BRAILLEMUIS GIDST BLINDEN DOOR CYBERWERELD. Interview met laureaat Peter Carmeliet

Tijdschrift Toelating gesloten verpakking 3500 Hasselt 1 - n° BC 6379

Verschijnt 3-wekelijks, uitgez. juli en aug. Afgiftekantoor 3500 Hasselt 1

België-Belgique P.B. 3500 Hasselt 1 12/39

Campuskrant erkenning: p303221

2 mrt 2005 | nr 9 | 16de ja argang | w w w.kuleu ven.ac.be/ck/

t ijdschr if t va n de k.u.leu v en — bi j l age —

alumnikrant pagina’s 10 &11

3

5

Doctoraat BRAILLEMUIS GIDST BLINDEN DOOR CYBERWERELD

Prijs Cultureel Erfgoed BOEKENCHIRURG LIEVE WATTEEUW

Kunst is

koning ‘Ik ben de koning’, dat is de titel van een kunstwerk van Rita Vanlommel dat sinds 23 februari het Kinderziekenhuis van UZ Leuven opvrolijkt. Vanlommel kwam als winnares uit de bus van een wedstrijd voor beginnende kunstenaars — georganiseerd door Rotary Club Leuven en de Kunstacademie van Leuven — met als thema ‘kinderen en humor’. Het kunstwerk is te bewonderen op de eerste verdieping van het Kinderziekenhuis, in de gang naar de personeelscafetaria.

(© Rob Stevens)

Interview met laureaat Peter Carmeliet

Carmeliet en Collen krijgen Gezondheidsprijs voor cardiovasculair onderzoek

H

et onderzoek van professor Désiré Collen (Afdeling Moleculaire en vasculaire biologie — Centrum voor Transgenese en Gentherapie, VIB) zorgde voor een wereldwijde revolutie in de cardiovasculaire geneeskunde, en leidde tot een vermindering van het aantal sterfgevallen door hartaanvallen. Collen ontwikkelde een recombinante eiwitversie van de natuurlijke activator van plasminogeen. De concrete toepassing daarvan is een medicament dat — mits tijdig toegediend — een bloedklonter kan oplossen en zo de kans op overleven aanzienlijk vergroot. Professor Peter Carmeliet (Centrum voor Transgenese en Gentherapie, VIB) zette Collens werk voort en vulde het aan met nieuwe dierlijke modellen van cardiovasculaire ziekten bij de mens. Hij maakte gebruik van genetische technieken om de moleculaire basis van die ziekten te begrijpen, en hiervoor nieuwe behandelingen te ontwikkelen. Toeval of niet: Campuskrant had al vóór het bekendmaken van deze

Verschijningsdata Campuskrant 2004–2005 met: Alumnikrant (AK) Personeelskrant (PK)

Met een prijzengeld van 150.000 euro en een hoogstaand internationaal deelnemersveld is de Gezondheidsprijs van het Fonds Interbrew-Baillet Latour één van de belangrijkste wetenschappelijke onderscheidingen die in ons land worden uitgereikt. Dit jaar — het thema van de editie 2005 was ‘Genetica en Cardiovasculaire ziekten’ — gaat deze prijs voor toegepast medisch onderzoek naar de Leuvense professoren Désiré Collen en Peter Carmeliet. Op 12 mei overhandigt Prinses Mathilde de onderscheiding aan de onderzoekers. Gert Gielen prijs een interview met Carmeliet gepland… Kritische massa Over een gebrek aan erkenning kon hij al niet klagen. Carmeliets onderzoek naar angiogenese — de ontwikkeling van onze bloedvaten — trekt nationaal en internationaal de aandacht, niet in het minst doordat de door hem bestudeerde eiwitten VEGF en PlGF mogelijk bruikbaar zijn als medicijnen voor uiteenlopende ziekten als de spierverlam-

nr. Verschijningsdatum

10 23 maart (PK)

mingsziekte ALS, tumoren en hartproblemen. In 2002 al kreeg Carmeliet de Francqui-prijs en mocht hij zijn werk toelichten in Stockholm, op verzoek van het Nobelprijscomité. De Standaard Magazine signaleerde hem als één van de vijftig namen om in 2005 in de gaten te houden. “Het zou hypocriet zijn om te zeggen dat je niet geniet van die waardering”, zegt Carmeliet. “Met deze nieuwe prijs zijn collega Collen en ikzelf bijzonder gelukkig, zeker gezien het hoogstaande

11 20 april (AK)

12 11 mei (PK)

internationale deelnemersveld. Maar het zijn niet de onderscheidingen die me motiveren bij mijn werk. Ik ben nog altijd gebeten door het onderzoek zelf en door de vraag: hoe zit het in elkaar? Wat daarnaast wel echt voldoening geeft, is iets te kunnen ontwikkelen dat tot een klinische toepassing leidt. Dat merk je ook bij anderen die hierbij betrokken zijn. Mensen doen spontaan een extra inspanning als ze weten dat het onderzoek tot klinische resultaten kan leiden.” “Dat is belangrijk, want dit soort onderzoek is zo complex geworden dat je het niet meer met enkele mensen kan doen. Je hebt een zekere kritische massa nodig, met experts uit diverse domeinen. Dat maakt het onderzoek ook duur, en dan helpt erkenning en dus een grotere visibiliteit natuurlijk wel om de nodige fondsen los te krijgen. De gewone kanalen zijn daarvoor ontoereikend. Zelf zouden we dit bijvoorbeeld nooit kunnen doen zonder de steun van het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie.”  pagina 7

13 1 juni (AK)

14 22 juni (PK)

2

Inhoud Doctoranda ontwerpt braillecomputermuis

3

Veelbelovend vaccin tegen hersentumoren

4

Rectorverkiezingen

4 4 5

Prijswinnaars enquête Boekenchirurg Lieve Watteeuw

nieuws

2.3.2005

campuskrant

Vlaamse Prijs Cultureel erfgoed

Tien jaar waterbeleid werpt vruchten af

6

Semana Colombiana & Guatemala-week

8

Leven temidden van de schaarste

9

Multatuli-evenementen rond Afrika

Alumnikrant Permanente vorming & kringnieuws

10

Academische club Nos Iungit Academia

11

Alumni-adressenactie

11 12

Leven na Leuven: Lieve Stappers Laureate VRG-Alumniprijs

Nieuwe formule Faculty Club

13

Campuskrant quiz

13

Win een cd-bon ter waarde van 100 euro

Onderwijsvernieuwing & opleidingen DUO/ICTO

14

Het belang van academisering

15

Associatie

Pikante (s)expo in Centrale Bib

16

Cultuurbeleid 2005

16 17

Godfried-Willem Raes: muziekautomatenmaker De Nieuwe Reeks

Valvas, Taaltip & World Wide Wetenschap

19

Vragevuur

20

Joost Lowyck

Campuskrant is het driewekelijkse tijdschrift van de K.U.Leuven, bestemd voor studenten, personeelsleden en oud-studenten. Om de zes weken bevat Campuskrant een Personeelskrant, met nieuws dat speciaal voor personeelsleden interessant is. De nummers zonder Personeelskrant bevatten een Alumnikrant. Deze nummers worden verstuurdnaar alle oud-studenten die lid zijn van een alumnikring. Wie ook de andere nummerswil ontvangen, kan dat melden aan [email protected], (t) 016 32 40 15.

Professor Dequeker: “Tweemaal werd onze universiteit door een oorlog verwoest en met wereldsolidariteit weer opgebouwd. Nu is het onze beurt om massaal onze Congolese collega’s te hulp te schieten.” (© Vik Doyen)

Leerstoelen voor jonge Congolese academici

Solidariteitscampagne biedt Congolezen kansen in eigen land “Jonge Congolese academici moeten in eigen land starten met wetenschappelijk onderzoek. Als ze in Congo doctoreren, dan is de kans groot dat ze ook ter plaatse blijven en het niveau van hun universiteit verder omhoog tillen”, zegt professor emeritus Jan Dequeker. Hij is de drijvende kracht achter een solidariteitscampagne voor UNIKIN, de universiteit van Kinshasa. Die actie bracht al 16.000 euro bij elkaar, genoeg om één Congolese academicus gedurende twee jaar te ondersteunen. Jaak Poot

E

en jaar geleden werd het vijftigjarige bestaan van UNIKIN gevierd. De universiteit kampt niet alleen met financiële problemen, maar ook met een snel voortschrijdende vergrijzing van het professorencorps. Dequeker: “Veelbelovende jonge academici proberen een beurs te versieren om te doctoreren aan een universiteit in het buitenland. Maar wat zien we dan? De meerderheid blijft ook in het buitenland. Daar vinden ze werk en kunnen ze met hun gezin goed leven.” “Tijdelijk kunnen we natuurlijk steunen als we een aantal gastprofessoren detacheren voor domeinen waar lokaal geen expertise meer aanwezig is. Maar de enige duurzame oplossing is het sponsoren van jonge academici om hun onderzoek ter plaatse voort te zetten. Met die financiële steun kunnen ze hun gezin onderhouden. Anders emigreren ze, of moeten ze buiten de universiteit bijklussen. En dan hebben ze geen tijd en energie meer over voor onderzoek.” “De situatie is er zeer moeilijk”, bevestigt professor Kani Mubagwa van het Centrum voor Experimentele heelkunde en anesthesiologie van Gasthuisberg. De Faculteit Geneeskunde sponsort hem om een drietal weken per jaar in Kinshasa intensief cursus te geven: “UNIKIN krijgt weinig geld van de overheid. De studenten moeten hun studies voor een deel zelf betalen. In mijn cursus derde kandidatuur zaten 900 studenten, maar in de eerste kandidatuur geneeskunde kan dat tot twee- à drieduizend oplopen.” “Dat zet een enorme druk op het professorencorps, voor de lessen én voor de examens! Daartegenover staat een zeer laag salaris: tot voor kort 250 euro per maand. Recent zou het gestegen zijn naar 500 euro. Het resultaat is een tekort aan getrainde mensen. Want wie een betere baan vindt in binnen- of buitenland, springt daar meteen op. Daarom vind ik financiële ondersteuning voor jonge academici een uitstekende formule.” Drie pilsjes Professor Dequeker lanceerde een jaar geleden zijn actie waarmee hij de volledige universiteitsgemeenschap — studenten, personeel én alumni — wil mo-

biliseren om een steentje bij te dragen: “Eén academicus gedurende drie jaar financieel ondersteunen, kost 22.500 euro. Ik droom ervan dat elke student, elk personeelslid en elk van de 25.000 alumnileden 3,5 euro stort, dan hebben we op slag tien leerstoelen voor drie jaar. Voor de prijs van elk drie pilsjes.” Concreet werd na het symposium ‘Stoute Dromen, Harde Realiteit, Samen Sterk’ in 2004 het fonds ‘Leerstoelen voor jonge academici Congo’ opgericht. De K.U.Leuven en Congolese docenten bepalen straks mee de wetenschappelijke inhoud, toekenning, implementatie en opvolging van de nieuwe leerstoelen. De inhoud moet relevant zijn voor Afrika, leiden tot publicaties in wetenschappelijke tijdschriften en een duurzame logistieke band met een dienst of afdeling van de K.U.Leuven beogen. De doctoraatsstudenten zullen in Kinshasa trouwens als eersten profiteren van de backbone voor internetverbindingen die de VLIR (Vlaamse Interuniversitaire Raad) er installeerde, en de pc’s die vorig jaar door de K.U.Leuven werden geschonken. Een eerste solidariteitsactie in mei 2004 bracht 16.000 euro bij elkaar, genoeg om één academicus gedurende twee jaar te ondersteunen. Professor Dequeker: “We moeten eens terugdenken aan het verleden van onze universiteit: tweemaal werd ze door een oorlog verwoest en met wereldsolidariteit weer opgebouwd. Nu is het onze beurt om massaal onze Congolese collega’s te hulp te schieten.” U kunt de actie steunen door uw bijdrage (minstens 3,5 euro) te storten op rekeningnummer 432-0000011-57 van de K.U.Leuven met vermelding ‘gift UNIKIN - IPA-CONGO1 - P3610’. Giften van minstens dertig euro zijn fiscaal aftrekbaar. Info: http://www.kuleuven.ac.be/vesaliusonline/leerstoelen_congo.htm Ook de jaarlijkse Bike & Run-wedstrijd Leuven-Louvain-laNeuve op 4 mei wordt een benefietactie voor dit project. De helft van de inschrijvingsgelden wordt gestort op de rekening voor ‘leerstoelen voor jonge academici in Congo’, en alle deelnemers kunnen daarnaast vrijblijvend een bijdrage storten. Info: http://www.kuleuven.ac.be/sport/ Bike&Run.htm

campuskrant

nieuws

2.3.2005

Doctoranda ontwerpt alternatief voor brailleleesregels

Braillecomputermuis begeleidt blinden in cyberwereld (© Rob Stevens)

Om blinden ook in de cyberwereld meer bewegingsvrijheid te geven, krijgt de blindengeleidehond assistentie van een braillecomputermuis. Dat apparaat, een alternatief voor de bestaande brailleleesregels, is het resultaat van het doctoraatsonderzoek van Tiene Nobels van het Departement Elektrotechniek. Op 2 maart stelde zij de muis tijdens haar doctoraatsverdediging voor. Els Spaas

H

“

et scherm van een computer is eigenlijk máár een manier om de output van een computer weer te geven,” vertelt Nobels. “Voor die voorstelling zijn er alternatieven, denk maar aan spraaktechnologie, die ook door zienden wordt gebruikt. Specifiek voor blinden bestaat er een manier om de informatie op het scherm in braille te lezen. Dat vraagt wel extra hardware: een plat doosje dat gedeeltelijk onder het toetsenbord wordt geschoven. Vooraan in dat doosje zit een leesregel waarin de schermtekst in brailleschrift verschijnt.” “Dat brailleschrift verschilt een beetje van het klassieke brailleschrift met de zes pinnetjes. Om een vertaling van de acht bits van een computerkarakter te vergemakkelijken bestaan de braillekarakters op de leesregel uit acht pinnetjes, die net als computerbits twee waarden kunnen aannemen: het pinnetje kan omhoog komen of beneden blijven. Zo krijg je de typische reliëfstructuur van brailleschrift.” “Die mechanische beweging van de pinnen is eigenlijk het gevolg van een elektrische spanning op een klein onderdeeltje, een actuator. De basiseenheid van zo’n actuator met pin komt in een leesregel van 80 tekens 640 keer voor (80 keer 8). Een leesregel kost dan ook al gauw 12.500 euro.” “Voor de omzetting in braille of in spraak is er natuurlijk ook software nodig: een zogenaamde screenreader leest het scherm. Dat decoderen kent helaas ook beperkingen. Prenten en frames zijn vaak niet toegankelijk omdat er geen tekstcodering aan vastzit. Bij het ontwikkelen van websites en dergelijke wordt meestal niet aan toegankelijkheid voor blinden gedacht. Ook tabellen verkennen is lastig voor blinden, want ze kunnen de tabelranden niet zien. Er is ook nog geen echt accurate manier om verticaal over het scherm te bewegen.”

dat idee: het model werd een soort muis. Door een klein leesvenstertje in de muis leest een blinde de gevormde tekens op een draaiende schijf. Het grote voordeel is dan dat er maar vier actuatoren nodig zijn die de stand van de pinnen van alle karakters regelen. Nadat ze gelezen zijn, worden de karakters weer gewist. Die actuatoren moeten natuurlijk wel veel sneller werken. De snelheid van de tekenvorming, die de lezer ook kan aanpassen via een duimwiel, hangt dus

perkte markt is trouwens een eeuwig probleem: het verklaart de hoge prijzen van een heleboel toepassingen voor blinden.” “Omdat zienden het vaste idee hebben dat een computer een scherm moet hebben, denken ze dat een computer voor blinden alleen maar extra hindernissen creëert. Maar blinden ‘zien’ vooral de kansen die computers hen bieden. De hoeveelheid informatie waarover ze beschikken bijvoorbeeld: die is voor hen

Tiene Nobels: "Zienden denken dat een computer voor blinden alleen hindernissen biedt. Maar de blinden zelf 'zien' vooral de kansen die computers hen bieden." af van de mogelijkheden van de actuatoren.” “De constructie van de schijf in de braillecomputermuis is wel nog erg arbeidsintensief. Automatisering ligt niet meteen voor de hand want de markt is erg beperkt: het aantal blinden is — gelukkig maar — niet groot. Die be-

nog spectaculairder toegenomen dan voor zienden. Want brailleboeken of ingelezen boeken — zo ongeveer de enige bronnen voor blinden voor het computertijdperk — waren en zijn nog steeds een zeldzaamheid in vergelijking met de rekken vol boeken voor zienden.”

3

“ ” geciteerd

Veertig dagen minder tv De Standa ard, 09.02.2005 —

“Tegenwoordig bepaalt ieder voor zich wat vasten betekent”, zegt professor in de liturgie Jozef Lamberts. “Vroeger mochten we als kind tijdens de week geen snoepjes eten. Die spaarden we op tot zondag. Tegenwoordig maakt het niet uit wat je in de vastentijd doet, zolang je maar even stilstaat bij je leven. Kortstondige hongermaaltijden, giften voor het goede doel of minder tv-kijken zijn de hedendaagse vormen van vasten. Het is de bedoeling om veertig dagen te ontsnappen aan de overconsumptie van onze maatschappij, om in het reine te komen met jezelf en naar het essentiële te gaan. Al die strikte regeltjes van vroeger zijn helemaal niet nodig. Het gevaar bestaat er dan in dat de boodschap verloren gaat.” Anderzijds: je lichaam eens flink uitzuiveren, schaadt volgens Lamberts de gezondheid zeker niet. “Er zijn genoeg mensen die last hebben van een te hoge cholesterol.”

Propvolle K3-agenda’s De Morgen, 15.2.2005 —

“Mensen proppen hun dag alsmaar voller”, zeggen motivatiepsycholoog Willy Lens (K.U.Leuven) en socioloog Maarten Moens (VUB), die onderzoek doen naar respectievelijk tijdsbesteding en tijdsdruk. “Doordat ze meer en meer plannen en engagementen hebben, en de uren in een dag nu eenmaal beperkt zijn, moeten ze hun tijd goed beheren. Het minste dat de planning doorkruist, kan dan een ware ramp betekenen. Projecten vallen in duigen, deadlines worden niet gehaald of afspraken worden niet nagekomen. Vandaar dat mensen wachten stilaan als tijdverkwanseling beschouwen.” Zelfs kinderen krijgen alsmaar drukkere agenda’s, zegt Lens, met extra stress voor de mama’s en papa’s tot gevolg. “Kinderen moeten naar de muziekschool, op turn- of tekenles, gaan spelen bij vriendjes, en alleen al het vervoer van en naar die activiteiten belast de ouders nog eens extra. Daarom is vakantie ook zo heerlijk en belangrijk: even niets móeten, eventjes geen dagplanning.”

Trouwen volgens het boekje Het L a atste Nieu ws, 17.2.2005 —

“De hedendaagse huwelijksgebruiken zijn qua vorm niet veel veranderd, maar inhoudelijk hebben ze hun oorspronkelijke, christelijke waarde vaak helemaal verloren”, zegt professor Volkskunde Stefaan Top. “Een volstrekt crazy fenomeen, maar de macht van het ritueel blijft blijkbaar enorm groot. We zien dat koppels die reeds lang samenwonen en de beslissing nemen om te gaan trouwen, dat dan heel vaak toch ‘volledig volgens het boekje’ willen doen. Zoals vroeger, dus. Toen de verschillende (voor)huwelijksrituelen nog exclusief verbonden waren aan die stap. Een vrijgezellenfeest betekende nog écht afscheid nemen van een vorig leven, men sliep voor het eerst samen in de nacht van het huwelijk en men ging aansluitend voor het eerst met mekaar op reis. Vandaag worden al die gebruiken gewoon ‘geënsceneerd’, want men heeft dat alles — de uitspattingen als vrijgezel, de seks, de reis — meestal al lang voor het huwelijk meegemaakt — zelfs niet per se met mekaar.”

