Milieujaarverslag 2 0 0 4 C I T R I Q U E BELGE
Samen werken, samen wonen
MILIEUJAARVERSLAG 2004 CITRIQUE BELGE
Samen werken, samen wonen
2
Elke ondernemer heeft de verantwoordelijkheid zijn activiteiten op een zorgvuldige manier uit te voeren, zodat hij voor zo min mogelijk overlast zorgt. Ons beleid is erop gericht om géén onnodige belasting van het milieu te veroorzaken. Dat lukt stap voor stap. We werken immers niet vanuit een groene weide waarin we alles nieuw kunnen inrichten, maar vanuit de gegeven situatie. Die biedt voldoende mogelijkheden om met vereende krachten milieuwinst te boeken. In dit Milieujaarverslag 2004 geven we aan wat we in het afgelopen jaar hebben bereikt en wat we nog willen doen. Centraal in ons milieubeleid staat dat we duurzaam ondernemen. Als leidraad geldt ons ‘Triple P’-programma, dat erop is gericht dat we evenveel belang hechten aan People - ofwel de veiligheid en het welzijn van onze medewerkers –, Planet – dat wil zeggen onze buren en natuurlijke leefomgeving - en Profit - en de winstgevendheid van onze onderneming. Naar onze directe omgeving toe hebben we dat programma vertaald in het project ‘Samen werken en samen wonen’. We zoeken contact met de overheden, onze buren én onze eigen medewerkers om naar hun meningen en behoeften te luisteren. Daarbij zijn we
voornemens een zogeheten Klankbordgroep in het leven te roepen. Deze zal bestaan uit vertegenwoordigers van omwonenden en Citrique Belge. Binnen deze groep zal op gezette tijden een open overleg plaatsvinden. Op- en aanmerkingen laten wij meewegen bij het vaststellen van ons beleid en actieplannen. Op die manier bouwen we samen aan een duurzame toekomst. Mocht u ons direct willen bereiken, kunt u zich te allen tijde wenden tot tel. 016-806 222 of per e-mail: citrique.
[email protected]. Het fundament onder het samen bouwen aan een verantwoord milieubeleid bestaat uit wederzijds begrip en vertrouwen. Dat willen we mede bereiken door open en zakelijk te communiceren. In dit jaarverslag vindt u dan ook informatie over onze processen en producten. Tevens geven collega’s aan hoe zij ons beleid ervaren en welke inspanningen ze zelf leveren om dat te realiseren. Dat daarbij op punten een kritische noot doorklinkt, is een teken dat we met elkaar onderweg zijn. Wim Vorage, Afgevaardigd Bestuurder Citrique Belge N.V.
Citroenzuur
Productieproces
Citrique Belge maakt citroenzuur via fermentatie van melasse. Deze melasse is een bijproduct in de raffinage van biet- en rietsuiker. Citroenzuur heeft een aantal zeer uiteenlopende eigenschappen. Omdat het een zuiver biologisch product is, kan het zonder risico’s in de voedings- en farmaceutische industrie worden toegepast. Vandaar dat het wordt verwerkt in steeds meer nieuwe producten die passen bij ons moderne, dagelijkse leefpatroon. Als smaakversterker wordt citroenzuur toegepast in softdrinks, vruchtensappen, snoep, confituren en gelatineproducten. Voorts fungeert het als antioxidant in vleeswaren en ingeblikte groenten en fruit om bederf tegen te gaan. Citroenzuur stabiliseert tevens de zuurgraad of pH-waarde in bruistabletten, confituren, gelatine en schoonmaakmiddelen. Als bindingsfactor wordt het in biologisch afbreekbare (vaat)wasmiddelen toegepast, terwijl het ook zware metalen in voedsel bindt. In ons productieproces komt tevens een aantal co-producten vrij die commercieel worden afgezet. Zo wordt de overblijvende vloeistof na de fermentatie onder de merknaam Citrocol als bindmiddel voor veevoer verkocht. Door zijn laag kaliumgehalte maakt dit het voer bovendien smaakvoller. Het mycelium - ofwel het celmateriaal van de schimmel die voor de productie van citroenzuur wordt gebruikt dat uiteindelijk als droogstof overblijft - is rijk aan proteïne en daarmee uitermate geschikt als veevoer. Het kaliumzout dat uit de reststoffen wordt gewonnen, is gewaardeerd als meststof en wordt onder de merknaam Syngenite aan de landbouw geleverd. Tot slot is er Citrogips dat aan de industrie wordt geleverd, bijvoorbeeld als vulmiddel in cement, filtermedium in de voedingsindustrie of voor medische toepassingen.
