Economisch Bureau Sector & Commodity Research Nadia Menkveld | +31 206 286441
Branche Update: Wegvervoer Financiële weerbaarheid wegvervoer onder druk
Toch zal de prijs niet spectaculair zakken, mede
Het goederenvervoer over de weg heeft het al een tijd moeilijk. De lagere volumes zorgen voor
Iran en het westen nog niet tot een bevredigend
hogere concurrentie, waardoor er druk op de tarieven wordt gezet. De hoge brandstofkosten
resultaat hebben geleid.
gehele sector, maar er zijn ook verschillen per deelmarkt. Zo hebben de
Olie- en Dieselprijs 160
1.400
140
in de agrilogistiek.
1.200
120
1.000
100
krijgen op de marges. De wegvervoerders zijn Het goederenvervoer over de weg heeft al een
de afgelopen maanden geteisterd door hoge
aantal jaren te kampen met lage marges. De
brandstofkosten, waardoor de toch al dunne
branche is de crisis in 2008 nog steeds niet te
marges verder onder druk kwamen te staan.
boven gekomen. De omzet is in 2011 weliswaar weer toegenomen, maar bevindt zich nog
Tweede helft 2012 biedt verlichting….
Eur/Kl
1.600
bouwmaterialenvervoerders meer last van het economische tij dan de vervoerders werkzaam
800
80
600
60
400
40
200
20
0 2007
steeds onder pre-crisis niveau. Bovendien lijkt de opgaande trend in 2011 zich in de eerste
Hoewel de afgelopen maanden lastige maanden
helft van 2012 niet door te zetten door de
zijn geweest voor de wegvervoerders, zal de
afname van het vertrouwen als gevolg van de
tweede helft van 2012 wat verlichting geven.
Europese schuldencrisis. Het eerste kwartaal
ABN AMRO verwacht dat in de tweede helft van
kende een omzetdaling van 1,8%. Zowel het
2012 de wereldhandel zal aantrekken en een
producentenvertrouwen (PMI NL (jun): 48,9) als
impuls aan de vrachtvolumes zal geven.
het consumentenvertrouwen (-40) geven een
Verder zijn de brandstofprijzen sterk
krimp aan. Ook de vervoerders zelf zijn deze
gecorreleerd aan de prijs van olie. En die prijs
maand negatief gestemd. Het oordeel van de
zal verder dalen. De gematigde groei in de VS,
ondernemers over de omzet, het aantal orders
de langzame economische groei in de
en de tarieven laten een negatief sentiment
eurozone, de afnemende geopolitieke
zien. Daarnaast blijkt het lastig om grip te
spanningen en ruime voorraden zorgen voor die neerwaartse druk op de olieprijs.
2008
2009
Diesel/kl (l.as)
2010
2011
0 2012
Olieprijs (r.as)
Bron: Thompson Financial Datastream
Bovendien heeft Saudi Arabie vorig jaar haar fiscale budget verhoogd en ligt hun gewenste olieprijs rond de 100 USD. Dat is iets lager dan wat er nu voor een vat olie wordt betaald. ABN AMRO verwacht dat de prijs van olie voor 2012 wat lager zal uitkomen. Hoewel de dieselprijs gecorreleerd is aan de olieprijs, lopen deze twee niet precies gelijk op. De voornaamste redenen hiervoor zijn een valuta effect en belastingen/ accijnzen die op diesel worden geheven. Toch
$/BBL
maken het nog lastiger voor ondernemers in deze branche. Een aantal ontwikkelingen treft de
doordat de onderhandelingsgesprekken tussen
zal waarschijnlijk ook de dieselprijs lager
In het eerste kwartaal van 2012 is het aantal
agrifoodproducten heeft beperkt geleden onder
uitkomen.