Dansende muizen Blinden gebruiken nooit een traditionele muis als ze met een computer werken. Nobels: “Een muis biedt weinig houvast: ze danst over het scherm als je niet visueel kan controleren. De braillecomputermuis uit mijn project is dan ook enkel bedoeld om de informatie op het scherm voor te stellen: het is een brailleleesregel in muisformaat.” “Aan de basis van het onderzoek lag de vraag om een leesregel met minder actuatoren te ontwerpen. Daarnaast bleef wrijving dé essentiële voorwaarde voor het lezen van braille: bij het gewone lezen moet de blinde met de vingertop over de tekens schuiven om het reliëf te voelen.” “Mijn oplossing om aan die twee eisen te voldoen, was om de tekstregel te laten bewegen onder de vinger. Een draaiende schijf was de uitwerking van (© Rob Stevens)

4

nieuws KORTNIEUWS

Draadloos KotNet in Centrale Bibliotheek Sinds 27 januari 2005 kan je in de CB draadloos (WiFi) surfen op het Internet. De hot spots bevinden zich in de Grote leeszaal, de Ladeuzezaal en de Mercierzaal. Deze faciliteit is een uitbreiding van het bedraad KotNet dat reeds op 1 juli 2004 werd gelanceerd. Als gebruiker van de CB krijg je er vanaf nu de mogelijkheid om met het comfort van de eigen laptop de elektronische bronnen te raadplegen, met een voor België unieke collectie van 19.000 gespecialiseerde (papieren) wetenschappelijke naslagwerken binnen handbereik. Meer informatie over draadloos KotNet kan je vinden op http://www. ludit.be/wifi.

Openingstijden Centrale Bibliotheek uitgebreid De Centrale Bibliotheek heeft haar openingstijden aanzienlijk uitgebreid. De verlenging van de openingstijden past in een internationale trend binnen de wetenschappelijke bibliotheekwereld, en is gericht op een verbeterde dienstverlening. Sinds 14 februari is de CB, van maandag tot en met donderdag, geopend van 8u45 tot 20u45 — magazijnwerken kunnen aangevraagd worden tot 19u45. Op vrijdag is de CB geopend van 8u45 tot 17u15 — magazijnwerken kunnen aangevraagd worden tot 17u. Op zaterdag is de CB geopend van 9u15 tot 12u45 — magazijnwerken kunnen aangevraagd worden tot 12u30. http://www.bib.kuleuven.ac.be/bibc

Kandidaturen Fonds Roger Dillemans

In 2005 zullen 12 beurzen worden toegekend aan studenten die, met een studiebeurs van de Vlaamse Gemeenschap, een initieel masterdiploma aan de K.U.Leuven hebben behaald en in het academiejaar 2005-2006 een master-na-masteropleiding aan de K.U.Leuven wensen te volgen. Studenten die menen in aanmerking te komen voor een beurs uit het Fonds Roger Dillemans moeten een aanvraagformulier invullen, aangevuld met een overzicht van hun studiecurriculum en een grondige motivering van de keuze van de ManaMa-opleiding. Kandidaturen kunnen bij het Leuvens Universiteitsfonds worden ingediend tot 30 april 2005. De aanvraag wordt dan door een academische selectiecommissie beoordeeld. Het aanvraagformulier en het reglement zijn te vinden op http:// www.kuleuven.ac.be/mecenaat/ beurzen/kandidaturen.htm. Info: Isabel Penne, (t) 016 32 41 44

2.3.2005

campuskrant

Rectorverkiezingen mei 2005

D

e procedure voor het verkiezen van een nieuwe rector van de K.U.Leuven komt in haar beslissende fase. De lijst van de kiesgerechtigden is definitief vastgelegd door de Academische raad van 14 februari 2005 en de kandidaten die wensen deel te nemen aan de voordrachtprocedure hebben zich gemeld, namelijk Marc Decramer, Bart De Moor, Herman Nys, Rik Torfs en Marc Vervenne. Deze week worden de formulieren om kandidaten voor te dragen aan de stemgerechtigden toegezonden. Zij hebben uiterlijk tot 24 maart 2005 (om 09.00 uur) de mogelijkheid om hun voordrachtformulier terug te bezorgen aan het volgend adres: Aan de voorzitter van de toezichtcommissie rectorverkiezing 2005 p/a de heer Charles Vanheukelen Gerechtsdeurwaarder Vital Decostersstraat 83 3000 LEUVEN

De telling van de voordrachten gebeurt door de voorzitter van de toezichtcommissie en de gerechtsdeurwaarder. Niemand anders wordt hierbij betrokken. Als resultaat wordt enkel meegedeeld wie van de kandidaten het reglementair aantal voordrachten hebben verworven en zo kunnen deelnemen aan de eigenlijke rectorverkiezing in de maand mei 2005. De identiteit van de stemgerechtigden die kandidaten hebben voorgedragen wordt niet bekend gemaakt. Na het definitief afronden van de voordrachtprocedure worden de voordrachtformulieren vernietigd. Tot 1 april 2005 kunnen de voorgedragen kandidaten laten weten of ze de voordracht al dan niet aanvaarden. Dan zijn ze formeel kandidaat-rector. Op die dag kan de campagne voluit beginnen, steeds op een waardige en serene wijze. Door de Bijzondere universiteitsraad werden op 22 februari 2005 twee kleine wijzigingen aangebracht aan het ver-

kiezingsreglement: 1. een vereenvoudiging van de volmachtenprocedure: aanvankelijk was voorzien dat volmachtformulieren konden opgevraagd worden in de week voor de verkiezing. Omdat sommige stemgerechtigden nu reeds weten dat zij de ganse maand mei afwezig zijn is beslist dat de volmachtformulieren reeds vanaf 1 maart 2005 kunnen aangevraagd worden bij de voorzitter van de toezichtcommissie (Naamsestraat 22, 3000 Leuven); 2. ook de openingsuren van de stemlokalen zijn aangepast: in de Leuvense stemlokalen (campus Arenberg, Gasthuisberg Onderwijs en Navorsing, Universiteitshal) kan gestemd worden tussen 9 en 17 uur. In Kortrijk kan gestemd worden tussen 9 en 13 uur.

J. Roos voorzitter verkiezingscommissie

Doctoraatsonderzoek biedt hoopgevende resultaten

Nieuw vaccin remt groei af van kwaadaardige hersentumoren Zal het over korte tijd mogelijk zijn kwaadaardige hersentumoren een halt toe te roepen? Steven De Vleeschouwer ontwikkelde in het kader van zijn doctoraat een therapeutisch vaccin dat bij 23 patiënten zeer hoopgevende resultaten gaf. Henk Van Nieuwenhove

D

e hersentumoren in kwestie zijn maligne gliomen, de meest voorkomende kwaadaardige hersentumoren bij volwassenen. Ook kinderen worden er geregeld door getroffen. Maligne gliomen leken tot nu toe niet te genezen. Maar in zijn proefschrift beschrijft Steven De Vleeschouwer een veelbelovende therapie. Uitgangspunt daarvoor is de immunotherapie: het eigen afweersysteem wordt gestimuleerd om de tumoren onschadelijk te maken. Het vaccin bestaat uit zogenaamde dendritische cellen: afweercellen die eiwitten kunnen opnemen die voorkomen in tumoren. Deze afweercellen stimuleren de T-lymfocyten, een soort witte bloedcellen, die de tumorcellen kunnen lokaliseren, identificeren en doden. De voorbije vier jaren werd gewerkt aan fase 1 van het onderzoek. Het vaccin werd ingebracht bij 23 patiënten, tussen 8 en 75 jaar oud. Eerder hadden zij na operatie de klassieke behandelingen — chemo en bestralingen — gekregen. Zoals te verwachten bij dit type tumoren, hervielen ze na deze behandelingen. Ze ondergingen een nieuwe operatie en kregen nadien meerdere vaccinaties met hun eigen, behandelde dendritische cellen. Die waren in het labo gekweekt uit de witte bloedcellen van de patiënt en geladen met zijn tumoreiwitten. “Tot onze grote voldoening werden na inbreng van het vaccin geen afstotingsverschijnselen en nauwelijks nevenwerkingen vastgesteld”, aldus De Vleeschouwer. “Bovendien hebben we in 20 tot 25 procent van de gevallen

een terugkeer van de dodelijke tumoren kunnen afremmen en zelfs kunnen tegenhouden. Eén patiënt leeft zelfs al 45 maanden ziektevrij na behandeling met het vaccin. Dat druist volledig in tegen de normale evolutie van deze tumoren.” “Bovendien heeft het vaccin het gezonde hersenweefsel ongemoeid gelaten. Gezien het veiligheidsprofiel van het vaccin is het mogelijk fase 2 van het onderzoek op te starten. Dat betekent het verder optimaliseren van het vaccin om een hoger slaagpercentage te halen. Ik schat dat deze tweede fase zo’n vijf jaar in beslag zal nemen. Ondertussen zullen we een nieuwe cohorte van patiënten in het kader van de research kunnen behandelen.”

Is dit baanbrekend onderzoek op wereldschaal? “Dat is heel moeilijk in te schatten. Op Europees niveau is dit onderzoek, dat Leuven samen met een drietal Duitse universiteiten heeft opgezet, zeker baanbrekend. Maar in Noord-Amerika en Japan staat men ook niet stil.” Het onderzoek werd mee mogelijk gemaakt dankzij de financiële steun van de Olivia Hendrickx Trust Foundation, een stichting die vier jaar geleden werd opgericht nadat het driejarige meisje Olivia Hendrickx overleden was ten gevolge van een hersentumor. Het doctoraal proefschrift van De Vleeschouwer werd begeleid door professor Stefaan Van Gool van de Afdeling Kinderoncologie.

PRIJSWINNAARS

ENQUÊTE

Wat vindt u eigenlijk van Campuskrant? Die vraag stelden we de voorbije weken aan studenten, personeelsleden en alumni, en de respons overtrof onze verwachtingen. Over de resultaten van de enquête leest u later meer in Campuskrant. Wie de enquête invulde, maakte kans op een aantal mooie prijzen. Omdat de vragen anoniem beantwoord werden, vroegen we om een code toe te kennen, bestaande uit uw initialen + geboortedatum + postcode. Aan de hand van deze code kunnen de winnaars zich bekend maken. De volgende codes vielen in de prijzen:  weekendje Rome voor twee personen MD0909858573 LVW040560300 AD0910781030

 etentje voor twee in restaurant Comme Chez Soi MB1409488550 CW0404583001

 cadeaucheque kuurweekend voor twee SL1709763070 IG3010799870  cadeaucheque avontuur (benjijumpen, raften, waterskieën…) KK1307862100 KD2208811930 FM0710803001 CM1102862222 SH2001832800 KV1003823970

We vragen de winnaars om zich bekend te maken bij de redactie van Campuskrant: (t) 016 32 41 84, [email protected].

campuskrant

nieuws

2.3.2005

5

Boekenchirurg Lieve Watteeuw krijgt Prijs Vlaamse Gemeenschap voor Cultureel Erfgoed

“Ik ben de advocaat van mijn manuscripten” (© Rob Stevens)

Bij de cultuurprijzen van de Vlaamse Gemeenschap die op 21 februari werden uitgereikt, zat net geen Leuvense professor — in de categorie Beeldende Kunst van Rudi Laermans moest een kunstenaar winnen — maar in de categorie Cultureel Erfgoed was het wel raak met boekenchirurg Lieve Watteeuw. Zij is onder meer verbonden aan ‘Illuminare’, het Studiecentrum voor Miniatuurkunst in de Universiteitsbib op het Ladeuzeplein. De jury huldigde haar om haar brede expertise en de internationale reputatie van haar werk. Wouter Verbeylen

I

“

k weet ook niet waar die term ‘boekenchirurg’ plots vandaan komt”, vertelt Lieve Watteeuw ons. “Officieel ben ik conservator-restaurator papier en perkament, maar ik kan me inbeelden dat mensen zich meer kunnen voorstellen bij een chirurg. Ik zie ook wel de gelijkenissen: voor mijn werk zit ik met scalpels en wattenstaafjes onder een lampje te ‘peuteren’ aan een gebroken manuscript, het heeft allemaal iets heel klinisch.” Net zoals een dokter is een conservator-restaurator trouwens gebonden aan verschillende deontologische codes: hij mag het ‘leven’ van zijn patiënt niet in gevaar brengen. Watteeuw: “Er mag nooit enig risico genomen worden met het originele manuscript. Al onze ingrepen moeten omkeerbaar zijn, en we doen heel uitgebreide voorstudies voor we tot een diagnose komen. We maken bijvoorbeeld dummies en simuleren labosituaties waarbij we de conservatietechnieken uittesten – anders zou ik er zelfs niet aan durven beginnen.” ‘We’, dat blijkt een heel team van wetenschappers te zijn, van historici tot biologen en andere exacte wetenschappers, met Watteeuw als hart van de onderneming. “Ikzelf heb een specifieke opleiding conservator-restaurator gevolgd in Gent, en een paar jaar geleden heb ik hier in Leuven een opleiding tot kunsthistorica voltooid. Maar ik kan mijn werk inderdaad niet uitvoeren zonder de samenwerking met een heel netwerk van wetenschappers, die elk hun expertise meebrengen.” Het juryrapport van de Prijs voor Cultureel Erfgoed huldigt Watteeuw omdat ze als één van de eersten in Vlaanderen de internationale standaarden voor conservatie en restauratie introduceerde. “Vroeger waren het boekbinders die manuscripten herstelden”, vertelt Watteeuw. “Zij beperkten zich eigenlijk tot het herinbinden van de werken, maar lieten daarbij vaak heel wat historische sporen verdwijnen.” “In de negentiende eeuw werd het de gangbare praktijk om de boeken effectief te restaureren, om te trachten ze in hun originele middeleeuwse staat te herstellen. Dat doen wij niet meer: we voegen niets nieuws toe wat ballast zou kunnen zijn, en we verwijderen bijvoorbeeld alleen sporen die op lange termijn schade toebrengen aan het manuscript. Aan een duimspoor, dat wel eens van een vroegere bezitter zoals Filips de Goede of Napoleon zou kunnen

Watteeuw: “Bij een expositie sta ik in voor de fysieke integriteit van de manuscripten.” Op de afbeelding een getijdenboek uit Thérouanne, Noordoost-Frankrijk (begin 14de eeuw, bewaard in het Walters Art Museum in Baltimore), dat te zien was op Meesterlijke Middeleeuwen.

zijn, gaan wij niet raken. Die maken in onze hedendaagse visie deel uit van de geschiedenis, de cultuurhistorische context van het boek.” Verpoedering De Angelsaksische landen staan al enkele decennia aan de top op het vlak van conservatie. Lieve Watteeuw: “Maar Groot-Brittannië en de V.S. zijn jaloers op ons: België herbergt één van de rijkste collecties ter wereld. Jammer genoeg is de zorg lange tijd minimaal geweest. Er is nog steeds een enorme inhaalbeweging nodig. De tijdsdruk is groot voor de conservatoren, vooral ook voor 19de-eeuwse geschriften. Met de Industriële Revolutie is de papierproductie toen geëxplodeerd. Maar dat papier is heel vaak van bijzonder lage kwaliteit, het heeft lang niet de duurzaamheid van middeleeuws perkament.” In ‘Illuminare’, het Studiecentrum voor Miniatuurkunst in Leuven, werkt Watteeuw mee aan het unieke project ‘Inventarisatie en Schadeatlas Verluchte Handschriften’. Bedoeling is een systematisch overzicht te krijgen van de toestand van 2.500 middeleeuwse handschriften in Vlaamse openbare en semiopenbare collecties. De schadeatlas moet via een webtoepassing een beeld geven van elke mogelijke diagnose en remediëring van schadegevallen. “Kan je de tijd volledig stilzetten? Niet echt. Je zou natuurlijk alle geschriften achter slot en grendel kunnen zetten, in een koele berging zonder zuurstof. Maar dan zou je ze niet meer kunnen raadplegen of onderzoeken. Ze zouden een oneigenlijke functie krijgen. We willen het degradatieproces zoveel mogelijk vertragen, door bijvoorbeeld aan

klimaatbeheersing te doen. Perkament en papier zijn levende materialen, en zijn dus erg gevoelig voor schommelingen in temperatuur en vochtigheid. Vaak is centrale verwarming de grote boosdoener: een handschrift maakt soms pieken tot 80 procent luchtvochtigheid door, en — door centrale verwarming — dalen van 20 procent, waarin het volledig uitdroogt. Door die schommelingen rekt en krimpt het perkament zozeer dat verflagen erdoor gaan verpoederen.” “Verder bestaat mijn werk in het verwijderen van oude restauraties, van papier, lijm, en soms zelfs plasticfolie. Eén van de oudste handschriften die ik ooit restaureerde, was de Codex Eyckensis uit de achtste eeuw, een topstuk van ons Vlaams cultureel erfgoed. Dat was simpelweg in pvc gewikkeld om te bewaren, maar na verloop van tijd werd die pvc hard en donker. Het heeft ons vijf jaar gekost om het handschrift te onderzoeken, de plasticfolie te verwijderen en vervolgens te herstellen. Je moet de inkt consolideren, je moet de picturale lagen stabiliseren met een ultrasone nevel – voor elk probleem moet je de geschikte oplossing zoeken. Met een ander topstuk, het Breviarium Mayer van den Bergh van begin 16de eeuw, zijn we inmiddels al tien jaar bezig.” Gastvrouw Vlaanderen heeft, zoals gezegd, veel handschriften die tot de wereldtop behoren, en die wil men in het buitenland maar al te graag tentoonstellen. Lieve Watteeuw: “Dat was tot tien, vijftien jaar geleden een groot probleem: hoe garandeer je dat je handschriften geen schade oplopen bij het vervoer of het

exposeren? Een tentoonstellingsmaker wil zoveel mogelijk werken tonen, dat is logisch, en je mag dat niet zomaar verbieden. Je kan die stukken wel digitaliseren, zodat ze toch raadpleegbaar blijven buiten tentoonstellingen – dat is ook een deel van mijn werk. Maar het is natuurlijk een enorme meerwaarde als je je cultureel erfgoed af en toe ook echt kunt tonen. Zo blijft het leven bij het publiek.” “Ik ben bij exposities de advocaat van de manuscripten, die niet meer voor zichzelf kunnen pleiten. Als een soort gastvrouw kijk ik toe hoe de conditie is van de manuscripten als ze toekomen; als ze in de toonkasten staan, kijk ik om de paar dagen of ze niet aan verandering onderhevig zijn. En wanneer de kasten na de expositie opnieuw opengaan, maak ik weer een staat op van de werken. Ik sta in voor hun fysieke integriteit.” “De Cultuurprijs is een erkenning voor mijn beroep, dat nog erg jong is in Vlaanderen. We zijn met niet veel: ikzelf werk aan drie instellingen, het Studiecentrum Illuminare in Leuven, de Afdeling Handschriften van de Koninklijke Bibliotheek in Brussel en het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium in Brussel, waar ik van federaal wetenschapsbeleid een doctoraatsbeurs kreeg. Per jaar studeren er één, hooguit twee af, die zich dan nog voornamelijk toeleggen op prenten - het Rijksarchief in Brussel moet het bijvoorbeeld stellen zonder restaurator. Het is nochtans een fantastisch beroep: anderen krijgen die schatten even te zien op een expositie, en dan zijn ze weer weg voor tien jaar, en ik mag er ‘zomaar’ met mijn handen aan werken…”

6

nieuws

2.3.2005

campuskrant

KORTNIEUWS Chillen geblazen JeugdOnderzoeksPlatform is de naam van het samenwerkingsverband waarbinnen de onderzoeksgroep Jeugdcriminologie peilt naar de maatschappelijke kwetsbaarheid van jongeren. Na vier jaar onderzoek naar jongeren en hun vrije tijd heeft het platform een eerste synthese klaar. Chillen, de term die duidt op niets doen en niets hoeven doen, vat de top-drie van de vakantiebezigheden samen. Dat zijn namelijk muziek beluisteren, tv- of videokijken en vrienden uitnodigen of bezoeken. Mét die vrienden doen jongeren ongeveer hetzelfde: ze houden zich bezig met muziek, tv of video, of ook met computer. Toch willen jongeren wel meer tijd buitenshuis doorbrengen: vooral voor films, fuiven en om gewoon rond te hangen. TSO’ers en BSO’ers zetten die wens vaker om in ‘daden’. Op sportgebied zijn alle jongeren het volmondig eens: ze zijn geïnteresseerd, hoewel slechts een helft (meer ASO’ers) ook daadwerkelijk lid is bij een club. Ze geloven niet dat sporters socialer zijn: nietsportende meisjes vinden zichzelf socialer dan sportende. Vrienden maken verloopt bij jongeren van verschillende onderwijstypes anders: ASO’ers maken vrienden op school, andere jongeren hebben ook buurtgebonden vrienden. Vriendengroepen overschrijden zelden grenzen tussen onderwijstypes. Buiten schooltijd houden vrienden contact via chat, mail en sms. De meeste jongeren zijn overigens dik tevreden over het comfort dat ze thuis genieten. Over hun buurt zijn jongeren wel bijzonder veeleisend: ze willen veel groen maar ook fuifzalen, cafés, bioscopen, winkels, speelpleinen en zwembaden, en dag- en nachtbussen. http://www.jeugdonderzoeksplatform.be

Nieuwe decaan voor Geneeskunde Professor Bernard Himpens is verkozen tot nieuwe decaan van de Faculteit Geneeskunde. In de eerste twee rondes van de vervroegde verkiezingen kreeg Himpens telkens de meeste stemmen, en in de derde ronde haalde hij de vereiste meerderheid van de helft van alle stemmen plus één. Vanaf augustus zal Himpens de functie overnemen van de huidige decaan Jozef Janssens. De Faculteit Rechten organiseert in mei vervroegde decaanverkiezingen.

