brand veiligheid in kraakpanden
brandveiligheid in kraakpanden Doel van de folder: Mensen bewust maken van de risico’s van brand. En mensen leren wat ze kunnen doen en vooral moeten laten in geval van brand. Verder worden in deze folder enkele eenvoudige tips gegeven over hoe je je pandje iets veiliger kun maken met redelijk simpele middelen.
!
WAARSCHUWING: Deze folder wijst slechts op enkele gevaren en is niet volledig als het gaat om totale brandveiligheid. De folder gaat niet in op bouwconstructies en compartimentering en dergelijke maar beperkt zich tot bewust worden en veranderen van eigen gedrag.
Wat is brand:
ur s zu
Zie ook schema hiernaast. Dit is de zogenaamde Branddriehoek. Haal je één ( of meer) van de factoren weg, dan is de brand geblust.
r uu rat pe em gst din an tbr on
Daarvoor zijn drie factoren noodzakelijk, te weten: * Brandbare stof * Een bepaalde temperatuur (ontbrandingstemp.) * Een bepaalde hoeveelheid zuurstof (in lucht)
to f
Definitie - een ongewenste verbranding met vuur die zich ongehinderd uit kan breiden en meestal schade veroorzaakt.
brandbare stof
Naast de driehoek zijn nog twee factoren van invloed op de brand. Namelijk de juiste mengverhouding (tussen de drie factoren), hoe idealer de mengverhouding hoe sneller en vollediger de brand zal verlopen. En de katalysator. Dit kan zowel een positieve als negatieve katalysator zijn. Positief betekent dat deze de brand doet versnellen of verbeteren. Het zorgt ervoor dat de brandbare stof zich beter verbind met zuurstof, zonder dat de stof zelf deelneemt aan het verbrandingsproces. Negatief betekent dat het de brand zal remmen, het tegenovergestelde proces als van de positieve katalysator.
Welke gevaren komen we tegen: * Ontstekingsbronnen; zoals kachels (hout, gas), keuken (gasfornuis, elektrische apparaten, oven, etc), kaarsen, roken (in bed!), elektra (snoeren, haspels, apparatuur, etc) * Vuurbelasting; de hoeveelheid brandbaar materiaal zoals hout (opslag voor houtkachel), plastic, stoffering (doeken aan muur of plafond), opslag materiaal (barricade/troep) etc. Moeilijke vluchtweg; complex pand (onlogisch, doolhof, eigen bouw* sels), pand niet meer in tact (trappen verwijderd, gaten in vloer), barricades voor deuren en ramen, obstakels in de gang, etc.
Terugdringen van gevaar: * (kleine) blusmiddelen in de buurt houden van ontstekingsbronnen. * Maximale controle op eventuele ontstekingsbronnen (brand voorkomen!) * Vuurbelasting zo laag mogelijk houden, bv door opslag van spullen in een afgesloten ruimte te houden en zo min mogelijk brandbare materialen aan muren en plafonds te hangen. Vluchtwegen vrij houden van obstakels en duidelijk markeren. * * Rookmelders op strategische plaatsen hangen. * Vluchtplan maken, zie elders in deze folder.
Voorbeelden van kleine blusmiddelen: * Water (b.v slanghaspel); goed en goedkoop middel, niet geschikt bij elektra en brandend vet/olie. Droog zand; alleen bij kleine beginnende brandjes, goed nacontrole* ren! Zet bv emmer zand naast kachel, of op plekken waar veel gerookt wordt of waar kaarsen staan. Blusdeken; bv voor in de keuken. Geschikt voor elke brand die je met de * deken zou kunnen afdekken. Voorkom zuurstof toevoer en let op eigen veiligheid. Geen nevenschade. Poederblusser; volg goed de gebruiksaanwijzing! Zeer geschikt, maar * maakt wel veel troep. Is niet giftig maar kan bij inademing wel laxerend werken. Schuimblusser; is op waterbasis, denk hieraan! Is vrij duur in aanschaf, * wel heel geschikt, weinig nevenschade. * CO2 blusser; ook wel koolzuurblusser genoemd. Deze neemt zuurstof weg, denk aan eigen adem/lucht (dus niet zonder bescherming in afgesloten ruimte gebruiken) geen nevenschade.
