Building Information Modelling (BIM)
Nederland
-
Duitsland
-
Ghana
-
Ierland
-
Polen
-
Turkije
www.bartels.nl
De Van Heek parkeergarage in Enschede, in BIM uitgewerkt in Revit met architect en installatieadviseur
Ervaring met BIM
BIM, Building Information Modelling, is de oplossing die het mogelijk maakt dat alle relevante informatie van een bouwwerk gedurende het hele bouwproces en daarna op één plek digitaal gebruikt, beheerd en wordt opgeslagen. Alle partijen die bij het bouwproces betrokken zijn hebben toegang tot deze informatie en werken dus met dezelfde uitgangspunten en informatie. Ze zien van elkaar wat er gebeurt. De informatie is continu beschikbaar en altijd actueel. Niet alleen voor de partijen die werken met BIM is het ideaal, ook voor de opdrachtgever en/of eindgebruiker is BIM nuttig. BIM geeft in een vroeg stadium inzicht in de kritische punten van een ontwerp. Ook wordt hiermee bijgedragen aan het beheersen van het ontwerp, waardoor de kostenverhogende onderdelen vroegtijdig onderkend worden. De opdrachtgever en het ontwerpteam komen dus niet voor verrassingen te staan. Dit vergroot niet alleen het inzicht, maar ook het enthousiasme!
De voordelen van BIM
BIMmen is voor Bartels een nieuwe manier van samenwerken. Bij BIMmen is het van groot belang dat er vertrouwen is tussen alle partijen en dat er goed gecommuniceerd wordt.
Gegevens worden in een BIM model maar één keer ingevoerd en vervolgens hergebruikt in daaropvolgende documenten en tekeningen. Het schetsontwerp van de architect is de eerste stap in de opbouw van een uitgebreid en rijk BIM model. De traditionele werkwijze moet hierbij worden losgelaten, alle projectpartners kunnen in principe tegelijk aan het project werken. Dit kan een groot voordeel in de tijd opleveren en dus een kostenbesparing. Voor iedere fase in het ontwerp-, bouw- en beheerproces zijn verschillende voordelen te benoemen, zoals links in het overzicht te zien is. Er zijn uiteraard ook nadelen te benoemen. Nog niet alle partijen in de bouwkolom zijn in staat om te BIMmen, het BIM proces stelt de opdrachtgever voor hogere kosten in de ontwerpfase en het is ‘open source’. Dat betekent dat voor een optimale samwerking het onderlinge vertrouwen tussen de BIM partners groot moet zijn.
Detailaansluiting in 3D uitgewerkt, op deze manier kunnen veel problemen of knelpunten snel geconstateerd en opgelost worden.
BIM werkmethodiek
Artist impression van een spoorbrug, door Bartels ontworpen
Bartels beschikt over de ervaring en mogelijkheden om samen met andere projectpartners te werken in een BIM model. Dit is een groeimodel, in de loop van het bouwproces komt hier steeds meer informatie in. Vooraf zal door de opdrachtgever bepaald moeten worden op welk geometrisch detailleringsniveau de modellen moeten worden uitgewerkt. Wat er uit het model gehaald kan worden, ligt aan de hoeveelheid informatie die in het model is gestopt. Dit wordt aangegeven door middel van zogenaamde LOD’s (Level of Development) of het Detailniveau. Bij Bartels werken we met de LOD standaard. Standaard werken wij volgens het LOD300 niveau, waarbij we ontwerpen op DO/besteksniveau. Wij bouwen hierbij het model zodanig op dat hier de materialisatie van het ontwerpniveau in staat. Het model is uitgewerkt tot aan traditionele bouwdocumenten en werktekeningen niveau. De contouren, maatvoering en materiaalkeuzen liggen vast. Mede hierdoor zal het model zeer geschikt voor het controleren van de constructie d.m.v. coördinatie, clash detectie en modelchecks. Daarnaast kan er al een planning (4D) worden gemaakt, evenals de fotorealistische visualisaties. Ook kan het model, indien gevraagd, een BIM elementencodering bevatten, zoals Stabu, NL-SFB enz.
Hoe gaan we BIMmen? Afbeelding: een zorgappartement dat in een Gesloten BIM is uitgewerkt met architect, constructeur en installateur.
Grofweg zijn er momenteel twee manieren waarop men kan BIMmen met elkaar: Open of Gesloten BIM. In een Open BIM kan iedereen deelnemen, ongeacht de software die men gebruikt. Bij een Gesloten BIM moeten alle partijen met dezelfde software werken. Bij een Open BIM wordt er samengewerkt op basis van het uitwisselen van open bestandsformaten, namelijk het IFC formaat. Hierbij kan er gewerkt worden met iedere software, zolang deze een model kan exporteren naar het bestandsformaat IFC. Deze IFC modellen worden regelmatig uitgewisseld en gecontroleerd door middel van een ‘clash controle’ met externe software (NavisWorks of Solibri). Bij een Gesloten BIM is de basis dat alle partijen werken in dezelfde software, er hoeft dan niets te worden uitgewisseld in open bestandsformaten. Op deze manier is er geen externe clash controle software nodig om de modellen ‘over elkaar heen te leggen’. Hierbij kan live in een model worden gewerkt met alle partijen of er kan met eigen ‘linked’ modellen worden gewerkt die regelmatig worden uitgewisseld. Beide methoden hebben voor- en nadelen. Op dit moment levert in een BIM traject de Gesloten methode met linked modellen (in ieder geval tot de ontwerpfase is afgerond) volgens ons het beste resultaat op voor de opdrachtgever. Dit omdat er weinig dataverlies is (zoals dat nu nog is bij uitwisseling met IFC modellen) en iedere partij verantwoordelijk blijft voor zijn eigen model.
Afbeelding: alle bovenstaande partijen kunnen gezamenlijk werken volgens de BIM werkmethodiek
Decos Noordwijk
Foto: het Decos kantoor in Noordwijk, een ontwerp van Inbo architecten
December 2009 werd de eerste paal geslagen van het ambitieuze en futuristische nieuwe hoofdkantoor van ITonderneming Decos Technology Group. Bijzonder aan het ontwerp is de staalconstructie, waaruit het gebouw is opgebouwd. Het door Inbo Architecten ontworpen gebouw lijkt meer op een ingeslagen meteoriet dan een kantoor. De bijzondere gevels vormden voor zowel Bartels als Inbo een uitdaging. Door te werken met het 3D tekenprogramma Revit is dit een haalbaar project geworden. Het gebouw heeft namelijk gevels die vlak zijn maar niet haaks aanslui-ten. In het 3D model is dit ook goed te zien. Dit maakte het project inzichtelijk voor architect en constructeur. Lastige aansluitingen en knelpunten kregen op deze manier al in de ontwerpfase de aandacht die ze nodig hadden.
Afbeeldingen: opbouw van het kantoorgebouw in een 3D constructiemodel
Foto: het Decos kantoor in aanbouw, de stalen spanten worden met hout bekleed.
Amstelkwartier
Artist impression van kavel 4a, door Architecten CIE
Het Amstelkwartier wordt een van de nieuwe verrassingen van Amsterdam: aan de brede bocht in de Amstel ligt straks een woonwijk op de grens van het centrum en het groene hart. Bartels werkt als hoofdconstructeur aan het kavel 4a, dat ontwikkeld wordt door de Maarsen Groep. Hier worden 139 luxe vrijesectorappartementen gerealiseerd met een ondergrondse parkeergarage. Binnen het ontwikkeltraject heeft de BIM werkmethodiek er sterk aan bijgedragen dat risico’s en kosten zorgvuldig konden worden gewogen en er efficiënt en gericht gewerkt kon worden aan een haalbaar plan. Bij dit project hebben wij met de aannemer, Waal Bouw, gewerkt volgens de Lean filosofie. Hierbij is sprake van een pull planning, waarbij de gereeddatum als startpunt wordt genomen. Op basis hiervan is samen met alle partijen uit het bouwteam een strakke planning gemaakt. Op deze manier wordt er slimmer en beter gewerkt, wat zich uitbetaald in winst (in welke vorm dan ook) voor de opdrachtgever.
Boven: 3D constructiemodel van de appartementen Onder: artist impression van het Amstelkwartier
OV Terminal Breda
Afbeelding: 3D constructiemodel door Bartels van het noordelijke bouwdeel van de OV Terminal
In Breda is men gestart met de bouw van het nieuwe treinstation. Het nieuwe station wordt een eye catcher in het centrum van Breda. Met een lengte van 300 meter en een opvallende architectuur ondergaat het stationsgebied een ware metamorfose.