Taalondersteuning Rand Het Steunpunt Nederlands als Tweede Taal (NT2) breidt zijn werking uit naar buitenschoolse activiteiten. Naast taalondersteuning aan Nederlandstalige basisscholen in de Rand rond Brussel, begint het centrum nu met proefprojecten op speelpleinen. De monitoren en animatoren, die vaak veel anderstalige kinderen opvangen, krijgen van het Steunpunt een opleiding over taalstimulering.

(© Rob Stevens)

Milieucommissie (2): 10 jaar waterbeleid werpt vruchten af

Waterverbruik bijna gehalveerd Het verbruik van leidingwater aan de K.U.Leuven is sinds 1993 teruggebracht van 578.000 kubieke meter naar 330.000 kubieke meter. Bijna een halvering dus, en dat ondanks een stevige uitbreiding van het patrimonium. Ook aan het einde van de waterketen boeken milieucoördinator en technische diensten opmerkelijke resultaten: op de campus Wetenschappen in Heverlee daalde het afvalwaterdebiet in tien jaar met een kwart, en het aantal kilogram van de belangrijkste gevaarlijke afvalstoffen daarin met factor 100. Daartegenover staan 10,5 miljoen euro aan investeringen. Maar nog slaapt de milieudienst niet op beide oren. De wetgeving op afvalwater is geschreven op maat van bedrijven. Een universiteit met steeds wisselende afvalstoffen in het water is verplicht tot juridisch koorddansen. Jaak Poot

W

“

ij hebben de voorbije 12 jaar een hele reeks ingrepen uitgevoerd om het waterverbruik drastisch te reduceren”, zegt Raf Van Hoorick van de Technische Diensten. “Dat gaat van gesloten koelwatercircuits, gebruik van regenwater in serres tot spaartoetsen op toiletten en spaarkoppen op de douches van studentenresidenties.” Het kostenplaatje van deze ingrepen bedraagt 1 miljoen euro. Dat is erg bescheiden tegenover de 10,5 miljoen euro die K.U.Leuven investeert in afvalwaterbeheersing. Daarbij gaat het vooral om investeringen in gescheiden afvoer van regenwater. Dat gebeurde in de eerste plaats op de vier campussen in Heverlee (9 miljoen euro), en daarnaast in het Groot Begijnhof, op Gasthuisberg en in een twintigtal kleine projecten. Massabalans Forse investeringen leveren stevige resultaten. Maar milieucoördinator Lieven Put is er niet gerust op: “De wetgeving op afvalwater is geschreven op maat van productiebedrijven. Die hebben te maken met continue processen die volgens een vast stramien verlopen. Je kunt daar precies berekenen hoeveel gevaarlijke stoffen er in het afvalwater zitten. Die parameters heb je nodig voor een milieuaanvraag: je moet vooraf lijsten geven van de stoffen met hun maximale concentratie.” “Maar in universitaire laboratoria worden telkens andere gevaarlijke stoffen gebruikt en bovendien met pieken. Dat kun je onmogelijk in een aanvraag gieten. Daarom hebben wij het systeem van de ‘massabalans’ uitgedacht. De labo’s inventariseren op jaarbasis de aankoop en het verbruik van gevaarlijke stoffen. Dat plaatsen we tegenover de

hoeveelheid afvalwater van die labo’s. Het resultaat geeft een indicatie van de uitstoot.” Het massabalans-principe is doorgepraat met de overheid, die het aanvaardt bij het opstellen van de milieuaanvraag. Maar de controlerende overheid blijft het er moeilijk mee hebben. “Dat betekent dat we constant in een juridisch vacuum opereren”, zucht Lieven Put. “Sinds het einde van de jaren 90 is het debiet aan afvalwater voor de campus Weten-

stelt professor Jan van Impe van het Departement Chemische Ingenieurstechnieken. “Al het afvalwater wordt dus prima gezuiverd, maar de energiekost is torenhoog. Daarom onderzoeken we hoe men hetzelfde resultaat kan bereiken tegen een lagere kostprijs. Een tweede onderzoeksdomein spitst zich toe op het verbeteren van de kwaliteit van de bezinkingsstoffen. Ik noem milieuzuivering vaak ‘de wet van het behoud van ellende’. We zuiveren wa-

Sinds eind jaren 90 is het debiet aan afvalwater voor de campus Wetenschappen met een kwart gedaald. Paradoxaal genoeg stijgt zo het volume afvalstoffen per kubieke meter afvalwater. schappen met 25 procent gedaald. Maar dat levert natuurlijk de paradox dat het volume afvalstoffen per kubieke meter afvalwater stijgt. En de overheid oordeelt op basis van de concentraties…” “Hoe meer wij besparen op geloosd afvalwater en hoe meer wij regenwater afkoppelen van de riolering, hoe forser de normen doorwegen. Wij proberen dat op te lossen door in de labo’s afvalwater met gevaarlijke stoffen in containers op te vangen. Die worden dan door speciale firma’s opgehaald en verwerkt. Daarnaast blijven we in de milieucommissie zoeken naar alternatieven met een positief effect op het milieu, die de overheid aanvaardt en die ons juridische garanties geven.” Huis-tuin-keuken-onderzoek De K.U.Leuven legt zich ook toe op onderzoek rond afvalwaterbeheersing. Voor een deel gaat het om de optimalisatie van bestaande waterzuiveringsinstallaties. “De installaties van Aquafin zijn veel te groot gedimensioneerd”,

ter, maar zitten aan het einde met een nieuw probleem: wat doe je met het vervuilde restproduct?” Een derde onderzoeksterrein bestaat uit kleine zuiveringsinstallaties voor woningen met een equivalent van vijf inwoners. Daarvoor bestaat een grote markt, bijvoorbeeld in Frankrijk en in ontwikkelingslanden. Maar ook in België zijn er afgelegen woningen waarvoor privé-waterzuivering economisch rendabeler is dan een peperdure aansluiting op het rioleringsnet. Maar ze stellen wel een bijkomend probleem. Ze moeten ‘foolproof’ zijn: ze moeten blijven werken zonder dat de eigenaars er moeten naar omzien. Dat vraagt om de juiste micro-organismen voor koolstofen nutriëntverwijdering. Dit is het tweede artikel in een reeks over milieumaatregelen en -onderzoek aan de K.U.Leuven. Het eerste artikel vindt u in het archief van Campuskrant, op http://www. kuleuven.ac.be/ck/

campuskrant

onderzoek

2.3.2005

KORTNIEUWS

vervolg pagina 1

Peter Carmeliet over eiwit- en gentherapie Muismodel “We vertrekken altijd van concrete vragen, zoals hoe kankers groeien of waarom sommige mensen lijden aan neurodegeneratie, aftakeling van de zenuwen, zoals bij Alzheimer of de spierziekte ALS. Daarvoor trachten we uiteindelijk nieuwe therapieën of geneesmiddelen te vinden. Maar daartoe moeten we eerst de ziekte beter begrijpen, en dat kunnen we nu doen op genetisch niveau.” “Wij maken diermodellen waarin bepaalde genen veranderd zijn. Ofwel nemen we het gen weg, ofwel veranderen we de expressie. Zo kunnen we beter begrijpen wat de rol van dat gen is voor een normaal biologisch proces, maar ook bij ziekten. Met die genetische inzichten kunnen we gaan zoeken naar therapieën. Dat kan een eiwittherapie of gentherapie zijn.” Carmeliets naam is vooral verbonden met één van die eiwitten, VEGF: “De naam VEGF staat voor vasculaire endotheliale groeifactor. Het eiwit heet zo omdat het de cellen in bloedvaten doet groeien. Dat is belangrijk voor de normale ontwikkeling, maar speelt ook een rol bij meer dan zeventig verschillende ziekten, gaande van kankers over vetzucht, ontsteking en zuurstoftekort tot hersen- en hartinfarcten. Die grote impact is ook vrij logisch, want elke cel heeft zuurstof nodig om te functioneren, en de bloedvaten voeren zuurstof aan.” “In muizen hebben we subtiele afwijkingen in het VEGF-gen aangebracht. Dan zien we dat zo’n muis een spierverlammingsziekte ontwikkelt die we bij de mens kennen als ALS, wat staat voor amyotrofe laterale sclerose. Dat is een ziekte waarbij de zenuwen van het ruggenmerg afsterven. Patiënten raken van onder naar boven verlamd en stikken uiteindelijk, meestal na drie tot vijf jaar, maar soms zelf al na een jaar. Omdat we zo bijzonder weinig van die ziekte begrijpen, bestaat er helemaal geen behandeling, en zijn die mensen dus letterlijk ten dode opgeschreven.” “Dankzij ons muismodel hebben we een totaal nieuw inzicht in de rol van VEGF in die ziekte. Toen we dat gingen nakijken bij mensen, bleken personen met een lagere VEGF-waarde, ook sneller die ziekte te krijgen. De volgende stap is dan de ontwikkeling van een therapie, weer eerst bij de proefdieren, en tot slot volgen klinische testen. Zo hebben we enige hoop kunnen geven aan ALS-patiënten, en zijn we ons ook gaan focussen op neurodegeneratie.

Het klinkt vreemd, maar genetisch onderzoek bij de mens, zoals dat van professor Carmeliet, zou wel eens in een stroomversnelling kunnen komen dankzij zebravissen en kikkervissen. Carmeliet: “Genetische experimenten bij muizen gaan bijzonder traag, en zijn duur, omdat je telkens maar één gen kunt uitschakelen of beïnvloeden. Er zijn minstens 35.000 genen, met elk nog eens varianten. Men denkt dat er ongeveer 100.000 verschillende genproducten zijn, die elk een rol kunnen spelen in een biologisch proces, en dus ook bij een ziekte. Met muizen kost het ons meerdere jaren om één gen te onderzoeken, dus zo kunnen we nooit al die genen bekijken. We hebben dus behoefte aan zogenaamde highthroughput modellen, en die vinden we bij zebravissen en kikkervissen.”

7

Sterkere waspoeders Een team van Leuvense chemici is er — in samenwerking met onderzoekers uit Nijmegen — in geslaagd om gedurende zes uur de werking van het enzym lipase te observeren. Het enzym, dat inwerkt op vetten, is een veelvoorkomend bestanddeel van waspoeders. Het vet dat in het onderzoek werd gesplitst, heeft de bijzondere eigenschap dat het afbraakproducten in de vorm van lichtflitsen produceert, die via een confocale microscoop waarneembaar zijn. Observatie van die lichtflitsen leert nu dat het enzym geen continue werking heeft maar slechts af en toe zijn afbraakwerk uitvoert: 99 procent van de tijd doet het niets. Met de informatie uit de observatie kunnen de onderzoekers beter werkende enzymen maken. Daarmee komt ook een nieuwe generatie superkrachtige wasmiddelen binnen bereik.

Chinese ruimtemissie met Leuvens onderzoek

“Van alle onderzoeken krijgt één percent ooit een klinische toepassing.” (© Rob Stevens)

We vermoeden namelijk dat VEGF ook een rol speelt bij Alzheimer, Parkinson en multiple sclerose. Op analoge wijze proberen we nu, samen met het spinoff-bedrijf ThrombX van professor Collen, therapieën te ontwikkelen met een vergelijkbaar eiwit, PlGF, of placentaire groeifactor.” Status-quo doorbroken De eerste VEGF-blokker is intussen op de markt, en door de productie van PlGF te controleren denkt Carmeliet zowel de groei van tumoren als hartproblemen te kunnen tegengaan. Het klinkt alle-

maal bijzonder mooi. Maar mogen we echt een generatie wondermedicijnen verwachten in de nabije toekomst? “We doen ons best, maar de weg van nieuwe inzichten naar klinische toepassingen is lang, en zeker niet altijd vanzelfsprekend. Het is niet omdat VEGF de spierverlamming afremt en de overleving verlengt bij ratten met ALS, dat het ook zo goed zal werken bij mensen. En het is lang niet zeker dat die bevindingen zomaar overzetbaar zijn naar de andere ziekten. Van alle onderzoeken krijgt ongeveer één percent ooit een klinische toepassing. Bovendien kan dat vijftien

Zebra- en kikkervissen

“De visjes worden genetisch gemanipuleerd, zodat hun bloedvaten

groen oplichten en je ze ziet groeien. De bloedvaten van het embryo

Cardioloog André Aubert werkt als onderzoeker mee aan twee bemande Chinese ruimtemissies deze herfst. Het project bestaat uit een reeks cardiopulmonaire metingen die Auberts team vooraf en nadien zal uitvoeren bij de veertien taikonauten, waarvan er twee ook werkelijk zullen deelnemen aan de ruimtevluchten. Mogelijk gaat een van de meettoestellen ook mee de ruimte in. Met de meetresultaten hoopt Aubert de gevolgen te kunnen beschrijven van de zwaartekracht op het functioneren van hart en longen. Het is overigens niet de eerste keer dat Auberts team nauw betrokken is bij ruimtemissies: het bekendst is zijn onderzoek bij de missie van Frank De Winne.

jaren duren en zijn de eigenlijke productie en marketing zo duur dat het alleen met de steun van farmaceutische bedrijven kan.” “Anderzijds is het bijvoorbeeld mogelijk om nu al mensen met colonkanker meer dan twaalf maanden langer te laten leven door hen een VEGF-blokker te geven. Dat klinkt niet spectaculair, maar op dit domein was er al jaren een status-quo, en in de wereld van de oncologie wordt deze totaal nieuwe vorm van therapie echt wel als een doorbraak gezien.”

van een vis ontwikkelen zich in drie dagen, dus je kunt het hele proces zo met de microscoop volgen. Door de productie van verschillende eiwitten te onderdrukken kun je in heel korte tijd honderden eiwitten screenen. De mogelijk interessante genen worden vervolgens alsnog bekeken in muizen, die uiteraard een stuk dichter bij de mens staan.” “Daarom hebben we twee jaar geleden ook beslist om met kikkervissen te werken en daarvoor een model op te stellen. Dat laat ons toe de ontwikkeling van lymfevaten te onderzoeken, die bij de zebravis niet aanwezig zijn omdat ze in de evolutie pas bij de kikkers zijn ontstaan. Lymfevaten zijn belangrijk voor uitzaaiing van kankercellen. Dat we in ons laboratorium met muizen, kikkervissen én zebravissen kunnen werken, is vrij uniek.”

8

maatschappij

2.3.2005

campuskrant

Babylon organiseert Semana Colombiana

Colombia: u keert verliefd terug Colombia is het land van de guerilla, de cocaïne, het geweld… Het zijn maar enkele van de negatieve associaties die de Leuvense studentenvereniging Babylon met haar ‘Semana Colombiana’ uit de wereld wil helpen. Van 17 tot 25 maart organiseert de taal- en letterkundige kring Babylon een week met lezingen, films, een Colombiaanse maaltijd in de Alma, een debat, een tentoonstelling en een Gran Fiesta Colombiana. De opbrengsten gaan naar Fundación Niños Desplazados (FND), een organisatie in de grootstad Armenia die psychologische en pedagogische steun biedt aan kinderen die slachtoffer geworden zijn van het gewapend conflict in hun land.

H

“

et doel van de week is dubbel : enerzijds willen we geld inzamelen voor FND, anderzijds willen we Colombia bekender maken bij het grote publiek”, zegt Jean-Pierre De Meerleer Sánchez, student Romaanse Talen, medeorganisator van de week en afgevaardigde van FND in België. Ook vorig academiejaar organiseerde hij, samen met Romania, een Colombiaanse week. Het project was toen kleinschaliger, maar de positieve reacties waren een motivatie om het dit jaar heel wat grootser aan te pakken. De Meerleer heeft zelf Colombiaanse roots — zijn moeder is Colombiaanse — en hij spreekt uit eigen ervaring als hij de troeven van het land opsomt: “Colombia heeft ontzettend veel te bieden : de literatuur — Gabriel Garcia Márquez is één van de meest gelezen auteurs ter wereld —, de muziek, de natuur, het culturele erfgoed… De meeste mensen die het land bezoeken, keren verliefd terug.” Babylon heeft heel wat mensen kun-

nen motiveren om deel te nemen aan de benefietactie. “Veel mensen waren enthousiast, vooral aan de K.U.Leuven, want via deze weg kunnen er contacten worden gelegd met Colombiaanse universiteiten. De ambassade van Colombia draagt immers ook haar steentje bij.” Op woensdag 23 maart is er een debat met onder meer Francis Ronse, ex-ambassadeur van België in Bogotá, en Sus Van Olmen van Amnesty International. “Dat debat zal gaan over de toekomst van Colombia, en over mogelijke oplossingen voor de huidige conflicten in het land. Een ander thema is het Plan Colombia, een project om de drugsproductie te bestrijden, met de steun van de VS. Heeft dat al resultaten opgeleverd, en wat denken de Colombianen er zelf over? Ook de relaties tussen België en Colombia zullen aan bod komen. België heeft immers veel projecten lopen in het land.” Hoewel het gaat om een benefietactie, is het inzamelen van geld voor FND niet de voornaamste doelstelling. “Vooral

(© Rob Stevens)

Sara Reymen

Jean-Pierre De Meerleer Sánchez met zijn moeder (links) en twee mede-organisatoren

met het feest op vrijdag en met de expositie Nueva Pictura Colombiana zal geld worden ingezameld. De toegang bij de lezingen, het debat en de films is gratis. We willen eigenlijk vooral publiciteit. Als veel mensen tijdens deze week iets

bijleren over Colombia, dan is ons project geslaagd.” Het programma van de Semana Colombiana en meer informatie over FND vindt u op http://www.fndcolombia.tk.