M AT E R I A A L C Y C L U S
Syngeniet
Melasse / Suiker
Kalk
Veeteelt Kringloop
Industrie
Mycelium Citrocol Zwavelzuur
Gips
Citroenzuur
De Aspergillus Niger-schimmel zet bij een temperatuur tussen de 25 en 35 ˚C de suikers in de melasse in ca. één week om in ruw citroenzuur. Het betreft een oppervlaktegisting die op schalen in fermentatiekamers plaatsvindt.
Stap 2: Isolatie Na de fermentatie vindt een filtratie plaats waarbij alle vaste onzuiverheden uit de fermentatievloeistof worden verwijderd. Vervolgens wordt het citroenzuur als calciumcitraat geïsoleerd door er kalk aan toe te voegen.
Stap 3: Zuivering Er vindt een verdere zuivering en ontkleuring plaats, waarna het resterende water wordt verdampt en het zuivere citroenzuur uitkristalliseert. Door deze verdamping onder verschillende temperaturen uit te voeren, ontstaan verschillende productvormen.
Stap 4: Conditionering Door het gekristalliseerde citroenzuur te zeven, ontstaan granulaten die geheel naar wens van de klant een korrelgrootte tussen 75 en 1200 µm hebben. Deze worden in zakken van divers formaat dan wel per tankwagen naar de klanten vervoerd of over zee verscheept naar verre bestemmingen.
Stap 5: Valorisatie Tijdens de isolatie ontstaan naast ruw citroenzuur ook co-producten die allen worden herbruikt. Hetzij als veevoer, meststof, vulmiddel of filtratiemedium.
Suikerbiet Meststof
Stap 1: Fermentatie
3
People, Planet, Profit
4
DSM vormt een integraal onderdeel van de samenleving waarin het concern opereert. De onderneming erkent dat dit belangrijke verantwoordelijkheden met zich meebrengt. Vandaar dat DSM zich al vanaf 1991 houdt aan het Responsible Care Programma zoals geformuleerd door de vereniging voor Europese Chemische Industrie (CEFIC). Citrique Belge heeft als onderdeel van DSM daar expliciete en ambitieuze doelstellingen aan toegevoegd in het kader van de zogeheten Triple P’s: People, Planet, Profit. Met People worden de eigen medewerkers bedoeld. Planet staat voor de menselijke leefomgeving en natuur. Profit heeft betrekking op de winstgevendheid. Triple P betekent dat deze drie onderdelen als gelijkwaardige grootheden worden behandeld. De winstgevendheid mag dus bijvoorbeeld niet ten koste gaan van de veiligheid van de eigen medewerkers en de omgeving.
Planet Voorts is Citrique Belge zich bewust van de noodzaak voor een maatschappelijk draagvlak van haar productieactiviteiten. De basis voor onze installaties en het productieproces is 75 jaar geleden gelegd en sindsdien voortdurend gemoderniseerd en uitgebreid. Daarbij is een zekere milieubelasting nog steeds niet te voorkomen. We streven er echter actief naar om, waar mogelijk, die te minimaliseren. Onder andere door onze productieprocessen steeds verder aan te passen en te verbeteren, door te voldoen aan zowel de DSM-interne als externe wet- en regelgeving, door minimaal gebruik te maken van grondstoffen en energiebronnen en door een goede buur voor de lokale omgeving te zijn.
