8-10-2014
Brandveiligheid voor rijksmonumenten: niet alleen voor mensen! Hanneke Nuijten Veilig Erfgoed Seminar VBE 8 oktober 2014
Inhoud • Introductiefilmpje • RCE en Veilig Erfgoed • Wat zijn (rijks)monumenten? • Ingrepen brandveiligheid bij hergebruik • Afsluiting
2
1 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Fireman walk with us Filmpje Filmpje
Veiligheidszorg • Voor mensen • Voor het gebouw • Voor de roerende beschermde objecten in het gebouw
2 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed • Onderdeel Ministerie OCW • Circa 300 medewerkers • Expertisecentrum voor erfgoed • Kennis maken en verspreiden • Adviseren • Subsidies verstrekken • Bibliotheek
3 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Wat is erfgoed? • Onroerend: Gebouwd Groen Archeologisch
• Roerend: Kunstobjecten
Veilig Erfgoed Doel: • beperken van incidenten en calamiteiten • het stimuleren van veiligheidszorg • informatie over risicobeheer en preventie
Streven: • Veiligheidszorg is een vanzelfsprekendheid, voor alle bij erfgoed betrokken partijen
4 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Hoe doen we dat? Bewustzijn, kennis en informatie: • Website • Presentaties • Publicaties • Symposia • Advies & Alerteringen Een aantal projecten: • Speciale thema’s: water, diefstal, aardbevingen, metaaldetectie • Project met veiligheidsregio Utrecht • Netwerk brandweer & cultureel erfgoed • Incidenten database
5 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Database Incidenten Cultureel Erfgoed DICE Erfgoedbeheerders en RCE registreren: • Soort incidenten • Oorzaak en gevolg • Frequentie • Schade (tijd en geld) • Succesvolle preventieve maatregelen • Ontbreken van maatregelen Doel: het krijgen van inzicht in incidenten, het genereren van kennis en het verbeteren van de veiligheid en beveiliging.
Incidenten in rijksmonumenten • Storm • Brand • Wateroverlast • Graffiti, vernieling • Diefstal • Verwaarlozing • Sloop • Aardbeving
6 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Wat levert registratie op? 2008-2014: • 1247 incidenten met erfgoed Overig (13.8%)
• 476 incidenten met rijksmonumenten Soort incidenten met rijksmonumenten: 1. Brand 2. Aardbeving 3. Diefstal, inbraak 4. Overige incidenten
7 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Oorzaken brand • schoorsteenbrand (31) • brandstichting (25) • kortsluiting/oververhitting (22) • kaars, sigaret, open vuur (5) • overslaande brand (5) • blikseminslag (5) • cannabisteelt • vuurwerk, wensballon Gemiddeld 32 branden in rijksmonumenten per jaar
16
8 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
17
Rijksmonumenten? • Aanwijzing volgens Monumentenwet 1988 • Monumentenregister: 63.000 gebouwde rijksmonumenten 1440 archeologische rijksmonumenten 470 beschermde stads- en dorpsgezichten 10 werelderfgoederen
• Gemeentelijke monumenten • Provinciale monumenten • Rijksmonumenten zijn geen rijksbezit! 18
9 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Monumentenschildje • Schildje Blue Shield • Schildje gemeentelijk monument • Nieuw schildje rijksmonument
Monumentale waarden Waarderingscriteria: •
Cultuurhistorische waarden
•
Architectuurhistorische en kunsthistorische waarden
•
Situationele en ensemblewaarden
•
Gaafheid en herkenbaarheid
•
Zeldzaamheid 20
10 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Herbestemmen van monumenten • Allerlei soorten gebouwen met allerlei soorten gebruik • Hergebruik geeft soms problemen brandveiligheid Conclusie: • Sommige monumenten niet geschikt voor sommige functies!
Woning boven winkel Probleem: • 60 minuten brandwerend vlgs. Bouwbesluit is lastig • Beschilderde balklaag in het zicht Oplossing: • Vaak is 30 minuten ook genoeg • Brandwering óp de vloer
11 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Loze ruimten Bij veel historische panden loze ruimten > brandgevaar!
Van agrarische boerderij naar woonboerderij Problemen: • Brandgevaar rieten dak • Kans op schoorsteenbrand • Doorbreken brandmuur
12 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Compartimentering 1. brandmuur
Compartimentering 2. deuren Probleem: • Stijlkamer in rijksmonument precies op compartimentsgrens • Zeldzaam historisch behang • Deuren niet brandwerend genoeg
13 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Oplossingen • Verleggen compartimentsgrens • Of creatief met deuren En als het echt niet anders kan: • Historische deur op zolder bewaren • Of documenteren wat verdwijnt!
Kampeerboerderij Problemen:
• Tijdstip ontdekken van de brand • Opkomsttijd brandweer • Bereikbaarheid • Bluswater
14 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Tips en adviezen • Bluswater (zwemvijver) • Brandmelders (doorgekoppeld) • Zorg voor bereikbaarheid • Afspraken met de buren (burenhulp) waterwinning met giertankwagens beschikbaar stellen van kraan/graafmachine opvang vee telefooncircuit
Soms is hergebruik onmogelijk Brandveiligheidseisen waren hier niet in te passen met behoud van cultuurhistorische waarden!
15 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
8-10-2014
Wat doet de RCE? • Advies bij restauratie na brand
• Advies inpassing eisen brandveiligheid bij complexe herbestemmingen
• Voorlichtingsmateriaal over brandpreventie
Dank voor uw aandacht
www.cultureelerfgoed.nl www.veilig-erfgoed.nl
16 VBE seminar 8 oktober 2014 Herbestemmen en brandveiligheid