faillissementen weer toegenomen. Door de
de crisis, maar is snel weer teruggeveerd naar
lange periode van lage tot geen omzetgroei is
pre-crisis niveaus. De agrarische sector, m.n de
de financiële weerbaarheid van veel
tuinbouw ondervindt nadeel van de enorme
vervoersbedrijven laag waardoor de kans op
concurrentie bij sommige producten, zoals
De lichte verbeteringen in de tweede helft van
faillissementen in 2012 weer toeneemt. ABN
bloemen. Zo vindt er import plaats van bloemen
2012 zullen niet voldoende zijn om de hoge
AMRO verwacht een lichte stijging van de
uit bijvoorbeeld Kenia, die hier in Nederland
faillissementsgraad van de vervoerders te
faillissementsgraad in 2012 ten opzichte van
verhandeld en verder geëxporteerd worden. De
drukken. Sinds de crisis in 2008 ligt het aantal
2011.
exportvolumes blijven hierdoor wel in stand,
… maar onvoldoende
faillissementen in het vervoer over land* op een relatief hoog niveau. In 2011 zijn er circa 200 bedrijven failliet gegaan, een stijging van 20%
Volumes in agrilogistiek stabiel… Ongeveer een derde van alle goederen die over
ten opzichte van 2008, maar een daling ten
Exportontwikkeling agrifoodproducten 60.000
agrifoodproducten, zoals voedingsmiddelen, agrifoodsector is een internationaal
2,0%
15.000
1,5%
14.500
1,0%
14.000
0,5%
13.500
0,0%
faillissmentsgraad
georiënteerde sector, waardoor een groot
2007 2008 2009 2010 2011 2012 (v) failliet
gedeelte van dit vervoer over de grens plaats vindt. Ongeveer 2/3 deel van al deze producten wordt naar de EU geëxporteerd en 1/3 deel
x EUR 1 mln
15.500
50.000
veevoer en bloemen of planten. De
Aantal faillissementen (vervoer over land)
aantal bedrijven
Nederlandse agrarische producten.
de weg vervoerd worden, bestaat uit
opzichte van 2010.
niet failliet faillissementsgraad
maar er ontstaat druk op de prijzen van
40.000 30.000 20.000
buiten de EU. Binnen de EU is Duitsland de belangrijkste afnemer. Het wegvervoer is verreweg de belangrijkste modaliteit voor het vervoer van deze producten. Deze stevige concurrentiepositie van het
10.000 0 2007 2008 2009 2010 2011 Overige voedingsmiddelen
Bron: CBS, ABN AMRO
wegvervoer heeft vooral met de aard van de
Bereide voedingsmiddelen
* Vervoer over land is meer dan alleen wegvervoer. Maar
producten te maken: bederfelijk waar. Het
Koffie, thee enz
het grootste gedeelte van de faillissementen heeft
wegtransport biedt snel en flexibel vervoer aan.
Zuivel en eieren
betrekking op goederenvervoer over de weg. Daarbij ligt de
Toch vindt er toenemende concurrentie plaats
Vlees
faillissementsgraad bij goederenvervoer over de weg
vanuit ander modaliteiten, zoals binnenvaart en
Groente en fruit
structureel hoger dan bij het cluster Vervoer over land.
spoorvervoer. Het exportvolume van
Bron: ABN AMRO; CBS
klassengrenzen voor CO2 aangescherpt,
Het bouwmateriaalvervoer is een belangrijke
ABN AMRO verwacht dat de vraag van
waardoor het voordeel voor veel modellen
deelmarkt in het vervoer van goederen over de
agrifoodgerelateerd vervoer in 2012 stabiel zal
wegviel. Veel bestuurders hebben daarom de
weg. De bouwsector is hard geraakt door de
blijven.
aanschaf van hun auto naar voren gehaald. In
crisis en heeft sindsdien geen mogelijkheid
de tweede helft van 2012 zal het aantal
gehad zich te herstellen.
…. terwijl de volumes voor autovervoerders terugvallen.
verkopen hierdoor stevig terugvallen. ABN AMRO verwacht een daling die kan
Woningtransacties en (ver-)bouwvergunningen
oplopen tot circa 30% voor het tweede half jaar,
nichemarkt in Nederland. De ondernemers in
waardoor voor 2012 het aantal nieuwverkopen
deze markt zijn in grote mate afhankelijk van de
uitkomt op 490.000. Een daling van 12% ten
140
ontwikkelingen in de verkoop van
opzichte van het topjaar 2011. De export van
120 100
personenauto’s, maar ook van de export en
occasions daarentegen laat een sterke stijging
import van occassions.
zien. Deze stijging is voornamelijk gedreven door de mogelijkheid het resterende BPM
Aantal nieuwverkopen en export occasions
bedrag terug te vordern bij de Belastingdienst indien een occasion wordt geëxporteerd naar
Index
Het vervoer van auto’s is een relatief kleine
80 60 40 20 0 2001
een land binnen de EU, Noorwegen of IJsland.