Mensenrechtenactiviste Helen Mack te gast in Leuven

“Het vredesproces in Guatemala staat nog nergens” De burgeroorlog in Guatemala — die beëindigd werd in 1996 — was waarschijnlijk het bloedigste conflict ooit in Latijns-Amerika, en nog steeds zijn niet alle problemen van de baan. Op 27 en 28 februari nodigde het Leuvense Instituut Recht en samenleving een aantal experts terzake uit voor een seminarie over de huidige situatie in het land. Campuskrant was ook aanwezig, en had een babbel met organisator professor Stephan Parmentier en mensenrechtenactiviste Helen Mack. Tim Vuylsteke

P

rofessor Parmentier: “Zes jaar geleden, in februari 1999, presenteerde de zogenaamde ‘waarheidscommissie’ haar finale rapport over de Guatemalteekse burgeroorlog. Het bevatte zowel conclusies als aanbevelingen. Zo bevestigde men dat negentig procent van alle misdaden waarbij de mensenrechten werden geschonden, begaan werd door militaire of paramilitaire organisaties, én dat

er wel degelijk sprake was van genocide tegenover de inheemse bevolking, de Maya’s.” “De belangrijkste aanbevelingen waren de volgende: de schuldigen moeten worden gestraft, de slachtoffers moeten — zowel materieel als moreel — herstel krijgen, en er zijn institutionele hervormingen nodig die de kloof tussen arm en rijk op zijn minst een beetje moeten dichten. Op het seminarie hebben we echter moeten vaststellen dat er nog maar weinig vooruitgang is geboekt. Het aantal veroordelingen ligt bedroevend laag, de slachtoffers zijn nog lang niet allemaal vergoed, en de regering lijkt maar weinig zin te hebben in hervormingen.” De experts proberen niettemin na te denken over manieren om de kloof tussen de verschillende bevolkingsgroepen te overbruggen. Een van de opmerkelijkste sprekers op het seminarie was Helen Mack. Haar zus Myrna werd in 1990 geëxecuteerd door een moordcommando, en sindsdien vecht Mack met de Fundacion Myrna Mack voor gerechtigheid. Die kreeg ze in 2003, na jarenlang procederen. Haar aanklacht is een van de weinige die totnogtoe tot een veroordeling heeft geleid. Net om die reden is Helen Mack een fenomeen: voor velen is ze de belichaming van de hoop dat er via juridische weg toch iets mogelijk is. Mack: “Het vredesproces in Gua-

temala staat nog nergens. Dat komt vooral doordat men er eigenlijk verkeerd te werk gaat. Men streeft eerst op politiek gebied ‘verzoening’ na, en probeert daarna pas ‘persoonlijke verzoening’ te bereiken, terwijl het eigenlijk omgekeerd zou moeten. Je kan alleen maar ‘drukken’ op de politiek als je zelf ook echt hervormingen wil. En daar ligt precies het probleem. De oorlog heeft zo lang geduurd dat er bijna niemand te vinden is die er niets mee te maken heeft. Vandaar dat het zo belangrijk is dat er ook buiten Guatemala over verzoening en herstel wordt gereflecteerd, en dat ik met veel plezier op de uitnodiging van profes-

sor Parmentier ben ingegaan.” Het seminarie van het Instituut Recht en samenleving vormde het startschot van een hele reeks Guatemala-activiteiten in Leuven: Deze week (nog tot 4 maart) vindt de Academische Week over Guatemala plaats, met zowel informatieve als culturele activiteiten. Meer info: http://www.kwia.be en http://www.guatebelga.be Op 5 en 6 maart ontvangt onze stad de jaarlijkse ‘Encuentro Europeo’ van alle Guatemalacomités in Europa. Tot en met 18 maart loopt in de Tweebronnenbibliotheek een fototentoonstelling over Guatemala. (© Ingrid Hannes)

campuskrant

maatschappij

2.3.2005

9

Multatuli-evenementen kleuren westers beeld van Afrika bij

“Achter de vervallen façade schuilt een actieve mentale stad” Afrika is meer dan alleen maar ellende. Die boodschap willen de organisatoren van de Multatuli-lezing — het Overlegcentrum voor Ethiek en de Multatuli-stichting — dit jaar overbrengen. En daarvoor zetten ze alle zeilen bij: het concept met één lezing werd uitgebreid tot een gevarieerd programma met voordrachten, debatten, filmvoorstellingen en optredens. Ines Minten

D

“

e meeste Europeanen zien Afrika louter als een ruraal continent, waar niets bestaat dan honger, armoede en chaos. Dat is een erg vertekend beeld”, zegt professor Filip De Boeck van het Africa Research Centre (Departement Sociale en Culturele Antropologie). Hij was één van de

drijvende krachten achter de tentoonstelling ‘Kinshasa, de imaginaire stad’, die op de internationale architectuurbiënnale van Venetië de Gouden Leeuw in de wacht sleepte. Tijdens de Afrikaweek neemt De Boeck deel aan een debat rond het thema ‘the African metropolis: beyond architecture’. Afrika is op korte tijd erg geürbaniseerd, vertelt De Boeck, maar op een heel andere manier dan we in het Westen gewend zijn: “De structurele aanpassingsprogramma’s (SAP’s) van de jaren 80 waren opgebouwd vanuit het geloof dat urbanisatie automatisch leidt tot ontwikkeling: pluk mensen weg van het platteland, laat ze naar de steden verhuizen en die steden zullen werken als motors van welvaart. Die politiek is op een complete mislukking uitgedraaid. De steden zijn veeleer zwarte gaten geworden die wel mensen aantrekken, maar meer onderontwikkeling voortbrengen dan iets anders. Ze zijn dus blijven groeien, maar de uitbouw van de infrastructuur is stilgevallen. Iedereen bouwt er maar op los en het resultaat ziet er van

buitenaf uit als één grote chaos.” Stof genoeg voor een debat: hoe moeten we die monstersteden bekijken? Kan een stad bestaan zonder architectuur? Of bestaat er misschien iets als een immateriële stedelijke infrastructuur? Over die vragen discussieert De Boeck met antropoloog Abdou Maliq Simone (New School University, New York) en architecten André Loeckx (K.U.Leuven) en Rem Koolhaas (directeur OMA, Rotterdam). “Vanuit urbanistisch standpunt valt vooral de chaos op”, zegt De Boeck. “Maar achter de zichtbare stad, die fysiek soms zwaar in verval is, schuilt een mentale stad, die leeft in de hoofden van de mensen. De inwoners communiceren, organiseren en creëren. Er bestaan sociale en culturele impulsen die leven brengen temidden van de schaarste en de verloedering: er gebeurt en beweegt heel wat.” Rumba Filip De Boeck leidt tijdens de Afrikaweek nog een tweede project in goede banen: ‘Cultuurtransformaties en kri-

tiek in de muziek’: “Een live orkest onder leiding van de Congolese stergitarist Jean-Paul Kilosho, brengt die avond een tiental Congolese rumbasongs van de jaren 40 tot 80.” Het repertoire schetst de evolutie in het beeld dat Afrikanen in die periode van Europa hadden. De oudste nummers klagen de kolonisatie aan. De muziek van de jaren 70 en 80 volgt de ommekeer: van een paradijselijk continent waar alles mogelijk is, verandert Europa in een plek waar Afrikanen stuiten op ontgoocheling, problemen, de complete desillusie. “Je merkt in de teksten dat het Afrikaanse beeld van Europa even gekleurd is als het onze van Afrika. Het wordt continu bijgeschaafd, maar een volledig juist plaatje krijg je nooit.” Multatuli-evenementen 2005, 21 tot 24 maart. Het volledige programma vindt u op http://www.multatuli-lezing.be. Deelname aan de evenementen is gratis — wel vooraf aanmelden via het formulier op de website, of via [email protected]. Info: (t) 016 32 37 87.

KAMER

BREED Om de drie weken belt onze man in de straat aan bij een willekeurig Leuvens studentenkot, en onderwerpt een kamer én haar bewoner aan een grondig onderzoek. Deze keer hielden we halt in de Brabançonnestraat, maar wees op je hoede, want onze reporter verlegt voortdurend zijn terrein. Volgende keer belt hij misschien wel bij jou aan!

(© Rob Stevens)

DE

KAMER

 Adres: Brabançonnestraat 21  Ligging: Tweede verdieping, achterkant  Grootte: 12 m2  Huurprijs: 185 euro per maand  Aantal studenten: Acht (vier jongens, vier meisjes)  Inboedel: Bed, bureau, laptop, koelkast, stereo, kleerkast, wastafel, boekenrek met bierglazen, politielint

DE

BEWONER

 Naam: Nicolas Stoops  Leeftijd: 20  Studierichting: Tweede kandidatuur TEW  Woonplaats: Vosselaar, bij Turnhout  Lief: Ann  Geslaagd?/!: Mijn eerste kandidatuur heb ik gebist, maar vorig jaar had ik maar één zittijd nodig, en ik hoop die prestatie dit jaar te herhalen. Net vandaag kreeg ik trouwens de resultaten van mijn januari-examens, en die bleken wel mee te vallen. We zijn dus op de goede weg. Waarom ik voor TEW koos? Ik had geen economie gevolgd tijdens mijn humaniora, maar het leek me wel een interessante richting, en je kunt met je diploma nog alle kanten uit. Bovendien werkt mijn vader in de economische sector. Ik ben in elk geval nog steeds tevreden over mijn keuze.  Hobby’s: Muziek (passief: ik ben verzot op eightiesmuziek — Dire Straits en U2 — en dance), voetbal (eveneens

passief: ik ben een vrij hevige supporter van Club Brugge en AC Milan — al heb ik zelf ook tien jaar gevoetbald bij KVV Vosselaar) en slapen (uiteraard passief).  Hoezo dit kot?: Twee jaar geleden heb ik samen met mijn moeder op één dag honderden koten afgedweild, en dit was — echt waar — het meest fatsoenlijke. Alle andere kamers hadden te kampen met schimmel of vochtplekken, of waren gewoon niet goed onderhouden. In dit gebouw poetst de kotbaas elke week de gemeenschappelijke ruimten, en dat is echt wel nodig, anders wordt het hele kot snel vies. Bovendien zijn de meubelen hier stevig. Op mijn vorige kot brak mijn bureau elke dag opnieuw in drie stukken!  Kotleven: De sfeer hier is uitstekend. In het eerste semester hadden we al twee à drie kotfeestjes, en komende donderdag staat er weer een op stapel. Verder tref ik mijn kotgenoten vaak in de keuken, en lopen we geregeld bij elkaar langs.

 Uitgaansleven: Ik ga graag uit, en dat kan op twee manieren. Ofwel beleef ik een rustige avond, en dat betekent dat ik op café met vrienden een — gematigd — aantal pintjes drink, ofwel ga ik voor een zogenaamde ‘zware avond’, en die eindigt dan op een TD. Het aantal geconsumeerde pintjes ligt in zo’n geval meestal ook iets hoger.  Politielint: Dat politielint heb ik ooit meegenomen op een ‘zware avond’ in Turnhout. Ik dacht dat zoiets wel mooi zou ogen op mijn kot. Ik weet dat het meenemen van een politielint strafbaar is, maar toen ik het vond, was het rond een boom gebonden. Hoe dan ook, de Leuvense politie is al eens in mijn kamer geweest — dat had iets te maken met mijn verjaardag en met de bijbehorende luide muziek — maar ze hebben er gelukkig niets van gezegd. (tv)

10

zeswekelijkse

bijlage voor oud-studenten

2.3.2005

campuskrant

–alumnikrant – Permanente vorming — Lezing over geologische context van tsunami

Aard- en zeebevingen breder bekeken De voorbije weken maakten de media zich vrolijk over de spraakverwarring die rond het begrip tsunami is gerezen. Maar er bestaan ook fundamentele misverstanden over de oorzaken en gevolgen van aard- en zeebevingen. En daar wil professor Manuel Sintubin van de Structural Geology & Tectonics Group wat aan doen. Nicholas Matthijs

S

intubin stelde de Geologische Kring Tellus voor om met zijn jaarlijkse lezing in te spelen op de actualiteit, en ze open te stellen voor het brede publiek: “Normaal geef ik mijn lezingen voor de amateurvereniging Tellus in een klein zaaltje voor een twintigtal mensen. Ik suggereerde om de lezing ditmaal in de Asselberghszaal te organiseren, hier in het Instituut voor Aardwetenschappen, waarin toch een honderdtal geïnteresseerden kan ondergebracht worden.” “De ramp van eind vorig jaar is slechts het vertrekpunt. Ik wil het onderwerp opentrekken, en kaderen in de

 VRG-Alumni De twaalfde VRG-Alumnidag ‘Recht in beweging’ biedt — naast de gelegenheid om bij te praten met andere oud-studenten — gevarieerde voordrachten, een academische zitting en een receptie. Achteraf wordt iedereen uitgenodigd in het HdR.  11 maart, 11u30, College De Valk, Tiensestraat 41, 3000 Leuven  Info: Christine Verhoeven, (t) 016 32 54 81, [email protected]. ac.be, http://www.law.kuleuven.ac.be/ alumni/dag.html

 Geneesheren-Alumni In de cyclus ‘Actuele Medische Praktijkvorming’ staan er nog twee thema-avonden op het programma. Op 2 maart behandelen de sprekers nomenclatuur als instrument tot verdeling van het budget gezondheidszorg (R. Van den Oever) en erelonen en het sociaal statuut (H. Van Dijck). Op 9 maart komen de aansprakelijkheid van de arts (R. Van Goethem) en management (J. Van de Kerckhove) aan bod. De leergang is gratis, en biedt accrediteringspunten onder de rubriek “Ethiek en Economie”. Inschrijving is noodzakelijk.  2 en 9 maart 2005, 20u tot 22u30, Auditorium AZK, St.-Rafaël Leuven, Kapucijnenvoer 33, 3000 Leuven  Info: (t) 016 33 74 76, [email protected], http://www. vesaliusonline.be

algemene geologische context waarin het fenomeen zich voordoet. Ik richt mijn aandacht hierbij op de verschillende wereldstreken: wat is de situatie in de Stille Oceaan, hoe groot is de kans op dergelijke verschijnselen in de Middellandse Zee, en hoe zit het bij ons in België? Met mijn lezing wil ik ook enkele hardnekkige misverstanden rond tsunami’s uit de wereld helpen. Zo is een aardbeving slechts één van de mogelijke oorzaken. Grote onderzeese afstortingen, bijvoorbeeld, kunnen evengoed tsunami’s veroorzaken.” Verder komen enkele tsunami-rampen uit de geschiedenis aan bod: “Aan de hand van geologisch onderzoek kunnen we afleiden waar zich reeds

‘Over Tsunami’s & Aardbevingen’, 15 april, 20u, Asselberghszaal (ARDW 00.013), Instituut voor Aardwetenschappen, Redingenstraat 16, Leuven. Gelieve uw aanwezigheid op voorhand te bevestigen via [email protected]

De eerste lezing van dit jaar is die van Dietmar Mieth (Eberhards-KarlsUniversität Tübingen) ‘From Moral Theology to Ethics and Back Again’. In april volgt een symposium over thema’s in het denken van Dondeyne, met bijdragen van Antoon Vandevelde, Toon Braeckman en Bart Pattyn.  Lezing Dietmar Mieth: 4 maart, 16u, Promotiezaal, Naamsestraat 22, 3000 Leuven; symposium: 30 april, 14u, Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, Kardinaal Mercierplein 2, 3000 Leuven  Info: Ingrid Lombaerts, (t) 016 32 62 28, [email protected]. ac.be, http://www.hiw.kuleuven.ac.be/ dondeynejaar/

 Germanisten De jaarvergadering van de Germanistenvereniging Leuven begint met een muzikaal omlijste misviering in de kapel van het Pauscollege, met Jan Coghe als voorganger. Na een verwelkoming en toekomstperspectief door Annie Van Avermaet en een causerie door Willy Smedts, wordt de vergadering verdergezet bij een lunch.  6 maart, 10u30, Kapel Pauscollege, Hogeschoolplein 2, 3000 Leuven. Lunch om 13u in Salons Georges, Hogeschoolplein 15, Leuven  Info: Annie Van Avermaet, (t) 016 32 56 43, [email protected]

G KRIN WS U E I N

 Wijsgerig Gezelschap Naar aanleiding van 2005 Dondeynejaar zet een reeks initiatieven de betekenis van Dondeyne in de kijker.

vloedgolven hebben voorgedaan. Een klassiek voorbeeld is de onderzeese afstorting die meer dan 8.000 jaar geleden vloedgolven heeft veroorzaakt — tot vijf meter hoog — die landinwaarts de noordkusten van Schotland hebben geteisterd.” Maar waar wij wellicht nog het meest van wakker liggen, is de toekomst. Wat staat er ons te wachten? Daarover doen in de media de wildste verhalen de ronde. “Eén van die verhalen over de Atlantische Oceaan is dat van de vulkaan in Las Palmas. Er is een onderzoeksgroep die simulaties heeft gemaakt waaruit blijkt dat, indien de hele flank van de vulkaan in één keer heel snel de oceaan zou inschuiven, de Oostkust van de Verenigde Staten zou overspoeld worden met vloedgolven tot tien meter hoog. Dat is een pure simulatie. Er komen namelijk zoveel randvoorwaarden bij kijken dat je je terecht vragen kunt stellen bij de waarde van dergelijke voorspellingen.”

