21-12-2011
Burgerschapsdenken
Risico’s bij mensen met een (licht) verstandelijke beperking Focus op Onderzoek, 2011
beroep op status als rechtssubject (burger), keuzevrijheid en recht op zelfbeschikking eenzijdig beroep op kiezen en beslissen
Symposiumleider: Luciënne Heerkens I. De problemen van mensen met een (licht) verstandelijke beperking in detentie. Annemarieke Negenman II. Middelengebruik en LVB……. en dan?! Annemarie Kroon
moeite met kiezen, beslissen & hulpvraag afhankelijk, beperkt sociaal netwerk bescherming & professionele begeleiding
III. Omgevingsfactoren bij seksueel misbruik: wél van toepassing! Kim van den Bogaard en Marianne Heestermans
Menslievende professionalisering Uitgangspunten van menslievende professionalisering: aandacht (onderkennen zorg) verantwoordelijkheid (aangesproken voelen) competentie (kunnen omgaan met een vraag) Kwaliteitsmetingen, protocollen, procedures krijgen waarde binnen menselijke betrekkingen Dit geldt ook bij sterk gedragsgestoorde licht verstandelijk beperkte cliënten (SGLVG-cliënten)
Psychopathologie Psychopathologische problemen (25% gedrags- en 57% persoonlijkheidsstoornis) Kans op psychiatrische problematiek grootst bij zwakbegaafden Psychopathologie blijft redelijk stabiel over tijd (Einfeld e.a., 2006), jongens > meisjes lichte daling probleemgedrag, 10% prof. hulpverlening Review Whitaker en Read (2006): psychiatrische stoornissen komen vaker voor dan bij normaal begaafde jeugdigen en gedragsproblemen (4 (LVG) tot 7 (zwakbegaafd) vaker)
Psychopathologie Veel voorkomende problemen zijn: Delinquent gedrag (detentie) Annemarieke Negenman Verslaving (middelengebruik) Annemarie Kroon
De problemen van mensen met LVB in detentie Seksueel grensoverschrijdend gedrag Marianne Heestermans
A. Negenman MSc Prof. dr. P. Embregts Dr. H. Kaal, en E. Roeleveld
1
21-12-2011
Inhoud presentatie
Wat vertel ik helaas niet: ●
Aanleiding Signalen uit het veld ●1996 Werkgroep Forensische Zorg → stijging LVB? ● 2001 Rapport ‘Zorg om zorg’ → toename LVB ● 2005 Studie prevalentie gedetineerden LVB → methodologische problemen ● 2010 Haalbaarheid studie naar prevalentie LVB → kwalitatief onderzoek
Resultaten
Wat vertel ik dan wel: ● ●
Aanleiding tot dit onderzoek Methoden ◦ participanten ◦ instrumenten ◦ procedure ◦ analyse
Buitenlands onderzoek ● moeite met toegang behandelprogramma’s, veel tijd in hun cel (Talbot, 2008) ● niet weten wat je rechten als verdachte zijn (Baoff, Gunn & Hayes, 2004) ● gevoelig voor suggestieve vragen tijdens het verhoor (Clare & Gudjonsson,2003) ● moeite met schriftelijke informatie (Clare, Gudjonsson en Harari,1998)
•
Participanten
Onderzoeksvragen
● Wat is de aard van de problemen die mensen met een LVB ervaren in detentie? ● Waarin verschillen deze van de problemen van gedetineerden zonder LVB? ● Wat zijn in de beleving van gedetineerden met een LVB de specifieke behoeften?
Instrumenten ● Interviewguide Samengesteld op grond van focusgroepen ◦ 3 Penitentiaire Inrichtingen (PI’s) ◦ 8 tot 9 medewerkers per PI ◦ 24 problematische situaties →interviewguide
● Verkorte GIT2 Vaststellen LVB (IQ 50 tot 85) ◦ 6 subtests (Woordenlijst, Legkaarten, Figuurontdekken, Cijferen, Matrijzen en Woordopnoemen)
● Alleen mannen (PI Vught, PI Krimpen, PI Sittard) ● ● ● ●
50 gedetineerden met LVB 24 gedetineerden zonder LVB Huis van Bewaring en reguliere gevangenis Scheve verdeling omdat na afname GIT2 gedetineerde toch LVB bleek (n =10)
Instrumenten Interviewguide ◦ 4 categorieën ( contact, zelfstandig functioneren, structuur en inzicht, rapport krijgen) ◦ 6 codes (contact, zelfstandig functioneren binnen PI, zelfstandig functioneren buiten PI, structuur, inzicht, rapport) ◦ 24 probleemsituaties (bijvoorbeeld ; situaties hulp vragen/ krijgen van medegedetineerden, situaties contact netwerk (tijdens bezoek) , situaties misbruik door medegedetineerden, situaties in contact met medegedetineerden, situaties in contact met personeel ◦ Situaties met contact medegedetineerden: Hoe verloopt het contact met medegedetineerden? Vermijd je weleens contact om problemen te voorkomen? ◦ Situatie hulp vragen/ krijgen van medegedetineerde: Op welke momenten vraag je hulp van medegedetineerden? Krijg je dan ook hulp?
2
21-12-2011
Procedure
Analyse
● Na informatiemoment voor medewerkers HvB en gevangenis ● Eerst gedetineerden met LVB zoeken ● Dan gedetineerden zonder LVB matchen ● Afname interview (1 uur) daarna GIT2 (30 min)
● Coderen met ATLAS- Ti ● Van subcode naar code naar categorie ◦Subcode ‘mijden gedetineerde’ “Ik hou me niet bezig met die mensen met de drugs, (…) ook niet met vechtpartijen. Ik liever d’r van weg, want daar zit ik voor, voor huiselijk geweld en vrijheidsberoving en zo, dus uh, ik hou een beetje niet met die dingen bezig, want ik heb voorwaardelijk ISD dus als ik dan ga gek doen, dan krijg ik twee jaar voor niks hier weer de bak in, dan voor niks.” (Respondent 16, LVB, HvB, 31 jaar) Code: contact medegedetineerde, Categorie: Contact intern
● Uitspraken van gedetineerden LVB op code niveau ● Verschillen in uitspraken wel/niet LVB op subcode ● Op grond van verschillen behoeftes formuleren
Resultaten
Resultaten … even wachten uiterlijk 1 maart op site WODC http://wodc.nl/publicaties/
Bedankt voor uw aandacht!
Middelengebruik en LVB Prevalentie: - Doelgroep LVB hoger dan normaal begaafden (Burgard, Donohue, & Azrin, 2000) - McGillicuddy, 2006 ) - Prevalentie hoger bij LVB en ernstige gedrags- en emotionele problemen (Didden, Embregts, Van der Toorn, & Laarhoven, 2009) - Prevalentie in SG-LVG behandelinstellingen 42 % (Tenneij & Koot, 2007)
Middelengebruik en LVB Drs. A. Kroon Prof. dr. P. Embregts
Risicofactoren: - Antisociale persoonlijkheidsstoornis (Tenneij & Koot, 2007) - Zelfstandig wonend, bijkomende psychosociale problematiek (Taggart , McLaughlin, Quinn, & Milligan, 2006) - Onvermogen om te gaan met stressvolle gebeurtenissen (Wills & Hirkey Ashby, 1996) - Palliatieve copingstijl (Didden et al., 2009)
3
21-12-2011
Middelengebruik en Dichterbij Kennisn@
Behandelmodule volwassen cliënt LVB
Behandelmodule volwassen cliënt LVB
Verantwoording module: Psychoeducatie cliënt
????
- Onderliggend model Prochaska en DiClemente (1982); mensen verschillen in hun bereidheid tot verandering en deze bereidheid kan binnen een individu anders zijn op verschillende tijdstippen Behandelprogram ma Middelengebruik en verslaving
Behandelmodule gameverslaving cliënt
Intervisie begeleiders
- Libermann training ‘Omgaan met verslaving’ (Trajectum/Hoeve Boschoord, 2009)
Dramatherapie cliënt
Klinische lessen begeleiders
Behandelmodul e jongere LVB
Behandelmodule volwassen cliënt LVB Opbouw module:
Waarom ben je begonnen met het gebruiken van drugs?
