbeeld per locatie. Ook op het vereni-

schappelijke Medezeggenschapsraad, laat in

gingsbureau moet een MR worden ingesteld,

een reactie weten dat de GMR wacht op het

bestaande uit louter personeelsleden.

bestuursreglement en directiestatuut van

Voor zaken die voor heel CVO van belang zijn

CVO. Daarvan hangt af welke bevoegdheden

komt er – net als nu – een gemeenschappe-

de school-MR’en en de GMR van CVO krijgen

lijke medezeggenschapsraad (GMR), waarin

onder de nieuwe wet.

de afzonderlijke raden moeten zijn vertegen-

(KdO/AZ)







C VOpen

April 2007

CVO: vernieuwing bij ons zorgvuldig Verbazing en twijfel voeren de boventoon binnen het onderwijs bij het nieuws over een parlementair onderzoek naar de vernieuwingen in het voortgezet onderwijs van de afgelopen twintig jaar. Het initiatief voor dit onderzoek is genomen door het Tweede Kamerlid Mariëtte Hamer (PvdA). Zij wordt hierin gesteund door een meerderheid in de Tweede Kamer.

Parlementair onderzoek verbaast het onderwijsveld Directe aanleiding voor het initiatief was de

Een tweede verbazing van Wim betreft de

Geleidelijke ontwikkeling

demonstratie van scholieren- en studenten-

breedte van het komend onderzoek:

Wim Littooij gelooft dat veel van de huidige

organisaties op 26 januari in Den Haag.

‘De Kamer gaat niet alleen naar het nieuwe

kritiek is terug te voeren op te snel en te

In hun brief aan staatssecretaris Bruins

leren kijken, maar ook naar alle vernieuwingen

omvangrijk doorvoeren van vernieuwing.

klagen deze organisaties nadrukkelijk over

uit het verleden, zoals het studiehuis, de

Een voorbeeld daarvan is de nieuwe

problemen die ontstaan door invoering van

basisvorming en de invoering van het vmbo.’

kwalificatiestructuur in het mbo: alle

‘het nieuwe leren’. De studenten en scholieren

De kritiek van Wim Littooij wordt door de

opleidingen in het hele land moeten in

vinden dat ze genoegen moeten nemen met

meeste onderwijsorganisaties gedeeld.

no time competentiegericht worden. Bij CVO

minder inhoudelijke lesuren en minder

De VO-raad vindt een maatschappelijk debat

gaan de ontwikkelingen geleidelijker, zegt

kennisoverdracht. In plaats van colleges en

over de kwaliteit van het onderwijs een

Wim: ‘Wij hebben ruim twee jaar terug een

lessen waarbij de docent vertelt en de

goede zaak, maar ‘een onderzoek naar

breedgedragen publicatie over onderwijs­

leerlingen luisteren, hebben ze te maken

stelselwijzigingen in het verleden helpt het

vernieuwing uitgebracht, getiteld “Bindend

met ‘eindeloze zelfstudies en opdrachten

huidige onderwijs niet’, zo stelt VO-raadvoor-

en boeiend onderwijs”. Alle CVO-scholen zijn

zonder begeleiding of goede instructie’.

zitter Sjoerd Slagter. Marleen Barth,

hiermee aan de slag gegaan, maar wel elk

‘We willen leren, geef ons ook de kans’,

voorzitter van CNV Onderwijs, noemt het

op een wijze die bij de afzonderlijke school

zo schrijven de organisaties aan de staats­

onderzoek ‘een verspilling van geld en tijd’.

past. Op deze manier zijn we verantwoord

secretaris.

Barth en Slagter zien de oorzaak van veel

bezig: wij stellen kaders, maar de invulling

problemen in een gebrek aan financiële

gebeurt ter plekke.’

middelen, maar vinden dat desondanks het

(KdO)

Extra energie Wim Littooij, bestuursvoorzitter van CVO,

Nederlandse onderwijs – vergeleken met het

is verbaasd dat de Kamer ineens tot een

buitenland – van zeer behoorlijke kwaliteit is.

onderzoek besloot. ‘Voor de zoveelste keer

De voorzitter van de Algemene Onderwijs-

laat de Kamer haar agenda bepalen door

bond (AOb), Walter Dresscher, wijst erop dat

incidenten’, zegt hij. ‘Natuurlijk is het niet

het parlement zelf een twijfelachtige rol

goed wanneer leerlingen of studenten te

heeft gespeeld in het verleden. ‘Keer op keer

weinig begeleiding krijgen en teveel aan hun

heeft de Onderwijsinspectie achteraf vast

lot worden overgelaten. Maar mij stoort het

kunnen stellen dat vernieuwingen te snel en

dat dergelijke situaties automatisch aan het

met te weinig middelen zijn ingevoerd.’

nieuwe leren worden gekoppeld. Ik ken juist

Om die reden ziet de AOb liever een onafhan-

voorbeelden waar extra energie in de

kelijke onderzoekscommissie, want ‘nu gaat

begeleiding wordt gestopt en waar het

het parlement haar eigen wonderlijke en

leerproces duidelijk wordt gestructureerd.’

warrige beleid beoordelen’.







C VOpen

April 2007

Chris van Houwelingen neemt afscheid van Accent Als Chris van Houwelingen per 1 mei afscheid neemt, verdwijnt er veel kennis van de geschiedenis van CVO uit de organisatie. Chris, die nu directeur bedrijfsvoering van Accent is, werkte veertien jaar op het verenigingsbureau, waarvan zeven jaar als directeur. Hij maakte de hausse mee van schoolovernames door CVO. ‘In zes, zeven jaar tijd zat ik met de toenmalige algemeen directeur Gerner wel in 187 commissies, waar de schoolovernames juridisch, economisch en qua personeel werden voorbereid. Dat was een hectische tijd, waarin we weken maakten van zestig uur.’

‘Bewaar de eenheid binnen CVO’ Hoe is je loopbaan verlopen?

De periode van de reorganisatie was even vervelend. Er was toch

‘Ik ben begonnen als administratief medewerker op een scheeps-

sprake van een zekere demotie, in ieder geval ervoer mijn

werf in mijn geboorteplaats Alblasserdam. Na mijn militaire dienst

omgeving dat zo. Ik heb het niet zo gevoeld; omdat ik niet erg

ging ik als administrateur bij het Groene Kruis in Rotterdam

statusgevoelig ben. Het gaat mij er meer om dat ik lol heb in wat

werken. In 1986 begon ik bij CVO. Het verenigingsbureau zat toen

ik doe, en niet om het plakkertje dat erop zit.

nog in het gebouw van het Marnix Gymnasium, aan de Essenburg-

Het interessantst was de tijd waarin CVO verschillende scholen

singel. Daarna heeft het een jaar of vijf, zes aan de Oppert gezeten,

overnam en de grote scholengemeenschappen gevormd werden.

bij de Laurenskerk. In 1992 verhuisde het naar de Goudsesingel.

Dat begon ermee dat het rijk verschillende scholen dreigde op te

Tot 1993 ben ik administrateur geweest, daarna werd ik directeur,

heffen, omdat ze onder de opheffingsnorm leken te komen.

naast algemeen directeur Cock Gerner. Bestuurders van de over te

Die norm was toen 120 leerlingen. Als het rijk inderdaad de bekos-

nemen scholen spraken in de fusietijd namelijk liever met een

tiging zou staken, was het christelijk onderwijs een vestigingspunt

directeur dan met een administrateur. Na de reorganisatie in 2000

kwijt. Dat wilden we voorkomen. De fusies gingen snel maar

werd ik directeur bedrijfsvoering van Accent. Die periode loopt nu

doordacht. Het gevolg was dat we dag en nacht aan het werk

op z’n eind.’

waren. In verband met de overnames was ik soms vier avonden in een week voor CVO op stap. Dat ging wel ten koste van de interne

Hoe kijk je op je werk bij CVO terug?

organisatie; je kunt je maar op één ding tegelijk richten.’