 Chemici De Chemici Leuven organiseren een informatieavond rond het thema ‘ICTechnologie : ook een zaak voor chemici’ met professor Stefaan De Gendt. Tijdens het verloop van de presentatie zal in detail ingegaan worden op de productiecyclus van silicium materiaal tot afgewerkte IC: een proces dat

te reduceren is tot een sequentiële herhaling van een aantal (chemische) basisstappen. Bij wijze van illustratie zal voor een aantal van deze processtappen dieper ingegaan worden op de scheikundige aspecten.  11 maart, 16u, lokaal G.01, Celestijnenlaan 200G, Heverlee  Info: Wim Dehaen, (t) 016 32 74 39, [email protected], http://www.chem.kuleuven.ac.be/chemici/

 Burgerlijk Ingenieurs VILv, de Vereniging van Burgerlijk Ingenieurs, stelt in samenwerking met Leuven Inc. een forumavond voor met als thema ‘Geneeskunde en technologie schuiven in elkaar’.  22 maart, 19u30, Kasteel Arenberg, Kasteelpark Arenberg 1, 3001 Heverlee  Info: Nicole De Smyter, (t)016 40 11 90, [email protected], http://www.vilv.be

KORTVORMING Forensisch DNA-onderzoek In het kader van het postacademisch vormingsprogramma ‘Multidisciplinair forensisch onderzoek – juridische en wetenschappelijke aspecten’ wordt op 17 maart de aandacht gericht op forensisch DNA-onderzoek. Sprekers zijn professor Frank Hutsebaut van de Faculteit Rechtsgeleerdheid, professoren Jean-Jacques Cassiman en Ronny Decorte van de Faculteit Geneeskunde en Pierre Van Renterghem van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie. Zij bespreken de principes en beperkingen van de wettelijke regeling van DNA-onderzoek, de specifieke toepassingen ervan, en het beheer van de DNA-databank. 17 maart, 18u tot 21u30, Auditorium De Molen, Kasteelpark Arenberg 50, Heverlee, Info: Inge Vandenberge, (t) 016 33 21 14, Inge.Vandenberge@dpav. kuleuven.ac.be

Dienst Permanente Vorming Krakenstraat 3, 3000 Leuven Infolijn: (t) 016 32 84 84, (f) 016 32 84 87 [email protected] http://dpv.kuleuven.be

theologie), GAS wereldgodsdiensten, interreligieuze dialoog en religiestudie, de Theologische Academie (zes vakken naar keuze), en het volgen van afzonderlijke vakken als vrij student.  23 april, 10u30, Maria-Theresia 01.03, Faculteit Godgeleerdheid, Sint-Michielsstraat 6, 3000 Leuven  Info: Annemie Dumoulin, (t) 016 32 38 73, [email protected]. ac.be, http://www.theo.kuleuven.ac.be/nl/ abituri/

 Alloreki

Farmaleuven nodigt geïnteresseerden uit op een infodag rond ‘Geneesmiddelen bij het levenseinde’, waarbij een aantal sprekers verschillende aspecten belichten. Muzikale intermezzi zorgen voor de nodige afwisseling.  16 april, 14u, Onderwijs en Navorsing, GA2, Herestraat 49, 3000 Leuven  Info: Alice Beckers, (t) 016 32 34 56, alice. [email protected], http:// www.alum.kuleuven.ac.be/farmaleuven/

Alloreki brengt een bezoek aan het Sportimonium in Hofstade. Het Sportimonium brengt het boeiende verhaal van de sport aan de hand van verrassende objecten, bijzondere foto’s en sprekende TV- en radiofragmenten. Het interactieve aspect maakt dat het museum ook kinderen aanspreekt. Het aantal deelnemers is beperkt tot 35 à 40, deelname is gratis en inschrijven is verplicht.  24 april, 14u, Strandgebouw, Tervuursesteenweg, 1981 Hofstade  Info: Katleen Samuël, (t) 016 32 91 81, [email protected], http://www.flok.kuleuven.ac.be/alumni/ In Campuskrant nr. 7 stond verkeerdelijk vermeld dat het algemene e-mailadres van Alloreki [email protected] is. Het juiste e-mailadres is: alloreki@faber. kuleuven.be — zonder ac dus.

 Theologisch Forum

 Geografen Alumni

Op de infodag van Godgeleerdheid en Religiestudies stelt het Theologisch Forum enkele opleidingen voor, die specifiek bestemd zijn voor mensen die al een diploma hebben: een verkort bachelorprogramma, masterprogramma’s, een certificaat voor godsdienstonderwijs, PAV praktische theologie (ziekenhuis-, gevangenis-, justitie-, jeugd-, parochie-, schoolpastoraal-

De Vereniging van Leuvense Geografen buigt zich met Jeroen Nachtergaele over het Vlaamse bosbeleid. De problematiek word toegelicht, en verder staat er een terreinbezoek op het programma.  30 april, 14u, Zaal Nieuwvliet, Lieven Gevaertplein 4, 8020 Oostkamp  Info: Marc Declercq, (t) 015 41 09 46, [email protected]

 Farmaleuven

campuskrant

–alumnikrant –

2.3.2005

11

WIN

Academische club ‘Nos Iungit Academia’

Gezocht: commilitones met ervaring MET ALUMNI-

”Wij zetten de romantiek van het clubleven op een volwassen manier verder”, zegt professor Bert Huyberechts, alumnus en voorzitter van Nos Iungit Academia (NIA), een academische club die oud-studenten al 44 jaar lang een socio-cultureel leven na Leuven biedt. Davy Coolen

CD-BONNEN EN EEN TRIP NAAR ROME

H

uyberechts: “Nos Iungit Academia, vrij vertaald ‘Onze Academische Club’, is opgericht in 1961. De wortels van NIA liggen in de woelige overgangsjaren voor de splitsing van de Leuvense universiteit. In die tijd was de stad nog tweetalig: de studenten hadden hun facultaire kringen, en elke taalgroep leefde en ontspande zich in zijn eigen milieu. Eenmaal je afgestudeerd was, lagen de zaken echter anders. Terwijl de Franstalige alumni voldoende mogelijkheden hadden om elkaar in groepsverband te blijven ontmoeten, bleven de Vlamingen meestal op hun honger zitten. Daarom sloegen enkele oud-voorzitters van Lovania de handen in elkaar om de romantiek van het clubleven met de commilitones op een volwassen manier verder te zetten. NIA was geboren.” “Onze club heeft van oudsher drie doelstellingen: een Vlaams gezelschapsleven op niveau ontwikkelen, contacten met universitaire kringen in andere steden en landen onderhouden, en samenwerken met plaatselijke Vlaamse verenigingen. Die socio-culturele inslag maakt ook vandaag nog de essentie uit van NIA. De clubleden worden vergast op causerieën en debatten, wandelingen, daguitstappen en reizen, recepties, diners en wijnavonden, barbecues, concerten en exposities. Er bestaat waarschijnlijk geen enkel aspect van het gemeenschapsleven in de ruimst mogelijke zin dat nog niet op ons programma heeft gestaan.” “Onze wekelijkse bijeenkomsten — vrijdagavond is NIA-avond — worden regelmatig opgeluisterd met een spreekbeurt. Zo kwam journalist Rudi Vranckx het afgelopen jaar spreken over het metier van oorlogscorrespondent, met professor Jean-Jacques Cassiman hadden we het over DNA-onderzoek en erfelijkheid, en professor Marc Waelkens heeft zijn archeologische op-

ADRESSENACTIE

Wegens het succes van de eerste editie wordt de alumnidatabank-actie verlengd. Zoek je oude klasgenoten, je vroegere medestudenten, je buren, ooms en tantes, neven en nichten, collega’s, vrienden en kennissen op in de databank en check of hun adresgegevens nog kloppen. Vind je een verkeerd adres en beschik jij over het juiste, meld dat dan aan Alumni Lovanienses. Met elke inzending neem je automatisch deel aan onze tombola (trekking eind mei), met als hoofdprijs een citytrip voor twee naar Rome! Per vijftien gecorrigeerde adressen ontvang je bovendien een cd-bon van 20 euro.

gravingen in Sagalassos toegelicht.” “Maar we gaan ook extra muros. Onze excursies brachten ons al in alle uithoeken van Vlaanderen — van het Oostende van Ensor tot het Fort van Eben-Emael — maar ook in de rest van Europa. De laatste jaren bezochten we de Franse wijnstreken en trokken we naar Corsica, Madeira en Schotland. Die uitstappen zijn tegelijk gastronomisch en cultureel-historisch bedoeld. Dit jaar staat Wales op het programma.” Verjongingskuur “De uitvalsbasis van NIA is al sinds jaar en dag de kelderverdieping van het Huis van de Vlaamse Leergangen in de Muntstraat. In 2005 komt daar een einde aan: we verhuizen naar de Leopold Istraat, vlakbij de Centrale Bibliotheek.” “Iedereen met een masterdiploma kan zich aansluiten bij NIA. Toch mik-

ken we vooral op alumni die al enkele jaren beroepservaring hebben. Stevige dertigers. Voor alle duidelijkheid: NIA is geen serviceclub waar je honderden euro’s moet neertellen om lid te worden. Voor het jaarlijkse clubgeld van 50 euro kan je aan minstens 20 activiteiten deelnemen. Dat maakt ons toch wel uniek.” “Tijdens onze hoogdagen in de jaren 60 en 70 hadden we zo’n 400 leden. Vandaag zijn er dat 135, nog steeds behoorlijk voor een club als de onze. De vergrijzing in onze rangen tegengaan met een stevige verjongingskuur: dat is onze voornaamste uitdaging.” Op 15 april wordt het nieuwe clublokaal van NIA feestelijk geopend. Info: NIA, Waversebaan 257, 3001 Heverlee, (t) 016 40 56 05, http://www.niaclub.tk.

Stuur het juiste én het foutieve adres met vermelding ‘Campuskrant’ naar [email protected]. ac.be of naar Alumni Lovanienses, Atrechtcollege, Naamsestraat 63, 3000 Leuven. Vergeet je eigen naam en adres niet te vermelden! http://www.alum.kuleuven.ac.be

PR IJ S ! Elke inzending van een gecorrigeerd adres wordt beloond met een ticket voor onze databasetombola. Wie vijftien adressen of meer instuurt, krijgt bovendien een cdbon van 20 euro. Deze keer werden twee bons gestuurd naar Maritta Schaevers (33 adressen), en één bon naar Els Geerts (15 adressen) en Jules Heirmans (16 adressen). Het Alumnisecretariaat dankt hen van harte voor hun medewerking.

30 jaar

(© Patrick Holderbeke)

UDL Kortrijk Van voedselveiligheid tot poëzie, van infectieziekten tot astrofysica: Universiteit Derde Leeftijd Kortrijk biedt haar meer dan 900 leden ook dit jaar weer een gevarieerde voordrachtencyclus. En op het programma stond deze keer ook een verjaardagsfeest: op 7 februari vierde UDL Kortrijk haar dertigjarig bestaan. Bij die gelegenheid werden de uittredende bestuursleden in de bloemetjes gezet, en hun opvolgers voorgesteld. Van links naar rechts: Gilberte De Meyer (uittredend lid Raad van Bestuur), Jozef Fache (uittredend ondervoorzitter), Edith Cardoen (uittredend voorzitter), Marcel Joniau (aantredend voorzitter), en Erna Callier (aantredend ondervoorzitter). http://www.kulak.ac.be/nl/Activiteiten/ UDL30/ftinhoud.htm

12

interview

2.3.2005

Leven na Leuven

campuskrant

Lieve Stappers, kinderrechtenexpert en winnares VRG-Alumniprijs

(© Rob Stevens)

“ Voor jonge verkeersslachtoffers worden geen witte marsen georganiseerd” “Soms kreeg ik de jongeren die ik moest verdedigen pas vlak voor de zitting voor het eerst te zien. Hoe kon ik op die manier voor dit individuele kind de rol spelen die ik moest en wou spelen?” Als jonge pro-Deoadvocate botste Lieve Stappers op de beperkingen van ons rechtssysteem. In haar verdere carrière — bij het onderzoekscentrum Kind en Samenleving, bij Child Focus en nu bij de vzw ZEBRA — is ze zich blijven inzetten voor kinderrechten. De alumnivereniging van rechtenstudenten beloont haar engagement met de VRG-Alumniprijs, die Stappers op 11 maart ontvangt. Interview Ines Minten

Lieve Stappers wordt het elfde lid van dit selecte clubje gelauwerde juristen, waar inmiddels ook Jef Vermassen, Christine Dekkers, Jean-Pierre De Bandt en Robert Vandeputte bij horen. Stappers is afgevaardigd bestuurder van de vzw ZEBRA. De vereniging behartigt de belangen van kinderen die rechtstreeks of onrechtstreeks het slachtoffer worden van een verkeersongeval: “Ik ben opgetogen dat er vanuit de juridische faculteit officiële appreciatie wordt getoond voor een problematiek die men doorgaans enigszins denigrerend tot de ‘softe’ materie rekent. Ik juich het toe dat de jury niet louter aan strikt juridisch-technische nominaties denkt.” Waarom precies kinderen? Die vraag krijgt Lieve Stappers voortdurend voorgeschoteld. “Ze vragen me soms zelfs of ik als kind iets ergs heb meegemaakt dat me die richting heeft uitgestuurd. Ik heb een geweldig goede jeugd gehad, dus daaraan zal het alvast niet liggen. Volgens mij was het iets heel gevoelsmatigs. Ik ben in de advocatuur gestapt met het idee jeugdrechter te worden, zoals anderen op een bepaald moment

beslissen om zakenman of verpleger te worden. Ik weet niet of je zulke keuzes rationeel kunt verklaren. Ik had opeens die ambitie en dus heb ik resoluut voor de jeugd gekozen.” Banalisering Als jonge pro-Deoadvocate verdedigde Lieve Stappers al het liefst jongeren. Door vaak met dergelijke zaken — en dus ook met jeugdrechters — in contact te komen, nam haar carrière al gauw een nieuwe wending. “Ik zou zo’n job mentaal niet aankunnen”, beweert ze. “Een jeugdrechter moet dagelijks fundamentele beslissingen nemen over het leven van kinderen en hij beschikt misschien wel over de juiste tools om dat goed te doen, maar door tijdgebrek of andere factoren heeft hij niet altijd de kans om ze terdege te gebruiken.” Eenzelfde frustratie ondervond Stappers als advocate: “Soms kreeg ik de jongeren die ik moest verdedigen pas vlak voor de zitting voor het eerst te zien. De meeste kinderen waren afhankelijk van hun ouders om bij hun advocaat te raken en dat liep vaak mis. Hoe kon ik

op die manier voor dit individuele kind VTM, en wil aandacht geven aan álle de rol spelen die ik moest en wou spe- jonge verkeersslachtoffers. “Elk jaar len? Er moesten structurele veranderin- zijn er meer dan 10.000 minderjarige verkeersslachtoffers, waaronder meer gen komen.” Haar drang om het rechtssysteem te dan 100 doden en meer dan 1.000 verbeteren bracht Lieve Stappers in eer- zwaargewonden”, zegt Lieve Stappers. ste instantie bij het onderzoekscentrum “En dan spreken we nog niet over al die Kind en Samenleving, dat de belangen kinderen die iemand verliezen in het van kinderen als groep behartigt. Van verkeer of getuige zijn van een verkeersdaaruit groeide ze stilaan uit tot expert ongeval, die moeten leren omgaan met in de kinderrechten. In 1998 werd Stap- een broertje in een rolstoel of een vader pers benoemd tot algemeen directeur die in coma ligt. Je vindt ze niet terug in van Child Focus, het Europees centrum de cijfers, maar zij zijn óók slachtoffers. voor vermiste en seksueel uitgebuite Ze hebben een schokkende of zelfs traumatische ervaring kinderen. opgelopen, maar Nu neemt ze het niemand weet met de vzw ZEBRA “Het stuit ouders goed hoe je daarvooral op voor kinvan minderjarige mee moet omgaan. deren die geconTerwijl de omgefronteerd worden verkeersslachtoffers ving in dergelijke met de gevolgen tegen de borst dat situaties net enorm van een verkeershun zaak voor de belangrijk is: als ongeval, een groep waarvoor ze altijd politierechtbank komt, jongeren kunnen terugvallen op al bijzondere symwaar ze bijvoorbeeld (groot)ouders, leerpathieën heeft moeten wachten krachten, vrienden gekoesterd: “De of lotgenoten hebproblematiek van naast iemand die zijn ben ze het minder de verkeersslachtsnelheidsovertreding moeilijk om de feioffers wordt te veel ten te plaatsen.” gebanaliseerd. Er komt betwisten.” Tot voor kort zijn veel meer jonbestond er geen geren die omkomen in het verkeer dan door moord, en enkele organisatie in Vlaanderen die hun ouders hebben evenzeer het gevoel zich het lot van deze jongeren aantrok. dat hun kind is omgebracht. Maar voor Daarom wil vzw ZEBRA hen speciaal hen worden geen witte marsen georga- in de kijker plaatsen door allerlei ininiseerd, en er is nauwelijks media-aan- tiatieven en onderzoek te stimuleren. dacht voor. Wat de ouders van minder- “Dankzij de VRG-Alumniprijs krijg ik jarige verkeersslachtoffers ook tegen de kans om deze problematiek ook op de borst stuit, is dat hun zaak voor de academisch niveau aan te kaarten. Ik politierechtbank komt, waar ze bijvoor- ben er dan ook wildenthousiast over.” beeld moeten wachten naast iemand die zijn snelheidsovertreding komt be- http://www.zebraweb.be twisten. Zulke banaliseringen worden Lieve Stappers krijgt de VRG-Alumniprijs als erg schrijnend ervaren.” overhandigd tijdens de VRG-Alumnidag op 11 maart. Info: http://www.law.kuleuven. Indirecte slachtoffers Vzw ZEBRA werd op poten gezet via het ac.be/alumni/dag.html Levenslijn-kinderfonds, een initiatief van de Koning-Boudewijnstichting en

campuskrant

faculty club

2.3.2005

13

Arenberg@FacultyClub met chef-kok Lieven Demeestere

Een nieuwe formule achter het fornuis Verandering van spijs doet eten, zo weten ze ook bij Faculty Club. “Op culinair vlak waren we al enige tijd op zoek naar vernieuwing en een constant kwaliteitsniveau,” zegt Tine Verhelst, directeur van Faculty Club. “Daarom hebben we eind 2004 een nieuw culinair concept opgestart: Arenberg@FacultyClub, een samenwerking met Lieven Demeestere, chef-kok van het vermaarde restaurant Arenberg in Heverlee-Egenhoven.” Benedict Vanclooster

S

“

inds 1 december vorig jaar verzorgen we op weekdagen de daglunches en de diners voor de universiteitsmensen en zakenlieden in de Faculty Club”, legt chef-kok Lieven Demeestere (midden op foto) uit. “Ikzelf blijf in de keuken van Arenberg, waar we een Michelin-ster te verdedigen hebben. Maar ik ontwerp wel de menu’s voor de Faculty Club, en coach het zeskoppige team dat er de maaltijden bereidt. Die koks vormen als het ware een traiteurdienst ter plaatse. Arenberg kiest ook de passende wijnen bij de gerechten. De bediening blijft in handen van het personeel van de Faculty Club zelf. Ook de prijzen bleven ongewijzigd.” De keuken van Demeestere is geschoeid op Frans-Belgische leest, en ligt in de lijn van Auguste Escoffier, een Franse meesterkok van rond de eeuwwisseling: “Ik draag inderdaad de traditionele keuken hoog in het vaandel. Pas als je die onder de knie hebt, kan je andere dingen uittesten.”

“Veel meer dan in het verleden moet de Faculty Club garant staan voor een correcte prijs-kwaliteitverhouding en een constant hoog niveau, zonder ups en downs. De bezoekers moeten vertrouwen kunnen hebben in wat er op hun bord komt. We werken met zoveel mogelijk verse producten en maken de desserts ter plaatse klaar. We zoeken naar originele gerechten, waarbij we de voorkeur geven aan producten uit de streek.” Zowel de Faculty Club als het restaurant van Demeestere verzorgen banketten en seminaries. Toch vreest de chefkok niet dat hij klanten zal verliezen aan Faculty Club: “Beide restaurants bestrijken een ander segment van de markt. De Faculty Club ontvangt veel grotere groepen dan wij in ons restaurant Arenberg. Zij krijgen wekelijks meer dan duizend gasten over de vloer, bij ons is dat maar de helft.” Vanaf deze zomer wordt ook het interieur van de Faculty Club in een nieuw kleedje gestopt, met modern vergader-

(© Rob Stevens)

comfort en gezellig tafelen als leidraad. Aan de eigenheid van het Groot Begijnhof — de thuishaven van Faculty Club die in 2000 op de Werelderfgoed-lijst

van Unesco geplaatst werd — wordt niet getornd. http://www.facultyclub.be

campuskrantquiz win een cd-bon ter wa arde van 100 euro

– advertentie –

Faculty Club Leuven Beleef Faculty Club en geniet bovendien van 25% korting*

Arenberg@FacultyClub, nieuw culinair concept �

16 karaktervolle vergaderzalen van 10 tot 124 personen

�

Keuze uit 4 All-in vergaderarrangementen: Standaard – Business – Executive - Avondarrangement

�

Lunch of diner in apart salon mogelijk

�

Efficiënte service & flexibiliteit

�

Gratis parking voor 200 wagens

�

Suggesties voor sportieve en culturele outdoor-activiteiten

�

Ideale ligging langs de Leuvense stadsring (E40/E314)

�

Als personeelslid van de K.U. Leuven kan u rekenen op 25 % korting* en wordt u geen BTW aangerekend voor elk evenement dat gefactureerd wordt op dienstadres.