* Bij gasbranden; gas dicht draaien, NOOIT gasvlam doven/blussen voordat je gaskraan kunt dicht draaien (ivm explosie gevaar)
zu
ur s
to f
Brandbare stof verwijderen of deze ontbrandbaar maken
mp ste ing and tbr on
Hoe bestrijden we brand?
brandbare stof
zu
ur s
to f
mp ste ing and tbr on
Zuurstoftoevoer verhinderen
ur s zu
brandbare stof
(Hoofd)werking van bovenstaande blusmiddelen ten opzichte van branddriehoek: * * * * * * *
!
Water - dalen temperatuur Zand - door afdekking O2 weg Blusdeken - door afdekking O2 weg Poederblusser - brandvertragend (negatieve katalysator) Schuimblusser - door afdekking O2 weg CO2 blusser - verdringen van O2 Gaskraan afsluiten - verwijderen brandstof
DENK ERAAN!!! Na het (succesvol) blussen van een brandje ALTIJD goed nacontroleren. In een soort kubus om het brandje, dus links, rechts, boven, onder, voor en achter! Laat eventueel ook door een ander controleren of bel de brandweer als je het niet vertrouwt.
mp ste ing and tbr on
Temperatuur zodanig verlagen dat deze beneden de ontbrandingstemperatuur komt
to f
brandbare stof
Probeer de situatie zo goed mogelijk op prioriteiten in te schatten. Iedereen op tijd en veilig uit het pand krijgen is belangrijker dan eventuele bluspogingen. Ga niet te lang door met je pogingen (nooit langer dan zo’n 30 seconden) en bel zo snel mogelijk de brandweer. Blijf altijd goed nadenken waar je mee bezig bent en denk ten alle tijden aan je eigen veiligheid!!
Schoorsteenbranden: Een schoorsteenbrand ontstaat door het in brand raken van de roetaanslag in een schoorsteenkanaal. Dit wordt vaak veroorzaakt door het gebruik van open haarden en houtkachels. Ook een gebrekkige constructie van het rookkanaal veroorzaakt nogal eens een schoorsteenbrand. De brandweer blust dergelijke branden door de brandbare stof te verwijderen. Zij doen dit met behulp van de zogenaamde Ramoneur. Dit is een kogel met kettinkjes eraan die ze stootsgewijs door de schoorsteen trekken. Hierdoor worden de (brandende) roetdeeltjes uit de afvoerpijp geslagen. Deze worden onderaan de pijp (waar de kachel staat) opgevangen en afgeblust. Wat moet je vooral NIET doen: * water door de schoorsteen gooien. Hierdoor kunnen scheuren en barsten ontstaan in de pijp, waardoor rook in andere delen van het pand kan komen en een eventuele brand zich ook makkelijker kan uitbreiden. De pijp van de bovenkant dichtstoppen. Er kan nog steeds zuurstof bij * de brand komen via de onderkant en de rook zal naar beneden slaan en de woonruimte binnentreden. Hierbij is vooral groot risico van koolmonoxide vergiftiging. Wat moet je wel doen: * Schoorsteenbrand voorkomen door de schoorsteen regelmatig te (laten) vegen. Zorgen voor zo min mogelijk bochten of andere oneffenheden in de * afvoerpijp (hier blijft vaak roet aan hangen) * Als je toch een schoorsteenbrand hebt en je hebt geen ervaring hebt met het werken met een ramoneur (en deze niet voor handen hebt) Bel de brandweer! Ook al ben je bang dat dit mogelijk leidt tot ontruiming van het pand. Het is het risico niet waard om de brandweer (uitrukdienst) buiten de deur te houden. Zorg dat iedereen het pand heeft verlaten bij een brand. * * En denk bij rook in je huis ook aan het gevaar van koolmonoxidevergiftiging.