600.000 500.000
Bron: CBS
2003 2005 2007 2009 2011 Woningtransacties nieuwbouw Verbouwvergunning particulieren Bouwvergunning nieuwbouw
400.000
Door structurele ontwikkelingen in de verkoop
300.000
van auto’s zal in de toekomst het wagenpark in
Het aantal woningtransacties in
200.000
Nederland verder groeien. Vooral de toename
nieuwbouwwoningen is met 4% achteruitgegaan
100.000
van eengezinshuishoudens en de vergrijzing
in 2011. Hierdoor is de productie van
zullen een impuls aan de autoverkoop geven.
nieuwbouwwoningen ook dramatisch
Verder zullen de auto’s energiezuinig en kleiner
teruggelopen, wat te zien is in het aantal
zijn. De uitrusting van kleinere auto’s wordt
vergunningen voor nieuwbouwwoningen.
steeds completer, waardoor dit soort auto’s
Daarnaast blijkt dat door de recessie ook
aantrekkelijker wordt voor onder andere
particulieren bezuinigen op het verbouwen van
eengezinshuishoudens.
hun huidige woningen. Het aantal particulieren
0 '00
'02
'04
nieuwverkopen
'06
'08
'10 '12(v)
export occasions
Bron: CBS, ABN AMRO
In de eerste helft van 2012 zijn de verkopen van personenauto’s goed op peil gebleven, grootste oorzaak hiervan is het fiscale voordeel dat gold tot 1 juli jongstleden. Per die datum zijn de
dat een verbouwvergunning heeft aangevraagd
… de bouw malaise voelbaar wordt in logistiek
is met 17% gedaald. De eerste cijfers van 2012 laten zien dat deze dalende trend wordt
Het grootste gedeelte van de containers in Nederland komt binnen of gaat weg via de haven van Rotterdam. 56% van deze containers wordt per vrachtwagen verder het achterland in vervoerd. Voor het containervervoer is de vrachtwagen dan ook een belangrijke modaliteit. Vanwege duurzaamheidsoverwegingen gaat de haven van Rotterdam sterker inzetten op spoor en binnenvaart. Deze modaliteiten zullen in de toekomst dan ook hoogstwaarschijnlijk aan marktaandeel winnen. Vooralsnog heeft de flexibiliteit en snelheid van vrachtvervoer de voorkeur boven andere modaliteiten.
voortgezet. Niet alleen op de woningmarkt is het slecht toeven. Over de hele linie is het aantal vergunningen voor nieuwbouw teruggelopen. De grond- weg- en waterbouw, die in 2011 nog gegroeid was, zal in 2012 de gevolgen ondervinden van bezuinigingen bij de Rijksoverheid en gemeenten. ABN AMRO verwacht dat de gehele bouwproductie in 2012 met 3,5% zal dalen als gevolg van de lage investeringsbereidheid bij ondernemers en particulieren, maar ook door de bezuinigingen van de Rijksoverheid en de gemeenten.Het bouwgerelateerde vervoer zal hier de gevolgen
Overslag containers haven van Rotterdam
van ondervinden en te maken krijgen met een daling van de vrachtvolumes. Daarnaast is er
7.000
een aantal structurele ontwikkelingen in de
6.000
bouwsector, dat invloed heeft op het vervoer steeds complexer en samenwerking in de keten zal belangrijker worden. De prefabricatie van materialen neemt toe, waardoor het vervoer meer toegepast en gespecialiseerd moet zijn om dit soort goederen te vervoeren. Verder wordt er steeds meer binnenstedelijk gebouwd, wat een ander type transport met zich
“Containerisatie zal deelmarkt structureel ten goede komen”
5.000 (x1000)
van bouwmaterialen. Bouwprojecten worden
4.000 3.000 2.000 1.000 0 2000 Aanvoer (TEU)
2004
2008
2012kw1
Afvoer (TEU)
Bron: Port of Rotterdam
meebrengt.