‘Met veel genoegen. Ik heb altijd met plezier gewerkt bij CVO. Wat heb je nagestreefd in je werk?

Voor mij is een stuk vrijheid het belangrijkst, dus de mogelijkheid om zelf het werk in te delen. Natuurlijk zijn er deadlines en

‘Ik heb zeker bij Accent geprobeerd ervoor te zorgen dat scholen

vergaderschema’s, maar toch is er in dit werk vrijheid. Aan de

zo min mogelijk last hadden van de administratie, zodat het team

andere kant is het soms ook hectisch, dan moet alles tegelijk.

zich zo goed mogelijk kon concentreren op het lesgeven. Bij het

Het plezierigst was voor mij de tijd bij Accent, maar misschien heeft

verenigingsbureau was het een sport om regelingen optimaal te

dat ook te maken met het spreekwoord “lest heugt best”. Ik sta

benutten voor de CVO-scholen, en extra geld te vinden in de

hier dichter bij de leerlingen en het primaire proces dan op het

onderhandelingen met het rijk en de gemeenten. We konden

verenigingsbureau mogelijk was. Op het CVO-bureau sprak ik over

bijvoorbeeld binnen het formatiebudgetsysteem dat vóór de

“Dit is een van onze scholen”. Nu zeg ik: “Dat is een van mijn

lumpsumvergoeding gangbaar was in het voortgezet onderwijs

scholen”. Ik merk dat dat heel plezierig is.

heel handig schuiven met docenten. Dat had ik met Jaap Vriesema





10

C VOpen

April 2007

< Een school moet niet hoeven leuren met een kind dat dreigt uit te vallen >

opvangvoorziening die CVO samen met STEK heeft, zou breder getrokken moeten worden. Een school moet niet hoeven leuren met een kind dat dreigt uit te vallen; dit moet automatisch opgevangen worden en doorstromen naar een opvangvoorziening. Ik vind ook de nieuwe bestuursstructuur van Raad van Bestuur en Raad van Toezicht voordelen hebben. We zitten in een overgangsperiode: de Raad van Toezicht moet nog wennen aan zijn rol. Vergeet niet dat dit vrijwel allemaal mensen waren die eerst de rol van bestuurder hadden. Een attitudeverandering heeft meer tijd nodig.’

‘We vochten op alle terreinen voor CVO.’

Wat hoop je in de toekomst voor CVO? ‘Dat onderwijs, GGZ en jeugdzorg nog beter op elkaar aansluiten, van de afdeling PSA uitgezocht. We hebben daar discussies over

en dat CVO in staat is de eenheid als vereniging te bewaren, en

gevoerd met de accountant, en uiteindelijk bleek dit van het

niet in vier aparte stichtingen uiteenvalt.’

ministerie te mogen. Het leverde miljoenen guldens op voor CVO. Wat worden je bezigheden na 1 mei?

Daar hadden we plezier in. Ook gingen we steeds met gemeenten in de slag over huisvesting en verbouwingen. We vochten op alle

‘In mijn werk is vrijheid belangrijk – in mijn leven ook. Ik hoop van

terreinen voor CVO.’

het absolute vrij-zijn te genieten, waardoor je je impulsen kunt volgen. Nu zet ik een concert maanden van tevoren in mijn

Wat vind je van de ontwikkelingen binnen CVO van de laatste tien jaar?

agenda, anders komt het er niet van. Maar of ik op die avond zin

‘Die ontwikkelingen startten met het voorkómen van de opheffing

heb? Straks hoop ik ’s morgens te besluiten dat we ’s avonds naar

van vestigingspunten door overname. De overnames vind ik nog

een mooi concert gaan. Ik houd ook van lezen. Ik lees veel literaire

steeds een buitengewoon goede zaak. Maar dat grote scholen­

thrillers, dat vind ik heel ontspannend. Verder hoop ik vaker ons

gemeenschappen een steeds grotere zelfstandigheid nastreven,

houten chalet in Voorthuizen te bezoeken. Mijn kleine accountants-

bergt ook risico’s in zich. De vereniging zou uiteen kunnen vallen

praktijk neemt wat tijd in beslag; ik houd een paar administraties

in vier grote blokken – PENTA, Comenius, Calvijn en Melanchthon –

bij en verzorg belastingaangiftes. Ik ben administrerend diaken

en drie kleine (Accent, Farel en Marnix). Bij de kleine scholen is er

van de hervormde gemeente Rotterdam-Centrum – dat kost me

overigens sprake van dat zij diensten gaan afnemen bij een van de

een dag per week. En ik ben bestuurslid van een kerkelijke

vier grote. Die ontwikkeling bekijk ik met zorg. Het wordt kostbaar

stichting, een wereldwinkeltoko, en een particulier fonds. Is dat

om op elk van die eenheden een administratieve organisatie op te

veel? Ach, als je het met plezier doet, kan er heel veel. Al denk ik

zetten. Op zich is het een begrijpelijke ontwikkeling, maar ze holt

wel eens: hèhè, het mag wel eens wat minder. De leeftijd gaat

de vereniging uit en daarmee de kracht en invloed van CVO. En er

meespelen.’

kan een belangentegenstelling optreden bij de grote CVO-school waar de kleine scholen diensten afnemen. Een goede ontwikkeling

Wat ga je vooral missen?

van de laatste jaren is dat CVO meer aansluiting zoekt bij de

‘De collega’s. Zowel hier als op het verenigingsbureau werken

jeugdhulpverlening. Ik hoop dat deze samenwerking uitgebreid

fantastische collega’s. We maakten naast het werk ook een geintje

wordt. Het mag niet zo zijn dat kinderen tussen wal en schip

met elkaar. Ik zie het leven als een spel dat je met elkaar moet

raken, dat ze thuiszitten, omdat ze op een wachtlijst staan bij de

spelen. Ik zal de veelheid aan contacten zeker missen.’

GGZ, en op school niet meer te handhaven zijn. De onderwijs­

(AZ)





11

C VOpen

April 2007

Het OOP in de spotlights

De week van Joop Leenders Joop Leenders werkt als technisch onderwijsassistent (toa) op het Marnix Gymnasium in Rotterdam. Hij doet dit werk al ruim twintig jaar. De laatste negen jaar staat hij ook regelmatig als docent voor de klas; dit jaar geeft hij scheikunde aan alle derdeklassers.

Woensdag Mijn werkdag begint normaal gesproken rond een uur of acht. Dat vind ik prettig, omdat ik dan tijd heb om her en der een helpende hand te bieden. Bijvoorbeeld aan een collega die een videorecorder wil gebruiken, maar het apparaat niet aan de praat krijgt. Als het eerste uur een scheikundepracticum gepland staat, kan ik dit halfuurtje mooi gebruiken om de laatste voorbereidingen te treffen. ’s Ochtends vroeg komt het bericht dat onze computerbeheerder ziek is. Omdat ICT een van mijn neventaken is, word ik direct opgetrommeld. Er ligt een enorme hoeveelheid werk, omdat we bezig zijn de laatste hand te leggen aan een nieuwe mediatheek en een nieuw computerlokaal. Aanstaande zaterdag is de open dag voor basisschoolleerlingen en dan moet alles natuurlijk perfect in orde zijn. Gelukkig sta ik de hele ochtend niet voor de klas, dus ik kan flink wat tijd besteden aan alle computerperikelen. Het vijfde uur geef ik les en daarna ontvangen we een grote groep basisschoolleerlingen uit groep 8. Zij krijgen voorlichting over onze school en volgen een paar proeflessen. Er is, zoals altijd, veel belangstelling voor de scheikundelessen, dus ik ontvang achtereenvolgens drie groepen van ongeveer twaalf kinderen. We doen een paar proefjes die ze volgens mij hartstikke leuk vinden. Om vier uur gaan alle groep-8-leerlingen naar huis en stort ik me weer op het computersysteem. Ik bel alvast naar huis om te zeggen dat het laat wordt. Dat gebeurt wel vaker en ik vind dat normaal gesproken niet erg. Als je maar het gevoel hebt dat het zinvol is dat je er bent. Maar nu zijn we met een groep van vier man de hele avond bezig, en als we om 23.30 uur de deur achter ons dichttrekken, zijn de problemen nog niet verholpen. Daar baal ik echt van!