Samen werken en samen wonen Dit goed nabuurschap is vertaald in het programma ‘Samen werken en samen wonen’, waarmee we ons verplichten om de hinder voor de omgeving/buren tot het absolute minimum te beperken. Tevens geven we pro-actief uitleg over onze activiteiten en de mogelijke gevaren die daaraan kleven. Dit milieujaarverslag is daar een eerste concrete gevolg van. Indien er nog vragen onbeantwoord blijven, dan wel voor dringende meldingen, kunt u steeds contact opnemen met ons bedrijf: 016-806.222
Zwarte aanslag In 2001 werd mede naar aanleiding van klachten van de buren een diepgaand onderzoek door een gespecialiseerd bureau gedaan naar de zwarte aanslag op de muren. Daarbij is vastgesteld dat deze ontstaat doordat er rondom onze productielocatie een microklimaat heerst. We produceren veel vocht en warmte. De natuurlijke schimmels die overal in België voorkomen, gedijen daar extra goed in. Vandaar dat, net als elders, die zwarte aanslag op huizen en gebouwen ontstaat. Deze aanslag is dus niet afkomstig van micro-organismen die Citrique zou kunnen uitstoten. Verder is vastgesteld dat de schimmels niet gevaarlijk zijn voor de volksgezondheid, noch dat de aanslag schade aan de gebouwen toebrengt. Wel is de aanslag lelijk.
An Mouchaers, milieucoördinator:
“We zoeken met de overheden naar de beste oplossingen” Evenals elk ander bedrijf dient Citrique zich aan de wettelijke regels en voorschriften te houden. Toepassing wordt met de afdelingen Milieuvergunningen en Milieu-inspectie getoetst. Waar nodig wordt gezamenlijk naar oplossingen gezocht. Milieucoördinator An Mouchaers draagt namens Citrique daaraan haar steentje bij. “Wanneer onze milieuvergunningen moeten worden vernieuwd of aangepast, nemen we daarover contact op met de afdeling Milieuvergunningen van de Provincie Vlaams-Brabant”, legt An uit. “We bekijken samen welke normen en regels onder de gegeven omstandigheden van toepassing zijn en hoe die dienen te worden gehanteerd. Daarbij wordt van twee kanten onderkend dat we de ideale situatie, waarin we helemaal géén overlast meer zullen veroorzaken, niet kunnen bereiken. Dat neemt niet weg dat we proberen om zoveel mogelijk de belasting van het milieu te verminderen. Daarbij gelden natuurlijk minimumnormen waaraan iedereen moet voldoen. Voor de overheid is het bovendien van groot belang dat we voortdurend beter worden, dus dat we de belasting van onze omgeving en de natuur elk jaar een beetje verder terugdringen. Daartoe stellen we onder andere jaarplannen op waarin alle acties omschreven worden. De uitvoering wordt dan door de afdeling Milieu-inspectie gecontroleerd.” Eigen initiatief An Mouchaers geeft aan dat sinds de overname door DSM het beleid in die zin is gewijzigd, dat nu veel meer vooraf wordt gedaan. “We gaan verder dan te melden van wat fout ging. Zo zijn we op eigen initiatief een project gestart waarbij we water van de gemeentelijke zuivering in ons proces als koelwater gebruiken. Daarmee besparen we 11% op ons watergebruik. Dit gebeurde in overleg met de Provincie, die zeer geïnteresseerd was in deze proef. Want we zijn een van de eersten die dat in België op deze manier aanpakken. En met de Milieu-inspectie bouwen we ook een andere band op. We hebben hen uitvoerig uitgelegd wat we op welke wijze produceren en hen uitgenodigd met ons mee te denken over mogelijkheden om nog meer milieuwinst te boeken. Daar staan ze heel positief tegenover. Proceseigenaars Ten aanzien van haar taken met betrekking tot het verbeteren van het productieproces en het reageren op eventuele milieu-incidenten, geeft An aan dat die feitelijk beperkt zijn. “Productie is hier in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor. Met onze technische mensen zijn zij voortdurend in de weer om verbeteringen aan te brengen. Ik draag daar aan bij, in samenspraak met mijn collega’s van onze afdeling Compliance en dan met name mijn chef Herman Goderis, door kennis over de vergunningswaarden en het wettelijke kader aan te reiken.” Bewustzijn Daar voegt An aan toe dat de medewerkers over het algemeen achter het actieve milieubeleid staan. “Toch laten ze nog regelmatig kansen liggen om in het dagelijkse werk een eigen steentje bij te dragen. Dat is geen onwil of luiheid, maar heeft meer te maken met het zich niet realiseren. Ook op dat vlak valt dus nog winst te boeken.”
