Inleiding
Basisbegrippen
Energie
Bruikbaarheid
Materialen
Binnenklimaat
Vormgeving Kosten
Krieties of is er wat anders aan de hand??:
Het ontbrekende verhaal bij elk product: • Energie • Materialen • Vormgeving • Bruikbaarheid • Binnenklimaat • Kosten
Elke halve waarheid is een hele tegenvaller
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
1
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
ABC2C september 2013
Energie
Binnenklimaat
Materialen Kosten
Vormgeving Case1
Case 2
Metafoor Bouwsector RuG minor P.P.P.
2
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
Energie
Binnenklimaat
Materialen
Kosten
Vormgeving
Case1
Case 2
Korte Termijn - Gebruiksperiode - Na de Gebruiksperiode - Na de Levensduur Voorafje : deuvel 100 %
0%
Het ontbrekende verhaal bij elk product: • Energie • Materialen • Vormgeving • Bruikbaarheid • Binnenklimaat • Kosten
Heeft C2C gold certificaat, veranderbaarheid=0 ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
3
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
Energie
Binnenklimaat
Materialen
Kosten
Vormgeving
Case1
Case 2
Korte Termijn - Gebruiksperiode - Na de Gebruiksperiode - Na de Levensduur
• • • • • •
Wat is het resultaat bij de eerste gewenste verandering? en bij sloop? Regelbaarheid temperatuur? Transmissieverlies ΔT? Stoffering? Pafonds? Gebruik wandoppervlakte?
Prima voor de korte termijn Niet Prima voor de lange termijn
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
4
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
Energie
Binnenklimaat
Materialen
Kosten
Vormgeving
Case1
Case 2
Korte Termijn - Gebruiksperiode - Na de Gebruiksperiode - Na de Levensduur C2C op nr 3 X X X X 90% 10%
ABC2C oktober 2013
Duurzaam daar Veranderbaarheid Draagconstructie Veranderbaarheid Buitenschil Veranderbaarheid Indeling Veranderbaarheid Installaties Herbruikbaarheid materiaal op hetzelfde niveau Technische en Biologische kringloop
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
20% 10%
5
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
Energie
Binnenklimaat
Materialen
Kosten
Vormgeving
Case1
Case 2
Korte Termijn - Gebruiksperiode - Na de Gebruiksperiode - Na de Levensduur
DN A e
ieuwe
anpak
Onderstaand de eigenschappen (GENEN) van het basisblok: het gehele bouwwerk erft deze eigenschappen (Voor een woning dus WoninGEN ) • 100 % (-10%) Zonne – energie • Natuurlijke materialen • Alles demontabel • Alles herbruikbaar op hetzelfde niveau • Eindeloos veranderbaar, groter en kleiner • Schoon binnenklimaat • Gewone bouwkosten • Optimum wanddikte-isolatie • Hele lage Energiekosten • Per Saldo CO2 bindend • Laagste kosten over de gehele bruikbare periode (T.C.O.) • Opbrengst voor het milieu over de bruikbare periode • Autonoom en stabiel ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
6
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
Energie
Binnenklimaat
Materialen
Kosten
Vormgeving
Case1
Case 2
Korte Termijn - Gebruiksperiode - Na de Gebruiksperiode - Na de Levensduur
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
7
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
Wij komen van buiten: - De hele dag fysieke arbeid: - Beren uit de boom schudden - Beren pellen en bontjassen maken - Verzamelen - Hardlopen - Hurken - Hutten bouwen - Familie leven - Kleine wereld grote verhalen ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
8
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
Wij zijn nu ‘binnen’: De hele dag psychische arbeid , de wereld is groot de verhalen zijn klein
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
9
Inleiding Basisbegrippen Energie Materialen Vormgeving Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten Case1 Case 2 Algemeen
Verstoring
Lucht
Licht
Geluid
Indeling
Gemeten effecten op je presteren kan oplopen tot 20%
Iemand idee verhouding Personele lasten:huisvesting?
Wat kost 1 % onderwijs?
Straks meer bij kosten
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
10
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
ABC2C oktober 2013
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
Vormgeving Case 2 Indeling
11
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
• Lucht kwaliteit verslechterd door: - Aanwezigheid mensen Daar komt bij: - Emissie bouwmaterialen, slijtage - Installatie - Filters - inregelen - Schoonmaak
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
12
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
Effect luchtkwaliteit op prestaties Proefpersonen presteren gem. 5% lager dan bij gelijkblijvende omstandigheden, alleen de omgevingslucht wordt verslechterd. Proef voor administratief werk. Voor creatief werk is score nog lager
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
13
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
3 Ganglioncellen (bekend sinds 2002) deze cellen regelen de biologische klok, deze regelt op zijn beurt ritme, fysiologische processen, hormonen.
.
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
14
Inleiding
Basisbegrippen
Binnenklimaat
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
Invloed van de verlichtingssterkte op de prestatie en de vermoeidheid %
111 110 109
Prestatie
108 107 106 105 104 103 102
Relatieve vermoeidheid
101 100
101
102
103
104
Verlichtingssterkte in Lux Uit "Lichttechniek" 1956
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
15
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
Te weinig licht veroorzaakt winterblues Beter afstemmen daglicht – kunstlicht en introductie lichtprogramma’s heeft effect op winterblues, ziekteverzuim en productiviteit.
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
16
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
Proef met 30 proefpersonen: Met toegevoegd achtergrond geluid, een opgenomen geluid van kantoortuin van 55 dB(A), verlaagd het werktempo met 3%.