12

C VOpen

April 2007

Donderdag Ook vanmorgen ben ik nog druk bezig met alle ICT-problemen. Tussen de bedrijven door doe ik even wat inkopen voor de open dag van aanstaande zaterdag. Die dag móet een succes worden. Afgelopen jaar hebben we een grootschalige pr-campagne ‘Marnix maximaal’ opgezet, om onze school goed op de kaart te zetten. Voorheen besteedden we niet zoveel aandacht aan pr; de leerlingen kwamen tóch wel. Na de komst van een nieuwe gymnasiumafdeling in Bergschenhoek lijken de ‘gouden tijden’ echter voorbij. Ons leerlingenaantal is afgelopen jaar gedaald en we willen dat tij zo snel mogelijk keren. Daarom hebben we het laatste halfjaar veel basisscholen bezocht. We hebben onder meer posters, folders, tasjes van het Marnix verspreid, workshops gegeven en groepen basisschoolleerlingen ontvangen. Vanmiddag gaan we met een groep leerlingen naar de TU Delft. We initiëren dit soort excursies om meer bekendheid te geven aan het vak scheikunde. Samen met een collega ga ik op pad met 24 leerlingen die het natuur- en techniekprofiel volgen. We hopen dat een deel van deze leerlingen zal kiezen voor een scheikundestudie. We worden op de TU ontvangen in het scheikundelaboratorium. Het is een leuk bezoek; de leerlingen zien allerlei demonstraties met apparaten die ze alleen uit hun schoolboeken kennen. Ze waren zichtbaar geboeid.

Vrijdag Vanmorgen geef ik les aan de derdeklassers. Ik demonstreer hoe

Veel kinderen vinden vooral het proefje leuk waarbij ze calcium in

je het zuurstofgehalte in een afgesloten ruimte kunt bepalen en

water moeten doen. Het water gaat daarbij enorm bruisen en er

hoe stroom geleidt langs diverse materialen. Het is prettig dat de

komt behoorlijk wat warmte vrij. Ook het proefje waarbij ze de

drie derde klassen even ver zijn met de lesstof. Dat vergemakkelijkt

pH-waarde van substanties moeten inschatten, valt in de smaak.

de voorbereiding van de lessen. Ook bij de proefjes is het handig;

De leerlingen krijgen onder andere zeep, ammonia en cola.

het zou heel tijdrovend zijn als je bijvoorbeeld drie dagen achter

De meesten zijn nogal verbaasd over de ontzettend lage

elkaar dezelfde proef moet voorbereiden en afbreken.

pH-waarde van cola en andere frisdranken.

Vandaag moeten alle docenten de laatste voorbereidingen treffen

Ik heb de indruk dat de open dag een groot succes is. Alles liep

voor de open dag. Bij scheikunde willen we de leerlingen morgen

uitstekend. En nu maar afwachten wat het werkelijke resultaat is.

allerlei kleine experimenten laten doen. In het verleden gaven wij

Dat weten we pas als de inschrijving gaat beginnen. Maar als je

demonstraties, maar we denken dat het voor de groep-8-leerlingen

ziet hoeveel energie we het afgelopen jaar hebben gestoken in

aantrekkelijker is als zij zélf aan de slag kunnen. We moeten bij

onze pr, dan móét dat wel vruchten afwerpen.

elkaar tien opstellingen klaarmaken. Het computerwerk in de mediatheek en het computerlokaal is nog

Maandag

steeds niet klaar. Uiteindelijk ben ik er van 15.00 tot 23.15 uur mee

Het kabinet naast het scheikundelokaal stond vanmorgen nog

bezig.

helemaal vol spullen van de open dag. Zaterdag hadden we geen zin meer om alles schoon te maken en op te ruimen. Ik ben

Zaterdag

vandaag dus een groot deel van de dag bezig om de boel weer

Vandaag vroeg op school, want de open dag begint al om 9.00 uur.

recht te trekken. Niet het leukste werk. Ik doe liever proefjes,

Over belangstelling hebben we niet te klagen. Er zijn zeker wel

maar het opruimen hoort ook gewoon bij mijn baan. Als alles

350 mensen in huis geweest; meer dan we verwacht hadden. Mooi!

weer netjes is, begin ik vast voorbereidingen te treffen voor

Het is altijd leuk om te zien dat de bètavakken op dit soort dagen

woensdagmiddag. Dan komt er weer een groep basisschool­

erg in de smaak vallen. En dat snap ik ook wel. Al die proefjes zijn

leerlingen op bezoek.

toch prachtig – de kinderen zien dingen waar ze zich écht over

(KvB)

kunnen verwonderen.





13

C VOpen

April 2007

Farel, Comenius en Calvijn overleggen Met de invoering van regionale arrangementen in het vmbo hebben scholen meer vrijheid gekregen in de planning van hun onderwijsaanbod. Ze moeten dan wel meer gaan samenwerken met andere vmbo-scholen, roc’s, aoc’s, bedrijfsleven, gemeente en provincie. Daar is op zich weinig op aan te merken, want wie is tegenstander van een betere spreiding van het aanbod in het vmbo? Maar de uitvoering blijkt nog niet zo eenvoudig.

Regionale arrangementen in het vmbo Zowel het Farelcollege als het Comenius College is dit schooljaar

gezegd dan gedaan. Want als school bepaal je zelf welke collega-

gestart met twee nieuwe intersectorale programma’s: Sport,

school je benadert voor een regionaal arrangement. En het is niet

Dienstverlening en Veiligheid (SDV) en ‘technologie in de gemengde

zo eenvoudig om te bepalen welke school wel en welke niet.

leerweg’. Daarmee willen ze hun onderwijs aantrekkelijker maken

Wij bekijken met welke scholen we al goed contact hebben en

en leerlingen meer kansen bieden op een vervolgopleiding en op

welke scholen eventueel ook belang zouden kunnen hebben bij de

de arbeidsmarkt.

betreffende opleiding. Dat zijn onze belangrijkste selectiecriteria. Maar elke keuze blijft arbitrair.’

Nu nog vrijwillig

Vervolgens geldt de verklaring van geen bezwaar. Als niet alle

Om toestemming te krijgen voor deze nieuwe programma’s

vmbo-scholen uit de desbetreffende regio of het desbetreffende

hebben beide scholen op basis van een regionaal arrangement

voedingsgebied deelnemen aan de samenwerkingsovereenkomst,

een aanvraag ingediend bij Centrale Financiën Instellingen (CFI).

dienen de niet-deelnemende scholen in te stemmen met het

Nu kunnen de vmbo-scholen nog vrijwillig starten met regionale

verzoek. ‘Bij die scholen moet je dan vragen om een verklaring van

arrangementen. Per 1 augustus 2008 zijn ze wettelijk verplicht

geen bezwaar’, licht Dirk toe. Een bezwaar van een van de

hun onderwijsprogramma’s in regionaal verband op elkaar af te

omliggende scholen leidt alleen dan tot een afwijzing als die

stemmen. Na indiening van alle juiste documenten bij CFI

school aantoont dat er sprake zal zijn van minstens 10 procent

beoordeelt het ministerie van Onderwijs het verzoek en besluit

leerlingenverlies.

dit al dan niet in te willigen.