5
Bodem Citrique voert sinds jaren een actief beleid om vervuiling van de bodem terug te dringen. Zo werd het gipsstort reeds in 1998 uit bedrijf genomen en volledig afgedekt. Het water dat in het stort aanwezig is, wordt via een drainagesysteem opgevangen en naar onze eigen waterzuivering gestuurd. In 2000 vond in het kader van de stopzetting van de stortactiviteiten een oriënterend bodemonderzoek rondom het stort plaats.
6
Op onze productiesite liet DSM in 2003 een soortgelijk onderzoek uitvoeren. Er werden in totaal 100 grondboringen verricht. Aan de hand van de analyses zijn alle verontreinigde plekken in kaart gebracht. Op een aantal van die plekken volgt momenteel een verder, beschrijvend bodemonderzoek. Indien nodig zal sanering volgen.
3500000
Putwaterverbruik (m3/jaar)
3000000 2500000 2000000 1500000 1000000
Kris Ginckels, stafmedewerker Fermentatie
“Citrique wil een goede buur zijn” Kris Ginckels is binnen Citrique niet alleen een gewaardeerde collega die nogal wat verbeterprojecten ondersteunt. Met enkele anderen is hij tevens een directe buur van zijn eigen werkgever. Hij woont namelijk sinds zijn geboorte in de nabijheid van onze site. “Sinds DSM hier het bewind voert, wordt nog meer over de buurt gepraat. We zijn met elkaar actief op zoek om de overlast tot een minimum te beperken. Toen ik naar aanleiding van een signaal van een van mijn buurtgenoten aangaf dat de chauffeurs van de geparkeerde vrachtwagens nogal troep achterlieten, is direct actie ondernomen. Met andere collega’s heb ik me voor de buurt dan ook als een aanspreekpunt beschikbaar gesteld. Want alleen wanneer je met elkaar praat, kun je samen zaken oplossen.” De huizen en hun bewoners in de omgeving van onze productielocatie hebben van oudsher banden met de Citrique. “Net als mijn grootvader werkten velen van hen in de Tiense suikerfabriek of bij ons. Daarbij is de samenstelling van de buurt redelijk stabiel te noemen. Wie hier geboren is, trekt niet licht weg. Dat wil echter niet zeggen dat er geen kritiek op de bedrijven wordt geuit. Ook hier gaat men met de tijd mee. Probleem is echter dat die kritiek of de opmerkingen niet altijd op de juiste plek terechtkomen. Zo vernam ik een tijdje geleden van een buurtbewoner dat hij meerdere nachten hinder had ondervonden van een klapperend geluid, dat uiteindelijk bleek te worden veroorzaakt door een toestel in een van onze productiegebouwen. Daaraan had hij zich terecht geërgerd, maar wist niet bij wie hij dit kon melden. Als bedrijf waren wij ons echter niet bewust van de hinder en namen dus geen actie. Pas toen ik er intern een melding van maakte, kon de ergernis worden weggenomen.”