Bezoek onze zalen op www.facultyclub.be * Deze korting is niet cumuleerbaar met andere kortingen.

INF ORMA TI E O F VRI JB LI JVEND E O FFER TE:

FAC ULT Y C L U B GROOT BEGIJNHOF 14 B-3000 LEUVEN �

�

TEL 016 32 95 00 FAX 016 32 95 02 E-MAIL [email protected] �

www.facultyclub.be

�

I

n elke Campuskrant met alumnibijlage — vanaf dit nummer — vindt u dit jaar drie vragen. Het antwoord op twee van die vragen vindt u in de krant zelf, het derde antwoord moet u elders zoeken. Wie alle vragen correct beantwoordt, maakt deze keer kans op een cd-bon ter waarde van 100 euro. Wie zes keer deelneemt, en daarbij een foutloos parcours aflegt, maakt bovendien kans op de hoofdprijs: een vakantie (vlucht en logies) voor twee personen (meer details in volgende nummers). Antwoorden aan: [email protected], of dit strookje opsturen naar het redactieadres (zie colofon). 1. Wie is de Rectoraal Adviseur Gelijke Kansen van de K.U.Leuven?

2. Uit welk materiaal is Llor opgebouwd?

3. Hoe heet het Studiecentrum voor Miniatuurkunst in Leuven?

14

onderwijs

2.3.2005

campuskrant

Onderwijsvernieuwing: OOI-project Latijn en Grieks

Studenten leren lezen Begrijpend lezen is niet eenvoudig. Je hebt er heel wat vaardigheden en kennis voor nodig. Het lezen van Latijnse en Griekse teksten is nog een graadje moeilijker. Dat beseften Toon Van Houdt en Luc Van der Stockt (Departement Klassieke Studies) ook. Ludo Meyvis

E

en OOI-project (Onderwijsgericht ontwikkelings- en implementatieproject) werd aangevraagd om deze problematiek aan te pakken, en projectmedewerkster Els Van de Walle hield het geheel op het spoor. We vroegen haar waar het project Leren lezen om draait — of, zoals het officieel heet: Het ontwikkelen en toepassen van leesstrategieen in een vernieuwd concept van taalbeheersing Latijn en Grieks. “In het verleden hadden onze studenten meestal wel een behoorlijke kennis van de morfologie en syntaxis van Latijn en Grieks, maar ze slaagden er onvoldoende in om die kennis in te zetten bij het lezen van teksten. Leesvaardigheid was het doel van een aantal filologische opleidingsonderdelen, maar expliciete aandacht voor leesstrategieën en leesproblemen ontbrak. In ons project willen we ons juist daarop concentreren. We hebben de essentiële vaardigheden opgesplitst in drie groepen: cognitieve, metacognitieve (bijvoorbeeld: kunnen nadenken over hoe je leest, weten hoe je fouten kunt rechtzetten) en motivationele vaardigheden (bijvoorbeeld: je zelfvertrouwen kunnen vergroten).” Praktisch graag “In de praktijk komt ons project neer op het ontwerpen van een leertraject dat die drie groepen vaardigheden bijbrengt. Elke student legt bij het begin van zijn eerste bachelor een diagnostische leestest af, om de docent in staat te stellen zijn leesstijl en leesproblemen te achterhalen en om op basis daarvan heel gedifferentieerd en geïndividualiseerd te kunnen werken. Die mogelijkheid is trouwens een van de meest gewaardeerde aspecten. Op dat leertraject is er een evolutie van sterke naar minder sterke begeleiding door de docent. In het begin staat die nog centraal. Hij demonstreert hoe je begrijpend leest, en doet voor welke redeneringen je daarbij maakt. Dan gaan de studenten zelf lezen, in kleine groepjes, en de docent geeft begeleidende commentaar. In de derde fase lezen de studenten volledig zelfstandig, en de docent beperkt zich tot correcties en feedback.” “Naast de eigenlijke leestraining maken de studenten ook oefeningen, enerzijds om hun noodzakelijke grammatica- en vocabulariumkennis te verstevigen, anderzijds om specifieke leesproblemen aan te pakken. Via tussentijdse toetsen wordt hun evolutie opgevolgd.” “Het project krijgt vorm in het leslokaal — of is dat leeslokaal? — en in oefeningen die via Toledo aangeboden worden. Daarnaast, en dat is vanuit theoretisch oogpunt een belangrijk pluspunt van het project, werken we aan de ontwikkeling van een leesgrammatica. Daarin vertrekken we van het leesproces en van de fenomenen die studenten daar kunnen tegenkomen en wordt de materie vanuit dat perspectief ingedeeld.” “Verder is ook onze leesproceswijzer erg belangrijk. Dat is een centraal document waarin uitgelegd wordt hoe je een Latijnse of Griekse tekst aanpakt, zo’n beetje het referentiepunt dus. En daarnaast werk ik ook aan een docentenhandboek. In nogal wat projecten bestaat het gevaar voor een stilzwijgende dood als de projectmedewerkers vertrokken zijn. Dat hebben we willen voorkomen.”

“Het project heeft, naast rechtstreeks praktisch nut voor de studenten, ook een afgeleid voordeel: er blijkt in het secundair onderwijs heel wat belangstelling voor te bestaan. We moeten geregeld voordrachten of workshops gaan geven over onze aanpak, wat op

termijn natuurlijk ook de aansluiting tussen secundair en universitair onderwijs bevordert.” “Uiteraard moet er hier en daar wat bijgeschaafd worden, maar na bijna één academiejaar ervaring weten we dat dit project een belangrijke lacune invult,

en dat het door de studenten erg gewaardeerd wordt.” http://millennium.arts.kuleuven.ac.be/ lerenlezen/

Opleidingen van DUO/ICTO

“Evaluatie ja, maar dan alleen met feedback” Up-to-date onderwijs is alleen mogelijk als docenten op de hoogte blijven van de meest recente ontwikkelingen op onderwijskundig gebied. DUO/ICTO wil daar via regelmatige opleidingen toe bijdragen. De afgelopen weken vonden er twee plaats, de ene gericht op Onderzoeksgebaseerd onderwijs, de andere op Evalueren en assessment. Ludo Meyvis

M

ieke Clement, stafmedewerkster van DUO/ICTO was nauw bij beide studiedagen betrokken. “Het was erg leuk om vast te stellen dat er heel wat belangstelling voor bestond, telkens zowat 75 docenten. Deze studiedagen stonden ook open voor hogeschooldocenten uit de Associatie. Op de studiedag over Evalueren waren die zelfs in de meerderheid.” “We hebben telkens theorie en praktijk met elkaar willen verzoenen. Er waren voordrachten van specialisten, maar ook workshops voor het uitwisselen van praktijkervaringen. Die gesprekken verliepen in een heel open sfeer, waarbij de grenzen van de faculteiten vlot overschreden werden.” “Onderzoeksgebaseerd onderwijs is een gevleugeld woord geworden, maar het blijft voor vele docenten een grote uitdaging om het in praktijk te realiseren. Het komt erop aan het op een realistische manier in te vullen. In nogal wat disciplines bestaat de idee dat

men alleen de studenten van de hogere jaren echt bij het onderzoek kan betrekken. Dat hangt natuurlijk af van je definitie. Studenten effectief zelf onderzoek laten doen is wellicht niet voor eerstejaars, maar dat wil niet zeggen dat je hen niet kan laten proeven van de onderzoekswereld. Je kunt hen een inleiding geven in de onderzoeksmethodologie en onderzoeksresultaten, je kunt hun kritisch vermogen aanscherpen. Je kunt hen een gevoel voor relativiteit bijbrengen door hen duidelijk te maken dat kennis tijd- en contextgebonden is. Dat is bagage die hen later in het feitelijke onderzoekswerk erg van pas zal komen.” “Wat het aspect evalueren betreft, zijn onze docenten er zich goed van bewust dat dit een continu proces is, dus niet iets dat alléén op het examen plaatsvindt. Evaluatie is een volwaardig en geïntegreerd deel van het leerproces. Dat leidt bijna automatisch tot meer tussentijdse evaluatiemomenten en vaak ook tot andere evalu-

atievormen. Belangrijk is daarbij dat de studenten niet het gevoel krijgen dat ze nu het hele jaar door examen hebben. Evaluatie moet dus ook voor hen iets opleveren, en dat bereik je alleen door extra aandacht te geven aan de feedback. Evaluatie mét feedback wijst studenten op bepaalde lacunes in hun kennis of hun vaardigheden, en spoort aan tot remediëring. Het vergt zeker extra inspanningen van de docenten om die tussentijdse evaluaties in te bouwen, maar ook zij winnen erbij. Door tussentijds te evalueren, krijgen ook zij feedback. Ze komen te weten waar studenten het nog moeilijk mee hebben, op welke punten ze hun aanpak eventueel moeten bijsturen. Door dergelijke opleidingen hopen we onze docenten aan het denken te zetten over hun onderwijspraktijk en hen bruikbaar en actueel materiaal te geven om hun taak nog beter te kunnen vervullen.” http://www.kuleuven.ac.be/duo-icto/

campuskrant

onderwijs

2.3.2005

15

Fundamenten juridisch in orde bevonden

Arbitragehof spreekt zich uit over bama en Associatie Op 23 februari was het heel even spannend. Het Arbitragehof moest zich op die dag uitspreken over een verzoek tot nietigverklaring van een aantal bepalingen uit het Structuurdecreet van 2003, waarin onder meer de invoering van de bama-structuur en de uitbouw van de Associatie worden geregeld. Ludo Meyvis

T

oon Boon, juridisch adviseur van het rectoraat, was er vrij gerust in. “Ach, in theorie kàn een vernietiging natuurlijk wel, maar

(9)

er wordt ook echt wel rekening gehouden met de feitelijke situatie, met het bestààn van bama en van de Associatie dus. De eisers, de vzw Universitas!, vooral bestaande uit enkele professoren en studenten van de VUB en de UA, hadden argumenten ontwikkeld waarmee het Arbitragehof het duidelijk niet eens was. Vlaanderen was volgens het Hof wel degelijk bevoegd om de bama-structuur in te voeren, en de Associatie mocht wél opgericht worden. Ook een aantal voor de K.U.Leuven minder relevante aspecten, betreffende enkele taalbepalingen voor Brussel, werden door het Hof in orde bevonden.” “Eén gedeelte van de eis werd door het Hof nog niet behandeld, omdat er een parallelle procedure loopt op basis van een nieuwere aangevochten

decretale bepaling. Die eis gaat over de vraag of de Vlaamse overheid zijn bevoegdheid kan delegeren naar een supranationaal orgaan, dat over de accreditatie van opleidingen moet beslissen.” “Eén eis van Universitas! werd wel ingewilligd. Oorspronkelijk was voorzien dat je na de academische bachelor-opleiding bepaalde beroepskwalificaties zou moeten hebben, anders gezegd: dat je met een academische bachelor op de arbeidsmarkt terecht zou moeten kunnen. De hoofddoelstelling, namelijk doorstroming naar het master-niveau, was geen probleem, maar die nevendoelstelling werd aangevochten. Met succes, zo bleek. De motivatie berust erop dat de bepaling van de studieduur voor een einddiploma — en een bachelor mét een

verplichte waarde op de arbeidsmarkt is in zekere zin een einddiploma — alleen toekomt aan de federale overheid, niet aan de Vlaamse. Die mocht dus geen ‘einddiploma’ van drie jaar creëren. Nu, voor de K.U.Leuven is die vernietiging geen probleem, omdat de hoofdbedoeling, namelijk doorstroming naar de master, gewoon behouden blijft. Voor ons was de mogelijke marktwaarde van een bachelor veel meer een zaak van de arbeidsmarkt dan van de universiteit.” “Dit arrest is vooral waardevol om wat het niét vernietigt. De bama-structuur en de Associatie werden door het Arbitragehof juridisch in orde bevonden, en dat is wat telt. Nieuwe procedures om dat fundament aan te vallen, zijn uitgesloten, omdat de beroepstermijnen inmiddels verstreken zijn.”

A S SOC I AT I E K .U. L E U V EN Hogescholen moeten in samenwerking met ‘hun’ universiteit zorgen voor

een voldoende onderzoeksinbedding van hun academische bachelors en masters. Maar wat heet voldoende? Voor Flora Carrijn en Ronnie Belmans is de academisering een oefening in associatiebreed leren denken over onderwijs en onderzoek. Maar daar moet ook wat tegenover staan. door Karla Venken

“Goodwill alleen kan niet blijven volstaan”

D

e vroegere hogeschoolopleidingen van het lange type heten voortaan academische bachelors en masters. ‘Academisch’ impliceert een voldoende wetenschappelijke ondersteuning, en verwevenheid van het onderwijs met wetenschappelijk onderzoek. “De overheid legt een lat, maar die kennen we nog niet”, zegt Flora Carrijn. Zij is de algemeen directeur van de Lessius Hogeschool in Antwerpen, en volgt de academisering op van de opleidingen handelswetenschappen, toegepaste taalkunde en vertaler-tolk. “We bepalen nu in de associatie de onderzoekscriteria voor onze academische opleidingen, en moeten hopen dat de overheid ons straks inderdaad zal taxeren op vereisten waar we zelf achter staan. Maar het geeft ons ook de mogelijkheid de eigen lat hoog te leggen, en zoals de Associatie K.U.Leuven internationale kwaliteitsstandaarden na te streven.” Voor professor Ronnie Belmans moet de academisering minstens uitdraaien op eenzelfde kwaliteitsgarantie voor alle opleidingen in de associatie. Hij leidt de onderzoeksgroep Elektrische Energie van het Departement Elektrotechniek van de K.U.Leuven, en begeleidt mee de academisering van onder andere de opleidingen industriële wetenschappen en techniek in de partnerhogescholen. Belmans: “Van elke opleiding kennen we de sterke punten van haar huidig onderzoek. Het lijkt me verstandig om die expertise lokaal te versterken, en de onderzoeksoutput van de ene instelling te laten doorwerken in het onderwijs van de andere. Ik moet bijvoorbeeld aan mijn studenten burgerlijk ingenieur een cursusonderdeel verlichting

geven. Ik moet dat ‘uit de boeken’ doceren, want zelf heb ik weinig onderzoeksexpertise op dat vlak. Onze partner in Gent, de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven, heeft een perfect uitgerust labo dat bovendien al jaren toegepast onderzoek verricht. Welnu, ik stuur mijn studenten dit jaar naar dat labo. Men verwijt onze associatie haar grootte en regionale spreiding, maar dat is nu net een stuk van haar kwaliteitslabel. Samen hebben we alle opleidingen in huis, en uiteenlopende onderzoeksspecialisaties.”

hand van bibliometrische gegevens: hoeveel wetenschappelijke publicaties van een bepaalde categorie kan je voorleggen, hoe vaak en waar werd je studie geciteerd, enzovoort. Voor onderzoek in de menswetenschappen is zo een weging vaak minder eenvoudig… ” Belmans: “De IWT-opleidingen in de Associatie K.U.Leuven hebben inderdaad al gezamenlijk de meetsleutels voor hun onderzoek goedgekeurd. Onderzoek kan variëren van zeer fundamenteel tot zeer toegepast, maar moet aangepast zijn aan het onderwijs. We kunnen dus niet zomaar ‘universitaire’ criteria toepassen op een verwante hogeschoolopleiding. De opleidingen tot industrieel ingenieur en burgerlijk ingenieur handelen beide over techniek, maar de eerste leunt dichter aan bij de

implementatie ervan dan de tweede. De gekozen meetsleutels voor het onderzoek zijn daarom niet zo vrijblijvend als sommigen denken, maar integendeel mee profielbepalend: waar willen we met deze opleiding naartoe?”

Ronnie Belmans en Flora Carrijn: “Academisering moet leiden tot dezelfde kwaliteitsgarantie voor alle opleidingen in de Associatie.”

Een uitgebreide versie van dit artikel kunt u lezen op http://associatie.kuleuven.be/ bezoeker/artikels/belmans_carrijn.htm

Meetsleutels Carrijn: “Voor het evalueren van de onderzoeksoutput zijn kwantificeerbare gegevens nodig. Technische opleidingen laten zich goed vergelijken aan de

(© Rob Stevens)

Karig Rationalisering van onderwijs en onderzoek impliceert zeker geen rationalisering van het personeel. De docenten moeten integendeel de tijd krijgen om aan goed onderzoek te doen. Flora Carrijn: “Niet al onze docenten hebben onderzoekservaring, of haalden een doctoraat. Tot het hogeschooldecreet van 1994 hadden hogescholen immers enkel een onderwijsopdracht. Ik ben een hevig voorstander van een pooling van academisch personeel op associatieniveau, en een zelfde rechtspositieregeling voor iedereen. Het personeelsbeleid moet associatiebreed gestroomlijnd worden om efficiënt te kunnen omgaan met onze karige tijd en middelen .” “De hogescholen pleiten voor een zelfde betoelaging als de universiteiten, nu ze aan een zelfde academische standaard moeten voldoen. De academisering vereist meer geld voor onderzoek. Er is enorm veel goodwill onder ons personeel aanwezig, en daar geraak je al een heel eind mee op weg. Maar goodwill alleen kan niet blijven volstaan. Als wij bereid zijn extra inspanningen te leveren voor een goede onderzoeksstructuur en een efficiënt onderwijssysteem van academisch niveau in de hogescholen, dan moet daar een budgetverhoging tegenover staan.”