Complexe regio

Het ministerie heeft eind februari 2006 een nieuwe beleidsregel

‘Het is behoorlijk ingewikkeld om aan alle voorwaarden te

ingevoerd voor vmbo’s die met nieuwe intra- of intersectorale

voldoen’, zegt Roel Vijn, rector van het Comenius College in

programma’s willen starten op basis van regionale arrangementen.

Rotterdam. ‘De uitvoering is niet eenvoudig. De administratieve

Die beleidsregel zegt dat scholen voor de opleidingen die per

taken die erbij horen vergen veel tijd en energie, zoals het

1 september 2006 worden aangeboden, in het schooljaar 2006-2007

opstellen van de regiovisie en het organiseren van alle overleg­

moeten voldoen aan verschillende voorwaarden. Met terugwerkende

momenten. Dat is misschien makkelijk voor een school in de

kracht zogezegd. Bij die voorwaarden staat het overleg over de

polder, maar in een bestuurlijk complexe regio als Rotterdam is

nieuwe programma’s met omliggende vmbo-scholen centraal.

dat niet zomaar geregeld. Het maakt nogal een verschil of je in een gebied met twintig of met twee vmbo’s zit. Wij kunnen moeilijk

Meer vrijheid

alle scholen in de Rotterdamse regio vragen aan onze tafel plaats

‘We krijgen meer vrijheid in de planning van ons aanbod, op

te nemen. Dus waar leg je dan de grens?’

voorwaarde dat we komen tot consensus en samenwerking in de regio’, zo vat Dirk Wakker, rector van het Farelcollege, de

Inmiddels zijn het Comenius College en Farelcollege – samen met

ontwikkeling samen. ‘Dat klinkt mooi, maar dat is makkelijker

de andere CVO-school CSG Calvijn – verbonden aan hetzelfde





14

C VOpen

April 2007

In dit lokaal krijgen vmbo-leerlingen het nieuwe vak technologie op de Comeniusunit Rotterdam-Alexander.

regionale arrangement. Deze drie scholen en de andere partners

een uitruil van opleidingen gaat plaatsvinden’, zegt Wakker.

in het arrangement hebben locaties in Barendrecht, Ridderkerk,

‘Daar zitten scholen niet op te wachten, dat brengt teveel

Krimpen aan den IJssel, Capelle aan den IJssel en Lekkerkerk.

veranderingen met zich mee.’ Vijn: ‘Maar het dwingt ons wel beter

Dat is wat hen bindt. In de komende bijeenkomsten van het

te kijken naar de opleidingsbehoeften in de regio en daar zijn alle

arrangement zal de discussie over nieuw onderwijsaanbod op de

partners bij gebaat.’

agenda staan. ‘Het Comenius College heeft momenteel geen

(DNL)

nadrukkelijke wens om nieuw aanbod te formuleren’, zegt Roel. Zijn collega van het Farelcollege wil nog niets kwijt over mogelijke nieuwe plannen.

De voorwaarden

Voordelen

Voor scholen die een verzoek indienen om hun onderwijsaanbod aan te passen gelden onder andere deze criteria:

Ondanks de kritiekpunten zien de beide rectoren ook voordelen van de arrangementen. ‘Naast de betere spreiding van het aanbod

• Aan het verzoek ligt een samenwerkingsovereenkomst met een

in de regio, stimuleert deze regeling ook een goede samenwerking

looptijd van ten minste vijf jaar ten grondslag tussen scholen met

tussen scholen en andere partners’, zegt Dirk Wakker. ‘En dat komt

vmbo. De aanvrager moet aantonen dat er overleg is gepleegd

natuurlijk altijd weer van pas in andere situaties. De deelnemende

met de omliggende roc’s en aoc’s, met de provincie en het

scholen krijgen bovendien een beter inzicht in het opleidingsaanbod

regionale bedrijfsleven. • Als basis voor het regionaal arrangement is de regiovisie

in hun regio.’ Roel Vijn: ‘In CVO-verband zijn we al enige tijd aan het praten over

opgesteld waarin in elk geval zijn opgenomen:

de voordelen van de regionale arrangementen, want als manage-



- Omvang en begrenzing van de regio;

mentteam van CVO zien we die natuurlijk ook wel. De regionale



- Gegevens over het aanbod en het gebruik van de onderwijs

arrangementen zullen ongetwijfeld leiden tot een betere spreiding van het onderwijsaanbod en een versterking van het vmbo. En ook





het overleg met bedrijven, roc’s, aoc’s, gemeente en provincie

voorzieningen;

- Gegevens over de ruimtelijke, economische en demografische ontwikkelingen;

beschouwen wij als zinvol. Er is duidelijk sprake van deregulering.



- De visie van de betrokkenen;

Het onderwijs moet zelf met oplossingen komen en dat vinden wij



- De analyse: kansen en bedreigingen.

positief. Dit moet gewoon gebeuren, al gaat het niet vanzelf.’

• Betrokken gemeenten hebben verklaard in te stemmen met eventuele gevolgen voor de huisvesting.

Geen grote verschuivingen

• Het verzoek mag niet leiden tot extra uitgaven voor het Rijk.

De beide rectoren verwachten overigens geen grote verschuivingen in onderwijsprogramma’s van scholen als gevolg van de regionale

Bron: www.ruimteinderegio.nl

arrangementen. ‘Ik kan me niet voorstellen dat er op korte termijn





15

C VOpen

April 2007

De stelling

Weg met de klassen en leerjaren? ‘Onderwijs met een leerstofgerichte structuur van jaarlagen en klassenverbanden houdt (…) onvoldoende rekening met de leervragen van de leerling zelf.’ Dat staat in ‘Bindend en boeiend onderwijs’, het visiedocument van CVO over onderwijs. Verderop valt te lezen: ‘Als het voor het leerproces van leerlingen van belang is om de structuur van jaarlagen los te laten, zal CVO dit doen.’ Wat vinden docenten die werken op de units Lijstersingel (onder- en bovenbouw havo/vwo) van het Comenius College hiervan?

Het jaarklassensysteem mag afgeschaft worden. Harry Bouma, docent Engels:

Jan Hiele, docent wiskunde en faalangstreductietrainer:

Ik ben er op zich voor, maar dan moeten leerlingen ook examen

Ik ben voor een heel andere vorm van onderwijs. Ik vind dat alle

kunnen doen wanneer ze eraan toe zijn. We zouden een flexibeler

leerlingen een standaardprogramma moeten krijgen. Op sommige

systeem moeten hebben om vakken eerder te kunnen afsluiten.

dagen tot een uur of één, waarna ze hun ‘vrijheid’ kunnen

Snelle leerlingen moeten bijvoorbeeld het vwo in vijf jaar kunnen

verdienen of kiezen. Van één tot drie uur kunnen ze dan iets

doen. Ook moet het mogelijk zijn een vak waarin leerlingen goed

inhalen dat ze gemist hebben of achterstanden wegwerken. Ze

zijn, eerder af te ronden dan de vakken waarin zij minder goed zijn.

kunnen dan ook trainingen krijgen op gebieden als faalangst,

Dan kunnen ze in de vrijgekomen tijd hun aandacht aan die andere

concentratie, dyslexie of sociale vaardigheden, of uit een scala van

vakken geven. Zo kan het examenniveau omhoog gekrikt worden,

mogelijkheden een gebied kiezen waarvoor ze talent hebben,

en kan een havist bijvoorbeeld een diploma halen op hoger niveau.

zodat ze daarin kunnen excelleren. Misschien wordt het dan wel

Als een leerling het moment van examen-doen zelf kan sturen,

vier of vijf uur voor ze naar huis gaan! De leerling moet het gevoel

kan dat de motivatie voor bepaalde vakken verhogen. Nu is er

hebben dat hij bezig is met iets dat van hemzelf is. Zo wordt de

regelmatig sprake van onderpresteren omdat het examen nog

leerling zelf-standig: hij staat voor zijn ware zelf. Dit is een deel

ver weg is.

van mijn ideeën.