500000 0
2001
2002
2003
2004
Kris geeft aan dat zijn buren dus feitelijk vaker moeten melden wanneer er problemen zijn. Hij staat er open voor. Mede naar aanleiding van een bedrijfsbezoek dat Kris met collega’s aan DSM Delft in Nederland bracht, is hij ervan overtuigd dat nog wel wat winst te boeken valt. “Ook daar ligt een fermentatiefabriek midden in de bebouwde kom. Na overleg is een groot aantal maatregelen genomen. Dat gebeurde natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Zo’n ontwikkeling willen we hier ook op gang brengen. Want iedereen zal er beter van worden, zowel Citrique als de omwonenden.”
Kris Ginkels fungeer als één van onze contactpersonen voor de buurt.
Geluid Paul Sempels, project-ingenieur
“Het kan en moet altijd beter”
Paul Sempels op het dak bij de ventilatoren.
In ons productieproces wordt in de Fermentatie het gistingsproces gecontroleerd via beluchting. In de kristallisatie vindt onder andere uitdamping plaats. Bij dit alles spelen ventilatoren op de daken van de fabriekshallen een hoofdrol. Die produceren onvermijdelijk geluid. In het verleden is reeds een groot aantal maatregelen genomen om de geluidsoverlast voor de omgeving te beperken. Vervolgens werd in overleg met Aminal Milieu-Inspectie in 2003 naar aanleiding van een klacht een grootschalig akoestisch onderzoek rondom onze productielocatie uitgevoerd. Hieruit bleek dat op een aantal plaatsen de geluidsnormen werden overschreden. Daarop is in 2004 een reeks geluidsreducerende maatregelen getroffen. Zo werden de uitlaten van bepaalde vacuümpompen geïsoleerd, zijn geluidsdempers op een aantal ventilatoren geplaatst en werden twee koeltorens uit bedrijf genomen. In 2005 volgt nog een aantal aanvullende maatregelen.
Geur Elk fermentatie- en gistingsproces gaat gepaard met geurvorming. Om het even of het de productie van bier betreft, van suiker of citroenzuur. Een bepaalde geur hoort dus ook bij ons proces. Ondanks dat we voortdurend proberen om de geuroverlast te minimaliseren, lukt het niet om deze geheel en al te voorkomen. Om geen overmatige overlast te veroorzaken, reageren wij consequent en alert op afwijkingen van het ‘normale geurpatroon’. Na onderzoek nemen we dan extra maatregelen. Daarnaast werken we aan een structurele geurvermindering. Die is onder andere bereikt door de vervanging van de koeltorens. Deze
Als stafmedewerker heeft Paul Sempels onder andere de geluidsreducerende projecten technisch begeleid. “Ook tijdens de ‘Roche-tijd’ had de directie oog voor de overlast voor de buren. Sinds ongeveer 12 jaar worden acties ondernomen om die structureel terug te dringen. In 2004 werd het productieproces zodanig aangepast, dat twee koeltorens die nogal wat herrie veroorzaakten buiten gebruik konden worden gesteld. Ik vind het belangrijk dat mijn werkgever met dit soort zaken heel serieus omgaat.” Paul Sempels hecht aan natuurschoon. Dat vindt hij volop in zijn woonplaats Vissenaken. Om die natuur te sparen, is hij ook bereid een persoonlijke bijdrage te leveren. Zo komt hij - weer of geen weer - met de fiets naar zijn werk. Dat hij daardoor fit blijft, is mooi meegenomen. “We werken binnen Citrique niet in alleen nieuwe fabrieken die voorzien zijn van de nieuwste technische snufjes. Dus veroorzaken we onherroepelijk overlast. Maar die wordt stelselmatig teruggedrongen. Zo hebben we een eigen biologische waterzuivering, is het gipsstort gesloten en afgedekt en staat nog een groot aantal projecten op stapel om de geluidsoverlast verder terug te dringen. We hebben alle geluidsbronnen in kaart, en weten ook of die overlast veroorzaken. Die worden nu dus aangepakt, hoewel natuurlijk niet alles tegelijk kan worden opgelost.”