Vluchtplan: Een vluchtplan is een verzameling afspraken die je samen met je huisgenoten maakt voor het geval er brand uitbreekt in je pandje. Aan de hand van dit plan zal ieder beter in staat zijn diens brandende pand veilig te ontvluchten.
Wat is van belang voor zo’n vluchtplan: * Bepaal per bewoner iemands vluchtroute. Dit is de snelste en veiligste route om een pand te verlaten. Geef zo’n route bv aan op een plattegrond van het huis, zie voorbeeld hierboven. Bepaal een tweede route, voor als de eerste route geblokkeerd is. * * Probeer zo veel mogelijk van boven naar beneden te vluchten, in verband met opstijgende rook. Houd vluchtroutes vrij van obstakels * * Blijf zo laag mogelijk, hier is de minste rook en de meeste zuurstof. * Spreek af waar je buiten je pand verzameld, zodat snel overzichtelijk is wie mogelijk nog binnen zit. Deze info is van groot belang voor de brandweer. Deze zal meer risico’s nemen als er nog mensen gered moeten worden.
* Zorg dat je bij hogere verdiepingen middelen hebt als een brandtrap, touwladder o.i.d om ook via ramen en dergelijk veilig te kunnen vluchten. Ga nooit zomaar springen! Als je niet meer weg komt ga dan naar een * goed zichtbare plek (bv voor het (open) raam of balkon, liefst aan straatzijde, en wacht totdat de brandweer je met een redvoertuig weghaalt. De praktijk leert dat mensen vaak uit pure paniek gaan springen en ernstige verwondingen oplopen, terwijl de brandweer ze enkele minuten later veilig had kunnen redden. Laat je niet te veel misleiden door een beetje rook, maar probeer de situatie zo verstandig mogelijk in te schatten. Houd ook kontakt met de mensen die al buiten staan, die hebben vaak een beter overzicht van de situatie. Sluit deuren (en ramen) bij het verlaten zo veel mogelijk. Dit kan * branduitbreiding voorkomen of zo veel mogelijk vertragen. * Geef op een plattegrond in elk geval aan waar zich gevaarlijke stoffen bevinden (zoals bv gasflessen, of verfattributen) en waar de hoofdafsluiters van gas en elektra zijn. Geef eventueel ook aan waar wat voor blusmiddelen zijn. Geef zo’n plattegrond aan de bevelvoerder van de bandweer en geef * deze persoon zo veel mogelijk info over de bijzonderheden in het pand (barricades, gaten in vloer, gevaarlijke stoffen, mensen en/of dieren nog aanwezig, dat soort zaken) Oefen het vluchtplan samen met je huisgenoten. En oefen bv met elkaar * om geblindeerd door je huis te lopen. Zo ervaar je het beste hoe snel iets in de weg kan staan als je niets kan zien.
Feesten en kroegsituaties: Dit zijn vaak de bijzondere situaties bij kraakpanden, omdat zich veel mensen in een relatief kleine ruimte kunnen bevinden, zonder dat er voldaan wordt aan officiële (brandveiligheids)eisen en vluchtroutes soms zelfs gebarricadeerd zijn. Ook hier geldt weer dat het meest belangrijke is dat alle mensen zo snel en veilig mogelijk het pand kunnen verlaten. Alleen deze mensen kennen het pand niet (voldoende) en dus ook de vluchtwegen niet. Dit betekent dat de bewoners of ‘personeel’ van het feest (of kroeg) deze mensen moeten begeleiden. Hier komen we zo nog op terug bij het noodplan. Daarnaast kun je vluchtwegen ook zo veel mogelijk markeren. Witte pijlen op de grond kunnen al bijzonder effectief zijn en hoeven niet veel te kosten. Rook stijgt op dus op de grond houd je het langste zicht en de kleur wit valt het beste op in het donker. En zorg dat de vluchtroutes ook hier weer vrij zijn van obstakels.