Sandra Langenberg, docente Engels:

Anja Kruithof, docente godsdienst en filosofie:

Wellicht, als ook het geld en de infrastructuur ervoor aanwezig

Ik ben het met de stelling eens, omdat je op die manier als docent

zijn. Ik ben er alleen vóór als ik als docent in staat gesteld ben om

beter op maat kunt begeleiden. Ik denk wel dat je moet starten

ermee uit de voeten te kunnen qua tijd en ruimte. Een voordeel

met het jaarklassensysteem. Na een periode of na een jaar kun je

van het afschaffen van het jaarklassensysteem is dat je als

dan beoordelen welke leerling sneller door kan, en welke niet.

leerkracht meer kunt differentiëren. Leerlingen met talent voor en

Dan maak je voor een kind of een groepje kinderen een program-

interesse in een vak kunnen dan als groep verder. Roosters

ma. Het aantal leerlingen per groepje moet beperkt blijven tot 15.

moeten dan anders, en er moeten meer computers beschikbaar

Eén groepje is dan meteen je mentorgroep. Zodoende krijg je een

zijn en ruimten met audiovisuele apparatuur. Het is handig als ik

heel ander schoolsysteem, waarbij je niet meer in klassen denkt.

meteen in een computerlokaal terecht kan, om een groep

Misschien komen we dan toch over een aantal jaar weer uit bij de

leerlingen snel een uitdagende webquest te laten doen.

oude indeling van vmbo tot en met vwo… (AZ)





16

C VOpen

April 2007

De (CVO)pen aan een gast

School moet voorkomen dat talent onbenut blijft Jelle Kaldewaij, hoofdinspecteur voortgezet onderwijs

Tijdens vermoedelijk de stormachtigste dag van het jaar hield

weinig en minder vaak toezicht bij scholen waar de risico’s laag zijn.

mevrouw Kervezee, inspecteur-generaal van het Onderwijs, een

Bij het inschatten van de risico’s ziet de inspectie erop toe dat de

toespraak op uw nieuwjaarsbijeenkomst. Als nieuwe hoofd­

school de verantwoordelijkheid voor de basiskwaliteit neemt door

inspecteur voortgezet onderwijs haal ik daar graag nog een paar

te letten op de daadwerkelijk geleverde prestaties. Het gaat hierbij

centrale thema’s uit.

uiteraard om prestaties in kennis, maar ook om sociale vaardig­ heden en om plezier in leren. De vraag is kortom: voorkomt de

Het begrip ‘kwaliteit’ wordt tegenwoordig zo vaak gebruikt dat het

school dat talent onbenut blijft?

wat versleten dreigt te raken. Toch is het nog steeds de kwaliteit van het onderwijs waar u voor staat en waar de inspectie op

Helaas zien we steeds vaker problemen bij jeugdigen die de school

toeziet. Stellen we het kind centraal, dan zien we drie belangrijke

alleen niet kan oplossen, maar waar meerdere instanties bij nodig

randvoorwaarden voor kwalitatief goed onderwijs. Ten eerste

zijn. Vaak blijkt dat samenwerking tussen deze verschillende

moeten het kind en haar of zijn ouders goed voorbereid zijn op het

partijen een kwetsbaar punt is. Voor de verschillende inspecties

leren. Ten tweede moet de omgeving, dus ook en met name het

die bij jeugdzaken betrokken zijn, was dit reden om te gaan

schoolgebouw, inspirerend zijn. Tot slot moeten de leraren en de

samenwerken, zodat de gehele keten van voorzieningen voor de

schoolleiding goed toegerust zijn voor hun taak. Ze moeten experts

jeugd in beeld komt.

zijn op hun terrein.

Zo hebben inspecteurs van vijf inspecties in het kader van dit Integraal Toezicht Jeugdzaken in Rotterdam gekeken naar de

Als inspectie zien we toe op de kwaliteit van het onderwijs.

samenwerking van voorzieningen rond jeugdprostitutie. Zoals u

Scholen doen dat ook zelf en in toenemende mate op systematische

weet hebben we het dan over een zeer kwetsbare groep meisjes

wijze. Het beleid van OCW is gericht op een balans hierin:

en trouwens ook jongens. Het streven is hierbij samenwerking

naarmate u beter de kwaliteit bewaakt en rekenschap aflegt van

tussen de verschillende voorzieningen voor de jeugd te bevorderen

wat u wilt en doet, kan de inspectie een stapje terugdoen.

door meer themagericht toezicht.

Concreet betekent dit dat het toezicht van de inspectie selectiever wordt. De inspectie maakt eerst een risicoprofiel van een school.

Het onderwijs in Rotterdam staat voor een niet-geringe uitdaging:

Dit geeft een inschatting van de kwalitatieve en ook financiële

aan een zeer diverse instroom van leerlingen zó onderwijs geven,

risico’s die een school loopt. Op basis hiervan wordt een voorstel

dat hun talenten volledig ontplooid worden. Vanuit haar eigen

voor een toezichtsarrangement gemaakt dat sterk kan variëren:

verantwoordelijkheid zet de inspectie zich graag met u in om dat

van intensief en frequent toezicht bij scholen met veel risico’s, tot

te bereiken.





17

C VOpen

April 2007

Nieuws van de scholen

Convenant voor nieuwbouw in Bergschenhoek

Onderzoek naar effect opvangvoorzieningen

Vertegenwoordigers van CVO Rotterdam, BOOR en de gemeente Bergschenhoek hebben op 18 december een convenant ondertekend voor de bouw van twee nieuwe scholen langs de HSL-lijn. De rectoren en vestigingsdirecties van de betreffende scholen waren bij de ondertekening aanwezig. Zowel Melanchthon Bergschenhoek als de vestiging van Wolfert van Borselen krijgt een nieuw gebouw voor 800 à 850 leerlingen. De nieuwbouw moet per 1 augustus 2009 in gebruik genomen worden. Beide scholen zullen gebruikmaken van een groot nieuw sportcomplex. In augustus 2005 zijn de twee scholen in semipermanente gebouwen begonnen aan de Boterdorpseweg. Melanchthon Bergschenhoek verzorgt er onderwijs voor havo/vwo-leerlingen uit Lansingerland,

Accent Onderwijsopvang combineert onderwijs en jeugdhulp voor probleemleerlingen.

de nieuwe naam voor de gemeenten Bleiswijk, Bergschenhoek en Berkel en Rodenrijs, de zogeheten 3B-hoek. De ondertekening van het convenant was een historisch moment,

Hoe effectief zijn de interventies van de Rotterdamse onderwijs­

omdat het de laatste rechtshandeling was van de gemeente

opvangvoorzieningen (OOVR) voor de leerlingen? Wat is het effect

Bergschenhoek.