was primair gericht op het reduceren van de geluidsoverlast. Maar omdat er geen verstuiving meer plaatsvindt, heeft dat ook gevolgen voor de geuroverlast. Voorts zijn we bezig om de zogeheten ‘onwelriekende gele dampen’ te voorkomen die nu nog vrijkomen in de verwerkingsfabriek (FAB). Omdat de boeren (kunst)mest strooien, zit in de suikerbieten, en dus ook in de melasse die wij voor onze fermentatie gebruiken, restanten van nitraat. Deze worden in ons productieproces automatisch omgezet in nitriet, hetgeen uiteindelijk voor de gele damp zorgt. Via aanpassingen in ons proces gaan we die omzetting voorkomen.
7
8
Water
Lucht
We controleren voortdurend de kwaliteit van ons afvalwater dat in de eigen biologische waterzuivering wordt gezuiverd. Het totale gehalte aan cyaniden vormt hierbij een probleemparameter. In het fermentatieproces worden namelijk ferrocyaniden gebruikt waarvan een deel onvermijdelijk in de waterzuivering terechtkomt. Omdat de toegelaten norm voor deze waterbelasting heel laag is gelegd, overschrijden we die helaas regelmatig. Dit probleem wordt in 2005 aangepakt.
Sinds geruime tijd worden onze stookketels en stoomgeneratoren op aardgas gestookt. Op die manier dragen we maximaal bij om de luchtverontreiniging te beperken. Want wanneer we op aardgas stoken, zijn onze rookgassen vrij van zwaveldioxide (SO2) en stof. De uitstoot van stikstofoxiden (NOx) blijft redelijk constant en binnen de vergunningsvoorwaarde. Wanneer echter de vraag naar aardgas bij zeer koud weer heel groot is, schakelen we terug op stookolie. Op die manier kunnen we een kleine bijdrage leveren aan het beschikbaar houden van voldoende huisbrandstof. De waterdampen die op een groot aantal plaatsen in ons productieproces vrijkomen, bevatten weinig vervuilende stoffen.
In 2004 werd de coating van het alarmbekken vervangen. In dit bekken worden incidentele lozingen opgevangen. Door de coating is de kans op eventuele lekkages zeer gering. Hetzelfde gebeurde met het condensaatbekken waarin de overmaat aan procescondensaten tijdelijk gestockeerd worden en indien mogelijk hergebruikt als waterbron in het productieproces. In 2003 en 2004 werd een project uitgevoerd om een deel van ons koelwater te onttrekken aan de gemeentelijke rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin. Daardoor verbruiken we ca. 11% minder grondwater.
1400000
Afvalwater: debiet (m3/jaar)
120
1200000
80
800000
60
600000
40
400000
20
200000
100
2001
2002
2003
2004
Afvalwater: COD (ton/jaar)
80 60 40 20 0
Rookgassen: NOx (ton/jaar)
100
1000000
0
Het Comité voor Veiligheid ziet nog wel mogelijkheden voor verbetering.
2001
2002
2003
2004
0
2001
2002
2003
2004
Energie Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk
“Men is er gemeend mee bezig” Belangrijke beslissingen worden ook binnen Citrique door de directie na consultatie van vertegenwoordigers van de medewerkers genomen. Die vormen de Ondernemingsraad. Deze raad heeft sinds lang een Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. Dat wil zeggen dat ze speciale aandacht schenken aan veiligheid, gezondheid, welzijn en het milieu. “De directie en het management is er gemeend mee bezig”, zeggen Patrick Massart, Jan Pans, Laurent Peeters, Marc Sterckx en Patrick Vanoeveren namens het Comité. “Wat niet door de beugel kan, gebeurt niet. Ook niet wanneer dit betekent dat de productie moet worden stilgelegd. We hebben tijdens een bedrijfsbezoek aan DSM Special Products Rotterdam aan de Nederlandse kust gezien hoe ver DSM op dit gebied bereid is te gaan. Wanneer wij diezelfde kant op gaan, komt het goed.” De leden geven een concreet voorbeeld van hoe dat overleg met de directie verloopt. “Er staan her en der op de site containers waarin het afval moet worden gesorteerd. Bij elke container staat wat er niet in mag. Wij willen dat erop komt te staan wat er wel in moet. Dat is wel zo helder. We hebben dit aan de directie voorgelegd. Overigens realiseren wij ons dat ook van onze kant een bijdrage moet worden geleverd. Als Belgische burgers sorteren wij thuis heel vlijtig, terwijl op het werk veel minder moeite hiervoor wordt gedaan. Dat moeten we met elkaar veranderen.”
