16 Vervoer Vervoertaak Kies enige vervoermiddel, en maak ‘n taak van ongeveer twee bladsye daaroor. Jy moet die volgende hoofpunte hê: x Inleiding. x Geskiedenis van die vervoermiddel. x Hoe die vervoermiddel vandag lyk en werk - waarom dit vir ons nuttig is. x Nadele van die vervoermiddel. As jy daaraan kan dink, ook moontlike oplossings vir die probleme. x Slot. Bring jou inligting en prente klas toe, want soos gewoonlik werk ons in die klas.
Vrae Padvervoer 1.
Watter was van die eerste paaie wat in staat was om swaar voertuie te dra? _________ _____________________________________________________________________
2.
Watter soort vervoermiddel het die Voortrekkers gebruik? ______________________
3.
Wie het die eerste petrolaangedrewe motor ontwerp? __________________________
4.
Waarvan word ‘n moderne pad se blad gewoonlik gemaak? _____________________ _____________________________________________________________________
5.
Waarvan word asfalt gemaak? ____________________________________________
6.
Ongeveer hoeveel kilometer paaie het ons in Suid-Afrika? ______________________
7.
Noem die vier soorte paaie in ons land, en skryf langsaan die doel van elkeen neer. ______________________________
__________________________________
______________________________
__________________________________
53
8.
Wat is die naam van die tonnel tussen die Paarl en Worcester? ___________________ _____________________________________________________________________
9.
Noem vier van die moderne hulpmiddels wat in die tonnel is. _ ______________________________ ____________________________________ _______________________________
____________________________________
10.
Noem die naam van een maatskappy wat tolpaaie bou. _________________________
11.
Wanneer en waar is Suid-Afrika se eerste twee tolhekke opgerig? ________________ _____________________________________________________________________
12.
Waarvoor word die tolpaaie se tolgeld gebruik? ______________________________ _____________________________________________________________________
13.
Noem twee voordele van padvervoer. ______________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
14.
Noem twee nadele van padvervoer. ________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
15.
In die Bybel lees ons van ‘n kort mannetjie wat ‘n tollenaar was. Wat was sy naam? _______________________________________________________________
Spoorvervoer 1.
Wie was die man wat die eerste lokomotief wat waens kon trek, gemaak het? _______ _____________________________________________________________________
54
2.
Hoe vinnig kon hierdie eerste lokomotief ry? _________________________________
3.
Hoe vinnig kan vandag se moderne supersneltreine ry? _________________________
4.
Ongeveer hoeveel kilometer spoorlyn het Suid-Afrika? ________________________
5.
Noem die drie soorte spoorlyne, en skryf wat die doel van elkeen is. _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
6.
Waar staan Suid-Afrika se oudste lokomotief? _______________________________
7.
Van watter land af kom dit, en wie was die masjinis? __________________________ _____________________________________________________________________
8.
Tussen watter twee plekke het die heel eerste spoorlyn in ons land geloop? _____________________________________________________________________
9.
Hoe lank was hierdie spoorlyn? ___________________________________________
10.
Wat is die naam van die trein wat so deftig soos ‘n hotel is? _____________________
11.
Waarom kom al die belangrikste spoorwegroetes by Johannesburg saam? _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
12.
Waarom is die spoorwegnetwerk in die oostelike dele van ons land die digste? _____________________________________________________________________
13.
Waarom is daar in die noorde van ons land die minste spoorlyne? ________________ _____________________________________________________________________
14.
Noem twee voordele van treine. ___________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
15.
Noem twee nadele van treine. _____________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ 55
16.
56
Teken jou eie trein!
Lugvervoer 1.
Skryf neer wat elkeen van die volgende mense gedoen het:
Oliver Malmesbury: _________________________________________________________ Leonardo da Vinci: __________________________________________________________ Die Wright-broers: __________________________________________________________ Louis Blériot: ______________________________________________________________ Charles Lindbergh: __________________________________________________________ 2.
Hoe lank het die heel eerste vlug van die Wright-broers geduur?__________________
3.
Wat is die naam van die grootste moderne vliegtuig? __________________________
4.
Noem drie redes waarom goedere en passasiers per lug vervoer word. _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
5.
Noem drie plekke in ons land waar daar internasionale lughawens is. _____________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
6.