van de opvang van (ex-) OOVR-leerlingen op gewone scholen? Om op die vragen antwoord te geven zijn masterstudenten pedagogiek aan de Hogeschool Rotterdam een onderzoek gestart. Zij doen dit in het kader van de kenniskring ‘Opgroeien in de stad’. Het onderzoek duurt drie jaar. Eind juni wordt het rapport op basis van de eerste ronde gepresenteerd. De Rotterdamse onderwijsopvangvoorzieningen combineren onderwijs en jeugdhulpverlening. Ze zijn bedoeld voor leerlingen die vanwege hun gedrag tijdelijk niet op hun school kunnen blijven. Het doel is terugplaatsing naar het onderwijs in samenwerking met alle betrokkenen. Rotterdam kent vijf OOVR’s: Accent Onderwijsopvang (een onderdeel van CVO Accent, gevestigd aan de Berberisstraat), Jonge Moeders Zelfstandig (JMZ), Klik, De Schakel en Time Out. Elke onderwijsop­ vangvoorziening heeft een eigen doelgroep. Accent Onderwijsopvang

Wim Littooij en wethouder Hans Koster ondertekenen het convenant namens CVO respectievelijk de gemeente Bergschenhoek.

richt zich op leerlingen uit het praktijkonderwijs en leerlingen met internaliserende problematiek, dat wil zeggen psychische problemen als angst en depressie.





18

C VOpen

April 2007

De vmbo’ers van De Oude Maas zijn de racers op de pitbikes.

Racen met het vmbo, mbo en hbo!

Tweemaal Geluk op Juliana

PENTA College CSG De Oude Maas geeft samen met de Hogeschool

Wethouder Leonard Geluk bracht op maandagmorgen 29 januari een

Rotterdam en het Albeda college leerlingen de unieke kans om een

werkbezoek aan CSG Calvijn vestiging Juliana aan de Talingstraat.

echt Pitbike raceteam te vormen. Pitbikes zijn kleine crossmotoren

Zowel van leerlingen als van ouders wilde de wethouder horen hoe

waarop geracet kan worden op crossbanen. Het team gaat zelfs

de school vormgeeft aan het (t)huiswerkvrije onderwijs.

deelnemen aan de Supermoto pitbikewedstrijden 2007. De eerste

Leerlingen vertelden hem dat echt al het huiswerk op school

ronde is op 7 april.

gemaakt wordt, ’s ochtends voor de lessen beginnen, tijdens de

Leerlingen van de drie scholen vormen gezamenlijk het volledige

lessen en in de huiswerk­begeleiding na de lesdag.

raceteam. De Oude Maas participeert vanuit de afdeling voertuigen­

Ook ouders bleken zeer tevreden te zijn met de begeleiding vanuit

techniek, ROC Albeda vanuit de richting mobiliteit en de Hogeschool

school. Naast de huiswerkzorg vinden zij vooral het huisbezoek van

Rotterdam sluit erop aan met autotechniek en diverse economische

groot belang. Nadat de mentor in de eerste schoolmaand thuis is

opleidingen.

geweest, stappen de ouders veel makkelijker de school binnen met

De hbo’ers zijn de managers, de mbo’ers bemensen onder andere

vragen of opmerkingen.

de ICT-desk en de vmbo’ers zijn de racers en de techneuten.

Na de toezegging van de wethouder om te onderzoeken of voetbal­

Oorspronkelijk is het project begonnen met de subsidieregeling

goaltjes op het schoolplein geplaatst kunnen worden, spraken de

vmbo, een regeling om ICT beter in het onderwijs te integreren.

leerlingen hoopvol van ‘twee maal Geluk op deze dag!’.

Computertoepassingen spelen dus een grote rol in het team. Doel van het project is om leerlingen en studenten van verschillende opleidingen en niveaus te laten samenwerken in een realistische leerwerkomgeving. Ook is de samenwerking een voorbeeld van een zogeheten verticale beroepskolom, waarin een doorgaande leerlijn van vmbo naar mbo en hbo centraal staat. De leerlingen van de drie scholen communiceren met elkaar via forums op websites. Op de vestiging De Oude Maas hebben zich al meer dan 20 leerlingen van de afdeling voertuigentechniek opgegeven om mee te doen aan het project. Meer informatie: www.om-vt.nl

Wethouder Geluk sprak met leerlingen en ouders van Calvijn Juliana. Rechts algemeen rector van CSG Calvijn, Diny Roodvoets.





19

C VOpen

April 2007

Nieuws van de scholen

Brede school krijgt vorm op Maarten Luther

Nieuwbouw Comenius College in Capelle?

In het kader van de brede school is de vestiging Maarten Luther van CSG Calvijn dit cursusjaar voortvarend gestart met een sport- en cultuurplan. Al jarenlang neemt de school deel aan het Cultuurtraject van de SKVR, waarbij leerlingen uit de eerste drie leerjaren kennismaken met de kunstdisciplines drama, film, fotografie, beeldbewerking, dans, muziek en museumbezoek. De samenwerking met de SKVR heeft geresulteerd in een opzet waarbij de leerlingen van leerjaar 1 en 2 wekelijks deelnemen aan een keur van activiteiten die zijn opgenomen in het rooster. Ook de afdeling Sport en Recreatie van de gemeente Rotterdam is bij het sport- en cultuurplan betrokken. Onderdelen als streetdance,

Zo zou de unilocatie aan de Lijstersingel eruit kunnen zien.

breakdance, percussie, capoeira, ropeskipping, Fighting Fit en digitale fotobewerking behoren tot het afwisselende programma, Het Comenius College heeft gegronde hoop op nieuwbouw op de

waar leerlingen aan deelnemen. Enkele malen per jaar presenteren

lange termijn voor zijn vier vestigingen in Capelle. Dit zijn de twee

de leerlingen hun prestaties aan elkaar in de aula van de school.

units aan de Lijstersingel, een aan de Pelikaanweg en een aan de

Er zijn plannen om ook de ouders uit te nodigen voor een centrale

P.C. Boutenssingel. Mogelijk komt er in plaats van vier gebouwen

presentatie van de resultaten.

een unilocatie aan de Lijstersingel. Vanaf 2000 tot en met eind 2006 voerde de schoolleiding van het Comenius College gesprekken met de gemeente Capelle, vertelt rector Roel Vijn, maar zonder resultaat. Er was nu eens sprake van initiatieven van de kant van de school, dan weer van de kant van de gemeente, maar de school werd telkens teleurgesteld in haar verwachtingen. Financiën bleken de bottleneck voor de nieuwbouw. Eind vorig jaar heeft de Capelse gemeenteraad echter uitgesproken dat er geld gereserveerd moet worden voor nieuwbouw van het Comenius College en de andere vo-school in Capelle, het IJsselcollege. Naar verwachting zal het vijf tot tien jaar duren voor de eerste paal wordt geslagen. Roel Vijn: ‘Het Comenius College lijkt de school binnen CVO met de minste bouwactiviteit, maar we zijn er achter de schermen wel heel druk mee. We hopen dat de gemeente de plannen doorzet.’

De sportieve en culturele activiteiten staan op het rooster.





20

C VOpen

April 2007

Tijdens de gastles droegen de gymnasiasten de gedichten voor die ze zelf schreven.