16

cultuur

2.3.2005

KORTCULTUUR

Expo ‘Seks, Drugs & Rock ’n’ Roll in de Oudheid’

UUR KULtUUR: Narziss und Goldmund Pianotrio Narziss und Goldmund is niet alleen de naam van een klassieker van Herman Hesse, maar ook van het pianotrio van Wietse Beels (viool), Mieke De Lauré (cello) en Piet Kuijken (piano). De dualiteit van geest (Narziss) en emotie (Goldmund), en de zoektocht naar een harmonieuze versmelting van deze polen in de muziek, is van bij het ontstaan in 1999 de rode draad voor dit ensemble. Tijdens UUR KULtUUR speelt het trio pianomuziek van Schumann in een bewerking van Kirchner, en werk van Dvorak. 16 maart, 22u, Grote Aula, MariaTheresiacollege, Sint-Michielsstraat 6, gratis

Oorgetuigen Met Oorgetuigen organiseren Radio Scorpio, Kultuurraad en Café Libertad opnieuw een eclectisch radio-, muziek- en cultuurfestival. Het programma varieert van hiphop over rock tot stand-up comedy. Interviews, sessies en een debatavond kunnen gratis worden bijgewoond in café Libertad, en zijn tegelijkertijd live te beluisteren op Radio Scorpio (106 Fm). Van 1 tot 24 maart, telkens om 20u, Café Libertad, Muntstraat 28. Meer info en het volledige programma vindt u op http://www.oorgetuigen.be

Ithaka: Eau Revoir Ithaka brengt onder de noemer ‘Eau Revoir’ voor een laatste keer een ode aan het Stedelijk Zwembad op het Hogeschoolplein. Thema’s zijn tijd, schaamte en vergankelijkheid. Naast een tentoonstelling van jonge beeldende kunstenaars zijn er dit jaar veel extra’s. Uitschieter is het gratis concert van The Love Substitutes met Mauro Pawlowski en Rudy Trouvé. Van 9 tot 12 maart, Stedelijk Zwembad Leuven, gratis. Meer info: (t) 016 32 03 11, [email protected], http://www.kultuurraad.be

campuskrant

Roze balletten in de Oudheid De Centrale Bibliotheek was altijd al een bron van inspiratie, maar tot 30 maart kan je er ook terecht voor een reeks curiosa en instruerende afbeeldingen rond het thema Seks, Drugs & Rock ’n’ Roll in de Oudheid. De ideale pauze voor wie even genoeg heeft van de boeken. Els Spaas

S

“

eks, drugs & rock-’n-roll hadden in de Oudheid niet dezelfde subversieve bijklank als nu”, weten studenten Clara Boffin, Sara Boyen en Jonas Van Looveren, die de tentoonstelling coordineren. “Die taboes van nu waren volledig geïntegreerd in de maatschappij. Ons beeld van de Grieks-Romeinse cultuur als een gestructureerde, rationele maatschappij is dus zeker niet de volledige waarheid. Het irrationele, het chaotische was even belangrijk. Maar onze beeldvorming is gekleurd door de periode tussen de Oudheid en het nu: de christelijke cultuur heeft ervoor gezorgd dat de Apollinische component strikt gescheiden werd van de Dionysische. De Dionysische kant werd vergeten, en de klassieke oudheid kreeg zo een soort modelwaarde.” Senator Sexpistol “Het waren dan ook net zo goed hooggeplaatsten die deelnamen aan de zogenaamde bacchanalen: het was helemaal geen schandaal als die zich ook eens lieten gaan. Onze houding lijkt daartegenover nogal halfslachtig: emotie en intuïtie kunnen wel weer op een ruimere waardering rekenen, maar alleen zolang het bij woorden blijft. Nu ja, bij de Romeinen zie je wel een begin van die gespletenheid. Op een bepaald

moment werd de hele Bacchuscultus bij wet verboden. Ze vreesden dat de excessen een bedreiging zouden gaan betekenen voor de orde en de staat.” “De hoge participatiegraad aan de bacchanalen betekent ook dat het leeftijdsbereik erg groot was. Dus ook hele jonge jongetjes deden mee. En dat was geen pedofilie: jongens werden gewoon veel vroeger als volwassen beschouwd. Seks tussen mannen was trouwens bon ton, al zegt dat niets over de waardering van relaties tussen mannen. De afgebeelde mannen waren waarschijnlijk brave huisvaders. En uiteraard kenden ook vrouwen hun verzetjes. De Bacchuscultus was oorspronkelijk zelfs helemaal een vrouwenzaak.” Kama Sutra “Dé Oudheid bestrijkt een periode van meer dan 3.500 jaar, en de beschavingen waren geografisch sterk gespreid. Toch hebben ze veel gemeenschappelijk: wijn, opium, hasjiesj, hennep en de opzwepende, ritmische muziek kwamen overal voor. Natuurlijk zijn er wel klemtoonverschillen. In Mesopotamië bijvoorbeeld zijn er opvallend minder overblijfselen van frivoliteiten. Macht en oorlog leken daar belangrijker dan feest. Mesopotamië was ook een echt bierland: wijn moest er worden ingevoerd. In Egypte bleef seks, als we de

representaties mogen geloven, strikt beperkt tot religieuze contexten.” “De tentoongestelde voorwerpen hielden vaak verband met bepaalde gelegenheden. De Griekse drinkschaal met de afbeelding van de masturberende jongen bijvoorbeeld: die werd waarschijnlijk gereserveerd voor drinkfeestjes. Zo’n drinkschaal was dus niet iets dat je in elke keukenkast kon vinden. Maar het grote aantal versierde olielampjes, samen een Kama Sutra avant la lettre, suggereert dan weer dat die wel in gewone slaapkamers voorkwamen.” “De zeldzaamheid van de voorwerpen die we in deze tentoonstelling wilden laten zien, is trouwens moeilijk te interpreteren. Bij het zoeken van leuke stukken bleek dat er nog altijd een zekere gêne bestaat om pikante tafereeltjes tentoon te stellen. De olielampjes bleken vooral in de reserves te zitten. En de drinkschaal met de masturbatiescène bijvoorbeeld: die was wel tentoongesteld, maar met de afbeelding tegen de muur…” ‘Seks, Drugs & Rock ‘n’ roll in de Oudheid’, nog tot 30 maart, Centrale Bibliotheek. Maandag tot donderdag van 8u45 tot 19u, vrijdag van 8u45 tot 17u15. De toegang is gratis. Meer info: http://www.alfa.student. kuleuven.ac.be/tentoonstelling.php

Van links naar rechts: Clara Boffin, Sara Boyen en Jonas Van Looveren. Foto onder: drinkschaal met masturbatiescène. (© Rob Stevens)

Kringtonelenmaand en Interfacultair TheaterFestival In de maanden maart en april staat een stevige portie kringtoneel op het programma: in de aanloop naar het Interfacultair TheaterFestival voeren de toneelwerkingen van de kringen hun toneelstukken op.  Politika: ‘Midzomernachtdroom’ (14,15,16,17,18 maart, 20u, Zwartzusterskapel)  Historia: ‘Argonoia’ (20,21,22 maart, 20u, STUK Verbeeckzaal)  Interfacultaire toneelgroep Zapulski: ‘Echo’ (21,22,23,24,25 maart, 20u, Molens van Orshoven)  Babylon: ‘Hij is aan ’t zwijgen’ (21 (o.v.),22,23,24,25 maart, 20u, Zwartzusterskapel)  NFK: ‘Hotel Californië’ (11,12,13,14,15 april, 20.30u., Zwartzusterskapel)  Katechetika: ‘WWW’ (11,14 april, 20u, Theaterstudio Artforum)  Pedagogische Kring: ‘Help! of: Waar zijn we nu mee bezig?’ (18,19,20 april, 20u, Zwartzusterskapel) Een overkoepelende avond sluit de opvoeringenreeks definitief af met een prijsuitreiking, een demonstratiemoment en een receptie. 21 april, 20u, STUK Ensemblezaal Info: Benedicte Degraeve, benedicte. [email protected], http://www.leuvenspeelt.be

Cultuurbeleid 2005

“Cultuur is aan de K.U.Leuven geen vrijblijvende bezigheid” Iedereen kent UUR KULtUUR, en ook de beiaardklokken hebt u waarschijnlijk al horen luiden. En het zou ons allerminst verbazen, mocht u uit het blote hoofd nóg een aantal culturele K.U.Leuven-activiteiten kunnen opnoemen. Cultuur leeft aan onze universiteit, zoveel is duidelijk. De K.U.Leuven neemt haar culturele missie dan ook heel serieus. Dat blijkt uit het zopas bekend gemaakte Cultuurbeleid 2005.

V

ice-rector Marc Vervenne, voorzitter van de Commissie Cultuur: “De centrale boodschap in onze beleidstekst is inderdaad dat cultuur aan de K.U.Leuven geen vrijblijvende bezigheid is, maar deel uitmaakt van de grote vormingsopdracht van de universiteit. Cultuur — in alle betekenissen van het woord — is complementair aan onderwijs en onderzoek, en treedt ermee in wisselwerking.” Het cultuurbeleid van de K.U.Leuven werd onlangs helemaal geherstructureerd. “Dat klopt. Tot 2003 had je de Cultuurcommissie, met aan het hoofd professor Rombouts. Toen hij met emeritaat ging, was de tijd rijp om het hele cultuurbeleid te herdenken — een werk

waar Rombouts overigens zelf al mee begonnen was. De Cultuurcommissie werd de Commissie Cultuur, die voortaan bestaat uit zowel AP als ATP en twee studentenvertegenwoordigers. Als ‘aangever’ van de Commissie Cultuur werd de Adviesraad Cultuur in het leven geroepen, waarin ook mensen van buiten de universiteit zetelen, uit de Associatie, bijvoorbeeld, en uit het cultuurbeleid van stad en provincie, én ook cultuurproducenten. De Adviesraad zorgde, onder de leiding van professor Luc Verpoest, vorig jaar voor een zeer degelijke adviesnota, en die resulteert nu dus in een beknopt standpunt Cultuurbeleid 2005.”  pagina 17

campuskrant

cultuur

2.3.2005

17

KORTCULTUUR Lenteconcerten Ensembles

(© Rob Stevens)

 Pati Pati: Siya Nqonqoza (We are aknocking), een mengelmoes van wereldliederen, samenzang, inspirerende teksten en beeldprojecties. 15 maart, 20u, Begijnhofkerk. Info en tickets: (t) 016 32 55 95 en up@upar. kuleuven.ac.be. Algemene info en info concerten Gent en Waregem: http://www.kuleuven.ac.be/up/pati  UHO: een muzikale cocktail met op het programma o.a. Symfonia Hungarica van oude bekende Van der Roost. 16 en 18 maart, 20u15, Pieter De Somer-aula. Info: http://www.uho.be  USO: de tiende symfonie van Shostakovitch en het celloconcerto van Dvorak. 24 en 25 maart, 20u15, Pieter De Somer-aula. Info: http://uso.studentenweb.org/concerten.php

Filmforum Dondeyne-jaar

Godfried-Willem Raes met muziekautomaten in De Nieuwe Reeks

“Over vijftig jaar zijn er geen symfonische orkesten meer” Tubi, Flex, Puff, Trump, Llor en Harma. Het zijn enkele van de originele namen die de Gentse muziekmaker Godfried-Willem Raes gaf aan zijn zelfgebouwde muziekautomaten. De man en zijn machines treden op 17 maart als het M&M Ensemble op in De Nieuwe Reeks, een concertreeks voor avontuurlijke oren.

G

odfried-Willem Raes (53) is afgevaardigd bestuurder en artistiek leider van Stichting Logos, een organisatie die zich toelegt op de promotie van nieuwe muziek en audiokunsten. Daarnaast doceert hij compositie aan het Gentse Conservatorium, waar hij zelf piano, klarinet en slagwerk studeerde. Raes componeert, fabriceert, musiceert, maar noemt zichzelf het liefst een ‘muziekmaker’: “Het is een open begrip, niet zo beladen als ‘componist’, waarbij we spontaan denken aan iemand die bolletjes op papier zet. ‘Muziekmaker’ verwijst naar het nemen van je verantwoordelijkheid als kunstenaar, en dat impliceert bijvoorbeeld het maken van instrumenten. Het woord heeft iets lichtvoetigs — het doet me aan jongleurs denken.” “Er zijn op de hele wereld een vijftal

mensen die, net als ik, geautomatiseerde instrumenten bouwen. In de jaren zeventig ontwikkelde ik al instrumenten door elektronica te gebruiken. Pas later kwamen de automaten. De jongste tijd bouw ik er onophoudelijk aan. Hoe zo’n robot eruit ziet? Je moet denken aan de vroegere draaiorgels, maar mijn automaten zijn niet louter reproductief: ze kunnen ook luisteren en interactief zijn. Ik maak robots waaraan de mens meta-instructies geeft. Zo heb ik zelf meer plezier aan het sturen ervan.” De man met de hamers Llor, Raes’ meest recente muziekautomaat, bestaat uit twaalf grote inox klankschalen. Die worden met verschillende soorten hamers bespeeld, en brengen zo diverse geluiden voort. Het ding is manshoog en weegt enkele honderden kilo’s. Llor maakt deel uit van het M&M-ensemble, een orkest waarin de interactie tussen muzikanten en machines centraal staat. “In De Nieuwe Reeks zullen we enkele ‘klassiekers’ van de automatische muziek spelen, zoals werk van de componist Nancarrow. Maar er zullen ook stukken met radar te horen zijn die ik gemaakt heb. Bewegingen van een arm of van heel het lichaam beïnvloeden en controleren daarbij rechtstreeks de geluiden die de automaten produceren. We proberen een staalkaart te geven van de mogelijkheden van de automatische

 pagina 16

vrager ook kunnen aantonen wat de meerwaarde van de productie is.”

“De Commissie Cultuur beschikt over een budget, waarmee ze op heel gerichte wijze cultuurevenementen en -producties subsidieert. De ‘gouden regel’ daarbij is: hoe bereiken we een zo breed mogelijk (studenten)publiek? Vorig academiejaar hebben we in die optiek beslist om UUR KULtUUR naar de avond te verhuizen, en we merken dat de deelname van studenten beduidend hoger is. We proberen een strikt subsidiebeleid te voeren, zonder bureaucratisch te worden. Voor we een project subsidiëren, willen we eerst duidelijk weten wat het inhoudt en moet de aan-

Partners in cultuur “De Commissie Cultuur zou niet kunnen functioneren zonder zijn ‘veldwerkers’ en ‘partners’. Allereerst is er de cel Cultuurcoördinatie, die de praktische kant van het culturele leven aan de universiteit regelt. Verder werken we ook nauw samen met het Festival van Vlaanderen, Elisabethiade en met het stads- en provinciebestuur. Maar onze belangrijkste partners zijn STUK en Kura (Kultuurraad). Die laatste vragen we trouwens altijd om advies bij dossiers waarbij studenten betrokken zijn.” Hamid Douibi, voorzitter Kura: “De

muziek. Maar er spelen ook altijd muzikanten mee. Dankzij speciale interfaces kunnen de machines luisteren naar de instrumenten en erop inspelen.” Onhandige violen Achter Raes’ vernieuwingen schuilt een duidelijke filosofie. “Ik vind het heel vreemd dat de muziek van de twintigste eeuw nog altijd werkt met instrumenten uit de zestiende en zeventiende eeuw. Het is alsof ze geen eigen instrumentarium heeft kunnen ontwikkelen. We rijden met auto’s, gebruiken microgolfovens, maar we spelen nog altijd op negentiende-eeuwse violen. Zo’n onhandige dingen.” Dat de muziekwereld niet opgezet is met zulke uitspraken, spreekt voor zich. Raes ondervindt dan ook steeds meer vijandelijkheid vanuit die hoek. Onterecht, vindt hij: “Ik ben er helemaal niet op uit om muziekinstrumenten af te schaffen. Ik plaats er nieuwe dingen naast, en verruim zo de expressiemogelijkheden van de mens. De traditionele instrumenten hebben volgens mij geen toekomst. Over vijftig jaar zijn er geen symfonische orkesten meer.” (ks) M&M Ensemble in De Nieuwe Reeks, 17 maart, 20u, STUK Ensemblezaal, Naamsestraat 96. Om 19u15 geven Mattias Parent en Godfried-Willem Raes een inleidende lezing. Het volledige programma van De Nieuwe Reeks vindt u op http://www.denieuwereeks.be

herbepaling van het cultuurbeleid is na de oprichting van STUK een tweede grote stap in het cultuurbeleid van de K.U.Leuven. Studenten aanzetten tot cultuurbeoefening en kritische reflectie erover, daar gaat het om. Ithaka, ons jaarlijkse beeldende-kunstevenement, is een mooi voorbeeld van waartoe zoiets kan leiden.. En dan is er ook nog het gloednieuwe Studium Generale, een vormingspakket dat studenten meer inhoudelijk wil betrekken bij culturele producties: hoe komt een bepaalde kunstvorm tot stand, hoe wordt een theaterproductie gemaakt…?. Studium Generale wordt geen tweede ‘Lessen van de XXIste eeuw’, maar wil het bestaande culturele aanbod aan de

In het kader van het Dondeynejaar organiseren Dondeynehuis/ Lerkeveld en Men(S)tis een driedelig filmforum rond het thema ‘Vreugde en Hoop / Tijd’. De titel verwijst naar de naoorlogse mentaliteit waarin Dondeyne zijn ideeën ontwikkelde. Op het programma staan Goodbye Lenin! (Wolfgang Becker, 2003), Gods and Generals (Ronald F. Maxwell, 2002) en The Murder of Emmett Till (Stanley Nelson, 2003). Professor Sylvain Debleeckere leidt de films in, en na afloop van elke vertoning wordt iedereen uitgenodigd deel te nemen aan een nabespreking. 8, 15, 22 maart, 20u, zaal Heliand, Waversebaan 220, Heverlee. Vooraf inschrijven via erik.vanleeuw@abh. kuleuven.ac.be. Meer info: (t) 016 32 86 99, http://www.menstis.be (onder ‘producties’)

Staten Generaal Cultuur Cultuurcoördinatie organiseert op 17 maart een informatieve Staten Generaal, waarop alle cultuurmakers en -minnaars — student, personeelslid of alumnus — uitgenodigd zijn. Na een korte voorstelling van de nieuwe beleidsnota Kunst & Cultuur (zie artikel elders op deze pagina’s) en een toelichting over de commissies en raden, volgt een praktisch luik. Daarin wordt informatie aangeboden over subsidies, logistieke hulp en informatiekanalen. Op het einde kan iedereen of elke vereniging zijn/haar specifieke probleem voorleggen. Een receptie sluit de avond af. 17 maart, 20 u, Promotiezaal Universiteitshal, Naamsestraat 22. Info en inschrijving: (t) 016 32 03 40, [email protected], http://www. kuleuven.ac.be/cultuur

K.U.Leuven bundelen, er structuur in brengen. In 2005 tracht Kura van zijn kant culturele studentenorganisaties zoals Radio Scorpio, Existenz Maximum en de Nieuwe Reeks maximaal op het terrein te ondersteunen.” Vervenne: “Er is in ons beleidsstandpunt zowel aandacht voor continuïteit als voor vernieuwing. Het bestaande culturele aanbod moeten we consolideren, maar daarnaast willen we ook blijven investeren in nieuwe initiatieven.” Het standpunt Cultuurbeleid 2005 vindt u op http://www.kuleuven.ac.be/cultuur/ cultuurbeleid_2005.htm

18

advertenties

2.3.2005

campuskrant

– advertentie – Top ranked by the Economist Business Intelligence Unit and the Financial Times

the Autonomous Management School of Ghent University and Katholieke Universiteit Leuven

INTERNATIONAL MBA PROGRAMME

MASTERS PROGRAMMES

‘a tradition of academic excellence’

‘a unique combination of skills acquisition, thinking & doing’

The International MBA programme at Vlerick Leuven Gent Management School is

Vlerick Leuven Gent Management School offers three full-time, English taught

a general management programme that challenges young executives to attain the

Masters programmes for aspiring business professionals, who know where they

very highest levels in their careers. It has been running since 1968 and has literally

want to go, and need the right management foundation to help get them started.

thousands of alumni working in all levels of senior management and academia in

Each programme runs for one academic year at our Gent Campus.

over 70 countries, providing a readymade global network for new graduates. The academic tradition of our partner universities K.U.Leuven and Ghent University is

• Masters in General Management

rounded with the practical input of the innovative Flemish business community to

• Masters in Marketing Management

deliver the only internationally quality-approved MBA available in Belgium.