Mede op basis van het veelbesproken Kyoto-protocol en in het kader van het benchmarkconvenant met de Vlaamse overheid stond in 2004 ons aardgas- en elektriciteitsverbruik in de schijnwerpers. Uit het vergelijkend onderzoek ofwel de benchmark bleek dat we al jaren op een energie-efficiënte wijze produceren. Maar we blijven mede uit oogpunt van kostenbeheersing werken aan energiebesparende maatregelen.
Paul Hendrickx, specialist Utilities
“De druk om milieumaatregelen te nemen komt niet zozeer van de overheid als wel van DSM zelf” Paul Hendrickx werk al vanaf 1973 op de afdeling Energie en Ketelhuis. 31 jaar lang produceerde hij met zijn collega’s stoom, elektriciteit en perslucht. Vervolgens neemt hij als specialist verbeterprojecten ter hand. “Daar waar we 20 jaar geleden bijna 25 gigajoules energie nodig hadden om 1 ton citroenzuur te maken, is dat inmiddels nog slechts iets meer dan 14 gigajoules. Dat is een enorme prestatie.” Wanneer het productieproces op een rijtje wordt gezet, blijkt waar de grootste slokops van die energie zitten. Paul legt uit: “Om te beginnen wordt de fermentatie nadat de schimmels hun werk hebben gedaan gestopt met stoom. De grootste energievreter zit echter verderop in het proces. In de raffinage en bij de productie van de co-producten worden grote hoeveelheden stoom verbruikt om via condensatie het water uit het product te halen. We zitten nu op de 80/20regel. Het kost 80% van alle tijd, geld en moeite om de laatste 20% van de rendementsverbetering te realiseren. We kunnen hierna dus nog slechts kleine stapjes zetten.” Interessant daarbij is dat Paul aangeeft dat wanneer er minder product wordt gemaakt, er méér energie wordt verbruikt. “We realiseren dan namelijk een slechter rendement. Wanneer de mannen van Productie dus optimaal werken, dragen ze automatisch ook een steentje bij aan de bescherming van het milieu.”
“We kunnen met elkaar bijdragen aan de bescherming van het milieu”, zegt Paul Hendrickx.
2000000
Energieverbruik GJ/jaar
1600000 1200000 800000 400000 0
2001
2002
2003
2004
9
Incidenten
10
Sinds 2002 worden binnen Citrique alle milieu-incidenten geregistreerd en consequent onderzocht. In 2004 vonden in totaal 26 incidenten plaats. De meeste hadden te maken met tijdelijke lozingen en lekkages die impact hadden op de waterzuivering en die in het alarmbekken werden opgevangen. Dit leidde in twee gevallen tot een overschrijding van de vergunningsvoorwaarden.
Klachten In 2004 werden 14 klachten ingediend. Vier daarvan hadden betrekking op geluidsoverlast naar aanleiding van specifieke, tijdelijke werkzaamheden. Zes klachten hadden betrekking op stofhinder. Er kwam 1 klacht over geur binnen. De resterende drie klachten hadden betrekking op zwarte aanslag op de gevel, wachtende vrachtwagens en geel stof.