Mensen die het ook te warm hebben maken 56% meer fouten
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
17
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
Verstoring door slechte plaatsing beeldscherm
Beeldscherm produceert 100 lux, bij het raam is het 2000 lux
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
18
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Algemeen
Energie
Binnenklimaat
Verstoring
Lucht
Materialen Kosten
Licht
Case1 Geluid
Vormgeving Case 2 Indeling
Verstoring door beweging
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
19
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
al la In st at er ta pw ar m W
Kosten
Binnenklimaat Veranderen
Vormgeving
Sloop
Case1
Zin en Onzin?
Case 2
Toekomst
Verwarmen/warmwater Warmtebron en Distributie HR ketel +WW traditioneel kosten
€
1.375
HRE ketel +WW trad kosten
€
1.767
Warmtepomp lucht COP 3,5 kosten
€
3.677
Te c
To ta
Ve rw
le
ar
ko st
m in g
en
en
Materialen
ko st hn en i /ja s In ar ve che st er leve in ns g du ur Ka pi ta al ko st O en nd er re ho nt e/ ud ja Af /ja ar sc ar hr ijv in g/ G ja as ar ve rb € ru G ik as /ja ar El in ek m tri 3 ci te it ve € el rb ek ru tri ik /ja ci te Pe ar i t lle in tv kW er h br ui k /ja ar in € Pe kg lle ts Ko el en m og el St ijk or ? in g Au ge to n voe En om lig ie h er 10 eid gi ei 10 s in pu hoo =ho CO ti g og 2 n 1= Pr M od J l a 1= l C2 ag aa uc C g tie As do pe C2 or c C Fo as t Ma ss pe te ie ria ct le C2 al He br C i an rg n as k e ds g br pe to ui ct fi k Ar n i n kg be % . id so m s
Exploitatie
tie
Aanschaf
Energie
0,05 15 €
15 €
kg
4.500
1000 € 225 € 100 €
300
€ 440 € 200 €
587
€ 590 € 300 €
787
8.800
1200
15 € 11.800
Warmtepomp bodemopslag COP 4 kosten € 3.543
15 € 15.800
HR cv+buffer+lt rad+12m2 heatipe kosten € 1.855
15 € 10.500
Pellet cv + buffer en lt radiator kosten €
15 €
€ 425 € 150 €
567
Pellet cv + buffer en lt/ht rad en 12m2 heatp. 15 € 11.500 kosten € 1.662 € 575 € 250 €
767
8.500
€
-
-300
€ 2.000
€ 1.400 150
€ 350
€
30
€
60
€
70
300 €
-
€
-
0
0
€
7000
0
Pellet cv+buffer+lt rad+12m2 heatp+12 m2 PV15 € 17.500 kosten € 1.972 € 875 € 300 € 1.167
ABC2C oktober 2013
-
500 700
50
10000 €
0 € 790 € 300 € 1.053
€ -1500
€ 840 0
€ 525 € 250 €
1.202
250 € 700
2000
350
-1850
NEE
9
2
32900
2225
230
NEE
7
8
33000
1950
230
JA bij koelen result ong. JA bij koelen result ong. NEE
6
6
36000
4000
270
5
7
25200
2800
6
4
16540
1123
NEE
8
8
39080
378
Algemeen Afhankelijk van ontwerp 320 mate van scheiden Radiatoren zijn aan eind LC recycelbaar 440 Als kunsttof of staal leidingen gedemonteerd kunnen dan recycelebaar 300
NEE
7
8
29760
333
690
NEE
5
9 28500
-740
800
€ 400 1500 € 300 1500
€ € -370 € 300 Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
20
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Aanschaf
Exploitatie
Energie
Kosten
Binnenklimaat Veranderen
Materialen
Sloop
Vormgeving Case1
Zin en Onzin?
Case 2
Toekomst
ton CO2
Opgenomen GJ 10
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
8 6
4 2 Opgenomen GJ
0
ton CO2
-2
Alleen energiekosten/jaar € 3.500 € 3.000 € 2.500 € 2.000 € 1.500 € 1.000 € 500 €0
ABC2C oktober 2013
Vergelijk van 5 woningtypen: Opgenomen energie, CO2 productie en energiekosten
Alleen energiekosten/jaar
Leergang Brede
Uitgangspunten tabellen: Verbruik fossiele brandstoffen van een gemiddeld huishouden 0 woning met warmtepomp elektr. voor warmtep. en warm tapwater is 10.000 kWh Gerekend met gemiddelde CO2 uitstoot elektriciteitcentrale van 0,75 kg per kWh Opbrengst PV panelen is gesteld op 2000 kWh per jaar Gasprijs is € 0,70 per m3 Elektriciteitprijs is € 0,25 per kWh Prijs biomassa (pellets) is € 0,20 per kg Bouwbenadering Schonewoning is: zonnecollector en biomassa Duurzaamheid Wonen & abc2c 05-2011 * * * * * * * *
Bouwen
21
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid Aanschaf
Exploitatie
Energie
Binnenklimaat Veranderen
Materialen
Kosten Sloop
Vormgeving
Case1
Zin en Onzin?
Case 2 Toekomst
Verbetering = 16 Verbetering = 2 Slecht geïsoleerd
Heel goed geïsoleerd
Verbetering= 2 kost ook € 27.000
ABC2C oktober 2013
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Verbetering=16 kost €Bouwen 27.000
22
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
ABC2C oktober 2013
Energie
Binnenklimaat
Materialen
Kosten
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
Vormgeving
Case1
Case 2
23
Inleiding
Basisbegrippen
Bruikbaarheid
ABC2C oktober 2013
Energie
Binnenklimaat
Materialen
Kosten
Leergang Brede Duurzaamheid Wonen & Bouwen
Vormgeving
Case1
Case 2
24