Fase van behandeling
Training en onderwerpen
Psycho-educatie
Cliënt informeren, Cliënt weet dat gebruik wel/niet riskant is, Cliënt besluit dat hij wel/niet moet veranderen
Motivatietraining ‘Het begin’
Cliënt aan het denken zetten over eigen gebruik. Vergroten van ambivalentie
Training ‘Mijn gebruik’
Vergroten van ambivalentie Ontwikkelen veranderbereidheid Cliënt besluit gedrag te veranderen Plan maken
Vaardigheidstraining
Voorbeeld Inhoud training
Volhouden van verandering
Effectiviteit behandelmodule Doel Dichterbij Kennisn@ is het ontwikkelen en aanbieden van evidence based behandelinterventies binnen de organisatie
• Het kan je rijk maken om te dealen • Experimenteren, kijken wat het met je doet • Thuissituatie: gescheiden ouders veel stiefbroers en –zussen • Niet geaccepteerd door mijn biologische vader, geen interesse in mijn bestaan • Vragen over mijn verleden die ik niet los heb kunnen laten • Met drugs op kan ik meer hebben • Zelfmedicatie in verband met mijn aandoening • ……
Welke problemen heb je ervaren door je drugsgebruik? • Wantrouwen naar vrienden en familie • Drugs versterkt mijn depressies • Relatie kan op het spel komen te staan • Slecht voor je gezondheid: psychose/ slapeloosheid/ ingevallen gezicht/ slechte conditie
Methode Participanten: • N= 4 • Leeftijd 24-35 • Licht verstandelijke beperking met gedragsproblemen • Primaire gebruikte middelen: Amfetamine, Cannabis en Alcohol • Aanvang gebruik middelen hoofdzakelijk jonger dan 15 jaar • Hoge tot zeer hoge score op subschalen passieve, vermijdende en palliatieve copingstijl
Procedure: Hoe effectief is de behandelmodule Omgaan met middelen en verslaving voor de populatie LVB met ernstige gedragsproblemen?
• Aanmelding en intake • Toestemming voor deelname onderzoek en video-opname
4
21-12-2011
Methode
Voorlopige resultaten
Design: - N= 1 studies - pretest-posttest design met voormeting voorafgaand aan de interventie en nameting na afloop van de interventie.
Meetinstrumenten: - UCL; vaststellen copingprofiel - Kennisvragenlijst; vaststellen kennis met betrekking tot middelen en hun werking - Kennisvragenlijst; vaststellen motivatie - FP40; vaststellen gebruikersgeschiedenis
Resp. nr
Afgeronde training
1
Het begin Mijn gebruik
2
Het begin
3
Het begin
4
-
Training voortijdig beëindigd
Het Begin
Nog bezig aan training mijn gebruik
5 7
Voorlopige resultaten motivatie De motivatiecirkel
Bijzonderheden
Training voortijdig beëindigd
Resultaten motivatie Stadia motivatie 1. Voorstadium
6. Terugvallen
1. Voorstadium
2. Nadenken 3. Beslissen 4. Uitvoeren
5. Volhouden
2. Nadenken
5. Volhouden 6. Terugvallen
4. Uitvoeren
3. Beslissen
Figuur 1: stadium van motivatie Prochaska en DiClemente (1982)
Voorlopige resultaten kennis
Wat zijn nadelen van je gebruik?
Wat zijn de gevaren van gebruik? Resp.
Voormeting Het begin
Nameting Het begin
Verslaafd raken, psychotisch raken, je bent jezelf niet meer
Verslaafd raken, psychotisch worden
2
Geen gevaren
Agressief worden, domme dingen doen
3
Slecht voor mijn huid
Je hersenen werken niet goed meer, slecht voor je nieren
7
??
Verslaafd raken
1
Voorlopige resultaten kennis
Nameting Mijn gebruik Verslaafd raken, psychotisch worden
Resp.