Er wordt op basis van BIM gewerkt in opdracht van de aannemerscombinatie Ballast Nedam - Hurks. Bartels zet het hele model in 3D op, om fouten te voorkomen en het hele ontwerp inzichtelijk te maken. Dit is een rijk 4D model waar de aannemer zijn planning en hoeveelheden uit kan halen. Bartels modelleert zoals het in werkelijkheid uitgevoerd gaat worden. Normaal gesproken tekent de constructeur bijvoorbeeld alleen de vorm van de vloeren. Nu moet het aan de hand van de stortvolgorde worden opgezet en moeten de volumes van het beton exact kloppen. Dit betekent veel extra werk voor de modelleur, maar levert een vermindering in werkvoorbereidingstijd op voor de aannemer. Daarnaast zorgt deze manier van modelleren ervoor dat eventuele fouten in een vroeg stadium worden ontdekt. En dat brengt de kans op faalkosten in het bouwstadium weer omlaag.
Afbeeldingen: Artist impressions van de OV terminal, een ontwerp van architect Koen van Velsen
Danone Innovation Center Afbeelding: het 3D constructiemodel van Bartels
OVG projectontwikkeling ontwikkelt voor Danone in Utrecht op het science park een duurzaam R&D centrum, met een laboratorium en kantoorruimte, het Danone Innovation Center. Kenmerkend voor de architectuur van Cepezed is de strakke staalconstructie die in het zicht blijft. Samen met de architect is gewerkt volgens de BIM methodiek. Op deze manier kon in vijf weken samen het complete Definitief Ontwerp worden opgezet. Hierbij is parallel in één model getekend. Cepezed tekende het bouwkundige deel, waarna ze het model met ons uitwisselden en Bartels constructief in hetzelfde model tekende. Op deze manier werden de modellen twee keer per week uitgewisseld. Afwijkingen ten opzichte van elkaars model werden op deze manier snel inzichtelijk. Door deze manier van werken kon er veel aandacht worden geschonken aan eventuele knelpunten. Omdat de staalconstructie in het zicht bleef, is bijvoorbeeld extra gekeken naar de aansluiting van kolommen en andere details. Het resultaat was dat er veel tijd bespaard werd en de aannemer straks niet tegen deze knelpunten aanloopt tijdens de uitvoering.
Afbeelding: 3D model van het Danone complex van binnen, met in het atrium een zwevende trap
Van Heek parkeergarage
Afbeelding: BIM model van de Van Heek garage
Doordat bezoekers van de te realiseren nieuwbouw van het Medisch Spectrum Twente, het nieuwe ziekenhuis in Enschede, gaan parkeren op laag -2 in de bestaande Van Heek garage, worden er aanpassingen gerealiseerd aan deze garage. In opdracht van de Gemeente Enschede worden de aanpassingen aan de garage door ons samen met de architect en installatieadviseur volgens de BIM methodiek uitge-werkt. Bartels is tevens als hoofdconstructeur betrokken bij de nieuwbouw van het ziekenhuis. Doordat alle partijen hebben gekozen om te werken met dezelfde software, Revit, is er sprake van een gesloten BIM. Wanneer er echter met verschillende software wordt gewerkt, moeten modellen via IFC worden uitgewisseld en wordt er gesproken van een Open BIM. Bij iedere partij staat letterlijk een lokale server, die weer communiceert met een centrale server in Breda. Hierop staat het centrale model. Architect Atelier PRO, installatieadviseur Valstar Simonis en Bartels als constructeur hebben allen hun eigen lokale model op hun eigen server staan. Hierin wordt live gewerkt. Vervolgens communiceert het lokale model met het centrale model en worden de wijzigingen hierin verwerkt. Deze wijzigingen worden vervolgens ook weer verwerkt in de lokale modellen van de overige partijen. Zo is altijd de actuele stand beschikbaar. Bartels is de leidende partij bij het modelleren van de aanpassingen aan de parkeergarage. Dit komt omdat de constructie leidend is ten opzichte van de architectuur, vanwege de aard van het bouwwerk. De aanpassingen zijn gefaseerd gemodelleerd, waardoor je een goed beeld krijgt van hetgeen er in de loop van de tijd aan werkzaamheden gebeurt. Dit is BIM op 4D niveau, waardoor de planning uit dit model kan worden gehaald.
Foto: Huidige westelijke inrit van de Van Heek parkeergarage
www.bartels.nl