Project Voeding en Beweging op Accent en Melanchthon

Marnixleerlingen doen mee aan poëziewedstrijd

Vier scholen voor voortgezet onderwijs voeren dit jaar een project uit

Het Marnix Gymnasium doet mee aan de landelijke poëziewedstrijd

waarin ze leerlingen stimuleren om meer te bewegen en gezonder

‘Vers 2007’. Deze wedstrijd wordt georganiseerd door School der

te eten. De vier scholen zijn Lodewijk Rogier College,

Poëzie rond de VSB Poëzieprijs, de belangrijkste prijs voor poëzie in

Melanchthonvestiging Laanslootseweg, Praktijkonderwijs Nieuw

Nederland en België. Gastlessen op school aan alle derde klassen

Rotterdam en Accent Praktijkonderwijs Centrum. Ze werken in het

vormden de start van het poëzieproject. Tijdens een blokuur

project samen met de Rotterdamse Dienst Sport en Recreatie.

maakten de leerlingen kennis met het werk van vijf dichters die

In de Vijverhofstraat (Accent Praktijkonderwijs Centrum) bruist het

genomineerd zijn voor de VSB Poëzieprijs en schreven ze zelf

van de sportieve activiteiten: gastdocenten geven clinics in onder

gedichten. De beste gedichten werden voorgedragen tijdens de

andere basketbal, judo, floorbal en ropeskipping.

regionale voorronde in het Rotterdamse Jeugdtheater op 6 maart.

Ook staat dit schooljaar het voedsel in de kantine ter discussie: er

Het Marnix was een van de twee scholen die de voorronde wonnen.

worden meer en vaker gezonde broodjes verkocht. Ook proberen de

De school gaat nu als een van de 15 geselecteerde vo-scholen door

kantinemedewerkers fruit en yoghurt aan de man te brengen.

naar de Vers Finale in de Rode Hoed op 25 april. De Marnixleerlingen

In de theorielessen en de kooklessen wordt hier dan weer extra

die daar optreden, krijgen een voordrachtworkshop voor ze

aandacht aan besteed.

‘op moeten’, hun klasgenoten krijgen een literaire rondvaart door

Voorlopig vinden de leerlingen alle extra activiteiten gewoon leuk om

Amsterdam, een poëzieworkshop, een literaire puzzeltocht of

te doen. Ze kijken nu al uit naar het inlineskaten in maart en de

ontmoeten beroemde schrijvers. Misschien komt de Vers

survival in april. In mei is er nog een keer capoeira, een combinatie

Poëziebokaal 2007 in het bezit van het Marnix Gymnasium…

van Braziliaanse dans en zelfverdedigingstechnieken.

Meer info: www.schoolderpoezie.nl

In september 2006 is er bij alle leerlingen van klas 1 en 2 een conditietest afgenomen. Aan het einde van dit schooljaar testen de scholen de conditie van deze leerlingen nog een keer, om te zien of er iets is veranderd. Dan wordt ook bepaald of dit traject wordt voortgezet en mogelijk uitgebreid naar meer Rotterdamse vo-scholen.

De leerlingen van Accent vinden de extra activiteiten gewoon leuk.





21

C VOpen

April 2007

De buitenlandse docent

Surinaamse geeft les op Melanchthon In 1980 beloofde Anne-Marie Schröder zichzelf dat ze nooit, maar dan ook echt nooit, in Nederland ging wonen. Het was tijdens haar eerste vakantie in het land van vrieskou en aardappelen met jus. Nu woont ze hier acht jaar en zo lang geeft ze er ook les. Sinds 2000 werkt ze als docente op de afdeling Zorg en Welzijn van Melanchthon Laanslootseweg in Rotterdam.

Anne-Marie: ‘Waarom ik de stap toch zette? Als je eenmaal kinderen hebt, moet alles wijken voor hun studie. Ook de goede voornemens van moeders. De kwaliteit van het onderwijs in Nederland was voor mij de reden om het dus toch te doen. Inmiddels heb ik mijn weg hier gevonden. Maar ik ga wel terug. Zodra mijn dochter zover is dat ze zelfstandig kan wonen en werken of studeren, neem ik afscheid van Nederland.’

Improvisatietalent Met warme gevoelens denkt Anne-Marie terug aan haar ervaringen in het Surinaamse onderwijs. In 1977 begon ze aan haar eerste baan als hoofdonderwijzer. Ze was vervolgens nog juf van groep 7/8 en docente biologie en Nederlands op de Comeniusschool in Paramaribo. Ook werkte ze tien jaar op Bonaire, op de Scholengemeenschap Bonaire als docente Nederlands en Zorg & Welzijn. ‘Ik heb het er altijd naar mijn zin gehad. Je komt er niet in een gespreid bedje en dient de kunst van het improviseren goed te verstaan. Er is bijvoorbeeld veel minder (financiële) steun van de regering voor het onderwijs dan in Nederland. Je moet als docent dus erg creatief zijn. Maar dat maakt het juist spannend. Je blijft scherp.’

Anne-Marie Schröder: ‘Als leerkracht leer je ook van de kinderen.’





22

C VOpen

April 2007

Personalia Aan het begin van dit schooljaar is René

Meijster (51) gestart

als vestigingsdirecteur op Melanchthon De Blesewic in Bleiswijk. Eerder was hij achtereenvolgens wiskundeleraar, leerjaarcoördinator en adjunct-directeur op Melanchthon Henegouwerplein. Het laatste

Tropenrooster

jaar vervulde hij de taak van teamleider op Via Melanchthon.

In 1999 kwam Anne-Marie naar Nederland. Eerst vond ze een baan op het Meerstroom College in Utrecht. Die ruilde ze al snel in voor een functie op Melanchthon Laanslootseweg. Vanaf de eerste dag kreeg ze te maken met de verschillen in het voortgezet onderwijs. ‘Hier is meer geld voor goed onderwijs, maar de werktijden zijn ook anders. In de tropen ben je van ’s ochtends half acht tot ’s middags twee uur op school’, vertelt ze. ‘Het onderwijs bestaat er verder vooral uit werken vanuit boeken en geschreven leermiddelen. De leerling is een spons die alles opzuigt wat van de docent komt. Het gezag van docenten is er nog groot. In Nederland krijgen leerlingen meer vrijheid, zijn ze meer gebekt en

Ir. Yolande de Beer (39) is de nieuwe conrector onderwijs

lopen ze al stage in het voortgezet onderwijs. Die stage komt

van het Marnix Gymnasium. Yolande is afkomstig van RKSG

in Suriname pas op hoger niveau aan bod, net als het project­-

Spieringshoek in Schiedam, waar ze ervaring heeft opgedaan als

matig onderwijs.’

docent geschiedenis en maatschappijleer, docent-coach en

Er zijn ook overeenkomsten. Anne-Marie: ‘In beide landen wordt in

afdelingsleider. Yolande volgt drs. Jan Wouter Koning op die de

de Nederlandse taal les gegeven. Docenten hebben hetzelfde doel

functie conrector onderbouw op het Montessori Lyceum Rotterdam

voor ogen: leerlingen zo goed mogelijk op weg helpen en begelei-

heeft aanvaard.

den naar hun plek in de maatschappij. En leerlingen zijn overal leerlingen. Ze willen leren, maar niet altijd op de manier die docenten voor ogen staat. Ze willen zelfstandig zijn en relaties kunnen opbouwen op hun eigen wijze. Ze willen vooruit, maar niet altijd in ons tempo.’

Papiamento ‘Wat me drijft in het onderwijs is het feit dat geen dag hetzelfde is, de liefde voor het kind en de ontwikkeling die je als docent meemaakt in je relatie met kinderen. Een kind leert niet alleen van

Per 1 mei 2007 is Jan

van Dijk (50) benoemd als directeur

jou, maar als leerkracht leer je ook van de kinderen.

bedrijfsvoering van CVO Accent als opvolger van Chris van

Zo heb ik bijvoorbeeld Papiamento leren spreken op Bonaire.