…en zeevervoer mee lift op succes containeropslag Rotterdam
van containers weer boven pre-crisis niveau. ABN AMRO verwacht, dat door een herstel van de wereldhandel in de tweede helft van 2012 de overslag van containers dit jaar verder toe zal nemen. Structureel heeft het zeecontainervervoer baat bij een aantal ontwikkelingen. De oplevering van Maasvlakte II zal voor een groeiimpuls van de containerstromen zorgen, daarnaast is de containerisatie van de wereldhandelsstromen en de schaalvergroting van schepen een belangrijke trend voor het zeecontainertransport. Het oplossen van de congestie problemen is een voorwaarde voor het wegvervoer om te kunnen blijven groeien.
De overslag van containers in de haven van Rotterdam is vorig jaar met 10% gestegen en ook in het eerste kwartaal van 2012 is een stijging te zien (+1%). Al in 2010 lag de overslag
Verder blijft duurzaamheid een belangrijk thema. Het terugbrengen van het aantal leegrijders speelt hier op in. Door het bundelen van stromen kan leegrijden voorkomen worden en kan er energiezuiniger gereden worden. Samenwerking tussen de verschillende modaliteiten en samenwerking in de keten is hiervoor vereist. Door leegrijden te voorkomen kan er duurzamer en meer rendabel gereden worden.
Indicatoren wegvervoer Kerncijfers
2009 Macro indicatoren Index Wereldhandel, ultimo (index) BBP Eurozone (j-o-j) BBP Nederland (j-o-j) PMI Nederland (ultimo,index > 50 = groei) Consumentenvertrouwen (saldo) Transport indicatoren Sentiment vervoer over land (omzet, saldo) Omzet Transport & Logistiek (j-o-j) Faillissementsgraad Transport Omzet wegvervoer (j-o-j) Tarieven wegvervoer (j-o-j) Faillissementsgraad vervoer over land Wagenpark vrachtauto’s (per 1-1) Deelmarkten Bouwproductie (volumes, % j-o-j) Autoverkopen (aantallen, ultimo) Productie voedings- en genotmiddelenind. (j-o-j)
2010
2011
147,3 -4% -3,9% 53,1 -24 (K2)
162,4 1,9% 1,6% 57,5 -16 (K2)
165,9 1,5% 1,1% 46,2 -10 (K2)
-12 (apr) -12,5% 1,3% -12% -1,2% 1,68% 75112
19,7 (apr) 2,6% 1,2% 2,7% 0% 1,63% 73368
-1,1% -8,9% 388.000 483.000 -1,3% 1,8%
2012 Kwartaal 1 167,6(mrt)
Kwartaal 2
48,9 (jun) -36
10,2 (apr) 4,3% 1,09% 4,9% 3,4% 1,31% 71386
10,7 (apr) 2,1%
-23,7 (jun)
4,3% 555.900 1,6%
-10.8% 167.000 0,5%
Ramingen: ABN AMRO Economisch Bureau | Sector & Commodity Research
2012v
2013v
-0,5% -0,6%
0,5% 0,7%
0%
2%
-1%
2%
Kwartaal 4
166,3(apr)
49,6 (mrt) -36
-1,8%
Kwartaal 3
1,5% 69545 -3,5% 490.000
1,0%
Economisch Bureau | Sector & Commodity Research Nadia Menkveld (Sector Econoom) Tel. +31 20 628 644 1
[email protected]
Commercieel Contact | Sector Advisory Bart Banning (Sector Banker) tel: +31 20 3436487
[email protected]
Lees meer van het Economisch Bureau op:
www.abnamro.nl/economischbureau of www.abnamro.nl/sectoren
Het Economisch Bureau is ook actief op twitter. Klik hier om onze tweets te volgen of zoek op “ sectoreconomen”.
Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie, die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Teksten zijn afgesloten op 11 juli 2012.
© ABN AMRO, juli 2012 Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Het gebruik van tekstdelen en/of cijfers is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO.