Voormeting Het begin
Nameting Het begin
Nameting Mijn gebruik
1
Psychotisch worden, verslaafd raken
Psychotisch worden, verslaafd raken
Psychotisch worden, verslaafd raken
2
Ik kan niet slapen, vieze afdraaier
Geen antwoord
3
Ik kan mijn evenwicht niet meer bewaren, droge mond
Kater krijgen, geen lekker gevoel, geen controle meer over jezelf, droge mond, denken gaat niet meer
7
Je raakt moeilijker in slaap, je moet zorgen dat je niet gepakt wordt, geduld
Het kost veel geld, het maakt je dommer als je teveel neemt
5
21-12-2011
Voorlopige resultaten
Conclusie Te weinig data voorhanden voor harde conclusies maar….
Motivatie: - Motivatie van cliënten verandert gedurende de training. - Een stap terug in motivatiecirkel is normaal
- Motivatie om te veranderen wordt beïnvloed door training.
- Motivatie op het niveau van nadenken is een voorwaarde om deel te kunnen
- Cliënten zijn na verloop van tijd beter in staat concreter aan te geven waar zij last van hebben en wat ze denken en voelen.
nemen aan de training
Kennis: - Overwegingen
Aanbevelingen Behandelmodule volwassen cliënt LVB
Psychoeducatie cliënt
????
Behandelmodule gameverslaving cliënt
Behandelprogram ma Middelengebruik en verslaving
Behandelmodul e jongere LVB
Bedankt voor uw aandacht!
Intervisie begeleiders
Dramatherapie cliënt Klinische lessen begeleiders
Risico en Recidive • Kans op herhaling bij VB plegers groot (Jenkinson en Wilson, 1994; Brown en Stein, 1997)
RISC-V Een risico-inventarisatielijst voor verstandelijk beperkte plegers van seksueel misbruik M. Heestermans MSc K. van den Bogaard MSc Prof. dr. P. Embregts
• Meeste risico-instrumenten voor niet VB plegers (Keeling e.a., 2007) • Onderzoek op geschiktheid voor VB niet onderzocht in onze doelgroep (Cooke e.a., 2002)
6
21-12-2011
Instrumenten • Richten zich vaak op persoonsfactoren • Omgevingsfactoren en allowance belangrijke risicofactoren (Boer e.a., 2004; Lindsay, 2009) • RISC-V: statische en dynamische factoren (persoonsfactoren), maar ook omgevingsfactoren
Doel van het onderzoek
• Betrouwbaarheid en ontwikkeling van RISC-V beschrijven • In kaart brengen van verband tussen statische en dynamische cliënt- en omgevingsfactoren
Het onderzoek • RISC-V werd afgenomen bij 56 VB plegers van seksueel overschrijdend gedrag • 54 mannelijke plegers, 2 vrouwelijke plegers • 5 zwakbegaafd, 27 licht verstandelijk beperkt, 22 matig verstandelijk beperkt en 2 ernstig verstandelijk beperkt • Sommige cliënten bijkomende psychiatrische problematiek
Het onderzoek 2 • RISC-V bestaat uit vragen naar statische en dynamische cliëntfactoren en dynamische omgevingsfactoren beschreven door Lindsay en Boer (2004) • Klinische ervaring van drie experts • Respondenten: persoonlijk begeleiders en gedragskundigen • Informatie op cliënt- en teamniveau
Analyse • Frequentie-analyse • Componentenanalyse (subschalen kwaliteit van begeleiding, grensoverschrijding en emotionele en sociale stabiliteit) • Interne consistentie voor totale lijst en subschalen • T-testen en variantieanalyses om de gemiddelde scores op de variabelen verschilden op de subschalen
Resultaten • RISC-V en de afzonderlijke subschalen hebben een redelijke tot goede interne consistentie • De subschaal kwaliteit van begeleiding heeft uitstekende betrouwbaarheid • Belang van omgevingsfactoren in kaart brengen wordt hiermee bevestigd en komt overeen met Lindsay en Boer (2004)
7
21-12-2011
Discussie
• Welke omgevingsfactoren en “allowance” herkent u in de instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking?
Bedankt voor uw aandacht!
• Er is wel/niet een causaal verband tussen een verstandelijke beperking en plegergedrag.
8