Houwelingen. Jan is sinds 1998 werkzaam bij het PENTA college

Elke vrijdag kreeg ik lessen mee naar huis die door een groepje

CSG. Hij begon als docent natuurkunde en scheikunde op de

leerlingen waren gemaakt. Elke maandagmorgen moest ik me om

vestiging West-IJsselmonde in Hoogvliet en werd daarna leerjaar­

zeven uur melden bij die meiden en kreeg ik een schriftelijke en

coördinator op de vestiging Blaise Pascal in Spijkenisse. In 2003

mondelinge overhoring.’

volgde zijn benoeming tot directeur bedrijfsvoering bij PENTA. Tot en met maart 2005 oefende Jan deze functie uit op de vestiging

Wat vindt Anne-Marie van het Nederlandse onderwijs, na acht jaar

West-IJsselmonde, daarna op de vestiging Blaise Pascal.

ervaring? ‘Het onderwijs op maat, waar iedereen in de sector zich tegenwoordig op toelegt, vind ik een grote uitdaging. Leerlingen leren steeds vaker via internet, projecten, praktijkervaring en het maken van werkstukken. Dat vind ik een goede ontwikkeling.

Correctie

Maar soms zou ik meer gelegenheid willen krijgen om zaken te

Lex van Drongelen volgde Johan van Dam op als directeur van de

laten bezinken, voor we overgaan op weer iets nieuws.’

unit Lijstersingel 18 van het Comenius College, en niet zoals het

(DNL)

vorige nummer van CVOpen meldde Peter van Tol.





23

C VOpen

April 2007

De hobby van…

Jos Crezée Muziek- en ckv-docent Farelcollege

Schilderen, boetseren en zingen ‘Ik kan moeilijk stilzitten en heb daarom misschien wel zoveel hobby’s. Schilderen doe ik eigenlijk al mijn hele leven. Aanvankelijk aquarelleerde ik vooral, maar nu werk ik voornamelijk met acryl. Veel van mijn schilderijen hebben iets humoristisch. Dat heeft vast te maken met mijn persoonlijkheid. Ik kan bij tijden best zwaarmoedig zijn, mijn kunst fungeert als uitlaatklep, als manier om in balans te blijven. Mijn schilderijen zijn naturalistisch, niet-abstract. Ik schilder bijvoorbeeld graag dieren, waarmee ik dan iets grappigs doe. Zo heb ik laatst vanuit een heel lage positie een grote koeienkop geschilderd; zijn snuit priemt bij wijze van spreken door het doek heen. In Ridderkerk hebben we sinds veertien jaar een kunstroute, waarbij ik vanaf het begin betrokken ben. Een weekend lang is het werk van lokale (semi-)professionele kunstenaars te zien, in galeries of bij kunstenaars thuis. Afgelopen jaar ontving ik thuis circa driehonderd (!) mensen. Tijdens zo’n weekend verkoop ik goed, maar van de opbrengst moet je je niet te veel voorstellen. Ik ben al blij als ik mijn onkosten eruit heb. Toch verkoop ik mijn werk graag; ik zie het liever bij iemand aan de muur hangen, dan bij mij thuis in de opslag. Naast het schilderen, boetseer ik ook. Ook met klei maak ik graag objecten met een humoristische knipoog, vooral mensfiguren. Daarnaast vind ik het heerlijk om te zingen. Ik ben een soort troubadour, zing bijvoorbeeld graag liedjes van Jacques Brel. Soms treed ik op, samen met een aantal musici uit Pro-Arte, een culturele kring uit de Hoekse Waard. Ik laat trouwens ook graag anderen zingen. Elk jaar begeleid ik de schoolmusical. Dit jaar voeren we met zo’n negentig leerlingen Aïda op. Vrienden en collega’s vragen mij wel eens: man, hoe kun je dat toch allemaal opbrengen? Maar zo zie ik het niet. Mijn hobby’s zijn voor mij pure ontspanning. Neem nou het schilderen of boetseren: je bent dan zó gefixeerd op een object, dat je alles om je heen kunt loslaten en vergeten. Heerlijk toch!’ (KvB)





24

C VOpen

April 2007

De CVO-scholen

Accent Praktijkonderwijs

CVO

Marnix Gymnasium

CVO bestuurt tien scholen voor voortgezet onderwijs in Rotterdam

Weegschaalhof 33

Essenburgsingel 58

en omgeving. Met ruim 20.000 leerlingen zijn we één van de grootste

Postbus 84017

3022 EA Rotterdam

schoolbesturen in Nederland. De meeste CVO-scholen zijn brede

3009 CA Rotterdam

Tel. (010) 244 50 44

scholengemeenschappen. Ze verzorgen onderwijs op alle niveaus,

Tel. (010) 209 99 26

Fax (010) 478 08 46

van gymnasium tot praktijkonderwijs, op 40 verschillende locaties.

Fax (010) 209 56 40

[email protected]

CVO is werkgever voor zo’n 2.200 mensen. CVO streeft kwalitatief

[email protected]

www.marnixgymnasium.nl

hoogstaand onderwijs na, waarin de christelijke identiteit goed verankerd is en de zorg voor de leerling centraal staat. CVO streeft

www.cvoaccent.nl

naar actieve betrokkenheid bij onderwijs- en jeugdbeleid op lokaal, regionaal en landelijk niveau.

Christelijke Scholen­gemeenschap Calvijn

Melanchthon

Verenigingsbureau

Henegouwerplein 16

CVO heeft een eigen verenigingsbureau waar ongeveer vijfendertig

Grift 30

3021 PM Rotterdam

mensen werken. De medewerkers ondersteunen het bestuur,

3075 SB Rotterdam

Tel. (010) 476 73 00

het managementteam en de scholen van CVO. Ze houden zich bezig

Tel. (010) 419 00 77

Fax (010) 477 26 09

met onderwijsbeleid, personeelsbeleid, huisvestingsbeleid, com-

Fax (010) 432 45 99

[email protected]

municatiebeleid, boekhouding, personeels- en salarisadministratie

[email protected]

www.melanchthon.nl

en systeembeheer / ICT.

www.calvijn.nl

Missie CVO staat midden in de samenleving. De vereniging is geworteld in het Evangelie en handelt vanuit een christelijke inspiratie met oog Comenius College

PENTA college CSG

en respect voor haar vele verschijningsvormen. CVO biedt jonge

Lijstersingel 10

J.A. Heijwegenlaan 4

mensen stimulerend onderwijs en een brede vorming. We houden

Postbus 797

Postbus 220

daarbij zoveel mogelijk rekening met de individuele mogelijkheden

2900 AT Capelle aan den IJssel

3200 AE Spijkenisse

van de leerlingen. Vanuit een open houding werken we samen met

Tel. (010) 459 59 70

Tel. (0181) 600 200

vele verschillende partners. Om ons onderwijs op een zo hoog

Fax (010) 451 62 74

Fax (0181) 697 523

mogelijk peil te brengen en te houden.

[email protected]

[email protected]

www.comenius.nl

www.penta.nl

Farelcollege Kastanjelaan 50 Postbus 163 2980 AD Ridderkerk Tel. (0180) 411 777 Fax (0180) 418 904 [email protected] www.farelcollege.nl

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving

CVO Goudsesingel 14a 3011 KA Rotterdam Postbus 22421 3003 DK Rotterdam T [010] 217 13 99 F [010] 411 42 78 www.cvo.nl

Kunst van leerlingen Comenius College

CKV-opdracht: teken jezelf zoals je je in de spiegel ziet. Vanaf linksboven met de klok mee: het zelfportret van Lisa van de Werf, Frank Cornelisse, Thomas Geensen en Vincent Schilderman (leerjaar 1).