Wat is die belangrikste nadeel van lugvervoer? _______________________________
7.
Voltooi: Internasionale lughawens het baie lang _____________________________ , volledige ______________________ dienste, groot _____________________ sale en outomatiese ________________________ geriewe.
57
Watervervoer 1.
Hoe het die heel eerste bote gelyk? _________________________________________ _____________________________________________________________________
2.
Noem drie plekke in die Bybel waar ons van bote lees. _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
3.
Met watter soort skepe het die eerste ontdekkingsreisiger, asook Jan van Riebeeck, gereis? ______________________________________________________
4.
Waarom het stoomskepe in die begin ook seile gehad? _________________________ _____________________________________________________________________
5.
Vandag gebruik ons __________________ skepe wat met _________________ werk.
6.
Wat is ‘n brandstofbasis? ________________________________________________ _____________________________________________________________________
7.
Wat is Suid-Afrika se grootste hawe? _______________________________________
8.
Wat is Suid-Afrika se oudste hawe? ________________________________________
9.
Noem nog drie ander hawens. _____________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
10.
Noem vier soorte skepe wat ons hawens besoek, en skryf by wat elkeen vervoer. _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
11.
Noem twee voordele van watervervoer. ____________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
58
12.
Noem twee nadele van watervervoer. ______________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________
13.
Teken of plak verskillende soorte bote op die res van die bladsy.
59
Assessering : vervoertaak Nie bereik Geen of min inligting uit bronne gebruik. Inligting nie oral toepaslik. (1-3 punte) Soveel foute met sinsbou en spelling dat dit onduidelik is wat die leerder skryf. (1-2 punte)
Inhoud (10 punte)
Taal (5 punte)
Gedeeltelik bereik
Bereik
Goeie inligting Min goeie feite. uit bronne, elke net die nodigste opskrif volledig onder elke opskrif. behandel. (6-7 (4-5 punte) punte) Heelwat foute me sinsbou en spelling, kan gedagtegang van leerder nog volg. (2 ½ punte)
Netheid, algemene indruk (5 punte)
Baie slordige werk, prente ontbreek.
Slordig geknip, skrif slordig, min prente, byskrifte ontbreek. (2 ½ punte)
Slot en bronnelys (3 punte)
Slotsin afwesig of baie swak. Kon geen bron neerskryf nie. (0-1 punt)
Ontoepaslike slot. Bronnelys is onvolledig. (1 ½ punt)
Voorblad (2 punte)
Naam, opskrif Slegs naam en en prentjie. Nie opskrif. (0 punte) netjies en afgerond nie. (1 punt)
Goeie sinsbou en spelling, net enkele foute. (3-4 punte) Werk skep netjiese indruk, genoeg prentjies met byskrifte. (3-4 punte) Goeie slotsin. Kon bron(ne) met skrywers neerskryf. (22½ punte) Naam, opskrif en paslike prentjie(s) netjies. (1 ½ punt)
Buitengewoon bereik
PUNT
Interessante ekstra feite bo en behalwe die nodige. (8-10 punte)
Sinsbou en spelling feitlik foutloos. (5 punte) Werk byna perfek netjies, besonderse pretjies/meer as wat nodig is (met byskrifte). (5 punte) Uitstekende slotsin(ne). ‘n Hele paar bronne met skrywers. (3 punte) Besondere moeite gedoen. (2 punte)
Totaal:
Vrae Nie bereik Korrektheid van feite (10 punte) Volledigheid (5 punte)
Netheid (5 punte)
Minder as 50% feite korrek Minder as 50% voltooi (1-1½ punte) Werk uiters slordig, taal en spelling uiters swak (1-1½ punte)
Gedeeltelik bereik
Bereik
Buitenge-woon bereik
Minstens 50% feite korrek
Minstens 70% feite korrek
Alle feite korrek
Slegs 50-70% voltooi (2-2½ punte) Voldoen aan min netheidsreëls, baie taal- en spelfoute (2-2½ punte)
Minstens 80% voltooi (3-4 punte) Voldoen aan meeste netheidsreëls. Min taal- en spelfoute (3-4 punte)
Alles voltooi (4½-5 punte) Voldoen aan alle netheids-reëls, feitlik geen spelfoute nie (4½-5 punte) Totaal:
60
PUNT