• Masters in Financial Management

The programme is now available in four different formats:

Ω Practice-based programmes: Case studies, guest lecturers, company visits, it’s

Part-time Gent Campus

English spoken Dutch spoken

Leuven Campus

English spoken

Full-time

all part of the (business) game! You will be able to put theoretical concepts into practice in real-life business situations.

Ω Intensive training in management skills: A successful manager not only needs an in-depth theoretical grounding but also has to acquire a wide range of pracEnglish spoken

Applicants hold a university degree, have at least three years’ work experience

tical skills. That’s why emphasis is put on teamwork and the development of efficient presentation, negotiation and meeting skills.

Ω Interaction of small groups, multidisciplinarity and an international perspective:

and must pass the admission test.

Every day you work together with students from different backgrounds, universities

Ω COME AND MEET US AT OUR OPEN DAYS! An excellent opportunity to

and nationalities. Group discussions, cases and group presentations are of

visit our campus and get to know our current participants: ΩΩ Tuesday 8 March 2005, 7pm, Ghent ΩΩ Thursday 17 March 2005, 7pm, Leuven ΩΩ Tuesday 24 May 2005, 7pm, Ghent

crucial importance.

Ω Permanent assessment: Tired of exams and theses? Don’t worry! At Vlerick Leuven Gent Management School it is your performance in practice presentations, class preparations and in-company projects that constitutes the basis for permanent assessment.

Interested? For more information, go to www.vlerick.be/master or www.vlerick.be/mba and download the brochures or request a hard copy via Sofie Beyaert, tel. +32 (0)9 210 98 00, [email protected]

Applicants hold a university degree and must pass the admission test.

Ω ADMISSION TEST DATES: 31 March, 13 July and 1 September 2005

– advertentie –

Parel van prestige, oase van rust. Een kleinood in hartje Leuven. Vroeger was dit het huis van Guy Morillon, secretaris van Keizer Karel. Vandaag is het een geklasseerd gebouw, prachtig gerestaureerd tot een 4-sterren boutiquehotel met 40 kamers die stuk voor stuk anders zijn. Een service van topniveau en een intieme sfeer maken dit de gedroomde plek om echt te genieten. Buitengewoon en tijdloos. owned and managed by

Informatie en reservatie

Onze-Lieve Vrouwestraat • B-3000 Leuven • Belgium Tel. +32-(0)16 21 31 41 • Fax +32-(0)16 22 31 00 [email protected] • www.kloosterhotel.com

Geniet van 30 % korting! Contacteer ons voor het speciaal KU-Leuven tarief

campuskrant

valvas

2.3.2005

Doctoraten Wetenschappen 17 febr., Laurens Boeckx, Study of the Sound Field In and Above Porous MaterialsCharacterization of Sound Absorbing Materials. 17 febr., Nam So, Molecular Genetic Evidence for Sympatric Reproductive Isolation of Two Large Migratory Catfishes in the Mekong River. 23 febr., Jonathan Coussement, Integrable Systems of Toda Type Related to Orthogonal Functions. Toegepaste Wetenschappen 18 febr., Gudrun De Gersem, Kinaesthetic Feedback and Enhanced Sensitivity in Robotic Endoscopic Telesurgery. 2 maart, Tiene Nobels, Ontwerp en realisatie van een Braillecomputermuis. Bio-ingenieurswetenschappen 14 febr., Wouter Gys, Substantiated Evidence for the Involvement of Arabinoxylans, Endoxylanases and Endoxylanase Inhibitors in Refrigerated Dough Syruping. 17 febr., Herm Zweerts, Ageing, Biodegradation and Composition of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons and Mineral Oil in Soils. 2 maart, Cindy Boonen, On-Line Measurement and Modelling of Dynamic Plant Responses to Variations of the Microenvironment. Psychologie en Pedagogische Wetenschappen 10 febr., Tim Smits, Comparative Optimism: Observations on the Nature, Causes, and Consequences of Self-Other Differences in Perceived Event Likelihoods. Letteren 16 febr., Gregory Vercauteren, In naam van de sociale vooruitgang. De rol van de overheid in het sociaal overleg in België 1944-1981. 2 maart, Geert Hellemans, Etude phonetique et graphique du [j] (jod) en grec mycénien. Rechtsgeleerdheid 22 febr., Annick De Wilde, Boedelschulden in het insolventierecht.

and Clinical Development. 1 maart, Ellen De Schrijver, Fatty Acid Synthase: A Potential Target for Antineoplastic Therapy? Economische en Toegepaste Economische Wetenschappen 17 febr., Sandra Rousseau, Selecting Environmental Policy Instruments in the Presence of Incomplete Compliance. 17 febr., Sofie Van der Meulen, Quality of Financial Statement Reports: Impact of the External Auditor and Applied Accounting Standards. 28 febr., Grzegorz Darkiewicz, Value-at-Risk in Insurance and Finance: the Comonotonicity Approach.

Benoemd of onderscheiden Professor Jos Vander Sloten, hoogleraar aan de Afdeling Biomechanica en Grafisch Ontwerpen van de Faculteit Toegepaste Wetenschappen, werd verkozen tot ‘President-elect’ van EAMBES, de European Alliance for Medical and Biological Engineering and Science. Deze alliantie werd opgericht in 2003 en overkoepelt, in het vakdomein van de medische technologie, 21 nationale wetenschappelijke verenigingen, 4 transnationale verenigingen en 25 onderzoeksinstituten. De Stichting tegen Kanker reikte op 18 februari onderzoeksbeuren uit voor klinisch onderzoek. Het team van professor Kristiaan Nackaerts, verbonden

aan de Afdeling Pneumologie UZ Gasthuisberg, werd bekroond voor het project ‘The NELSON Trial (Nederlands-Leuvens Longkanker Screening Onderzoek), a randomized clinical trial for lung cancer screening in high-risk subjects’. Het toegekend bedrag is  150.000 en is verdeeld over 3 jaar. De teams van professors Machiels en Haustermans van de Université Catholique de Louvain, Unité d’Oncologie Médicale, en van professor Karin Haustermans, verbonden aan de Afdeling Digestive Oncology & Experimental Radiotherapy UZ Gasthuisberg, werd  50.000 toegekend, verdeeld over 3 jaar. Zij kregen deze geldsom voor hun project ‘Phase II study of preoperative Capecitabine, Cetuximab and external beam radiotherapoy followed by surgical resection in patients with locally advanced adenocarcinoma of the rectum’. Het team van professor Ignace Vergote, verbonden aan de Afdeling Gynaecologie-Verloskunde, kreeg een bedrag van  150.000, verdeeld over 3 jaar, voor het project ‘A Clinicoproteomic Study of Patients with Cervical and Endometrial Malignant Tumours’. Doctor Vera Vanhentenrijk, verbonden aan de Afdeling Morfologie en Moleculaire Pathologie, werd bekroond voor haar project ‘Subclassification of the heterogeneous group of diffuse large B cell lymphoma by expression profiling, using comparative expressed sequence hybridization, as a mean to predict survival’.

In Memoriam De universitaire gemeenschap neemt afscheid van Professor J.C.F. Nuchelmans, emeritus hoogleraar aan de Faculteit Letteren, geboren op 31 augustus 1920 en overleden op 7 februari 2005.

– advertentie –

Sara Brouckaert

Dat is deze die dit heeft gezegd De rectorsverkiezingen komen eraan. Dat betekent dat we met z’n allen een spannende tijd tegemoet gaan, de kandidaten op kop. Die zullen zich van hun beste kant moeten laten zien, dat spreekt voor zich. U vraagt zich misschien af wat die verkiezingen in onze taaltip te zoeken hebben. Op zich niets. Ik had dit stukje evengoed kunnen beginnen met enkele zinnen over de paringstrek van de roze zalm of de perenpluk in Hoepertingen. Waar het me om te doen is, zijn de aanwijzende voornaamwoorden. Deze en dit, die en dat, ze zien er weerloos en onschuldig uit maar lokken dagelijks honderden, neen duizenden mensen in de val. Wat zeg ik? Hele volksmassa’s laten zich vangen aan die wolven in schaapsvacht. Vergeef me de literaire overdrijving, beste lezer. Wat ik wil duidelijk maken, is dat fouten in het gebruik van terugwijzende en vooruitwijzende voornaamwoorden bij de meest gemaakte fouten in het Nederlands horen. Vandaar: enkele stelregels. Die en dat kunnen verwijzen naar een eerdergenoemde persoon of zaak, deze en dit verwijzen naar iets dat nog moet volgen: ‘Het heeft gevroren. Dat (en niet dit) brengt heel wat ongemak met zich mee’. We schrijven dat omdat we terugverwijzen, namelijk naar het feit dat het gevroren heeft. Een ander voorbeeld: ‘België stond enkele dagen in rep en roer door de komst van president Bush. Die (en niet deze) was tevreden over de verzorgde ontvangst’. We schrijven die omdat we terugverwijzen, namelijk naar president Bush. Ook voor het meervoud gebruiken we die, zoals geïllustreerd is aan het begin van dit stukje: ‘…de kandidaten op kop. Die zullen zich van hun beste kant moeten laten zien’. Deze en dit gebruiken we om te verwijzen naar iets dat nog moet komen. Bijvoorbeeld: ‘Wat ik u zeggen wilde, is dit: gebruik de juiste voornaamwoorden’. Of nog: ‘De zaak is deze: mijn auto heeft het net laten afweten’. Waarom zien we dan toch zo vaak deze als verwezen wordt naar iemand die al is genoemd? ‘De journalisten verdrongen zich voor een interview met de minister van staat. Deze was echter niet bereikbaar voor commentaar.’ Lijkt niets mis mee, toch? Wel, beste lezers, daar ís ook niet echt iets mis mee, zolang het formeel taalgebruik betreft. In erg schrijftalige of formele taal kan deze wel terugverwijzend worden gebruikt, maar als u het mij vraagt doet u het beter zo weinig mogelijk. Gebruikt u het toch, let er dan op dat deze verandert in dezen als er meer dan één persoon in het spel is. Hier eindigt het verhaal over de aanwijzende voornaamwoorden natuurlijk niet. U hebt misschien gemerkt dat ik hierboven al geschreven heb ‘dit stukje’. Dat komt omdat dit stukje een buitentekstelijke realiteit is. Wie op straat een mooie wagen ziet staan, zegt spontaan: ‘dit is een mooie wagen’ of ‘dat is een mooie wagen’. De regels van de binnentekstelijke verwijzing zijn dan vanzelfsprekend niet van toepassing. Wat wel van belang is, is of het voorwerp of de persoon waarnaar verwezen wordt dichtbij of veraf is. We hebben het over ‘dit meisje’ en ‘deze auto’ als ze vlakbij ons zijn. Bevinden ze zich verderop, dan zeggen we ‘dat meisje’ en ‘die auto’. Maar dat wist u natuurlijk al. We hebben immers ook zoiets als taalgevoel. En dat taalgevoel protesteert als we op tv een zin horen als ‘dat is deze die dit heeft gezegd’. Brrr.

world.wide.wetenschap

Sociale Wetenschappen 21 febr., Koen Hermans, De actieve welvaartsstaat in werking. Een sociologische studie naar de implementatie van het activeringsbeleid op de werkvloer van de Vlaamse OCMW’s. Geneeskunde 16 febr., Raf Bisschops, Ligand and Electrically Induced Activation Patterns in Myenteric Neuronal Networks. Confocal Calcium Imaging as a Bridge Between Basic and Human Physiology. 18 febr., Steph Potgieter, The Study of Attention Deficits in Very Low Birth Weight Children. 21 febr., Steven De Vleeschouwer, Autologous Dendritic Cell-Based Vaccine Against Malignant Gliomas: Preclinical

[ taal ] TiP

19

Ludo Meyvis Campuskrant offreert u handenvol populariserende of, als we het echt niet laten kunnen, zelfs heel ernstige wetenschappelijke sites, rijp voor uw voetnoten NASA-rapporten Als u wil weten waar de NASA zich zo al mee bezighoudt, kunt u misschien even een paar tienduizenden rapporten doorlezen. Een handige zoekfunctie maakt het geheel vrij toegankelijk. Verwacht echter geen gefezel over hoe mooi de sterrenhemel wel niet is: het gaat om taaie, grondige technische tractaten. Maar dat was natuurlijk net waar u naar op zoek was. http://ntrs.nasa.gov/

w w w. begi jnho f co ngr e shot el . be

Alles Als die van Yale, Stanford en Oxford gaan samenzitten, krijg je Alllearn, een portaalsite met ongeveer 12.000 geannoteerde en academisch snor zittende websites, van archeologie tot zoölogie. Eigenlijk zouden we u niet mogen vertellen dat we daar voor deze onvolprezen rubriek wel eens in gaan zitten snuisteren, maar u kent ons, we zijn gewoon té goed. Klik op Library en geniet. http://www.alllearn.org

20

de buitenkant

2.3.2005

campuskrant

Vragevuur

in BEELD

Professor Joost Lowyck (63), voorzitter Academisch Vormingsinstituut voor Leraren

“Strijkkwartetten, lavendelvelden, en blauwe ogen”

(© Rob Stevens)

Trainspotting Op 10 februari kregen scholieren uit het secundair onderwijs al even de gelegenheid om een universiteitsles bij te wonen, tijdens Open Lesdag. De onderwerpen van de lessen varieerden van ‘vrouwen in de Griekse tragedie’ tot ‘behandeling van spierverkortingen’. Professor Bart Nauwelaers van het Departement Elektrotechniek toonde tijdens zijn open les hoe je een elektrische trein aan een constante snelheid kan laten voortbewegen — of die nu op een recht stuk, in een bocht of op een helling rijdt.

(© Rob Stevens)

Bar warm De nieuwe bar werd al meteen druk bevolkt tijdens de feestelijke heropening van Alma 2 op 14 februari. De warme, rode kleuren — voor de kenners: soft industrial look — van het vernieuwde Alma 2 en de muziek van ‘Rencontrez l’ Amour’ pasten perfect bij Valentijnsdag. A2 zal in de toekomst niet alleen hongerige magen vullen: het restaurant moet uitgroeien tot een multifunctionele pleisterplaats.

colofon campuskrant C a mpusk r a nt Driewekelijks tijdschrift van de K.U.Leuven R edactie Reiner Van Hove (hoofdredacteur a.i.), Ludo Meyvis, Els Spaas, Wouter Verbeylen Redactieadres Oude Markt 13, 3000 Leuven (t) 016 32 40 18 (f) 016 32 40 14 [email protected] Redactiesecretariaat

Véronique Limbourg, (t) 016 32 41 84 [email protected] Adreswijzigingen (personeel en externen) Inge Verbruggen, (t) 016 32 40 15 [email protected] Adreswijzigingen (oud-studenten) Erik Gobin, (t) 016 32 40 02 [email protected] Losse medewerkers Hedwig Bogaerts, Davy Coolen, Gert Gielen, Nicholas Matthijs, Ines Minten, Jaak Poot, Sara Reymen, Katrien Steyaert, Benedict Vanclooster, Henk Van Nieuwenhove, Karla Venken, Tim Vuylsteke

— Wat wilde je worden toen je klein was? ‘Als kind wilde ik ontdekkingsreiziger worden, omdat ik een verhaal had gehoord over oerwouden en Belgisch Congo. Het bleek een missionarisverhaal te zijn, maar het sprak mij aan. Wel wilde ik later liever naar ZuidAmerika dan naar Congo. De drang tot ontdekken is gebleven, de rest is verdwenen.’ — Wat is het grootste misverstand dat over jouw beroep of onderzoeksterrein bestaat? ‘Het belang van de onderwijskunde is omgekeerd evenredig met de status die het vakgebied heeft. Iedereen die op de schoolbanken heeft gezeten, is een ervaringsdeskundige van het onderwijs. Veel mensen menen daarom veel te weten over goed onderwijs. Maar de kloof met wat échte onderwijsdeskundigen weten, is groot. Niet elke consument van het onderwijs kan goed onderwijs produceren, net zoals genieten van een film iets anders is dan een goede film maken.’ — Wat is je favoriete kunstwerk? ‘Er zijn twee kunstwerken waar ik echt van hou. Het laatste oordeel, een fresco van Giotto, is qua compositie, kleur en idee enorm goed uitgewerkt. Pittig detail: je kan in het werk fijne zondige tafereeltjes opmerken. De gekooide paus van Francis Bacon, geïnspireerd door Velásquez, is een ander kunstwerk dat ik “esthetisch verantwoord” vind. De macht van de paus wordt omgezet in angst.’ — Wat drijft je? ‘De ontdekkingsreiziger in mij doet mij zoeken naar dat wat onder het direct zichtbare zit, ik ben een onderzoeker. “Begrijpen”, “vatten”, en “snappen” zijn ook woorden die op een fysieke manier uitdrukken dat we contact met of — beter nog — “grip op” de werkelijkheid willen hebben. Zo kan je die opnieuw vorm geven, en nieuwe en kwaliteitsvolle (leer)omgevingen creëren.’ — Met wie zou je wel eens een goed gesprek willen voeren? ‘Met Teresa van Avila, een mystica die in de zestiende eeuw leefde. Zij had een intens contact met haar god, maar heeft hele periodes van leegte gekend. Het contrast tussen dat mystieke leven en de leegte van de woestijnervaring houdt mij bezig. Ik zou wel Spaans moeten leren, of zij Nederlands...’ — Hoe kom je tot rust? ‘Wanneer ik meer dan twee weken vrij ben, ga ik graag naar de Provence, waar de Romaanse sfeer van soberheid en innerlijkheid, en de lavendelvelden mij tot rust brengen. Heb ik een weekend vrij, dan wil ik naar zee, naar de Ardennen of bij vrienden of familie zijn. Heb ik maar een uur, dan geniet ik van strijkkwartetten van onder meer Alban Berg. Is er mij slechts een ogenblik gegund, dan kijk ik in de blauwe ogen van mijn vrouw.’ — Bij welke historische gebeurtenis zou je zelf graag actief betrokken zijn geweest? ‘Ik zou graag de grote vernieuwingen tijdens de Renaissance van dichtbij hebben gevolgd: universiteiten werden geopend, het humanisme vond zijn intrede… Het antieke gedachtegoed werd gerecupereerd, maar er werd iets nieuws van gemaakt.’ — Wat is echt belangrijk in het leven? ‘Wat belangrijk is in mijn leven, is de nabijheid van medemensen, in mijn familiekring, maar ook in professionele kringen. Noem het menselijke warmte of vriendschap, het maakt dat je jezelf kunt zijn in alle kwetsbare openheid, dat je kunt geven en nemen — vrijblijvend en toch ook weer niet. Het gratuite van dat soort menselijke relaties is voor mij het belangrijkste.’ — Welke vraag wil je schrappen? ‘Hoe kom je tot rust?’ — Welke nieuwe vraag wil je erin? ‘Wat wil je nog leren in dit leven?’

Vormgeving Catapult Lay-out en zetwerk Wouter Verbeylen Fotografie Rob Stevens, Ingrid Hannes, Patrick Holderbeke Cartoons Joris Snaet Reclameregie Véronique Limbourg, (t) 016 32 41 84 [email protected] Oplage 42.500 ex.

Drukwerk Concentra Uitgeversmaatschappij NV, Hasselt Verantwoordelijke uitgever Ronny Vandenbroele, Oude Markt 13, 3000 Leuven Copyright artikels Artikels kunnen overgenomen worden mits toestemming van de redactie. Het volgende nummer verschijnt op 23 maart. Suggesties voor artikels zijn welkom op het redactieadres. Campuskrant op Internet www.kuleuven.ac.be/ck/

(© Rob Stevens)

Interview Hedwig Bogaerts