Pro-actieve meldingen Sinds 2004 melden we pro-actief aan omwonenden, het stadsbestuur en Aminal Milieu-Inspectie alle onderhouds-, herstellings- of andere werken die mogelijk hinder kunnen veroorzaken. Daarbij doen we wat mogelijk is om deze hinder te beperken.
Afval en bijproducten We produceren en storten steeds minder afval omdat we voortdurend op zoek zijn naar alternatieve verwerkingsmethoden. Daaronder vallen bijvoorbeeld compostering, verbranding met energieterugwinning en recyclage. In 2004 werd bij de Vlaamse en federale overheid een toelating gevraagd om het zuiveringsslib af te zetten in de landbouw. Na de bouw van een kalkinstallatie zal het slib in de loop van 2005 als een secundaire grondstof worden verkocht.
6000
Afval: storten (ton/jaar)
4000 3000 2000 1000 2001
2002
2003
“Er wordt naar problemen geluisterd” “Nog meer dan voorheen wordt direct gereageerd wanneer milieuproblemen dreigen of incidenten ontstaan. Zo moeten we in de raffinage bijvoorbeeld goed opletten dat de concentratie zuur of basen dan wel de temperatuur niet te hoog oploopt waardoor we de vergunningsvoorwaarden overschrijden. Wanneer dat wel het geval is, wordt het probleem direct opgespoord en verholpen. Daarbij moeten we nu nogal wat papierwerk verzetten, hetgeen vooral voor de leidinggevenden een aanvullende werkbelasting oplevert. Persoonlijk heb ik dat er graag voor over.” Marc Goedhuys werkt 17 jaar bij Citrique, waarvan 14 als leidinggevende. Hij vindt het belangrijk dat niet alleen naar de productiecijfers en winst wordt gekeken, maar ook naar de veiligheid van mens en milieu. “IJskappen en gletsjers smelten, de ozonlaag wordt aangetast: het moet toch ergens vandaan komen. Daar maak ik me wel eens zorgen over. Per slot van rekening moeten toekomstige generaties ook nog van al het moois om ons heen kunnen genieten. Werkzaam in de industrie zoek ik daarom naar mogelijkheden om een steentje bij te dragen. Tijdens werkoverleg staat milieu op de agenda. En waar mogelijk probeer ik mijn collega’s te motiveren om mee te denken over manieren om het met elkaar steeds beter te doen. Ik vind dat DSM op dit vlak een goede werkgever is. Er wordt geluisterd wanneer je op- en aanmerkingen maakt. En wanneer ergens bodemverontreiniging dreigt omdat een leiding lekt, wordt direct actie ondernomen. Hoe dat programma van People, Planet en Profit precies werkt, weet ik nog niet. Maar dat het serieus genomen wordt, staat vast.”
5000
0
Marc Goedhuys, teamleider Raffinage
2004
“DSM is op het vlak van veiligheid en Milieu een goede werkgever”, zegt Mac Goedhuys.
11
Milieuprogramma 2005
12
Om nieuwe bijdragen te leveren aan de zorg voor het milieu, staat in 2005 een aantal projecten op stapel. De belangrijkste daarvan zijn: •
Verlagen van de vracht gecomplexeerde cyaniden in het afvalwater.
•
Opslag van gevaarlijke producten conform wettelijke normen.
•
Afval: afvalbeheerssysteem uitwerken + slib wordt secundaire grondstof.
•
Bodem: afwerken beschrijvend bodemonderzoek site.
•
Geluid: laatste fase geluidsmaatregelen + controlemeting door erkend deskundige.
Contact
C o l ofon
Met eventuele op- of aanmerkingen
Dit Milieujaarverslag is
kunt u zich steeds tot ons wenden:
een gepopulariseerde
tel. 016-806 222 of per e-mail:
[email protected]
versie van het officiële overheidsverslag. Hieraan kunnen geen rechten worden verbonden. Redactiesecretariaat Petra Denruyter Concept en realisatie Greenway Communications Spaubeek NL Ontwerp/layout
[email protected] Druk SchrijenLippertzHuntjens