Noodplan Een noodplan (of wat voor naam je het ook wil geven) kan je helpen een ruimte zo effectief mogelijk te ontruimen indien nodig. Het komt er op neer dat je mensen bepaalde taken geeft en duidelijke afspraken maakt met elkaar. In een noodplan kun je ook afspreken hoe je reageert op knokploegen of ander ongewenst bezoek en dergelijke, al moet je daarbij wel rekening houden dat een ongewenste partij zoiets te lezen zou kunnen krijgen (zet er dus geen illegale dingen in) Het hoeft dus niet alleen over brandveiligheid te gaan. Het noodplan kan er als volgt uitzien: * houd afspraken kort, duidelijk en overzichtelijk * Mensen die al een taak hebben op het feest, zoals achter de bar of bij de deur kun je inzetten als ‘begeleider’. Bv degene achter de bar roept de mensen aan en stuurt ze de juiste richting op en degene aan de deur zet de deur open en stimuleert mensen door te lopen maar niet te dringen. Verdeel de ruimte (incl vluchtroutes) in sectoren en zet op elke sector * minimaal 1 begeleider met bijbehorende taken. De begeleider zorgt dat iedereen binnen die sector de ruimte zo snel en veilig mogelijk kan verlaten. Tegelijk controleert deze of iedereen de ruimte ook daadwerkelijk heeft verlaten. Deze informatie kan van groot belang zijn voor de brandweer. Houd blusmiddelen in de buurt en op een logische plek. En instrueer * begeleiders hoe hier mee om te gaan. Lees bv op voorhand de instructies op het blusmiddel!
Eigen gedrag Dan nog een aantal praktische punten op het gebied van eigen gedrag. De meeste branden ontstaan simpelweg door slordigheid van mensen. Branden die dus heel eenvoudig voorkomen hadden kunnen worden. Hieronder volgt een opsomming van veel voorkomende brandoorzaken: * roken in bed (of op de bank) en dan in slaap vallen * frituurpan aanzetten en deze vergeten (of in slaap vallen) * TV op stand-by laten staan * Oude elektrische bedrading * Wasdroger onbeheerd laten draaien * Kaars te dicht bij brandbare materialen zetten
* Sigarettenpeuken nasmeulen in prullenbak * Verouderde (poreuze) gasslangen * Niet goed controleren na las- soldeer- en/of dakbedekkingswerkzaamheden
Rookmelders Blijf goed nadenken over alles wat je doet. En mocht het dan toch mis gaan, wil je dit in een zo vroeg mogelijk stadium weten. Zeker wanneer je slaapt wil je op tijd gewekt worden. Daarvoor zijn rookmelders onmisbaar. Doordat een rookmelder aanslaat, kun jij onmiddellijk gewekt worden zodra er iets mis is en ben je mogelijk in staat het brandje zelf nog te blussen, of om het pand gezamenlijk met je huisgenoten veilig te verlaten. Hoe en waar je ze het beste kunt ophangen staat meestal op de verpakking. Bedenk altijd dat rook niet alleen je zicht belemmert, maar dat het ook in alle gevallen giftig is. De meeste slachtoffers bij brand overlijden aan Koolmonoxidevergiftiging.
Tenslotte Het kan zijn dat deze folder naast informatie ook weer veel vragen oproept. De folder gaat bewust minder in op hoe je moet blussen, maar richt zich op hoe je veilig weg komt. Dit het belangrijkst! Als je meer wil weten over brandveiligheid en werking van blusmiddelen en dergelijke, is er via zoekprogramma’s heel veel te vinden op internet. Natuurlijk kun je je vragen ook altijd neerleggen bij je lokale brandweerkorps. Voor meer info en bestellen folder:
[email protected]
!
WAARSCHUWING: Deze folder wijst slechts op enkele gevaren en is niet volledig als het gaat om totale brandveiligheid. De folder gaat niet in op bouwconstructies en compartimentering en dergelijke maar beperkt zich tot bewust worden en veranderen van eigen gedrag.
Aantekeningen belangrijke zaken in je eigen pand:
